წარმოების

დანახარჯები

13
რა არის დანახარჯები?
მთლიანი შემოსავალი, მთლიანი დანახარჯი,
მოგება
q ფირმის მიზანი à მოგების მაქსიმიზაცია!
q მთლიანი შემოსავალი à თანხა, რომელსაც მწარმოებელი იღებს
წარმოებული პროდუქციის რეალიზაციიდან.
q მთლიანი დანახარჯი àპროდუქციის საწარმოებლად ფირმის მიერ
გამოყენებული წარმოების ფაქტორების საბაზრი ღირებულება.
q მოგება à მთლიანი შემოსავლისა და მთლიანი ხარჯის სხვაობა.
q 10 Principles of Econ à The cost of something is what you give up to get it.
q ცხადი დანახარჯი - წარმოების ფაქტორები, რომელთა შესაძენად
ფირმას ფული სჭირდება.
q არაცხადი დანახარჯი - წარმოების ფაქტორები, რომელთა შესაძენად
ფირმას ფული არ სჭირდება.
ეკონომიკური მოგება და საბუღალტრო მოგება

q ეკონომისტი ფირმის ეკონომიკურ მოგებას განსაზღვრავს, როგორც

სხვაობას ფირმის მთლიან შემოსავალსა და გასაყიდი საქონლისა თუ
მომსახურების წარმოების ყველა ალტერნატიულ დანახარჯს შორის

q ალტერნატიული დანახარჯი = ცხადი დანახარჯები + არაცხადი

დანახარჯები.

q ბუღალტერი ფირმის საბუღალტრო მოგებას განსაზღვრავს, როგორც

სხვაობას ფირმის მთლიან შემოსავალსა და ფირმის მხოლოდ ცხად
დანახარჯებს შორის.

q შესაბამისად ფირმის ეკონომიკური მოგება ყოველთვის ნაკლებია

ფირმის ბუღალტრულ მოგებაზე.
 ეკონომიკური მოგება და საბუღალტრო მოგება

How an Economist How an Accountant

Views a Firm Views a Firm

Economic
profit
Accounting
profit
Implicit
Revenue costs Revenue
Total
opportunity
costs
Explicit Explicit
costs costs

Copyright © 2004 South-Western

სწრაფი გამოკითხვა

q ფერმერი მაკდონალდი ნაჯოზე დაკვრის

გაკვეთილებს საათში 20 $-ად ატარებს.

q ერთ დღეს ის 10 საათს საკუთრ ფერმაში 100 $-

ის ღირებულების ხორბლის დათესვას უთმობს.

q როგორია მაკდონალდის მთლიანი

ალტერნატიული დანახარჯი?

q რომელ დანახარჯს დაითვლის მისი ბუღალტერი?

q თუ ხორბლის თესლი 200 $-ის ღირებულების

მოსავალს იძლევა, მიიღებს თუ არა
მაკდონალდი საბუღალტრო მოგებას?
ეკონომიკური მოგებას?
წარმოება და დანახარჯები
კაროლინის ნამცხვრის საცხობი
საწარმოო ფუნქცია

q საწარმოო ფუნქცია à დამოკიდებულება საქონლის წარმოებაში

გამოყენბულ მასალების რაოდენობასა (მუშახელი, ა.შ) და წარმოებული
საქონლის რაოდენობას შორის.

q ზღვრული პროდუქტი à პროდუქციის ნამატი, რომელიც საწარმოო

ფაქტორის დამატებითი 1 (ერთი) ერთეულის გამოყენების შედეგია.

q ზღვრული პროდუქტის კლებადობა à საწარმოო ფაქტორის ზღვრული

პროდუქტის შემცირება ამ ფაქტორის რაოდენობის ზრდასთან ერთად.

q კითხვა: რატომ არის ზღვრული პროდუქტი კლებადი?

საწარმოო ფუნქცია
მთლიანი დანახარჯის მრუდი
საწარმოო ფუნქციიდან მთლიანი დანახარჯების მრუდამდე

q როდესაც კაროლინის
საცხობში სივიწროვეა,
თითოეული მშრომელი
ნაკლებს უმატებს
ნამცხვრის წარმოებას.

q თუმცა, თუ კაროლინს
უნდა რომ ბევრი
აწარმოოს, მაშინ მას
ბევრი მშრომელი უნდა
ჰყავდეს, რაც თავისთავად
ზრდის ნამცხვირის
წარმოების დანახარჯებს.
სწრაფი გამოკითხვა

q თუ ფერმერი ჯონი საკუთარ ფერმაში არაფერს

დათესავს, ვერც მოსავალს მოიმკის.

q თუ 1 ტომარა ხორბალს დათესავს, 3 ბუშელს

მოიმკის. თუ 2 ტომარას დათესავს, 5 ბუშელს
მოიმკის. თუ 3 ტომარას დათესავს, 6 ბუშელს
მოიმკის.

q 1 (ერთი) ტომარა ხორბლის თესლი 100$ ღირს

და ის ჯობის ერთადერთი დანახარჯია.

q ააგეთ ამ ფერმერის საწარმოო ფუნქცია და

მთლიანი დანახარჯების მრუდი. ახსენით მათი
ფორმები.
 დანახარჯების
სხვადასხვა საზომები
მუდმივი და ცვალებადი დანახარჯები

q მთლიანი დანახარჯები შეიძლება ორ დაასახელეთ საცხობის

ნაწილად გაიყოს. 3 ცვალებადი და 3
q მუდმივი დანახარჯები (TFC) à მუდმივი დანახარჯი?
დანახარჯები, რომლებიც არ იცვლება
წარმოების მოცულობის ცვლილებასთან
ერთად.

q ცვალებადი დანახარჯები (TVC) à

დანახარჯები, რომლებიც წარმოებული
პროდუქციის რაოდენობასთან ერთად
იცვლება.
q მთლიანი დანახარჯები (TC) = TFC + TVC
საშუალო და ზღვრული დანახარჯები

q საშუალო მთლიანი დანახარჯები (ATC) à მთლიანი დანახარჯის

განაყოფი პროდუქციის რაოდენობაზე à ATC = TC/Q

q საშუალო მუდმივი დანახარჯები (AFC) à მუდმივი დანახარჯების

განაყოფი პროდუქციის რაოდენობაზე à AFC = TFC/Q

q საშულო ცვალებადი დანახარჯები (AVC) à à AVC = TVC/Q

q ზღვრული დანახარჯი (MC) à მთლიანი დანახარჯის ნამატი, რომელიც

დამატებითი ერთეულის წარმოების შედეგია à MC = ΔTC/ΔQ
კონრადის ყავის მაღაზია: სხვადასხვა დანახარჯები

დანახარჯები

à TC = TFC + TVC

à ATC = TC/Q

à AFC = TFC/Q

à AVC = TVC/Q

à MC = ΔTC/ΔQ
კონრადის ყავის მაღაზია: ხარჯების გრაფიკული ილუსტერაცია
კონრადის ყავის მაღაზია: მზარდი ზღვრული დანახარჯი

მზარდი ზღვრული დანახარჯი

q როგორც ვხედავთ, ზღვრული

დანახარჯი პროდუქციის
რაოდენობასთან ერთად
იზრდება.

q ეს კი წინათ განხილული
ზღვრული პროდუქტის
კლებადობის თვისებას ასახავს.

q თქვენი აზრით, რატომ ხდება

ასე?
კონრადის ყავის მაღაზია: U-ს ფორმის მთლიანი საშ.
დანახარჯი

U-ს ფორმის მთლიანი საშუალო

დანახარჯი
q როდესაც მცირე რაოდენობის
პროდუქციას ვაწარმოებთ, მუდმივი
დანახარჯი მცირე რაოდენობაზეა
გადანაწილებული, შესაბამისად
მთლიანი საშუალო დანახარჯი
დიდია.

q მთლიანი საშუალო დანახარჯი

პროდუქციის წარმოების ზრდასთან
ერთად მცირდება.

q თუმცა, ძალიან ბევრის წარმოებისას

მთლიანი საშუალო დანახარჯი ისევ
იზრდება.
კავშირი ზღვრულ დანახარჯსა და საშუალო მთლიან დანახარჯს
შორის

q როდესაც ზღვრული დანახარჯი

ნაკლებია საშუალო მთლიან
დანახარჯზე, საშუალო მთლიანი
დანახარჯი მცირდება.

q როდესაც, ზღვრული დანახარჯი მეტია

საშუალო მთლიან დანახარჯზე,
საშუალო მთლიანი დანახარჯი იზრდება.

q მაგალითი: Cumulative GPA

q ზღვრული დანახარჯის მრუდი საშუალო

მთლიანი დანახარჯის მრუდს ეფექტიანი
მაშტაბის წერტილში გადაკვეთს à
(რაოდენობა რომლის დროსაც საშუალო
მთლიანი დანახარჯი მინიმალურია)
სწრაფი გამოკითხვა

q დავუშვათ, ჰონდას მთლიანი

დანახარჯი 4 მანქანის
წარმოებისას 225,000 $-ია.

q 5 მანქანის წარმოებისას კი
250,000 $.

q რას უდრის 5 მანქანის

წარმოების საშუალო მთლიანი
დანახარჯი?

q მეხუთე მანქანის ზღვრული

დანახარჯი?
დანახარჯები მოკლევადიან
და გრძელვადიან
პერიოდში
დამოკიდებულება მოკლევადიან და გრძლევადიან
საშუალო მთლიან დანახაჯებს შორის

q მრავალი ფირმისათვის მთლიანი დანახარჯის დაყოფა მუდმივ და

ცვალებად დანახარჯებად დამოკიდებულია დროის იმ მასშტაბზე,
რომელსაც განვიხილავთ.

q მაგალითად, “ფორდ მოტორსი” დროის მცირე პერიოდში ვერ შეძლებს

ქარხნების რაოდენობისა და ზომების დარეგულირებას. დამატებითი
ავტომობილის წარმოებას ის შძლებს მცოლოდ ახალი მუშების
დაქირავებით იმ ქარხნებში რომელიც მას უკვე აქვს. ამ ქარხნების
ღირებულება კი მოკლევადიან პარიოდში მუდმივი დანახარჯია.

q გრძელვადიან პერიოდში კი ქარხნების ღირებულება ცვალებადი

დანახარჯია, რადგან ფორდი გრძელვადიან პერიოდში შეძლებს ახალი
ქარხნების გახსნასა და ძველი ქარხების დახურვას საჭირობისამებრ.

q შესაბამისად, მოკლ. და გრძელვ. პერიოდის ATC-ები განსხვავებულია.

დამოკიდებულება მოკლევადიან და გრძლევადიან საშუალო
მთლიან დანახაჯებს შორის

q მასშტაბის ეკონომიკურობა à
გრძელვადიანი პერიოდის საშუალო
მთლიანი დანახარჯების შემცირება
პროდუქციის რაოდენობის ზრდისას.

q მასშტაბის ეკონომიკურობა à
გრძელვადიანი პერიოდის საშუალო
მთლიანი დანახარჯების ზრდა
პროდუქციის რაოდენობის ზრდისას.

q მასშტბის მუდმივი ეფექტი à

გრძლვადიანი პერიოდის საშუალო
მთლიანი დანახარჯის მუდმივობა
პროდუქციის მოცულობის
ცვლილებისას
შეჯამება