სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები

1. მიკრო ბიზნესი

საგადასახადო კოდექსში მისი მიღების შემდეგ საკმაოდ ბევრი ცვლილება შევიდა,

რომელთა მიმართაც არაერთგვაროვანი მიდგომები, შეხედულებები გააჩნიათ როგორც
მეწარმე პირებს, ასევე ექსპერტ-სპეციალისტებსა და საგადასახადო კანონმდებლობის სხვა
გამომყენებელ პირებს, მათ შორის მეცნიერებსაც. ერთი სიტყვით, საგადასახადო კოდექსი და
მასთან მიბმული ბევრი კანონქვემდებარე აქტი მუდმივი განსჯის საგანია. ერთი კი ცხადია,
ყველასათვის მისაღებ და ყველაზე მორგებულ კანონს საკანონმდებლო ორგანო ვერ მიიღებს,
მაგრამ ერთია, მიღებული სამართლებრივი აქტები ხალხის კეთილდღეობაზე, ქვეყნისათვის
სასიკეთო ცვლილებებზე უნდა იყოს გათვლილი, მითუმეტეს, თუ იგი საგადასახადო
კანონმდებლობას ეხება1. ეს ყველაფერი აქ იმიტომ ვახსენეთ, რომ საგადასახადო კოდექსში
და მასთან მიბმულ ინსტრუქციებში ნოვაციურმა ნორმებმა, რომლებიც სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმებს ეხებიან და რომლებიც ადრე უცნობი იყო წინა მოქმედი საგადასახადო
კანონმდებლობისათვის, განსხვავებული მოსაზრებები წარმოშვა დაინტერესებული
2
პირებისა და მეცნიერ-სპეციალისტებისა .
მაინც როგორ ნორმებთან გვაქვს საქმე, რამდენად მისაღებია იგი მეწარმეთათვის, რა
მოგება უნდა მოუტანოს მან ქვეყნის ბიუჯეტს და, სხვა აქტუალური საკითხები (რომლებიც
დაკავშირებულია სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმებთან), - ამ თავის განხილვის თემად
ვაქციეთ. საგადასახადო კოდექსის ნოვაციური ცვლილებებით ჯერ კიდევ უარია ნათქვამი
მკვეთრ საგადასახადო შეღავათებზე (თუ არ ჩავთვლით პრეფერენციული ნორმების
შემოტანას საგადასახადო კოდექსში მოგების გადასახადთან დაკავშირებით), საგადასახადო
ლიბერალიზაციაზე და სხვა, მაგრამ სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შემოღებით
გარკვეული პროგრესული ნოვაციები შესთავაზა საქართველოს მთავრობამ ამ რეჟიმების
გამომყენებელ პირებს (მცირე მეწარმეებს) აირჩიონ ალტერნატიული მოსაქმეობის გზა
ბიზნესის წამოსაწყებად. მთავრობის პრიორიტეტი ყოველთვის იყო და იქნება ბიზნესის
განვითარება, განსაკუთრებით, მსხვილ ბიზნესთან ერთად მცირე ბიზნესის განვითარება,
რომლებიც ნაყოფიერი საშუალებაა მცირეშემოსავლიანი პირებისათვის ბიზნესის
წამოსაწყებად და ამასთანავე შეღავათიანი დაბეგრის რეჟიმიც.
„გადასახადის გადამხდელი ის მარგალიტია, რომელსაც მოფრთხილება და ხელის
შეწყობა სჭირდება“, - როგორც ეკონომიკის ერთ-ერთი ექსპერტი სწორად აღნიშნავდა.
სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების მომუშავე ერთმა პირმა კი ოთხ ადამიანს მაინც უნდა
„აჭამოს“ (4 ადამიანი მაინც უნდა დააასაქმოს), როგორც საზღვარგარეთის ქვეყნების
ექსპერტები აღნიშნავენ.

1
ხარაზი ია; საქართველოს საგადასახადო სამართალი, პირველი ნაწილი, თბილისი 2015, 325
2
იქვე

1
 ვიდრე კონკრეტულად სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების ნორმებზე ვისაუბრებთ -
მოკლედ, მართლაცდა ქვეყნის მოსახლეობის „დაპურების“ (თუ ბუნებრივია ამ ინსტიტუტის
მიდგომისა და წახალისებისადმი სწორი ხედვა და მიდგომა ჩამოყალიბდება) ერთ-ერთი
საუკეთესო ეკონომიკური კატეგორიის შესახებ მოსაზრებას ჩამოვაყალიბებთ. საქართველოს
სახელმწიფო, რომელმაც ევროპის კავშირთა ასოცირებას მოაწერა ხელი, დიდი გამოწვევების
წინაშე დადგა. მის წინაშე აშკარად გამოიკვეთა პრობლემა: ევროპული გზის არჩევა,
ევროპული სტანდარტების დამკვიდრება, მათ შორის კი გამოკვეთილი ფინანსური და
ეკონომიკური კუთხით. ევროპულ სტანდარტებში კი ბუნებრივია, შედის მცირე მეწარმეობის
განვითარება და მცირე მეწარმეთათვის ხელის შეწყობა, რამეთუ ისინი უნდა გახდნენ
ძირითადად ქვეყნის მოსახლეობის დაპურების მთავარი დასაყრდენი. ევროპული
სტანდარტების მთავარი მოთხოვნაც ეს არის. რა კეთდება ამ კუთხით ქვეყანაში? გვაქვს
ლიბერალური პოლიტიკის კურსი აღებული მცირე მეწარმეობის აღორძინებისათვის?
თუ მოკლე ისტორიულ ექსკურსს მოვაწყობთ ამ კუთხით საქართველოს ეკონომიკურ წარ-
სულში, დავინახავთ, რომ 2006 წელს საქართველოში მოქმედებდა მცირე მეწარმეობის ერთა-
დერთი, მაგრამ სადისკუსიო და ხარვეზიანი კანონი, რომელიც დღეს გაუქმებულია და
რომელმაც თავის დროზე გააუქმა მისი ამოქმედებით 1999 წელს მიღებული მცირე
მეწარმეობის ერთადერთი კანონი და ამ კანონთან მიბმული მცირე მეწარმეობის ერთადერთი
სტრუქტურული ერთეული „მცირე საწარმოთა განვითარებისა და ხელშეწყობის ერთეული“
და, ბუნებრივია ამან თავის დროზე გამოიწვია ასობით დამსაქმებლის და ცხადია
დასაქმებულთა არსებობის შეწყვეტაც. ცხადზე ცხადია, რომ ქვეყანაში ძალიან
3
მნიშვნელოვანია საშუალო და მცირე ბიზნესის გარემოს განვითარებას შეეწყოს ხელი, რაც
თავისთავად სამუშაო ადგილების შექმნის გარანტიაა, მაგრამ ამას ბუნებრივია
კომპეტენტური ორგანოების ხელის შეწყობა სჭირდება, ლიბერალური საგადასახადო
პოლიტიკის, ანტიმონოპოლიური რეგულირების ქმედითი ბერკეტების შემუშავებით, რამაც
ხელი უნდა შეუწყოს კონკურენტუნარიანი გარემოს შექმნას სახელმწიფოში და, მეორეს
მხრივ, მცირე და საშუალო საწარმოებისათვის გააჩინოს თანაბარი სასტარტო პირობები,
რომელიც ბიზნესის ამ სფეროს განვითარებისა და გაძლიერების ხელშემწყობი იქნება.
ამისათვის საჭირო იქნება, როგორც ავღნიშნეთ კიდევ უფრო ლიბერალური საგადასახადო
პოლიტიკის შემუშავება - საგადასახადო ტვირთის შემსუბუქება, სახელმწიფოს მხრიდან ამ
დარგის ინვესტირება. სახელმწიფოში შექმნილი თანაინვესტირების ფონდი, რომელიც კერძო

3
მსოფლიო ჯერ კიდევ ვერ შეთანხმდა „მცირე“ და „საშუალო“ ბიზნესის განსაზღვრების ერთიან
სტანდარტებთან დაკავშირებით. სხვადასხვა ქვეყნებსა და საერთაშორისო ორგანიზაციებში ისინი
საგრძნობლად განსხვავდებიან. „მცირე საწარმოს“ დეფინიციას, სოციალურ-ეკონომიკურ კვლევებში
მისი ფართო გავრცელების მიუხედავად, ჯერ კიდევ არ აქვს მყარი საფუძველი. ერთადერთი, რაზეც
ყველა მკვლევარი თანხმდება, ესაა მცირე საწარმოების სიმყიფე, რაოდენობრივი და ხარისხობრივი
მახასიათებლების არასრულყოფილება, განსაკუთრებით განვითარებად ქვეყნებში. სამართლიანად
ითვლება, რომ მკვლევართა უმრავლესობა ამ ტერმინს ხშირად არასათანადოდ იყენებს. იხ. ოთარ
გოგიაშვილი, „მცირე და საშუალო ბიზნესის პრობლემები და მათი გადაჭრის გზები
საქართველოში“, დისერტაცია, ქუთაისი, 2013,
37.http://doc.atsu.edu.ge/geo/sadoqtoro%20disertacia/disertacia_gogiashvili.pdf, მოძიებულია 30/9/2020

2
სამართლის სუბიექტია, ჩვეულებრივ კერძო კომპანიაა და ემსახურება დამფუძნებლების
კორპორატიულ ინტერესებს (მიიღონ განხორციელებული პროექტებიდან სარგებელი), -
სახელმწიფოს პოლიტიკის მთავარი, გამოკვეთილი ნაწილი იგი ვერ იქნება, რამეთუ, კიდევ
ვიმეორებთ, საინვესტიციო ფონდის საქმიანობა კერძო საკონტრაქტო სამართალს ემყარება.
დღეს, როდესაც ქვეყანაში უმუშევრობის მაჩვენებელი საკმაოდ მაღალია, როდესაც
ქვეყანას ძალიან სჭირდება უფრო მეტი წარმოებული პროდუქცია და მომსახურება,
განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ხდება მცირე ბიზნესი და მისი განვითარება. მცირე ბიზნესი
არის საშუალება იმისა, რომ ადამიანები დასაქმდნენ და ნაკლებად იყვნენ დამოკიდებული
სახელმწიფო შემწეობაზე, სახელმწიფო დახმარებაზე. როდესაც ხალხს ექნება საკუთარი
შემოსავალი, სახელმწიფოც მოიხსნის სოციალურ ვალდებულებებსა და პასუხისმგებლობებს.
მცირე ბიზნესის წასახალისებლად საჭიროა უფრო მკვეთრი ნაბიჯების გადადგმა. მცირე
ბიზნესისთვის უფრო მეტად ხელმისაწვდომი უნდა იყოს სესხების სახელმწიფო პროგრამები.
მცირე და საშუალო საწარმოებისთვის უნდა არსებობდეს პროგრამები, სადაც ისინი შეძლებენ
დაბალპროცენტიანი სესხის მიღებას. დღეს ასეთ პროგრამებზე ხელმისაწვდომობა დაბალია,
რაც ვერ უწყობს ხელს მცირე და თუნდაც საშუალო ბიზნესის განვითარებას. პირიქით, უფრო
მეტად ხდება პოლარიზება მსხვილ ბიზნესსა და მათ შორის, რადგან თუნდაც საბანკო
სექტორში საპროცენტო განაკვეთები მცირე ბიზნესისათვის, რომელთაც პატარა მოცულობის
სესხი ესჭიროებათ უფრო ძვირია, ვიდრე მსხვილი სესხები. ამ და ასევე სხვა ფაქტორების
გათვალისწინებით, პროდუქციის წარმოებაზე გაწეული ხარჯები მათთვის უფრო მაღალია,
ვიდრე მსხვილი კომპანიებისათვის. კიდევ ერთი გზა მცირე ბიზნესის განვითარებისთვის
არის სახელმწიფო შესყიდვების პროგრამებში მისთვის პრიორიტეტის მინიჭება. მცირე
ბიზნესს არ სჭირდება ფულის გამოყოფა. მას სჭირდება ისეთი გარემოს შექმნა, სადაც არ
დაჩაგრავენ, სადაც საგადასახადო სამსახური ჩასაფრებულის პოლიტიკას არ
განახორციელებს, სადაც ბანკები შედარებით ლოიალურები იქნებიან... პირველი, სადაც
შეიძლება წარმატებულად განვითარდეს მცირე და საშუალო ბიზნესი, ეს არის სოფლის
მეურნეობა, გადამამუშავებელი მრეწველობა, საოჯახო ტურიზმი, მსუბუქი მრეწველობა.
მცირე ბიზნესი არის საკმაოდ მომგებიანი სექტორი და ამან შეიძლება დიდი მოგება მოუ-
ტანოს ადამიანს. ბიზნესის ხელშეწყობის ვარიანტები რამდენიმე ფაქტორისგან შედგება.
პირველი, ეს არის ადმინისტრაციული ბარიერები, რომლის პრობლემაც საქართველოში არ
არსებობს. დღეისათვის შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოების დაარსება
სირთულეს არ წარმოადგენს. კომპანიის დარეგისტრირებისთვის საჭირო ვადები უნდა
შემცირდეს. ბიზნესაქტიურობის მთავარ მოტივად ახალი საგადასახადო კოდექსი
სახელდება.
ეკონომისტები თანხმდებიან, რომ სამი მთავარი საკითხი ჭრის ბიზნესის განვითარების
ამოცანას: მცირე მეწარმეობის წახალისება, მცირე მეწარმეების სწავლება და მცირე
მეწარმეების დახმარება გაყიდვაში. მაგალითად, მცირე ბიზნესს არ აქვს საშუალება
დაიქირავოს კარგი ბუღალტერი, იურისტი, მენეჯერი, კვალიფიციური კადრები, რისი
საშუალებაც აქვს, თუნდაც, ბანკს. რადგან ეს ყველაფერი დაკავშირებულია თანხებთან, კარგი

3
იქნებოდა მცირე ბიზნესისთვის აღრიცხვა უფრო მარტივი იყოს, ვიდრე ეს ჩვეულებრივ
ხდება ხოლმე საწარმოებისთვის4.
საინტერესოა განსაზღვრა ცნებებისა „მცირე“ და „საშუალო საწარმო“. „მცირე და საშუალო
საწარმოების“ განმარტება ეფუძნება საწარმოთა ბრუნვის მოცულობას და დასაქმებულთა
რაოდენობას და გამოიყენება ბიზნესის შესახებ ოფიციალური სტატისტიკის მომზადების
მიზნით. საშუალოა საწარმო, რომელშიც წლიურად დასაქმებულთა რაოდენობა მერყეობს 20-
დან 100 დასაქმებულამდე და რომლის წლიური ბრუნვა არ აღემატება 1,5 მლნ. ლარს. მცირეა
საწარმო, რომელშიც წლიურად დასაქმებულთა რაოდენობა არ აღემატება 20-მდე
5
დასაქმებულს და რომლის წლიური ბრუნვა არ აღემატება 500 ათას ლარს“ .
ისევ რომ დავუბრუნდეთ მცირე და საშუალო ბიზნესის პრობლემას, მოკლე სტატისტიკას
მოვიტანთ: „ევროკავშირში მცირე მეწარმის სტატუსი არის წლიური ბრუნვა 10 მილიონ
ევრომდე, საშუალო მეწარმის 50 მილიონ ევრომდე, ჩვენთან მცირე მეწარმის სტატუსი
ევროპულ სტანდარტზე 50-ჯერ დაბალია!, ხოლო საშუალო მეწარმის კი - 83-ჯერ ნაკლები.
ცხადია, ევროსტანდარტების დონეზე ჩვენ არ ვსაუბრობთ, მაგრამ არც ასეთი დიდი
განსხვავება არ უნდა არსებობდეს ალბათ“6. კანონმდებლობის მიღებას და მასში
ცვლილებების შეტანას უდიდესი სიფრთხილით უნდა მიუდგეს კანონმდებელი და, ცხადია
საგადასახადო კანონმდებლობის გამომყენებლებიც. სადავო რომ არ გახდეს ჩემი მოსაზრება
ამ კუთხით, საეჭვო არ უნდა იყოს ფაქტი იმის შესახებ, რომ არასწორად მიღებულმა,
ბიზნესის განვითარებაზე არაორიენტირებულმა საგადასახადო კანონმდებლობამ შეიძლება
ქვეყნის ეკონომიკური განვითარება შეაფერხოს, რაც ცალსახად ასობით ადამიანის
უმუშევრად დატოვების მიზეზი გახდეს. გენიალური გამონათქვამი აქვს გენიალურ გოეთეს:
„ყველაზე დიდი უბედურება არის ამოქმედებული უმეცრება“.
თუ გადავხედავთ მსოფლიო პრაქტიკას, დავინახავთ, რომ „მსოფლიოს ყველა ქვეყანაში
არსებობს მცირე საწარმოთა განვითარების სამინისტრო, ან მინიმუმ დეპარტამენტი, ხოლო
ამერიკაში ასეთ სამინისტროს ცვლის მცირე ბიზნესის ადმინისტრაცია, რომლის
ხელმძღვანელს თავად პრეზიდენტი ნიშნავს და კონგრესი ამტკიცებს, თანაც ეს უწყება არ
ექვემდებარება არც ერთ სამინისტროსა თუ უწყებას, ექვემდებარება მხოლოდ პრეზიდენტს7.
„მცირე საწარმოს მნიშვნელოვან სოციალურ ფუნქციას წარმოადგენს ის, რომ მას შეუძლია
დიდ მასშტაბებში „შთანთქოს“ დაუსაქმებელი მუშახელი, რომელიც გამოთავისუფლებულია
მსხვილი საწარმოებიდან, შეამციროს ან განმუხტოს ეკონომიკური კრიზისის თუ ვარდნის
პირობებში წარმოქმნილი სოციალური დაძაბულობა. ამდენად, ნებისმიერი რეფორმისა თუ
ეკონომიკური პოლიტიკის ნაწილი სწორედ სამეწარმეო აქტივობის გამოცოცხლება უნდა

4
http://gfsis.org/index.php/ge/activities/projects/view/86/page/187/id/330/print/true 4/4
5
საქართველოს მცირე და საშუალო მეწარმეობის განვითარების სტრატეგია 2016-2020 წლებისთვის;
http://gov.ge- /files/439_54422_706524_100-1.pdf, 12
6
სტატისტიკა აღებულია გაზეთიდან „ბანკები და ფინანსები“, 2014, 19 მაისი, 10
7
გაზეთი „ბანკები და ფინანსები“, 2014 წლის 19 მაისი, ინტერვიუ „თავისუფალ მცირე მეწარმეთა
ასოციაციის“ თავმჯდომარესთან ა. საკანდელიძესთან

4
იქცეს, რომლის „ლომის წილი“ მცირე და საშუალო ბიზნესის განვითარებაზე მოდის“8.
განვითარებულ ქვეყნებში მცირე ბიზნესში დასაქმებულია ქვეყნის კერძო სექტორის სამუშაო
ძალის თითქმის ნახევარი და მასზე ახალი სამუშაო ადგილების 2/3-დან 3/4-მდე მოდის.
2015 წლიდან დაიწყო „აწარმოე საქართველოს“ მიკრო და მცირე მეწარმეობის
ხელშეწყობის მიმართულება, რომლის ძირითადი მიზანია საქართველოს რეგიონებში
ეკონომიკური აქტივობის ზრდის ხელშეწყობა. მიკრო და მცირე მეწარმეობის ხელშეწყობის
მიმართულება ითვალისწინებს ორ კომპონენტს: ფინანსურ და ტექნიკურ დახმარებას.
საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 30 მაისის დადგენილებით (#365) „აწარმოე
საქართველოში“ სახელმწიფო პროგრამის დამტკიცების შესახებ“, პროგრამის მიზანია
საქართველოში მეწარმეობის განვითარება, მეწარმე სუბიექტების მხარდაჭერა, ახალი
საწარმოების შექმნის ხელშეწყობა და კერძო სექტორის კონკურენტუნარიანობისა და
საექსპორტო პოტენციალის ზრდა ფინანსებზე, უძრავ ქონებასა და ტექნიკურ დახმარებაზე
ხელმისაწვდომობის საშუალებით. პროგრამა მოიცავს სამ კომპონენტს: პირველი
კომპონენტი - ფინანსებზე ხელმისაწვდომობა; მე-2 კომპონენტი - უძრავ ქონებაზე
ხელმისაწვდომობა; მე-3 კომპონენტი - ტექნიკური დახმარება.
პროგრამის მიმართულებებია შემდეგი ინდუსტრიები: ა) შესაფუთი მასალების, მათ
შორის, მუყაოს, გოფრირებული ტარის წარმოება; ბ) სამშენებლო მასალების, მათ შორის,
კერამიკული ნაწარმის, მარმარილოს, გრანიტის და სხვა ბუნებრივი ქვების წარმოება; გ)
საფეიქრო ნაწარმის, მათ შორის, ტანსაცმლის, ფეხსაცმლის, ძაფის (შალი, აბრეშუმი)
წარმოება და ტყავის გადამუშავება; დ) ქიმიური, მათ შორის, სარეცხი საშუალებების,
აქტიური ორგანული ნივთიერებების და კოსმეტიკური საშუალებების წარმოება; ე)
ფარმაცევტული წარმოება; ვ) ელექტროტექნიკური მოწყობილობების, მათ შორის,
საყოფაცხოვრებო ტექნიკის წარმოება; ზ) პლასტმასის წარმოება; თ) ხის გადამუშავება და
ავეჯის, მდფ-ის, დსპ-ს წარმოება; ი) მანქანათმშენებლობა, მათ შორის, სათადარიგო
ნაწილების წარმოება; კ) ლითონის მზა ნაწარმის წარმოება9 და სხვ.
საინტერესო მოსაზრებებს ავითარებენ ექსპერტები: მცირე ბიზნესის განვითარება, მცირე
მეწარმეთა დაფინანსება, მცირე საწარმოთა ცენტრის შექმნა, საინტერესო მოდელის შესწავლა
და საქართველოში გადმოტანა, თუნდაც ამერიკული მოდელისა; ამ კუთხით არსებული
საკანონმდებლო ბაზის დახვეწა (ვგულისხმობთ ლიბერალურ საგადასახადო პოლიტიკას) და
ახალი საკანონმდებლო აქტის მიღება, რომელიც მხოლოდ ამ ინსტიტუტების მოქნილ
სამართლებრივ და ეკონომიკურ რეგულირებას მოახდენდნენ; მცირე საწარმოთა უფასო
ადგილობრივი ინვესტირება; მოსახლეობისათვის იმ თანხების დაბრუნება, რომელიც
სახელმწიფომ შიდა ვალად აღიარა და ეს კარგია, მაგრამ როდის უნდა მოხდეს მისი

8
ოთარ გოგიაშვილი, „მცირე და საშუალო ბიზნესის პრობლემები და მათი გადაჭრის გზები
საქართველოში“, დისერტაცია, ქუთაისი, 2013,
http://doc.atsu.edu.ge/geo/sadoqtoro%20disertacia/disertacia_gogiashvili.pdf , 28.
9
დაწვრ. იხ. საქართველოს მთავრობის 2014 წლის 30 მაისის დადგენილებით (#365) „აწარმოე
საქართველოში“ სახემწიფო პროგრამის დამტკიცების შესახებ“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2362780?publication=0, მოძიებულია: 30/9/2020

5
დაბრუნება? მიგვაჩნია, რომ ეს პროცესი ეტაპობრივად უნდა განხორციელდეს და არა
შორეულ მომავალში, რამეთუ დაბრუნებული თანხები კარგი ხელშეწყობა იქნებოდა
მოსახლეობისათვის რათა ეს თანხები ისევ მცირე ბიზნესში ჩაედო და რაც საბოლოოდ
უზრუნველყოფდა ასეთი ტიპის საწარმოთა გაზრდას, რენტაბელურ მუშაობას და, რაც
მთავარია მოსახლეობის ფართოდ დასაქმებას და სხვ. საკამათო არაფერია იმაში, რომ მცირე
მეწარმემ უნდა დაასაქმოს მოსახლეობა, დააპუროს ქვეყანა. გამოსავალი, კიდევ ვიმეორებთ,
მცირე მეწარმეობის განვითარებისათვის ხელშეწყობაა. მცირე მეწარმეობასთან
დაკავშირებით სამეცნიერო ნაშრომებში გამოთქმული მაქვს მოსაზრებები და შეხედულებები
ამ დარგის პერსპექტივაში განვითარების შესახებ10.
საგადასახადო კოდექსის XII თავი („სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები“), საქართველოს
ფინანსთა მინისტრის ბრძანება №999 (2010 წლის 31 დეკემბერი), „სპეციალური დაბეგვრის
რეჟიმების გამოყენების შესახებ“11, ასევე საქართველოს მთავრობის დადგენილება №415 (2010
წლის 29 დეკემბერი), „მიკრო და მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისათვის
აკრძალული საქმიანობებისა და საქმიანობებისა და შემოსავლების სახეების, რომლებიც არ
დაიბეგრება ან/და, რომლებზეც არ გავრცელდება საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმები, განსაზღვრის შესახებ“12, არეგულირებენ სპეციალური დაბეგვრის
რეჟიმების საგადასახადო ინსტიტუტებს: მიკრო ბიზნესს, მცირე ბიზნესს და ფიქსირებულ
გადასახადს.
საგადასახადო კოდექსის 83-ე და საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31
დეკემბრის #999 ბრძანების „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“13 1-ლი
მუხლების თანახმად, სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები ვრცელდება: ა) მიკრო ბიზნესის
სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირებზე; ბ) მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკურ
პირებზე; გ) ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მქონე პირებზე.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 84-ე მუხლისა (ნ.1) და საქართველოს ფინანსთა
მინისტრის ბრძანება №999 (2010 წლის 31 დეკემბერი), „საშემოსავლო გადასახადის
10
„საქართველოს საგადასახადო კოდექსის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების სამართლებრივი
ასპექტები“, ჟურნალი „მართლმსაჯულება და კანონი, 2012, #2(33), 93-104
11
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის ბრძანება (#279) „სპეციალური
რეჟიმების გამოყენების შესახებ“, https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4248354?publication=0,
მოძიებულია: 30/9/2020
12
საქართველოს მთავრობის დადგენილება №415 (2010 წლის 29 დეკემბერი), „მიკრო და მცირე
ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისათვის აკრძალული საქმიანობებისა და საქმიანობებისა და
შემოსავლების სახეების, რომლებიც არ დაიბეგრება ან/და, რომლებზეც არ გავრცელდება
საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები, განსაზღვრის შესახებ,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1164635?publication=0, მოძიებულია: 30/9/2020
13
ინსტრუქცია „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“ შემუშავებულია
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის XII თავის შესაბამისად და განსაზღვრავს სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმების მიხედვით საშემოსავლო/მოგების გადასახადის ადმინისტრირების წესს. თუ
სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების მიხედვით საქართველოს საგადასახადო კოდექსში ან/და
ინსტრუქციაში „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“ არ არის გადასახადების
ადმინისტრირების სპეციალური ნორმა, გამოიყენება დაბეგვრის საერთო წესები, რომლებზედაც
საუბარი გვექნება ზემოთ აღნიშნულ თავში

6
სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“14, მე-2 მუხლის თანახმად, მიკრო
ბიზნესის სტატუსი შესაძლებელია მიენიჭოს ფიზიკურ პირს, რომელიც არ იყენებს
დაქირავებულ პირთა შრომას და დამოუკიდებლად ეწევა ეკონომიკურ საქმიანობას,
რომლიდანაც მის მიერ მისაღები ჯამური ერთობლივი შემოსავალი კალენდარული წლის
განმავლობაში არ აღემატება 30 000 ლარს. მიკრო ბიზნესის სტატუსის მისაღებად მეწარმე
ფიზიკურ პირად, როგორც მეწარმე სუბიექტად ყოფნა სავალდებულო არ არის.
მიმაჩნია, რომ საკანონმდებლო დონეზე უნდა გაიზარდოს პირის მიერ კალენდარული წლის
განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავლის ზღვარი 30 000 ლარს ზემოთ, ვთქვათ 100 000
ლარამდე. ეს კი გარკვეული სტიმულის მიმცემი იქნებოდა მიკრობიზნესის სტატუსის გამომყენებელი
პირებისათვის.
ფინანსთა მინისტრის №999 ბრძანების 1-ლი მუხლის მე-4 პუნქტით: თუ სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმების მიხედვით საქართველოს საგადასახადო კოდექსში ან/და ამ
15
ინსტრუქციაში არ არის გადასახადების ადმინისტრირების სპეციალური ნორმა,
გამოიყენება დაბეგვრის საერთო წესები, მე-5 პუნქტი კი განსაზღვრავს შემთხვევას, როცა,
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირისაგან შეძენილ
საქონელზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯი საქონლის/მომსახურების შემძენი პირის
ერთობლივი შემოსავლიდან არ გამოიქვითება, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ამ
სტატუსის მქონე პირის მიერ საქონლის მიწოდებით/მომსახურების გაწევით მიღებული
შემოსავლები იბეგრება საერთო წესით.
მიმაჩნია, რომ მე-5 ნაწილის აღნიშნული დანაწესი ხელს უშლის მცირე ბიზნესის
განვითარებას. კერძოდ, თუ აღნიშნულ ნორმას მივყვებით, გამოდის, რომ იმ შემთხვევაში,
თუ „მსხვილი ბიზნესი“ მიკრო ბიზნესის მწარმოებელი პირისაგან შეიძენს
საქონელს/მომსახურებას, - იგი ამით საგადასახადო შეღავათს ვერ ღებულობს, ანუ მას
შეძენაზე გახარჯული თანხა მას არ გამოექვითება. ამით კი მისი დაინტერესება იკარგება, რომ
მიკრო ბიზნესის მწარმოებელი პირისაგან შეიძინოს საქონელი ან/და მომსახურება და ამით
საგადასახადო შეღავათი მიიღოს. სასურველი იქნებოდა და ბიზნესსაც წაადგებოდა, თუკი
მე-5 პუნქტი შემდეგნაირად ჩამოყალიბდებოდა: „მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე
ფიზიკური პირისაგან შეძენილ საქონელზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯი
საქონლის/მომსახურების შემძენი პირის ერთობლივი შემოსავლიდან გამოიქვითება“.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 1
დავით ა-ძე ფიზიკური პირი, რომელიც ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას - ინდივიდუა-
ლურად ეწევა „ვაჭრობას“. მოცემული მომენტისათვის იგი არ ახორციელებს სხვა რაიმე სახის
საქმიანობას და არ იყენებს დაქირავებულ პირთა შრომას (დაქირავებულ პირებში ოჯახის წევრები არ
იგულისხმება). დავით ა-ძის აზრით (წინასწარი ვარაუდით), მიმდინარე საანგარიშო წლის
განმავლობაში ვაჭრობის შედეგად მოსალოდნელი დასაბეგრი შემოსავალი ვერ გადააჭარბებს 30 000
ლარს.
ანალიზი:
14
ინსტრუქცია „საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“.
15
საუბარია სქ. 357-ში მოცემულ ინსტრუქციაზე

7
 იქედან გამომდინარე, რომ დავით ა-ძე არ იყენებს დაქირავებული პირის შრომას, აგრეთვე მისი
ვარაუდით მისაღები მოსალოდნელი დასაბეგრი შემოსავალი ვერ გადააჭარბებს 30 000 ლარს და
მოცემული მომენტისათვის იგი არ ახორციელებს სხვა რაიმე სახის საქმიანობას, დავით ა-ძე
აკმაყოფილებს საგადასახადო კოდექსის 84-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით და ფინანსთა მინისტრის №999
ბრძანების მე-2 მუხლის მე-2 ნაწილის ბ) პუნქტით დადგენილ მიკრო ბიზნესის სტატუსის მინიჭების
მოთხოვნებს და შესაბამისად მას უფლება აქვს მიმართოს საგადასახადო ორგანოს და მიიღოს მიკრო
ბიზნესის სტატუსი.
შენიშვნა:
დავით ა-ძის მიერ დამატებით, სხვა სახის საქმიანობის განხორციელება და შესაბამისად
შემოსავლის მიღება არ არის საგადასახადო ორგანოს მიერ მიკრო ბიზნესის სტატუსის მინიჭებაში
უარის თქმის ან სტატუსის ქონის შემთხვევაში სტატუსის გაუქმების საფუძველი, თუ აღნიშნული
საქმიანობა არ განეკუთვნება „მიკრო და მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისათვის აკრძალული
საქმიანობებისა და საქმიანობებისა და შემოსავლების სახეების, რომლებიც არ დაიბეგრება ან/და,
რომლებზეც არ გავრცელდება საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები,
განსაზღვრის შესახებ“ - საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილებით
განსაზღვრული იმ საქმიანობების სახეებს, რომელთა განხორციელებაც ეკრძალება მიკრო და მცირე
ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირს.
შედეგი:
დავით ა-ძის მოთხოვნის შემთხვევაში მას მიენიჭება მიკრო ბიზნესის მწარმოებელი პირის
სტატუსი და გადაეცემა სტატუსის დამადასტურებელი მოწმობა (სერტიფიკატი). 84-ე მუხლის
პირველი ნაწილით დადგენილი 30 000 ლარიანი ზღვარი არ გავრცელდება ამავე მუხლის მე-2
ნაწილის მიზნებისათვის საქართველოს პარლამენტის საფინანსო - საბიუჯეტო კომეტეტთან
შეთანხმებით მთავრობის მიერ განსაზღვრული (საქართველოს მთავრობის დადგენილება №415)
საქმიანობის სახეებზე, თუ ფიზიკური პირი დამოუკიდებლად ახორციელებს ეკონომიკურ
საქმიანობას, არ იყენებს დაქირავებულ პირთა შრომას და თავადვე ახორციელებს ჩამონათვალში
მოცემული საქონლის ან/და მომსახურების წარმოებას და საცალო წესით მიწოდებას საბოლოო
მომხმარებელზე. კერძოდ;
სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის მოყვანა, რომელიც ხორციელდება ტრაქტორებით ან
კომბაინებით;
ხალიჩებისა და ორხოვისებრი ნაწარმის წარმოება;
პულოვერებისა და ანალოგიური ნაწარმის წარმოება;
ზედა ტანსაცმლის წარმოება, გარდა მოდელების დემონსტრირებისა და ჩვენებისა;
საცვლების წარმოება;
თავსაბურავების წარმოება;
დანარჩენი ტანსაცმლისა და აქსესუარების წარმოება;
ხის სხვადასხვა ნაწარმის წარმოება;
ტანსაცმლისა და თავსაბურავების ხის საკიდების წარმოება;
ხის საოჯახო ნივთებისა და სამზარეულოს საკუთნოების წარმოება;
ფაიფურისა და ქაშანურის სამეურნეო-საყოფაცხოვრებო ნაკეთობების წარმოება;
სამეურნეო-საყოფაცხოვრებო ჭურჭლისა და ინვენტარის წარმოება;
მუსიკალური ინსტრუმენტების წარმოება;

8
 აკორდეონებისა და ანალოგიური საკრავების, მათ შორის, ტუჩის გარმონიკების წარმოება;
სასულე მუსიკალური ინსტრუმენტების წარმოება;
ცოცხებისა და ჯაგრისების წარმოება;
საყოფაცხოვრებო საქონლისა და პირადი მოხმარების საგნების რემონტი;
საყოფაცხოვრებო საქონლისა და პირადი მოხმარების საგნების რემონტი, თუ ის ხორ-
ციელდება ამ საგნების წარმოების, საბითუმო და საცალო ვაჭრობისაგან დამოუკიდებლად,
თუ რემონტი ხორციელდება საქმიანობის სხვა სახეობებთან ერთად, მაშინ იგი განეკუთვნება
საცალო და საბითუმო ვაჭრობის ან ამ საქონლის წარმოების შესაბამის დაჯგუფებებს;
ფეხსაცმლისა და ტყავის ნაწარმის რემონტი;
საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტი;
საათებისა და საიუველირო ნაწარმის რემონტი;
ტანსაცმლის გადაკეთება და რემონტი;
საყოფაცხოვრებო საქონლისა და პირადი მოხმარების საგნების რემონტი;
თეთრეულისა და სხვა საფეიქრო ნაწარმის რეცხვა და დამუშავება.

მაგალითი: 2
პირობა აქ იგივეა, რაც პირველ მაგალითში, იმ განსხვავებით, რომ დავით ა-ძემ ვაჭრობისაგან
მიიღო ერთობლივი შემოსავალი 26 000 ლარი წლის განმავლობაში და დავით ა-ძე თავისუფალ დროს
ვაჭრობასთან ერთად ახორციელებდა საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტს
(მთავრობის დადგენილებით საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტზე არ ვრცელდება 30
000 ლარიანი ზღვარი), რის შედეგადაც მან დამატებით მიიღო 10 000 ლარი.
შედეგი:
დავით ა-ძის ერთობლივმა შემოსავალმა მიმდინარე საგადასახადო წლის განმავლობაში შეადგინა
36 000 (26 000+10 000) ლარი.
ანალიზი:
„მიკრო და მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისათვის აკრძალული საქმიანობებისა და
საქმიანობებისა და შემოსავლების სახეების, რომლებიც არ დაიბეგრება ან/და, რომლებზეც არ
გავრცელდება საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები, განსაზღვრის შესახებ“
საქართველოს მთავრობის №415 დადგენილებით დამტკიცებული დანართი №1-ის თანახმად,
საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტი განეკუთვნება იმ საქმიანობიდან ერთ-ერთს,
რომლისგანაც მიღებული შემოსავალი არ იბეგრება და რომელზეც არ ვრცელდება მიკრო
ბიზნესისათვის დადგენილი ერთობლივი შემოსავლის 30 000-ლარიანი ზღვარი.
შესაბამისად:
დავით ა-ძის მიერ საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტიდან 10 000 ლარის
ოდენობით მიღებული შემოსავალი მხედველობაში არ მიიღება და ამ შემოსავლის გარეშე მისი სხვა
შემოსავალი კვლავ შეადგენს 26 000 ლარს, რომელიც არ აჭარბებს 30 000 ლარს.
შედეგი:
დავით ა-ძეს მიკრო ბიზნესის სტატუსი არ გაუუქმდება. როგორც ვაჭრობიდან მიღებული 26 000
ლარი, ასევე საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტიდან მიღებული 10 000 ლარი
დაექვემდებარება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას, შესაბამისად, გათავისუფლდება საშემოსავლო
გადასახადისაგან.

9
 საქართველოს საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტთან შეთანხმებით, საქართველოს
მთავრობას უფლება აქვს აკრძალოს ცალკეული საქმიანობის განხორციელება, რომლის
ფარგლებშიც მიკრო ბიზნესის სტატუსი არ შეიძლება მიენიჭოს ფიზიკურ პირს.
საქართველოს მთავრობის №415 დადგენილებით დამტკიცებული დანართი №1-ში
მოცემულია აკრძალული საქმიანობების ჩამონათვალი, რომელთა განხორციელების
შემთხვევაში არ შეიძლება ფიზიკური პირისათის მიკრო ბიზნესის სტატუსის მინიჭება.
საქმიანობები, რომლებიც საჭიროებენ ლიცენზირებას ან ნებართვას;
საქმიანობები, რომლებიდანაც მიღებულმა შემოსავლებმა კალენდარული წლის
განმავლობაში შესაძლოა გადააჭარბოს 30 000 ლარს;
სავალუტო ოპერაციების განხორციელება;
სამედიცინო (გარდა „სოფლის ექიმის“ სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში სოფლის
ექიმისა და ექთნის/ფერშლის მიერ გაწეული საქმიანობისა), არქიტექტურული, საადვოკატო
ან სანოტარო, სააუდიტო, საკონსულტაციო (მათ შორის, საგადასახადო კონსულტანტთა)
საქმიანობა;
სათამაშო ბიზნესი16
ვაჭრობა.
შენიშვნის სახით: აღნიშნული დანართის მე-6 პუნქტი17 არ ეხება იმ შემთხვევას, როდესაც
ხორციელდება შესყიდული საქონლის გადამუშავება და მიწოდება.
საქართველოს საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტთან შეთანხმებით, საქართველოს
მთავრობას უფლება აქვს განსაზღვროს შემოსავლის სახეები, რომლებიც არ დაიბეგრება
სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმით და 84-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის მიზნებისათვის არ
გათვალისწინება ერთობლივ შემოსავალში (მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური
პირებისათვის დადგენილი კალენდარული წლის განმავლობაში მისაღები ჯამური
ერთობლივი შემოსავლის 30 000-ლარიანი ზღვრის გაანგარიშებისას):
ქონების იჯარით გაცემიდან მიღებული შემოსავალი;
სესხის გაცემიდან მიღებული შემოსავალი;
სათამაშო ბიზნესიდან მიღებული მოგებები;
ჩუქებით მიღებული შემოსავალი;
ნამეტი შემოსავალი, რომელიც მიღებულია შემდეგი ქონების რეალიზაციით:
ა) უძრავი ქონება;
ბ) ავტოსატრანსპორტო საშუალება;
გ) ფასიანი ქაღალდები.
მემკვიდრეობით მიღებული ქონების სახით მიღებული შემოსავალი;
დივიდენდის სახით მიღებული შემოსავალი;
16
დაწვრ. იხ. საქართველოს მთავრობის დადგენილება( № 415, 2010 წლის 29 დეკემბერი) „მიკრო და
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისათვის აკრძალული საქმიანობებისა და საქმიანობებისა და
შემოსავლების სახეების, რომლებიც არ დაიბეგრება ან/და, რომლებზეც არ გავრცელდება
საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები, განსაზღვრის შესახებ“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1164635?publication=0, მოძიებულია: 30/9/2020
17
აღნიშნულ პუნქტში საუბარია ვაჭრობაზე

10
 პროცენტის სახით მიღებული შემოსავალი;
როიალტის სახით მიღებული შემოსავალი;
ვალის პატიებით მიღებული შემოსავალი.

მაგალითი: 3
პირობა:
პირობები იგივეა, რაც მე-2 მაგალითში, იმ განსხვავებით, რომ დავით ა-ძეს გასესხებული ჰქონდა
ფიზიკურ პირზე ფული, რის შედეგად პროცენტის სახით მიიღო შემოსავალი 3 500 ლარის ოდენობით და
ასევე დავით ა-ძეს აჩუქეს 7 000 ლარი (ერთი შემოსავლის წყაროსთან დაბეგვრას არ ექვემდებარებოდა და
არ დაბეგრილა). დავით ა-ძის ერთობლივმა შემოსავალმა მიმდინარე წელს შეადგინა 39500 ლარი (26
000+10 000+3500 ლარი).
ა ნა ლ ი ზ ი:
იგივეა, რაც მე-2 მაგალითის ანალიზშია მოცემული, ოღონდ იმ განსხვავებით, რომ „მიკრო და
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისათვის აკრძალული საქმიანობებისა და საქმიანობებისა და
შემოსავლების სახეების, რომლებიც არ დაიბეგრება ან/და, რომლებზეც არ გავრცელდება საშემოსავლო
გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები, განსაზღვრის შესახებ,“ საქართველოს მთავრობის
№415 დადგენილებით დამტკიცებული დანართი №3-ის თანახმად, პროცენტის სახით და ჩუქებით
მიღებული შემოსავლები განეკუთვნება იმ შემოსავლებს, რომლებიც იბეგრება ჩვეულებრივი რეჟიმით
(ერთობლივ შემოსავალთან მასთან დაკავშირებული ხარჯების შეპირისპირებით) და რომლებიც
მიკრო ბიზნესისათვის დადგენილი ერთობლივი შემოსავლის 30 000-ლარიანი ზღვარის განსაზღვრის
მიზნებისათვის არ გაითვალისწინება ერთობლივ შემოსავალში.
შესაბამისად:
დავით ა-ძის მიერ პროცენტის სახით 3500 ლარის ოდენობით და ჩუქების შედეგად 7 000 ლარის
ოდენობით მიღებული შემოსავალი მხედველობაში არ მიიღება და ამ შემოსავლის გარეშე მისი სხვა
შემოსავალი შეადგენს 26 000 ლარს,რომელიც არ აჭარბებს 30 000 ლარს.
შედეგი:
დავით ა-ძეს მიკრო ბიზნესის სტატუსი არ გაუუქმდება. როგორც ვაჭრობიდან მიღებული 26 000
ლარი, ასევე საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტისაგან მიღებული 10 000 ლარი
დაექვემდებარება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას, შესაბამისად, გათავისუფლდება საშემოსავლო
გადასახადის გადახდისაგან.
დავით ა-ძე ვალდებულია პროცენტის სახით სახით მიღებული 3 500 ლარი და ჩუქების შედეგად
მიღებული 7 000 ლარი მიკრო ბიზნესის სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას დაქვემდებარებული
შემოსავლისგან განცალკევებულად ასახოს ერთობლივ შემოსავალში და დაბეგროს ჩვეულებრივი
წესით.
თუ აღნიშნულ მაგალითს განვიხილავთ შემდეგი სახით: დავით ა-ძე ეკონომიკურ საქმიანობას
სათამაშო აპარატებით ეწევა და იგი ელოდება, რომ მისი ერთობლივი შემოსავალი წლის ბოლოს არ
გადააჭარბებს 30 000 ლარს და აქედან გამომდინარე იგი გადაწყვეტს მიმართოს საგადასახადო
ორგანოს მიკრო ბიზნესის სტატუსის მინიჭების თაობაზე, მაგრამ საგადასახადო ორგანო მას არ
აძლევს ამ სტატუსს, ვინაიდან ზემოაღნიშნული საქმიანობა მიკრო ბიზნესისათვის აკრძალული
საქმიანობაა18.

18
დამატ. მენუალები იხ. ფინანსთა მინისტრის ბრძანება №999 (2010 წლის 31 დეკემბერი),
„საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“,

11
 ვის შეიძლება მიენიჭოს მიკრო ბიზნესის სტატუსი? რა პირობებს უნდა აკმაყოფილებდეს ამ
სტატუსის მაძიებელი პირი?
საგადასახადო კოდექსის 84-ე მუხლისა და ინსტრუქციის „საშემოსავლო გადასახადის
სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“, მე-3 მუხლის შესაბამისად, მიკრო ბიზნესის
სტატუსი შეიძლება მიენიჭოს ფიზიკურ პირს, რომელიც არ იყენებს დაქირავებულ პირთა
შრომას და დამოუკიდებლად ეწევა ეკონომიკურ საქმიანობას, რომლიდანაც მის მიერ
მისაღები ჯამური ერთობლივი შემოსავალი კალენდარული წლის განმავლობაში არ
აღემატება 30 000 ლარს19. ამ შემთხვევაში, ფიზიკური პირი მიმართავს განცხადებით
საგადასახადო ორგანოს, საგადასახადო აღრიცხვის ადგილის მიხედვით.
საგადასახადო ორგანო განიხილავს განცხადებას20 ამ ინსტრუქციის დანართი №1) სტა-
ტუსის მინიჭების თაობაზე და აღნიშნული განცხადების დაკმაყოფილების შემთხვევაში
განცხადების მიღებიდან გონივრულ ვადაში გასცემს მიკრობიზნესის სერტიფიკატს21.
მიკრო ბიზნესის სტატუსი პირს ენიჭება საგადასახადო ორგანოს მიერ სერტიფიკატის
გაცემის დღიდან და სტატუსის მინიჭების თარიღი უნდა დაფიქსირდეს საგადასახადო
ორგანოს მიერ გაცემულ მიკრო ბიზნესის სერტიფიკატში. სერტიფიკატი ძალაშია შემდგომ
საანგარიშო პერიოდებშიც, თუ ფიზიკურ პირს არ უუქმდება მიკრო ბიზნესის სტატუსი.
სერტიფიკატი ძალაშია შემდგომ საანგარიშო პერიოდებშიც,თუ ფიზიკურ პირს არ
უუქმდება მიკრო ბიზნესის სტატუსი.
2011 საანგარიშო წლის მიხედვით ფიზიკურმა პირმა მიკრო ბიზნესის სტატუსის
მისაღებად საგადასახადო ორგანოებს განცხადებით უნდა მიმართოს ამავე წლის 15
თებერვლამდე. იმ შემთხვევაში, თუ დაკმაყოფილდება მიკრო ბიზნესის სტატუსის მინიჭების
პირობები, მისთვის მიკრო ბიზნესის სტატუსი მინიჭებულად ითვლება ამავე წლის 1
იანვრიდან.
გარდა ამისა, ფიზიკურ პირს უფლება აქვს მიკრო ბიზნესის სტატუსის მისაღებად საგა-
დასახადო ორგანოს მიმართოს, როგორც 2011 საანგარიშო წლის მიხედვით, ასევე შემდგომი
ნებისმიერი საანგარიშო წლის მიხედვით, ნებისმიერ დროს ამ ბრძანებით დადგენილი წესის
შესაბამისად. აღნიშნულ შემთხვევაში, თუ დაკმაყოფილდება მიკრო ბიზნესის სტატუსის
მინიჭების პირობები, და მისთვის მიკრო ბიზნესის სტატუსი მინიჭებულად ითვლება საგა-
დასახადო ორგანოს მიერ სერტიფიკატის გაცემის დღიდან22.
მიკრობიზნესის სტატუსი არ შეიძლება მიენიჭოს დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრირე-
ბულ პირს.საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს მის ხელთ არსებული ინფორმაციის საფუ-
ძველზე,საკუთარი ინიციატივით (განცხადებით მომართვის გარეშე) მიანიჭოს ფიზიკურ

https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1168081, 2020 წლის 30/9 მდგ.

19
გამონაკლისია ინსტრუქციის მე-2 მუხლის მე-4 და მე-5 პუნქტებით გათვალისწინებული შემთხვევა,
აღნული პუნქტების შესხაებ ქვემოთ გვექნება საუბარი
20
ინსტრუქციის „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ დანართი №1
21
ინსტრუქციის „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“დანართი №2
22
იხ. ინსტრუქცია „საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ,
მ. 3

12
პირს მიკრო ბიზნესის სტატუსი და გადასცეს შესაბამისი სერტიფიკატი, თუ თვლის, რომ
ფიზიკური პირი აკმაყოფილებს მიკრო ბიზნესისთვის დადგენილ მოთხოვნებს.

მაგალითი: 4
პირობა:
ჯონდი არის ფიზიკური პირი, რომელიც ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას – ინდივიდუალუ-
რად რძისგან ამზადებს რძის პროდუქტს (მაწონს) და უკეთებს რეალიზაციას. მოცემული მომენტი-
სათვის იგი არ ახორციელებს სხვა რაიმე სახის საქმიანობას და არ იყენებს დაქირავებული პირის
შრომას. ჯონდის აზრით (წინასწარი ვარაუდით), მიმდინარე საანგარიშო წლის განმავლობაში რძის
პროდუქტის (მაწვნის) რეალიზაციის შედეგად მოსალოდნელი დასაბეგრი შემოსავალი ვერ გადაა-
ჭარბებს 30 000 ლარს.
ანალიზი:
იქიდან გამომდინარე, რომ ჯონდი არ იყენებს დაქირავებული პირის შრომას, აგრეთვე მისი ვარაუ-
დით მისაღები მოსალოდნელი დასაბეგრი შემოსავალი ვერ გადააჭარბებს 30 000 ლარს და
მოცემული მომენტისათვის იგი არ ახორციელებს სხვა რაიმე სახის საქმიანობას, ჯონდი
აკმაყოფილებს საქართველოსსაგადასახადო კოდექსის 84-ე მუხლის პირველი ნაწილით დადგენილ
მიკრობიზნესის სტატუსის მოთხოვნებს, შესაბამისად,მას უფლება აქვს მიმართოს საგადასახადო
ორგანოს და მიიღოს მიკრობიზნესის სტატუსი.
შენიშვნა:
ჯონდის მიერ დამატებით, სხვა სახის საქმიანობის განხორციელება და, შესაბამისად, შემოსავლის
მიღება არ არის საგადასახადო ორგანოს მიერ მიკრობიზნესის სტატუსის მინიჭებაზე უარის თქმის,
ან სტატუსის ქონის შემთხვევაში სტატუსის გაუქმების საფუძველი, თუ აღნიშნული საქმიანობა არ
განეკუთვნება „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2010 წლის
29 დეკემბრის №415 დადგენილებით განსაზღვრული იმ საქმიანობების სახეებს, რომელთა
განხორციელებაც ეკრძალება მიკრობიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირს.
შედეგი:
ჯონდის მოთხოვნის შემთხვევაში მიენიჭება მიკრობიზნესის სტატუსი და გადაეცემა სტატუსის
დამადასტურებელი სერტიფიკატი23.
მე-2 მუხლის მე-4 პუნქტის თანახმად, სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“
საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილებით გათვალისწი-
ნებული დანართი №1-ით განსაზღვრულ საქმიანობის სახეებზე მიკრობიზნესის 30000-
ლარიანი ზღვარი არ ვრცელდება და ასეთი საქმიანობიდან მიღებული შემოსავალი არ
იბეგრება.
მაგალითი: 5
პირობა:
პირობები იგივეა, რაც პირველ მაგალითში იმ განსხვავებით, რომ ჯონდიმ რძის პროდუქტის
მაწვნის) რეალიზაციის შედეგად მიიღო ერთობლივი შემოსავალი 27 000 ლარი წლის
განმავლობაში და ჯონდი თავისუფალ დროს რძის პროდუქტის (მაწვნის) წარმოებასთან და
რეალიზაციასთან ერთად ახორციელებდა საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტს
(მთავრობის დადგენილებით საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტზე არ ვრცელდება

23
მაგალითი აღებულია ფინანსთა მინისტრის #999 ბრძანებიდან.

13
30 000-ლარიანი ზღვარი), რის შედეგადაც მან მიიღო დამატებით 10 000 ლარი.
შედეგად,ჯონდის ერთობლივმა შემოსავალმა მიმდინარე საგადასახადო წლის განმავლობაში
შეადგინა 37 000 (27 000+10 000) ლარი.
ანალიზი:
„სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29
დეკემბრის №415 დადგენილებით დამტკიცებული დანართი №1-ის თანახმად,საყოფაცხოვრებო
ელექტრონული ნაწარმის რემონტი განეკუთვნება იმ საქმიანობიდან ერთ-ერთს,რომლისგან
მიღებული შემოსავალი არ იბეგრება და რომელზეც არ ვრცელდება მიკრობიზნესისთვის დადგენილი
ერთობლივი შემოსავლის 30 000-ლარიანი ზღვარი, შესაბამისად, ჯონდის მიერ საყოფაცხოვრებო
ელექტრონული ნაწარმის რემონტიდან 10 000 ლარის ოდენობით მიღებული შემოსავალი
მხედველობაში არ მიიღება და ამ შემოსავლის გარეშე მისი სხვა შემოსავალი კვლავ შეადგენს 27 000
ლარს, რომელიც არ აჭარბებს 30 000 ლარს.
შედეგი:
ჯონდის მიკრობიზნესის სტატუსი არ გაუუქმდება. როგორც რძის პროდუქტის (მაწვნის)
რეალიზაციიდან მიღებული 27 000 ლარი, ასევე საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის
რემონტიდან მიღებული 10 000 ლარი დაექვემდებარება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას,
შესაბამისად,გათავისუფლდება საშემოსავლო გადასახადისაგან.
მე-2 მუხლის მე-5 პუნქტის თანახმად, კი: „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“
საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილებით
24
დამტკიცებული დანართი №3-ით განსაზღვრული შემოსავლების მიღებისას: ა)
მიკრობიზნესის მიერ კალენდარული წლის განმავლობაში მისაღები ჯამური ერთობლივი
შემოსავლის 30 000-ლარიანი ზღვრის განსაზღვრისას მხედველობაში არ მიიღება ასეთი
შემოსავლები მიუხედავად ამ შემოსავლების ოდენობისა; ბ)ასეთი შემოსავლები იბეგრება
ჩვეულებრივი წესით, როგორც დაიბეგრებოდა მიკრობიზნესის სტატუსის
არარსებობის შემთხვევაში.

24
შემოსავლის სახეები, რომლებიც არ დაიბეგრება სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმით და არ გაითვა-
ლისწინება ერთობლივ შემოსავალში მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირებისათვის
დადგენილი კალენდარული წლის განმავლობაში მისაღები ჯამური ერთობლივი შემოსავლის 30
000-ლარიანი ზღვრის გაანგარიშებისას
1. ქონების იჯარით/უძრავი ქონების ქირით გაცემიდან მიღებული შემოსავალი.
2. სესხის გაცემიდან მიღებული შემოსავალი.
3. სათამაშო ბიზნესიდან მიღებული მოგებები.
4. ჩუქებით მიღებული შემოსავალი.
5. ნამეტი შემოსავალი, რომელიც მიღებულია შემდეგი ქონების რეალიზაციით: ა) უძრავი ქონება; ბ)
ავტოსატრანსპორტო საშუალება; გ) ფასიანი ქაღალდები.
6. მემკვიდრეობით მიღებული ქონების სახით მიღებული შემოსავალი.
7. დივიდენდის სახით მიღებული შემოსავალი.
8. პროცენტის სახით მიღებული შემოსავალი.
9. როიალტის სახით მიღებული შემოსავალი.
10. ვალის პატიებით მიღებული შემოსავალი.

14
 მაგალითი: 6
პირობა:
პირობები იგივეა, რაც მე-2 მაგალითში, იმ განსხვავებით, რომ ჯონდის გასესხებული ჰქონდა
ფიზიკურ პირზე ფული, რის შედეგად პროცენტის სახით მიიღო შემოსავალი 3 500 ლარის
ოდენობით და ასევე ჯონდის აჩუქეს 7000 ლარი (არც ერთი შემოსავალი წყაროსთან დაბეგვრას არ
ექვემდებარებოდა და არ დაბეგრილა). ჯონდის ერთობლივმა შემოსავალმა მიმდინარე წელს 47
500 (27 000+10 000+3 500+7 000) ლარი შეადგინა.
ანალიზი:
ანალიზი იგივეა, რაც მე-2 მაგალითის ანალიზშია მოცემული, იმ განსხვავებით, რომ „სპეცია-
ლური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415
დადგენილებით დამტკიცებული დანართი №3-ის თანახმად, პროცენტის სახით და ჩუქებით მიღე-
ბული შემოსავლები განეკუთვნება იმ შემოსავლებს, რომლებიც იბეგრება ჩვეულებრივი რეჟიმით
(ერთობლივ შემოსავალთან მასთან დაკავშირებული ხარჯების შეპირისპირებით) და რომლებიც
მიკრობიზნესისთვის დადგენილი ერთობლივი შემოსავლის 30 000-ლარიანი ზღვრის განსაზღვრის
მიზნებისათვის არ გაითვალისწინება ერთობლივ შემოსავალში. შესაბამისად, ჯონდის მიერ
პროცენტის სახით 3 500 ლარის ოდენობით და ჩუქების შედეგად 7 000 ლარის ოდენობით
მიღებული შემოსავალი მხედველობაში არ მიიღება და ამ შემოსავლის გარეშე მისი სხვა შემოსავალი
შეადგენს 27 000 ლარს, რომელიც არ აჭარბებს 30 000 ლარს.
შედეგი:
ჯონდის მიკრობიზნესის სტატუსი არ გაუუქმდება. როგორც რძის პროდუქტის (მაწვნის)
რეალიზაციიდან მიღებული 27 000 ლარი, ასევე საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის
რემონტიდან მიღებული 10 000 ლარი, დაექვემდებარება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას,
შესაბამისად, გათავისუფლდება საშემოსავლო გადასახადისაგან. ჯონდი ვალდებულია პროცენტის
სახით მიღებული 3 500 ლარი და ჩუქების შედეგად მიღებული 7 000 ლარი მიკრობიზნესის
სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას დაქვემდებარებული შემოსავლისგან განცალკევებულად ასახოს
ერთობლივ შემოსავალში და დაბეგროს ჩვეულებრივი წესით.
მე-6 პუნქტის მიხედვით, მიკრობიზნესის სტატუსი არ შეიძლება მიენიჭოს ფიზიკურ
პირს, თუ იგი ახორციელებს „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს
მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილებით დამტკიცებული დანართი
№2-ით განსაზღვრულ საქმიანობას (შემდგომში – მიკრობიზნესისთვის აკრძალული
საქმიანობა), რომლის განხორციელება მიკრობიზნესის მიერ აკრძალულია და იწვევს
სტატუსის გაუქმებას.

მაგალითი: 7
ჯონდი ეწევა ეკონომიკურ საქმიანობას სათამაშო აპარატებით. იგი ელოდება, რომ მისი ერთობ-
ლივი შემოსავალი წლის ბოლოს არ გადააჭარბებს 30 ათას ლარს. აქედან გამომდინარე, ის გადა-
წყვეტს მიმართოს საგადასახადო ორგანოს მიკრობიზნესის სტატუსის მინიჭების თაობაზე, თუმცა
საგადასახადო ორგანო მას არ აძლევს სტატუსს, ვინაიდან ზემოაღნიშნული საქმიანობა მიკრობიზნე-
სისთვის აკრძალული საქმიანობაა.
რა შემთხვევაში უუქმდება ფიზიკურ პირს მიკრო ბიზნესის სტატუსი?

15
 თუ მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი საგადასახადო კოდექსის 84-ე
მუხლის 1-ლი ნაწილით დადგენილი მოთხოვნის (ერთობლივი შემოსავლის ოდენობის
შეზღუდვა) დარღვევიდან 15 დღის ვადაში არ მიმართავს საგადასახადო ორგანოს მცირე
ბიზნესის სტატუსის მინიჭების მიზნით, მას გაუუქმდება მიკრო ბიზნესის სტატუსი და
გამოვა სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმიდან. საგადასახადო ორგანოს მიერ მიკრო ბიზნესის
სტატუსის გაუქმების და სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმიდან გამოსვლის საფუძველია
ფიზიკური პირის მიერ საგადასახადო კოდექსის 84-ე მუხლის მე-3 ნაწილის მოთხოვნის
დარღვევა25.
მიკრო ბიზნესის სტატუსი მიმდინარე საგადასახადო წელს უქმდება, თუ:
ა) ფიზიკურმა პირმა საგადასახადო ორგანოს მიმართა მიკრო ბიზნესის სტატუსის
გაუქმების ან მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭების მოთხოვნით;
ბ) საგადასახადო ორგანოს მიერ ჩატარებული ინვენტარიზაციის შედეგად დადგინდა,
რომ
გ) მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირის სასაქონლო-მატერიალური
მარაგების ნაშთი აღემატება 45 000 ლარს.
დ) ფიზიკური პირი დარეგისტრირდა დამატებული ღირებულების გადასახადის გადამხდელად.
საგადასახადო კოდექსის 85-ე მუხლის მე-5 ნაწილის თანახმად, ფიზიკური პირისათვის
მინიჭებული მიკრო ბიზნესის სტატუსის გაუქმების შემთხვევაში ამ მომენტისთვის
ფიზიკური პირის შემოსავალი ექვემდებარება დაბეგვრას:
 ა) მცირე ბიზნესის სტატუსის მიღების შემთხვევაში – მცირე ბიზნესისთვის
დადგენილი წესის შესაბამისად;
აქვე: ჩვენის აზრით, 85-ე მუხლის მე-5 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტში დაშვებულია შეცდომა:
კერძოდ ნორმა იკითხება: „მცირე ბიზნესის სტატუსის მიღების შემთხვევაში – მცირე
ბიზნესისთვის დადგენილი წესის შესაბამისად“. უკეთსი იქნებოდა ასეთი ჩანაწერი: „მცირე
ბიზნესის სტატუსის მიღებისას - მიკრო ბიზნესისთვის დადგენილი წესის შესაბამისად“.
 ბ) სხვა შემთხვევაში – საგადასახადო კოდექსის 79-82-ე მუხლების შესაბამისად.
გამოდის, რომ დაიბეგრება საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთით.
ფიზიკურ პირი, რომელსაც გაუუქმდა მიკრო ბიზნესის სტატუსი, უფლებამოსილია მომ-
დევნო საგადასახადო წლიდან ამ სტატუსის ხელახალი მინიჭების მოთხოვნით მიმართოს
საგადასახადო ორგანოს. მიკრო ბიზნესის სტატუსის ხელახალი მინიჭების შემთხვევაში,
ფიზიკურ პირზე გაიცემა სერტიფიკატი ახალი სარეგისტრაციო ნომრით.
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირიდან შეძენილ
საქონელზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯის იდენტიფიცირების მიზნით, საჯარო
სამართლის იურიდიული პირი – შემოსავლების სამსახური (შემდგომში – შემოსავლების
სამსახური) აწარმოებს საგადასახადო წლისათვის მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე

25
საქართველოს პარლამენტის საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტთან შეთანხმებით საქართველოს
მთავრობას უფლება აქვს, აკრძალოს ცალკეული საქმიანობის განხორციელება, რომლის ფარგლებშიც
მიკრო ბიზნესის სტატუსი არ შეიძლება მიენიჭოს ფიზიკურ პირს

16
ფიზიკური პირების ერთიან რეესტრს, რომელიც განთავსდება შემოსავლების სამსახურის
ვებგვერდზე.
ვის არ შეიძლება მიენიჭოს მიკრო ბიზნესის სტატუსი?
მიკრო ბიზნესის სტატუსი არ შეიძლება მიენიჭოს დღგ-ის გადამხდელად
რეგისტრირებულ პირს, გარდა იმ შემთხვევისა, თუ დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაცია
გამომდინარეობს „მიკრო და მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისთვის აკრძალული
საქმიანობებისა და საქმიანობებისა და შემოსავლების სახეების განსაზღვრის თაობაზე,
რომლებიც არ დაიბეგრება ან/და რომლებზეც არ გავრცელდება საშემოსავლო გადასახადის
სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები“ საქართველოს მთავრობის 29 დეკემბრის №415
დადგენილებით მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირისათვის ნებადართული
იმ საქმიანობიდან, რომლის მიხედვითაც მიღებული შემოსავლები არ გაითვალისწინება 30
000-ლარიან ზღვარში.
საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია მის ხელთ არსებული ინფორმაციის
საფუძველზე, საკუთარი ინიციატივით (განცხადებით მომართვის გარეშე) მიანიჭოს
ფიზიკურ პირს მიკრო ბიზნესის სტატუსი და გადასცეს შესაბამისი სერტიფიკატი, თუ
თვლის, რომ ფიზიკური პირი აკმაყოფილებს მიკრო ბიზნესისთვის დადგენილ მოთხოვნებს.
რა შეღავათებით სარგებლობენ მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირები?
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი არ იხდის საშემოსავლო გადასახადს;
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი, გარდა მთავრობის მიერ განსაზღვრული
ცალკეული საქმიანობის განმახორციელებელი ან ცალკეული ადგილობრივი თვითმმართველი
ერთეულის ტერიტორიაზე საქმიანობის განმახორციელებელი მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე
ფიზიკური პირებისა, თავისუფლდება საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების
ვალდებულებისაგან.
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირების მიერ ოჯახის წევრების დასაქმება საწარმოში
არ ითვლება დაქირავებულის მუშაობად და არ დაიბეგრება.
შევნიშნავდით, რომ საგადასახადო კოდექსში არაა გაწერილი საკითხი იმის შესახებ, თუ
როგორ უნდა აწარმოონ ბუღალტერია მიკრო მეწარმეებმა, ანუ საუბარია შემოსავლების და
ხარჯების აღრიცხვის წესებზე, - რის მიხედვითაც უნდა აწარმოონ ამ სტატუსის მქონე
პირებმა აღრიცხვა - ეს წესები საგადასახადო კოდექსში არ წერია, მხოლოდ მითითებულია,
რომ ფინანსთა მინისტრმა უნდა განსაზღვროს ეს საკითხი და ა. შ.
მიკრო ბიზნესის სტატუსი მხოლოდ ფიზიკურ პირს მიენიჭება და არა იურიდიულს.
ამასთანავე, სხვა გადასახადის გადამხდელებს მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისაგან
შესყიდული პროდუქტის თუ მომსახურების ღირებულების ხარჯში გატარება ეკრძალებათ,
თუნდაც ეს დოკუმენტურად იყოს გაფორმებული.... მდგომარეობა უფრო უარესობისკენ
შეიცვლება, ვიდრე დადებითისაკენ, იგი ვერც ერთ იურიდიულ პირთან ურთიერთობას ვერ
დაამყარებს, რადგან ყველა მეწარმეს ეკრძალება მიკრო ბიზნესისაგან ნაყიდი პროდუქციის
ხარჯებში გატარება. შესაბამისად მეწარმეებს არ ექნებათ სურვილი, რომ მიკრო ბიზნესთან
რაიმე სახის ბიზნესურთიერთობა აწარმოოონ, - აღნიშნავენ არასამთავრობო ორგანიზაცია
„ახალგაზრდა ფინანსისტთა და ბიზნესმენთა ასოციაციის წარმომადგენლები.... ამის შემდეგ

17
რა სტიმული უნდა გააჩნდეს მეწარმეს, რომ მიკრობიზნესმენად დარეგისტრირდეს? მაშინ,
როცა მისთვის მოულოდნელად შესაძლოა საგადასახადო ორგანომ გამოუცხადოს, რომ
წლიურ 30 000 ბრუნვას გადასცდა, როდესაც მეორე მხარის მხრიდან სამართლიანობის
მომენტი ნაკლებადაა დაცული. ამასთან, კოდექსში არის ორმაგი ინტერპრეტაციის მუხლები,
რომელთა გამო დაჯარიმებული მეწარმე არაა დაზღვეული, რომ დავების საბჭო მის
სასარგებლოდ გადაწყვეტს საქმეს, რაც თავის მხრივ აზრს უკარგავს იგივე გამარტივებულ
ადმინისტრაციას26.
ბუნებრივია, ყველა მოსაზრებას აქვს არსებობის უფლება, მე ზემოთაც მქონდა საუბარი ამ
პრობლემის შესახებ. თუმცა არის განსხვავებული მოსაზრებებიც. საინტერესო იქნებოდა
საგადასახადო პრაქტიკა - მიგვეცა უფლება საკანონმდებლო დონეზე იურიდიული
პირებისათვის მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისაგან შეძენილ
საქონელზე/მომსახურებაზე ამ იურიდიული პირებისათვის გამოქვითვა რომ მომხდარიყო.
ამით დავაინტერესებით ბიზნესს, რომ მათ ამ კუთხით საგადასახადო შეღავათს მივცემდით
და, რაც მთავარია მიკრო ბიზნესს ბაზარი გაუფართოვდებოდა და თუკი მისი ერთობლივი
შემოსავალი 30 000 ლარიან ზღვარს გადასცდებოდა, მის გადაყვანა სხვა დაბეგვრის
სტატუსშიც პრობლემა არ იქნებოდა. მაგრამ როგორც ავღნიშნეთ, ხანდახან სპეციალისტების
ხედვა არ ემთხვევა კანონმდებლის ხედვას. „საგადასახადო კოდექსში არის მთელი რიგი
დებულები ისეთი სახით მოცემული, რომელიც ხელს უწყობს ბიზნესის გამსხვილებას და არა
მცირე მეწარმეობის წახალისებას. მაგალითად, იგივე გაპიარებული მიკრო ბიზნესის
სტატუსის მქონე პირები პრაქტიკულად არიან გარიყულები იმიტომ, რომ მსხვილი ფირმები
მათგან შეძენილ საქონელსა თუ მომსახურებას გაწეული დანახარჯებით მოგების გადასახადს
ვერ ამცირებენ. აქედან გამომდინარე, შედარებით მსხვილ ფირმებს არანაირი სურვილი არ
აქვთ, რომ მიკრო ბიზნესის მწარმოებელი პირებისაგან რაიმე იყიდონ. შესაბამისად, მიკრო
ბიზნესს ბაზარი უმცირდება. მეორეც, საგადასახადო კოდექსის მიხედვით, თუ პირს ქვეყნის
შიდა ბრუნვაზე 1 წელიწადში ჰქონდა გადახდილი 200 ათას ლარზე მეტი დღგ-ის ჩათვლით,
მასინ იმპორტისას ის დღგ-ის არარ გადაიხდიდა27. თითქოს ეს კარგი ფორმა იყო, მაგრამ
შევხედოთ ამას მცირე მეწარმეობის თვალსაზრისით. მცირე მეწარმეს 200 ათას ლარზე
ნაკლები ჰქონდა წლიური ბრუნვა და ის შესაბამისად საბაჟოზე გადასახადისაგან არ
თავისუფლდებოდა. კოდექსის მიხედვით, პირი, ვინც შეღავათს მიიღებდა იმპორტის დროს,
სინამდვილეში ის ამ თანხას მაინც იხდიდა შიდა ბრუნვიდან გამომდინარე, უბრალოდ
საბაჟოზე ნაღდი ფულის გადახდის ვალდებულება ეხსნებოდა, ანუ მას იქ „ქეში“ ნაკლებად
სჭირდებოდა განსხვავებით მცირე მეწარმისაგან, რომელთაც „ქეშის“ გაჭირვება ჰქონდა და
აქვთ. აქედან გამომდინარე, ისინი იღებენ მეტ უპირატესობას მცირე ფირმებთან შედარებით.
მესამე უპირატესობა მსხვილი ფირმებისა გამომდინარეობს იქედანაც, რომ მათ ბანკებიდან
სესხის აღების შესაძლებლობა მეტი აქვთ.28

26
დაწვრ. იხ. ვებგვერდები: www.rsge; www.geolaw; www.wordpress.gom; www.parlament.ge; www.gfsis.org;
www.for.ge
27
დღეს ეს ნორმა ასეთი რეგლამეტაციითსაგადასახადო კოდექსში არ გვხვდება

18
 ინსტრუქციის დანართი #2-ის („აკრძალული საქმიანობების ჩამონათვალი, რომელთა
განხორციელების შემთხვევაში არ შეიძლება ფიზიკური პირისათვის მიკრო ბიზნესის
სტატუსის მინიჭება“) მიხედვით, საქმიანობები, რომლებიც საჭიროებენ ლიცენზირებას ან
ნებართვას, გარდა „ლიცენზიებისა და ნებართვების შესახებ“ საქართველოს კანონის 24-ე
მუხლის29 261 პუნქტით30 გათვალისწინებული („საქართველოს დედაქალაქში მსუბუქი
ავტომობილით - ტაქსით (M1 კატეგორია)31 გადაყვანის ნებართვა“) საქმიანობისა(პ.1.); მე-2
პუნქტის თანახმად, საქმიანობები,რომლებიდანაც მიღებულმა შემოსავლებმა
კალენდარული წლის განმავლობაში შესაძლოა გადააჭარბოს 30 000 ლარს. სავალუტო
ოპერაციების განხორციელება(პ.3). მე-4 პუნქტის მიხედვით, სამედიცინო (გარდა „სოფლის
ექიმის“ სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში სოფლის ექიმისა და ექთნის/ფერშლის მიერ
გაწეული საქმიანობისა), არქიტექტურული, საადვოკატო ან სანოტარო, სააუდიტო,
საკონსულტაციო (მათ შორის, საგადასახადო კონსულტანტთა) საქმიანობა. მე-5 პუნქტში
სათამაშო ბიზნესზეა საუბარი, ხოლო მე-7 ნაწილში - ვაჭრობაზე. აღნიშნული დანართის
შენიშვნის სახით: მე-2 დანართის მე-6 პუნქტი არ ეხება იმ შემთხვევას, როდესაც
ხორციელდება შესყიდული საქონლის გადამუშავება და მიწოდება.
ინსტრუქციის მე-4 მუხლი არეგულირებს მიკრო ბიზნესის დასაბეგრი შემოსავლის გან-
საზღვრისა და დაბეგვრის წესს, კერძოდ: საანგარიშო წლის განმავლობაში მიკრო ბიზნესის
ერთობლივი შემოსავალი შედგება: ა) შემოსავლისგან, რომელიც ექვემდებარება
სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას და მოიცავს ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულ
ერთობლივ შემოსავალს, გარდა ამ პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტში აღნიშნული შემოსავლებისა და
ხელფასის სახით მიღებული შემოსავლებისა; ბ) შემოსავლისგან, რომელიც იბეგრება
28
„საგადასახადო კოდექსი ძირეულად უნდა შეიცვალოს“. ინტერვიუ აუდიტორ ირაკლი
შავიშვილთან. გაზეთი„ ბანკები და ფინანსები“, #319, 2013, 7
29
ნებართვების გაცემა
30
საქართველოს დედაქალაქში მსუბუქი ავტომობილით - ტაქსით ((M1 კატეგორია) გადაყვანის
ნებართვა
31
ქალაქ თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2018 წლის 27 ივლისის # 24-80 დადგენილება
„საქართველოს დედაქალაქის ადმინისტრაციულ საზღვრებში მსუბუქი ავტომობილით - ტაქსით
(M1 კატეგორია) გადაყვანის სანებართვო პირობების, ნებართის გაცემის წესის, ნებართვის
მოქმედების ვადის, ნებართვის გაცემის ფასებისა და მისი გადახდის წესის, სანებართვო მოწმობის
ფორმის, ნებართვის მქონე პირების შესახებ ერთიანი საინფორმაციო ბაზის შექმნის, განახლების და
დამუშავების წესის განსაზღვრის შესახებ“, მე-2 მუხლის („ტერმინთა განმარტება“) თანახმად,
„M1 კატეგორიის ავტოსატრანსპორტო საშუალება – გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის
ევროპის ეკონომიკური კომისიის შიგა ტრანსპორტის კომიტეტის მიერ მიღებული „სატრანსპორტო
საშუალებების კონსტრუქციის შესახებ“ შემაჯამებელი რეზოლუციის“ შესაბამისად
ავტოსატრანსპორტო საშუალება (ან საშუალების კატეგორია), რომელიც განკუთვნილია არაუმეტეს
8 დასაჯდომი ადგილის (მძღოლის ადგილის გარდა) მქონე მგზავრთა გადასაყვანად; დ) მსუბუქი
ავტომობილით – ტაქსით (M1 კატეგორია) გადაყვანა – დადგენილ მოთხოვნათა შესაბამისად
აღჭურვილი მსუბუქი ავტომობილით მგზავრის გადაყვანა და ბარგის გადაზიდვა. დაწვრ. ქალაქ
თბილისის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს 2018 წლის 27 ივლისის # 24-80 დადგენილების შესახებ
იხ.
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4275377?publication=0, მოძიებულია: 30/9/2020

19
ჩვეულებრივი რეჟიმით და მოიცავს მიკრობიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირის
მიერ „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2010 წლის
29 დეკემბრის №415 დადგენილებით დამტკიცებული დანართი №3-ით განსაზღვრული
შემოსავლების სახეების მიხედვით მიღებულ ერთობლივ შემოსავალს; გ) სხვა
შემოსავლებისაგან, რომელიც იბეგრება ჩვეულებრივი რეჟიმით, გარდა ამ პუნქტის „ა“ და
„ბ“ ქვეპუნქტებში აღნიშნული შემოსავლებისა.
მიკრო ბიზნესის დასაბეგრი შემოსავალი, რომელიც ექვემდებარება სპეციალური
რეჟიმით დაბეგვრას (საშემოსავლო გადასახადით არ იბეგრება), შედგება: ა) ინსტრუქციის
მე-4 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის შესაბამისად ეკონომიკური საქმიანობით
მიღებული ერთობლივი შემოსავლებისაგან, რომელიც კალენდარული წლის განმავლობაში
არ აღემატება 30 000 ლარს, გარდა ამ პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტში აღნიშნული
შემოსავლებისა; ბ) „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის
2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილებით დამტკიცებული დანართი №1-ით32
განსაზღვრული საქმიანობის სახეებიდან მიღებული შემოსავლებისგან, რომლებზეც 30
000-ლარიანი ზღვარი არ ვრცელდება.(იხ.: მე-2 მუხლის მაგალითი 2).
მიკრო ბიზნესის დასაბეგრი შემოსავალი, რომელიც არ ექვემდებარება სპეციალური
რეჟიმით დაბეგვრას: ა) გაიანგარიშება საქრთველოს საგადასახადო კოდექსის მე-80

32
საქმიანობების ჩამონათვალი, რომლებზეც არ ვრცელდება მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე
ფიზიკური პირებისათვის დადგენილი კალენდარული წლის განმავლობაში მისაღები ჯამური
ერთობლივი შემოსავლის 30 000-ლარიანი ზღვარი:
1. სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის მოყვანა, რომელიც ხორციელდება ტრაქტორებით ან კომ-
ბაინებით. 2. ხალიჩებისა და ორხოვისებრი ნაწარმის წარმოება. 3. პულოვერებისა და ანალოგიური
ნაწარმის წარმოება. 4. ზედა ტანსაცმლის წარმოება, გარდა მოდელების დემონსტრირებისა და
ჩვენებისა. 5. საცვლების წარმოება. 6. თავსაბურავების წარმოება. 7. დანარჩენი ტანსაცმლისა და
აქსესუარების წარმოება. 8. ხის სხვადასხვა ნაწარმის წარმოება. 9. ტანსაცმლისა და
თავსაბურავების ხის საკიდების წარმოება. 10. ხის საოჯახო ნივთებისა და სამზარეულოს
საკუთნოების წარმოება. 11. ფაიფურისა და ქაშანურის სამეურნეო-საყოფაცხოვრებო ნაკეთობების
წარმოება. 12. სამეურნეო-საყოფაცხოვრებო ჭურჭლისა და ინვენტარის წარმოება. 13. მუსიკალური
ინსტრუმენტების წარმოება. 14. აკორდეონებისა და ანალოგიური საკრავების, მათ შორის, ტუჩის
გარმონიკების წარმოება. 15. სასულე მუსიკალური ინსტრუმენტების წარმოება. 16. ცოცხებისა და
ჯაგრისების წარმოება. 17. საყოფაცხოვრებო საქონლისა და პირადი მოხმარების საგნების რემონტი.
18. საყოფაცხოვრებო საქონლისა და პირადი მოხმარების საგნების რემონტი, თუ ის ხორციელდება
ამ საგნების წარმოების, საბითუმო და საცალო ვაჭრობისაგან დამოუკიდებლად,თუ რემონტი
ხორციელდება საქმიანობის სხვა სახეობებთან ერთად, მაშინ იგი განეკუთვნება საცალო და
საბითუმო ვაჭრობის ან ამ საქონლის წარმოების შესაბამის დაჯგუფებებს. 19. ფეხსაცმლისა და
ტყავის ნაწარმის რემონტი. 20. საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტი. 21. საათებისა
და საიუველირო ნაწარმის რემონტი. 22. ტანსაცმლის გადაკეთება და რემონტი. 23.
საყოფაცხოვრებო საქონლისა და პირადი მოხმარების საგნების რემონტი. 24.თეთრეულისა და სხვა
საფეიქრო ნაწარმის რეცხვა და დამუშავება. 25. შინამეურნეობის გაძღოლასთან დაკავშირებული
მომსახურება.

20
მუხლის33 მიხედვით აღნიშნული ინსტრუქციის მე-4 მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“34 და
„გ“35 ქვეპუნქტების შესაბამისად კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული
ერთობლივი შემოსავლების გათვალისწინებით; ბ) იბეგრება ჩვეულებრივი წესით, როგორც
დაიბეგრებოდა მიკრო ბიზნესის სტატუსის არარსებობის შემთხვევაში.
მიკრო ბიზნესის საგადასახადო ანგარიშგება. თუ ფიზიკური პირი მიმდინარე საანგარიშო
წელს გადაწყვეტს მიკრო ბიზნესის სტატუსის მიღებას და დაბეგვრის სხვა რეჟიმიდან მიკრო
ბიზნესის დაბეგვრის რეჟიმზე გადასვლას, მის მიერ საანგარიშო პერიოდში მიკრო ბიზნესის
სტატუსის მინიჭებამდე მიღებული შემოსავლები ექვემდებარება მიკრო ბიზნესისთვის
დადგენილი სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 8
დავით კ-ძემ 2016 წლის 25 ოქტომბრიდან მიიღო მიკრო ბიზნესის სტატუსი. მოცემული მომენტი-
სათვის მისი ერთობლივი შემოსავალი შეადგენდა 15 ათას ლარს, ბიუჯეტში კი მიმდინარე გადასახდე-
ლების სახით გადახდილი ჰქონდა 1000 ლარი. საანგარიშო წლის დასრულებამდე მან კიდევ მიიღო
შემოსავალი 7000 ლარის ოდენობით. 2017 წლის 1 აპრილს წარადგინა დეკლარაცია, რომელშიც ასახა
2011 წლის ერთობლივი შემოსავალი – 22000 ლარი (15 000 + 7 000).
ა ნ ა ლ ი ზ ი:
ვინაიდან დავით კ-ძემ სტატუსი მიიღო 2016 წლის განმავლობაში, მიკრო ბიზნესისათვის
დადგენილი სპეციალური რეჟიმი გავრცელდება მის მიერ 2016 წლის საანგარიშო პერიოდში მიღებულ
ერთობლივ შემოსავალზე, ანუ 22000 ლარზე. შესაბამისად, მის მიერ გადახდილი 1000 ლარი
ჩაითვლება ზედმეტად გადახდილად და დადგენილი წესით დაექვემდებარება ჩათვლას ან/და
დაბრუნებას.
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირს, მიღებული მომსახურების
ანაზღაურების შემთხვევაში, არ ევალება გადახდის წყაროსთან გადასახადის დაკავება
(საგადასახადო აგენტის ფუნქციის შესრულება). ამასთან, არარეზიდენტი პირისაგან
მიღებული მომსახურების ანაზღაურების შემთხვევაში იგი ვალდებულია ოპერაცია
დაბეგროს დღგ-ით საქართველოს საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული
36
უკუდაბეგვრის წესით .
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი ვალდებულია მისთვის ან მის მიერ
პირველადი საგადასახადო დოკუმენტის გამოწერის შემთხვევაში აღნიშნული დოკუმენტი
შეინახოს. მას აღნიშნული დოკუმენტაცია გამოადგება იმ შემთხვევაშიც, თუ მისი სტატუსი

33
საშემოსავლი გადასახადით დაბეგვრის ობიექტი
34
საანგარიშო წლის განმავლობაში მიკრო ბიზნესის ერთობლივი შემოსავალი შედგება: შემოსავლის-
გან, რომელიც იბეგრება ჩვეულებრივი რეჟიმით და მოიცავს მიკრობიზნესის სტატუსის მქონე
ფიზიკური პირის მიერ „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის
2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილებით დამტკიცებული დანართი №3-ით
განსაზღვრული შემოსავლების სახეების მიხედვით მიღებულ ერთობლივ შემოსავალს
35
საანგარიშო წლის განმავლობაში მიკრო ბიზნესის ერთობლივი შემოსავალი შედგება:სხვა შემო-
სავლებისაგან, რომელიც იბეგრება ჩვეულებრივი რეჟიმით, გარდა ამ პუნქტის „ა“ და „ბ“ ქვე-
პუნქტებში აღნიშნული შემოსავლებისა.
36
უკუდაბეგვრაზე საუბარი იქნება დღგ-ის შესაბამისი მუხლების კომენტირებისას

21
შეიცვლება. მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი ვალდებულია საანგარიშო
წლის მომდევნო წლის 1 აპრილამდე საგადასახადო ორგანოში წარადგინოს გამარტივებული
საშემოსავლო გადასახადის წლიური დეკლარაცია ამ ბრძანების „მიკრო და მცირე ბიზნესის
სტატუსის მქონე პირების მიერ დეკლარაციის ფორმისა, მისი შევსებისა და წარდგენის წესის
შესახებ“ ინსტრუქციის შესაბამისად37.
თუ მიმდინარე წლის განმავლობაში ფიზიკურ პირს გაუუქმდა მიკრო ბიზნესის სტატუსი
და მას მიენიჭა მცირე ბიზნესის სტატუსი, მის მიერ საანგარიშო წლის განმავლობაში
მიღებული შემოსავალი ექვემდებარება მცირე ბიზნესისთვის დადგენილი წესის შესაბამისად
დაბეგვრას. ფიზიკური პირისათვის მინიჭებული მიკრო ბიზნესის სტატუსის გაუქმების
შემთხვევაში ამ მომენტისთვის ფიზიკური პირის შემოსავალი ექვემდებარება დაბეგვრას
სტატუსის გაუქმების თაობაზე გადაწყვეტილების მიღებიდან 30 კალენდარული დღის
ვადაში. აღნიშნული ვალდებულება წარმოიშობა:
მიმდინარე გადასახდელების მიმართ, თუ გასული საგადასახადო წლის მიხედვით პირს
გადახდილი ან გადასახდელი აქვს საშემოსავლო გადასახადი, რომელიც მიკრო ბიზნესის
სტასუსის მინიჭების გამო არ ექვემდებარებოდა მიმდინარე წელს მიმდინარე
გადასახდელების სახით გადახდას;
მიმდინარე საანგარიშო წლის მიხედვით მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური
პირის მიერ მიღებული მომსახურების ანაზღაურების შემთხვევაში, როდესაც საგადასახადო
აგენტის ფუნქციის შესრულება და გადასახადის წყაროსთან დაკავების ვალდებულება მიკრო
ბიზნესის სტასუსის მინიჭების გამო არ არსებობდა.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 9
დ. კ-ძეს აქვს მიკრო ბიზნესის სტატუსი და, ამასთან, წარმოადგენს მეწარმე ფიზიკურ პირს. მან
2017 წლის 1 ივლისს განცხადებით მიმართა საგადასახადო ორგანოს სტატუსის გაუქმების თაობაზე,
რომლის შედეგადაც (ან ამ ინსტრუქციის მე-6 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული
ნებისმიერი პირობის დადგომის შედეგად) გაუუქმდა სტატუსი. დ. კ-ძეს წინა საანგარიშო წელს
დასაბეგრმა შემოსავალმა შეადგინა 5000 ლარი. ამასთან, ფიზიკურ პირ ვალერისაგან იჯარით აქვს
აღებული კომერციული ფართი, რომელსაც პირველ ივლისამდე გადაუხადა იჯარის თანხა – 1000
ლარი.
ა ნ ა ლ ი ზ ი:
დ.კ-ძეს სტატუსი გაუუქმდა 2017 წლის 1 ივლისს, შესაბამისად, 31 ივლისამდე მან უნდა
გადაიხადოს საშემოსავლო გადასახადი მიმდინარე გადასახდელის სახით 500 (5000*20%*25%
+5000*20%*25%) ლარი და ვალერის წყაროსთან დასაკავებელი შემოსავალი 200 ლარი.
შ ე დ ე გ ი:
დ.კ-ძეს წარმოეშვა მთელ საანგარიშო პერიოდში განხორცილებულ და განსახორციელებელ ოპერა-
ციებზე საგადასახადო ვალდებულებების შესრულების ვალდებულება.
შ ე ნ ი შ ვ ნ ა:

37
იხ. ინსტრუქცია „საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების
შესახებ“, დანართი №2

22
 დ. კ-ძე რომ არ ყოფილიყო მეწარმე ფიზიკური პირი, მას მიკრო ბიზნესის სტატუსის გაუქმებისას
არ მოუწევდა საშემოსავლო გადასახადის მიმდინარე გადასახდელის გადახდა და ვალერისათვის
გადახდილი თანხის წყაროსთან დაბეგვრა.
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი საქართველოში ეკონომიკური საქმია-
ნობის შეწყვეტისას საგადასახადო ორგანოს 30 დღის ვადაში წარუდგენს დეკლარაციას.
ამასთან, თუ მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი შემდგომში მიმდინარე
საგადასახადო წლის დასრულებამდე არ განაახლებს ეკონომიკურ საქმიანობას, საანგარიშო
წლის მიხედვით მომდევნო წლის 1 აპრილს საგადასახადო ორგანოში განმეორებით
დეკლარაციის წარადგენა სავალდებულო არ არის.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 10
დავითს აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი და ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას. 2017 წლის 1
ივლისს ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო შეწყვიტა საქმიანობა. ამ მომენტისათვის მას მიღებული
ჰქონდა 8000 ლარის ოდენობის ერთობლივი შემოსავალი და 16 ივლისს საგადასახადო ორგანოში
წარადგინა დეკლარაცია, თუმცა შეეძლო წარედგინა 30 ივლისამდე.
შ ე მ თ ხ ვ ე ვა: 1
დავითს აღარ განუახლებია ეკონომიკური საქმიანობა 2016 წლის საანგარიშო პერიოდში და შესა-
ბამისად მას აღარ წარმოშობია ვალდებულება წარედგინა დეკლარაცია მიმდინარე საანგარიშო წელზე
მომდევნო წლის 1 აპრილამდე.
შ ე მ თ ხ ვ ე ვ ა: 2
დავითს ჯანმრთელობის მდგომარეობა გაუმჯობესდა და 2016 წლის 7 ოქტომბერს განაახლა ეკო-
ნომიკური საქმიანობა. ამ მომენტიდან 2016 წლის 31 დეკემბრამდე განახორციელა ოპერაციები საერთო
ღირებულებით 13000 ლარი. 2017 წლის 1 აპრილამდე საგადასახადო ორგანოში უნდა წარადგინოს
დეკლარაცია, რომელშიც ერთობლივი შემოსავალი იქნება 21000 ლარი (8000+13000). რა
ვალდებულებები აკისრია მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირს? მიკრო ბიზნესის
სტატუსის მქონე პირი პირველადი საგადასახადო დოკუმენტის გამოწერისას ვალდებულია
დოკუმენტში მიუთითოს თავისი სტატუსის შესახებ და სტატუსის სერტიფიკატის ნომერი.
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირები არ იხდიან მიმდინარე გადასახდე-
ლებს.

მაგალითი: 13
გიორგი, რომელსაც აქვს მიკრო ბიზნესის სტატუსი, აღნიშნული სტატუსის ფარგლებში, ახორ-
ციელებს მთარგმნელობით საქმიანობას. მის საქმიანობას წარმოადგენს აგრეთვე სამეწარმეო
საქმიანობის ფარგლებში სესხის გაცემა. გიორგიმ 2016 წელს წარადგინა 2015 წლის საშემოსავლო
გადასახადის წლიური დეკლარაცია, რომლის მიხედვითაც, 2015 წელს მის მიერ სესხის გაცემიდან
მიღებულმა დასაბეგრმა შემოსავალმა შეადგინა 10 000 ლარი.
ამასთან, გიორგიმ სესხის გაცემიდან მიღებული შემოსავლის ნაწილში განახორციელა ხარჯების
გამოქვითვა. გამოანგარიშებული გადასახდელი თანხის ფარგლებში გიორგის დაერიცხა მიმდინარე
გადასახდელები, მათ შორის, პირველი მიმდინარე გადასახდელი 2016 წლის 16 მაისის სავადო
თარიღით 2500 ლარი. გიორგიმ, როგორც მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე გადამხდელმა,

23
დარიცხული მიმდინარე გადასახდელების შემცირების მოთხოვნით 2016 წლის 1 ივნისს მიმართა
საგადასახადო ორგანოს.
ანალიზი:
სესხის გაცემიდან მიღებული შემოსავალი განეკუთვნება „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების
შესახებ" საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილებით
დამტკიცებული №3 დანართით განსაზღვრულ შემოსავალს და იბეგრება ჩვეულებრივი რეჟიმით.
შესაბამისად, სესხის გაცემიდან მიღებული შემოსავალი არ წარმოადგენს მიკრო ბიზნესის სტატუსის
ფარგლებში განხორციელებული საქმიანობიდან მიღებულ შემოსავალს. ამდენად, ვინაიდან სესხის
გაცემიდან მიღებული შემოსავალი წარმოადგენს მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური
პირისათვის ნებადართულ შემოსავალს, რომელიც იბეგრება ჩვეულებრივი რეჟიმით, აღნიშნული
შემოსავლის ნაწილში პირის პირადი აღრიცხვის ბარათზე მიმდინარე გადასახდელების დარიცხვა
განხორციელებულია კანონმდებლობით დადგენილი წესით და არ ექვემდებარება შემცირებას.
შედეგი:
გიორგის არ შეუმცირდება გადასახადის გადამხდელის პირადი აღრიცხვის ბარათზე
დარიცხული მიმდინარე გადასახდელები.
თუ ფიზიკური პირი მიმდინარე საანგარიშო წელს გადაწყვეტს მიკრო ბიზნესის სტატუ-
სის მიღებას და დაბეგვრის სხვა რეჟიმიდან მიკრო ბიზნესის დაბეგვრის რეჟიმზე
გადასვლას, მის მიერ საანგარიშო პერიოდში მიკრო ბიზნესის სტატუსის მინიჭებამდე
მიღებული შემოსავლები ექვემდებარება მიკრო ბიზნესისთვის დადგენილი სპეციალური
რეჟიმით დაბეგვრას.

მაგალითი: 14
გიორგიმ 2011 წლის 25 ოქტომბრიდან მიიღო მიკრო ბიზნესის სტატუსი. მოცემული მომენტი-
სათვის მისი ერთობლივი შემოსავალი შეადგენდა 15 ათას ლარს, ბიუჯეტში კი მიმდინარე გადა-
სახდელების სახით გადახდილი ჰქონდა 1000 ლარი. საანგარიშო წლის დასრულებამდე მან კიდევ
მიიღო შემოსავალი 7000 ლარის ოდენობით. 2012 წლის 1 აპრილამდე წარადგინა დეკლარაცია,
რომელშიც ასახა 2011 წლის ერთობლივი შემოსავალი – 22000 ლარი (15 000 + 7 000).
ანალიზი:
ვინაიდან გიორგიმ სტატუსი მიიღო 2011 წლის განმავლობაში, მიკრო ბიზნესისათვის
დადგენილი სპეციალური რეჟიმი გავრცელდება მის მიერ 2011 წლის საანგარიშო პერიოდში
მიღებულ ერთობლივ შემოსავალზე,ანუ 22000 ლარზე.შესაბამისად, მის მიერ გადახდილი 1000
ლარი ჩაითვლება ზედმეტად გადახდილად და დადგენილი წესით დაექვემდებარება ჩათვლას
ან/და დაბრუნებას.
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირს,მიღებული მომსახურების ანაზღაუ-
რების შემთხვევაში, არ ევალება გადახდის წყაროსთან გადასახადის დაკავება
(საგადასახადო აგენტის ფუნქციის შესრულება). ამასთან, არარეზიდენტი პირისაგან
მიღებული მომსახურების ანაზღაურების შემთხვევაში იგი ვალდებულია ოპერაცია

24
დაბეგროს დღგ-ით საქართველოს საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული
უკუდაბეგვრის წესით.
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი მისთვის ან მის მიერ პირველადი საგადასახადო
დოკუმენტის გამოწერის შემთხვევაში ვალდებულია შეინახოს აღნიშნული დოკუმენტი 6
წლის ვადით.
გამოდის, რომ, ისინი ვალდებული არიან პირველადი საგადასახადო დოკუმენტის
(ვთქვათ სასაქონლო ზედნადებში, ან მიღება - ჩაბარების აქტში) გამოწერისას დოკუმენტში
მიუთითონ თავიანთი სტატუსის შესახებ და ამ სტატუსის სერტიფიკატის ნომერი. მიკრო
ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის კონტრაჰენტი მიღებულ დოკუმენტს ვერ გამოიყენებს
ერთობლივი შემოსავლიდან ხარჯების გამოსაქვითად. საგადასახადო კოდექსის 106-ე
მუხლის („ხარჯები, რომლებიც არ გამოიქვითება“) ვ) პუნქტის თანახმად, ერთობლივი
შემოსავლიდან არ გამოიქვითება და „მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური
პირისაგან შეძენილ საქონელზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯი, გარდა იმ შემთხვევისა,
როდესაც ამ სტატუსის მქონე პირის მიერ საქონლის მიწოდებით/მომსახურების გაწევით
მიღებული შემოსავლები საერთო წესით იბეგრება.
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირს, მიღებული მომსახურების
ანაზღაურების შემთხვევაში, არ ევალება გადახდის წყაროსთან გადასახადის დაკავება
(საგადასახადო აგენტის ფუნქციის შესრულება). ამასთან, არარეზიდენტი პირისაგან
მიღებული მომსახურების ანაზღაურების შემთხვევაში იგი ვალდებულია ოპერაცია
დაბეგროს დღგ-ით საქართველოს საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული
უკუდაბეგვრის წესით.
თუ მიმდინარე წლის განმავლობაში ფიზიკურ პირს გაუუქმდა მიკრო ბიზნესის
სტატუსი და მიენიჭა მცირე ბიზნესის სტატუსი, მის მიერ მცირე ბიზნესის სტატუსის
მინიჭებამდე პერიოდში მიღებული შემოსავალი ექვემდებარება დაბეგვრას მიკრო
ბიზნესისთვის დადგენილი წესის შესაბამისად.
საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენება მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე
ფიზიკური პირის მიერ მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი, გარდა
მთავრობის მიერ განსაზღვრული ცალკეული საქმიანობის განმახორციელებელი ან
ცალკეული ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულის ტერიტორიაზე საქმიანობის
განმახორციელებელი მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირებისა,
თავისუფლდება საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების ვალდებულებისაგან.
საქართველოს მთავრობის დადგენილების დადგენილებაში (№415) „მიკრო და მცირე
ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისათვის აკრძალული საქმიანობებისა და საქმიანობებისა და
შემოსავლების სახეების, რომლებიც არ დაიბეგრება ან/და, რომლებზეც არ გავრცელდება
საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები, განსაზღვრის შესახებ“, 1-ლი
მუხლის მე-5 ნაწილში ვკითხულობთ, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 84-ე მუხლის
მე-2, მე-3 და მე-4 ნაწილების, 88-ე მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის და მე-2

25
ნაწილისა და 95{5}38 მუხლის პირველი ნაწილის საფუძველზე დამტკიცდეს: ....„შემოსავლის
სახეები, რომლებიც არ დაიბეგრება სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმით და არ
გაითვალისწინება ერთობლივ შემოსავალში მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე
ფიზიკური პირებისათვის დადგენილი კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული
ერთობლივი შემოსავლის 500 000- ლარიანი ზღვრის გაანგარიშებისას“.
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი საქართველოში ეკონომიკური
საქმიანობის შეწყვეტისას საგადასახადო ორგანოს 30 სამუშაო დღის ვადაში წარუდგენს
დეკლარაციას. ამასთან, თუ მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი შემდგომში
მიმდინარე საგადასახადო წლის დასრულებამდე არ განაახლებს ეკონომიკურ საქმიანობას,
საანგარიშო წლის მიხედვით მომდევნო წლის 1 აპრილამდე საგადასახადო ორგანოში
განმეორებით დეკლარაციის წარადგენა სავალდებულო არ არის.

მაგალითი:15
გიორგის აქვს მიკრო ბიზნესის სტატუსი და ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას. 2011
წლის 1 ივლისს ჯანმრთელობის მდგომარეობის გამო შეწყვიტა საქმიანობა.ამ მომენტისათვის მას
მიღებული ჰქონდა 8000 ლარის ოდენობის ერთობლივი შემოსავალი და 16 ივლისს საგადასახადო
ორგანოში წარადგინა დეკლარაცია, თუმცა შეეძლო წარედგინა 12 აგვისტოს ჩათვლით.
შემთხვევა №1:
გიორგის აღარ განუახლებია ეკონომიკური საქმიანობა 2011 წლის საანგარიშო პერიოდში და
შესაბამისად მას აღარ წარმოშობია ვალდებულება წარედგინა დეკლარაცია მიმდინარე საანგარიშო
წელზე მომდევნო წლის 1 აპრილამდე.
შემთხვევა №2:
გიორგის ჯანმრთელობის მდგომარეობა გაუმჯობესდა და 2011 წლის 7 ოქტომბერს განაახლა
ეკონომიკური საქმიანობა. ამ მომენტიდან 2011 წლის 31 დეკემბრამდე განახორციელა ოპერაციები
საერთო ღირებულებით 13000 ლარი. 2012 წლის 1 აპრილამდე საგადასახადო ორგანოში უნდა
წარადგინოს დეკლარაცია, რომელშიც ერთობლივი შემოსავალი იქნება 21000 ლარი
(8000+13000).

მაგალითი: 16
პირობა:
გიორგი, რომელიც რეგისტრირებულია ინდივიდუალურ მეწარმედ და მინიჭებული აქვს მიკრო
ბიზნესის სტატუსი, აღნიშნული სტატუსის ფარგლებში, ახორციელებს მთარგმნელობით
საქმიანობას. გიორგიმ გადაწყვიტა დაიწყოს დაქირავებულ პირთა შრომის გამოყენება. შესაბამისად,
მან საგადასახადო ორგანოს მიმართა მცირე ბიზნესის სტატუსის მიღების მოთხოვნით.
ანალიზი:
იმის გათვალისწინებით, რომ მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირს არ ეკრძალება
დაქირავებულ პირთა შრომის გამოყენება,გიორგი აკმაყოფილებს საქართველოს საგადასახადო კო-
დექსის 88-ე მუხლით დადგენილ მცირე ბიზნესის სტატუსის მოთხოვნებს, შესაბამისად მას
უფლება აქვს მიმართოს საგადასახადო ორგანოს და მიიღოს მცირე ბიზნესის სტატუსი.

38
საუბარია ფიქსირებული გადასახადით დანეგვრის პირობებზე და რომელსც მოგვიანებით
შევეხებით

26
 შედეგი:
გიორგის მიენიჭება მცირე ბიზნესის სტატუსი და გადაეცემა სტატუსის დამადასტურებელი სერ-
ტიფიკატი. შესაბამისად, მის მიერ წლის დასაწყისიდან მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭებამდე მი-
ღებული შემოსავლები დაიბეგრება მიკრო ბიზნესისთვის დადგენილი წესის შესაბამისად, რის თაო-
ბაზეც გიორგი წარადგენს საშემოსავლო გადასახადის წლიურ დეკლარაციას. ხოლო მცირე ბიზნესის
სტატუსის მინიჭების თვიდან განახორციელებს ყოველთვიურ ანგარიშგებას მცირე ბიზნესისათვის
დადგენილი წესით.
კანონმდებლობით დადგენილია მიკრო ბიზნესის საგადასახადო კონტროლის
მექანიზმები. კერძოდ, საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია მიკრო ბიზნესის სტატუსის
მქონე პირის შემოსავლები განსაზღვროს არაპირდაპირი მეთოდებით – აქტივების სიდიდის,
სხვა ამგვარი გადამხდელის შესახებ ინფორმაციის ანალიზის და მიმდინარე საგადასახადო
კონტროლის ღონისძიებების ფარგლებშიმოპოვებული ინფორმაციის საფუძველზე.
საგადასახადო კოდექსის 73-ე მუხლის მე-5 ნაწილის თანახმად, „საგადასახადო ორგანოს
უფლება აქვს, პირის საგადასახადო ვალდებულებები განსაზღვროს არაპირდაპირი
მეთოდების გამოყენებით (აქტივების სიდიდის, საოპერაციო შემოსავლებისა და ხარჯების,
პირის შესახებ ინფორმაციის მისი საქმიანობის სხვა საგადასახადო პერიოდთან ან სხვა
ამგვარი გადასახადის გადამხდელის შესახებ მონაცემების შედარების, აგრეთვე სხვა მსგავსი
ინფორმაციის ანალიზის საფუძველზე):
ა) თუ პირს არ აქვს სააღრიცხვო დოკუმენტაცია ან სააღრიცხვო დოკუმენტაციით შეუძ-
ლებელია დაბეგვრის ობიექტის დადგენა;
ბ) ერთზე მეტი ნებისმიერი შემდეგი პირობის არსებობისას:
ბ.ა) ადგილი აქვს პირის აქტივების დაუსაბუთებელ ზრდას;
ბ.ბ) პირის მიერ ეკონომიკური საქმიანობისათვის ან/და პირადი მოხმარებისათვის
გაწეული ხარჯი აჭარბებს დეკლარირებულ შემოსავალს;
ბ.გ) მიმდინარე საგადასახადო კონტროლის ღონისძიებების შედეგად საგადასახადო
შემოწმების დაწყების შესახებ საგადასახადო ორგანოს შესაბამისი აქტით განსაზღვრულ
შესამოწმებელ პერიოდში გამოვლენილია პირის მიერ საგადასახადო სამართალდარღვევის
ჩადენის ორი ან მეტი შემთხვევა;
ბ.დ) გამოვლენილია არსებითი სხვაობა პირის მიერ საგადასახადო ორგანოსათვის წარდ-
გენილ/დეკლარირებულ დაბეგვრასთან დაკავშირებულ მონაცემებსა და მიმდინარე საგადა-
სახადო კონტროლის ღონისძიებების შედეგად ფაქტობრივად დაფიქსირებულ მონაცემებს
შორის.
საგადასახადო კონტროლი. XII კარით („საგადასახადო კონტროლი“) განსაზღვრულ
საგადასახადო კონტროლთან დაკავშირებით ზოგადი დებულებები გამოიყენება ყველა
პირის მიმართ, თუ საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობით სხვა რამ არ არის
გათვალისწინებული. პირის საქმიანობის საგადასახადო კონტროლს ახორციელებს მხოლოდ
საგადასახადო ორგანო. სხვა მაკონტროლებელ ორგანოებს და სამართალდამცავ ორგანოებს
ეკრძალებათ პირის საქმიანობის საგადასახადო კონტროლის განხორციელება. საგადასახადო

27
კონტროლის პროცედურებმა გონივრულ ფარგლებში არ უნდა დაარღვიოს პირის
საქმიანობის ჩვეული რიტმი და არ უნდა გააჩეროს მისი საქმიანობა.
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირების მიმართ კანონმდებლობით დაშვებულია მიმ-
დინარე საგადასახადო კონტროლის შემდეგი ღონისძიებების განხორციელება:
 საქონლის/მომსახურების საკონტროლო შესყიდვა;
საქონლის/მომსახურების საკონტროლო შესყიდვის მიზანია: 1. გადასახადის გადამხდელის მიერ
საქონლის მიწოდებით ან/და მომსახურების გაწევით მიღებული შემოსავლების რეალური მოცულობის
დადგენა ან/და საქართველოს კანონმდებლობის დარღვევის ფაქტის გამოვლენა. 2. საგადასახადო
ორგანოს უფლება აქვს, განახორციელოს გადასახადის გადამხდელისაგან საქონლის/მომსახურების
საკონტროლო შესყიდვა ან/და დაადგინოს საქონლის/მომსახურების ფასი საკონტროლო შესყიდვის
შეთავაზებით ან/და საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობის დარღვევის ფაქტის გამოვლენის
მიზნით გადასახადის გადამხდელს შესაძენად შესთავაზოს საქონელი/მომსახურება. 3. საგადასახადო
ორგანოს უფლებამოსილი პირი საკონტროლო შესყიდვის ან/და საკონტროლო შესყიდვის შეთავაზების
პროცედურის განხორციელებისას შესაძლებელია გამოვიდეს, როგორც ფსევდომომხმარებელი.
საგადასახადო ორგანოს უფროსი უფლებამოსილია ამ მიზნით მიმდინარე კონტროლის
განმახორციელებელ პირზე გასცეს ფსევდოდოკუმენტები. 4. საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს,
გადასახადის გადამხდელისაგან საქონლის/მომსახურების საკონტროლო შესყიდვის ან/და საკონტროლო
შესყიდვის შეთავაზების პროცედურის განხორციელებისას მოსამართლის ბრძანების გარეშე გამოიყენოს
პროცედურის დაფიქსირების ტექნიკური საშუალებები. 5. თუ საკონტროლო შესყიდვით შესყიდული
საქონელი არ ტოვებს სავაჭრო ობიექტის ტერიტორიას და მისი სახე და შეფუთვა არ დაზიანებულა,
მაშინ საკონტროლო შესყიდვის ოქმის საფუძველზე ოპერაცია ექვემდებარება გაუქმებას (შესყიდული
საქონელი უბრუნდება გამყიდველს, ხოლო გადახდილი ფული – მყიდველს39.
 დათვალიერება;
საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილ პირს უფლება აქვს, საგადასახადო კონტროლის
განხორციელების მიზნით ჩაატაროს პირის ტერიტორიების, შენობა-ნაგებობების, ძირითადი
საშუალებებისა და სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების ვიზუალური დათვალიერება.
ფიზიკური პირის საცხოვრებელი ბინის დათვალიერება დასაშვებია მხოლოდ სასამართლოს
გადაწყვეტილების საფუძველზე. დათვალიერებისას აკრძალულია გადასახადის გადამხდელის
დოკუმენტაციის შემოწმება. დათვალიერების პროცედურა არ მოიცავს სეიფის, კარადის, უჯრისა და
სხვა მსგავსი სათავსის შიგთავსის ვიზუალურ დათვალიერებასა და შემოწმებას.
 შესაბამის შემთხვევებში, საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების წესების
დაცვა;
საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილ პირებს უფლება აქვთ, სასამართლოს გადაწყვეტილების
გარეშე, საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ დადგენილი წესით განახორციელონ
საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების წესების დაცვის კონტროლი. ეკონომიკური
საქმიანობის განმახორციელებელი პირის მიერ საქონლის/მომსახურების მიწოდების დროს
მომხმარებლებთან ნაღდი ფულით ანგარიშსწორებისას შესაბამისი მონაცემები აღირიცხება
საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენებით. მომხმარებლად ჩაითვლება პირი, რომელიც ნაღდი
ფულით ახორციელებს ანგარიშსწორებას მისთვის მიწოდებულ/მისაწოდებელ საქონელზე/-
მომსახურებაზე.

39
საგადასახადო კოდექსი, მ. 258, „საკონტროლო შესყიდვა“

28
 საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების ვალდებულებისაგან თავისუფლდება: გ) მიკრო
ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი, გარდა საქართველოს მთავრობის მიერ განსაზღვრული40
ცალკეული საქმიანობის განმახორციელებელი ან ცალკეული ადგილობრივი თვითმმართველი
ერთეულის ტერიტორიაზე საქმიანობის განმახორციელებელი მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე
ფიზიკური პირებისა41.
 ქრონომეტრაჟი;
საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, დროის გარკვეულ პერიოდში გადასახადის გადამხდელის
შემოსავლების, საქონლის/მომსახურების მიწოდების მოცულობისა და დაქირავებულ ფიზიკურ
პირთა რაოდენობის დადგენის მიზნით განახორციელოს გადასახადის გადამხდელის ეკონომიკურ
საქმიანობაზე დაკვირვება და ქრონომეტრაჟის ჩატარების გზით ამ საქმიანობის გამოკვლევა.
ქრონომეტრაჟი ტარდება დღე-ღამის განმავლობაში გადასახადის გადამხდელის მიერ წარმოებული
ან/და მიწოდებული საქონლის/მომსახურების მოცულობის შესახებ უწყვეტი ჩანაწერების წარმოებით.
საჭიროების შემთხვევაში საგადასახადო ორგანოს უფლებამოსილ პირს უფლება აქვს, დააყენოს
მრიცხველები და სხვა ტექნიკური საშუალებები და ქრონომეტრაჟის ჩატარების ყოველი დღის ბოლოს
განახორციელოს მათი მონაცემების რეგისტრაცია. ქრონომეტრაჟი ტარდება არანაკლებ 7 დღის
განმავლობაში. ქრონომეტრაჟის დაწყებისა და დასრულების ვადები განისაზღვრება კონკრეტული
კალენდარული თარიღით ან/და კონტროლს დაქვემდებარებული ოპერაციის შესრულების ვადით.
შემოსავლების სამსახურის მიერ სხვა ადმინისტრაციულ ორგანოსთან გაფორმებული
ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ შემთხვევაში ქრონომეტრაჟის ჩატარებისას შესაძლებელია
მოწვეულ იქნეს ამ ადმინისტრაციული ორგანოს წარმომადგენელი, ასევე საჭიროების შემთხვევაში
ხელშეკრულების საფუძველზე მოიწვევა ექსპერტი/სპეციალისტი42.
 ინვენტარიზაცია43;
მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის სააღრიცხვო დოკუმენტაციაში აღურიცხველი და
პირველადი საგადასახადო დოკუმენტების გარეშე საქონლის გამოვლენა, აგრეთვე მის მიერ
სასაქონლო ზედნადების გაუცემლობის ან საქონლის შეძენისას სასაქონლო ზედნადების მიღებაზე
უარის თქმის შემთხვევაში მის მიმართ საქართველოს საგადასახადო კოდექსი 286 -ე მუხლით
დადგენილი სანქციები არ გამოიყენება.
აღნიშნულ მუხლში საუბარია საქონლის დოკუმენტების გარეშე ტრანსპორტირების,
რეალიზაციისა და აღურიცხველობისათვის დაკისრებულ საგადასახადო სანქციებზე და რომელი
ნორმაც მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის მიერ საგადასახადო დარღვევის შემთხვევაში არ
გამოიყენება.
მიკრო ბიზნესთან დაკავშირებულ საკითხებს დავუბრუნდები მცირე ბიზნესთან
დაკავშირებული საკითხების განხილვისას, იქ სადაც მიკრო-მცირე ბიზნესის დაბეგვრა-
არდაბეგვრაზე იქნება საუბარი.
40
იხ. საქართველოს მთავრობის დადგენილება №415 (2010 წლის 29 დეკემბერი), „მიკრო და მცირე
ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისათვის აკრძალული საქმიანობებისა და საქმიანობებისა და
შემოსავლების სახეების, რომლებიც არ დაიბეგრება ან/და, რომლებზეც არ გავრცელდება
საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები, განსაზღვრის შესახებ“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1164635, მოძიებულია> 30/9/2020
41
საგადასახადო კოდექსი, მ. 259, „საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების წესების დაცვის
კონტროლი,“გ) პუნქტი
42
საგადასახადო კოდექსის მ. 57, „ქრონომეტრაჟი“
43
იხ. საგადასახადო კოდექსის მ. 261, „ინვენტარიზაცია“

29
 A. კითხვები განსჯისათვის:
რაზე ვრცელდება სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები?
მიენიჭება თუ არა მიკრო ბიზნესის სტატუსი ფიზიკურ პირს, რომელიც გადაწყვეტს ეკონომიკურ
საქმიანობას სათამაშო აპარატებით?
მიენიჭება თუ არა მიკრო ბიზნესის სტატუსი ფიზიკურ პირს, რომელიც გადაწყვეტს ეკონომიკურ
საქმიანობას სავალუტო ოპერაციების განხორციელებით?
მიენიჭება თუ არა მიკრო ბიზნესის სტატუსი ფიზიკურ პირს, რომელიც გადაწყვეტს ეკონომიკურ
საქმიანობას აქციზური საქონლის წარმოებით?
აქვს თუ არა საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს მის ხელთ არსებული ინფორმაციის
საფუძველზე, მიანიჭოს პირს მიკრო ბიზნესის სტატუსი და გადასცეს შესაბამისი სერტიფიკატი, თუ
თვლის, რომ ფიზიკური პირი აკმაყოფილებს მიკრო ბიზნესისთვის დადგენილ მოთხოვნებს?
ჩამოთვალეთ შემოსავლის სახეები, რომლებიც არ დაიბეგრება სპეციალურიდაბეგვრის რეჟიმით
და არ ითვლება მიკრო ბიზნესის განხორციელების ფარგლებში მიღებულ ერთობლივ შემოსავალში.

B. ტ ე ს ტ ე ბ ი :
1. ანა კ-ძე ფიზიკური პირი, რომელიც ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას -
ინდივიდუალურად ეწევა „ვაჭრობას“. მოცემული მომენტისათვის იგი არ ახორციელებს სხვა რაიმე
სახის საქმიანობას და არ იყენებს დაქირავებულ პირთა შრომას (დაქირავებულ პირებში ოჯახის
წევრები არ იგულისხმება). ანა კ-ძის აზრით (წინასწარი ვარაუდით), მიმდინარე საანგარიშო წლის
განმავლობაში ვაჭრობის შედეგად მოსალოდნელი დასაბეგრი შემოსავალი ვერ გადააჭარბებს 30 000
ლარს.
მიენიჭება თუ არა ანა კ-ძეს მიკრო ბიზნესის მწარმოებელი პირის სტატუსი?
ა. იქედან გამომდინარე, რომ ანა კ-ძე არ იყენებს დაქირავებული პირის შრომას, აგრეთვე მისი ვა-
რაუდით მისაღები მოსალოდნელი დასაბეგრი შემოსავალი ვერ გადააჭარბებს 30 000 ლარს და
მოცემული მომენტისათვის იგი არ ახორციელებს სხვა რაიმე სახის საქმიანობას, ანა კ-ძე
აკმაყოფილებს საგადასახადო კოდექსის 84-ე მუხლის 1-ლი ნაწილით და ფინანსთა მინისტრის
ბრძანება №999 ბრძანების მე-2 მუხლის მე-2 ნაწილის ბ) პუნქტით დადგენილ მიკრო ბიზნესის
სტატუსის მინიჭების მოთხოვნებს და შესაბამისად მას უფლება აქვს მიმართოს საგადასახადო
ორგანოს და მიიღოს მიკრო ბიზნესის სტატუსი
ბ. მიენიჭება იუსტიციის მინისტრის ბრძანებით
გ. ანა კ-ძე არ იყენებს დაქირავებულ პირთა შრომას, მაგრამ მისმა შემოსავალმა გადააჭარბა 30 000
ლარს და იგი გამოვა სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმიდან
დ. არ დაკმაყოფილდება მისი თხოვნა.
პირობა აქ იგივეა, რაც პირველ ტესტში, იმ განსხვავებით, რომ ანა კ-ძემ ვაჭრობისაგან მიიღო
ერთობლივი შემოსავალი 26 000 ლარი წლის განმავლობაში და ანა კ-ძე თავისუფალ დროს
ვაჭრობასთან ერთად ახორციელებდა საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტს
(მთავრობის დადგენილებით საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტზე არ ვრცელდება 30
000 ლარიანი ზღვარი), რის შედეგადაც მან დამატებით მიიღო 10 000 ლარი. ანა კ-ძის ერთობლივმა
შემოსავალმა მიმდინარე საგადასახადო წლის განმავლობაში შეადგინა 36 000 (26 000+10 000) ლარი.

გათავისუფლდება თუ არა ანა კ-ძე საშემოსავლო გადასახადის გადახდისაგან?

30
 ა. გათავისუფლდება ნაწილობრივ
ბ. ანა კ-ძეს მიკრო ბიზნესის სტატუსი არ გაუუქმდება. როგორც ვაჭრობიდან მიღებული 26 000
ლარი, ასევე საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტიდან მიღებული 10 000 ლარი
დაექვემდებარება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას, შესაბამისად, გათავისუფლდება საშემოსავლო
გადასახადისაგან
გ. არ გათავისუფლდება
დ. არც ერთი პასუხი სწორი არ არის.

3. აღნიშნული ტესტის პირობები იგივეა, რაც მე-2 მაგალითში, იმ განსხვავებით, რომ ანა კ-ძეს
გასესხებული ჰქონდა ფიზიკურ პირზე ფული, რის შედეგად პროცენტის სახით მიიღო შემოსავალი 3
500 ლარის ოდენობით და ასევე ანა კ-ძეს აჩუქეს 7 000 ლარი (ერთი შემოსავლის წყაროსთან
დაბეგვრის არ ექვემდებარებოდადა არ დაბეგრილა). ანა კ-ძის ერთობლივმა შემოსავალმა მიმდინარე
წელს შეადგინა 39500 ლარი (26 000+10 000+3500 ლარი).
შ ე ს ა ბ ა მ ი ს ა დ : ანა კ-ძის მიერ პროცენტის სახით 3500 ლარის ოდენობით და ჩუქების შედეგად
7 000 ლარის ოდენობით მიღებული შემოსავალი მხედველობაში არ მიიღება და ამ შემოსავლის გარეშე
მისი სხვა შემოსავალი შეადგენს 26 000 ლარს,რომელიც არ აჭარბებს 30 000 ლარს.
დაიბეგრება თუ არა ანა კ-ძე საშემოსავლო გადასახადით?
ა. ანა კ-ძეს მიკრო ბიზნესის სტატუსი არ გაუუქმდება. როგორც ვაჭრობიდან მიღებული 26 000
ლარი, ასევე საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტისაგან მიღებული 10 000 ლარი
დაექვემდებარება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას, შესაბამისად, გათავისუფლდება საშემოსავლო
გადასახადის გადახდისაგან. ანა კ-ძე ვალდებულია პროცენტის სახით სახით მიღებული 3 500 ლარი
და ჩუქების შედეგად მიღებული 7 000 ლარი მიკრო ბიზნესის სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას
დაქვემდებარებული შემოსავლისგან განცალკევებულად ასახოს ერთობლივ შემოსავალში და
დაბეგროს ჩვეულებრივი წესით.
ბ. ანა კ-ძეს მიკრო ბიზნესის სტატუსი ნაწილობრივ გაუუქმდება
გ. ანა კ-ძეს მიკრო ბიზნესის სტატუსი 1/3-ით გაუუქმდება
დ. არც ერთი პასუხის სწორი არ არის.

C. კ ა ზ უ ს ე ბ ი :
1. ანა კ-ძე ფიზიკური პირი, რომელიც ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას -
ინდივიდუალურად ეწევა „ვაჭრობას“. მოცემული მომენტისათვის იგი არ ახორციელებს სხვა რაიმე
სახის საქმიანობას და არ იყენებს დაქირავებულ პირთა შრომას (დაქირავებულ პირებში ოჯახის
წევრები არ იგულისხმება). ანა კ-ძის აზრით (წინასწარი ვარაუდით), მიმდინარე საანგარიშო წლის
განმავლობაში ვაჭრობის შედეგად მოსალოდნელი დასაბეგრი შემოსავალი ვერ გადააჭარბებს 30 000
ლარს. მიენიჭება თუ არა მას მიკრო ბიზნესის სტატუსი?
2. პირობა აქ იგივეა, რაც პირველ კაზუსში, იმ განსხვავებით, რომ ანა კ-ძემ ვაჭრობისაგან მიიღო
ერთობლივი შემოსავალი 26 000 ლარი წლის განმავლობაში და ანა კ-ძე თავისუფალ დროს
ვაჭრობასთან ერთად ახორციელებდა საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტს
(მთავრობის დადგენილებით საყოფაცხოვრებო ელექტრონული ნაწარმის რემონტზე არ ვრცელდება 30
000 ლარიანი ზღვარი), რის შედეგადაც მან დამატებით მიიღო 10 000 ლარი. ანა კ-ძის ერთობლივმა
შემოსავალმა მიმდინარე საგადასახადო წლის განმავლობაში შეადგინა 36 000 (26 000+10 000) ლარი.

31
 გამოდის თუ არა ანა კ-ძე სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმიდან, თუ გათავისუფლდება
საშემოსავლო გადასახადის გადახდისაგან?
3. აღნიშნული კაზუსების პირობა იგივეა, რაც მე-2 კაზუსში, იმ განსხვავებით, რომ ანა კ-ძეს
გასესხებული ჰქონდა ფიზიკურ პირზე ფული, რის შედეგად პროცენტის სახით მიიღო სემოსავალი 3
500 ლარის ოდენობით ასევე ანა კ-ძეს აჩუქეს 7 000 ლარი (ერთი შემოსავლის წყაროსთან დაბეგვრის არ
ექვემდებარებოდადა არ დაბეგრილა). ანა კ-ძის ერთობლივმა შემოსავალმა მიმდინარე წელს შეადგინა
39500 ლარი (26 000+10 000+3500 ლარი).
დაიბეგრება თუ არა ანა კ-ძე საშემოსავლო გადასახადით?

D. სასამართლო პრაქტიკა:
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატამ ზეპირი მოსმენის
გარეშე განიხილა ა. ჯ-ის განცხადება სარჩელის გამოხმობის შესახებ. სასამართლომ გამოარკვია, რომ ა.
ჯ. ეწეოდა ეკონომიკურ საქმიანობას, რომ მას არ მიუმართავს ფინანსთა სამინისტროს უფლებამოსილი
ორგანოსათვის მიკრო ბიზნესის სტატუსის მინიჭების მოთხოვნით, ეწეოდა საქმიანობას სალარო-
აპარატების გარეშე, რაც გახდა საფუძველი მისი დაჯარიმებისა და ა. ჯ-ს სასარჩელო მოთხოვნის
საფუძველი იყო გასაჩივრებული განჩინების გაუქმება და ახალი გადაწყვეტილების მიღებით
სასარჩელო მოთხოვნის დაკმაყოფილება. საკასაციო პალატამ ჩათვალა, რომ ა. ჯ-ს განცხადება
სარჩელის გამოხმობის შესახებ უნდა დაკმაყოფილდეს და მოცემულ საქმეზე განიხილველად უნდა
დარჩეს ა. ჯ-ის სარჩელი...“44.

E.გამოყენებული ნორმატიული ბაზა და ლიტერატურა:

საქართველოს საგადასახადო კოდექსი, https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1043717
საქართველოს მთავრობის დადგენილება №415 (2010 წლის 29 დეკემბერი), „მიკრო და მცირე
ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისათვის აკრძალული საქმიანობებისა და საქმიანობებისა და
შემოსავლების სახეების, რომლებიც არ დაიბეგრება ან/და, რომლებზეც არ გავრცელდება საშემოსავლო
გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები, განსაზღვრის შესახებ“,
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1164635
ფინანსთა მინისტრის ბრძანება №999 (2010 წლის 31 დეკემბერი), „სპეციალური დაბეგვრის
რეჟიმების გამოყენების შესახებ“, https://matsne.gov.ge/ka/-document/view/1168081
ხარაზი ია, საქართველოს საგადასახადო სამართალი, პირველი ნაწილი, გამომცემლობა
„გეორგიკა“, თბილისი, 2015
ურიდია გონერ, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის კომენტარები, გამომცემლობა
„მერიდიანი“, თბილისი, 2011
როგავა ზვიად, საგადასახადო სამართალი, დამხმარე სახელმძღვანელო, წიგნი მესამე,
გამომცემლობა „იურისტების სამყარო“, თბილისი, 2017
საქართველოს მცირე და საშუალო მეწარმეობის განვითარების სტრატეგია 2016-2020
წლებისთვის; http://gov.ge/files/439_54422_706524_100-1.pdf

F.სამეცნიერო პუბლიკაციები:

44
უზენაესი სასამართლოს ადმინისტრაციულ საქმეთა პალატის გადაწყვეტილება (ბს-80-80 (კ-12), 30
მაისი, 2012)

32
 ია ხარაზი, „საქართველოს საგადასახადო კოდექსის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების სამართ-
ლებრივი ასპექტები“, ჟურნალი „მართლმსაჯულება და კანონი, 2012, #2(33), 93-104

G. პერიოდული გამოცემა:
გაზეთი „ბანკები და ფინანსები“, 2014, 19 მაისი; #319, 2013, 7.

H. ვებგვერდები:
http://gov.ge/files/439_54422_706524_100-1.pdf
www.rs.ge
www.geolaw
www.wordpress.gom
www.parlament.ge
www.gfsis.org
www.for.ge.

დანართები:
I. ფინანსთა მინისტრის ბრძანება №999 (2010 წლის 31 დეკემბერი), „სპეციალური დაბეგვრის
რეჟიმების გამოყენების შესახებ“,
https://matsne.gov.ge-/ka/document/view/1168081

დანართი №1
საჯარო სამართლის იურიდიული პირის – შემოსავლების სამსახურის
––––––––––––––––– რეგიონულ ცენტრს ფიზიკური პირი –––––––––––––––––––––––––––– (სახელი
გვარი)
მისამართი –––––––––––––––––––––––––––––––– პირადი ნომერი პირადობის მოწმობის მიხედვით
განცხადება

გაცნობებთ, რომ ვეწევი –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– საქმიანობას.

(საქმიანობის სახე)
გთხოვთ 20 წლის „–––„ „––––––––––––„ დან:
მომანიჭოთ:

მიკრო ბიზნესის განმახორციელებელი

პირის სტატუსი და მომცეთ შესაბამისი
სერტიფიკატი.
მცირე ბიზნესის განმახორციელებელი
პირის სტატუსი და მომცეთ შესაბამისი
სერტიფიკატი.
გამიუქმოთ:
მიკრო ბიზნესის სტატუსი და ჩაიბაროთ
მიკრო ბიზნესის № ---- სერტიფიკატი
მცირე ბიზნესის სტატუსი და ჩაიბაროთ

33
 მცირე ბიზნესის № ---- სერტიფიკატი.

ხელმოწერა . . . . . . . . . . .

თარიღი „ –– „ „–––––––„ 20 წელი

II. ფინანსთა მინისტრის ბრძანება №999 (2010 წლის 31 დეკემბერი), „ სპეციალური დაბეგვრის
რეჟიმების გამოყენების შესახებ“,
https://matsne.gov.ge/ka/document-/view/1168081

დანართი №2
საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – შემოსავლების სამსახური
მიკრო ბიზნესის სტატუსის
სერტიფიკატი№

სერტიფიკატით დასტურდება, რომ ფიზიკურ პირს –––––––––––––––––––––––––––––––––––

(სახელი და გვარი) პირადი ნომერი –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– (საქმიანობის სახე)
მინიჭებული აქვს მიკრო ბიზნესის სტატუსი სერტიფიკატის გაცემის თარიღი მიკრო ბიზნესის
სტატუსი მინიჭებულია
რეგიონული ცენტრის უფროსი/მოადგილე /ხელმოწერა/
---------------------- დ
------ ან

---------------------- დ
------ ან

2. მცირე ბიზნესი

მცირე ბიზნესის ინსტიტუტს სამართლებრივად აწესრიგებს საგადასახადო კოდექსის 88-

95-ე მუხლები, საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის №999 ბრძანება
„სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“, საქართველოს მთავრობის №415
(2010 წლის 29 დეკემბერი) „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ და ა. შ.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 88-ე მუხლისა და საქართველოს ფინანსთა
მინისტრის ბრძანების №999 (2010 წლის 31) დეკემბერი „საშემოსავლო გადასახადის სპეცია-
ლური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“, 11-ე მუხლის საფუძველზე, მცირე ბიზნე-
სის სტატუსი შეიძლება მიენიჭოს მცირე ბიზნესის სტატუსი (შემდგომში – მცირე ბიზნესი)
შესაძლებელია მიენიჭოს ფიზიკურ პირს (მათ შორის,დღგ- ის გადამხდელად რეგისტრირე-
ბულ პირს), რომელიც არის მეწარმე ფიზიკური პირი და იმყოფება საგადასახადო აღრიცხვა-
ზე.

34
 საქართველოს პარლამენტის საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტთან შეთანხმებით,
საქართველოს მთავრობას უფლება აქვს, აკრძალოს ცალკეული საქმიანობის განხორციელება,
რომლის ფარგლებშიც მცირე ბიზნესის სტატუსი არ შეიძლება მიენიჭოს მეწარმე ფიზიკურ
პირს45.
მიმაჩნია, რომ, ფინანსთა მინისტრის ბრძანების (№999) 1-ლი და მე-2 ნაწილების
დეფინიცია ერთი და იმავე და ინსტიტუტის განმარტებას იძლევა მცირედი განსხვავებით და,
ამიტომ უკეთესი იქნებოდა თუ ორივე ნაწილი გაერთიანდებოდა და შემდეგი სახით
ჩამოყალიბდებოდა ნორმა: „მცირე ბიზნესის სტატუსი შესაძლებელია მიენიჭოს მეწარმე
ფიზიკურ პირს, რომელიც იმყოფება საგადასახადო აღრიცხვაზე და რომლის ეკონომიკური
საქმიანობიდან მიღებული ერთობლივი შემოსავალი კალენდარული წლის განმავლობაში არ
აღემატება 500 000 ლარს.
2018 წლის საგადასახადო ცვილებებით46 საქართველოს პარლამენტის საფინანსო-საბიუ-
ჯეტო კომიტეტთან შეთანხმებით, საქართველოს მთავრობას უფლება აქვს, განსაზღვროს
შემოსავლის სახეები, რომლებიც არ დაიბეგრება სპეციალური რეჟიმით და არ
47
გაითვალისწინება ერთობლივ შემოსავალში მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური
პირისათვის დადგენილი კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი
შემოსავლის 500000-ლარიანი ზღვრის გაანგარიშებისას.

მ ა გ ა ლ ი თ ი: 1
პირობა:
დავითს მინიჭებული აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი და ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას,
კერძოდ, ფლობს „ მინიმარკეტს“, სადაც ეწევა სურსათის საცალო ვაჭრობას. ამ საქმიანობიდან მიღებუ-
ლმა დასაბეგრმა შემოსავალმა 2019 წლის 20 ოქტომბერს გადააჭარბა 500 000 ლარს.
ანალიზი:
„სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის
№415 დადგენილებით დამტკიცებული დანართი №4-ის თანახმად, სათამაშო აპარატებით საქმიანობა
განეკუთვნება იმ საქმიანობიდან ერთ-ერთს,რომლის განხორციელების შემთხვევაში არ შეიძლება მე-
წარმე ფიზიკური პირისათვის მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭება.
შედეგი:
დავითს მცირე ბიზნესის სტატუსი არ მიენიჭება.
მცირე ბიზნესისთვის „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავ-
რობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილებით დამტკიცებული დანართი №5-ით
განსაზღვრულია შემოსავლის სახეები,რომლებიც იბეგრება ჩვეულებრივი წესით, როგორც
დაიბეგრებოდა მცირე ბიზნესის სტატუსის არარსებობის შემთხვევაში და მიუხედავად ამ შე-
45
იხ. საქართველოს მთავრობის №415 (2010 წლის 29 დეკემბერი) დადგენილებით („სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“) დამტკიცებული დანართი №4-ით განსაზღვრულ საქმიანობა (შემ-
დგომში – მცირე ბიზნესისთვის აკრძალული საქმიანობა), რომლის განხორციელება მცირე
ბიზნესის მიერ აკრძალულია და იწვევს სტატუსის გაუქმებას. შწენიშვნის სახით: დანართები
მოცემულია ამავე თავში დანართების სახით
46
საქართველოს 2018 წლის 26 მაისის კანონი №2391-ვებგვერდი, 12.06.2018წ.
47
ერთობლივი შემოსავლის შესახებ შესაბამის თავში გვექნება საუბარი

35
მოსავლების ოდენობისა,მცირე ბიზნესის მიერ კალენდარული წლის განმავლობაში მისაღები
ჯამური ერთობლივი შემოსავლის 500000-ლარიანი ზღვრის განსაზღვრისას მხედველობაში
არ მიიღება.
დანართი №5-ით შემოსავლის სახეები, რომლებიც არ დაიბეგრება სპეციალური დაბეგვრის რეჟი-
მით და არ ითვლება მცირე ბიზნესის განხორციელების ფარგლებში მიღებულ ერთობლივ
შემოსავალში
1. ქონების იჯარით/უძრავი ქონების ქირით გაცემა.
2. სესხის გაცემიდან მიღებული შემოსავალი. 3. სათამაშო ბიზნესიდან მიღებული მოგებები. 4.
ჩუქება.
5. ნამეტი შემოსავალი, რომელიც მიღებულია შემდეგი ქონების რეალიზაციით: ა) უძრავი ქონება;
ბ) ავტოსატრანსპორტო საშუალება; გ) ფასიანი ქაღალდები.
6. მემკვიდრეობით მიღებული ქონების სახით მიღებული შემოსავალი.
7. დივიდენდის სახით მიღებული შემოსავალი.
8. პროცენტის სახით მიღებული შემოსავალი.
9. როიალტის სახით მიღებული შემოსავალი.
10. ვალის პატიებით მიღებული შემოსავალი.
11. პარტნიორის წილის რეალიზაციით მიღებული ნამეტი.
ინსტრუქციის48 მუხლი 12-ის მიხედვით ფიზიკური პირისათვის მცირე ბიზნესის სტატუ-
სის მინიჭება ხდება იმ შემთხვევაში, თუ ფიზიკური პირი:
ა) წარმოადგენს მეწარმე ფიზიკურ პირს,მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭებისათვის განცხა-
დებით (ამ ინსტრუქციის დანართი №1)49 მიმართავს საგადასახადო ორგანოს;
ბ) თუ იგი ახორციელებს „მეწარმეთა შესახებ“ საქართველოს კანონის პირველი მუხლის მე-3
პუნქტით50 განსაზღვრულ საქმიანობას, საგადასახადო აღრიცხვაზე აყვანის მიზნით და მცირე
ბიზნესის სტატუსის მინიჭებისათვის განცხადებით (ინსტრუქციის დანართი №1) მიმართავს
საგადასახადო ორგანოს;
გ) სხვა შემთხვევაში, გარდა ამ პუნქტის „ა“ და „ბ“ ქვეპუნქტებში მითითებული შემთხვევებისა,
ვალდებულია გატარდეს რეგისტრაციაში ინდივიდუალურ მეწარმედ მეწარმეთა და არასამეწარმეო
(არაკომერციული) იურიდიული პირების რეესტრში და აღნიშნული რეგისტრაციის შემდეგ მცირე
ბიზნესის სტატუსის მინიჭებისათვის განცხადებით (ამ ინსტრუქციის დანართი №1)51 მიმართავს
საგადასახადო ორგანოს.
ფიზიკურ პირს, რომელსაც მინიჭებული აქვს მიკრო ბიზნესის სტატუსი და სურს მიე-
ნიჭოს მცირე ბიზნესის სტატუსი, მიკრო ბიზნესის სტატუსის გაუქმებისა და მცირე ბიზნესის
48
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანება №999 (2010 წლის 31 დეკემბერი) „საშემოსავლო
გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“,
https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/1168081?publication=0 მოძიებულია: 30/9/2020
49
დანართები მცირე ბიზნესთან დაკავშირებით მოცემული იქნებ ა ამ თავის ბოლოს
50
სოლიდარული პასუხისმგებლობის საზოგადოება,კომანდიტური საზოგადოება,შეზღუდული პასუ-
ხისმგებლობის საზოგადოება, სააქციო საზოგადოება და კოოპერატივი არიან იურიდიული პირის
სტატუსის მქონე საწარმოები (კომპანიები).ამ კანონით განსაზღვრული ინდივიდუალური მეწარმე
არ არის იურიდიული პირი. ინდივიდუალური მეწარმე საქმიან ურთიერთობებში თავის უფლებებს
ახორციელებს და მოვალეობებს ასრულებს, როგორც ფიზიკური პირი
51
ფორმულარებს ამ თავის ბოლოს დანართებში ვიხილავთ

36
სტატუსის მინიჭებისათვის საგადასახადო ორგანოს მიმართავს ამ მუხლის პირველი
პუნქტის შესაბამისად.საგადასახადო ორგანო განიხილავს განცხადებას (ამ ინსტრუქციის
დანართი №1) სტატუსის მინიჭების თაობაზე და განცხადების დაკმაყოფილების
შემთხვევაში, განცხადების მიღებიდან გონივრულ ვადაში გასცემს მცირე ბიზნესის
სერტიფიკატს (ამ ინსტრუქციის დანართი №3)52.
მცირე ბიზნესის სტატუსი პირს ენიჭება საგადასახადო ორგანოსთვის მცირე ბიზნესის
სტატუსის მინიჭების თაობაზე განცხადებით მიმართვის თვის მომდევნო თვის პირველი
რიცხვიდან და პირი სტატუსის მქონედ ითვლება აღნიშნული თარიღიდან.

მაგალითი: 2
ფიზიკური პირი, რომელიც რეგისტრირებულია ინდივიდუალურ მეწარმედ, ახორციელებს სურ-
სათით საცალო ვაჭრობას.აღნიშნული საქმიანობის ფარგლებში მის მიერ 2018 და 2019 წლების
განმავლობაში მიღებულმა ერთობლივმა შემოსავალმა თითოეული წლის მიხედვით შეადგინა 600 000
ლარი. პირმა მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭების მოთხოვნით საგადასახადო ორგანოს მიმართა
განცხადებით 2020 წლის 10 მარტს.
პირობა:
მიუხედავად იმისა,რომ დავითს მიერ 2018 და 2019 წლების განმავლობაში მიღებული ერთობლივი
შემოსავალი თითოეული წლის მიხედვით აღემატება 500 000 ლარს, აღნიშნული არ არის მცირე
ბიზნესის სტატუსის მინიჭებისათვის შემზღუდავი პირობა. ამასთან, ვაჭრობა არ წარმოადგენს
საქართველოს მთავრობის დადგენილების მიხედვით მცირე ბიზნესისთვის აკრძალულ საქმიანობას.
დავითი აკმაყოფილებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 88-ე მუხლით დადგენილ მცირე
ბიზნესის სტატუსის მოთხოვნებს. შესაბამისად, მას უფლება აქვს, მიმართოს საგადასახადო ორგანოს
და მიიღოს მცირე ბიზნესის სტატუსი.
შედეგი:
საგადასახადო ორგანო დავითს ანიჭებს მცირე ბიზნესის სტატუსს და გადასცემს სტატუსის
დამადასტურებელ სერტიფიკატს.დავითი მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონედ ჩაითვლება 2020 წლის 1
აპრილიდან. მის მიერ 1 აპრილიდან მიღებული შემოსავალი ექვემდებარება დაბეგვრას სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმით.
მცირე ბიზნესის სერტიფიკატი უვადოდ გაიცემა. იგი ძალაშია მანამ, სანამ ფიზიკურ
პირს არ გაუუქმდა მცირე ბიზნესის სტატუსი, ხოლო მეწარმე ფიზიკურ პირს, რომელსაც
გაუუქმდა მცირე ბიზნესის სტატუსი, უფლება აქვს სტატუსის ხელახალი მინიჭების
მოთხოვნით მიმართოს საგადასახადო ორგანოს და კვლავ მიიღოს სტატუსი.
მცირე ბიზნესის სტატუსის ხელახალი მინიჭების შემთხვევაში ფიზიკურ პირზე გაიცემა
სერტიფიკატი ახალი სარეგისტრაციო ნომრით.
ინსტრუქციის მე-13 მუხლი არეგულირებს მცირე ბიზნესის დასაბეგრი შემოსავლის გან-
საზღვრას, გადასახადის განაკვეთსა და დაბეგვრის წესებს. კერძოდ: მცირე ბიზნესის ერთობ-
ლივი შემოსავალი შედგება (პ.1):

52
აღნიშნული დანართების შესახებ იხ. საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის
№999 ბრძანებაში „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“

37
  ა) შემოსავლისგან, რომელიც ექვემდებარება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას და მოი-
ცავს საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავალს, გარდა ინსტრუქციის
მე-13 მუხლის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტებში აღნიშნული შემოსავლებისა და ხელფასის სა-
ხით მიღებული შემოსავლებისა;
 ბ) შემოსავლისგან, რომელიც იბეგრება ჩვეულებრივი რეჟიმით და მოიცავს მცირე ბიზ-
ნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირის მიერ „სპეციალური დაბეგვრის
რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენი-
ლებით დამტკიცებული დანართი №5-ით განსაზღვრული შემოსავლების სახეების
მიხედვით მიღებულ ერთობლივ შემოსავლებს;
 გ) სხვა შემოსავლებისგან, რომელიც იბეგრება ჩვეულებრივი რეჟიმით, გარდა 1-ლი
პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტში აღნიშნული შემოსავლებისა.
საგადასახადო კოდექსის 90-ე მუხლისა და ინსტრუქციის მე-2 ნაწილის მიხედვით, მცირე
ბიზნესის დასაბეგრი შემოსავალი, რომელიც ექვემდებარება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვ-
რას, შედგება ინსტრუქციის მე-13 მუხლის პირველი პუნქტის „ა“ ქვეპუნქტის შესაბამისად
საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავლებისაგან და იბეგრება:
 ა) 1 პროცენტით, გარდა 1-ლი პუნქტის „ბ“ ქვეპუნქტში გათვალისწინებული შემთხ-
ვევისა;
 ბ) 3 პროცენტით, თუ მისმა ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულმა ერთობლივმა
შემოსავალმა 500 000 ლარს გადააჭარბა. ამასთან, მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პი-
რი 3%-იანი განაკვეთით იბეგრება შესაბამისი თვის (ერთობლივი შემოსავლის 500 000-
ლარიანი ზღვრის გადაჭარბების დაფიქსირების თვე) დასაწყისიდან კალენდარული
წლის დასრულებამდე.

მაგალითი: 3
პირობა:
დავითს მინიჭებული აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი და ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას,
კერძოდ, ფლობს „ მინიმარკეტს“, სადაც ეწევა სურსათის საცალო ვაჭრობას. ამ საქმიანობიდან მიღე-
ბულმა დასაბეგრმა შემოსავალმა 2019 წლის 20 ოქტომბერს გადააჭარბა 500 000 ლარს.
ანალიზი:
მცირე ბიზნესის მიერ საქართველოში ვაჭრობიდან მიღებული დასაბეგრი შემოსავალი ექვემდება-
რება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას.
შედეგი:
2019 წლის 1 იანვრიდან ამავე წლის 30 სექტემბრის ჩათვლით საქართველოში ვაჭრობიდან მიღე-
ბული დასაბეგრი შემოსავალი დაიბეგრება მცირე ბიზნესისთვის დადგენილი 1%-იანი განაკვეთით,
ხოლო 1 ოქტომბრიდან კალენდარული წლის დასრულებამდე მიღებული შემოსავალი – 3%-იანი განა-
კვეთით.
მცირე ბიზნესის დასაბეგრი შემოსავალი შედგება საქართველოში არსებული წყაროდან
მიღებული შემოსავლებისაგან, გარდა ხელფასის სახით მიღებული შემოსავლისა და ამ
კოდექსის 88-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად განსაზღვრული შემოსავლის სახიდან მი-
ღებული შემოსავლისა.

38
 88-ე მუხლის მე-3 ნაწილში საუბარია იმის შესახებ, რომ: საქართველოს პარლამენტის საფინანსო-
საბიუჯეტო კომიტეტთან შეთანხმებით, საქართველოს მთავრობას უფლება აქვს, განსაზღვროს შემო-
სავლის სახეები, რომლებიც არ დაიბეგრება სპეციალური რეჟიმით და არ გაითვალისწინება ერთობ-
ლივ შემოსავალში მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირისათვის დადგენილი კალენდა-
რული წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავლის 500000-ლარიანი ზღვრის გაან-
გარიშებისას.
მცირე ბიზნესის ის დასაბეგრი შემოსავალი, რომელიც არ ექვემდებარება სპეციალური
რეჟიმით დაბეგვრას:
 ა) გაიანგარიშება საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-80 მუხლის მიხედვით53, ამ
მუხლის პირველი პუნქტის „ბ“ და „გ“ ქვეპუნქტების შესაბამისად კალენდარული წლის
განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავლების გათვალისწინებით;
 ბ) იბეგრება ჩვეულებრივი წესით, როგორც დაიბეგრებოდა მცირე ბიზნესის სტატუსის
არარსებობის შემთხვევაში.

მაგალითი: 4
პირობა:
დავითს მინიჭებული აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი და ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას,
კერძოდ, ფლობს „მინიმარკეტს“, სადაც ახორციელებს სურსათის საცალო ვაჭრობას. ამ საქმიანობის
ნაწილში 2019 წლის განმავლობაში მიღებულმა დასაბეგრმა შემოსავალმა შეადგინა 200 000 ლარი.
დავითი ასევე ეწევა სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობას, საიდანაც სოფლის მეურნეობის პროდუქციის
პირველადი მიწოდებით მიღებულმა ერთობლივმა შემოსავალმა 2019 წლის განმავლობაში შეადგინა
50 000 ლარი. ამასთან, ამავე წელს მან:
– ფიზიკური პირისგან პროცენტის სახით მიიღო შემოსავალი 6000 ლარის ოდენობით;
– გაყიდა საცხოვრებელი სახლი 62000 ლარად, რომელიც წინა წელს შეძენილი ჰქონდა 50000 ლარად;
– უცხოური საწარმოდან დივიდენდის სახით მიიღო 13000 ლარი;
– რეზიდენტი საწარმოსგან ხელფასის სახით მიიღო შემოსავალი 15000 ლარი.
ანალიზი:
ამ შემთხვევაში დავითის მიერ საქართველოში ვაჭრობიდან მიღებული დასაბეგრი შემოსავალი
ექვემდებარება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას.
პროცენტის სახით მიღებული შემოსავალი, ქონების რეალიზაციით მიღებული შემოსავალი და
დივიდენდის სახით მიღებული შემოსავალი არის განსაზღვრული საქართველოს მთავრობის მიერ,
როგორც ჩვეულებრივი რეჟიმით დასაბეგრი შემოსავალი. ამასთან, ასეთი ტიპის შემოსავლები მცირე
ბიზნესის მიერ კალენდარული წლის განმავლობაში მისაღები ჯამური ერთობლივი შემოსავლის
500000-ლარიანი ზღვრის განსაზღვრისას მხედველობაში არ მიიღება.
იმის გათვალისწინებით, რომ სოფლის მეურნეობის პროდუქციის პირველადი მიწოდებით მიღე-
ბული ტიპის შემოსავალი არ არის განსაზღვრული საქართველოს მთავრობის მიერ, როგორც შემო-
სავალი, რომელიც არ ითვლება მცირე ბიზნესის განხორციელების ფარგლებში მიღებულ ერთობლივ
შემოსავალში, იგი გაითვალისწინება მცირე ბიზნესისათვის დადგენილი 500 000-ლარიანი ზღვრის
გაანგარიშებისას.

53
საგადასახადო კოდექსის მე-80 მუხლში საუბარია საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის ობიექტზე
და იხ. აღნიშნული მუხლის კომენტარი

39
 ხელფასის სახით მიღებული შემოსავალი ნებისმიერ შემთხვევაში ექვემდებარება ჩვეულებრივი
რეჟიმით დაბეგვრას.
შედეგი:
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირის მიერ 2019 წლის განმავლობაში მიღებული
ერთობლივი შემოსავალი, რომელიც გაითვალისწინება მცირე ბიზნესისათვის დადგენილი 500 000-
ლარიანი ზღვრის გაანგარიშებისას, შეადგენს 250 000 ლარს (200 000+50 000).
პროცენტის სახით მიღებული შემოსავალი 6000 ლარი, ქონების რეალიზაციით მიღებული ნამეტი
შემოსავალი 12000 ლარი (62000-50000) და მიღებული დივიდენდი 13000 ლარი არ მიიღება მხე-
დველობაში წლის განმავლობაში მისაღები ჯამური ერთობლივი შემოსავლის 500000-ლარიანი
ზღვრის განსაზღვრისას. ხელფასის სახით მიღებული შემოსავლები ასევე იბეგრება ჩვეულებრივი
რეჟიმით.
ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე:
მცირე ბიზნესის მიერ საქართველოში ვაჭრობიდან მიღებული შემოსავალი ექვემდებარება
სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას მცირე ბიზნესისთვის დადგენილი 1%-იანი განაკვეთით ყოველ-
თვიურად, რის თაობაზეც პირი შესაბამის საანგარიშო პერიოდებზე არაუგვიანეს საანგარიშო თვის
მომდევნო თვის 15 რიცხვისა საგადასახადო ორგანოში წარადგენს მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე
პირის საშემოსავლო გადასახადის ყოველთვიურ დეკლარაციას;
პროცენტის სახით მიღებული შემოსავალი ჩაირთვება დავითს ერთობლივ შემოსავალში და
დაიბეგრება 20%-იანი განაკვეთით, ქონების რეალიზაციით მიღებული ნამეტი შემოსავალი
დაიბეგრება 5%-იანი განაკვეთით. საქმიანობის ამ ნაწილში გიორგი 2020 წლის 1 აპრილამდე
წარადგენს საშემოსავლო გადასახადის 2019 წლის წლიურ დეკლარაციას;
სოფლის მეურნეობის პროდუქციის პირველადი მიწოდებით მიღებული დასაბეგრი შემოსავალი
გათავისუფლებულია საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრისაგან, ვინაიდან 2019 წელს ასეთი მიწო-
დებით მიღებული ერთობლივი შემოსავალი 200 000 ლარს არ აღემატება;
– დივიდენდის სახით მიღებული შემოსავალი, რომელიც არ განიხილება საქართველოს წყაროდან
მიღებულ შემოსავლად, გათავისუფლებულია საშემოსავლო გადასახადისგან;
ხელფასის სახით მიღებული შემოსავალი ნებისმიერ შემთხვევაში ექვემდებარება ჩვეულებრივი
რეჟიმით დაბეგვრას და დაიბეგრება გადახდის წყაროსთან.

მაგალითი: 5
პირობა:
დავითს მინიჭებული აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი და ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას,
კერძოდ, ფლობს „მინიმარკეტს“, სადაც ახორციელებს სურსათის საცალო ვაჭრობას. გიორგი ასევე
ეწევა სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობას. 2019 წლის დასაწყისიდან ოქტომბრის ჩათვლით მის მიერ
მიღებულმა დასაბეგრმა შემოსავალმა გადააჭარბა 500 000 ლარს. კერძოდ, ვაჭრობიდან მიღებულმა
დასაბეგრმა შემოსავალმა წლის დასაწყისიდან ოქტომბრის ჩათვლით შეადგინა 300 000 ლარი. ხოლო
სოფლის მეურნეობის პროდუქციის პირველადი მიწოდებით მიღებულმა ერთობლივმა შემოსავალმა –
250 000 ლარი.
ანალიზი:
ამ შემთხვევაში დავითის მიერ საქართველოში ვაჭრობიდან მიღებული დასაბეგრი შემოსავალი
ექვემდებარება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას.

40
 იმის გათვალისწინებით, რომ სოფლის მეურნეობის პროდუქციის პირველადი მიწოდებით
მიღებული შემოსავალი არ არის განსაზღვრული საქართველოს მთავრობის მიერ, როგორც შემოსა-
ვალი, რომელიც არ ითვლება მცირე ბიზნესის განხორციელების ფარგლებში მიღებულ ერთობლივ
შემოსავალში, იგი გაითვალისწინება მცირე ბიზნესისათვის დადგენილი 500 000-ლარიანი ზღვრის
გაანგარიშებისას.
შედეგი:
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირის მიერ 2019 წლის დასაწყისიდან ოქტომბრის
ჩათვლით მიღებული ერთობლივი შემოსავალი, რომელიც გაითვალისწინება მცირე ბიზნესისათვის
დადგენილი 500 000-ლარიანი ზღვრის გაანგარიშებისას, შეადგენს 550 000 ლარს (300 000+250 000).
იმის გათვალისწინებით, რომ სოფლის მეურნეობის პროდუქციის პირველადი მიწოდებით მიღე-
ბულმა ერთობლივმა შემოსავალმა გადააჭარბა 200 000 ლარს, ხოლო ჯამურმა ერთობლივმა შემო-
სავალმა 500 000 ლარს, მცირე ბიზნესის მიერ როგორც ვაჭრობიდან, ასევე სასოფლო-სამეურნეო საქ-
მიანობიდან მიღებული შემოსავალი ექვემდებარება სპეციალური რეჟიმით დაბეგვრას მცირე ბიზ-
ნესისთვის დადგენილი 1%-იანი განაკვეთით ყოველთვიურად ოქტომბრის თვემდე, ხოლო
ოქტომბრის თვის დასაწყისიდან წლის ბოლომდე მიღებული შემოსავალი – 3%-იანი განაკვეთით.
პირი შესაბამის საანგარიშო პერიოდებზე საგადასახადო ორგანოში წარადგენს მცირე ბიზნესის
სტატუსის მქონე პირის საშემოსავლო გადასახადის ყოველთვიურ დეკლარაციას.
 საგადასახადო ვალდებულების შესრულება მცირე ბიზნესის სტატუსის მიღებისას და
გაუქმებისას. საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანების №999 (2010 წლის 31
დეკემბერი) „საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების
გამოყენების შესახებ“, 14-ე მუხლის 1-ლი პუნქტის თანახმად, „თუ ფიზიკური პირი
მიმდინარე საანგარიშო წელს გადაწყვეტს მცირე ბიზნესის სტატუსის მიღებას ან/და
დაბეგვრის სხვა რეჟიმიდან მცირე ბიზნესის დაბეგვრის რეჟიმზე გადასვლას, მის მიერ
მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭებამდე პერიოდში მიღებული შემოსავალი
ექვემდებარება დაბეგვრას იმ რეჟიმით ან/და წესით, რომლითაც იბეგრებოდა
სტატუსის მინიჭებამდე საქმიანობის განხორციელებისას. ხოლო მცირე ბიზნესის
სტატუსის მინიჭებიდან მიღებული შემოსავლები ექვემდებარება დაბეგვრას მცირე
ბიზნესისთვის დადგენილი სპეციალური რეჟიმით, ხოლო მეორე ნაწილი
ითვალისწინებს შემთხვევას, „თუ ფიზიკურ პირს გაუუქმდა მცირე ბიზნესის სტატუსი
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 89-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის
თანახმად:
საგადასახადო კოდექსის 89-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, მცირე ბიზნესის
სტატუსი უქმდება თუ:
ა) პირის ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულმა ერთობლივმა შემოსავალმა 2 კალენდარული
წლის მიხედვით, თითოეული კალენდარული წლის განმავლობაში 500 000 ლარს გადააჭარბა;
ბ) პირმა ამ მოთხოვნით საგადასახადო წლის დასრულებამდე მიმართა;
გ) პირი ახორციელებს საგადასახადო კოდექსის 88-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ
საქმიანობას;
დ) პირი კალენდარული წლის განმავლობაში არანაკლებ 3-ჯერ დაჯარიმდა საკონტროლო-სალარო
აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისათვის. 89-ე მუხლის მე-2 ნაწილს დაემატა შემდეგი შინაარსის „ე“

41
ქვეპუნქტი: „პირი არ აკმაყოფილებს ამ კოდექსის 88-ე მუხლის პირველი ნაწილით გათვალისწინებულ
მოთხოვნას“.

მაგალითი: 6
პირობა:
დავითს მცირე ბიზნესის სტატუსი მიენიჭა 2017 წელს. მის მიერ მიღებულმა შემოსავალმა 2019 წლის 5
ოქტომბერს გადააჭარბა 500 000 ლარს, ხოლო 2020 წელს მიღებულმა შემოსავალმა 500 000-ს გადაა-
ჭარბა 25 სექტემბერს.
ანალიზი:
იმის გათვალისწინებით,რომ დავითს მიერ ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულმა ერთობ-
ლივმა შემოსავალმა 2019 და 2020 წლის მიხედვით, თითოეული წლის განმავლობაში 500 000 ლარს
გადააჭარბა, მას გაუუქმდება მცირე ბიზნესის სტატუსი. ამასთან, საქართველოს საგადასახადო
კოდექსის 89-ე მუხლის საფუძველზე დავითს მცირე ბიზნესის სტატუსი გაუქმებულად ჩაეთვლება
2021 წლის დასაწყისიდან.
შედეგი:
დავითს მიერ 2019 წლის 1 იანვრიდან ამავე წლის 30 სექტემბრის ჩათვლით მიღებული დასაბეგრი
შემოსავალი დაიბეგრება მცირე ბიზნესისთვის დადგენილი 1%-იანი განაკვეთით, ხოლო 1 ოქტომბრი-
დან 2019 წლის დასრულებამდე მიღებული შემოსავალი - 3%-იანი განაკვეთით. ამასთან, იგი 2020
წლის დასაწყისიდან 31 აგვისტოს ჩათვლით მიღებულ შემოსავლებს დაბეგრავს მცირე ბიზნესისთვის
დადგენილი 1%-იანი განაკვეთით, ხოლო 1 სექტემბრიდან 2020 წლის დასრულებამდე მიღებულ შემო-
სავლებს - 3%-იანი განაკვეთით. 2021 წლიდან მიღებული შემოსავლები დაექვემდებარება საშემოსავ-
ლო გადასახადით დაბეგვრას საერთო წესით.

მაგალითი: 7
პირობა:
დავითმა 2019 წლის 15 სექტემბერს მიმართა საგადასახადო ორგანოს და მოითხოვა მცირე ბიზნესის
სტატუსის გაუქმება.
ანალიზი:
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 89-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად, მცირე ბიზნესის
სტატუსი გაუქმებულად ჩაითვლება 2020 წლის დასაწყისიდან.
89-ე მუხლის მე-3 ნაწილში საუბარია: 89-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „ა“ ან „ბ“ ქვეპუნქტით
გათვალისწინებულ შემთხვევაში მცირე ბიზნესის სტატუსი გაუქმებულად ითვლება კალენ-
დარული წლის მომდევნო წლის დასაწყისიდან; ხოლო „ა“ და „ბ“ ქვეუნქტებშით მცირე ბიზ-
ნესის სტატუსი უქმდება,თუ: ა) პირის ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულმა ერთობლივ-
მა შემოსავალმა 2 კალენდარული წლის მიხედვით, თითოეული კალენდარული წლის გან-
მავლობაში 500 000 ლარს გადააჭარბა; ბ) პირმა ამ მოთხოვნით საგადასახადო ორგანოს
კალენდარული წლის დასრულებამდე მიმართა.
შედეგი:
2019 წლის ბოლომდე გიორგის მიერ მიღებული შემოსავალი ექვემდებარება დაბეგვრას მცირე
ბიზნესისათვის დადგენილი სპეციალური რეჟიმით. ხოლო 2020 წლიდან მიღებული შემოსავლები
ექვემდებარება საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრას საერთო წესით.

42
 იმ შემთხვევაში თუ მიმდინარე წლის განმავლობაში ფიზიკურ პირს გაუუქმდა მცირე
ბიზნესის სტატუსი, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 89-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „გ“ ან
„დ“ ქვეპუნქტების შესაბამისად, მის მიერ საანგარიშო წლის განმავლობაში (კალენდარული
წლის დასაწყისიდან წლის ბოლომდე) მიღებული შემოსავალი ექვემდებარება საშემოსავლო
გადასახადით დაბეგვრას საერთო წესით.
89-ე მუხლის მე-2 ნაწილის „გ“ ან „დ“ ქვეპუნქტში საუბარია შემდეგზე: მცირე ბიზნესის
სტატუსი უქმდება, თუ:
გ) პირი ახორციელებს საგადასახადო კოდექსის 88-ე მუხლის მე-2 ნაწილით54 გათვალის-
წინებულ საქმიანობას;
დ) პირი კალენდარული წლის განმავლობაში არანაკლებ 3-ჯერ დაჯარიმდა საკონტროლო-
სალარო აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისათვის.
89-ე მუხლის მე-4 ნაწილის თანახმად, ამ მუხლის მე-2 ნაწილის „გ“ ან „დ“ ქვეპუნქტით
გათვალისწინებული საფუძვლით მცირე ბიზნესის სტატუსის გაუქმების შემთხვევაში მცირე ბიზნესის
სტატუსი გაუქმებულად ითვლება მიმდინარე კალენდარული წლის დასაწყისიდან.
იმ შემთხვევაში, თუ მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი მოთხოვნით
მიმართავს სსიპ საჯარო რეესტრის ეროვნულ სააგენტოს ინდივიდუალურ მეწარმედ რეგის-
ტრაციის გაუქმების მოთხოვნით, მას უუქმდება მცირე ბიზნესის სტატუსი ინდივიდუალურ
მეწარმედ რეგისტრაციის გაუქმების თარიღიდან.

მაგალითი: 8
პირობა:
2021 წელს საგადასახადო შემოწმებით გამოვლინდა, რომ დავითმა, რომელსაც ჰქონდა მცირე
ბიზნესის სტატუსი, ინდივიდუალურ მეწარმედ რეგისტრაციის გაუქმების მოთხოვნით 2020 წლის
მარტში მიმართა სსიპ საჯარო რეესტრის ეროვნულ სააგენტოს. ამასთან, დგინდება, რომ მცირე ბიზ-
ნესის სტატუსის გაუქმების მოთხოვნით მას საგადასახადო ორგანოსთვის არ მოუმართავს.
ანალიზი:
იმის გათვალისწინებით, რომ დავითს გაუქმებული აქვს ინდივიდუალურ მეწარმედ რეგისტრა-
ცია, იგი აღარაკმაყოფილებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 88-ე მუხლით დადგენილ მცირე
ბიზნესის სტატუსის მოთხოვნებს.
შედეგი:
დავითს მცირე ბიზნესის სტატუსი უქმდება ინდივიდუალურ მეწარმედ რეგისტრაციის გაუქმების
თარიღიდან.
მუხლი 90-ის მიხედვით („მცირე ბიზნესის დასაბეგრი შემოსავალი და გადასახადის განაკვეთები“):
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 1 პროცენტით, გარდა ამ
მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებული შემთხვევისა. მე-2 ნაწილის მიხედვით კი: მცირე
ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 3 პროცენტით, თუ ეკონომიკური

54
იხ. 88-ე მუხლის მე-2 ნაწილის კომენტარი, სადაც საუბარია საქართველოს პარლამენტის საფინანსო-
საბიუჯეტო კომიტეტთან შეთანხმებით, საქართველოს მთავრობის უფლებამოსილებაზე, აკრძალოს
ცალკეული საქმიანობს განხორციელება, რომლის ფარგლებშიც მცირე ბიზნესის სტატუსი არ
შეიოძლება მიენის მეწარმე ფიზიკურ პირს. ასევე იხ. საქართველოს მთავრობის დადგენილება
№415 (2010 წლის 29 დეკემბერი) „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“

43
საქმიანობიდან მიღებულმა მისმა ერთობლივმა შემოსავალმა 500 000 ლარს გადააჭარბა. მცირე
ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი ამ ნაწილის მიხედვით დადგენილი განაკვეთით იბეგრება შესაბამისი
თვის (ერთობლივი შემოსავლის 500000-ლარიანი ზღვრის გადაჭარბების დაფიქსირების თვის)
დასაწყისიდან კალენდარული წლის დასრულებამდე.მცირე ბიზნესის დასაბეგრი შემოსავალი
შედგება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებული შემოსავლებისაგან, გარდა ხელფასის სახით
მიღებული შემოსავლისა და ამ კოდექსის 88-ე მუხლის მე-3 ნაწილის შესაბამისად განსაზღვრული
შემოსავლის სახიდან მიღებული შემოსავლისა.
91-ემუხლი არეგულირებს მცირე ბიზნესის შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის პრინციპებს,
კერძოდ, მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი აწარმოებს აღრიცხვის სპეციალურ ჟურნალს. ამ
ჟურნალის წარმოების (მათ შორის, ელექტრონული ფორმით წარმოების) წესი განისაზღვრება
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებით.
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი ვალდებულია საქონლის ტრანსპორტირებისას ან/და
მიწოდებისას საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებულ შემთხვევებში გამოიყენოს სასაქონლო
ზედნადები.
მცირე ბიზნესის მიერ საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებული ზარალი მომდევნო წელს არ
გადაიტანება, თუ არ ხდება სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმიდან გამოსვლა.
6. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირისთვის სტატუსის გაუქმებისას არსებული
სასაქონლო ნაშთების აღრიცხვის წესი განისაზღვრება საქართველოს ფინანსთა მინისტრის ბრძანებით.
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირი, რომელსაც წარმოეშვა დღგ-ის
გადამხდელად სავალდებულო რეგისტრაციის ვალდებულება, ამ კოდექსის 157-ე მუხლის
55
შესაბამისად ვალდებულია გატარდეს რეგისტრაციაში .
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირი დამატებული ღირებულების
გადასახადის გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულების დადგომისას ვალდებულია აღრიცხოს ამ
მომენტისთვის არსებული სასაქონლო-მატერიალური მარაგების ნაშთი.
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკურ პირს დამატებული ღირებულების
გადასახადის გადამხდელად რეგისტრაციის მომენტიდან უფლება აქვს, ამ მუხლის მე-2 ნაწილით
განსაზღვრულ სასაქონლო- მატერიალური მარაგების ნაშთზე მიიღოს დამატებული ღირებულების
გადასახადის ჩათვლა ამ კოდექსით განსაზღვრული წესის შესაბამისად, თუ არსებობს შესაბამისი
დოკუმენტაცია.
მუხლი 93-ე მიკრო და მცირე ბიზნესის დეკლარაციის წარდგენას ეხება, კერძოდ:
გარდა საგადასახადო კოდექსის 26-ე მუხლში აღნიშნული შემთხვევებისა, საგადასახადო ორგანოს
საგადასახადო აღრიცხვის ადგილის მიხედვით საანგარიშო წლის მომდევნო წლის 1 აპრილამდე
დეკლარაციას წარუდგენენ: ა) მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი; „ბ“ ქვეპუნქტი
ამოღებულია.
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის საგადასახადო დეკლარაციის საგადასახადო ორგა-
ნოსთვის წარდგენა და გადასახადის გადახდა ხორციელდება არაუგვიანეს საანგარიშო თვის
მომდევნო თვის 15 რიცხვისა.

55
სამომავლოდ გასატარებელი ცვლილებებით აღნიშნული ნორმა ასე ყალიბდება: მცირე ბიზნესის
სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირი, რომელსაც წარმოეშვა დღგ-ის გადამხდელად
სავალდებულო რეგისტრაციის ვალდებულება, ამ კოდექსის 165-ე მუხლის შესაბამისად
ვალდებულია გატარდეს რეგისტრაციაში.

44
 მე-2 ნაწილი ახლებურად ჩამოყალიბდა, კერძოდ: მიკრო ან მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე
ფიზიკური პირი საქართველოში ეკონომიკური საქმიანობის შეწყვეტისას საგადასახადო ორგანოს 30
სამუშაო დღის ვადაში წარუდგენს დეკლარაციას.
მცირე ბიზნესის მიმდინარე გადასახდელები, დეკლარაციის წარდგენა და გადასახადის
წყაროსთან დაკავება. მცირე და მიკრო ბიზნესის მიმდინარე გადასახდელები და
გადასახადის წყაროსთან დაკავების წესი. საგადასახადო კოდექსის 94-ე მუხლი და
ინსტრუქციის (#999) „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“ (მე-15
მუხლი), შესაბამისად არეგულირებენ მცირე ბიზნესის მიმდინარე გადასახდელებს,
დეკლარაციის წარდგენასა და გადასახადის წყაროსთან დაკავების წესს.
ინსტრუქციის მე-15 მუხლის თანახმად, მცირე ბიზნესი არ იხდის მიმდინარე გადასახდე-
ლებს სპეციალური რეჟიმით დასაბეგრი საქმიანობიდან მიღებული შემოსავლის ნაწილში.
მცირე ბიზნესი ვალდებულია არაუგვიანეს საანგარიშო თვის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა
საგადასახადო ორგანოში წარადგინოს დეკლარაცია ფინანსტა მინისტრის #999 ბრძანებით -
„საშემოსავლო გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“
დამტკიცებული „მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირის საშემოსავლო გადა-
სახადის ყოველთვიური დეკლარაციის, მისი შევსებისა და წარდგენის წესის შესახებ“ ინსტ-
რუქციის (დანართი №5) შესაბამისად56.
დაქირავებული პირებისთვის მცირე ბიზნესის მიერ კალენდარული წლის განმავლობაში
ჯამურად გადახდილი 6000 ლარამდე ხელფასი, გადახდის წყაროსთან არ იბეგრება, თუ
არსებობს ერთ-ერთი შემდეგი პირობა:
 იგი ინდივიდუალურ მეწარმედ დარეგისტრირდა და მას მცირე ბიზნესის სტატუსი
მიენიჭა იმავე კალენდარული წლის განმავლობაში;
 მის მიერ, წინა კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავა-
ლი 50 000 ლარს არ აჭარბებს.
მე-15 პუნქტის მცირე ბიზნესი, გარდა საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 94-ე
მუხლის მე-4 ნაწილით57 გათვალისწინებული შემთხვევებისა, ვალდებულია ხელფასის გაცე-
მისა და მიღებული მომსახურების ანაზღაურების შემთხვევაში (საქართველოს საგადასახადო
კოდექსით განსაზღვრული ვალდებულების არსებობისას) გადახდის წყაროსთან დაა-
კავოს გადასახადი.

მაგალითი: 9
პირობა:
დავითს მცირე ბიზნესის სტატუსი მინიჭებული აქვს 2017 წლიდან. მის მიერ 2019 წლის გან-
მავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავალი შეადგენს 30 000 ლარს. გიორგიმ 2020 წლის 25
აპრილს დაქირავებულ თანამშრომლებზე გასცა ხელფასი 5 000 ლარის ოდენობით. ასევე, ამავე
თარიღში ფიზიკურ პირს აუნაზღაურა მომსახურების ღირებულება, რომელზედაც საქართველოს

56
აღნიშნულ დანართს ამ თავის ბოლოს იხილავთ
57
94-ე მუხლის მე-4 ნაწილის შესახებ შემდეგ აბზაცში იხილეთ

45
საგადასახადო კოდექსის 154-ე მუხლის დებულებების გათვალისწინებით წარმოეშვა გადახდის წყა-
როსთან გადასახადის დაკავების ვალდებულება.
ანალიზი:
იმის გათვალისწინებით, რომ გიორგის მიერ 2019 წლის განმავლობაში მიღებული
ერთობლივი შემოსავალი არ აღემატება 50 000 ლარს, ხოლო 2020 წლის 25 აპრილს
დაქირავებულ თანამშრომლებზე გაცემული ხელფასი – 6000 ლარს,კმაყოფილდება ამ მუხლის მე-
3 პუნქტით დადგენილი მოთხოვნები.
შედეგი:
გიორგის მიერ გაცემული ხელფასი გადახდის წყაროსთან არ დაიბეგრება. ასევე, მცირე ბიზნესის
სტატუსის პირის მიერ დაქირავებულისთვის გადახდილი ხელფასი, რომელიც გადახდის წყაროსთან
არ იბეგრება, შესაბამისი პირების მიერ, ერთობლივ შემოსავალში ასახვას არ ექვემდებარება.
ამასთან,გიორგი ვალდებულია მომსახურების ღირებულების ანაზღაურებისთანავე გადაიხადოს
ბიუჯეტში საშემოსავლო გადასახადი და არაუგვიანეს 2020 წლის 15 მაისისა წარადგინოს
„საანგარიშო თვის მიხედვით გაცემული შრომის ანაზღაურების თანხებისა და დაკავებული
გადასახადის შესახებ“ დეკლარაცია და „საანგარიშო თვის მიხედვით განაცემებისა და დაკავებული
გადასახადის შესახებ“ ინფორმაცია „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ საქართველოს
ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის №996 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციის
№II-06 და №II-07 დანართების მიხედვით.
მაგალითი: 10
პირობა:
დავითი 2019 წლის 10 მარტს დარეგისტრირდა ინდივიდუალურ მეწარმედ, ამავე წლის 5 აპრილს
მიმართა საგადასახადო ორგანოს მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭების მოთხოვნით. დავითს მიერ 3
დაქირავებულისათვის 2019 წლის აპრილის და მაისის თვეებში გაცემულმა ხელფასმა თითოეულ თვე-
ში თითოეულ თანამშრომელზე შეადგინა 1600-1600 ლარი, ანუ ჯამურმა განაცემმა 2 თვეში შეადგინა
9600 ლარი.
ანალიზი:
იმის გათვალისწინებით, რომ დაქირავებულებზე ჯამურად გაცემულმა ხელფასმა 6000 ლარს გადაა-
ჭარბა,2019 წლის მაისის თვიდან არ კმაყოფილდება ამ მუხლის მე-3 პუნქტით დადგენილი მოთხოვნები.
შედეგი:
დავითის მაისის თვეში გაცემული ხელფასის ნაწილზე, კერძოდ 3600 ლარზე წარმოეშობა გადახ-
დის წყაროსთან გადასახადის დაკავებისა და საანგარიშო თვის მიხედვით შესაბამისი დეკლარაციის
წარდგენის ვალდებულება. ამასთან,იგი ვალდებულია შემდეგ პერიოდებში გაცემული ხელფასი სრუ-
ლად დაბეგროს გადახდის წყაროსთან.
საგადასახადო კოდექსის 94-ე მუხლი კი ეხება მიკრო და მცირე ბიზნესის მიმდინარე გა-
დასახდელებს და გადასახადის წყაროსთან დაკავების წესს, კერძოდ: მიკრო ბიზნესის სტა-
ტუსის მქონე ფიზიკური პირი და მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი
მიმდინარე გადასახდელებს არ იხდიან (ნ.1). მე-3 ნაწილის მიხედვით58: მიკრო ბიზნესის
სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირს გადახდის წყაროსთან გადასახადის დაკავება არ ევალება
მიღებული მომსახურების ანაზღაურების შემთხვევაში. მე-4 ნაწილი არეგულირებს
შემთხვევას, როცა: დაქირავებული პირებისთვის მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის

58
მე-2 ნაწილი ამოღებულია

46
მიერ კალენდარული წლის განმავლობაში ჯამურად გადახდილი 6 000 ლარამდე ხელფასი
გადახდის წყაროსთან არ იბეგრება, თუ არსებობს ერთ-ერთი შემდეგი პირობა:
იგი ინდივიდუალურ მეწარმედ დარეგისტრირდა და მას მცირე ბიზნესის სტატუსი
მიენიჭა იმავე კალენდარული წლის განმავლობაში;
მის მიერ წინა კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავალი
50 000 ლარს არ აჭარბებს.

მაგალითი: 11
პირობა:
დავითს მცირე ბიზნესის სტატუსი მინიჭებული აქვს 2017 წლიდან. მის მიერ 2019 წლის
განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავალი შეადგენს 30 000 ლარს. გიორგიმ 2020 წლის
25 აპრილს დაქირავებულ თანამშრომლებზე გასცა ხელფასი 5 000 ლარის ოდენობით. ასევე, ამავე
თარიღში ფიზიკურ პირს აუნაზღაურა მომსახურების ღირებულება, რომელზედაც საქართველოს
საგადასახადო კოდექსის 154-ე მუხლის დებულებების გათვალისწინებით წარმოეშვა გადახდის
წყაროსთან გადასახადის დაკავების ვალდებულება.
ანალიზი:
იმის გათვალისწინებით, რომ დავითის მიერ 2019 წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი
შემოსავალი არ აღემატება 50 000 ლარს, ხოლო 2020 წლის 25 აპრილს დაქირავებულ
თანამშრომლებზე გაცემული ხელფასი – 6000 ლარს, კმაყოფილდება ინსტრ. მე-15 მუხლის მე-3
პუნქტით დადგენილი მოთხოვნები.
შედეგი:
დავითის მიერ გაცემული ხელფასი გადახდის წყაროსთან არ დაიბეგრება. ასევე, მცირე
ბიზნესის სტატუსის პირის მიერ დაქირავებულისთვის გადახდილი ხელფასი,რომელიც გადახდის
წყაროსთან არ იბეგრება, შესაბამისი პირების მიერ, ერთობლივ შემოსავალში ასახვას არ
ექვემდებარება.
ამასთან, დავითი ვალდებულია მომსახურების ღირებულების ანაზღაურებისთანავე გადაიხადოს
ბიუჯეტში საშემოსავლო გადასახადი და არაუგვიანეს 2020 წლის 15 მაისისა წარადგინოს
„საანგარიშო თვის მიხედვით გაცემული შრომის ანაზღაურების თანხებისა და დაკავებული
გადასახადის შესახებ“ დეკლარაცია და „საანგარიშო თვის მიხედვით განაცემებისა და დაკავებული
გადასახადის შესახებ“ ინფორმაცია „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“ საქართველოს
ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის №996 ბრძანებით დამტკიცებული ინსტრუქციის
№II-06 და №II-07 დანართების მიხედვით.

მაგალითი: 12
პირობა:
დავითი 2019 წლის 10 მარტს დარეგისტრირდა ინდივიდუალურ მეწარმედ, ამავე წლის 5
აპრილს მიმართა საგადასახადო ორგანოს მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭების მოთხოვნით.
დავითს მიერ 3 დაქირავებულისათვის 2019 წლის აპრილის და მაისის თვეებში გაცემულმა
ხელფასმა თითოეულ თვეში თითოეულ თანამშრომელზე შეადგინა 1600-1600 ლარი, ანუ
ჯამურმა განაცემმა 2 თვეში შეადგინა 9600 ლარი.
ანალიზი:

47
 იმის გათვალისწინებით, რომ დაქირავებულებზე ჯამურად გაცემულმა ხელფასმა 6000 ლარს
გადააჭარბა, 2019 წლის მაისის თვიდან არ კმაყოფილდება ამ მუხლის მე-3 პუნქტით დადგენილი
მოთხოვნები.
შედეგი:
დავითის მაისის თვეში გაცემული ხელფასის ნაწილზე, კერძოდ 3600 ლარზე წარმოეშობა
გადახდის წყაროსთან გადასახადის დაკავებისა და საანგარიშო თვის მიხედვით შესაბამისი
დეკლარაციის წარდგენის ვალდებულება. ამასთან,იგი ვალდებულია შემდეგ პერიოდებში
გაცემული ხელფასი სრულად დაბეგროს გადახდის წყაროსთა.
მცირე ბიზნესი არაუგვიანეს საანგარიშო თვის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა, საგადასახადო ორ-
განოს წარუდგენს „საანგარიშო თვის მიხედვით გაცემული შრომის ანაზღაურების თანხებისა და
დაკავებული გადასახადის შესახებ“ დეკლარაციას და „საანგარიშო თვის მიხედვით განაცემებისა და
დაკავებული გადასახადის შესახებ“ინფორმაციას საქართველოს ფინანსთა მინისტრის მიერ
დადგენილი საერთო წესით.

მაგალითი: 13
პირობა:
დავითი ინდივიდუალურ მეწარმედ დარეგისტრირდა 2019 წლის იანვარში, ხოლო მცირე ბიზ-
ნესის სტატუსი მიენიჭა ამავე წლის 1 ოქტომბრიდან. სტატუსის მინიჭებამდე მას დაქირავებულებ-
ზე გაცემული აქვს ხელფასი 7 000 ლარის ოდენობით, რომელიც დადგენილი წესით დაბეგრილია
გადახდის წყაროსთან.
ანალიზი:
მიუხედავად იმისა, რომ დავითს სტატუსის მინიჭებამდე უკვე აქვს გაცემული 7000 ლარის
ოდენობით ხელფასი, იგი უფლებამოსილია სტატუსის მინიჭების შემდგომ პერიოდებში (2019
წელს) 6000 ლარამდე გაცემული ხელფასი არ დაბეგროს გადახდის წყაროსთან.
შედეგი:
დავითის მიერ სტატუსის მინიჭებამდე გაცემული და გადახდის წყაროსთან დაბეგრილი
ხელფასი გადაანგარიშებას არ ექვემდებარება. იგი უფლებამოსილია სტატუსის მინიჭების შემდგომ
პერიოდებში (2019 წელს) 6000 ლარამდე გაცემული ხელფასი არ დაბეგროს გადახდის
წყაროსთან.
იმ შემთხვევაში, თუ მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი სპეციალური რეჟიმით
დასაბეგრი საქმიანობიდან მიღებული შემოსავლის გარდა დამატებით იღებს „სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415
დადგენილებით დამტკიცებული დანართი №5-ით განსაზღვრულ შემოსავლებს,რომელიც
იბეგრება ჩვეულებრივი წესით,ამ შემოსავლებზე საანგარიშო წლის მომდევნო წლის 1 აპრი-
ლამდე საგადასახადო ორგანოში წარადგენს საშემოსავლო გადასახადის წლიურ დეკლარა-
ციას კანონმდებლობით დადგენილი წესით.
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკური პირი საქართველოში ეკონომიკური საქმია-
ნობის შეწყვეტისას საგადასახადო ორგანოს 30 სამუშაო დღის ვადაში წარუდგენს დეკ-
ლარაციას.
მცირე ბიზნესის შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვა. საგადასახადო კოდექსის 91-ე
მუხლისა და ინსტრუქციის მე-16 მუხლის თანახმად, მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი

48
აწარმოებს აღრიცხვის სპეციალურ ჟურნალს.ამ ჟურნალის წარმოების (მათ შორის, ელექტრო-
ნული ფორმით წარმოების) წესი განისაზღვრება საქართველოს ფინანსთა მინისტრის
ბრძანებით (პ.1, კერძოდ, მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი ვალდებულია აწარმოოს
აღრიცხვის სპეციალური ჟურნალი ამ ბრძანებით დამტკიცებული „მცირე ბიზნესის
სტატუსის მქონე პირების მიერ აღრიცხვის სპეციალური ჟურნალის ფორმისა და წარმოების
წესის შესახებ“ ინსტრუქციის (დანართი №3) შესაბამისად. მე-2 პუნქტი ითვალისწინებს
შემთხვევას, როცა მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი ვალდებულია
საქონლის/მომსახურების მიწოდების დროს მომხმარებლებთან ნაღდი ფულით
ანგარიშსწორებისას შემოსავლები აღრიცხოს საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენებით.
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი ასევე ვალდებულია საქონლის ტრანსპორტირე-
ბისას ან/და მიწოდებისას, საქართველოს საგადასახადო კოდექსით დადგენილ
შემთხვევებში გამოიყენოს სასაქონლო ზედნადები(პ.3.). მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე
პირი, გარდა იმ შემთხვევისა,როდესაც იგი რეგისტრირებულია დღგ-ის გადამხდელად,
უფლებამოსილია არ აწარმოოს შემოსავლებისა და ხარჯების სხვაგვარად აღრიცხვა, გარდა
ამ მუხლის პირველი-მე-3 პუნქტებით გათვალისწინებული მოთხოვნებისა(პ.4).

მაგალითი: 14
პირობა:
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირი დავითი, ეწევა ვაჭრობას.
საგადასახადო ორგანოს მიერ მიმდინარე საგადასახადო კონტროლის ღონისძიების ფარგლებში
განხორციელდა ინვენტარიზაცია,რომლის შედეგადაც გადასახადის გადამხდელთან გამოვლინდა
სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები,რომელიც დადგენილი წესით არ ჰქონდა აღრიცხული აღ-
რიცხვის სპეციალურ ჟურნალში. ამასთან, მცირე ბიზნესს არ გააჩნია სასაქონლო-მატერიალური ფა-
სეულობების შეძენის დამადასტურებელი პირველადი საგადასახადო დოკუმენტები.
ანალიზი:
მცირე ბიზნესი ვალდებულია აწარმოოს აღრიცხვის სპეციალური ჟურნალი, სადაც მან ხარჯის
გაწევის შესახებ ინფორმაცია უნდა ასახოს ქრონოლოგიური თანმიმდევრობით, რომელშიც დაცული
უნდა იყოს მაჩვენებლების უწყვეტობა და უტყუარობა.
შედეგი:
დავითს სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები ჩაეთვლება აღურიცხველად და დაჯარიმდება
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 286-ე მუხლით დადგენილი წესის შესაბამისად.
საგადასახადო კოდექსის 286-ე მუხლის - „საქონლის დოკუმენტების გარეშე ტრანსპორტირება,
რეალიზაცია და აღურიცხველობა“ შესახებ საუბარი იქნება იმ თავში, სადაც საგადასახადო წესების
დარღვევებისათვის პასუხისმგებლობაზე ვისაუბრებთ. ამიტომ ამ მუხლს ამ შემთხვევაში არ
განვავრცობთ.
მცირე ბიზნესი ვალდებულია უზრუნველყოს 3 წლის ვადით საგადასახადო დოკუმენ-
ტების შენახვა. აღნიშნული ვადა აითვლება შესაბამისი საგადასახადო ვალდებულების
წარმოშობის კალენდარული წლის დასრულებიდან.
მცირე ბიზნესის მიერ წლის განმავლობაში მიღებული ზარალი მომდევნო საგადასახადო
წელს არ გადაიტანება, თუ არ ხდება სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმიდან მისი გამოსვლა.

49
 მცირე ბიზნესის სტატუსის გაუქმებისას სასაქონლო მარაგების აღრიცხვა. მცირე
ბიზნესს სტატუსის გაუქმების შემთხვევაში უფლება აქვს ამ მომენტისთვის არსებული
სასაქონლო ნაშთები აღრიცხოს საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობით
დადგენილი წესით. ამასთან, იგი უფლებამოსილია სტატუსის გაუქმების მომენტისთვის
არსებულ სასაქონლო მარაგების ნაშთებზე გაწეული ხარჯი, რომელზედაც გააჩნია ხარჯის
დამადასტურებელი დოკუმენტი, გამოქვითოს ერთობლივი შემოსავლიდან.

მაგალითი: 15
პირობა:
დავითს მინიჭებული აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი და ეწევა ვაჭრობას.2020 წლის 15
სექტემბერს მან მიმართა საგადასახადო ორგანოს სტატუსის გაუქმების მოთხოვნით.დავითს 2020
წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შესყიდვების მიხედვით მარაგების სახით აქვს 120 000
ლარის ღირებულების სასაქონლო ნაშთი. პირს ხარჯის დამადასტურებელი პირველადი
საგადასახადო დოკუმენტი გააჩნია მხოლოდ 30 000 ლარის ღირებულების სასაქონლო ნაშთზე.
ანალიზი:
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 89-ე მუხლის საფუძველზე დავითს მცირე ბიზნესის
სტატუსი გაუქმებულად ჩაეთვლება 2021 წლის დასაწყისიდან. დავითი უფლებამოსილია
განახორციელოს სასაქონლო ნაშთების აღრიცხვა ბუღალტრული აღრიცხვის რეგისტრებში.
შედეგი:
მცირე ბიზნესის სტატუსის გაუქმების მომენტში არსებული 120 000 ლარის ღირებულების
სასაქონლო ნაშთი აღურიცხველად არ ჩაითვლება. ამასთან, დავითი უფლებამოსილია მხოლოდ 30
000 ლარის ღირებულების სასაქონლო ნაშთზე გაწეული ხარჯი გამოქვითოს ერთობლივი
შემოსავლიდან.
მცირე ბიზნესს სტატუსის გაუქმების შემთხვევაში უფლება აქვს ამ მომენტისათვის
არსებული სასაქონლო ნაშთები აღრიცხოს საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობით
დადგენილი წესით. ამასთან, იგი უფლებამოსილია სტატუსის გაუქმების მომენტისათვის
არსებულ სასაქონლო მარაგების ნაშთებზე გაწეული ხარჯი, რომელზედაც გააჩნია ხარჯის
დამადასტურებელი დოკუმენტი, გამოქვითოს ერთობლივი შემოსავლიდან.
 მცირე ბიზნესის სტატუსის გაუქმება. მცირე ბიზნესის სტატუსი ინსტრუქციის მე-18
მუხლის შესაბამისად, უქმდება შემდეგ შემთხვევებში: მცირე ბიზნესის სტატუსი
უქმდება კალენდარული წლის მომდევნო წლის დასაწყისიდან, თუ: ა) ფიზიკურმა
პირმა მიმართა საგადასახადო ორგანოს მცირე ბიზნესის სტატუსის გაუქმების
მოთხოვნით კალენდარული წლის დასრულებამდე; ბ) თუ ფიზიკური პირის
ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულმა ერთობლივმა შემოსავალმა 2
კალენდარული წლის მიხედვით, თითოეული კალენდარული წლის განმავლობაში –
500 000 ლარს გადააჭარბა(ნ.1).

მაგალითი: 16
პირობა:
ფიზიკური პირი, რომელიც რეგისტრირებულია ინდივიდუალურ მეწარმედ, ახორციელებს
სურსათით საცალო ვაჭრობას. აღნიშნული საქმიანობის ფარგლებში მის მიერ 2018 წლის

50
განმავლობაში მიღებულმა ერთობლივმა შემოსავალმა შეადგინა 600 000 ლარი. პირმა მცირე
ბიზნესის სტატუსის მინიჭების მოთხოვნით საგადასახადო ორგანოს მიმართა განცხადებით 2019
წლის იანვარში და მოითხოვა მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭება. მის მიერ 2019 წლის
განმავლობაში მიღებულმა ერთობლივმა შემოსავალმა გადააჭარბა 500 000 ლარს.
ანალიზი:
მიუხედავად იმისა, რომ დავითის მიერ 2018 და 2019 წლების განმავლობაში მიღებული ერთობ-
ლივი შემოსავალი თითოეული წლის მიხედვით აღემატება 500 000 ლარს, აღნიშნული არ არის
მცირე ბიზნესის სტატუსის გაუქმების საფუძველი, ვინაიდან 2018 წელს მას არ ჰქონდა მცირე
ბიზნესის სტაუსი.
შედეგი:
დავითს მცირე ბიზნესის სტატუსი 2020 წლიდან არ უუქმდება.
ინსტრუქციის მე-18 მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, მცირე ბიზნესის სტატუსი უქმდება
მიმდინარე კალენდარული წლის დასაწყისიდან,თუ:
 ა) ფიზიკურმა პირმა განახორციელა მცირე ბიზნესისთვის აკრძალული საქმიანობა;
 ბ) ფიზიკური პირი კალენდარული წლის განმავლობაში არანაკლებ 3-ჯერ დაჯა-
რიმდა საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისათვის
ინსტრუქციის მე-18 მუხლის მე-3 პუნქტის თანახმად, მცირე ბიზნესი ვალდებულია
მცირე ბიზნესისთვის აკრძალული საქმიანობის განხორციელებამდე აღნიშნულის თაობაზე
აცნობოს საგადასახადო ორგანოს.მოცემულ შემთხვევაში, თუ დაფიქსირდა პირის მიერ
მცირე ბიზნესისათვის აკრძალული საქმიანობის განხორციელების ფაქტი, იგი რეჟიმიდან
გამოსულად ჩაითვლება ამ წლის დასაწყისიდან.
მე-4 პუნქტი ითვალისწინებს შემთხვევას, როცა: თუ მცირე ბიზნესი განახორციელებს
მცირე ბიზნესისთვის აკრძალულ საქმიანობას ან საკონტროლო-სალარო აპარატის
გამოყენების წესების დარღვევისთვის კალენდარული წლის განმავლობაში 3-ჯერ
დაეკისრება ჯარიმა, საგადასახადო ორგანო უუქმებს მას მცირე ბიზნესის სტატუსს და
ფიზიკური პირი გამოდის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმიდან.

მაგალითი:17
პირობა:
დავითი ინდივიდუალურ მეწარმედ რეგისტრირებულია 2015 წლიდან.მას მცირე ბიზნესის
სტატუსი მიენიჭა 2020 წლის 1 იანვრიდან. 2020 წლის 15 სექტემბერს დავითს საკონტროლო-
სალარო აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისთვის დაეკისრა მესამე ჯარიმა. მას საგადასახადო
ორგანოში წარდგენილი აქვს შესაბამისი საანგარიშო პერიოდის მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე
ფიზიკური პირის საშემოსავლო გადასახადის ყოველთვიური დეკლარაციები.
ანალიზი:
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 89-ე მუხლის საფუძველზე დავითს მცირე ბიზნესის
სტატუსი გაუქმებულად ჩაეთვლება 2020 წლის დასაწყისიდან.
შედეგი:
გაუქმდება ყოველთვიური დეკლარაციების საფუძველზე განხორციელებული დარიცხვები.
ამასთან, გიორგის საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 155-ე მუხლით გათვალისწინებული

51
ვადების მიხედვით დაერიცხება მიმდინარე გადასახდელები 2019 წლის წლიური გადასახადის
მიხედვით.
მცირე ბიზნესის დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაცია. საგადასახადადო კოდექსის 92-ე
და ინსტრუქციის მ. 19 მცირე ბიზნესის დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციას აწესრიგებს.
კერძოდ, მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირი, რომელსაც დაუდგა
დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულება,ვალდებულია გატარდეს
59
რეგისტრაციაში საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 157-ე მუხლის შესაბამისად და
დადგენილ ვადაში. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირი დღგ-ის
გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულების დადგომისას ვალდებულია აღრიცხოს ამ
მომენტისთვის სასაქონლო-მატერიალური მარაგების ნაშთი, რომელზეც უფლება აქვს
ჩაითვალოს დღგ დადგენილი წესის შესაბამისად, თუ გააჩნია შესაბამისი დოკუმენტაცია.
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკურ პირს დამატებული ღირებულების
გადასახადის გადამხდელად რეგისტრაციის მომენტიდან უფლება აქვს, საგადასახადო
კოდექსის 92-ე მუხლის მე-2 ნაწილით განსაზღვრულ სასაქონლო - მატერიალური
მარაგების ნაშთზე მიიღოს დამატებული ღირებულების გადასახადის ჩათვლა ამ კოდექსით
განსაზღვრული წესის შესაბამისად, თუ არსებობს შესაბამისი დოკუმენტაცია.
საგადასახადო კონტროლი. საგადასახადო კოდექსის 95-ე მუხლი მცირე და მიკრო
ბიზნესის საგადასახადო კონტროლს ეხება, ხოლო ინსტრუქციის მე-20 მუხლი კი მხოლოდ
მცირე ბიზნესის საგადასახადო კონტროლს. შევნიშნავდით, რომ უკეთესი იქნებოდა, თუკი
საგადასახადო კოდექსის 95-ე მუხლის შესაბამისად ჩამოყალიბდებოდა ინსტრუქციის მე-20
მუხლი, ან სულაც, აღნიშნული ნორმატიული აქტებით ცალ-ცალკე გამოყოფილიყო მიკრო
ბიზნესის საგადასახადო კონტროლი და ასეთი სათაურით მოთავსებილიყო იგი მიკრო
ბიზნესის მარეგულირებელ ნორმებში; ხოლო მცირე ბიზნესის საგადასახადო კონტროლი
განთავსებულიყო ორივე ნორმატიულ აქტში ასეთივე სახელწოდებით. რადგან, ორივე
ინსტიტუტს მსგავსი საგადასახადო კონტროლის მექანიზმები გააჩნია, მაშინ საგადასახადო
კოდექსის მ.95-ს მიხედვით ყოფილიყო დასათაურებული ინსტრუქციის მე-20ე მუხლიც.
ვფიქრობთ, რომ ეს ხარვეზია და უნდა გასწორდეს.
მიგვაჩნია, რომ მცირე ბიზნესის საგადასახადო კონტროლის მექანიზმები ისეთივეა, რო-
გორიც მიკრო ბიზნესის შემთხვევაში და ამ მექანიზმებზე ჩვენ განვრცობილად გვქონდა
საუბარი მიკრო ბიზნესის ინსტიტუტის ანალიზისას, აქ, ამ შემთხვევაში შემოვიფარგლებით
კიდევ ერთხელ მხოლოდ კონტროლის შემდეგი ღონისძიებებს ჩამოთვლაზე და ესენია:
საქონლის/მომსახურების საკონტროლო შესყიდვა;
დათვალიერება;
საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების წესების დაცვა;
ქრონომეტრაჟი;
ინვენტარიზაცია.

59
იხ. საგ. კოდ. 157-ე მუხლის კომენტარი

52
 საგადასახადო კოდექსის გარდამავალი დებულებების 309-ე 109-ე ნაწილის შესაბამისად,
მეწარმე ფიზიკური პირი, რომელსაც მცირე ბიზნესის სტატუსი მიენიჭა 2018 წლის 1
ივლისიდან 2019 წლის 1 იანვრამდე პერიოდში, ვალდებულია არასრული საგადასახადო
პერიოდისათვის (2018 წლის 1 იანვრიდან სტატუსის მინიჭების თვემდე პერიოდისათვის)
საგადასახადო დეკლარაცია საგადასახადო ორგანოს წარუდგინოს არაუგვიანეს 2019 წლის
1 აპრილისა, ხოლო 110-ე მუხლის მიხედვით, მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირს 2018
წლის 1 ივლისიდან 2019 წლის 1 იანვრამდე საანგარიშო პერიოდებისათვის ამ კოდექსის
93-ე მუხლის 11 ნაწილით განსაზღვრული საგადასახადო დეკლარაციის საგადასახადო
ორგანოსთვის წარსადგენად დადგენილი ვადის დარღვევისათვის ამ კოდექსის 274-ე
მუხლით გათვალისწინებული ჯარიმა არ დაეკისრება.
93-ე მუხლის 11ნაწილით განსაზღვრულია, რომ: მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე
პირის საგადასახადო დეკლარაციის საგადასახადო ორგანოსთვის წარდგენა და
გადასახადის გადახდა ხორციელდება არაუგვიანეს საანგარიშო თვის მომდევნო თვის 15
რიცხვისა.
274-ე მუხლით განსაზღვრულია საგადასახადო დეკლარაციის/გაანგარიშების წარდგენის
ვადის დარღვევებისას პასუხისმგებლობის ზომაზე, კერძოდ: „საგადასახადო ორგანოში საგა-
დასახადო დეკლარაციის/გაანგარიშების წარდგენისთვის საქართველოს საგადასახადო
კანონმდებლობით დადგენილი ვადის დარღვევა, თუ ვადის გადაცილების პერიოდი 2
თვეს არ აღემატება,- იწვევს დაჯარიმებას ამ დეკლარაციის/გაანგარიშების საფუძველზე
გადასახდელად დასარიცხი გადასახადის თანხის 5 პროცენტის ოდენობით; საგადასახადო
ორგანოში საგადასახადო დეკლარაციის/გაანგარიშების წარდგენისთვის საქართველოს
საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილი ვადის დარღვევა, თუ ვადის გადაცილების
პერიოდი 2 თვეს აღემატება,- იწვევს დაჯარიმებას ამ დეკლარაციის/გაანგარიშების
საფუძველზე გადასახდელად დასარიცხი გადასახადის თანხის 10 პროცენტის ოდენობით;
იმ შემთხვევაში, თუ საგადასახადო დეკლარაციის/გაანგარიშების საფუძველზე
გადასახდელად დასარიცხი გადასახადის თანხა ნულის ტოლია, პირს ამ მუხლით
გათვალისწინებული ჯარიმა არ დაეკისრება.
გადასახადის გადამხდელად აღრიცხვის წესზე გარკვეულწილად ვრცელდება ფინანსთა
მინისტრის ბრძანება „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“.
ინსტრუქციის „სპეციალური რეჟიმების გამოყენების შესახებ“ დანართი №3
ითვალისწინებს „მცირე ბიზნესისთვის აღრიცხვის სპეციალური ჟურნალის წარმოების
წესს“, კერძოდ, აღრიცხვის სპეციალური ჟურნალი შეიძლება იყოს როგორც ქაღალდზე
ნაბეჭდი,ისე ელექტრონული ფორმის. მცირე ბიზნესი ხარჯის გაწევის შესახებ ინფორმაციას
აღრიცხვის სპეციალურ ჟურნალში ასახავს ქრონოლოგიური თანმიმდევრობით, რომელშიც
დაცული უნდა იყოს მაჩვენებლების უწყვეტობა და უტყუარობა. ქაღალდზე ნაბეჭდი
აღრიცხვის სპეციალურ ჟურნალში შეცდომის დაშვების შემთხვევაში შენიშვნის გრაფაში
უნდა გაკეთდეს შესაბამისი ჩანაწერი,რომელიც უნდა დადასტურდეს ხელმოწერით
აღრიცხვის სპეციალური ჟურნალი შესაძლებელია გაიხსნას როგორც ერთ კალენდარულ
წელზე, ასევე უვადოდ. კალენდარულ წელზე გახსნილი ჟურნალი იხურება შესაბამისი

53
კალენდარული წლის ბოლო დღეს. ჟურნალის შენახვის ვადაა არანაკლებ 3 წელი.
აღნიშნული ვადა აითვლება შესაბამისი საგადასახადო ვალდებულების წარმოშობის
კალენდარული წლის დასრულებიდან.
აღრიცხვის სპეციალური ჟურნალის ყდაზე ინსტრუქციის დანართის პირველ გვერდზე
მოცემული წესით მიეთითება: ა) კალენდარული წელი, რომელ წელსაც მოხდა ჟურნალის გახსნა; ბ)
მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირის გვარი, სახელი; გ) საიდენტიფიკაციო
ნომერი; დ) მცირე ბიზნესის სერტიფიკატის ნომერი; ე) განხორციელებული ეკონომიკური
საქმიანობის სახე; ვ) საქმიანობის ადგილის ან ფიზიკური პირის საცხოვრებელი ადგილის
მისამართი.
აღრიცხვის სპეციალური ჟურნალის (შემდეგში – ჟურნალი) პირველ სვეტში მიეთითება ოპერა-
ციის რიგითი ნომერი.
ჟურნალის მე-2 სვეტში მიეთითება შეძენილი საქონლის დასახელება ან/და მიღებული
მომსახურების სახე. 4. ჟურნალის მე-3 სვეტში მიეთითება ზომის ერთეული. ეს სვეტი
მომსახურების მიღების შემთხვევაში არ ივსება.
ჟურნალის მე-4 სვეტში მიეთითება შესყიდული საქონლის ოდენობა. ეს სვეტი მომსახურების
მიღების შემთხვევაში არ ივსება.
აღრიცხვის სპეციალური ჟურნალის მე-5 სვეტში მიეთითება ხარჯის გაწევის თარიღი.
ჟურნალის მე-6 სვეტში აისახება გაწეული ხარჯი თანხობრივ გამოსახულებაში.
ჟურნალის მე-7 სვეტის შევსება სავალდებულო არაა. ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტის
არსებობის შემთხვევაში იგი მიუთითებს პირველადი საგადასახადო დოკუმენტის დასახელებას
(სასაქონლო ზედნადები, ანგარიშ- ფაქტურა, მიღება-ჩაბარების აქტი და სხვა), ნომერს და თარიღს.
ჟურნალის მე-8 სვეტში (შენიშვნა) მითითება კეთდება შეცდომის დაშვების შემთხვევაში ან გა-
დამხდელის გადაწყვეტილებით რაიმე მინიშნების გაკეთების შემთხვევაში.
მაგალითი:17
ვახტანგ ბერიძე არის ინდივიდუალური მეწარმე,რომელიც არ არის რეგისტრირებული დღგ-ის
გადამხდელად. მისი საიდენტიფიკაციო ნომერია 222222222. მას მინიჭებული აქვს მცირე
ბიზნესის სტატუსი,რომლის ნომერია №1111111.იგი ფლობს მინიმარკეტს. მისი მინიმარკეტი
იმყოფება მისამართზე: ქ. თბილისი, ჯიქიას ქ №X. ვახტანგმა 2019 წლის 7 მარტს, ბაზარში,
ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტის გარეშე შეიძინა 1 ტომარა კარტოფილი 30 ლარად და 10კგ
ხახვი 9 ლარად.ამასთან, იმავე დღეს საგადასახადო სასაქონლო ზედნადებით, რომლის ნომერია
11/12 შეიძინა 12 ცალი ნამცხვარი – ფასი 10 ლარი და 5 კგ ვაფლი – ფასი 10 ლარი. მან შპს
„სხივს“ შესაკეთებლად გადასცა სასწორი, რომელსაც ავანსად გადაუხადა 5 ლარი, მომსახურების
სრული ღირებულებაა 10 ლარი. მან აგრეთვე შპს „ტკბილი სასმელებისაგან“ შემდგომი გადახდის
პირობით შეიძინა 1 ყუთი ლიმონათი ღირებულებით 15 ლარი. ამ შემთხვევაში ი.მ. ვახტანგ ბერიძე
ჟურნალს შეავსებს შემდეგნაირად:
1. ამ ინსტრუქციის დანართის შესაბამისად ქაღალდზე ნაბეჭდი ჟურნალის ყდა ან
ელექტრონული ჟურნალის საწყისი ფურცელი გამოიყურება ასე: მცირე ბიზნესის აღრიცხვის
სპეციალური ჟურნალი 2019 წელი გადამხდელი: ინდივიდუალური მეწარმე ვახტანგ ბერიძე
საიდენტიფიკაციო №222222222
მცირე ბიზნესის სერტიფიკატის №1111111 განხორციელებული ეკონომიკური საქმიანობის სახე:
საცალო ვაჭრობა საქმიანობის ადგილის მისამართი: ქ. თბილისი, ჯიქიას ქ. №X. 2. ჟურნალში
2019 წლის 3 მარტს ვახტანგის მიერ გაკეთდება შემდეგი ჩანაწერები:

54
 შეძენილი ხარჯის
საქონელი დამადასტურებე-
ზომის
№ ან/და რაოდენობა თარიღი თანხა ლი დოკუმენტის შენიშვნა
ერთეული
მიღებული სახე, № და
მომსახურება თარიღი
1 2 3 4 5 6 7 8
კარტოფილის 30
1 ტომარა 1 07.03.19
შესყიდვა ლარი
2 ხახვის შეძენა კგ 10 07.03.19 9
http://www.matsne.gov.ge 20023004022033016103

ლარი

სასაქონლო
10
3 ნამცხვარი ც 12 07.03.19 ზედნადები
ლარი
№11/12, 07.03
სასაქონლო
10
4 ვაფლი კგ 5 07.03.19 ზედნადები
ლარი
№11/12, 07.03
შპს „სხივზე“
სასწორის გაცემული
5 07.03.19 5 ლარი
შესაკეთებლად გაწეული ავანსი
მომსახურება
ვახტანგი ჟურნალში შპს „ტკბილი სასმელებისაგან“ შემდგომი გადახდის პირობით შეძენილ საქო-
ნეზე ჩანაწერს გააკეთებს იმ რიცხვში, როდესაც მოახდენს ანგარიშწორებას.1. თუ ვახტანგი 10 მარტს
მიღება-ჩაბარების აქტით – №XX დაიბრუნებს შეკეთებულ სასწორს და მიღება-ჩაბარების აქტი
შედგენილია სწორად (შესაძლებელია მომსახურების მიმწოდებლისა და მიმღების იდენტიფიცირება,
დამოწმებულია ხელმოწერებით და ბეჭდის ქონის შემთხვევაში – ბეჭდით) იგი ჟურნალის მე-2,5–მე-8
სვეტებში გააკეთებს ჩანაწერს:

შპს „სხივზე“ სასწორის დარჩენილი

მიღება-ჩაბარების
შესაკეთებლად გაცემული 10.03.19 5 ლარი თანხის
აქტი №XX
მომსახურება დაფარვა

დანართი №1
მცირე ბიზნესის აღრიცხვის სპეციალური ჟურნალი
20–––– წელი
გადამხდელი ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
(მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირის გვარი, სახელი)
საიდენტიფიკაციო ნომერი ––– ––– ––– ––– ––– ––– ––– ––– –––
მცირე ბიზნესის სერტიფიკატის ნომერი ––– ––– ––– ––– ––– ––– –––

55
განხორციელებული ეკონომიკური საქმიანობის სახე –––––––––– –– –– –– ––
საქმიანობის ადგილის (ან ფიზიკური პირის საცხოვრებელი ადგილის) მისამართი

შეძენილი
საქონლის ხარჯის
დასახელება დამადასტურებელი
ან/და ერთეული რაოდენობა თარიღი თანხა დოკუმენტის სახე, შენიშვნა
მიღებული №
მომსახურების და თარიღი
სახე
1 2 3 4 5 6 7 8
1

2021 წლის პირველი იანვრიდაბნ მცირე ბისნესთან დაკავშირებით ამოქმედდება ნორმა, რომლის
თანახმად: „მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირი, რომელსაც წარმოეშვა დღგ-ის
გადამხდელად სავალდებულო რეგისტრაციის ვალდებულება, საგადასახადო კოდექსის 165-ე მუხლის
შესაბამისად ვალდებულია გატარდეს რეგისტრაციაში“.

A. კითხვები განსჯისათვის:
ვის შეიძლება მიენიჭოს მცირე ბიზნესის სტატუსი?
ვის არ შეიძლება მიენიჭოს მცირე ბიზნესის სტატუსი?
ჩამოთვალეთ შემოსავლის სახეები, რომლებიც არ დაიბეგრება სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმით
და არ ითვლება მცირე ბიზნესის განხორციელების ფარგლებში მიღებულ ერთობლივ შემოსავალში
რა შემთხვევაში გაუუქმდება მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონეს აღნიშნული სტატუსი?
როგორ იხდის მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირი მიმდინარე გადასახა-
დელების თანხებს?
როგორ ხორციელდება მიკრო და მცირე ბიზნესის საგადასახადო კონტროლი?

B. ტ ე ს ტ ე ბ ი:
ვის შეიძლება მიენიჭოს მცირე ბიზნესის სტატუსი?
ა. მცირე ბიზნესის სტატუსი შეიძლება მიენიჭოს მეწარმე ფიზიკურ პირს, რომლის მიერ
ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებული ერთობლივი შემოსავალი კალენდარული წლის
განმავლობაში არ აღემატება 100 000 ლარს
ბ. მცირე ბიზნესის სტატუსი შეიძლება მიენიჭოს მეწარმე ფიზიკურ პირს, რომლის მიერ
ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებული ერთობლივი შემოსავალი კალენდარული წლის
განმავლობაში არ აღემატება 30 000 ლარს
გ. მცირე ბიზნესის სტატუსი შეიძლება მიენიჭოს მეწარმე ფიზიკურ პირს, რომლის მიერ
ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებული ერთობლივი შემოსავალი კალენდარული წლის
განმავლობაში არ აღემატება 400 000 ლარს
დ. მცირე ბიზნესის სტატუსი შეიძლება მიენიჭოს მეწარმე ფიზიკურ პირს, რომლის მიერ
ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებული ერთობლივი შემოსავალი კალენდარული წლის
განმავლობაში არ აღემატება 500 000 ლარს.
მცირე ბიზნესის სტატუსი უქმდება,თუ:

56
 ა. პირის ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულმა ერთობლივმა შემოსავალმა 2 კალენდარული
წლის მიხედვით, თითოეული კალენდარული წლის განმავლობაში 500 000 ლარს გადააჭარბა;
პირმა ამ მოთხოვნით საგადასახადო ორგანოს კალენდარული წლის დასრულებამდე მიმართა; გ)
პირი ახორციელებს ამ კოდექსის 88-ე მუხლის მე-2 ნაწილით გათვალისწინებულ საქმიანობას; პირი
კალენდარული წლის განმავლობაში არანაკლებ 3-ჯერ დაჯარიმდა საკონტროლო-სალარო აპარატის
გამოყენების წესების დარღვევისათვის
ბ. პირის ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულმა ერთობლივმა შემოსავალმა 2 კალენდარული
წლის მიხედვით, თითოეული კალენდარული წლის განმავლობაში 400 000 ლარს გადააჭარბა;
გ. პირმა ამ მოთხოვნით საგადასახადო ორგანოს კალენდარული წლის დასრულებამდე 2 დღით
ადრე მიმართა
დ. პირი კალენდარული წლის განმავლობაში არანაკლებ 2-ჯერ დაჯარიმდა საკონტროლო-
სალარო აპარატის გამოყენების წესების დარღვევისათვის.
როგორ იბეგრება მცირე ბზინესის სტატუსი მქონე პირის დასაბეგრი შემოსავალი?
ა. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 1 პროცენტით,
ხოლო მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 3 პროცენტით, თუ
ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულმა მისმა ერთობლივმა შემოსავალმა 500 000 ლარს
გადააჭარბა. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი ამ ნაწილის მიხედვით დადგენილი განაკვეთით
იბეგრება შესაბამისი თვის (ერთობლივი შემოსავლის 500000-ლარიანი ზღვრის გადაჭარბების
დაფიქსირების თვის) დასაწყისიდან კალენდარული წლის დასრულებამდე
ბ. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 2 პროცენტით,
ხოლო მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 4 პროცენტით, თუ
ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულმა მისმა ერთობლივმა შემოსავალმა 500 000 ლარს
გადააჭარბა. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი ამ ნაწილის მიხედვით დადგენილი განაკვეთით
იბეგრება შესაბამისი თვის (ერთობლივი შემოსავლის 500000-ლარიანი ზღვრის გადაჭარბების
დაფიქსირების თვის) დასაწყისიდან კალენდარული წლის დასრულებამდე
გ. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 0,5 პროცენტით,
ხოლო მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 1 პროცენტით, თუ
ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულმა მისმა ერთობლივმა შემოსავალმა 500 000 ლარს
გადააჭარბა. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი ამ ნაწილის მიხედვით დადგენილი განაკვეთით
იბეგრება შესაბამისი თვის (ერთობლივი შემოსავლის 500000-ლარიანი ზღვრის გადაჭარბების
დაფიქსირების თვის) დასაწყისიდან კალენდარული წლის დასრულებამდე
დ. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 1 პროცენტით,
ხოლო მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 3 პროცენტით, თუ
ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებულმა მისმა ერთობლივმა შემოსავალმა 500 000 ლარს
გადააჭარბა. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი ამ ნაწილის მიხედვით დადგენილი განაკვეთით
იბეგრება შესაბამისი თვის (ერთობლივი შემოსავლის 400000-ლარიანი ზღვრის გადაჭარბების
დაფიქსირების თვის) დასაწყისიდან კალენდარული წლის დასრულებამდე.
გადაიტანება თუ არა მცირე ბიზნესის მიერ საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებული
ზარალი მომდევნო წელს?
ა.მცირე ბიზნესის მიერ საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებული ზარალი მომდევნო წელს
არ გადაიტანება, თუ არ ხდება სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმიდან გამოსვლა

57
 ბ. მცირე ბიზნესის მიერ საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებული ზარალი მომდევნო წელს
არ გადაიტანება
გ. ა.მცირე ბიზნესის მიერ საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებული ზარალი მომდევნო
წელს ნაწილობრივ გადაიტანება
დ. თუ ამაზე თანხმობას გასცემს ეკონომიკის მინისტრი.
დაქირავებული პირებისთვის მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის მიერ კალენდარული
წლის განმავლობაში ჯამურად გადახდილი 6 000 ლარამდე ხელფასი გადახდის წყაროსთან არ
იბეგრება, თუ არსებობს ერთ-ერთი შემდეგი პირობა:
ა. ა) იგი ინდივიდუალურ მეწარმედ დარეგისტრირდა და მას მცირე ბიზნესის სტატუსი მიენიჭა
იმავე კალენდარული წლის განმავლობაში; ბ) მის მიერ წინა კალენდარული წლის განმავლობაში
მიღებული ერთობლივი შემოსავალი 50 000 ლარს არ აჭარბებს
ბ. იგი ინდივიდუალურ მეწარმედ დარეგისტრირდა და მას მცირე ბიზნესის სტატუსი მიენიჭა
მომდევნო კალენდარული წლის განმავლობაში
გ. მის მიერ წინა კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავალი 20
000 ლარს არ აჭარბებს
დ. მის მიერ წინა კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული ერთობლივი შემოსავალი 30
000 ლარს არ აჭარბებს.

C. კ ა ზ უ ს ე ბ ი :
მ. ანთელავა არის მეწარმე ფიზიკური პირი, რომელიც ახორციელებს ეკონომიკურ საქმიანობას –
ინდივიდუალურად ეწევა „ვაჭრობას“. მისი აზრით (წინასწარი ვარაუდით), მიმდინარე საანგარიშო
წლის განმავლობაში ვაჭრობის შედეგად მოსალოდნელი დასაბეგრი შემოსავალი იქნება 500 000 ლარი.
მან საგადასახადო ორგანოს მიმართა განცხადებით მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭების თხოვნით.
მიენიჭება თუ არა მ. ანთელავას მცირე ბიზნესის სტატუსი?
დავით კ-ზე ეწევა ეკონომიკურ საქმიანობას სათამაშო აპარატებით. იგი ელოდება, რომ მისი
ერთობლივი შემოსავალი წლის ბოლოს არ გადააჭარბებს 500 000 ათას ლარს. აქედან გამომდინარე, მან
გადაწყვიტა მიმართოს საგადასახადო ორგანოს მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭების თაობაზე.
მისცემს მას საგადასახადო ორგანო მცირე ბიზნესის სტატუსს?
დავითს მინიჭებული აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი და ეწევა ვაჭრობას. 2020 წლის 15 სექ-
ტემბერს მან მიმართა საგადასახადო ორგანოს სტატუსის გაუქმების მოთხოვნით. გიორგის 2020
წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით შესყიდვების მიხედვით მარაგების სახით აქვს 120 000 ლარის
ღირებულების სასაქონლო ნაშთი. პირს ხარჯის დამადასტურებელი პირველადი საგადასახადო
დოკუმენტი გააჩნია მხოლოდ 30 000 ლარის ღირებულების სასაქონლო ნაშთზე.
ანალიზი:
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 89-ე მუხლის საფუძველზე გიორგის მცირე ბიზნესის
სტატუსი გაუქმებულად ჩაეთვლება 2021 წლის დასაწყისიდან. გიორგი უფლებამოსილია
განახორციელოს სასაქონლო ნაშთების აღრიცხვა ბუღალტრული აღრიცხვის რეგისტრებში.
ჩაეთვლება თუ არა დავითს მცირე ბიზნესის სტატუსის გაუქმების მომენტში არსებული 120 000
ლარის ღირებულების სასაქონლო ნაშთი აღურიცხველად? ამასთან დავითი რა თანხის
ღირებულების სასაქონლო ნაშთზე გაწეული ხარჯის გამოქვითვაზეა უფლებამოსილი ერთობლივი
შემოსავლიდან?

58
 დავითს მინიჭებული აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი და ახორციელებს ეკონომიკურ
საქმიანობას, კერძოდ, ფლობს „მინიმარკეტს“, სადაც ეწევა სურსათის საცალო ვაჭრობას. ამ
საქმიანობიდან მიღებულმა დასაბეგრმა შემოსავალმა 2019 წლის 20 ოქტომბერს გადააჭარბა 500
000 ლარს.
გამოვა თუ არა დავითი მცირე ბიზნესის სტატუსიდან?

D. გამოყენებული ნორმატიული ბაზა და ბიბლიოგრაფია:

საკანონმდებლო აქტი:
საქართველოს საგადასახადო კოდექსი, https://matsne.gov.ge/ka/document/view 5/4/20120
კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტები:
საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბერი №415 დადგენილება
„სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“,
https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/1164635?publication=0, 5/4/2020
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის №999ბრძანება „სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“, https://matsne.gov.ge/ka/document-
/view/1168081, 5/4/2020
ბიბლიოგრაფია:
ხარაზი ია, საქართველოს საგადასახადო სამართალი, პირველი ნაწილი, გამომცემლობა
„გეორგიკა“, თბილისი, 2015
ხარაზი ია, საგადასახადო სამართალი (საერთო-სახელმწიფოებრივი და ადგილობრივი
გადასახადები), დამხმარე საზხელმძღვანელო, პირველი ნაწილი, გამომცემლობა „გეორგიკა“,
თბილისი, 2017

E.სამეცნიერო პუბლიკაციები:
ხარაზი ია, „საქართველოს საგადასახადო კოდექსის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების
სამართლებრივი ასპექტები“, ჟურნალი „მართლმსაჯულება და კანონი, 2012, #2(33), 93-104

F. ვებრესურსები:
http://nccl.ge/m/u/ck/files/Tax%20Code%20Commentaries%20I(1).pdf
https://matsne.gov.ge
www.rs.ge

G.დანართები:
1. ამონარიდები დანართების სახით საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის
№999ბრძანებიდან „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“

დანართი №3

საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – შემოსავლების სამსახური

მცირე ბიზნესის სტატუსის
სერტიფიკატი№

59
სერტიფიკატით დასტურდება, რომ
ფიზიკურ პირს: –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
http://www.matsne.gov.ge 20023004022033016103
(სახელი და გვარი)
პირადი ნომერი
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
(საქმიანობის სახე)
მინიჭებული აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი
-------------------------
სერტიფიკატის გაცემის თარიღი
------------------------- დან
მცირე ბიზნესის სტატუსი მინიჭებულია
უფლებამოსილი პირის ხელმოწერა

დანართი №5

ინფორმაცია
საანგარიშო წლის მიხედვით განაცემებისა და დაკავებული გადასახადის შესახებ
1
გადამხდელის საიდენტიფიციო ნომერი

20------- წელი
საერთაშორისო
საიდენტიფიკა დაკავებ ხელშეკრულების
თანხის პირის
ციო ული საფუძველზე
მიმღების მისამა რეზიდენტ განაცე
№ ნომერი გადასახ გათავისუფლებას ან
დასახელ რთი ობა მი
(პირადი ადი შემცირებას
ება (ქვეყანა)
ნომერი) (ლარი) დაქვემდებარებული
გადასახადის თანხა
თანხა
სახე
(ლარი)
1 2 3 4 5 6 78 9
http://www.matsne.gov.ge 20023004022033016103
გადასახადის გადამხდელის ხელმოწერა
ხელმოწერის თარიღ
დანართი №3

საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – შემოსავლების სამსახური

მცირე ბიზნესის სტატუსის
სერტიფიკატი№
სერტიფიკატით დასტურდება, რომ
ფიზიკურ პირს: –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

60
http://www.matsne.gov.ge 20023004022033016103
(სახელი და გვარი)
პირადი ნომერი
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
(საქმიანობის სახე)
მინიჭებული აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი
-------------------------
სერტიფიკატის გაცემის თარიღი
------------------------- დან
მცირე ბიზნესის სტატუსი მინიჭებულია
უფლებამოსილი პირის ხელმოწერა
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის 21 თებერვლის ბრძანება №54 - ვებგვერდი,
21.02.2012 წ.
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2012 წლის 12 ივლისის ბრძანება №247 - ვებგვერდი,
17.07.2012 წ.
დანართი №4. (ამოღებულია)
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2018 წლის 24 ივლისის ბრძანება №279 - ვებგვერდი,
25.07.2018 წ.
დანართი №5
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2016 წლის 26 აგვისტოს ბრძანება №201- ვებგვერდი,
29.08.2016 წ.
ინფორმაცია
საანგარიშო წლის მიხედვით განაცემებისა და დაკავებული გადასახადის შესახებ
1
გადამხდელის საიდენტიფიციო ნომერი

20------- წელი

საერთაშორისო
ხელშეკრულების
საფუძველზე
საიდენტიფიკა დაკავებუ
თანხის პირის გათავისუფლებას
ციო ლი
მიმღების მისამა რეზიდენტ განაცე ან
№ ნომერი გადასახა
დასახელ რთი ობა მი შემცირებას
(პირადი დი
ება (ქვეყანა) დაქვემდებარებუ
ნომერი) (ლარი)
ლი
გადასახადის
თანხა
თანხა
სახე
(ლარი)
1 2 3 4 5 6 78 9

http://www.matsne.gov.ge 20023004022033016103

61
 გადასახადის გადამხდელის ხელმოწერა
ხელმოწერის თარიღი

დანართი №1

მცირე ბიზნესის აღრიცხვის სპეციალური ჟურნალი

20–––– წელი
გადამხდელი ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
(მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმე ფიზიკური პირის გვარი, სახელი)
საიდენტიფიკაციო ნომერი ––– ––– ––– ––– ––– ––– ––– ––– –––
მცირე ბიზნესის სერტიფიკატის ნომერი ––– ––– ––– ––– ––– ––– –––
განხორციელებული ეკონომიკური საქმიანობის სახე –––––––––– –– –– –– ––
საქმიანობის ადგილის (ან ფიზიკური პირის საცხოვრებელი ადგილის) მისამართი
შეძენილი
საქონლის ხარჯის
დასახელება დამადასტურებელ
ან/და ერთეულ რაოდენობ თარიღ თანხ ი შენიშვნ
მიღებული ი ა ი ა დოკუმენტის სახე, ა
მომსახურები №
ს და თარიღი
სახე
1 2 3 4 5 6 7 8
1

3. ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი. ფიქსირებული საშემოსავლო

გადასახადი

ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი. საგადასახადო კოდექსით დადგენილ

საყოველთაოდ ცნობილი მოქმედი გადასახადების გარდა, საქართველოში არსებობს
ფიქსირებული გადასახადები, რაც გულისხმობს გარკვეულ შეღავათებს. ფიქსირებული
გადასახადი მოცემულია მიკრო და მცირე ბიზნესთან ერთად XII თავში. ფიქსირებული
გადასახადის სამართლებრივ რეგლამენტაციას ახდენს ძირითადად საგადასახადო კოდექსის
951-956 მუხლები, და ამავე კოდექსის გარდამავალი დებულებები, კერძოდ, 24-32-ე მუხლები,
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის №999 ბრძანებით „სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“, დამტკიცებული ინსტრუქცია „ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების,
ფიქსირებულიგადასახადის გადახდისა და ანგარიშგების და ფიქსირებული გადასახადის

62
გადამხდელის სერტიფიკატის გაცემის წესის შესახებ“, საქართველოს მთავრობის 2010 წლის
29 დეკემბრის №415 დადგენილება „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“, ფინანსთა
მინისტრის № 996 ბრძანება „გადასახადების ადმინისტრირების შესახებ“.
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი შეიძლება იყოს პირი, რომელიც არ არის დამა-
ტებული ღირებულების გადასახადის გადამხდელი და ახორციელებს ფიქსირებული გადა-
სახადით დასაბეგრ ერთ ან ერთზე მეტ საქმიანობას (საგ. კოდ.მ. 951); „ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელი უფლებამოსილია, გარდა ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი
საქმიანობისა, დამატებით განახორციელოს საქართველოს მთავრობის მიერ ნებადართული
საქმიანობა“60.
როგორც ნორმიდან ირკვევა, საგადასახადო კოდექსი არ გვაძლევს „ფიქსირებული
გადასახადის“ ცნების დეფინიციას, გვაძლევს მხოლოდ რეგლამენტირებას იმისა, თუ ვინ
შეიძლება იყოს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი პირები და ვის შეიძლება მიენიჭოს
ეს სტატუსი. ამ შემთხვევაში ამ სტატუსის მისაღებად პირი ვალდებულია განცხადებით
მიმართოს საგადასახადო ორგანოს და გადავიდეს ფიქსირებული გადასახადით დაბეგვრის
რეჟიმზე, რისთვისაც გაიცემა ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სერტიფიკატი.
პირს უფლება აქვს, გადავიდეს ფიქსირებული გადასახადით დაბეგვრის რეჟიმზე საანგარიშო
წლის ნებისმიერ თვეს. ამასთანავე, პირი ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის
სტატუსის მქონედ და, შესაბამისად, ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელად ითვლება
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭების თვის მომდევნო თვის
პირველი რიცხვიდან. ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭებისა და
გაუქმების, სერტიფიკატის გაცემის წესს განსაზღვრავს საგადასახადო კოდექსის 95{4} მუხლი
და „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა
მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის №999 ბრძანება („დანართი №4) ინსტრუქცია
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების,
ფიქსირებული გადასახადის გადახდისა და ანგარიშგების და ფიქსირებული გადასახადის
გადამხდელის სერტიფიკატის გაცემის წესის შესახებ, რომლის თანახმად, ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭების მოთხოვნით გადასახადის გადამხდელი
განცხადებით61 მიმართავს საგადასახადო ორგანოს. განცხადებაში მითითებული უნდა იყოს
საქმიანობის ის სახე, რომელზეც გავრცელდება ფიქსირებული გადასახადით დაბეგვრის
რეჟიმი. პირს უფლება აქვს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭების
მოთხოვნით საგადასახადო ორგანოს მიმართოს საანგარიშო წლის ნებისმიერ თვეს. იმ
შემთხვევაში, თუ პირი აკმაყოფილებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 159-ე მუხლის
მე-2 ნაწილით62 დადგენილ დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის გაუქმების პირობებს, მას
60
იხ. საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილება „სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“
61
იხ. ინსტრუქციის „დანართი №1“თემის ბოლოს
62
თუ გადასახადის გადამხდელის მიერ ბოლო 12 კალენდარული თვის განმავლობაში
განხორციელებული დასაბეგრი ოპერაციების (გარდა ჩათვლის უფლების გარეშე
გათავისუფლებული დასაბეგრი ოპერაციებისა და ჩათვლის უფლებით გათავისუფლებული
დასაბეგრი ოპერაციებისა) საერთო თანხა დღგ-ის გარეშე არ აღემატება 100 000 ლარს და მისი დღგ-ის

63
შეუძლია მიმართოს საგადასახადო ორგანოს დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის
გაუქმებისა და ფიქსირებულ გადასახადზე გადასვლის მოთხოვნით. აღნიშნულ შემთხვევაში,
მიუხედავად ფიქსირებულ გადასახადზე გადასვლისა, პირი ვალდებულია შეასრულოს დღგ-
ის გადამხდელად რეგისტრაციის გაუქმებასთან დაკავშირებული საგადასახადო
ვალდებულებები საქართველოს საგადასახადო კოდექსის შესაბამისად. საგადასახადო
ორგანო განიხილავს განცხადებას და თუ პირი აკმაყოფილებს ამ ინსტრუქციის პირველი
მუხლის პირველი პუნქტით დადგენილ მოთხოვნებს, განცხადება სრულყოფილადაა
შევსებული და მასში დაფიქსირებული მონაცემები შეესაბამება რეალურად არსებულს,
გონივრულ ვადაში გასცემს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სერტიფიკატს
დანართი №2-ის ფორმით. ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი პირს ენიჭება
სერტიფიკატის გაცემის დღიდან. პირი ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელად ითვლება
სტატუსის მინიჭების თვის მომდევნო თვის პირველი რიცხვიდან.

პირს ფიქსირებული გადასახადის სტატუსი არ მიენიჭება, იმ შემთხვევაში, თუ:

 არ აკმაყოფილებს ამ ინსტრუქციის პირველი მუხლის პირველი პუნქტის მოთხოვნებს;

 განცხადება არასრულყოფილად არის შევსებული;
 განცხადებაში დაფიქსირებული მონაცემები არ შეესაბამება რეალურად არსებულს.

თუ პირის მიერ ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭებასთან

ერთად განცხადებით (დანართი №1) მოთხოვნილ იქნა მიკრო/მცირე ბიზნესის სტატუსის
გაუქმება და პირს უარი ეთქვა ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის
მინიჭებაზე, მიკრო/მცირე ბიზნესის სტატუსი გაუქმებას არ ექვემდებარება.
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი პირი უფლებამოსილია გარდა ფიქსირებული
გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობისა, ასევე დამატებით სხვა სახის საქმიანობაც
განახორციელოს, რომელიც საქართველოს მთავრობის მიერაა ნებადართული. ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელი, თუ იგი დამატებით საქმიანობას განახორციელებს - საერთო
წესით დაიბეგრება. ფიქსირებული გადასახადით ის მცირე მეწარმეები სარგებლობენ,
რომლებიც ეწევიან არა იურიდიული პირების, არამედ ფიზიკური პირების მომსახურებას.
მათ არ სჭირდებათ იურიდიული პირებისათვის ხარჯის დამადასტურებელი დოკუმენტისა
და ანგარიშფაქტურის გამოწერა. გადასახადის ასეთი ფორმით არჩევის შემთხვევაში, ამ
კატეგორიის მეწარმეებს სალარო აპარატის გამოყენების აუცილებლობა და საბუღალტრო
დოკუმენტაციის წარმოების ვალდებულება ეხსნებათ. ისინი დაიბეგრებიან კონკრეტული

გადამხდელად უკანასკნელი რეგისტრაციის თარიღიდან გასულია 1 წელი: ა) გადასახადის

გადამხდელს შეუძლია მიმართოს შესაბამის საგადასახადო ორგანოს დღგ-ის გადამხდელად
რეგისტრაციის გაუქმების მოთხოვნით; ბ) საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, წერილობით
მიმართოს დღგ-ის გადამხდელს რეგისტრაციის გაუქმების თაობაზე და მისი თანხმობის
შემთხვევაში გაუუქმოს რეგისტრაცია

64
განაკვეთით თვეში ან კვარტალში. ფიქსირებულ გადასახადზე გადასვლა ნებაყოფლობითია
და თავად მეწარმეს აქვს არჩევანის საშუალება.
მაინც რა საქმიანობის განხორციელება შეუძლია ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელ
პირს? ეს საქმიანობა შეიძლება იყოს: სილამაზის სალონებში მომსახურება; ავტომობილების
ტექნიკური მომსახურება და რემონტი; თონეები; ტანსაცმლის კერვა და სხვა.
საგადასახადო კოდექსის 953 მუხლში განსაზღვრულია ფიქსირებული გადასახადის
განაკვეთი საქართველოს მთავრობის მიერ განსაზღვრული საქმიანობის სახეების მიხედვით
შეიძლება იყოს:
 დაბეგვრის ობიექტზე - 1 ლარიდან 2000 ლარის ფარგლებში.
 დასაბეგრი საქმიანობიდან მიღებული შემოსავლის 3 პროცენტი63.
ფიქსირებული გადასახადის საანგარიშო პერიოდია კალენდარული თვე. ფიქსირებული
გადასახადის გადახდა ხორციელდება საანგარიშო თვის დაწყებამდე, გადახდის მომენტი-
სათვის არსებული განაკვეთის შესაბამისად64.
953 მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტით გათვალისწინებულ შემთხვევაში საქმია-
ნობის ადგილის მიხედვით გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის პირობებს და სახეებს
განსაზღვრავს საქართველოს მთავრობა65.
ფიქსირებული გადასახადით დაბეგვრის პირობები. ფიქსირებული გადასახადის
გადამხდელი უფლებამოსილია, გარდა ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი
საქმიანობისა, დამატებით განახორციელოს მხოლოდ საქართველოს მთავრობის მიერ
ნებადართული საქმიანობა. მაგრამ, დამატებითი საქმიანობიდან მიღებული შემოსავალი
ექვემდებარება საერთო წესით დაბეგვრას. ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი
საქმიანობიდან მიღებული შემოსავალი არ ჩაირთვება ფიქსირებული გადასახადის
გადამხდელის ერთობლივ შემოსავალში და შემდგომ დაბეგვრას არ ექვემდებარება.

მაგალითი: 1
ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობიდან მიღებულია 20.000 ლარი, ხოლო სხვა
საქმიანობიდან მიღებულია 60.000 ლარი. დ.ღ.გ-ს სავალდებულო რეგისტრაციისათვის აუცილებელია
შემოსავლის ოდენობამ გადააჭარბოს 100.000 ლარს, შესაბამისად დ.ღ.გ-ს სავალდებულო
რეგისტრაციის ვალდებულება არ ექნება პირს, რადგან 20.000 ლარი ვერ იქნება გათვალისწინებული
აღნიშნული ვალდებულების განსაზღვრისათვის.
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი თავისუფლდება ფიქსირებული გადასახადით
დასაბეგრი საქმიანობის ნაწილში საკონტროლო-სალარო აპარატების გამოყენების
ვალდებულებისაგან. ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მქონე პირისგან
63
ინსტრუქციაში „ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების,
ფიქსირებული გადასახადის გადახდისა და ანგარიშგების და ფიქსირებული გადასახადის
გადამხდელის სერტიფიკატის გაცემის წესის შესახებ“ მე-4 ნაწილის 1-ლ პუნქტში მხოლოდ
დაბეგვრის ობიექტზეა საუბარი - 1 ლარიდან 2000 ლარის ფარგლებში.
64
საქართველოს ფინანსთა მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის №999 ბრძანება „სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“, მ. 4. მე-2-3 ნაწილები
65
იხ. საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილება „სპეციალური
დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“

65
ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის ფარგლებში შეძენილ
საქონელზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯი ერთობლივი შემოსავლიდან არ გამოიქვითება.

მაგალითი: 2
ქეთევანი ფიქსირებული გადასახადის მქონე პირია და აქვს თონე, სადაც აცხობს პურს და
ლობიანებს. რესტორანმა დაუკვეთა 120 პური ყოველ დღე. რესტორანი არ არის უფლებამოსილი
აჩვენოს ხარჯებში აღნიშნული პურების ღირებულება.
იმ შემთხვევაში თუ ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მქონე პირი
დამატებით ახორციელებს სხვა სახის საქმიანობას, ასეთ შემთხვევაში ფიქსირებული
გადასახადით დასაბეგრ საქმიანობასა და დამატებით განხორციელებულ საქმიანობას შორის
გაუმიჯნავი ხარჯები დამატებით განხორციელებული საქმიანობის ფარგლებში მიღებული
ერთობლივი შემოსავლიდან გამოქვითვას არ ექვემდებარება. ფიქსირებული გადასახადის
გადამხდელი ვალდებულია პირველადი საგადასახადო დოკუმენტის გამოწერისას
დოკუმენტში მიუთითოს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის შესახებ და
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სერტიფიკატის ნომერი. ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია მისთვის ან მის მიერ პირველადი საგადასახადო
დოკუმენტის გამოწერის შემთხვევაში შეინახოს აღნიშნული დოკუმენტი. ფიქსირებული
გადასახადის გადახდისა და ანგარიშგების წესი განისაზღვრება საქართველოს ფინანსთა
მინისტრის ბრძანებით.
საუბარია „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების გამოყენების შესახებ“ საქართველოს ფინანსთა
მინისტრის 2010 წლის 31 დეკემბრის №999 ბრძანებაში „დანართი №4-ის ინსტრუქციის -
„ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების, ფიქსირებული
გადასახადის გადახდისა და ანგარიშგების და ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის
სერტიფიკატის გაცემის წესის შესახებ“, მე-4 მუხლზე: „ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის
საგადასახადო ანგარიშგების და გადახდის წესი“, სადაც აღნიშნულია, რომ, ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელი არ იხდის მიმდინარე გადასახდელებს ფიქსირებული გადასახადის
მიხედვით. ფიქსირებული გადასახადის საანგარიშო პერიოდია კალენდარული თვე. ფიქსირებული
გადასახადით დაბეგვრის პერიოდში ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი პირი აღნიშნული
საქმიანობიდან მიღებულ შემოსავალზე საგადასახადო ორგანოს არ წარუდგენს საშემოსავლო/მოგების
გადასახადის შესახებ დეკლარაციას.
იმ შემთხვევაში კი, თუ იცვლება განცხადებაში დაფიქსირებული ფიქსირებული
გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის სახე ან/და ობიექტის რაოდენობა, გადასახადის
გადამხდელი ვალდებულია განცხადებით (დანართი №1) მიმართოს საგადასახადო ორგანოს
ცვლილების მოთხოვნით, რის შემდეგაც დარიცხვა მომდევნო საანგარიშო პერიოდიდან
უნდა განხორციელდეს შემდგომ წარდგენილ განცხადებაში დაფიქსირებული მონაცემების
შესაბამისად. ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის სახის დამატების
შემთხვევაში გადამხდელზე გაიცემა ახალი სერტიფიკატი, ხოლო ძველი სერტიფიკატი
ექვემდებარება საგადასახადო ორგანოსათვის დაბრუნებას. ფიქსირებული გადასახადით
დასაბეგრი საქმიანობის მისამართის შეცვლის შემთხვევაში გადასახადის გადამხდელი
ვალდებულია ცვლილებებამდე აცნობოს საგადასახადო ორგანოს. დარიცხული

66
ფიქსირებული გადასახადი შესაბამისი საანგარიშო თვის დადგომის შემდეგ ფიქსირებული
გადასახადით დასაბეგრი ობიექტის შემცირების/ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი
საქმიანობის შეწყვეტის ან/და ფიქსირებული გადასახადის განაკვეთის ცვლილების
შემთხვევაში გადაანგარიშებას არ ექვემდებარება.
ფიქსირებული გადასახადი და დაბეგვრის სხვა სპეციალური რეჟიმები. საქართველოს
მთავრობის მიერ ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის განსაზღვრის შემდეგ
აღნიშნული საქმიანობ(ებ)ის განმახორცილებელ პირებზე არ გაიცემა მიკრო და მცირე
ბიზნესის სტატუსი. იმ შემთხვევაში, თუ ფიზიკური პირი, დამატებით ახორციელებს სხვა
საქმიანობას და აკმაყოფილებს საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილ მოთხოვნებს,
უფლება აქვს ფიქსირებული გადასახადით დაბეგვრის რეჟიმთან ერთად დამატებით
განხორციელებული საქმიანობის ნაწილში ისარგებლოს სპეციალური დაბეგვრის სხვა
რეჟიმით (მიკრო ან მცირე ბიზნესის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმებით). ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელის მიერ დამატებით განხორციელებული საქმიანობის ნაწილში
მიკრო ან მცირე ბიზნესის სტატუსის მიღების შემთხვევაში მიკრო/მცირე ბიზნესისათვის
დადგენილი წლიური ერთობლივი შემოსავლის ზღვრული ოდენობის განსაზღვრისას
გაითვალისწინება ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობიდან მიღებული
ერთობლივი შემოსავალი.
რა ვალდებულებები აკისრია ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელ პირს?
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი ვალდებულია მისთვის ან მის მიერ პირველადი
საგადასახადო დოკუმენტის გამოწერის შემთხვევაში შეინახოს აღნიშნული დოკუმენტი.
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი არ თავისუფლდება გადახდის წყაროსთან
გადასახადის დაკავების ვალდებულებისაგან.
ფინანსთა მინისტრის ბრძანების #999 დანართი №4 ინსტრუქციის „ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების, ფიქსირებული
გადასახადის გადახდისა და ანგარიშგების და ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის
სერტიფიკატის გაცემის წესის შესახებ“, მე-6 მუხლის თანახმად, ფიქსირებული გადასახადის
გადამხდელი უფლებამოსილია ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის
შეჩერების შემთხვევაში პირი ვალდებულია განცხადებით 66 (დანართი #3) მიმართოს
საგადასახადო ორგანოს. ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის შეჩერების
შემთხვევაში პირს არც დაერიცხება ფიქსირებული გადასახადი, ხოლო საქმიანობის
განახლების შემთხვევაში, პირი ვალდებულია აცნობოს საგადასახადო ორგანოს ((დანართი
#3) და გადაიხადოს საქმიანობის განახლების ფიქსირებული გადასახადი სრულად.
ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის შეჩერების პერიოდში, საქმიანობის
ფაქტობრივად გაგრძელების შემთხვევაში, შესაბამისი საგადასახადო ვალდებულებების
შეუსრულებლობისას, პირს დაეკისრება საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილი
პასუხისმგებლობა. საგადასახადო კოდექსი ითვალისწინებს საგადასახადო -სამართლებრივ
სანქციებს.

66

67
 საგადასახადო კოდექსის 2882-ე მუხლის „ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქ-
მიანობის წესის დარღვევა“) თანახმად, ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის
შეჩერების პერიოდში ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მქონე პირის
მიერ ამ საქმიანობის განხორციელება - იწვევს პირის დაჯარიმებას 200 ლარის ოდენობით,
ხოლო ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მქონე პირის მიერ ფიქსი-
რებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის დაბეგვრის ობიექტის დამატება
საგადასახადო ორგანოსთვის შეტყობინების გარეშე - იწვევს პირის დაჯარიმებას 200 ლარის
ოდენობით.
ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის შეჩერება. ინსტრუქციის
„ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების,
ფიქსირებული გადასახადის გადახდისა და ანგარიშგების და ფიქსირებული გადასახადის
გადამხდელის სერტიფიკატის გაცემის წესის შესახებ“, მუხლი 6-ის თანახმად, ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელი უფლებამოსილია ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი
საქმიანობის შეჩერების შემთხვევაში განცხადებით (დანართი №3) მიმართოს საგადასახადო
ორგანოს. ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის შეჩერების პერიოდში პირს
არ დაერიცხება ფიქსირებული გადასახადი. საქმიანობის განახლების შემთხვევაში პირი
ვალდებულია აცნობოს საგადასახადო ორგანოს (დანართი №3)და გადაიხადოს საქმიანობის
განახლების თვის ფიქსირებული გადასახადი სრულად. ფიქსირებული გადასახადით
დასაბეგრი საქმიანობის შეჩერების პერიოდში საქმიანობის ფაქტობრივად გაგრძელების
შემთხვევაში, შესაბამისი საგადასახადო ვალდებულებების შეუსრულებლობისას პირს
დაეკისრება საგადასახადო კანონმდებლობით დადგენილი პასუხისმგებლობა.
საგადასახადო კოდექსის 956-ე მუხლის და ზემოთ აღნიშნული ინსტრუქციის მე-7 მუხლი
ითვალისწინებენ ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი გაუქმების
შემთხვევებს, კერძოდ: თუ:
•ა) პირი წყვეტს ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრ საქმიანობას;
•ბ) პირი საგადასახადო ორგანოს მიმართავს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის
სტატუსის გაუქმების მოთხოვნით;
•გ) პირი ახორციელებს საქართველოს მთავრობის მიერ ფიქსირებული გადასახადის
გადამხდელისთვის ნებადართული დამატებითი საქმიანობისგან განსხვავებულ საქმიანობას;
•დ) საქართველოს მთავრობის მიერ ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელისთვის
ნებადართული დამატებითი საქმიანობის ნაწილში პირს წარმოეშვა დამატებული
ღირებულების გადასახადის გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულება ან
ნებაყოფლობით გატარდა დამატებული ღირებულების გადასახადის გადამხდელად
რეგისტრაციაში(ნ.1). ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის გაუქმების ერთ-
ერთი პირობის (გარდა 956 მუხლის პირველი ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტისა) დადგომისას პირი
ვალდებულია ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის გაუქმების მიზნით
განცხადებით (დანართი №4) მიმართოს საგადასახადო ორგანოს შესაბამისი პირობის
დადგომიდან არა უგვიანეს 10 სამუშაო დღისა.

68
 ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი გაუქმებულად ითვლება „ფიქსი-
რებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების, ფიქსირებული
გადასახადის გადახდისა და ანგარიშგების და ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის
სერტიფიკატის გაცემის წესის შესახებ“ - ინსტრუქციის მე-7 მუხლის პირველი ნაწილით67
გათვალისწინებული ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის გაუქმების პირო-
ბის დადგომის დღიდან.
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მქონე პირიდან შეძენილ საქო-
ნელზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯის იდენტიფიცირების მიზნით, საჯარო სამართლის
იურიდიული პირი – შემოსავლების სამსახური (შემდგომში – შემოსავლების სამსახური)
აწარმოებს საგადასახადო წლისათვის ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის
მქონე პირების ერთიან რეესტრს, რომელიც განთავსდება შემოსავლების სამსახურის
ვებგვერდზე.
საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის მიმართ
განახორციელოს საგადასახადო კონტროლის ღონისძიებები. ჩვენ კონტროლის
ღონისძიებების შესახებ ვისაუბრეთ მიკრო და მცირე ბიზნესთან დაკავშირებულ
კონტროლის სახეებზე, რომლებიც შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელი პირებისათვის. ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის
საგადასახადო პასუხისმგებლობაზე საუბარია საგადასახადო კოდექსის 2882-ე მუხლში
(„ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის წესის დარღვევა“), რომლის შესახებაც
ზემოთ ვისაუბრეთ და ამ საკითხს აქ აღარ განვავრცობთ.
ფიქსირებული საშემოსავლო გადასახადი. საგადასახადო კოდექსის 309-ე გარდამავალი
მუხლის 26-ე ნაწილის თანახმად, ფიქსირებული საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი
განისაზღვრება დაბეგვრის ობიექტის (ოთახის) მიხედვით და შეადგენს კალენდარულ
თვეში 10 ლარს 1 კვადრატულ მეტრზე. საქართველოს მთავრობა უფლებამოსილია,
დაბეგვრის ობიექტის ადგილმდებარეობის ან/და სეზონურობის გათვალისწინებით,
ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოს შუამდგომლობის საფუძველზე შეამციროს
ან/და გაზარდოსფიქსირებული საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი; 27-ე ნაწილის
თანახმად კი: ფიქსირებული საშემოსავლო გადასახადი დაბეგვრის ობიექტის მიხედვით
გადაიხდება:
1 იანვრიდან 31 მარტის ჩათვლით პერიოდზე – არაუგვიანეს 15 აპრილისა;
1 აპრილიდან 30 ივნისის ჩათვლით პერიოდზე – არაუგვიანეს 15 ივლისისა;
1 ივლისიდან 30 სექტემბრის ჩათვლით პერიოდზე – არაუგვიანეს 5 ოქტომბრისა;
1 ოქტომბრიდან 31 დეკემბრის ჩათვლით პერიოდზე – არაუგვიანეს 15 იანვრისა.
აღნიშნული მუხლის შენიშვნის სახით: ამასთანავე, დარიცხული ფიქსირებული
საშემოსავლო გადასახადი შემდგომ გადაანგარიშებას არ ექვემდებარება.

67
საუბარია „ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების, ფიქსი-
რებული გადასახადის გადახდისა და ანგარიშგების და ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის
სერტიფიკატის გაცემის წესის შესახებ“ - ინსტრუქციის მიხედვიოთ ფიქსირებული გადასახადის
გადამხდელის სტატუსი გაუქმების შემთხვევებზე.

69
 309-ე მუხლის 28-ე გარდამავალი დებულების მიხედვით კი: ფიქსირებულ საშემოსავლო
გადასახადზე გადასვლა ხორციელდება გადასახადის გადამხდელის მიმართვის
საფუძველზე. ფიქსირებული საშემოსავლო გადასახადით დაბეგვრის პერიოდი შეიძლება
მოიცავდეს როგორც სრულ კალენდარულ წელს,ისე ერთ ან მეტ კალენდარულ
თვეს,რომელიც შესაძლებელია არ იყოს უწყვეტი.
„ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭებისა და გაუქმების,
ფიქსირებული გადასახადის გადახდისა და ანგარიშგების და ფიქსირებული გადასახადის
გადამხდელის სერტიფიკატის გაცემის წესის შესახებ“ - ინსტრუქციის
გარდამავალი დებულებების მე-10 მუხლის მიხედვით, „მიკრო/მცირე ბიზნესის
სტატუსის მქონე პირის მიერ ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის ნაწილში
მიკრო/მცირე ბიზნესის სტატუსის გაუქმებისა და ფიქსირებული გადასახადის
გადამხდელის სტატუსზე გადასვლის შემთხვევაში, საანგარიშო წლის დაწყებიდან
მიკრო/მცირე ბიზნესის სტატუსის გაუქმებამდე პერიოდში მიღებული შემოსავალი
ექვემდებარება დაბეგვრას მიკრო/მცირე ბიზნესისათვის დადგენილი რეჟიმით(პ.1); ხოლო
მე-2 პუნქტის თანახმად: „მე-10 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებულ
შემთხვევაში მიკრო/მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე
პირებს ფიქსირებული გადასახადით დაბეგვრის რეჟიმზე გადასვლის მიზნით განცხადებით
მომართვის დღიდან ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელად დადგომის დღემდე უნარ-
ჩუნდებათ მიკრო/მცირე ბიზნესის სტატუსი.

მაგალითი: 3
ინდივიდუალურ მეწარმეს, რომელიც ახორციელებს „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების
შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილების №6
დანართით განსაზღვრულ ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრ საქმიანობას, სურს გადავიდეს
ფიქსირებული გადასახადით დაბეგვრის რეჟიმზე.ამასთან, პირი არ არის დღგ-ის გადამხდელი.
2012 წლის 20 მარტს მეწარმემ განცხადებით მიმართა საგადასახადო ორგანოს ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელად რეგისტრაციის მოთხოვნით. საგადასახადო ორგანომ განიხილა პირის
განცხადება და 2012 წლის 25 მარტს პირს მიანიჭა ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის
სტატუსი.
დასკვნა:
ასეთ შემთხვევაში პირი ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელად ითვლება 2012 წლის 1
აპრილიდან, ხოლო ფიქსირებული გადასახადი გადახდილი უნდა იქნეს 2012 წლის 1
აპრილამდე»

მაგალითი:4
შპს-ს,რომელიც ეწევა სარესტორნო მომსახურებას, გააჩნია საკუთარი თონე, რომლის
საშუალებითაც ხორციელდება პურის გამოცხობა, საწარმო ახდენს ამგვარი წესით გამოცხობილი
პურის როგორც ცალკე საქონლის მიწოდებას (რეალიზაციას),ისე იყენებს სარესტორნო
მომსახურების გაწევაში და მისი ფასი ჩართულია კლიენტისათვის გაწეული მომსახურების
საბოლოო ღირებულებაში. შპს-მ განცხადებით მიმართა საგადასახადო ორგანოს ფიქსირებული

70
გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მინიჭების მიზნით.ვინაიდან საწარმო ფიქსირებული
გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობიდან მიღებულ საქონელს იყენებს მის მიერ სხვა რეჟიმით
დასაბეგრ საქმიანობაში, მას არ მიენიჭება ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი.

მაგალითი: 5
პირი ახორციელებს „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის
2010 წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილების №6 დანართით განსაზღვრულ ფიქსირებული
გადასახადით დასაბეგრ საქმიანობას და დამატებით ეწევა სარემონტო მომსახურებას.პირს სურს
მიიღოს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი ძირითად საქმიანობაზე, ხოლო
დამატებით განხორციელებული საქმიანობის ნაწილში ისარგებლოს მცირე ბიზნესის სტატუსით.
პირი არ არის დღგ-ის გადამხდელი. ასეთ შემთხვევაში პირმა განცხადებით უნდა მიმართოს
საგადასახადო ორგანოს ფიქსირებულ გადასახადზე გადასვლის მოთხოვნით და დამატებით
განხორციელებული (სარემონტო მომსახურება) საქმიანობის ნაწილში მცირე ბიზნესის სტატუსის
მინიჭების თაობაზე. ამასთან,ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობიდან მიღებული
შემოსავალი გათვალისწინებული იქნება მცირე ბიზნესის 100 000 ლარამდე ერთობლივი
შემოსავლის ოდენობის დათვლისას.

მაგალითი: 6
პირს აქვს თონე და პურის ცხობასთან ერთად თონეში აცხობს და ყიდის ლობიანს. იგი ასევე
დამატებით ახორციელებს თონით მომსახურებას (მაგ., გოჭის შეწვა) და სურს გადავიდეს ფიქსირე-
ბული გადასახადით დაბეგვრის რეჟიმზე. ასეთ შემთხვევაში პირს შეუძლია მიმართოს
საგადასახადო ორგანოს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელად რეგისტრაციის მოთხოვნით.
პირს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი მიენიჭება თონეზე და იგი შეზღუდული
არ არის აღნიშნული სტატუსის ფარგლებში პურთან ერთად გაყიდოს მის მიერ გამომცხვარი
ლობიანი, პურისათვის მოზელილი ცომი ან თონეში შეწვას გოჭი.

მოკლედ რა უნდა ვიცოდეთ ფიქსირებული გადასახადის შესახებ!

ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მიღების შემთხვევაში:
პირი საქმიანობის ამ ნაწილში გათავისუფლდება საკონტროლო-სალარო აპარატის გამოყენების
ვალდებულებისაგან;
გათავისუფლდება შემოსავლებისა და ხარჯების აღრიცხვის - ბუღალტერიის წარმოების
ვალდებულებისაგან;
გათავისუფლდება საშემოსავლო/მოგების გადასახადის წლიური დეკლარაციის წარდგენის
ვალდებულებისაგან;
თუ აღნიშნული საქმიანობიდან მიღებული შემოსავალი გადააჭარბებს 100 000 ლარს, პირს არ
დაგეკისრება დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულება; თუ პირი წლის გარკვეული
პერიოდის განმავლობაში (ზამთარში, ზაფხულში ან სხვა სეზონზე) შეაჩერებს საქმიანობას, უნდა
აცნობოს შემოსავლების სამსახურს. საქმიანობის შეჩერების პერიოდში არ დაგეკისრებათ
ფიქსირებული გადასახადის გადახდის ვალდებულება.

რა შეზღუდვები გააჩნია ფიქსირებულიგადასახადის გადამხდელის სტატუსის მქონე პირს?

71
 თუ პირი არის დღგ-ის გადამხდელი, ვერ მიიღებს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის
სტატუსს;
სხვა პირი ვერ ჩაითვლის ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მქონე პირის მიერ
გაწეულ მომსახურებასთან დაკავშირებულ ხარჯს, შესაბამისად, ვერ გამოიყენებს მის მიერ
გამოწერილ ხარჯის დამადასტურებელ დოკუმენტს.
A. კითხვები განსჯისათვის:
ვინ შეიძლება იყოს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი?
რა შეადგენს ფიქსირებული გადასახადით დაბეგვრის ობიექტს?
როგორია ფიქსირებული გადასახადის განაკვეთები?
იხდის თუ არა ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი პირი მიმდინარე გადასახდელებს?
რა შემთხვევაში უქმდება ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი?

B. ტ ე ს ტ ე ბ ი :
ვინ შეიძლება იყოს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი?
ა. ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი შეიძლება იყოს პირი, რომელიც არ არის
დამატებული ღირებულების გადასახადის გადამხდელი და ახორციელებს ფიქსირებული
გადასახადით დასაბეგრ ერთ ან ერთზე მეტ საქმიანობას
ბ. ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი შეიძლება იყოს პირი, რომელიც არ არის
დამატებული ღირებულების გადასახადის გადამხდელი და ახორციელებს ფიქსირებული
გადასახადით დასაბეგრ ერთ საქმიანობას
გ. ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი შეიძლება იყოს პირი, რომელიც არის დამატებული
ღირებულების გადასახადის გადამხდელი და ახორციელებს ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრ
ორ საქმიანობას
დ. ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი შეიძლება იყოს პირი, რომელიც არის დამატებული
ღირებულების გადასახადის გადამხდელი და ახორციელებს ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრ
სამ საქმიანობას.
ფიქსირებული გადასახადის განაკვეთი საქართველოს მთავრობის მიერ განსაზღვრული
საქმიანობის სახეების მიხედვით შეიძლება იყოს:
ა. დაბეგვრის ობიექტზე - 1 ლარიდან 2000 ლარის ფარგლებში;
ბ. დაბეგვრის ობიექტზე - 1 ლარიდან 2000 ლარის ფარგლებში; დასაბეგრი საქმიანობიდან
მიღებული შემოსავლის 3 პროცენტი
გ. დასაბეგრი საქმიანობიდან მიღებული შემოსავლის 3 პროცენტი
დ. დასაბეგრი საქმიანობიდან მიღებული შემოსავლის 5 პროცენტი
ფიქსირებული გადასახადის სტატუსის მქონე პირმა ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი
ოპერაციის გარდა განახორციელა დამატებით სხვა საქმიანობა.
როგორ დაიბეგრება აღნიშნული პირი?
ა.დამატებითი საქმიანობიდან მიღებული შემოსავალი არ ექვემდებარება დაბეგვრას
ბ. დამატებითი საქმიანობიდან მიღებული შემოსავალი ექვემდებარება ნაწილობრივ დაბეგვრას
გ. დამატებითი საქმიანობიდან მიღებული შემოსავალი ექვემდებარება საერთო წესით დაბეგვრას
დ. ასეთ სამართლებრივ რეგულირებას საგადასახადო კოდექსი არ იცნობს.
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი უქმდება, თუ:
ა. პირი წყვეტს ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრ საქმიანობას

72
 ბ. პირი საგადასახადო ორგანოს მიმართავს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის
გაუქმების მოთხოვნით
გ. პირი ახორციელებს საქართველოს მთავრობის მიერ ფიქსირებული გადასახადის გადამხდე-
ლისთვის ნებადართული დამატებითი საქმიანობისგან განსხვავებულ საქმიანობას
დ. პირი წყვეტს ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრ საქმიანობას;პირი საგადასახადო ორგანოს
მიმართავს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის გაუქმების მოთხოვნით;პირი
ახორციელებს საქართველოს მთავრობის მიერ ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელისთვის
ნებადართული დამატებითი საქმიანობისგან განსხვავებულ საქმიანობას; საქართველოს მთავრობის
მიერ ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელისთვის ნებადართული დამატებითი საქმიანობის
ნაწილში პირს წარმოეშვა დამატებული ღირებულების გადასახადის გადამხდელად რეგისტრაციის
ვალდებულება ან ნებაყოფლობით გატარდა დამატებული ღირებულების გადასახადის გადამხდელად
რეგისტრაციაში.
C. კ ა ზ უ ს ე ბ ი :
ანა ფიქსირებული გადასახადის მქონე პირია და აქვს თონე, სადაც აცხობს ხაჭაპურს და
ლობიანებს. რესტორანმა დაუკვეთა 130 პური ყოველ დღე. რესტორანი არის უფლებამოსილი აჩვენოს
ხარჯებში აღნიშნული ხაჭაპურების და ლობიანების ღირებულება თუ არა? ფიქსირებული
გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობიდან მიღებულია 10.000 ლარი, ხოლო სხვა საქმიანობიდან
მიღებულია 50.000 ლარი.
პირი ვალდებულია გატარდეს დღგ-ის გადამხდელად?
პირს აქვს თონე და ქართული პურის ცხობასთან ერთად თონეში აცხობს და ყიდის ხაჭაპურს. იგი
ასევე დამატებით ახორციელებს თონით მომსახურებას (მაგ., გოჭის შეწვა) და სურს გადავიდეს
ფიქსირებული გადასახადით დაბეგვრის რეჟიმზე.
ასეთ შემთხვევაში პირს შეუძლია თუ არა მიმართოს საგადასახადო ორგანოს ფიქსირებული
გადასახადის გადამხდელად რეგისტრაციის მოთხოვნით?
პირი ახორციელებს „სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმების შესახებ“ საქართველოს მთავრობის 2010
წლის 29 დეკემბრის №415 დადგენილების №6 დანართით განსაზღვრულ ფიქსირებული გადასახადით
დასაბეგრ საქმიანობას და დამატებით ეწევა სარემონტო მომსახურებას. პირს სურს მიიღოს
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი ძირითად საქმიანობაზე, ხოლო დამატებით
განხორციელებული საქმიანობის ნაწილში ისარგებლოს მცირე ბიზნესის სტატუსით. პირი არ არის
დღგ-ის გადამხდელი.
ასეთ შემთხვევაში პირს შეუძლია თუ არა განცხადებით უნდა მიმართოს საგადასახადო ორგანოს
ფიქსირებულ გადასახადზე გადასვლის მოთხოვნით და დამატებით განხორციელებული (სარემონტო
მომსახურება) საქმიანობის ნაწილში მცირე ბიზნესის სტატუსის მინიჭების თაობაზე?
პირს, რომელიც ეწევა სარესტორნო მომსახურებას, გააჩნია საკუთარი თონე, რომლის
საშუალებითაც ხორციელდება პურის გამოცხობა.საწარმო ახდენს ამგვარი წესით გამოცხობილი
პურის, როგორც ცალკე საქონლის მიწოდებას (რეალიზაციას), ასევე იყენებს სარესტორნო
მომსახურების გაწევაში და მისი ფასი ჩართულია კლიენტისათვის გაწეული მომსახურების საბოლოო
ღირებულებაში. დაიბეგრება თუ ასეთი პირი ფიქსირებული გადასახადით?

D. გამოყენებული ნორმატიული მასალა და ბიბლიოგრაფია:

საქართველოს საგადასახადო კოდექსი, https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1043717,
მოძიებულია: 5/4/2020

73
 საქართველოს მთავრობის დადგენილება №415 (2010 წლის 29 დეკემბერი)287, „მიკრო და მცირე
ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებისათვის აკრძალული საქმიანობებისა და საქმიანობებისა და
შემოსავლების სახეების, რომლებიც არ დაიბეგრება ან/და, რომლებზეც არ გავრცელდება საშემოსავლო
გადასახადის სპეციალური დაბეგვრის რეჟიმები, განსაზღვრის
შესახებ“,https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1164635,. მოძიებულია: 5/4/2020
ფინანსთა მინისტრის ბრძანება №999 (2010 წლის 31 დეკემბერი), „სპეციალური დაბეგვრის
რეჟიმების გამოყენების შესახებ“, https://matsne.gov.ge/ka/document-/view/1168081, მოძიებულია:
5/4/2020
ხარაზი ია, საგადასახადო სამართალი (საერთო-სახელმწიფოებრივი და ადგილობრივი
გადასახადები), დამხმარე სახელმძღვანელი, პირველი ნაწილი, გამომცემლობა „გეორგიკა“, თბილისი,
2017
ხარაზი ია, საქართველოს საგადასახადო სამართალი, პირველი ნაწილი, გამომცემლობა
„გეორგიკა“, თბილისი, 2015
როგავა ზვიად, საგადასახადო სამართალი, დამხმარე სახელმძღანელო, წიგნი მესამე,
გამომცემლობა „იურისტების სამყარო“, თბილისი, 2017
ნადარაია/როგავა/რუხაძე/ბოლქვაძე, საქართველოს საგადასახადო კოდექსის კომენტარები, $$ 1-
155, თბილისი, 2012, 551. http://nccl.ge/m/u/ck/files/Tax%20Code%20Commentaries%20I(1).pdf

E. სამეცნიერო პუბლიკაციები:
ხარაზი ია, „საქართველოს საგადასახადო კოდექსის სპეციალური დაბეგვრის
რჟიმებისამართლებრივი ასპექტები“, ჟურნალი „მართლმსაჯულება და კანონი, 2012, #2(33), 93-104

F. ვებრესურსები:
http://nccl.ge/m/u/ck/files/Tax%20Code%20Commentaries%20I(1).pdf
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1213287
https://matsne.gov.ge
www.rs.ge

G. დ ა ნ ა რ თ ე ბ ი :

დანართი №1

----------------------------------------------
(საგადასახადო ორგანოს დასახელება)
----------------------------------------------
(გადასახადის გადამხდელის დასახელება/სახელი და გვარი)
საიდენტიფიკაციო/პირადი ნომერი
-----------------------------------
(მისამართი)
განცხადება
ფიქსირებულ გადასახადზე გადასვლის/ ფიქსირებულ გადასახადით დასაბეგრი

74
საქმიანობის/ობიექტის რაოდენობის ცვლილების თაობაზე
გაცნობებთ, რომ ვეწევი ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– საქმიანობას.
(საქმიანობ(ებ)ის სახე)

საქმიანობის გადასახადის კუთვნილი

დაბეგვრის ობიექტის ობიექტის
№ განაკვეთი გადასახადი შენიშვნა
ობიექტი რაოდენობა მისამართი
სახე ობიექტზე (4 X 6)
1 2 3 4 5 6 7
ჯამი

შენიშვნა:
ა) ობიექტის დამატების შემთხვევაში ახალ განცხადებაში მონაცემები მიეთითება სრულად, წინა
განცხადების გათვალისწინებით;
ბ) საქმიანობის სახის ცვლილების შემთხვევაში ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სერტი-
ფიკატი ექვემდებარება საგადასახადო ორგანოსათვის დაბრუნებას.
გთხოვთ მომანიჭოთ ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი გამიუქმოთ:
□ მიკრობიზნესის სტატუსი და ჩაიბაროთ მიკრობიზნესის № ---- სერტიფიკატი
□ მცირე ბიზნესის სტატუსი და ჩაიბაროთ მცირე ბიზნესის № ---- სერტიფიკატი.
ხელმოწერა . . . . . . . . . . . . . .
თარიღი „ –– „ „–––––––„ 20…. წელი

დანართი №2

საჯარო სამართლის იურიდიული პირი – შემოსავლების სამსახური ფიქსირებული გადასახადის

გადამხდელის
სერტიფიკატი№
სერტიფიკატით დასტურდება, რომ პირს ----------------------------------------(დასახელება/სახელი
და გვარი) საიდენტიფიკაციო/ პირადი ნომერი ---------------------------------- (საქმიანობის სახე(ები))
მინიჭებული აქვს ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსი
სერტიფიკატის გაცემის თარიღი „ –– „ „–––––––„ 20 წელი
პირი ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელია „01“ „––––––––„ 20 წლიდან
უფლებამოსილი პირის ხელმოწერა //

დანართი №3 (12.07.2012 N 247)

75
 ---------------------------------------------- (საგადასახადო ორგანოს დასახელება)
------------------------------------------------ (გადასახადის გადამხდელის დასახელება/სახელი და გვარი)
საიდენტიფიკაციო/პირადი ნომერი
----------------------------------- (მისამართი)
განცხადება
ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობის შეჩერების/განახლების შესახებ გაცნობებთ,
რომ
□ შევაჩერე
□ განვაახლე ფიქსირებული გადასახადით დასაბეგრი საქმიანობა ........................................
(საქმიანობის სახე) საქმიანობ(ებ)ის ნაწილში.
სერტიფიკატ(ებ)ის ნომერი: ...................................................
საქმიანობის შეჩერების/ განახლების თარიღი
20.. წლის ..... თვიდან
ხელმოწერა . . . . . . . . . . . . . . . . . .
თარიღი „ –– „ „–––––––„ 20… წელი“.

დანართი №4
(20.03.2012 N 88)
-------------------------------------------- (საგადასახადო ორგანოს დასახელება)
---------------------------------------------- (გადასახადის გადამხდელის დასახელება/სახელი და გვარი)
საიდენტიფიკაციო/პირადი ნომერი
-----------------------------------
(მისამართი)

დანართი №6

ფიქსირებული
გადასახადით
დასაბეგრი
საქმიანობის ის სახე,
დაბეგვრის ობიექტი
და გადასახადის
განაკვეთი,
რომელიც იბეგრება
1 ლარიდან 2 000
ლარამდე ოდენობის
ფარგლებში
დაბეგვრი
დასაბეგრი საქმიანობის საანგარიშო გადასახადის
№ ს
სახე პერიოდი განაკვეთი
ობიექტი
1 თონეში თონე კალენდარუ 50 ლარი (ერთ თონეზე)
წარმოებული/საწარმოებე ლი თვე

76
 ლი
(ნახევარფაბრიკატი)
საქონლის
http://www.matsne.gov.ge 20011005010003016145
მიწოდება ან/და
თონეთი გაწეული
მომსახურება
თმის შეჭრის, შესწორე-
ბის, დაწყობის (მათ
შორის, თმის
დაგრძელების),
შეღებვის, დახვევის,
გასწორების, გაპარსვის,
წვერის
შესწორების, მაკიაჟის
სამუშაო
(მათ შორის, ერთ სამუშაო ადგილზე
ადგილი
წამწამების კალენდარუ (სკამი/მაგიდა/სავარძელი
2 (სკამი/მაგ
დაგრძელების), მასაჟის ლი თვე )
იდა/სავა
(სამედიცინო მასაჟის – 50 ლარი
რძელი)
გარდა),
წარბების კორექციის,
ეპილაციის
(ლაზერული ეპილაციის
გარდა),
დეპილაციის,
კოსმეტოლოგის
მომსახურება
მანიკიურის და
სამუშაო
პედიკიურის (მათ
ადგილი კალენდარუ ერთ სამუშაო ადგილზე
3 შორის, ფრჩხილების
(სკამი/მაგ ლი თვე (სკამი/მაგიდა) – 30 ლარი
დაგრძელების)
იდა)
მომსახურება
სამუშაო
ერთ სამუშაო ადგილზე
ადგილი
სოლარიუმის კალენდარუ (სოლარიუმის კაბინა) –
4 (სოლარი
მომსახურება ლი თვე 70
უმის
ლარი
კაბინა)
5 ავტომობილების მომსახურ კალენდარუ 1 ავტომობილის
ტექნიკური ების ლი მომსახურებისათვის
მომსახურება და გასაწევა თვე განკუთვნილი სამუშაო
რემონტი, მათ დ ადგილი –100 ლარი;
შორის, სალტეების, გამოყენებ იმ შემთხვევაში, თუ

77
 ერთმნიშვნელოვნად
საბურავების აღდგენა და
ვერ დგინდება,
რეგენერაცია,
რამდენი
აღნიშნული
ული ავტომობილის
მომსახურებისათვის
სამუშაო მომსახურებისათვისაა
განკუთვნილ ფართობზე
ადგილი განკუთვნილი სამუშაო
გაწეული სხვა
ადგილი – ყოველ 40
მომსახურება
კვ.მ-ის ფარგლებში
(ხალიჩების რეცხვა)
ფართობზე – 100 ლარი

შენიშვნა:
1. ამ დადგენილების მიზნებისათვის თონე არის მიწაში მთლიანად, სანახევროდ ან მხოლოდ
ძირით ჩადგმული ცილინდრული ფორმის, პირმოხვეული ან პირგანური, აგურით ამოშენებული ან
გამომწვარი თიხით დამზადებული ნაკეთობა, რომელშიც საწვავად გამოიყენება შეშა, საწვავი აირი ან
ელექტროენერგია.
2. მთავრობის ამ დადგენილების მიზნებისათვის ნახევარფაბრიკატი არის პროდუქტი, რომელსაც
გავლილი აქვს დამუშავების ერთი/რამდენიმე ეტაპი და საჭიროებს შემდგომ ერთი ან რამდენიმე
ეტაპის გავლას (მათ შორის, თერმულ დამუშავებას), ვიდრე მიიღებს მზა ნაწარმის სახეს, რომელიც
გამოსადეგი იქნება საკვებად.
დანართი №7
ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი პირისათვის ნებადართული დამატებითი საქმიანობის
სახეები ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელი უფლებამოსილია განახორციელოს ნებისმიერი
საქმიანობა, რაც არ არის კანონით აკრძალული, გარდა ამ დადგენილების №6 დანართით
გათვალისწინებული ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის მიერ ფიქსირებული გადასახადით
დასაბეგრი საქმიანობიდან მიღებული საქონლის/მომსახურების გამოყენებისა მის მიერ სხვა რეჟიმით
დასაბეგრ საქმიანობაში.

78