Смер Физиотерапевтски техничар

ПРОЕКТНА ЗАДАЧА ПО ПРЕДМЕТОТ ФИЗИКАЛНА ТЕРАПИЈА

Тема: Електротерапија

Ментор Кандидат Ивана Јорданова

Проф. Стојанче Илиевски IV- 7 клас

Штип, јануари 2022 година

Содржина
Вовед........................................................................................................................................................3
1. Што е електротерапија?.............................................................................................................4
2. Историја...........................................................................................................................................5
2.1. Апарати.....................................................................................................................................5
3. Ефект на електротерапија.........................................................................................................6
4. Примена на електротерапија во лекувањето......................................................................6
4.1. Интерферентини струи..........................................................................................................6
4.2. Дијадинамски струи................................................................................................................7
4.3. EF; електрофореза на лекови..............................................................................................8
4.4. Tранскутана електрична нервна стимулација - TENS;...................................................9
5. Електротерапија – несакани ефекти....................................................................................10
6. Кога се препорачува електротерапија?..............................................................................10
Заклучок.................................................................................................................................................12
Користена литература.......................................................................................................................13

1
Предмет на проучување
Предметот на проучување на оваа проектна задача е ефектот на
електротерапијата и терапевтски процедури, со кои електричната струја се
користи за лекување на заболени области, смирување на воспалителни процеси и
отстранување на отоци со примена на струи со ниска, средна или висока
фреквенција.

Цел на проектната задача

Целта на проектната задача е укажувањето на важноста на
електротерапијата врз лекувањето на заболените области.

Задачи:
1) Прецизно користење на терапевтските форми на струи за сите заболувања
кои добро реагираат на овој начин на лекување;
2) Комбинирање на електротерапијата со други физикални терапии како
масажи, мануелна терапија, кинезитерапија и сл.;
3) Лекување со електротерапија;
4) Детално прикажување на примената на електротерапијата во лекувањето.

2
 Вовед

Под електротерапија се подразбираат терапевтски процедури, со кои

електричната струја се користи за лекување на заболени области, смирување на
воспалителни процеси и отстранување на отоци.

Физиолошки, под електродите, ставени на телото на пациентот, се

случуваат следниве физиолошки процеси:

 Вазодилатација (ширење на крвните садови)

 Намалување на чувствителноста на рецепторите (се намалува
болка)
 Хиперемија (црвенило на кожата заедно со топлина)
 Се подобрува размената на течности во клетките, со нормализација
на рН
 Се забрзува ревитализацијата и зараснување на ткивото
 Се зголемува мускулната контракција

Со модерните и потполно компјутеризирани апарати за физикална медицина

(електро терапија), овозможено е прецизно користење на терапевтските форми на
струи за сите заболувања кои добро реагираат на овој начин на лекување.
Кај хроничните заболувања, постоперативна состојба или санирање на акутни
повреди, електротерапијата се комбинира и со други физикални терапии како
масажи, мануелна терапија, кинезитерапија и сл.

3
 1. Што е електротерапија?

Електротерапијата ја користи моќта на електричните струи или моменталните

импулси за активирање и поддршка на природните процеси на заздравување во
телото.(сл.1) Ова може да се направи директно или индиректно со претворање на
електричната енергија во топлина или механичка енергија. Во зависност од
областа на примена, се користат струи со ниска, средна или висока фреквенција.

Електричната мускулна стимулација (ЕМС) зазема посебна позиција во

електротерапијата. ЕМС може да се користи за здрави мускули, како и за
нарушувања на мускулно-нервниот систем. На пример, мускулите што не можат
да се контролираат по своја волја можат да се активираат и тренираат по несреќи
или операции.

Активирање на мускулната пумпа исто така ја стимулира лимфната дренажа,

што е добар додаток на рачната лимфна дренажа во случај на едем.

Слика 1 Електротерапија
Figure 1 Electrotherapy

4
 2. Историја

Првиот забележан третман на пациент со електрична енергија беше од Јохан

Готлоб Кругер во 1743 година. Џон Весли го промовираше електричното лекување
како универзален лек во 1747 година, но беше отфрлен од главната медицина.
Џовани Алдини го третирал лудилото со статички електрицитет 1823–1824 година.

Првите медицински третмани со електрична енергија во Лондон се забележани

во далечната 1767 година во болницата Мидлсекс во Лондон со помош на
специјален апарат. Истиот беше купен за болницата Свети Вартоломеј дури десет
години подоцна. Записот за други употреби освен терапевтски не е јасен, сепак,
болницата Гај има објавена листа на случаи од претходните 1800-ти. Голдинг
Бирд кај Гај ја донесе електротерапијата во мејнстримот во средината на 19 век.
Во втората половина на 19 век, акцентот се префрли од давање големи шокови на
целото тело до повеќе измерени дози, минимални ефективни.

2.1. Апарати

Опремата за електротерапија историски вклучува:

 Електрична бања за високонапонска статичка индукција

 Oudin калем, високонапонски индукциски калем, во употреба околу 1900
година
 Pulvermacher's chain, електрохемиски уред што може да се носи, најчесто
користен од надрилекарите, во употреба втората половина на 19 век
 Лејденски тегли, рана форма на кондензатор, за складирање на електрична
енергија
 Електростатски генератори 1од различни видови

3. Ефект на електротерапија

1
електричен генератор кој произведува статички електрицитет, или електрична енергија при висок напон и
ниска континуирана струја.

5
 Електротерапијата го користи сопствениот принцип на електрични импулси на
телото за да ги стимулира телесните функции. Во овој процес, електродите се
прицврстени на кожата што испуштаат различни видови и интензитет на
електрична енергија. На пример, директна струја може да се искористи за
ублажување на болката, бидејќи ги менува електричните полнежи во ткивото под
електродата за кратко време, така што нервите во оваа област полека ги
минуваат сигналите за болка и се јавува десензибилизација. Наизменична струја
со средна фреквенција со околу 50 Hz се користи за тренирање на мускулни
контракции кога одредени мускулни групи не можат да се активираат привремено,
на пример по операција. Таканаречениот ЕМС (обука за електромистимулација) се
заснова на овој принцип. Електротерапијата е главно безболна. Обично може да
се почувствува само пецкање.

4. Примена на електротерапија во лекувањето

Електротерапија која се има за цел намалување на болката, намалување на

тонусот на паравертебралната мускулатура и отстранување на моторниот
дефицит.
Се применуват:

4.1. Интерферентини струи

Интерферентните струи се среднофреквентни наизменични струи со

синусоидална форма, кои настануваат ендогено, во ткивата, со интерференција
на две немодулирани среднофреквентни струи од две самостојни струјни кола,
кои се разликуваат по интензитет, фаза и фреквенција од 1 до 100 Hz (или од 1 до
200 Hz).(сл.2)

За терапија обично се користи константна фрекфенција од 100 Hz и ритмична

фрекфенција од 1 – 100, 1 – 10 или пак од 90 – 100 Hz.

6
 Методот на апликација може да биде стабилен, кинетички, динамички,
длабински и површен. Примената може да биде локално на лумбалниот дел.

Интерферентните струи имаат аналгетско дејство, симпатиколитичко

дејтво, предизвикуваат активна
хиперемија и има надрзнувачко
дејство.

Една процедура трае 10 – 15 мин. ,

10 процедури во период од 10 – 15 дена.

За лумбоишијалгија се применува
интерферентна струја со аналгетско
дејство од траење од 15 – 20.

Слика 2 Интерферентни струи

Figure 2 Interference currents

4.2. Дијадинамски струи

Дијадинамските струи се еднонасочни нискофреквентни импулсни струи со

полусинусоидален облик.(сл.3) Тие се состојат од серија на различно модулирани
импулси според фреквенција, интензитет и амплитуда.

Тераписките дејства врз организмот се: аналгетско, симпатиколитично дејство,

предизвикува вазодилатација, хиперемија, ја подобрува трофиката на ткивата и ја
подобрува ресорпцијата на отокот и хематомот, го намалува тонусот на попречно
пругастата мускулатура.

Дијадинамските струи се применуваат кај: невралгии, неврит, цервикален и

лумбален синдром, радикулопатии, миофасцијален синдром, мијалгии,
периартрити, епикондилит, ентезит, артрози, артрит, посттрауматски состојби
(дисторзии, контузии, ликсации, сублуксации), алгодистрофичен синдром и др.

7
 Различни видови на електрични импулси претставуваат модалитети во
електротерапијата кои се применуваат за лекување на бројни заболувања. Некои
од нив се применуваат успешно веќе подолго време. Едни од нив се
дијадинамските струи кои претставуваат еднонасочни нискофреквентни импулсни
струи со полусинусоидален облик. Тие се состојат од серија на различно
модулирани импулси според фреквенција, интензитет и аплитуда. Тие се со
фреквенција од 50 и 100 Hz и траење на импулсот од 10 ms. Овие модулации се
комбинираат со галванска струја (база) која е со низок интензитет од најмногу 2-3
mA, и со кратко траење, кое е обично во периодите на менување на половите на
електродите.
Нив ги дизајнирал и применил францускиот стоматолог Пјер Бернар, поради тоа
се нарекуваат и Бернарови струи. Последната модулација не е создадена од
Бернар, но е дел од оваа серија на нискофреквентни струи.

Слика 3 Апарат за дијадинамски струи

Figure 3 Apparatus for diadynamic currents

4.3. EF; електрофореза на лекови

Електрофореза (јонофореза) е електротераписка постапка на внесување

лекови во организмот, со посредство на еднонасочна костантна (галванска
струја). При електрофореза со лекови, на организмот истовремено дејствува и

8
 галванската струја и лекот. Внесениот лек дејствува надрзнувачки на
рецепторите во кожата, предизвикувајќи локални и општи неврорефлексни
реакции.

4.4. Tранскутана електрична нервна стимулација - TENS;

Транскутаната електрична нервна стимулација е метода на лекување на

симптомот на болка преку дразнење на сензитивните нервни завршетоци во
кожата. Таа е една од најчесто примнувани форми на електроаналгезија. За
стимулација обично се применуваат бифазни симетрични или асиметрични
импулси со правоаголен облик, со траење од 2 до 400 микросекунди и
фреквенција од 1 до 1000 Hz, најчесто до 200 Hz. Јачината на струјата обично е
од 10 до 20 mA.

Слика 4 ТЕНС
Figure 4 TENSION

9
 Tens машината испраќа електрични импулси низ кожата за да ги спречат
сигналите од болката да стигнат до мозокот. Во теорија Tens машината навистина
е добра за ишијас. Покрај спречувањето на болката, помагаат и во
ослободувањето на ендорфините, кои се природни болни убијци пронајдени во
телото.

5. Електротерапија – несакани ефекти

Најчестиот несакан ефект со електротерапијата е иритација или осип на

кожата, предизвикани од лепилата во електродите или лентата што ги држи
електродите на место. Преголемата употреба на електротерапија може да
предизвика чувство на печење на кожата. Треба внимателно да се следат
упатствата за времетраењето на терапијата за да се избегне проблем. 2

Електричната стимулација не треба да се применува на малигни тумори или

области со скршена кожа или инфекција. Модринки, крварење или инфекции се
можни со видовите на електротерапија кои продираат во кожата.

Поставувањето на перничињата над срцето или преку одводите на

пејсмејкерот може да предизвика срцева аритмија, а нивното поставување над
стомакот на трудницата може да предизвика оштетување на фетусот. Всушност,
луѓето со пејсмејкери и бремените жени генерално се советуваат целосно да
избегнуваат електротерапија.

6. Кога се препорачува електротерапија?

2
Robinson, Andrew J; Snyder-Mackler, Lynn (2008). Clinical electrophysiology: electrotherapy and
electrophysiologic testing. Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. pp. 151–196

10
 Електротерапијата обично се користи заедно со други третмани, наместо сама
по себе. За луѓето кои се подложени на физикална терапија, електротерапијата
може доволно да ја ублажи болката за поединецот да учествува поактивно во
насочените вежби. Електротерапијата е меѓу опциите за ублажување на болката
што привлекува внимание бидејќи потенцијалните ризици и несаканите ефекти од
опиоидните (наркотични) лекови станаа поочигледни.

Напорите да се користи електрична струја за да се помогне во лекувањето

датира од античко време. Модерната ера на електротерапија во Соединетите
Американски Држави започна со третман за анксиозност и депресија, а одтогаш
бројот на потенцијални употреби расте. Електротерапијата се користи за
справување со хронична болка и хроничен замор воопшто, како и за:

 Болка во дијабетични нерви

 Фибромијалгија
 Мигренозни главоболки
 Заздравување на раните
 Стимулирање на растот на коските

7. Како функционира електротерапијата

Иако концептот за користење електрична енергија на телото може да звучи

болен, многу луѓе сметаат дека сензацијата е релаксирачка. Со TENS, на пример,
поединецот доживува чувство на пецкање, вибрира или зуење.

Точниот механизам на благотворното дејство на електричната стимулација

останува контроверзен. Електричната стимулација може директно да го блокира
преносот на сигналите за болка долж нервите. Дополнително, се покажа дека
електричната стимулација го поттикнува ослободувањето на ендорфините,
природните лекови против болки произведени од телото.

11
 Заклучок

Електротерапијата вклучува низа третмани кои користат електрична

енергија за намалување на болката, подобрување на циркулацијата, поправка на
ткивата, зајакнување на мускулите и промовирање на растот на коските, што
доведува до подобрување на физичкото функционирање.

Единиците за електротерапија обично се состојат од уред кој се напојува со

батерии, поврзан со жици со лепливи влошки за електроди кои се поставуваат на
кожата. Влошките на електродата се лепливи, така што ќе се залепат на кожата.
Штом електродите се прикачат и единицата е вклучена, блага електрична струја
се испраќа до кожата преку електродата. Голем број понови уреди за
електротерапија ги заобиколуваат жиците, комбинирајќи ги електродите и
енергијата од батеријата во една единица што може незабележливо да се носи на
грбот, раката, ногата или на друго место за време на работа или други
секојдневни активности. За прилагодување на нивото на стимулација се користи
рачен контролер. Уредите за електротерапија не треба да се користат во близина
на вградени или привремени стимулатори поради потенцијалот за пречки во
функцијата на овие уреди. Абнормални васкуларни одговори може да се развијат
кога електротерапија се користи во близина на ганглии или каротидниот синус. IFC
не треба да се користи во близина на отворени засеци или абразии поради
потенцијалот за концентрација на електричната струја на овие места. Уредите за
електротерапија не треба да се користат во близина на гравидната матка поради

12
потенцијалните негативни ефекти врз развојот на фетусот или можноста за
стимулирање на контракции на матката.

Додека голем број луѓе сметаат дека електротерапијата е корисна, други

не. Медицинската литература за ефективноста на електротерапијата е измешана,
и не сите третмани со електротерапија се поддржани со истражување.

Користена литература

1. Николовиќ-Димитрова Е.(2010) Физикална терапија, Скопје, Просветно дело

2. Манолева Маја (2013) Рехабилитација, Скопје, Просветно дело
3. Atlas of Electrotherapy -I : Waveforms and Electrode Placements for Cervical,
Thoracic and Lumbosacral Regions
4. https://www.btlnet.com/products-physiotherapy-electrotherapy
5. https://www.spine-health.com/treatment/pain-management/how-electrotherapy-
works-ease-pain

13