Republic of the Philippines

Cagayan State University

College of Teacher Education
Maura, Aparri, Cagayan

Masusing Banghay Aralin sa Filipino

I.Layunin
Pagkatapos ng aralin ang mga mag – aaral ay inaasahang:
A. Natutukoy ang karaniwan at di karaniwangayos ng isangpangungusap.
B. Nakabubuo ng pangungusapgamit ang karaniwan at di karaniwangayos ng
isangpangungusap.
C. Napapahalagahan ang tamanggamit ng karaniwan at di karaniwangayos ng
isangpangungusap.

II. Paksa
Paksangaralin: Ayos ng pangungusap
Sanggunian: Pananaliksik sa internet
Mga kagamitan: graphic organizer, powerpoint presentation, pentalpen, laptop

III. Pamamaraan
Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
A. Panimulang Gawain

1. Panalangin

Bago natin simulan ang araw na ito, tayo
muna ay tumayo at manalangin.
Panginoon, maraming salamat po sa araw na
ito na ipinagkaloob niyosa amin, nawa’y
gabayan mo po kami sa mga gawain na
aming gagawin sa araw na ito. Sana po
gabayan niyo rin ang aming mga guro na
siya magtuturo sa amin. Amen

2. Pagbati
 Republic of the Philippines
Cagayan State University
College of Teacher Education
Maura, Aparri, Cagayan

Magandang umaga mga bata!

Magandang umaga din po titser!

Kamusta kayo mga bata ?

Ayos lang naman kami titser

Mabuti kung ganyan! Handa na ba kayong

matuto mgabata? Opo titser

3. Pagtala ng lumiban

Bago natin simulan may lumiban ba?

Wala po titser
Magaling mga bata! Palakpakan natin ang
ating mga sarili.

4. Alituntunin sa Klase

1. Umupo ng maayos at makinig sa

guro .
2. Kapag magsagot itaas ang kamay.
3. Huwag makipag usap sa katabi.

5. Balik - aral

Bago tayo dumako sa ating bagong aralin,

balikan muna natin ang araling tinalakay
noong nakaraan. Anong aralin ang ating
tinalakay noong nakaraan?
Uri ng pangungusap titser

Mga bata ano nga ba ung mga iba’t ibang

uri ng pangungusap?
Ako po titser

Yes Emerito
Payak titser
 Republic of the Philippines
Cagayan State University
College of Teacher Education
Maura, Aparri, Cagayan

Ano pa mga bata?

Tambalan titser

Wala na ba?
Wala na po titser.
Ano naman ang ibig sabihin ng simuno at
panaguri?
Ang simuno titser ay ito ay ang paksa o
pinag uusapan at ang panaguri naman ay ito
ay naglalarawan sa simuno o paksa.
Mahusay mga bata!

6. Pagganyak

Bago natin simulan ang ating panibagong

talakayan ngayong araw. Magkakaroon
muna tayo ng pagkatang Gawain. Ang
buong klase ay mahahati sa apat na grupo.
Ang gawain na ito ay tatawagin natin “
iayos mo ako”
(Nahati ang klase sa apat na grupo)
Magbibigay ako sa bawat grupo ng
nagulong pangungusap. Ang bawat grupo ay
kinakailangan buuin ang pangungusap
upang maging wasto at maging maayos na
pangungusap. Ang unang grupong
makakatapos ay magagantimpalaan ng
puntos.

ng maliit na pamilya

Maginhawa ang buhay

ay mahirap

habang
 Republic of the Philippines
Cagayan State University
College of Teacher Education
Maura, Aparri, Cagayan

ng malaking pamilya

(Ang mga bata ay mag-uunahan sa

pagsagot)
ang pamumuhay

Sagot: Maginhawa ang buhay ng malaking

pamilya habang ang pamumuhay ng maliit
na pamilya ay mahirap.

7. Pagpapahalaga
Titser para maipahayag ang gustong sabihin.
Sa palagay niyo mga bata, bakit mahalaga
ang ayos ng pangungusap at bakit kailangan
natin itong pag – aralan.

Magaling mga bata!

B. Paglinang na Gawain

1. Paglalahad

Mga bata ang ginawa ninyo kanina sa

pangkatang gawain ay may kaugnayan sa
ating tatalakayin ngayong araw.

Ngayon may ideya na ba kayo kung ano ang

paksa na atin tatalakayin.?
Ayos ng pangungusap titser
 Republic of the Philippines
Cagayan State University
College of Teacher Education
Maura, Aparri, Cagayan

Mahusay mga bata!

Ngayong umaga ay ating tatalakayin ang

ayos ng pangungusap. Nais kong kayo’y
makinig ng maayos upang sa gayo’y
makapagbahagi rin kayo ng mga matutunan
ninyo ngayong araw.

Handa na ba kayong making mga bata? Opo titser!

2. Pagtatalakay

Mga bata mayroon tayong dalawang ayos

ng pangungusap. Ito ay ang karaniwan at di
karaniwan.

Sa palagay niyo ano ang karaniwan? May

ideya ba kayo?
Wala po titser
Klas, makinig kayo ng mabuti para
maintindihan niyo ang karaniwan at di
karaniwan.
Opo titser
Pakibasa ang kahulugan ng karaniwan.

Ang karaniwan ay nauuna ang panaguri o

ang bahagi nito kaysa sa simuno sa
pagbubuo ng isang pangungusap. Ito ang
kadalasang ginagamit natin lalo na sa mga
pasalitang gawain.
Tama! Ang karaniwan ay kapag nauuna ang
panaguri sa simuno.
 Republic of the Philippines
Cagayan State University
College of Teacher Education
Maura, Aparri, Cagayan

Ang halimbawa ng karaniwang ayos ng

pangungusap ay itinapon ni Melody ang
mga luma niyang damit.

Sa tingin niyo mga bata na san ang

panaguri? Itinapon at ang mga luma niyang damit
titser

Magaling! Ang panaguri ay itinapon at ang

mga luma niyang damit.

Nasan naman ang simuno?

Si Melody titser

Magaling! Ang simuno ay si Melody

Sino pa ang makakapagbigay ng halimbawa

ng karaniwang ayos ng pangungusap.

Ako po titser

Okay, Angelique

Kinuha ni Abel ang lahat ng mga prutas at

ipinamigay ang mga ito sa mga kapitbahay
niya.
Magaling!

Nasan ang panaguri?

Kinuha titser

Nasan naman ang simuno?

Abel titser
Tama!

Ngayon dadako naman tayo sa di

karaniwang ayos.

Pakibasa ang kahulugan ng di karaniwang

ayos ng pangungusap.
 Republic of the Philippines
Cagayan State University
College of Teacher Education
Maura, Aparri, Cagayan

Ang di karaniwang ayos ito ang ayos ng

pangungusap na nauuna ang simuno kaysa
sa panaguri. Ang panandang ay ang
kadalasang nagdurugtong sa dalawang
bahagi sa isang pangungusap.
Tama! Ang di karaniwan naman ay nauuna
ang simuno kaysa sa panaguri.

Halimbawa nito ay si Alex ay nahuli sa

klase.

Ang salitang si alex ang simuno at ang mga

salitang ay nahuli sa klase ang panaguri.

Naintindihan niyo ba mga bata?

Opo titser
Kung ganon, sino ang makakapagbigay ng
halimbawa ng di karaniwang ayos.

Okay, Jane Ako po titser

Nasan ang simuno? Ang bata ay nadapa

Nasan naman ang panaguri? Ang bata po titser

Mahusay! Mukhang naiintidihan niyo na Ay nadapa titser

ang ating ayos ng pangungusap. Kaya
naghanda ako ng aktibidad na inyong
gagawin. Handa na ba kayo?

Opo titser
3. Ginabayang pagsasanay

Kung ganun, papangkatin ko kayo sa apat

na grupo. Ang larong ito ay tinatawag kong‘
“Kapareha ko, ibigay mo” ganito lang ang
mekaniks ng ating laro. Magbibigay ako ng
 Republic of the Philippines
Cagayan State University
College of Teacher Education
Maura, Aparri, Cagayan

simuno at kayo ang magbibigay ng

panaguri. At kung panaguri naman ang
binigay ko kayo naman ay magbibigay ng
simuno. Dapat sa sampung Segundo ay may
nagawa na kayo.

Halimbawa si titser ang simuno mag iisip

kayo ng panaguri na nababagay kay titser.
Sino ang makakapagbigay?

Ako po titser
Yes Rhea

Si titser ay matalino
Tama! Si titser ay matalino. Ganun lang
kadali ang mekaniks ng ating laro.

Naiintindihan niyo ba mga bata?

Opo titser
Kung ganon kayo ang unang grupo,
pangalawa, pangatlo at ang pang apat na
grupo. Sa loob lamang ng sampung segundo
ay dapat nakabuo na kayo ng bilog.

Sisimulan na natin ang ating laro. ( bubuo ng bilog ang bawat grupo)

1. Ang mga anak __

2. Napakaganda __
3. Ang parol __
4. Si juan __
5. Nag – aaral ng Mabuti __

6. Paglalahat

Kung kayo ay nakinig sa aking diskasyon

ano ang dalawang ayos ng pangungusap?
Ang karaniwan ayos at di karaniwang ayos.
 Republic of the Philippines
Cagayan State University
College of Teacher Education
Maura, Aparri, Cagayan

Mahusay lance! Tama iyon!

Ano ang karaniwang ayos ?

Titser ang karaniwang ayos ay nauuna ang

panaguri kaysa sa simuno.
Magaling! Sino ang makakapagbigay ng
halimbawa ng karaniwang ayos?
Ako po titser
Yes, Leene
Nag – aaral ng medisina si Coleen.
Magaling!

Naintindihan niyo na talaga ang karaniwang

ayos ngayon dadako naman tayo sa di
karaniwang ayos.

Ano naman ang di karaniwang ayos?

Kapag di karaniwang ayos titser nauuna
naman ang simuno kaysa sa panaguri.
Tama!

Sino naman ang makakapagbigay ng

halimbawa ng di karaniwang ayos?
Ako po titser
Yes Mylyn
Ang mag – anak ay nagsisimba tuwing
lingo.
Magaling mga bata! Ang di-karaniwang
ayos ay nauuna naman ang simuno at
susunod ang panaguri. Naiintindihan ba?
Opo titser
Kunh talagang naiintindihan ninyo. May
hinanda ulit akong gawain para sa inyo.
Handa na ba kayo?
Opo titser
 Republic of the Philippines
Cagayan State University
College of Teacher Education
Maura, Aparri, Cagayan

C. Pangwakas na Gawain

Paglalapat

Panuto: ang mga mag – aaral ay mahahati

sa apat na grupo at magbibigay ng tig
lilimang halimbawa ng karaniwang ayos at
di karaniwang ayos ng pangungusap
binibigyan ko kayo ng limang minuto para
gawin ito. Kung sino ang unang makatapos
ng pangkatang gawain ay mauunang mag
prepresentasyon sa harap at mabibigyan ng
dagdag na puntos.

Naintindihan ba mga bata?

Opo titser!
Kung ganun ay maari na kayong magsimula.
Lahat dapat ay may kooperasyon.

(Mga bata ay ginawa ang pangkatang

Magaling nga bata! gawain)
Bigyan niyo ang bawat isa ng masigabong
palakpak!

(Mga bata ay nagpalakpakan)

IV. Pagtataya
Isulat ang K kung karaniwan ang ayos ng pangungusap at DK kung di – karaniwang ang ayos.
____1. Si Angela ay mabait at matulunging bata.
____2. Madasalin ang magkakapatid.
____3. Ang sumulat sa akin ay hindi ko kilala.
____4. Tinatawagan sa entablado ang panauhan.
 Republic of the Philippines
Cagayan State University
College of Teacher Education
Maura, Aparri, Cagayan

____5. Ang matatalino ay ipinatawag ng punong – guro.

____6. Ang matataba ay ilipat ninyo ng kulungan.
____7. Siya ay isang halimbawang dapat tularan.
____8. Tanyag sa kanyang paaralan si Mylyn.
____9. Isang negosyante ang kanyang Ama.
____10. Mahusay na artista si Lorna Tolentino.

V. Takdang Aralin
Panuto: Gumawa ng limang sariling halimbawa ng karaniwan at di – karaniwang ayos na
pangungusap. Ilagay sa sangkapat na papel.