კონკურენტული

ბაზრის ანალიზნი
პრეზენტატორები : თედო თურმანიძე ,
სოფიკო თურმანიძე , ლუკა გიორგაძე

ლექტორი : თამილა თურმანიძე

სპეციალობა : ეკონომიკა / II კურსი

 01
სახელმწიფო პოლიტიკით გამოწვეული
სარგებლისა და ზარალის
შეფასება — მწარმოებლის და მომხმარებლის
ნამეტი
სახელმწიფოს მიერ ფასების ზედა ზღვარის
დაწესება ბაზარს აიძულებს პროდუქტზე
მოთხოვნის სიდიდე გაზარდოს , ხოლო მიწოდების
სიდიდე შეამციროს . შედეგად წარმოიქმნება
დეფიციტი ანუ მოთხოვნის სიჭარბე.
მომხმარებლები, რომლებსაც ჯერ კიდევ შეუძლიათ
პროდუქტის ყიდვა მოიგებენ, რადგან
ნაკლებს იხდიან. სავარაუდოდ, ეს იყო აღნიშნული
პოლიტიკის მიზანი
 მწარმოებლის და მომხმარებლის
ნამეტი და კეთილდღეობის ეფექტი

ნაჩვენებია მომხმარებლის და
მწარმოებლის ნამეტის
ცვლილებაც, რომელიც
წარმოიქმნა ფასებზე
სახელმწიფო კონტროლის
პოლიტიკის შედეგად.
დეტალურად განვიხილოთ ეს
ცვლილებები.
B სამკუთხედი (იმ მომხმარებელთა
დანაკარგები, რომლებიც დაზარალდნენ
ბაზრის ნორმირების შედეგად) გაცილებით
დიდია, ვიდრე A მართკუთხედი (იმ
მომხმარებელთა მოგება, რომლებსაც ჯერ
კიდევ შეუძლიათ იყიდონ პროდუქტი). ამ
შემთხვევაში მომხმარებლებს
გადახდისადმი საკმაოდ მაღალი
მზადყოფნა აქვთ. ასე რომ მათ, ვინც
დაზარალდა ნორმირების შედეგად, დიდი
დანაკარგები ექნებათ
 02
კონკურენტული
ბაზრის
ეფექტიანობა
 ბაზრის
ფიასკო
ბაზრის ფიასკო იგივე ბაზრის
ჩავარდნაა(ამდროს
არარეგურირებადი ბაზარი
უუნარო ხდება ) რომელსაც
ძირითადად ორი
განმაპირბებელი ფაქტორი აქვს
ესარის გარეგანი ეფექტები და
არასკმარისი ინფორმაცია
ამ ნახაზზე წარმოდგენილია
წმინდა დანაკარგები (B და ჩ
სამკუთხედები) პოლიტიკის
ოპტიმისტურ შეფასებას
ასახავს, რომლის დროსაც
ხდება ფასების შენარჩუნება
წონასწორულ ფასზე
მაღლა.
 3
მინიმალური
ფასები
მინიმალური ფასი
ფასი რეგულირდება იმგვარად, რომ არ შეიძლება
იგი Pმინ—ზე ნაკლები იყოს, ვიდრე.
მწარმოებლებს სურვილი აქვთ
გამოუშვან Q2 პროდუქტის მოცულობა, მაგრამ
მომხმარებლები ყიდულობენ მხოლოდ Q3-ს. თუ
მწარმოებლები აწარმოებენ Q2-ს, მაშინ Q2-Q3
გაუყიდავი დარჩება და მწარმოებლის ნამეტის
ცვლილება იქნება A-ჩ-D. ამ შემთხვევაში
მწარმოებელთა მდგომარეობა შეიძლება
გაუარესდეს.
 მინიმალური ხელფასი
მიუხედავად იმისა, რომ ხელფასი მოთხოვნისა და
მიწოდების წონასწორობის შემთხვევაში ჭ0-ის
ტოლია,
ფირმებს არ აქვთ უფლება დაუნიშნოს მუშებს ჭმინ-
ზე ნაკლები ხელფასი. აღნიშნული იწვევს
უმუშევრობას L2-L1 სიდიდით და წმინდა
დანაკარგებს, რომელიც B და ჩ სამკუთხედების
ფართობის ტოლია.
 4
გარანტირებული ფასები
და ქვოტები
წარმოტებაზე
გარანტირებული ფასების
პოლიტიკის მიხედვით
სახელმწიფო აწესებს
გარანტირებულ ფასს Ps-ს, ხოლო
შემდეგ ყიდულობს პროდუქტის
ნებისმიერ მოცულობას, რომელიც
იქნება საჭირო საბაზრო ფასის ამ
დონეზე შესანარჩუნებლად.

PO წონასწორულ ფასზე მაღალი Psa ფასის

შესანარჩუნებლად, მთავრობა ყიდულობს
გამოშვებული პროდუქტის ნაწილს Qგ
მოცულობით. მწარმოებელთა მოგება არის A+B+D.
მომხმარებელთა დანაკარგები არის A+B.
სახელმწიფოს
დანახარჯები წარმოდგენილია დაშტრიხული
მართკუთხედის ფართობით Pს (Q2-Q1).
 ქვოტები
წარმოებაზე
ბაზარზე შესვლისა და გამოშვებული პროდუქტის
შესყიდვის გარდა (ერთობლივი მოთხოვნის
ზრდასთან ერთად), სახელმწიფოს შეუძლია
პროდუქტზე ფასის გაზრდა მიწოდების შემცირების
ხარჯზე. აღნიშნულის მიღწევა შესაძლებელია
შესაბამისი კანონით, ანუ გამოშვებულ მოცულობაზე
ქვოტების დაწესებით. ამის საფუძველზე
პროდუქტზე ფასები შეიძლება გაიზარდოს.
 5
საიმპორტო ქვოტები
და ტარიფები
ბევრი ქვეყანა საიმპორტო ქვოტებს
(იმპორტირებული პროდუქტის
რაოდენობის შეზღუდვა) იყენებს
იმისათვის, რომ პროდუქტზე შიდა
ფასი მსოფლიო ფასებზე უფრო
მაღალ დონეზე შეინარჩუნოს.

საიმპორტო ტარიფი ან ქვოტა, რომელიც სპობს

იმპორტს
 6
გადასახადებისა და
სუფსიდიების გავლენა
 სპეციალური
გადასახადების
შედეგები
სიმარტივისათვის განვიხილოთ
გადასახადი გაყიდული პროდუქტის
ერთეულზე. ანუ სპეციალური
გადასახადი (შპეციფიც თახ).
სპეციალური გადასახადის მაგალითის
სახით მოვიყვანოთ გადასახადები
ბენზინსა და სიგარეტზე.
 სუბსიდიების მიკუთვნების შედეგები

სუბსიდია (შუბსიდყ) შეიძლება ისეთივე

ხერხით გაანალიზდეს, როგორც
გადასახადი. იგი განიხილება, როგორც
უარყოფითი გადასახადი. სუბსიდიის
შემთხვევაში გამყიდველის ფასი
აჭარბებს მყიდველის ფასს და მათ შორის
განსხვავება არის სუბსიდიის თანხა
 ძირითადი
დასვკნები
1. მოთხოვნისა და მიწოდების მარტივი მოდელები შეიძლება გამოვიყენოთ მთავრობის
პოლიტიკის
მრავალფეროვნების გასაანალიზებლად
2. მომხმარებლის და მწარმოებლის ნამეტი გამოიყენება მომხმარებლის და
მწარმოებლის სარგებლისა და დანაკარგების შეფასებისათვის . მაგალითების განხილვის
შედეგად ჩანს, რომ სარგებლი და დანაკარგი შეიძლება ძალიან დიდი იყოს.
3. როდესაც მთავრობა აწესებს გადასახადს ან სუბსიდიას, ჩვეულებრივ ფასი არ
იზრდება/არ
მცირდება გადასახადის ან სუბსიდიის მთლიანი თანხის მიხედვით .
4. მთავრობის ჩარევა ჩვეულებრივ დანაკარგებს იწვევს. იმ შემთხვევაშიც კი , თუ
მომხმარებლის ან
მწარმოებლის ნამეტი თანაბარია, მთავრობის პოლიტიკის შედეგად გამოწვეული წმინდა
დანაკარგი ცვლის ამ ნამეტს ერთი ჯგუფიდან მეორეზე.
5. კონკურენტუნარიან ბაზარზე სახელმწიფოს ჩარევა ყოველთვის ცუდი არ არის .
სახელმწიფოს
ჩარევას ზოგჯერ შეუძლია გააუმჯობესოს ეკონომიკის ქმედითუნარიანობა .
 მადლობა
ყურადრებისთის !!!