კეთილი იყოს თქვენი

მობრძანება ეკონომიკის
სამყაროში!

ლექტორი წიგნი შეფასება წესები

ვანო ბენიძე ეკონომიკის პრეზენრაცია:10% არა ტელეფონები
vbenidze@ პრინციპები. ქვიზი (10): 40% არა დაგვიანება
cu.edu.ge გრეგორი მენქიუ შუალედური: 20% არა საუბარი
+995599692222 დიოგენე, 2008 ფინალური: 30% იყავით მზად
მომხმარებლები,
მწარმოებლები და
ბაზრების ეფექტიანობა

7
შესავალი
q წინა თავებში ვნახეთ, როგორ განსაზღვრავს საბაზრო ეკონომიკაში
მიწოდებისა და მოთხოვნის ძალები გაყიდული საქონლისა და
მომსახურების რაოდენობასა და ფასებს. მაგრამ, აქამდე მხოლოდ
იმაზე ვმსეჯელობდით, როგორ ანაწილებენ ბაზრები შეზღუდულ
რესურსებს, და არ შევხებივართ იმ საკითხს, სასურველი თუ არა ასეთი
საბაზრო განაწილება.

q ამ თავში გავეცნობით კეთილდღეობის ეკონომიკას და შევისწავლით თუ

როგორ მოქმედებს რესრ-ის განაწილება ეკონომიკურ კეთილდღეობაზე.

q დავიწყებთ იმის შესწავლით, თუ რა სარგებელს იღებენ მყიდველები და

გამყიდველები ბაზრის საქმიანობაში მონაწილეობით.

q შემდეგ, ვნახავთ თუ როგორ შეუძლია საზოგადოებას ამ სარგებლის

გაზრდა.
სამომხმარებლო
დანაზოგი
გადასახადისთვის მზადყოფნა
q გადასახადისთვის მზადყოფნა - მაქსიმალური თანხა, რომლის
გადასახდელადაც მზად არის მყიდველი.

q სამომხმარებლო დანაზოგი - სხვაობა იმ თანხას, რომლის

გადახდისთვისაც მომხმარებელი მზადაა, და იმ თანხას შორის,
რომელსაც ის რეალურად იზდის.
q ჩვენს მაგალითში, თუ ნახატი 80$ ად გაიყიდა, მაშინ ჯონი 20$
სამომხმარებლო დანაზოგს იღებს.
სამომხმარებლო დანაზოგი მოთხოვნის მრუდის
გამოყენებით
სამომხმარებლო დანაზოგი მოთხოვნის მრუდის
გამოყენებით

q მოთხოვნის
მრუდის
ქვემოთ და
ფასის ზემოთ
მდებარე
ფართობი
ასახავს
სამომხამრებ
ლო დანაზოგს
ბაზარზე.
როგორ ზრდის ფასის შემცირება სამომხმარებლო
დანაზოგს
რას ზომავს სამომხმარებლო დანაზოგი?

q სამომხმარებლო დანაზოგი ეკონომიკური

კეთილდღეობის კარგი მაჩვენებელია იმ
პოლიტიკოსთათვის, ვინც პატივს სცემს
მყიდველთა უპირატესობას.

q ზოგ შემთხვევაში პოლიტიკოსები

ამჯობინებენ არ იზრუნონ სამომხმარებლო
დანაზოგზე, რადგან პატივს არ სცემენ
მყიდველთა უპრორატესობას ->

q თუმცა, ბაზრების უმრაბვლესობაში,

მომხმარებელთა დანაზოგი კარგად
ასახავს ეკონომიკურ მდგომარეობას.
მწარმოებლის
დანაზოგი
გაყიდვისთვის მზადყოფნა
q დანახარჯი - იმის ღირებულება, რაც გამყიდველმა უნდა გაიღოს
საქონლის წარმოების მიზნით. .

q მწარმოებლის დანაზოგი - გამყიდველისათვის საქონელში გადახდილი

ღირებულებისა და გამყიდველის დანახარჯების სხვაობა.
მწარმოებლის დანაზოგი მიწოდების მრუდის გამოყენებით
მწარმოებლის დანაზოგი მიწოდების მრუდის გამოყენებით
როგორ ზრდის ფასის მომატება მწარმოებლის დანაზოგს
Consumer surplus and producer surplus
are the basic tools that economists use to
study the welfare of buyers and sellers in
a market. These tools can help us address
a fundamental economic question: Is the
allocation of resources determined by free
markets desirable?

ბაზრების
ეფექტიანობა
კეთილმოსურნე სოციალური მგეგმავი

q ეკონომიკური კეთილდღეობის ეს მაჩვენებლი უკეთ რომ გავიგოთ,

გავიხსენოთ, როგორ ვანგარიშობთ სამომხმარებლო და მწარმოებლის
დანახოგს. სამომხმარებლო დაგაზოგი განისაზღვრება:
სამომხმარებლო დანაზოგი=მყიდველების შეფასება-მყიდველები მიერ
გადახდილი თანხა

q ანალოგიურად განისაზღვრება მწარმოებლის დანაზოგიც:

მწარმოებლის დანაზოგი=გამყიდველთა მიერ მიღებული თანხა-
გამყიდველთა დანახარჯები
q თუ შევკრებთ, მივიღებთ:
მთლიანი დანაზოგი = მყიდველთა შეფასება-მყიდველების მიერ
გადახდილი თანხა+გამყიდველთა მიერ მიღებული თანხა-
გამყიდველთა დანახარჯები
მთლიანი დანაზოგი=მყიდველთა შეფასება-გამყიდველთა დანახარჯები
კეთილმოსურნე სოციალური მგეგმავი
q ეფექტიანობა - რესურსების
განაწილების თვისება, მიაღწიოს
საზოგადოების ყველა წევრის მიერ
მიღებული საერთო დანაზოგის
მაქსიმალურ დონეს.

q თანასწორობა - საზოგადოების
წევრებს სორის ეკონომიკური
კეთილდღეობის სამართლიანად
განაწილება.

q ამ თავში მხოლოდ ეფექტიანობაზე

ვამახვილებთ ყურადღებას, როგორც
ჩვენი სოციალური მგეგმავის მიზანზე.
ბაზრის წონასწორობის შეფასება

q ეფექტიანია თუ არა რესურსების

ასეთი განაწილება? ახდენს თუ
არა ის მთლიანი დანაზოგის
მაქსიმიზაციას?
ბაზრის წონასწორობის შეფასება

q დაიმახსოვრეთ, რომ:
• მთლიანი დანაზოგი = მყიდველთა
შეფასება - გამყიდველთა დანახარჯები
ბაზრის წონასწორობის შეფასება

q ზემოთმოყვანილი დაკვირვებებით შეგვიძლია შემდეგ 3 დასკვნის

გაკეთება:

1. თავისუფალი ბაზრები საქონლის მიწოდებას ანაწილებენ იმ

მყიდველებს შორის, რომლებიც ამ საქონელს ყველაზე მეტად
აფასებენ, რაც მათი გადასახადისთვის მზადყოფნაში აისახება.

2. თავისუფალი ბაზრები საქონელზე მოთხოვნას ანაწილებენ იმ

გამყიდველებს შორის, რომელთაც ამ საქონლის წარმოება ყველაზე
ნაკლები დანახარჯებით შეძლიათ.

3. თავისუფალ ბაზრებზე იწარმოება საქონლის ის რაოდენობა, რომელიც

ახდენს მომხმარებლის და მწარმოებლის ერთობლისი დანაზოგის
მაქსიმიზაციას.
CASE STUDY: უნდა არსებობდეს თუ არა დამიანის ორგანოების ბაზარი?
დასკვნა: ბაზრის ეფექტიანობა და საბაზრო ჩავარდნა

q ბაზრების ეფექტიანობის შესახებ დასკვნის გამოტანისას, რამდენიმე

დაშვება გავაკეთეთ ბაზრების ფუნქციონირების შესახებ:

1. ჩვენ დავუშვით, რომ ბაზრები სრულყოფილად კონკურენტულია, მაგრამ

რეალურად ბაზრები ზოგჯერ შორს არიან სრულყოფილისან. (საბაზრო
ძალაუფლება)
2. ჩვენ დავუშვით, რომ ბაზრის ფუნქციონირების შედეგს მნიშვნელობა
მხოლოდ მყიდველებისა და გამყიდველებისთვის აქვს. მაგრამ
რეალურად, მათი გადაწყვეტილებები იმათზეც მოქმედებს, ვინც
საერთოდ არ მონაწილეობს ბაზრის ფუნქციონირებაში (გარეგანი
ეფექტები).

3. საბაზრო ძალაუფლება და გარეგანი ეფექტები იმ ზოგადი მოვლენის

მაგალითებია, რომელსაც საბაზრო ჩავარდნა ეწოდება.
დაბეგვრის
დანახარჯები

8
შესავალი
q გადასახადების შესწავლა მე-6 თავში
დავიწყეთ. ვნახეთ, თუ როგორ მოქმედებს
საქონლის დაბეგვრა მის ფასსა და
გაყიდული საქონლის რაოდენობაზე და
თუ როგორ ანაწილებენ მიწოდებისა და
მოთხოვნის ძალები გადასახადის
სიმძიმეს მყიდველებსა და
გამყიდველებზე.

q ამ თავში განვავრცობთ ჩვენს ანალიზს,

და ვნახავთ თუ როგორ მოქმედებს
გადასახადები კეთილდღეობაზე, და
ბაზრის მონაწილეთა ეკონომიკურ
მდგომარეოაბზე.
დაბეგვრის
საერთო
დანახარჯი
გადასახადის გავლენა
მთავრობის საგადასახადო შემოსავალი
კეთილდღობა გადასახადით და გადასახადის გარეშე

q საერთო დანაკარგი -
მთლიანი დანაზოგის
შემცირება, რომელიც
გამოწვეულია ბაზრის
დამახინჯებით, მაგალითად
გადასაადებით.

q ჩვენს შემთხვევაში საერთო

დანაკარგი არის C+E
 What determines whether the deadweight
loss from a tax is large or small? The
answer is the price elasticities of supply
and demand, which measure how much the
quantity supplied and quantity demanded
respond to changes in the price.

საერთო დანაკარგის
დეტერმინანტები
შედარება: ელასტიკური და არაელასტიკური
მიწოდება
შედარება: ელასტიკური და არაელასტიკური
მოთხოვნა

Ø დასკვნა: რაც უფრო ელასტიკურია მოთხოვნა და მიწოდება, მით უფრო დიდია საერთო დანაკარგი.
 Taxes rarely stay the same for long periods
of time. Policymakers are always
considering raising one tax or lowering
another. Here we consider what happens
to the deadweight loss and tax revenue
when the size of a tax changes.

საერთო დანაკარგი
გადასახადის ცვლილებისას
საერთო დანაკარგი გადასახადის ცვლილებისას
ლაფერის მრუდი
 გმადლობთ
ყურადღებისათვის!
შეკითხვები?

საკითხავი ქვიზი იმეცადინე ვიდეო

თავი 7 და მომდევნო თ უყურეთ ვიდეოს,
თავი 8 ლექციაზე ქვიზი დააჭირეთ ამ
გააკეთეთ
გვ. 135-152 გვექნება. ლინკს:
სავარჯიშოები
გვ. 155-169 იმეცადინეთ! http://bit.ly/2B6ITo6
თავის ბოლოს.
გამოგადგებათ!