სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

იურიდიული ფაკულტეტი
სილაბუსი

სასწავლო კუსის კონსტიტუციური (სახელმწიფო მოწყობის) სამართალი

დასახელება
სასწავლო კუსის კოდი Law B 105
სასწავლო კურსისი იურიდიული ფაკულტეტი, ბაკალავრიატი, I სემესტრი ,
სტატუსი სავალდებულო საგანი
ECTS - სასწავლო კურსის 6 კრედიტი, საათების საერთო რაოდენობა 150სთ, აქედან
კრედიტები საკონტაქო: 30 სთ. ლექცია, 30 სთ. ჯგუფში მუშაობა, 2 სთ.
შუალედური შეფასება, 3 სთ. ფინალური შეფასება. სულ -65 სთ.
დამოუკიდებელი მუშაობისთვის: სხვადასხვა სახის ინფორმაციის
მოძიება, მასალის დამუშავება, 30სთ. წერითი და ზეპირი საშინაო
დავალებების შესრულება, პრეზენტაციების მომზადება – 30სთ.
შუალედური შეფასებისთვის მომზადება -10 სთ. ფინალური
გამოცდისათვის მომზადება - 15 სთ. სულ 85 სთ. საათების
რაოდენობა კვირაში - 4 სთ.

სასწავლო კურსის ფორმატი 30 სთ. ლექცია, 30 სთ. ჯგუფში მუშაობა, 2 სთ. შუალედური
შეფასება, 3 სთ. ფინალური შეფასება.
ლექტორი ქართლოს ფრიდონაშვილი, ასოცირებული პროფესორი,
იურიდიული ფაკულტეტი
ტელ: 595 50 85 99; e-mail: k.pridonasvili@gmail.com
კონსულტაციის დრო და ადგილი: საჯარო სამართლის
მიმართულება (ოთახი 406) ხუთშაბათი 14-18სთ. მდე
სასწავლო კურსისი მიზანი საქართველოს კონსტიტუციური სამართლის შესწავლის მიზანია
სტუდენტებს შეუქმნას სიღრმისეული წარმოდგენა და ასწავლოს:
საქართველოს ტერიტორიულ–სახელმწიფოებრივი მოწყობა;
სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანიზაციისა და განხორციელების
პრინციპები და პროცესი; დებულებები, რომელთაც ემყარება
საქართველოს საარჩევნო სამართალი და საარჩევნო სისტემა, ადგი-
ლობრივი თვითმმართველობის კონსტიტუციური პრინციპები.
ყურადღება გაამახვილოს საქართველოს პოლიტიკური
ხელისუფლების ჩამოყალიბების, განხორციელებისა და გადაცემის
თავისებურებებზე და ა.შ.
კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს დასკვნის
ჩამოყალიბებას. შეძლებს მასალის წერილობით და ზეპირ
კომუნიკაციას, გამოუმუშავდება უნარი გონივრულად შეაფასოს
დამოკიდებულება განხილული ღირებულებების მიმართ. შეძლებს
იმოქმედოს სოციალური და დემოკრატიული ფასეულობების
გათვალისწინებით.
სასწავლო კურსის საგნის შესწავლას წინაპირობა არ გააჩნია
შესწავლის წინაპირობები
სასწავლო კურსის შინაარსი იხილეთ დანართი
სავალდებულო 1. დიმიტრი გეგენავას საერთო რედაქციით, საქართველოს
ლიტერატურა საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013;
2. საქართველოს კონსტიტუცია;
3. საქართველოს კანონი ნორმატიული აქტების შესახებ
დამატებითი ლიტერატურა 1. ა. შაიო, ხელისუფლების თვითშეზღუდვა, კონსტი-
ტუციონალიზმის შესავალი, სამეცნიერო რედაქტორი თ. ნინიძე,
თბილისი, 2003 წ.
2. მ. გიორგაძე, ვ. თორდია, ვ. ხმალაძე, საქართველოს
კონსტიტუციური სამართალი, თბილისი, 2001 წ.
3. ზ. რუხაძე, საქართველოს კონსტიტუციური სამართალი,
ბათუმი, 1999 წ.
4. მურმან გორგოშაძე, დავით სამნიძე, იურიდიული
გეოგრაფია, ბათუმი, 2008 წ.
5. Maurice Duverger, Constitution et documents politiques, Paris,
1987;
1. Eric Oliva, Droit constitutionnel 5-ieme edition, edition Dalloz,
2006.
1. სსიპ სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკა;
2. www.justice.gov.ge;
3.ლექტორის პირადი ბიბლიოთეკა
ცოდნა და გაცნობიერება

საგნის გავლის შემდეგ სტუდენტმა სიღრმისეულად იცის:

კონსტიტუციური სამართლის ცნება, სისტემა, წყაროები;
სახელმწიფოს ტერიტორიული მოწყობის ფორმები;
სახელმწიფოს მმართველობის ფორმები;
საქართველოს საარჩევნო სამართლის საფუძვლები;
საქართველოს პრეზიდენტის პოლიტიკურ-სამართლებრივი
სტატუსი;
საქართველოს პარლამენტის კომპეტენცია;
სწავლის შედეგები საქართველოს მთავრობის ფორმირება;
საქართველოს საერთო სასამართლოების სისტემა.
ბ) შეუძლია გააცნობიეროს
საქართველოს 1995 წლის 24 აგვისტოს კონსტიტუციის არსი და
მნიშვნელობა;
ხელისუფლებათა განაწილების პრინციპის მნიშვნელობა;
სასამართლო ხელისუფლების როლი და მნიშვნელობა პოლიტიკურ
სისტემასა და რეჟიმში;
უშუალო და წარმომადგენლობითი დემოკრატიის მნიშვნელობა
სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანიზაციაში.
ცოდნის პრაქტიკაში გამოყენება
საგნის გავლის შემდეგ სტუდენტს შეუძლია:
შეაფასოს ხელისუფლებათა განაწილების პრინციპის მოქმედება
სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანიზაციაში;
გამოიტანოს დასკვნები საარჩევნო სისტემებისა და საარჩევნო
პრინციპების ფუნქციონირების თაობაზე;
შეაფასოს პარლამენტარიზმის ჩამოყალიბებისა და განვითარების
დონე ქვეყანაში;
მოახდინოს სამართლებრივი შეფასება ქვეყანაში არსებული
 პოლიტიკური პროცესისა თუ პოლიტიკური რეჟიმისა.
იმსჯელოს ამა თუ იმ ნორმატიული აქტის კონსტიტუციასთან
შესაბამისობასთან დაკავშირებით.

დასკვნის უნარი

სტუდენტს შეძენილი ცოდნის საფუძველზე შეუძლია

კონსტიტუციურ სამართალში სამართლებრივი პორბლემების
მრავალმხრივი ხედვისა და ანალიზის საფუძველზე
გადაწყვეტილებების მიღება. დასაბუთებული აზრის ჩამოყალიბება.
პროფესიული თვალსაზრისით, გაითავისა სასწავლო დისციპლინა.

კომუნიკაციის უნარი

სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტს შეუძლია:

კონსტიტუციური სამართლის საკითხებზე ზეპირი და წერილობითი
ფორმით ცოდნის დამაჯერებლად და დასაბუთებულად წარმოჩენა.
ინტერნეტ რესურსებიდან ინფორმაციის მოძიება მშობლიურ და
უცხო ენაზე.

სწავლის უნარი

სასწავლო კურსის სათანადო ათვისების შემდეგ სტუდენტს

შეუძლია სასწავლო დისციპლინაში შემავალ საკითხთა გააზრება,
საკანონმდებლო ცვლილებების, სასამართლო პრაქტიკის,
მეცნიერების სიახლეების მიდევნებისა და ცოდნის მუდმივად
განახლების უნარი.

ღირებულებები
კურსი ეყრდნობა ღირებულებათა და დემოკრატიის პრინციპების
სისტემას, მათ შესწავლა-ანალიზს და სარეკომენდაციო
წინადადებებს. მოცემული სასწავლო კურსით სტუდენტი
დარწმუნდა განხილული ღირებულებებისა და პრინციპების
სამართლიანობაში და გამოუმუშავდა უნარი გონივრულად
შეაფასოს სხვების დამოკიდებულება განხილული ღირებულებების
მიმართ, სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი მხარეთა
ინტერესების სამართლიანად დაბალანსების უზრუნველსაყოფად
აანალიზებს არსებულ სამართლებრივ ღირებულებებს.
სწავლებისა და სწავლის სალექციო კურსის თეორიული მასალა ინტერაქტიური სწავლების
მეთოდები ძირითად სტრატეგიებს ეყრდნობა. დისციპლინის შესწავლისას
ვიყენებთ სხვადასხვა სწავლების მეთოდს. კერძოდ:
დისკუსია/დებატები - ინტერაქტიული სწავლების ერთი-ერთი
ყველაზე გავრცელებული მეთოდია. დისკუსიის პროცესი
მკვეთრად ამაღლებს სტუდენტთა ჩართულობის ხარისხსა და
აქტივობას. დისკუსია შესაძლებელია გადაიზარდოს კამათში. ეს
მოთოდი უვითარებს სტუდენტს კამათისა და საკუთარი აზრის
დასაბუთების უნარს.
ინდუქცია, დედუქცია, ანალიზი და სინთეზი.
- სწავლების ინდუქციური მეთოდი განსაზღვრავს ნებისმიერი
საგნობრივი ცოდნის გადაცემის ისეთ ფორმას, როდესაც სწავლის
პროცესში აზრის მსვლელობა კერძოდან კონკრეტულისაკენ,
 ფაქტებიდან განზოგადებისკენ არის მიმართული, ანუ მასალის
გადმოცემისას პროცესი მიმდინარეობს კონკრეტულიდან
ზოგადისკენ.
- სწავლების დედუქციური მეთოდი განსაზღვრავს ნებისმიერი
საგნობრივი ცოდნის გადაცემის ისეთ ფორმას, რომელიც ზოგად
ცოდნაზე დაყრდნობით ახალი ცოდნის აღმოჩენის ლოგიკურ
პროცესს წარმოადგენს, ანუ პროცესი მიმდინარეობს ზოგადიდან
კონკრეტულისაკენ.
- საწავლო პროცესში ანალიზის მეთოდი გვეხმარება სასწავლო
მასალის, როგორც ერთი მთლიანის, შემადგენელ ნაწილებად
დაშლაში, ამით მარტივდება რთული პრობლემების შიგნით
არსებული ცალკეული საკითხების დეტალური გაშუქება.
- სინთეზის მეთოდი გულისხმობს შებრუნებულ პროცედურას, ანუ
ცალკეული საკითხების დაჯგუფებით ერთი მთლიანის შედგენას. ეს
მეთოდი ხელს უწყობს პრობლემის, როგორც მთელის დანახვის
უნარის განვითარებას.
ახსნა-განმარტებითი მეთოდი - ეფუძნება მსჯელობას მოცემული
საკითხის ირგვლივ. პროფესორს მასალის გადმოცემისას მოჰყავს
კონკრეტული მაგალითი, რომლის დაწვრილებითი განხილვაც
ვხდება მოცემული თემის ფარგლებში.
შეფასების კრიტერიუმები ცოდნის შემოწმება და შეფასება ხდება ჯგუფში მუშაობით,
შუალედური და ფინალური გამოცდით. სულ 100 ქულა.

I. აქტივობა _ 30 ქულა;
II. შუალედური გამოცდა _ 30 ქულა;
III. ფინალური გამოცდა _ 40 ქულა.

აქტივობა - გულისხმობს ცალკეული თემების ზეპირ

პრეზენტაციას, სათანადო ლიტერატურის დამუშავებას და მის
ანალიზს. სტუდენტის ყოველკვირეული შეფასებაა 2 ქულა.
2.0 ქულა - სტუდენტი კარგადაა მომზადებული, პასუხი (მოხსენება)
სრულყოფილია, სამართლებრივად დასაბუთებულია და სწორია.
სტუდენტს გააზრებული აქვს და კარგად ერკვევა პრობლემურ
საკითხში.
1.5 - 1.0 ქულა - სტუდენტი მომზადებულია, იცნობს პრობლემურ
საკითხს, მაგრამ ბოლომდე გააზრებული არ აქვს იგი და პასუხი
(მოხსენება) საკმარისად სრულყოფილი არ არის.
0.5 ქულა - სტუდენტი კარგად მომზადებული არ არის. მართალია
იცნობს პრობლემურ საკითხს, მაგრამ გააზრებული არ აქვს იგი და
პასუხი (მოხსენება) სრულყოფილი არ არის.
0 ქულა - სტუდენტი სრულიად მოუმზადებელია.

შუალედური გამოცდა: შედგება 2 კომპონენტისაგან: ტესტი და ღია

კითხვა. 20 ტესტი, სწორი პასუხი ტესტზე შეფასდება 1 ქულით.
თითოეულ ღია კითხვაზე სწორი პასუხი შეფასდება 2 ქულით, სულ
5 ღია კითხვა.

სტუდენტის ფინალურ გამოცდაზე დაშვების წინაპირობაა მის მიერ

სემესტრის განმავლობაში სულ მცირე 11 ქულის მოგროვება.
ფინალური გამოცდა: შედგება 2 კომპონენტისაგან: ტესტი და ღია
კითხვა. თითოეული ტესტის სწორი პასუხი შეფასდება 1 ქულით.
 სულ 30 ტესტი. თითოეულ ღია კითხვაზე სწორი პასუხი შეფასდება
2 ქულით, სულ 5 ღია კითხვა.

ღია კითხვის შეფასება:

2.0 ქულა - სტუდენტი კარგადაა მომზადებული, პასუხი
სრულყოფილია, სამართლებრივად დასაბუთებულია და სწორია.
სტუდენტს გააზრებული აქვს და კარგად ერკვევა პრობლემურ
საკითხში.
1.5 - 1.0 ქულა - სტუდენტი მომზადებულია, იცნობს პრობლემურ
საკითხს, მაგრამ ბოლომდე გააზრებული არ აქვს იგი და პასუხი
საკმარისად სრულყოფილი არ არის.
0.5 ქულა - სტუდენტი კარგად მომზადებული არ არის. მართალია
იცნობს პრობლემურ საკითხს, მაგრამ გააზრებული არ აქვს იგი და
პასუხი სრულყოფილი არ არის.
0 ქულა - პასუხი არასწორია.

შეფასების სისტემა უშვებს:

ა) ხუთი სახის დადებით შეფასებას:
ა.ა) (A) ფრიადი – 91-100ქულა;
ა.ბ) (B) ძალიან კარგი _ 81-90 ქულა;
ა.გ) (ჩ) კარგი – 71-80 ქულა;
ა.დ) (D) დამაკმაყოფილებელი – 61-70 ქულა;
ა.ე) (E) საკმარისი – 51-60 ქულა;
ბ) ორი სახის უარყოფით შეფასებას:

ბ.ა) (FX) ვერ ჩააბარა – 41-50 ქულა, რაც ნიშნავს, რომ სტუდენტს
ჩასაბარებლად მეტი მუშაობა სჭირდება და ეძლევა
დამოუკიდებელი მუშაობით დამატებით გამოცდაზე ერთხელ
გასვლის უფლება.

ბ.ბ) (F) ჩაიჭრა – 40 ქულა და ნაკლები, რაც ნიშნავს, რომ

სტუდენტის მიერ ჩატარებული სამუშაო არ არის საკმარისი და მას
საგანი ახლიდან აქვს შესასწავლი.

დანართი 1

№ საქართველოს კონსტიტუციური სამართალი (სახელმწიფო მოწყობა).

1 საკონსტიტუციო სამართლის სისტემა; საკონსტიტუციო სამართლის ცნება და
მიზანი;საკონსტიტუციო სამართლის განვითარების ეტაპები; საკონსტიტუციო სამართლის
წყაროები; საკონსტიტუციო - სამართლებრივი ურთიერთობები და საკონსტიტუციო
სამართლის პრინციპები
ლიტ. დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ.
14-30

ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
2 მოძღვრება კონსტიტუციაზე. ; კონსტიტუციის არსი; კონსტიტუციის ფუნქციები;
კონსტიტუციის სახეები
ლიტ. დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ.
31-40

ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
3 საქართველოს კონსტიტუცია და ნორმატიული აქტების სისტემა; საქართველოს
კონსტიტუციის სტრუქტურა; საქართველოს კონსტიტუციის გადასინჯვა; საქართველოს
ნორმატიული აქტების სისტემა; ნორმატიული აქტების კლასიფიკაცია და იერარქია;
ნორმატიული აქტები

ლიტერატურა:
დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ. 41-
50

ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
4 ქართული კონსტიტუციონალიზმის განვითარების ეტაპები; ძალაუფლების გამიჯვნის
შუასაუკუნის იდეა საქართველოში; საკონსტიტუციო შინაარსის უძველესი წყაროები;
საკონსტიტუციო იდეები საქართველოში; საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტი და 1921
წლის კონსტიტუცია; საკონსტიტუციო დიქტატურა საბჭოთა საქართველოში;
კვაზისაკონსტიტუციო რეფორმები გარდამავალ პერიოდში; საკონსტიტუციო ცვლილებები
და რეფორმები 1995-2013 წლებში.
ლიტერატურა:
დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ. 51-77
ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი პრეზენტაცია
5 პოლიტიკური რეჟიმი; მმართველობის ფორმები; მონარქია; რესპუბლიკა

ლიტერატურა:
დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ. 78-105
ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
6 საქართველოს მმართველობის ფორმა; საქართველოს მმართველობის ფორმის ისტორიული
ანალიზი; 1995 წლის საქართველოს კონსტიტუციის თავდაპირველი რედაქცია; 2010 წლის
საკონსტიტუციო ცვილებები
ლიტერატურა:
დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ. 105-
125
ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
7 ტერიტორიული მოწყობის ზოგადი მიმოხილვა; უნიტარიზმი; ფედერალიზმი;
რეგიონალიზმი;
დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ. 125-144
ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
8 შუალედური გამოცდა - 2 სთ

9 საქართველოს ტერიტორიული მოწყობა; დამოუკიდებელი საქართველოს დილემა; 1995

წლის კონსტიტუცია ტერიტორიული მოწყობის შესახებ; თანამედროვე საქართველოს
ტერიტორიული მოწყობა; აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა; აფხაზეთის ავტონომიური
რესპუბლიკა; ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე შექმნილი
დროებითი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული

ლიტერატურა:
დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ. 145-160
ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
10 არჩევნები და საარჩევნო სამართალი; არჩევნების სახეები და პერიოდულობა; საარჩევნო
სისტემები; საარჩევნო უფლება და ცენზები, არჩევნების პრინციპები; რეფერენდუმი და
პლებიცისტი; საქართველოს საარჩევნო სისტემა და არჩევნები
ლიტერატურა:
დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ. 161-179
ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
11 პარლამენტარიზმის ზოგადი მიმოხილვა; პარლამენტი საქართველოს სახელმწიფოს
ისტორიაში; საქართველოს პარლამენტის სტრუქტურა

ლიტერატურა:
დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ. 191-217
ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
12 საქართველოს პარლამენტის საკანონმდებლო უფლებამოსილებები

ლიტერატურა:
დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ,
გვ. 218-238
ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია /დებატები
13 პრეზიდენტის ინსტიტუტის ზოგადი მიმოხილვა; საქართველოს პრეზიდენტი,
საკონსტიტუციო რეფორმები და პრეზიდენტი; საქართველოს პრეზიდენტი კონსტიტუციის
მიხედვით

ლიტერატურა:
1დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ,
გვ. 239-265

ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
14 მთავრობის ინსტიტუტის ზოგადი მიმოხილვა; საქართველოს მთავრობა, სამართლებრივი
წარსული; საკონსტიტუციო რეფორმები; საქართველოს მთავრობის საკონსტიტუციო-
სამართლებრივი სტატუსი და უფლებამოსილებები
 ლიტერატურა:
დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ. 266-287
ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
15 სასამართლო ხელისუფლების ზოგადი მიმოხილვა; საქართველოს სასამართლო სისტემა

ლიტერატურა:
დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ. 287-312
ლექ.-2სთ
ჯგუფ. მუშ. – 2სთ. ზეპირი კამოკითხვა, დისკუსია
16 საკონსტიტუციო კონტროლის ზოგადი მიმოხილვა; საკონსტიტუციო კონტროლი
საქართველოში; უფლებათა დაცვის მექანიზმები საქართველოში

დიმიტრი გეგენავა, საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, თბილისი 2013 წ, გვ. 313-333;

გვ. 383-391
17- ფინალური გამოცდა
19
20- ფინალური გამოცდის გადაბარება
21

სილაბუსის ავტორი, ასოც. პროფ. ქართლოს ფრიდონაშვილი