ივ.

ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

Ivane Javakhishvili Tbilisi State University

სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი

ფაკულტეტი იურიდიული ფაკულტეტი

საგანმანათლებლო პროგრამა სამართალი
უმაღლესი განათლების საფეხური ბაკალავრიატი

ადგილობრივი თვითმმართველობის (მუნიციპალური) სამართალი

სასწავლო კურსის სახელწოდება
Local government (municipal) law

სასწავლო კურსის სტატუსი არჩევითი სასწავლო კურსი

სახელი, გვარი ირაკლი კახიძე

სამეცნიერო ხარისხი სამართლის დოქტორი
სასწავლო კურსის თანამდებობა ასისტენტ-პროფესორი
განმახორციელებელი საკონტაქტო ტელ. 5 77 113309
E-mail i.kakhidze@yahoo.com
კონსულტაციის დღე: ფაკულტეტის დეკანის მიერ დამტკიცებული გრაფიკის შესაბამისად

სასწავლო კურსის კოდი

სწავლების ენა ქართული

წინაპირობები სასწავლო კურსი - საქართველოს საკონსტიტუციო (სახელმწიფო მოწყობის) სამართალი

კრედიტი (ECTS) 5
საათები (1 კრედიტი = 25 სთ) 125
საკონტაქტო საათები, მ.შ 31
სტუდენტის სასწავლო
დატვირთვა ლექცია 19 სთ.
სემინარი 7 სთ.
შუალედური და დასკვნითი გამოცდები 5 სთ
დამოუკიდებელი საათები 94

სასწავლო კურსის მიზანი სასწავლო კურსის მიზანია სტუდენტს:

 მისცეს სიღრმისეული ცოდნა ადგილობრივი თვითმმართველობის (მუნიციპალური) სამართლის ცნების,

მიზნების, ამოცანების, ისტორიული, თეორიული და პრაქტიკული ასპექტების, ადგილობრივი
თვითმმართველობის სფეროში მოქმედი სამართლებრივი ნორმებისა და „ადგილობრივი
თვითმმართველობის შესახებ“ ევროპული ქარტიის დებულებების, ადგილობრივი თვითმმართველობის
 არსის, სისტემის, პრინციპების, სტრუქტურის, ძირითადი ნიშნების, სამართლებრივი ბუნების, საერთო
სახელმწიფოებრივ სისტემაში მისი მნიშვნელობისა და როლის, თვითმმართველობის განხორციელებაში
მოქალაქეთა მონაწილეობის ფორმების და მექანიზმების, თვითმმართველობის ორგანოების
საქმიანობაზე სახელმწიფო ზედამხედველობის განხორციელების ფორმების და მეთოდების,
ადგილობრივი თვითმმართველობის აღმასრულებელი და წარმომადგენლობითი ორგანოების სტატუსის
და საქმიანობის, ადგილობრივი თვითმმართველობის ქონებისა და ბიუჯეტის, თბილისის სტატუსის,
სამხარეო საკონსულტაციო საბჭოების სტატუსის და საქმიანობის, ასევე სხვადასხვა სამართლებრივი
სისტემების დემოკრატიული ქვეყნების ადგილობრივი თვითმმართველობის თავისებურებების შესახებ;
 გამოუმუშავოს ადგილობრივი თვითმმართველობის (მუნიციპალური) სამართლის მარეგულირებელი
ნორმების ანალიზის, მათი სწორად განმარტებისა და პრაქტიკული გამოყენების უნარი.

სწავლის შედეგები
ცოდნა და გაცნობიერება
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეიძენს სიღრმისეულ ცოდნას ადგილობრივი
თვითმმართველობის არსის, მიზნებისა და ამოცანების, პრინციპების, ძირითადი დამახასიათებელი
ნიშნების; თვითმმართველობის ორგანოების საქმიანობაზე სახელმწიფო ზედამხედველობის
განხორციელების ფორმებისა და მეთოდების, ადგილობრივი თვითმმართველობის აღმასრულებელი და
წარმომადგენლობითი ორგანოების სტატუსისა და საქმიანობის, ადგილობრივი თვითმმართველობის
ქონებისა და ბიუჯეტის, თბილისის სტატუსის; სამხარეო საკონსულტაციო საბჭოების სტატუსისა და
საქმიანობის შესახებ.

სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტს გაცნობიერებული ექნება ადგილობრივი

თვითმმართველობის (მუნიციპალური) სამართლის არსი და მნიშვნელობა, ასევე ადგილობრივი
თვითმმართველობის განხორციელებაში ადამიანების აქტიური ჩართულობის მნიშვნელობა და
ხელისუფლების ვერტიკალური დანაწილების როლი დემოკრატიული სახელმწიფოს მშენებლობის
პროცესში.
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:

 ადგილობრივი თვითმმართველობის პრობლემატური საკითხების იდენტიფიცირებასა და მათი

ცოდნის პრაქტიკაში გადაწყვეტისათვის ნორმატიული საფუძვლების მოძიებას;
გამოყენების უნარი  ადგილობრივი თვითმმართველობის სფეროში მოქმედი ნორმების განმარტებასა და პრაქტიკულ
საქმიანობაში სწორად გამოყენებას;
 საჯარო დაწესებულებებში (თვითმმართველობის ორგანოებში) შესაბამისი პროცედურების დაცვითა და
სამართლებრივი საშუალებების გამოყენებით მოქმედებას.
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:

დასკვნის უნარი  ადგილობრივი თვითმმართველობის საკითხებზე არსებული პრობლემების ხედვას, პრობლემური

საკითხების, ასევე ადგილობრივი თვითმმართველობის სფეროში მიმდინარე რეფორმების და
ცვლილებების ანალიზს და სამართლებრივად დასაბუთებული დასკვნის ჩამოყალიბებას.
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:

კომუნიკაციის უნარი  ადგილობრივი თვითმმართველობის საკითხებზე დებატებში ჩართვას, განსხვავებული აზრის გაგებას
და იურიდიული ტერმინოლოგიის გამოყენებით ზეპირი და წერილობითი ფორმით ცოდნის
გადმოცემას.
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:
სწავლის უნარი
 ადგილობრივი თვითმმართველობის საკითხებზე საკანონმდებლო ცვლილებების, სასამართლო
პრაქტიკის და მეცნიერული სიახლეების მიდევნებას და ცოდნის მუდმივად განახლებას.
სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ სტუდენტი შეძლებს:

ღირებულებები  თვითმმართველობის ორგანოებში პრაქტიკული საქმიანობისას სამართლიანობის, კანონის

უზენაესობის პრინციპის, ინდივიდთა უფლებების, სოციალური და დემოკრატიული
ფასეულობების დაცვას.

ლექცია
სამუშაო ჯგუფში მუშაობა
სწავლება-სწავლის
პრაქტიკული მუშაობა
მეთოდები
სემინარი
ელექტრონული რესურსით სწავლება
ელექტრონული სწავლება
სხვა

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 2 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შეფასება
სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შეფასება წარმოებს 100-ქულიანი სისტემით. სტუდენტის სწავლის შედეგის
მიღწევის დონის შეფასება მოიცავს შუალედურ შეფასებას (მაქსიმუმ 60 ქულა) და დასკვნით შეფასებას (მაქსიმუმ 40 ქულა),
რომელთა ჯამი წარმოადგენს საბოლოო შეფასებას (100 ქულა).

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შუალედური შეფასების კომპონენტებია ზეპირი გამოკითხვა და
შუალედური წერითი გამოცდა. სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შუალედური შეფასების თითოეულ
კომპონენტს გააჩნია თავისი წილი შუალედური შეფასების 60 ქულის ფარგლებში. სტუდენტის შუალედური შეფასების
მინიმალური კომპეტენციის ზღვარის ხვედრითი წილი შეადგენს 21 ქულას.

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის დასკვნითი შეფასების კომპონენტია დასკვნითი წერითი გამოცდა.
დასკვნითი წერითი გამოცდა სავალდებულოა. დასკვნით წერით გამოცდაზე გასვლის უფლება ეძლევა სტუდენტს, რომელ-
საც შუალედური შეფასებით დააგროვილი აქვს მინიმუმ 21 ქულა. სტუდენტს, რომელსაც შუალედური შეფასებით
დაგროვილი არ ექნება შუალედური შეფასების მინიმალური კომპეტენციის ზღვარი ანუ მინიმუმ 21 ქულა, დასკვნით წერით
გამოცდაზე არ დაიშვება. დასკვნითი შეფასების მინიმალური კომპეტენციის ზღვარის ხვედრითი წილი შეადგენს 20 ქულას.
დასკვნითი შეფასება ჩაბარებულად ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ სტუდენტი დასკვნით წერით გამოცდაზე დააგროვებს
მინიმუმ 20 ქულას.

სასწავლო კურსი ჩაბარებულად ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ შუალედური შეფასებისა და დასკვნითი შეფასების (40
ქულა) გათვალისწინებით სტუდენტი დააგროვებს მინიმუმ 51 ქულას. სტუდენტს კრედიტი ენიჭება კანონმდებლობით
გათვალისწინებული ერთ-ერთი დადებითი შეფასების მიღების შემთხვევაში.
დადებითი შეფასება
A - ფრიადი შეფასების 91-100 ქულა
B - ძალიან კარგი მაქსიმალური შეფასების 81-90 ქულა
C - კარგი მაქსიმალური შეფასების 71-80 ქულა
D - დამაკმაყოფილებელი მაქსიმალური შეფასების 61-70 ქულა
E - საკმარისი მაქსიმალური შეფასების 51-60 ქულა
უარყოფითი შეფასება
მაქსიმალური შეფასების 41-50 ქულა (სტუდენტს ჩასაბარებლად მეტი მუშაობა სჭირდება და
FX - ვერ ჩააბარა ეძლევა დამოუკიდებელი მუშაობით დამატებით გამოცდაზე ერთხელ გასვლის უფლება.
ამასთან, დამატებითი გამოცდა შეიძლება დანიშნოს დასკვნითი გამოცდის შედეგების
გამოცხადებიდან არანაკლებ 5 კალენდარულ დღეში).
მაქსიმალური შეფასების 40 ქულა და ნაკლები (სტუდენტის მიერ ჩატარებული სამუშაო არ არის
F - ჩაიჭრა
საკმარისი და მას საგანი ახლიდან აქვს შესასწავლი)
შეფასების ფორმები და კომპონენტები
N შეფასების ფორმები და კომპონენტები რაოდენობა თითოეულის მაქსიმალური შეფასება მაქსიმალური ქულა

1 შუალედური შეფასება, მათ შორის: 60 ქულა

1.1 ზეპირი გამოკითხვა 6 5 30

1.2. შუალედური წერითი გამოცდა 1 30 30
2 დასკვნითი შეფასება 40 ქულა
2.1. დასკვნითი წერითი გამოცდა 1 40 40
სულ 100 ქულა
შუალედური შეფასების კომპონენტები, მეთოდები და კრიტერიუმები
კომპონენტები მეთოდები და კრიტერიუმები
ზეპირი სტუდენტის ზეპირი გამოკითხვა ფასდება 5 ქულით. შუალედური შეფასების ფარგლებში, სემესტრის
გამოკითხვა განმავლობაში, სტუდენტი ზეპირი ფორმით გამოიკითხება ექვსჯერ. შესაბამისად, ზეპირ გამოკითხვებში
სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 30 ქულა (6X5), რაც საბოლოო შეფასების 30 პროცენტის
ტოლია.

ზეპირი გამოკითხვა ტარდება მოხსენებების, დისკუსიისა და კითხვა-პასუხის ფორმატში.ზეპირი გამოკითხვის

შესაფასებლად გამოიყენება შემდეგი საშუალებები (შეფასების მეთოდები): პრეზენტაცია,
პრაქტიკული/თეორიული დავალების შესრულება, სამუშაო ჯგუფში მუშაობა, დისკუსიაში მონაწილეობა.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 3 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ზეპირი გამოკითხვისას შეფასების კრიტერიუმებია: პასუხის ფორმულირება და გადმოცემა, იურიდიული
ტერმინოლოგიის დაცვა, სამართლებრივი მსჯელობა.
ქულა ზეპირი გამოკითხვის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტი კარგადაა მომზადებული, პასუხი მკაფიოდ და ადეკვატურადაა ფორმულირებული, მისი
5-6
სამართლებრივი მსჯელობა მაღალ დონეზეა. იგი იცავს იურიდიულ ტერმინოლოგიას
სტუდენტი მომზადებულია, პასუხი მკაფიოდ და ადექვატურადაა ფორმულირებული, თუმცა შეკვეცილია.
3-4
მისი სამართლებრივი მსჯელობა კარგია. იგი იცავს იურიდიულ ტერმინოლოგიას
სტუდენტი არ არის კარგად მომზადებული. პასუხი არასრულადაა ფორმულირებული, მისი
1-2
სამართლებრივი მსჯელობა ფრაგმენტულია, ხოლო იურიდიული ტერმინოლოგია ნაკლოვანია
სტუდენტი ფაქტიურად მოუმზადებელია, პასუხი ბუნდოვანი და არაადეკვატურია. მისი სამართლებრივი
0
მსჯელობა არსებითად მცდარია, იგი არ იყენებს იურიდიული ტერმინოლოგიას
შუალედური შეფასების ფარგლებში სტუდენტი აბარებს შუალედურ წერით გამოცდას. შუალედური წერითი გამოცდა
ტარდება მე-8-მე-9 სასწავლო კვირას. შუალედურ წერით გამოცდაში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 30
ქულა, რაც საბოლოო შეფასების 30 პროცენტის ტოლია.

შუალედური წერითი გამოცდას შესაფასებლად გამოიყენება შემდეგი საშუალებები (შეფასების მეთოდები): ტესტი,
თეორიული საკითხი, კაზუსი, ღია (სამსჯელო) კითხვა. შეიძლება ლექტორის მიერ შერჩეულ იქნას მათი სხვადასხვა
კომბინაცია (მაგ. ერთი კაზუსი და ერთი თეორიული საკითხი ან ორი კაზუსი და 10 ტესტი და სხვა). შუალედური
წერითი გამოცდისას თეორიული საკითხი ფასდება 10 ქულით, კაზუსი - 10 ქულით, ღია კითხვა 10 ქულით, ხოლო
სწორად ამოხსნილი თითოეული ტესტი - 1 ქულით. თითოეულ ტესტს გააჩნია 4 სავარაუდო პასუხი, რომელთაგან
მხოლოდ ერთია სწორი.
შუალედური თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმებია: თეორიული მასალის ცოდნა, საკითხის ლოგიკური,
წერითი გამოცდა თანმიმდევრული და ადეკვატური გადმოცემა, იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა, სამართლებრივი მსჯელობა,
სამართლებრივი ანალიზი.
ქულა თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმები
პასუხი სრულია. სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს განვლილ მასალას, საკითხი ლოგიკურად,
9-10 თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია.
სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა.
პასუხი სრულია. სტუდენტი კარგად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას, საკითხი
7-8 ლოგიკურად, თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია
დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი ძალიან კარგია.
პასუხი სრულია. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ
5-6 მასალას. საკითხი ლოგიკურად და ადეკვატურად არის გადმოცემული, თუმცა არათანმიმდევრულია.
იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი დამაკმაყოფილებელია.
პასუხი შეკვეცილია. სტუდენტი საკმარისად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას,
3-4 თუმცა აღინიშნება ნაკლოვანებები. საკითხის გადმოცემულია ნაწილობრივ. იურიდიული ტერმინოლოგია
ნაკლოვანია. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი ფრაგმენტულია.
პასუხი ნაკლოვანია. სტუდენტი ვერ ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას,
გადმოცემულია საკითხის შესაბამისი მასალის მხოლოდ ცალკეული ფრაგმენტები. იურიდიული
1-2
ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი
არადამაკმაყოფილებელია.
0 პასუხი საკითხის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
კაზუსის შეფასების კრიტერიუმებია: კაზუსის ფაბულისა და შეკითხვის არსის აღქმა, ჰიპოთეზის შედგენა, მსჯელობის
თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი, თეორიული მასალის ცოდნა, სამართლის ძირითადი ღირებულებებისა
და პრინციპების გააზრება და გამოყენება, იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა და ენობრივი სტილი, საბოლოო
დასკვნა.
ქულა კაზუსის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტს ზედმიწევნით კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის
შედგენილია სწორად, მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა.
9-10 სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს თეორიული მასალას, გააზრებული აქვს და კაზუსის ამოხსნისას
იყენებს სამართლის ძირითად კონცეფციებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი
სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია და ზედმიწევნით სწორეა.
სტუდენტს კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია სწორად,
მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი კარგია. სტუდენტი კარგად ფლობს თეორიული
7-8 მასალას, გააზრებული აქვს და კაზუსის ამოხსნისას იყენებს სამართლის ძირითად კონცეფციებსა და
პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია და
სწორეა.
5-6 სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის
შედგენილია სწორად, თუმცა მსჯელობა არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი . სტუდენტი

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 4 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 დამაკმაყოფილებელად ფლობს თეორიული მასალას, თუმცა კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის
ძირითად კონცეფციებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია,
საბოლოო დასკვნა დამაკმაყოფილებელია.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის
შედგენილია სწორად, თუმცა მსჯელობა არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი. სტუდენტი
3-4 საკმარისად ფლობს თეორიული მასალას, თუმცა კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად
კონცეფციებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო
დასკვნა შეკვეცილი და ფრაგმენტულია.
სტუდენტს არასწორად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია
არასწორად, მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია.
1-2 სტუდენტი ვერ ფლობს თეორიული მასალას და კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად
კონცეფციებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული, ხოლო ენობრივი
სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა ნაკლოვანია.
0 პასუხი კაზუსის ფაბულისა და შეკითხვის არსის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
ღია კითხვის კრიტერიუმებია: კითხვის აღქმა და პასუხის დასაბუთება, თეორიული მასალის ცოდნა, სამართლებრივი
მსჯელობა, საკუთარი პოზიციის არგუმენტირებულად დაფიქსირება.
ქულა ღია კითხვის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტს ზედმიწევნით კარგად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. მსჯელობის თანმიმდევრობა და
სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა. სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს თეორიული მასალას,
გააზრებული აქვს და კითხვაზე პასუხის გაცემისას სწორად იყენებს სამართლებრივ კონცეფციებსა და
9-10
პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია.
საკითხზე წარმოდგენილი ავტორის ხედვა (ასეთი დავალების არსებობის შემთხვევაში) თანმიმდევრულია
და ზედმიწევნით სწორეა.
სტუდენტს კარგად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი
ანალიზი კარგია. სტუდენტი კარგად ფლობს თეორიული მასალას, გააზრებული აქვს და კითხვაზე პასუხის
7-8 გაცემისას ძირითადად სრულიყენებს სამართლის ძირითად კონცეფციებსა და პრინციპებს. იურიდიული
ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია. საკითხზე წარმოდგენილი
ავტორის ხედვა (ასეთი დავალების არსებობის შემთხვევაში) თანმიმდევრულია.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. მსჯელობა არათანმიმდევრულია და
სამართლებრივი ანალიზი არასრულყოფილი. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად ფლობს თეორიული
მასალას, თუმცა კითხვაზე პასუხის გაცემისას არასრულყოფილად იყენებს სამართლის ძირითად
5-6
კონცეფციებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო
დასკვნა დამაკმაყოფილებელია. საკითხზე წარმოდგენილი ავტორის ხედვა (ასეთი დავალების არსებობის
შემთხვევაში) არასრულყოფილია.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. მსჯელობა არათანმიმდევრულია და
სამართლებრივი ანალიზი არასრულყოფილი. სტუდენტი სუსტად ფლობს თეორიული მასალას. კითხვაზე
3-4 პასუხის გაცემისას ის ვერ იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს. იურიდიული
ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა შეკვეცილი და ფრაგმენტული.
საკითხზე ავტორის ხედვა (ასეთი დავალების არსებობის შემთხვევაში) წარმოდგენილი არ არის.
სტუდენტს არასწორად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი
ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია. სტუდენტი ვერ ფლობს ფლობს თეორიული მასალას და კითხვაზე
პასუხის გაცემისას არ იყენებს სამართლის ძირითად კონცეფციებსა და პრინციპებს. იურიდიული
1-2
ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული, ხოლო ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა
არსებითად მცდარია. საკითხზე ავტორის ხედვა (ასეთი დავალების არსებობის შემთხვევაში)
წარმოდგენილი არ არის.
0 სტუდენტის პასუხი შეკითხვის არსის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
დასკვნითი შეფასების კომპონენტები, მეთოდები და კრიტერიუმები
კომპონენტები მეთოდები და კრიტერიუმები
დასკვნითი დასკვნითი შეფასების ფარგლებში სტუდენტი აბარებს დასკვნით წერით გამოცდას. დასკვნითი წერითი გამოცდა
წერითი გამოცდა ტარდება მე-16-მე-19 სასწავლო კვირას. დასკვნით წერით გამოცდაში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 40
ქულა, რაც საბოლოო შეფასების 40 პროცენტის ტოლია.

დასკვნითი წერითი გამოცდის შესაფასებლად გამოიყენება შემდეგი საშუალებები (შეფასების მეთოდები): თეორიული
საკითხი, ღია კითხვა, კაზუსი. შეიძლება შერჩეულ იქნას მათი სხვადასხვა კომბინაცია (მაგ. ერთი კაზუსი და ერთი
თეორიული საკითხი ან ორი კაზუსი და ორი ღია კითხვა და სხვა). დასკვნითი წერითი გამოცდასას თითოეული
კაზუსი, ღია კითხვა და თეორიული საკითხი ფასდება 10 ქულით.
კაზუსის შეფასების კრიტერიუმებია: კაზუსის ფაბულისა და შეკითხვის არსის აღქმა, ჰიპოთეზის შედგენა, მსჯელობის
თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი, თეორიული მასალის ცოდნა, სამართლის ძირითადი ღირებულებებისა
და პრინციპების გააზრება და გამოყენება, იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა და ენობრივი სტილი, საბოლოო
დასკვნა.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 5 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ქულა კაზუსის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტს ზედმიწევნით კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის
შედგენილია სწორად, მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა.
9-10 სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს თეორიული მასალას, გააზრებული აქვს და კაზუსის ამოხსნისას
იყენებს სამართლის ძირითად კონცეფციებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი
სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია და ზედმიწევნით სწორეა.
სტუდენტს კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია სწორად,
მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი კარგია. სტუდენტი კარგად ფლობს თეორიული
7-8 მასალას, გააზრებული აქვს და კაზუსის ამოხსნისას იყენებს სამართლის ძირითად კონცეფციებსა და
პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია და
სწორეა.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის
შედგენილია სწორად, თუმცა მსჯელობა არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი
5-6 არასრულყოფილი. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად ფლობს თეორიული მასალას, თუმცა კაზუსის
ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად კონცეფციებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია
და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა დამაკმაყოფილებელია.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის
შედგენილია სწორად, თუმცა მსჯელობა არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი. სტუდენტი
3-4 საკმარისად ფლობს თეორიული მასალას, თუმცა კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად
კონცეფციებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო
დასკვნა შეკვეცილი და ფრაგმენტულია.
სტუდენტს არასწორად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. ჰიპოთეზის შედგენილია
არასწორად, მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია.
1-2 სტუდენტი ვერ ფლობს ფლობს თეორიული მასალას და კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის
ძირითად კონცეფციებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული, ხოლო
ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა ნაკლოვანია.
0 პასუხი კაზუსის ფაბულისა და შეკითხვის არსის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმებია: თეორიული მასალის ცოდნა, საკითხის ლოგიკური,
თანმიმდევრული და ადეკვატური გადმოცემა, იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა, სამართლებრივი მსჯელობა,
სამართლებრივი ანალიზი.
ქულა თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმები
პასუხი სრულია. სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს განვლილ მასალას, საკითხი ლოგიკურად,
9-10 თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია.
სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა.
პასუხი სრულია. სტუდენტი კარგად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას, საკითხი
7-8 ლოგიკურად, თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია
დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი ძალიან კარგია.
პასუხი სრულია. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ
5-6 მასალას. საკითხი ლოგიკურად და ადეკვატურად არის გადმოცემული, თუმცა არათანმიმდევრულია.
იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი დამაკმაყოფილებელია.
პასუხი შეკვეცილია. სტუდენტი საკმარისად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას,
3-4 თუმცა აღინიშნება ნაკლოვანებები. საკითხის გადმოცემულია ნაწილობრივ. იურიდიული ტერმინოლოგია
ნაკლოვანია. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი ფრაგმენტულია.
პასუხი ნაკლოვანია. სტუდენტი ვერ ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას,
გადმოცემულია საკითხის შესაბამისი მასალის მხოლოდ ცალკეული ფრაგმენტები. იურიდიული
1-2
ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი
არადამაკმაყოფილებელია.
0 პასუხი საკითხის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
ღია კითხვის კრიტერიუმებია: კითხვის აღქმა და პასუხის დასაბუთება, თეორიული მასალის ცოდნა, სამართლებრივი
მსჯელობა.
ქულა ღია კითხვის შეფასების კრიტერიუმები
9-10 სტუდენზედმიწევნით კარგად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. მსჯელობის თანმიმდევრობა და
სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა. სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს თეორიული მასალას,
გააზრებული აქვს და კითხვაზე პასუხის გაცემისას სწორად იყენებს სამართლებრივ კონცეფციებსა და
პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია.
საკითხზე წარმოდგენილი ავტორის ხედვა (ასეთი დავალების არსებობის შემთხვევაში) თანმიმდევრულია
და ზედმიწევნით სწორეა.

7-8 სტუდენტს კარგად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 6 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ანალიზი კარგია. სტუდენტი კარგად ფლობს თეორიული მასალას, გააზრებული აქვს და კითხვაზე პასუხის
გაცემისას ძირითადად სრულიყენებს სამართლის ძირითად კონცეფციებსა და პრინციპებს. იურიდიული
ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა სრულია. საკითხზე წარმოდგენილი
ავტორის ხედვა (ასეთი დავალების არსებობის შემთხვევაში) თანმიმდევრულია.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. მსჯელობა არათანმიმდევრულია და
სამართლებრივი ანალიზი არასრულყოფილი. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად ფლობს თეორიული
მასალას, თუმცა კითხვაზე პასუხის გაცემისას არასრულყოფილად იყენებს სამართლის ძირითად
5-6
კონცეფციებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო
დასკვნა დამაკმაყოფილებელია. საკითხზე წარმოდგენილი ავტორის ხედვა (ასეთი დავალების არსებობის
შემთხვევაში) არასრულყოფილია.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. მსჯელობა არათანმიმდევრულია და
სამართლებრივი ანალიზი არასრულყოფილი. სტუდენტი სუსტად ფლობს თეორიული მასალას. კითხვაზე
3-4 პასუხის გაცემისას ის ვერ იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს. იურიდიული
ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა შეკვეცილი და ფრაგმენტული.
საკითხზე ავტორის ხედვა (ასეთი დავალების არსებობის შემთხვევაში) წარმოდგენილი არ არის.
სტუდენტს არასწორად აქვს აღქმული შეკითხვის არსი. მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი
ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია. სტუდენტი ვერ ფლობს ფლობს თეორიული მასალას და კითხვაზე
პასუხის გაცემისას არ იყენებს სამართლის ძირითად კონცეფციებსა და პრინციპებს. იურიდიული
1-2
ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული, ხოლო ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა
არსებითად მცდარია. საკითხზე ავტორის ხედვა (ასეთი დავალების არსებობის შემთხვევაში)
წარმოდგენილი არ არის.
0 სტუდენტის პასუხი შეკითხვის არსის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.

 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, გამომცემლობა უნივერსალი, თბ., 2009 წ., გვ. 9-17; 35-46; 51-97;
108-120; 133-143; 200-220; 235-246.
 ო. მელქაძე, ზ. ეზუგბაია, მუნიციპალური სამართალი, ფავორიტი, თბ., 2002 (ან 20121): გვ. 47-53; 64-80;
99-107;117-121; 135-157; 182-187; 212-217.
ძირითადი ლიტერატურა
 ი. კახიძე, ადმინისტრაციული ზედამხედველობა ადგილობრივი თვითმმართველობი ორგანოების
საქმიანობაზე, უნივერსალი, თბ., გვ. 2012, 13-52; 136-153; 228-248; 254-258.
 ი. ურუშაძე, ადგილობრივ თვითმმართველობაში მოქალაქეთა ჩართულობის სახელმძღვანელო, USAID,
2014, <http://www.lsg.gov.ge/contentimage/teees.pdf>, [20.09.2018], გვ. 7-39;

 საქართველოს კონსტიტუცია; https://matsne.gov.ge/ka/document/view/30346

 საქართველოს ორგანული კანონი - ,,ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი“;
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2244429
ნორმატიული აქტები  „ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ“ ევროპული ქარტია;
http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/122.htm
 საქართველოს კანონი „საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსი“.
https://matsne.gov.ge/ka/document/view/16270

 დ. ლოსაბერიძე, თ. ბოლქვაძე, კ. კანდელაკი და თ. ჩიქოვანი, ადგილობრივი თვითმმართველობა

დამატებითი ლიტერატურა საქართველოში 1991-2014, სამოქალაქო კულტურის საერთაშორისო ცენტრი, თბ. 2015;
 ა. ზენაიშვილი, ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსის კომენტარები, საუნჯე, თბ., 2015.
 დ. ზარდიაშვილი, თვითმმართველი ერთეულის უფლებამოსილებები, საკანონმდებლო რეგულირების
პრობლემები და მათი გაგაწყვეტის გზები, პოლიგრაფი, თბილისი, 2009;
 დ. ზარდიაშვილი, „ადგილობრივი თვითმმართველობის სტატუსის კონსტიტუციური რეგულირება“,
პოლიგრაფი, თბილისი, 2009;
 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიტზმი (ნაწილი მეორე) ახალ პროექციაში, უნივერსალი, თბილისი,
2014;
 ა. სვანიშვილი, „ადგილობრივი თვითმმართველობის ინსტიტუციური მოწყობა“, პოლიგრაფი, თბილისი,
2009.
 Baldersheim H., Illner M., Wollmann H., Local Democracy in Post Communist Europe, Leske budrich, Opladen,
2003;
 Goldsmith M.J. and Page E. C., Changing Government Relations in Europe, From localism to
Intergovernmentalism, Routledge, New York, 2010;
 Page E., Localism and Centralism in Europe, The political and Legal Basis of Local Self-Government, Oxford
University Press, New York, 1991;
 Rondinelli, D., Nellis, J. and Cheema, S. 1983. "Decentralization in Developing Countries A Review of Recent
Experience." World Bank Staff Working Papers no. 581, Management and Development Series No. 8 (The World

1
ო. მელქაძე, ზ. ეზუგბაია, მუნიციპალური სამართალი, ფავორიტი, თბ. - სახელმძღვანელო გამოცემულია 2002 წელს და 2012
წელს, თუმცა მათი ტექსტი შინაარსობრივად იდენტურია.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 7 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 Bank).

 ევროსაბჭოს რეკომენდაცია „სუბსიდიარობის პრინციპის ადგილზე დანერგვის და ქარტიის ნორმების

გამოყენების შესახებ“ http://www.mrdi.gov.ge/ge/news/selfmanagment/529dbc930cf276b73b39d856
ინტერნეტ-რესურსები
 ვენეციის კომისიის დასკვნა, 15-16 ოქტომბერი, 2010 წელი.
http://www.venice.coe.int/webforms/documents/default.aspx?pdffile=CDL-AD(2010)028-geo

სასწავლო კალენდარი
კვირა სწავლების მეთოდი საათი შეფასების კომპონენტი მაქსიმალური შეფასება
1-ლი კვირა ლექცია 2 სთ.
მე-2 კვირა ლექცია 2 სთ.
ლექცია 1 სთ.
მე-3 კვირა
სემინარი 1 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 5 ქულა
მე-4 კვირა ლექცია 2 სთ.
ლექცია 1 სთ.
მე-5 კვირა
სემინარი 1 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 5 ქულა
მე-6 კვირა ლექცია 2 სთ.
ლექცია 1 სთ.
მე-7 კვირა
სემინარი 1 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 5 ქულა
მე-8- მე-9 კვირა 2 სთ. შუალედური წერითი გამოცდა 30 ქულა
ლექცია 1 სთ.
მე-10 კვირა
სემინარი 1 სთ. შუალედური გამოცდის შედეგების განხილვა
ლექცია 1 სთ.
მე-11 კვირა
სემინარი 1 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 5 ქულა
ლექცია 1 სთ.
მე-12 კვირა
სემინარი 1 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 5 ქულა
მე-13 კვირა ლექცია 2 სთ.
ლექცია 1 სთ.
მე-14 კვირა
სემინარი 1 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 5 ქულა
მე-15 კვირა ლექცია 2 სთ.
მე-16-მე-19 კვირა 3 სთ. დასკვნითი წერითი გამოცდა 40 ქულა

სასწავლო კურსის შინაარსი

კვირა თემები და ძირითადი ლიტერატურა

საუბარი სასწავლო კურსის მოცულობაზე და პროცესის წარმართვის მეთოდებზე, შეფასების სისტემაზე
და სავალდებულო ლიტერატურაზე.

თემა 1. ძირითადი კონცეფციები (დეცენტრალიზაცია, სუბსიდიარობის პრინციპი, ადგილობრივი

თვითმმართველობა)

განსახილველი საკითხები:

1 ლექცია (2 სთ.) ხელისუფლების დეცენტრალიზაცია; დეცენტრალიზაციის სახეები; სუბსიდიარობის პრინციპი;

2 ლექცია (2 სთ.)
ადგილობრივი თვითმმართველობის ავტონომია; თეორიები ადგილობრივი თვითმმართველობის
შესახებ; ადგილობრივი მმართველობა და თვითმმართველობა.
ძირითადი და დამხმარე ლიტერატურა:
 ი.კახიძე, ადმინისტრაციული ზედამხედველობა ადგილობრივი თვითმმართველობი ორგანოების
საქმიანობაზე, თბილისი, 2012, 13-31;
 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, თბილისი, 2009, გვ. 9-17;
 ო. მელქაძე, ზ. ეზუგბაია, მუნიციპალური სამართალი, თბილისი, 2002, 49-53;
თემა 2. ადგილობრივი თვითმმართველობა ქართული სახელმწიფოებრიობის ისტორიაში

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 8 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 განსახილველი საკითხები:

ადგილობრივი თვითმმართველობის დამკვიდრების ისტორიული ეტაპები საქართველოში 1800-2006 წწ.

ძირითადი და დამხმარე ლიტერატურა:
 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, თბილისი, 2009, 51-87;
თემა 3. თვითმმართველი ერთეულის (მუნიციპალიტეტის) სტატუსი საქართველოში

განსახილველი საკითხები:

ადგილობრივი თვითმმართველობის სუბიექტი; ადგილობრივი თვითმმართველობის ადგილი საჯარო

ხელისუფლების სისტემაში; ადგილობრივი თვითმმართველობის კონსტიტუციური საფუძვლები;
ადგილობრივი თვითმმართველობის მომწესრიგებელი სხვა წყაროები; თვითმმართველი ერთეულის
სტატუსი საქართველოში; ადგილობრივი თვითმმართველობის ტერიტორიული საფუძვლები;
თვითმმართველი ერთეულის შექმნა და გაუქმება, საზღვრების შეცვლა, რეგისტრაცია და დავები.
ძირითადი ლიტერატურა:
ლექცია (1 სთ.)  ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, თბილისი, 2009, 35-46;
3  ი.კახიძე, ადმინისტრაციული ზედამხედველობა ადგილობრივი თვითმმართველობი ორგანოების
საქმიანობაზე, თბილისი, 2012, 254-258;
 ო. მელქაძე, ზ. ეზუგბაია, მუნიციპალური სამართალი, თბილისი, 2002, 78-80; 47-49; 212-217;
 დ. ზარდიაშვილი, „ადგილობრივი თვითმმართველობის სტატუსის კონსტიტუციური რეგულირება“,
პოლიგრაფი, თბილისი, 2009;
 საქართველოს კონსტიტუცია, საქართველოს პარლამენტის უწყებები, N786, 24/08/1995, მუხლები: მე-
2, 1011 – 1033 ; საქართველოს კონსტიტუციური კანონით „საქართველოს კონსტიტუციაში ცვლილების
შეტანის შესახებ“, საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, N1324-რს, 19/10/2017 გათვალისწინებული
საქართველოს კონსტიტუციის მე-7, 74-ე-76-ე მუხლები;
 საქართველოს ორგანული კანონი „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი“ საქართველოს
საკანონმდებლო მაცნე, 1958-IIს, 19/02/2014, 1-ლი- მე-14 მუხლები.
სემინარი (1 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 5 ქულა.
თემა 4. ადგილობრივი თვითმმართველობის უფლებამოსილებები

განსახილველი საკითხები:
ადგილობრივი თვითმმართველობის უფლებამოსილებათა სახეები: დელეგირებული და საკუთარი
უფლებამოსილებები; სავალდებულო და ნებაყოფლობითი უფლებამოსილებები.
ძირითადი და დამხმარე ლიტერატურა:
4 ლექცია (2 სთ.)  ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, თბილისი, 2009, 133-143;
 ი.კახიძე, ადმინისტრაციული ზედამხედველობა ადგილობრივი თვითმმართველობი ორგანოების
საქმიანობაზე, თბილისი, 2012, 136-153;
 დ. ზარდიაშვილი, თვითმმართველი ერთეულის უფლებამოსილებები, საკანონმდებლო
რეგულირების პრობლემები და მათი გაგაწყვეტის გზები, პოლიგრაფი, თბილისი, 2009;
 საქართველოს ორგანული კანონი „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი“ საქართველოს
საკანონმდებლო მაცნე, 1958-IIს, 19/02/2014, მე-15 - 23-ე მუხლები.
თემა 5. თვითმმართველი ერთეულის საფინანსო-ეკონომიკური საფუძვლები

განსახილველი საკითხები:
ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულის ქონება; ადგილობრივი თვითმმართველი ერთეულის
ბიუჯეტი; მისი ფორმირების ძირითადი პრინციპები, შემოსულობები და ხარჯები; აუდიტი. •
ლექცია (1 სთ.) ძირითადი და დამხმარე ლიტერატურა:
5
 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, თბილისი, 2009, 235-258.
 ო. მელქაძე, ზ. ეზუგბაია, მუნიციპალური სამართალი, თბილისი, 2002, 102-107;
 საქართველოს ორგანული კანონი „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი“ საქართველოს
საკანონმდებლო მაცნე, 1958-IIს, 19/02/2014, 89-ე - 103-ე, 106-ე მუხლები.
სემინარი (1 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 5 ქულა
6 ლექცია (2 სთ.) თემა 6. ევროპული ქარტია ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ

განსახილველი საკითხები:
ადგილობრივი თვითმმართველობის იდეის მარეგულირებელი საერთაშორისო აქტები: ადგილობრივი
თვითმმართველობის იდეა ევროპულ ქარტიაში; ქარტიის ძირითადი დებულებები; ადგილობრივი
თვითმმართველობის საკანონმდებლო საფუძვლები; ადგილობრივი თვითმმართველობის ცნება,
უფლებამოსილებათა ფარგლები და განხორციელების მექანიზმები; თვითმმართველობის
ადმინისტრაციული საზღვრების დაცვა, დაფინანსების წყაროები და გაერთიანების უფლება;

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 9 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ადმინისტრაციული ზედამხედველობა თვითმმართველობის ორგანოთა საქმიანობაზე და ადგილობრივი
თვითმმართველობის დაცვის გარანტიები; ევროპული ქარტიის იმპლემენტაციისათვის აუცილებელი
პირობები: ევროპული ქარტიის რეალიზაციის გარანტიები; მონაწილეთა ვალდებულებები; ადილობრივი
თვითმმართველობის ორგანოები, რომლებზეც ვრცელდება ქარტიის მოქმედება; ხელმოწერის,
რატიფიკაციის, ძალაში შესვლის, დენონსაციის პირობები.
ძირითადი და დამხმარე ლიტერატურა:
 ევროპული ქარტია ადგილობრივი თვითმმართველობის შესახებ;
 ო. მელქაძე, ზ. ეზუგბაია, მუნიციპალური სამართალი, თბილისი, 2002, 64-78;
 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, თბილისი, 2009, გვ. 87-97;
 ა. სვანიშვილი, „ადგილობრივი თვითმმართველობის ინსტიტუციური მოწყობა“, პოლიგრაფი,
თბილისი, 2009, გვ. 21-22;

თემა 7. ადგილობრივი თვითმმართველობის ძირითადი სისტემები

განსახილველი საკითხები:

ადგილობრივი თვითმმართველობის სტრუქტურა და საქმიანობის ფორმები კონტინენტალურ და

ანგლოსაქსურ ქვეყნებში; ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანიზაცია აღმოსავლეთ ევროპისა და
ლექცია (1 სთ.) ბალტიისპირეთის ქვეყნებში; ადგილობრივი თვითმმართველობის ინსტიტუტების განვითარება
7 ლათინური ამერიკის ქვეყნებში; ადგილობრივი თვითმმართველობის დამკვიდრების თავისებურებები
პოსტკომუნისტურ ქვეყნებში.
ძირითადი და დამხმარე ლიტერატურა:
 ო. მელქაძე, ზ. ეზუგბაია, მუნიციპალური სამართალი, თბილისი, 2002, 135-157;
 ალ. სვანიშვილი, ადგილობრივი თვითმმართველობის ინსტიტუციური მოწყობა, ადგილობრივი
თვითმმართველობის ბიბლიოთეკა, თბილისი, 2009, გვ. 5-69.
სემინარი (1 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 5 ქულა
8-9 შეფასების კომპონენტი - შუალედური წერითი გამოცდა. მაქსიმალური შეფასება - 30 ქულა
თემა 8. ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები

განსახილველი საკითხები:

არჩევნების დანიშვნა; საარჩევნო უფლება; უფლებამოსილების ვადები; შეუთავსებლობა; საარჩევნო

ოლქები და უბნები; საკრებულოების, გამგებლების, მერების არჩევნები.
ლექცია (1 სთ.) ძირითადი და დამხმარე ლიტერატურა:
10
 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, თბილისი, 2009, გვ. 108-120.
 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიტზმი (ნაწილი მეორე) ახალ პროექციაში, თბილისი, 2014, 116-128;
 ო. მელქაძე, ზ. ეზუგბაია, მუნიციპალური სამართალი, თბილისი, 2002, 99-102;
 საქართველოს ორგანული კანონი საქართველოს საარჩევნო კოდექსი, 138-ე -1692 მუხლები;

სემინარი (1 სთ.) შუალედური გამოცდის შედეგების განხილვა

თემა 9. ადგილობრივი თვითმმართველობის სტრუქტურა საქართველოში

განსახილველი საკითხები:

ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოები და თანამდებობის პირები; ადგილობრივი

თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანოების სტრუქტურა; საკრებულო, მისი ორგანიზაცია
ლექცია (1 სთ.)
11 და მუშაობის წესი; ადგილობრივი თვითმმართველობის აღმასრულებელი ორგანოების სტრუქტურა.
ძირითადი და დამხმარე ლიტერატურა:
 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, თბილისი, 2009, გვ. 143-182.
 საქართველოს ორგანული კანონი „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი“ საქართველოს
საკანონმდებლო მაცნე, 1958-IIს, 19/02/2014, 23-ე - 85-ე მუხლები.
სემინარი (1 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 5 ქულა
თემა 10. ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანიზაცია დედაქალაქში

12 განსახილველი საკითხები:
ლექცია (1 სთ.)

ქალაქის ადგილობრივი თვითმმართველობის ინსტიტუტის სამართლებრივი რეგლამენტაცია;

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 10 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 საზღვარგარეთის ქვეყნების განსაკუთრებული სტატუსის ქალაქების თვითმმართველობა; ქალაქის
თვითმმართველობის პრობლემები და პერსპექტივები XXI საუკუნის დასაწყისში; საქართველოს
დედაქალაქის თვითმმართველობა და მისი თავისებურებები.
ძირითადი და დამხმარე ლიტერატურა:
 ო. მელქაძე, ზ. ეზუგბაია, მუნიციპალური სამართალი, თბილისი, 2002, 182-187;
 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, თბილისი, 2009 წელი, გვ. 200-220.
 საქართველოს ორგანული კანონი „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი“ საქართველოს
საკანონმდებლო მაცნე, 1958-IIს, 19/02/2014, 63-ე - 85-ე მუხლები.
სემინარი (1 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 5 ქულა
თემა 11. სახელმწიფო ზედამხედველობა (ადმინისტრაციული ზედამხედველობა) ადგილობრივი
თვითმმართველობის ორგანოების საქმიანობაზე

განსახილველი საკითხები:
ადგილობრივი ავტონომიის მოცულობა და ადმინისტრაციული ზედამხედველობა; ადმინისტრაციული
ზედამხედველობის ორგანოები. ადმინისტრაციული ზედამხედველობის მიზნები და სახეები.
ადმინისტრაციული ზედამხედველობის ორგანოების უფლებამოსილებები. ადგილობრივი
ლექცია (2 სთ.) თვითმმართველობის ორგანოების დათხოვნა და უფლებამოსილების შეცერება. პირდაპირი სახელმწიფო
13 მმართველობა.
ძირითადი ლიტერატურა:
 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, თბილისი, 2009, გვ. 235-246;
 ი.კახიძე, ადმინისტრაციული ზედამხედველობა ადგილობრივი თვითმმართველობი ორგანოების
საქმიანობაზე, თბილისი, 2012, 31-52;
 საქართველოს ორგანული კანონი „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი“ საქართველოს
საკანონმდებლო მაცნე, 1958-IIს, 19/02/2014, 129-ე - 145-ე, მუხლები.
თემა 12. ადგილობრივი თვითმმართველობის განხორციელების და დაცვის გარანტიები

განსახილველი საკითხები:
ადგილობრივი თვითმმართველობის დაცვის გარანტიები. სამართლებრივი გარანტიები, ინსტიტუციური
გარანტიები და ადმინისტრაციული და სასამართლო საჩივრები. თვითმმართველ ერთეულთა
ლექცია (1 სთ.) ასოციაციები.
14
ძირითადი და დამხმარე ლიტერატურა:
 ი.კახიძე, ადმინისტრაციული ზედამხედველობა ადგილობრივი თვითმმართველობი ორგანოების
საქმიანობაზე, თბილისი, 2012, 228-248;
 ო. მელქაძე, ქართული მუნიციპალიზმი, თბილისი, 2009 წელი, 258-265;
 ო. მელქაძე, ზ. ეზუგბაია, მუნიციპალური სამართალი, თბილისი, 2002, 112-117;
სემინარი (1 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 5 ქულა
თემა 13. მოქალაქეთა მონაწილეობა ადგილობრივი თვითმმართველობის განხორციელებაში

განსახილველი საკითხები:
ადგილობრივი თვითმმართველობის განხორციელებაში მოქალაქეთა ჩართულობის მნიშვნელობა.
მოქალაქეთა ჩართულობის მექანიზმები და ფორმები. ადგილობრივი თვითმმართველობის
განხორციელებაში მოქალაქეთა ჩართულობის სამართლებრივი რეგლამენტაცია საქართველოში.
15 ლექცია (2 სთ.)
ძირითადი და დამხმარე ლიტერატურა:
 ო. მელქაძე, ზ. ეზუგბაია, მუნიციპალური სამართალი, თბილისი, 2002, 117-121;
 ი. ურუშაძე, ადგილობრივ თვითმმართველობაში მოქალაქეთა ჩართულობის სახელმძღვანელო,
USAID, 2014, <http://www.lsg.gov.ge/contentimage/teees.pdf>, [20.09.2018], გვ. 7-39;
 საქართველოს ორგანული კანონი „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი“ საქართველოს
საკანონმდებლო მაცნე, 1958-IIს, 19/02/2014, 85-ე - 88-ე, მუხლები.
16-19 შეფასების კომპონენტი - დასკვნითი წერითი გამოცდა. მაქსიმალური შეფასება - 40 ქულა

სილაბუსის ავტორი ირაკლი კახიძე

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 11 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი