ივ.

ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

Ivane Javakhishvili Tbilisi State University

სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი

ფაკულტეტი იურიდიული ფაკულტეტი

საგანმანათლებლო პროგრამა სამართალი
უმაღლესი განათლების საფეხური ბაკალავრიატი

სისხლის სამართალი (ზოგადი ნაწილი)

სასწავლო კურსის სახელწოდება
CRIMINAL LAW (GENERAL PART)

სასწავლო კურსის სტატუსი სავალდებული სასწავლო კურსი

სახელი, გვარი ირაკლი დვალიძე

სამეცნიერო ხარისხი სამართლის დოქტორი
სასწავლო კურსის თანამდებობა ასოცირებული პროფესორი
განმახორციელებელი საკონტაქტო ტელ. 599 97 33 96
E-mail irakli.dvalidze@tsu.ge
კონსულტაციის დღე: ფაკულტეტის დეკანის მიერ დამტკიცებული გრაფიკის შესაბამისად

სასწავლო კურსის კოდი

სწავლების ენა ქართული

წინაპირობები არ გააჩნია

კრედიტი (ECTS) 6
საათები (1 კრედიტი = 25 სთ) 150
საკონტაქტო საათები, მ.შ 81
სტუდენტის სასწავლო
დატვირთვა ლექცია 52 სთ.
სემინარი 24 სთ.
შუალედური და დასკვნითი გამოცდები 5 სთ
დამოუკიდებელი საათები 69

სასწავლო კურსის მიზანი სასწავლო კურსის მიზანია:

 სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილის ფარგლებში არსებული ინსტიტუტების, ცნებების და

კატეგორიების საფუძვლიანი შესწავლა;
 ქმედების დანაშაულად კვალიფიკაციის ძირითადი პრინციპების, საფეხურებისა და მეთოდების
დაუფლება. კაზუსის ანალიზი და დანაშაულის სამსაფეხურიანი სისტემის მიხედვით ჩადენილი
ქმედებისთვის ზუსტი კვალიფიკაციის მიცემის საფუძვლების ათვისება.
 თეორიასა და პრაქტიკაში არსებული პრობლემების შესწავლა, შესაბამისი უნარ-ჩვევების გამომუშავება,
რაც სტუდენტს საშუალებას მისცემს გამოიკვლიოს სისხლის სამართლის კანონმდებლობის და
 მეცნიერების პრობლემები და გააკეთოს შესაბამისი დასკვნები.

სწავლის შედეგები
სწავლის შედეგად იგი მიიღებს ცოდნას სისხლის სამართლის წარმოშობის, წყაროების, ცნებისა და
დანიშნულების შესახებ; შეისწავლის კაზუსის ამოხსნის მეთოდიკის ძირითად საფუძვლებს; შეისწავლის
იურიდიული მეთოდოლოგიის გამოყენების კონკრეტულ ფორმებს სისხლის სამართალში და
გააცნობიერებს მის დანიშნულებას სამართალგამოყენებითი საქმიანობისთვის; სწორად გაიაზრებს
დანაშაულისა და სასჯელის რაობას; სტუდენტი ასევე დააგროვებს ცოდნას სისხლის სამართლის ზოგადი
ნაწილის ფარგლებში არსებულ ინსტიტუტებს, ცნებებსა და კატეგორიებზე და გააცნობიერებს მათ შესახებ
არსებული სხვადასხვა თეორიებისა თუ მოსაზრებების მართებულობა/მცდარობის საკითხის სირთულესა
და მათი გადაწყვეტისთვის სწორ მეთოდოლოგიურ საფუძველზე.
ცოდნა და გაცნობიერება
შესაძლებლობა ექნება ნათლად გააშუქოს შესასწავლი კურსის ფარგლებში არსებული პრობლემატური
საკითხები, შეასრულოს სამეცნიერო ნაშრომი და აქტიური მონაწილეობა მიიღოს სტუდენტურ სამეცნიერო
ხასიათის ღონისძიებებში.

სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილის ფარგლებში არსებული ინსტიტუტების, ცნებებისა და

კატეგორიების შესწავლის შემდეგ, სტუდენტი მზად იქნება სისხლის სამართლის კერძო ნაწილის
საკითხების ასათვისებლად.

ვინაიდან სისხლის სამართალი არამხოლოდ სასწავლო დისციპლინა და მეცნიერების დარგია, არამედ იგი
სამართლის დარგიცაა, ამიტომ სისხლის სამართალს პრაქტიკული დანიშნულებაც გააჩნია, რამეთუ იგი
არეგულირებს სახელმწიფოსა და ფიზიკურ ან იურიდიულ პირს შორის არსებულ პოლიტიკურ
ურთიერთობას, რომელიც დანაშაულობის თავიდან აცილებისკენაა მიმართული. სწორედ ამიტომ,
თეორიული ცოდნა, მას დაეხმარება სისხლისსამართლებრივად მნიშვნელოვანი ქმედების ცალკეული
ნიშნებისა და მისი დანაშაულად კვალიფიკაციის საკითხი მართებულად გადაწყვიტოს. სტუდენტს
ცოდნის პრაქტიკაში შესაძლებლობა ექნება სწორად გამოიყენოს სისხლისსამართლებრივად შეფასებული ქმედების მიმართ
გამოყენების უნარი სასჯელი, სხვა იძულებითი ხასიათის ღონისძიება თუ სხვა ინსტიტუტი, რაც შეიძლება შედეგად მოჰყვეს
განხორციელებულ ქმედებას.

სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილის პრაქტიკაში გამოყენებისთვის სავალდებულო თეორიული ბაზა

სტუდენტს გაუადვილებს პრაქტიკული საქმიანობის წარმართვას. ასევე სტუდენტს საშუალება ექნება
სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილის შესწავლისას დაგროვილი ცოდნის ფარგლებში მონაწილეობა
მიიღოს ნორმატიული აქტების პროექტების მომზადებაში.
დასკვნა განსაკუთრებულ როლს ასრულებს, არამარტო სისხლის სამართალში, არამედ მთლიანად
იურიდიული აზროვნების პროცესში. დასკვნის უნარის ჩამოყალიბებაში დიდ როლს ასრულებს ნიჭი,
მოტივაციის სხვადასხვა ფაქტორები (მაგალითად, ინტერესი, რწმენა), მიღებული ცოდნა და შესასწავლი
საგნის ინტენსიური დამუშავება და სწავლების პედაგოგიურ პრინციპებზე აგებული მუშობა. დასკვნის
დასკვნის უნარი
უნარის ჩამოყალიბებაში ასევე მნიშვნელოვანია სწავლის და სწავლების მეთოდების სწორი გამოყენება.
დასკვნის უნარი, განსაკუთრებით სტუდენტს, განუვითარდება, როდესაც იგი კაზუსის ამოხსნის
მეთოდიკის ძირითად საფუძვლებს დაეუფლება და დაგროვილ თეორიულ ცოდნას გამოიყენებს კაზუსის
ამოხსნისას.
მიღებული ცოდნა მას დაეხმარება იმოქმედოს სოციუმში კანონის შესაბამისად და სხვასაც დაეხმაროს
სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილის ფარგლებში არსებული ცნებებისა თუ ინსტიტუტების სწორად
კომუნიკაციის უნარი გააზრებაში; მონაწილეობა მიიღოს სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილის საკითხებზე გამართულ
დისკუსიებში და მიაწოდოს საზოგადოებას თანმიმდევრული და მეცნიერულად დასაბუთებული დასკვნა.

ისევე როგორც სამართალმცოდნეობის ყველა სასწავლო დისციპლინაზე, სისხლის სამართლის ზოგად

ნაწილზე სისტემატური და თანმიმდევრული მუშაობა, სტუდენტს განუვითარებს სწავლის, როგორც
ცოდნის დაგროვების პროცესის, სწორად წარმართვის უნარს. ვინაიდან სისხლის სამართლის მეცნიერებაც,
მეცნიერების სხვა დარგების მსგავსად, მოითხოვს ცნებებითა და კატეგორიებით აზროვნებას, ხოლო სწავლა
აზროვნების ოპერაციების (ანალიზი, სინთეზი, შედარება და სხვ.), სახეების (თავალსაჩინო-მოქმედებით,
სწავლის უნარი აბსტრაქტულ-ლოგიკური და სხვ.), ფორმების (ცნება, მსჯელობა, დასკვნა) გარეშე წარმოუდგენელია,
ამიტომ სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილის ფარგლებში განხორციელებული კვლევითი და
შემეცნებითი საქმიანობა სტუდენტის სწავლის უნარის ჩამოყალიბებაში დიდ ფუნქციას შეასრულებს.
ყოველივე ეს მას საშუალებას მისცემს გაანალიზოს სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილის საკითხებზე
საკანონმდებლო ცვლილებები, სასამართლო პრაქტიკა და სამეცნიერო სიახლეები და გაკეთოს შესაბამისი
დასკვნები.

სწავლება-სწავლის მეთოდები ლექცია

სამუშაო ჯგუფში მუშაობა
პრაქტიკული მუშაობა

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 2 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 სემინარი
ელექტრონული რესურსით სწავლება
ელექტრონული სწავლება
სხვა

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შეფასება

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შეფასება წარმოებს 100-ქულიანი სისტემით. სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის
დონის შეფასება მოიცავს შუალედურ შეფასებას (მაქსიმუმ 60 ქულა) და დასკვნით შეფასებას (მაქსიმუმ 40 ქულა), რომელთა ჯამი
წარმოადგენს საბოლოო შეფასებას (100 ქულა).

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შუალედური შეფასების კომპონენტებია ზეპირი გამოკითხვა, წერითი გამოკითხვა და
შუალედური წერითი გამოცდა. სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის შუალედური შეფასების თითოეულ კომპონენტს გააჩნია
თავისი წილი შუალედური შეფასების 60 ქულის ფარგლებში. სტუდენტის შუალედური შეფასების მინიმალური კომპეტენციის ზღვარის
ხვედრითი წილი შეადგენს 21 ქულას.

სტუდენტის სწავლის შედეგის მიღწევის დონის დასკვნითი შეფასების კომპონენტია დასკვნითი წერითი გამოცდა. დასკვნითი წერითი გა-
მოცდა სავალდებულოა. დასკვნით წერით გამოცდაზე გასვლის უფლება ეძლევა სტუდენტს, რომელსაც შუალედური შეფასებით
დააგროვილი აქვს მინიმუმ 21 ქულა. სტუდენტს, რომელსაც შუალედური შეფასებით დაგროვილი არ ექნება შუალედური შეფასების
მინიმალური კომპეტენციის ზღვარი ანუ მინიმუმ 21 ქულა, დასკვნით წერით გამოცდაზე არ დაიშვება. დასკვნითი შეფასების მინიმალური
კომპეტენციის ზღვარის ხვედრითი წილი შეადგენს 20 ქულას. დასკვნითი შეფასება ჩაბარებულად ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ
სტუდენტი დასკვნით წერით გამოცდაზე დააგროვებს მინიმუმ 20 ქულას.

სასწავლო კურსი ჩაბარებულად ჩაითვლება იმ შემთხვევაში, თუ შუალედური შეფასებისა და დასკვნითი შეფასების (40 ქულა) გათვალისწი-
ნებით სტუდენტი დააგროვებს მინიმუმ 51 ქულას. სტუდენტს კრედიტი ენიჭება კანონმდებლობით გათვალისწინებული ერთ-ერთი
დადებითი შეფასების მიღების შემთხვევაში.
დადებითი შეფასება
A - ფრიადი შეფასების 91-100 ქულა
B - ძალიან კარგი მაქსიმალური შეფასების 81-90 ქულა
C - კარგი მაქსიმალური შეფასების 71-80 ქულა
D - დამაკმაყოფილებელი მაქსიმალური შეფასების 61-70 ქულა
E - საკმარისი მაქსიმალური შეფასების 51-60 ქულა
უარყოფითი შეფასება
მაქსიმალური შეფასების 41-50 ქულა (სტუდენტს ჩასაბარებლად მეტი მუშაობა სჭირდება და ეძლევა
FX - ვერ ჩააბარა დამოუკიდებელი მუშაობით დამატებით გამოცდაზე ერთხელ გასვლის უფლება. ამასთან, დამატებითი
გამოცდა შეიძლება დანიშნოს დასკვნითი გამოცდის შედეგების გამოცხადებიდან არანაკლებ 5 კალენდარულ
დღეში).
მაქსიმალური შეფასების 40 ქულა და ნაკლები (სტუდენტის მიერ ჩატარებული სამუშაო არ არის საკმარისი
F - ჩაიჭრა
და მას საგანი ახლიდან აქვს შესასწავლი)
შეფასების ფორმები და კომპონენტები
N შეფასების ფორმები და კომპონენტები რაოდენობა თითოეულის მაქსიმალური შეფასება მაქსიმალური ქულა

1 შუალედური შეფასება, მათ შორის: 60 ქულა

1.1. ზეპირი გამოკითხვა 7 3 21

1.2. წერითი გამოკითხვა 3 3 9
1.3. შუალედური წერითი გამოცდა 1 30 30
2 დასკვნითი შეფასება 40 ქულა
2.1. დასკვნითი წერითი გამოცდა 1 40 40
სულ 100 ქულა
შუალედური შეფასების კომპონენტები, მეთოდები და კრიტერიუმები
კომპონენტები მეთოდები და კრიტერიუმები
ზეპირი სტუდენტის ზეპირი გამოკითხვა ფასდება 3 ქულით. შუალედური შეფასების ფარგლებში, სემესტრის განმავლობაში,
გამოკითხვა სტუდენტი ზეპირი ფორმით გამოიკითხება შვიდჯერ შესაბამისად, ზეპირ გამოკითხვებში სტუდენტმა შეიძლება
დააგროვოს მაქსიმუმ 21 ქულა (3X7), რაც საბოლოო შეფასების 21 პროცენტის ტოლია.

ზეპირი გამოკითხვა ტარდება მოხსენებების, დისკუსიისა და კითხვა-პასუხის ფორმატში. ზეპირი გამოკითხვის

შესაფასებლად გამოიყენება შემდეგი საშუალებები (შეფასების მეთოდები): პრეზენტაცია, პრაქტიკული/თეორიული
დავალების შესრულება, სამუშაო ჯგუფში მუშაობა, დისკუსიაში მონაწილეობა.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 3 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ზეპირი გამოკითხვისას სტუდენტი აკეთებს განსახილველ თემაზე მოხსენებას, საჭიროებისას უკავშირებს განვლილ
მასალას. შესაძლებელია, ასევე სტუდენტს მოეთხოვოს შეთავაზებული კაზუსის ზეპირად ამოხსნა და სხვა განვლილი
თემებიდან კონკრეტული საკითხის გადმოცემა.

ზეპირი გამოკითხვისას შეფასების კრიტერიუმებია: პასუხის ფორმულირება და გადმოცემა, იურიდიული

ტერმინოლოგიის დაცვა, სამართლებრივი მსჯელობა.
ქულა ზეპირი გამოკითხვის შეფასების კრიტერიუმები
3 განსახილველ საკითხს ამომწურავად ფლობს
2,5 კარგად ფლობს საკითხს, თუმცა შეინიშნება მცირეოდენი ხარვეზები
2 მომზადებულ მასალას საშუალო დონეზე გადმოსცემს
1,5 განსახილველ მასალაზე საკმაოდ სუსტი წამოდგენა აქვს
1 განსახილველი თემის ცალკელ საკითხებს პასუხობს არასრული სიზუსტით
0 არაა მომზადებული
სტუდენტის წერით გამოკითხვა ფასდება 3 ქულით. შუალედური შეფასების ფარგლებში, სემესტრის
განმავლობაში, სტუდენტი წერით ფორმით გამოიკითხება სამჯერ. შესაბამისად, წერით გამოკითხვებში
სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 9 ქულა (3X3), რაც საბოლოო შეფასების 9 პროცენტის ტოლია.

წერითი გამოკითხვისას შეფასების საშუალებად (შეფასების მეთოდად) გამოიყენება კაზუსის ამოხსნა

განაჩენის სტილით.
წერითი წერითი გამოკითხვისას შეფასების კრიტერიუმებია: ზუსტი კვალიფიკაცია, იურიდიული ტერმინოლოგიის
გამოკითხვა დაცვა, დასაბუთება (არგუმენტაცია).
ქულა წერითი გამოკითხვის შეფასების კრიტერიუმები
3 კვალიფიკაცია და მისი არგუმენტაცია ზუსტად არის გადმოცემული
2 კვალიფიკაცია და მისი არგუმენტაცია ნაწილობრივი სიზუსტით არის გადმოცემული
1 კვალიფიკაცია სწორია, თუმცა დასაბუთებული არ არის
0 ვერ პასუხობს დავალებას
შუალედური
შუალედური შეფასების ფარგლებში სტუდენტი აბარებს შუალედურ წერით გამოცდას. შუალედური წერითი გამოცდა
წერითი გამოცდა
ტარდება მე-8-მე-9 სასწავლო კვირას. შუალედურ წერით გამოცდაში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 30
ქულა, რაც საბოლოო შეფასების 30 პროცენტის ტოლია.

შუალედური წერითი გამოცდის შესაფასებლად გამოიყენება შემდეგი საშუალებები (შეფასების მეთოდები): ტესტი,
კაზუსი. შუალედური წერითი გამოცდა მოიცავს 12 ტესტს და 6 კაზუსს. თითოეულ ტესტს გააჩნია 3 სავარაუდო
პასუხი, რომელთაგან მხოლოდ ერთია სწორი და შეფასდება 1 ქულით. მოცემული 6 კაზუსიდან 4 უნდა
დაკვალიფიცირდეს დასაბუთების გარეშე და შეფასდება 2 ქულით, ხოლო 2 - უნდა ამოიხსნას დასაბუთებით (სქემის
გარეშე, განაჩენის სტილით) და შეფასდება 5 ქულით.

კაზუსის, რომელიც უნდა ამოიხსნას დასაბუთების გარეშე, შეფასების კრიტერიუმებია: კაზუსის ფაბულისა და
შეკითხვის არსის აღქმა, იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა და ენობრივი სტილი; სწორი კვალიფიკაცია.
ქულა კაზუსის შეფასების კრიტერიუმები
2 კვალიფიკაცია სწორია
1 კვალიფიკაცია ნაწილობრივ სწორია
0 კვალიფიკაცია არასსწორია
კაზუსის განაჩენის სტილით (მხოლოდ დასაბუთებით) ამოხსნისას შეფასების კრიტერიუმებია: კაზუსის ფაბულისა და
შეკითხვის არსის აღქმა, სამართლებრივი ანალიზი, თეორიული მასალის ცოდნა, სამართლის ძირითადი
ღირებულებებისა და პრინციპების გააზრება და გამოყენება, იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა და ენობრივი
სტილი; სწორი კვალიფიკაცია.
ქულა კაზუსის შეფასების კრიტერიუმები
სტუდენტს ზედმიწევნით კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. გააზრებული აქვს
5 იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, დასაბუთება სრულია და კვალიფიკაცია
სწორია.
სტუდენტს ზედმიწევნით კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. გააზრებული აქვს
4 იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, დასაბუთება ნაწილობრივ არასრულია და
კვალიფიკაცია სწორია.
სტუდენტს კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. საშუალოდ აქვს გააზრებული
3
იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო დასკვნა ნაწილობრივ სრულია.
2 სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. იურიდიული
ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა არასრულყოფილია.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 4 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 სტუდენტს არ აქვს აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. იურიდიული ტერმინოლოგია და
1
ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო დასკვნა შეკვეცილი და ფრაგმენტულია.
0 პასუხი კაზუსის ფაბულისა და შეკითხვის არსის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
დასკვნითი შეფასების კომპონენტები, მეთოდები და კრიტერიუმები
კომპონენტები მეთოდები და კრიტერიუმები
დასკვნითი შეფასების ფარგლებში სტუდენტი აბარებს დასკვნით წერით გამოცდას. დასკვნითი წერითი გამოცდა
ტარდება მე-16-მე-19 სასწავლო კვირას. დასკვნით წერით გამოცდაში სტუდენტმა შეიძლება დააგროვოს მაქსიმუმ 40
ქულა, რაც საბოლოო შეფასების 40 პროცენტის ტოლია.

დასკვნითი წერითი გამოცდის შესაფასებლად გამოიყენება შემდეგი საშუალებები (შეფასების მეთოდები): თეორიული
საკითხი, კაზუსი. დასკვნითი წერითი გამოცდა მოიცავს 2 თეორიულ საკითხს და 2 კაზუსს, რომელთაგან 1 უნდა
დასკვნითი ამოიხსნას სქემატურად. დასკვნითი წერითი გამოცდისას თითოეული თეორიული საკითხი ფასდება 10 ქულით,
წერითი გამოცდა ხოლო თითოეული კაზუსი - 10 ქულით.
კაზუსის შეფასების კრიტერიუმებია: კითხვის დაზუსტება მსჯელობის თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი;
სამართლის ძირითადი ღირებულებებისა და პრინციპების გააზრება და გამოყენება; პრობლემატური საკითხების
გამოყოფა იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა და ენობრივი სტილი; კვალიფიკაცია; საბოლოო დასკვნა.
ქულა კაზუსის განაჩენის სტილით ამოხსნისას შეფასების კრიტერიუმებია
სტუდენტს ზედმიწევნით კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. მსჯელობის
თანმიმდევრობა და სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა. სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს
9-10 თეორიულ მასალას, გააზრებული აქვს და კაზუსის ამოხსნისას იყენებს სამართლის ძირითად
ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო
კვალიფიკაცია სრულია და ზედმიწევნით სწორია.
სტუდენტს კარგად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. მსჯელობის თანმიმდევრობა და
სამართლებრივი ანალიზი კარგია. სტუდენტი კარგად ფლობს თეორიულ მასალას, გააზრებული აქვს და
7-8
კაზუსის ამოხსნისას იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული
ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო კვალიფიკაცია მთლიანობაში მართებულია.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. მსჯელობა
არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი საშუალო დონისაა. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად
5-6 ფლობს თეორიული მასალას, თუმცა კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა
და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი დაცულია, საბოლოო კვალიფიკაცია
დამაკმაყოფილებელია.
სტუდენტს დამაკმაყოფილად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. მსჯელობა
არათანმიმდევრულია და სამართლებრივი ანალიზი საშუალოზე დაბალი დონისაა. სტუდენტი საკმარისად
3-4 ფლობს თეორიულ მასალას, თუმცა კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა
და პრინციპებს, იურიდიული ტერმინოლოგია და ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო კვალიფიკაცია
შეკვეცილი და ფრაგმენტულია.
სტუდენტს არასწორად აქვს აღქმული კაზუსის ფაბულა და შეკითხვის არსი. მსჯელობის თანმიმდევრობა და
სამართლებრივი ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია. სტუდენტი ვერ ფლობს ფლობს თეორიულ მასალას და
1-2 კაზუსის ამოხსნისას არ იყენებს სამართლის ძირითად ღირებულებებსა და პრინციპებს, იურიდიული
ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული, ხოლო ენობრივი სტილი ნაკლოვანია, საბოლოო კვალიფიკაცია
ნაკლოვანია.
0 პასუხი კაზუსის ფაბულისა და შეკითხვის არსის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.
კაზუსის დასკვნის სტილით (სქემის მიხედვით) ამოხსნისას შეფასების კრიტერიუმებია: კითხვის დაზუსტება და
შესაბამისი ჰიპოთეზის შერჩევა; მსჯელობის თანმიმდევრობა სქემის მიხედვით; პრობლემატური საკითხების გამოყოფა
და სუბსუმციის გამოყენება; იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა, იურიდულ დოგმატიკაში არსებული მოსაზრებების
გამოყენება და ენობრივი სტილი; კვალიფიკაცია: ა) შესაბამისი სისხლისსამართლებრივი ნორმის შერჩევა, ბ) სისხლის
სამართლის კოდექსის მუხლების მართებულად და ზუსტად გამოყენება.
ქულა
2 კითხვის დაზუსტება და შესაბამისი ჰიპოთეზის შერჩევა
2 მსჯელობის თანმიმდევრობა სქემის მიხედვით
2 პრობლემატური საკითხების გამოყოფა და სუბსუმციის გამოყენება
2 იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა, იურიდულ დოგმატიკაში არსებული მოსაზრებების გამოყენება და
ენობრივი სტილი
2 კვალიფიკაცია:
ა) შესაბამისი სისხლისსამართლებრივი ნორმის შერჩევა - 1 ქულა;
ბ) სისხლის სამართლის კოდექსის მუხლების მართებულად და ზუსტად გამოყენება - 1 ქულა.
თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმებია: თეორიული მასალის ცოდნა, საკითხის ლოგიკური,
თანმიმდევრული და ადეკვატური გადმოცემა, იურიდიული ტერმინოლოგიის დაცვა, სამართლებრივი მსჯელობა,
სამართლებრივი ანალიზი.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 5 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ქულა თეორიული საკითხის შეფასების კრიტერიუმები
პასუხი სრულია. სტუდენტი ზედმიწევნით კარგად ფლობს განვლილ მასალას. საკითხი ლოგიკურად,
9-10 თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია.
სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი მაღალ დონეზეა.
პასუხი სრულია. სტუდენტი კარგად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას, საკითხი
7-8 ლოგიკურად, თანმიმდევრულად და ადეკვატურად არის გადმოცემული. იურიდიული ტერმინოლოგია
დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და სამართლებრივი ანალიზი ძალიან კარგია.
პასუხი ნაწილობრივ სრულია. სტუდენტი დამაკმაყოფილებელად ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ
განვლილ მასალას. საკითხი ლოგიკურად და ადეკვატურად არის გადმოცემული, თუმცა
5-6
არათანმიმდევრულია. იურიდიული ტერმინოლოგია დაცულია. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი
დამაკმაყოფილებელია.
პასუხი შეკვეცილია. სტუდენტი საკმარისად არ ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას,
3-4 თუმცა აღინიშნება ნაკლოვანებები. საკითხი განხილულია ნაწილობრივ. იურიდიული ტერმინოლოგია
ნაკლოვანია. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი ფრაგმენტულია.
პასუხი ნაკლოვანია. სტუდენტი ვერ ფლობს პროგრამით გათვალისწინებულ განვლილ მასალას.
1-2 გადმოცემულია საკითხის შესაბამისი მასალის მხოლოდ ცალკეული ფრაგმენტები. იურიდიული
ტერმინოლოგია არ არის გამოყენებული. სამართლებრივი მსჯელობა და ანალიზი არადამაკმაყოფილებელია.
0 პასუხი საკითხის შესაბამისი არ არის ან საერთოდ არაა მოცემული.

1. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის განმარტება, მეორე შევსებული

გამოცემა, თბ., 2008, გვ. 46- 260;
2. დვალიძე ირაკლი, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, სასჯელი და დანაშაულის სხვა
სისხლისსამართლებრივი შედეგები, გამომცემლობა "მერიდიანი," თბ., 2013, გვ. 11-266;
3. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი. ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია, ირაკლი
დვალიძე, გამომცემლობა "მერიდიანი," თბ., 2007, გვ. 5-485;
ძირითადი ლიტერატურა
4. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული ტესტების
ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013, გვ. 23- 691;
5. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილი, დანაშაულის მოძღვრება, თბ., 2011, გვ. 617-
655.
6. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გ. ნაჭყებია,
ნონა თოდუა, გამომცემლობა „მერიდიანი“, თბ., 2019, გვ. 21-89;

1. 1999 წლის 22 ივლისის საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსი;

ნორმატიული აქტები
2. 2015 წლის 12 ივნისის არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების კოდექსი.

დამატებითი ლიტერატურა სახელმძღვანელოები/მონოგრაფიები

1. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია,
ნონა თოდუა, გამომცემლობა „მერიდიანი“, თბ., 2019, გვ. 14-20, 768-783;
2. არასრულწლოვანთა სასჯელისა და აღმზრდელობითი ხასიათის იძულებითი ღონისძიებების
შეფარდების პრობლემები, რედ.: მზია ლეკვეიშვილი, მორის შალიკაშვილი, თბ., 2011;
3. გამყრელიძე ოთარ, სისხლისსამართლებრივი უმართლობის პრობლემა და თანამონაწილეობის
დასჯადობის საფუძველი. გამომცემლობა „მეცნიერება“, თბ., 1989;
4. გამყრელიძე ოთარ, დანაშაულის შუალობითი ამსრულებლობა და თანაამსრულებლობა. გამომცემლობა
„მეცნიერება“, თბ., 1974;
5. გიორგიძე ალექსანდრე, შეზღუდული შერაცხადობა (სისხლისსამართლებრივ-კრიმინოლოგიური და
ფსიქიატრიული ასპექტები), გამომცემლობა „მერიდიანი“, თბ., 2014;
6. გოთუა ზურაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილი, სასჯელი. ლექციების კურსი, საქართველოს
მეცნიერებათა აკადემიის სახელმწიფოსა და სამართლის ინსტიტუტი, თბ., 2001.
7. ვაჩეიშვილი ალექსანდრე, სასჯელი და სოციალური დაცვის ღონისძიებანი, თსუ გამომცემლობა, თბ.,
1960;
8. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010;
9. დვალიძე ირაკლი, მოტივისა და მიზნის ზეგავლენა ქმედების კვალიფიკაციასა და
სისხლისსამართლებრივ პასუხისმგებლობაზე, 2008, გვ. 238-295;
10. ნაჭყებია გურამ, სისხლის სამართლის მეცნიერების საგანი. გამომცემლობა „მერიდიანი“, თბ., 1998;
11. ნაჭყებია გურამ, სისხლის სამართლის საგანი. თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბ., 1997;
12. შავგულიძე თამაზ, სურგულაძე ლამარა, საზოგადოებრივი საშიშროების გამომრიცხველი გარემოებანი
სისხლის სამართლის კანონმდებლობაში, თბ., 1988;

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 6 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 13. წერეთელი თინათინ, დანაშაულის მომზადება და მცდელობა, საქართველოს სსრ მეცნიერებათა
აკადემიის გამომცემლობა, თბ., 1961;
14. წერეთელი თინათინ, ტყეშელიაძე გიორიგი, მოძღვრება დანაშაულზე, თბ., 1969, გვ. 23-137;
15. წერეთელი თინათინ, თანამონაწილეობა დანაშაულში, თბ., 1965;
16. წერეთელი თინათინ, საზოგადოებრივი საშიშროება და მართლწინააღმდეგობა სისხლის სამართალში,
თბ., 2006;
17. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц. И.М.
Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002.

სტატიები
1. გაბისონია იური, იურიდიული პირის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის მატერიალურ-
სამართლებრივი და საპროცესო თავისებურებანი, ჟურნალი „პროფესია ადვოკატი“, 2007, №2;
2. გამყრელიძე ოთარ, შერაცხვის პრობლემა სისხლის სამართალში და ბრალის ნორმატიული ცნების
დასაბუთების ცდა, დასაწყისი, ჟურნალი „ადამიანი და კონსტიტუცია“, 2002, №3;
3. გამყრელიძე ოთარ, შერაცხვის პრობლემა სისხლის სამართალში და ბრალის ნორმატიული ცნების
დასაბუთების ცდა, ჟურნალი „ადამიანი და კონსტიტუცია“, 2002, №4;
4. გვარამია ვ., რომის სტატუტით გათვალისწინებული ბრალდებულის გადაცემის სტანდარტების ეროვნულ
კანონმდებლობასთან შესაბამისობის საკთხისათვის, ჟურნალი „სამართალი“, 2002, №3, გვ. 40-44;
5. გორაშვილი გიორგი, ქართული ანტირეკეტული კანონმდებლობის ზოგიერთი პრობლემური საკითხის
შედარებით-სამართლებრივი ანალიზი, ჟურნალი „პროფესია ადვოკატი“, 2007, №3;
6. ებრალიძე თამარ, სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა საზღვარგარეთ ჩადენილი
დანაშაულისათვის, ჟურნალი „ალმანახი," საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, სპეც.
გამოშვება: სისხლის სამართლისა და კრიმინოლოგიის პრობლემები, 2000, №13, გვ. 47-56;
7. კუტალია ლაშა-გიორგი, ბრალის შესახებ ფსიქოლოგიური მოძღვრების ფრანკისეული კრიტიკისათვის,
ჟურნალი „სამართალი“, 1998, №7-8, გვ. 41-46;
8. კუტალია ლაშა-გიორგი, სისხლისსამართლებრივი ბრალის ლეგისლატიური ასპექტი. ჟურნალი
„სამართალი“,1998, №5-6, გვ. 56-61;
9. კუტალია ლაშა-გიორგი, ბრალის დოგმატური სპეციფიკა ნორმატივიზმის ცალკეულ მიმდინარეობებში.
დასაწყისი, ჟურნალი „სამართალი“, 1998, №3-4, გვ. 31-35;
10. კუტალია ლაშა-გიორგი., ბრალის დოგმატური სპეციფიკა ნორმატივიზმის ცალკეულ მიმდინარეობებში.
დასასრული, ჟურნალი „სამართალი“, 1998, №5-6, გვ. 24-27;
11. ნანობაშვილი ზაზა, ამნისტიისა და შეწყალების სამართლებრივი ბუნება. ჟურნალი „ალმანახი“,
საქართველოს ახალგაზრდაიურისტთაასოციაცია, სპეც. გამოშვება: სისხლის სამართლისა და
კრიმინოლოგიის პრობლემები, 2000, №13, გვ. 85-89;
12. ნანობაშვილი ზაზა, სასჯელის უფლება, ჟურნალი „სამართალი“, 1999, №5, გვ. 82-85;
13. ნანობაშვილი ზაზა, სასჯელის რაობა ფილოსოფოსთა თვალსაზრისით, ჟურნალი „სამართალი“, 1998, №3-
4, გვ. 31-35;
14. ნანობაშვილი ზაზა, ამნისტიისა და შეწყალების სამართლებრივი ბუნება, ჟურნალი „ალმანახი“,
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, სპეც. გამოშვება: სისხლის სამართლისა და
კრიმინოლოგიის პრობლემები, 2000, №13, გვ. 85-89;
15. ნაჭყებია გურამ, სახელმწიფოსთან პიროვნების სისხლისსამართლებრივი კავშირის საკითხისათვის,
ჟურნალი „ადამიანი და კონსტიტუცია“, 2004, №4, გვ. 115-119;
16. ნაჭყებია გურამ, მტკიცების საგანში ბრალის შეტანის კონსტიტუციურობის შესახებ, ჟურნალი „ადამიანი
და კონსტიტუცია“, 2002, №1, გვ. 73-79;
17. უგრეხელიძე მინდია, დაუდევრობის დროს მორალური ბრალის დასაბუთებისათვის, ჟურნალი „საბჭოთა
სამართალი“, 1975, №1, გვ. 5-12;
18. ქათამაძე მირიან, სამართლიანობის აღდგენა, როგორც სასჯელის მიზანი, ჟურნალი „სამართალი“, 2000,
№10-11-12;
19. ქათამაძე მირიან, სასჯელის მიზნები სისხლის სამართლის კანონმდებლობაში, ჟურნალი „ალმანახი“,
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, სისხლის სამართლის პრობლემები, 2004, №19, გვ. 51-
57;
20. წიქარიშვილი კახა, ბრალის გარეშე პასუხისმგებლობა ინგლისურ-ამერიკულ სისხლის სამართალში _
სამართლებრივი ანომალია თუ რეგულირების ეფექტიანი მექანიზმი, დასაწყისი, ჟურნალი „სამართალი“,
2000, №1, გვ. 67-71;
21. წიქარიშვილი კახა, ბრალის გარეშე პასუხისმგებლობა ინგლისურ-ამერიკულ სისხლის სამართალში _
სამართლებრივი ანომალია თუ რეგულირების ეფექტიანი მექანიზმი, დასასრული, ჟურნალი
„სამართალი“, 2000, №2, გვ. 49-52.
სუბიექტური შემადგენლობის შემდეგ ლექციებზე გარკვეული დრო დაეთმობა კაზუსის ამოხსნის
მეთოდიკის ძირითადი საფუძვლების შესწავლას.
ლიტერატურა:
შენიშვნა
ირაკლი დვალიძე, გიორგი თუმანიშვილი, ნინო გვენეტაძე, კაზუსის ამოხსნის მეთოდიკა სისხლის
სამართალში, თანდართული კაზუსების ნიმუშებით, გამოცემულია GIZ-ის ფინანსური მხარდაჭერით, თბ,
2015, გვერდების რაოდენობა: 262.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 7 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ინტერნეტ-რესურსები http://www.Matsne.gov.ge

სასწავლო კალენდარი

კვირა სწავლების მეთოდი საათი შეფასების კომპონენტი მაქსიმალური შეფასება

1-ლი კვირა ლექცია 4 სთ.
ლექცია 4 სთ.
მე-2 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 4 სთ.
მე-3 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 4 სთ.
მე-4 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 4 სთ.
მე-5 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 4 სთ.
მე-6 კვირა
სემინარი 2 სთ. წერითი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 4 სთ.
მე-7 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
მე-8- მე-9 კვირა 2 სთ. შუალედური წერითი გამოცდა 30 ქულა

ლექცია 4 სთ.
მე-10 კვირა
სემინარი 2 სთ. შუალედური გამოცდის შედეგების განხილვა.
ლექცია 4 სთ.
მე-11 კვირა
სემინარი 2 სთ. წერითი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 4 სთ.
მე-12 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 4 სთ.
მე-13 კვირა
სემინარი 2 სთ. წერითი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 4 სთ.
მე-14 კვირა
სემინარი 2 სთ. ზეპირი გამოკითხვა 3 ქულა
ლექცია 4 სთ.
მე-15 კვირა
სემინარი 2 სთ. დასკვნითი დისკუსია
მე-16-მე-19 კვირა 3 სთ. დასკვნითი წერითი გამოცდა 40 ქულა

სასწავლო კურსის შინაარსი

კვირა სწავლების მეთოდი შინაარსი/შეფასების კომპონენტი/მაქსიმალური შეფასება
1 ლექცია (2 სთ.) საუბარი სასწავლო კურსის მოცულობაზე და პროცესის წარმართვის მეთოდებზე, შეფასების სისტემაზე
და სავალდებულო ლიტერატურაზე.

სისხლის სამართლის ცნება, მიზანი და სისტემა. სისხლის სამართლის პრინციპები. სისხლის სამართლის
მეცნიერება
სისხლის სამართლის ცნება, საგანი და მეთოდი. სისხლის სამართლის მიზანი, ფუნქციები, მისი ადგილი
სამართლის სისტემაში და კავშირი სამართლის სხვა დარგებთან. სისხლის სამართლისა და ზნეობის
თანაფარდობა. სისხლის სამართალი, როგორც სამართლის დამოუკიდებელი დარგი, მეცნიერების დარგი
და სასწავლო დისციპლინა.

სისხლის სამართლის კანონმდებლობა. სისხლის სამართლის მეცნიერება. სისხლის სამართლის სისტემა.

სისხლის სამართლის პრინციპები და მისი მნიშვნელობა სამართალშემოქმედებით და
სამართალგამოყენებით საქმიანობაში.
ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული ტესტების
ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013, გვ. 11-22;
2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია, ირაკლი

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 8 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 5-47, 69-78, 93-101;
3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის განმარტება, მეორე შევსებული
გამოცემა,თბ., 2008, გვ. 46-49;
4. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, გამომცემლობა „მერიდიანი“, თბ., 2019, გვ. 21-70.
დამატებითი ლიტერატურა:
1. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010, გვ.
1-9;
2. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, გამომცემლობა „მერიდიანი“, თბ., 2016, გვ. 11-66;
3. ნაჭყებია გურამ, სისხლის სამართლის მეცნიერების საგანი. გამომცემლობა "მერიდიანი," თბ., 1998;
4. ნაჭყებია გურამ, სისხლის სამართლის საგანი. თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბ.,
1997;
5. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, გამომცემლობა „მერიდიანი“, თბ., 2019, გვ. 14-20, 768-783;
6. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц.
И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 1-77.

სისხლის სამართლის კანონი

სისხლის სამართლის კანონი და მისი სპეციფიკური ნიშნები. სისხლის სამართლის ნორმის ადგილი
ნორმატიული აქტების იერარქიაში. სისხლის სამართლის კოდექსის ზოგადი და კერძო ნაწილების
ურთიერთმიმართება. ქმედების დანაშაულად კვალიფიკაციისას სისხლის სამართლის კანონის კერძო და
ზოგადი ნაწილების გამოყენების სპეციფიკა. სისხლის სამართლის კანონის ახსნა-განმარტება
(ინტერპრეტაცია) და ანალოგია.

სისხლის სამართლის კანონი და მისი მოქმედების ფარგლები: დანაშაულის ჩადენის დრო; სისხლის
სამართლის კანონის უკუძალა; ქმედების კრიმინალიზაცია და დანაშაულის დეკრიმინალიზაცია;
დანაშაულის პენალიზაცია და დეპენალიზაცია; სისხლის სამართლის კანონის მოქმედება სივრცეში:
დანაშაულის ჩადენის ადგილის თეორიები. საერთაშორისო სისხლის სამართლის პრინციპები
საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის მიხედვით: ტერიტორიულობის პრინციპი; მოქალაქეობის
პრინციპი; დაცვის პრინციპი; უნივერსალურობის პრინციპი; მონაცვლეობითი მართლმსაჯულების
პრინციპი. დამნაშავის გადაცემა და ექსტრადიცია.
ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული ტესტების
ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013, გვ. 23-54;
1 ლექცია (2 სთ.) 2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია, ირაკლი
დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 56-57, 78-101;
3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის კოდექსის განმარტება, მეორე
შევსებული გამოცემა,თბ., 2008, გვ. 49-77.
4. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2019, გვ. 71-89.
დამატებითი ლიტერატურა:
1. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010, გვ. 18-
47;
2. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2019, გვ. 67-95;
3. ებრალიძე თამარ, სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა საზღვარგარეთ ჩადენილი
დანაშაულისათვის. ჟურნალი "ალმანახი," საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, სპეც.
გამოშვება: სისხლის სამართლისა და კრიმინოლოგიის პრობლემები, 2000, №13, გვ. 47-56;
4. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц.
И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 78-115.
2 ლექცია (4 სთ.) სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა. დანაშაულის ცნება. ქმედების შემადგენლობა, ფუნქციები
და სახეები. დანაშაულის კატეგორიები
პასუხისმგებლობის არსი, სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა და მისი განსხვავება სხვა სახის
სამართლებრივი პასუხისმგებლობისაგან. დანაშაულის ცნება და სისტემა. მისი ძირითადი ელემენტების
(ქმედების შემადგენლობა, მართლწინააღმდეგობა, ბრალი) დახასიათება.

დანაშაულის კატეგორიები და მისი მნიშვნელობა. ქმედების (დანაშაულის) შემადგენლობა და მისი

სტრუქტურა. ქმედების (დანაშაულის) შემადგენლობის ფუნქციები და კლასიფიკაცია. ქმედების

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 9 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი

სემინარი (2 სთ.)
3 ლექცია (4 სთ.)
ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი
(დანაშაულის) შემადგენლობის აღწერილობითი (დესკრიფციული), შეფასებითი (ნორმატიული) და სხვა
ნიშნები.
ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული ტესტების
ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013, გვ. 55-82;
2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია, ირაკლი
დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 48-56, 58-59, 102-109;
3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის განმარტება. კოდექსის
განმარტება, მეორე შევსებული გამოცემა,თბ., 2008, გვ. 76-92, 128-132.
დამატებითი ლიტერატურა:
1. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010, გვ.
47-81;
2. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, გამომცემლობა „მერიდიანი“, თბ., 2016, გვ. 96-114, 165-226;
3. გაბისონია ი., იურიდიული პირის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის მატერიალურ-
სამართლებრივი და საპროცესო თავისებურებანი, ჟურნალი „პროფესია ადვოკატი“, 2007, №2, გვ.
68-83;
4. კუტალი ლაშა-გიორგი, ბრალის შესახებ ფსიქოლოგიური მოძღვრების ფრანკისეული
კრიტიკისათვის, ჟურნალი „სამართალი“, 1998, №7-8, გვ. 41-46;
5. კუტალი ლაშა-გიორგი, სისხლისსამართლებრივი ბრალის ლეგისლატიური ასპექტი, ჟურნალი
„სამართალი“,1998, №5-6, გვ. 56-61;
6. კუტალია ლაშა-გიორგი, ბრალის დოგმატური სპეციფიკა ნორმატივიზმის ცალკეულ
მიმდინარეობებში. დასაწყისი, ჟურნალი „სამართალი“, 1998, №3-4, გვ. 31-35;
7. კუტალია ლაშა-გიორგი, ბრალის დოგმატური სპეციფიკა ნორმატივიზმის ცალკეულ
მიმდინარეობებში. დასასრული, ჟურნალი „სამართალი“, 1998, №5-6, გვ. 24-27;
8. წერეთელი თინათინ, ტყეშელიაძე გიორგი, მოძღვრება დანაშაულზე, თბ., 1969, გვ. 23-137;
9. წიქარიშვილი კახა, ბრალის გარეშე პასუხისმგებლობა ინგლისურ-ამერიკულ სისხლის
სამართალში - სამართლებრივი ანომალია თუ რეგულირების ეფექტიანი მექანიზმი, დასაწყისი,
ჟურნალი „სამართალი“, 2000, №1, გვ. 67-71;
10. წიქარიშვილი კ., ბრალის გარეშე პასუხისმგებლობა ინგლისურ-ამერიკულ სისხლის სამართალში
- სამართლებრივი ანომალია თუ რეგულირების ეფექტიანი მექანიზმი. დასასრული, ჟურნალი
„სამართალი“, 2000, №2, გვ. 49-52;
11. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой,
доц. И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 116-
203.
შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
ქმედების ობიექტური შემადგენლობა
ქმედების ობიექტური შემადგენლობა და მისი ნიშნები. ქმედების სუბიექტი. სამართლებრივი სიკეთე,
როგორც სისხლის სამართლის დაცვის ობიექტი. ქმედება, როგორც ქმედების ობიექტური
შემადგენლობის ძირითადი ნიშანი და მისი სახეები. ქმედების ობიექტური შემადგენლობის დამატებითი
(ფაკულტატური) ნიშნები: შედეგი, მიზეზობრივი კავშირი, დანაშაულის ჩადენის ადგილი, დრო,
ვითარება, ხერხი, დრო, ადგილი, საშუალება.
შედეგის ობიექტური შერაცხვის პრობლემა.
ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული
ტესტების ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ.,
2013, გვ. 83-126;
2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ირაკლი დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 110-127;
3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის კოდექსის
განმარტება, მეორე შევსებული გამოცემა,თბ., 2008, გვ. გვ. 92-98;
დამატებითი ლიტერატურა:
1. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010, გვ.
82-118;
2. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2016, გვ. 112-131;
3. კუტალია ლაშა-გიორგი, უმოქმედობის თეორიული დასაბუთების მეთოდოლოგიური
თვალსაზრისი. დასაწყისი, ჟურნალი „სამართალი“,1999, №2, გვ. 36-42;
4. კუტალია ლ.გ., უმოქმედობის თეორიული დასაბუთების მეთოდოლოგიური თვალსაზრისი.
10 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 დასასრული, ჟურნალი "სამართალი,"1999, #1, გვ. 15-20;
5. წერეთელი თინათინ, ტყეშელიაძე გიორგი, მოძღვრებადანაშაულზე. თბ., 1969, გვ. 138-315;
6. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц.
И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 204-296.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
უმოქმედობის მიზეზობრიობა
უმოქმედობის მიზეზობრიობის არსი და მისი სამართლებრივი დასაბუთება.

ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული ტესტების
ლექცია (4 სთ.) ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013, გვ. 265-
299;
2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია, ირაკლი
დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 110-127;
3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის კოდექსის განმარტება, მეორე
შევსებული გამოცემა,თბ., 2008, გვ. გვ. 92-98;
დამატებითი ლიტერატურა:
4
1. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010, გვ.
420-456;
2. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2016, გვ. 112-131;
3. კუტალია ლაშა-გიორგი, უმოქმედობის თეორიული დასაბუთების მეთოდოლოგიური
თვალსაზრისი, დასაწყისი, ჟურნალი „სამართალი“, 1999, №2, გვ. 36-42;
4. კუტალია ლაშა-გიორგი, უმოქმედობის თეორიული დასაბუთების მეთოდოლოგიური
თვალსაზრისი. დასასრული, ჟურნალი „სამართალი“, 1999, №1, გვ. 15-20;
5. წერეთელი თინათინ, ტყეშელიაძე გიორგი, მოძღვრება დანაშაულზე. თბ., 1969, გვ. 138-315;
6. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц.
И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 204-296.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
ქმედების სუბიექტური შემადგენლობა. სუბიექტური შერაცხვა
ქმედების (დანაშაულის) სუბიექტური შემადგენლობა და ნიშნები: მოტივი, მიზანი, განზრახვის ცნება
და სახეები. მისი ინტელექტუალური და ნებელობითი კრიტერიუმები. ბრალის ორმაგი ფორმა,
ემოციური მდგომარეობა. გაუფრთხილებლობის ცნება და სახეები. მისი ინტელექტუალური და
ნებელობითი კრიტერიუმები.
შეცდომის არსი და მისი სახეები. ფაქტობრივი შეცდომა.

შენიშვნა: იურიდიული (სამართლებრივი) შეცდომა დეტალურად განიხილება მე-7 ლექციის ფარგლებში.

ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის
მიმოხილვა, თანდართული ტესტების ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების
გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013, გვ. 127-162, 243-264;
ლექცია (4 სთ.) 2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი,
რედ.: გურამ ნაჭყებია, ირაკლი დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 127-144;
3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის
კოდექსის კოდექსის განმარტება, მეორე შევსებული გამოცემა,თბ., 2008, გვ. 98-128;
5 დამატებითი ლიტერატურა:
1. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010, გვ.
118-146, 392-419;
2. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2016, გვ. 132-164;
3. დვალიძე ირაკლი, მოტივი და მიზანი საქართველოს სისხლისსამართლებრივ დოქტრინაში,
ჟურნალი „ქართული სამართლის მიმოხილვა“, 10, №2-3, 2007, გვ. 238-295;
4. უგრეხელიძე მინდია, დაუდევრობის დროს მორალური ბრალის დასაბუთებისათვის, ჟურნალი
„საბჭოთა სამართალი“, 1975, №1, გვ. 5-12;
5. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц.
И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 297-350.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
6 მართლწინააღმდეგობის გამომრიცხველი გარემოებანი

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 11 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 მართლწინააღმდეგობის გამომრიცხველ გარემოებათა და ბრალის გამომრიცხველ გარემოებათა
განსხვავება და მისი იურიდიული მნიშვნელობა.

მართლწინააღმდეგობის გამომრიცხველ გარემოებათა ბუნება: აუცილებელი მოგერიება; დამნაშავის

შეპყრობა; უკიდურესი აუცილებლობა; მართლზომიერი რისკი; ანალოგიით გამოსაყენებელი
მართლწინააღმდეგობის გამომრიცხველი გარემოებანი.
ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული
ტესტების ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ.,
2013, გვ. 163-206;
2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია,
ირაკლი დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 237-291;
3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის კოდექსის განმარტება,
ლექცია (4 სთ.)
მეორე შევსებული გამოცემა,თბ., 2008, გვ. 214-260;
დამატებითი ლიტერატურა:
1. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010, გვ.
151-216;
2. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2016, გვ. 336-387;
3. გამყრელიძე ოთარ, შერაცხვის პრობლემა სისხლის სამართალში და ბრალის ნორმატიული ცნების
დასაბუთების ცდა, დასაწყისი, ჟურნალი „ადამიანი და კონსტიტუცია“, 2002, #№, გვ. 65-78;
4. გამყრელიძე ოთარ, შერაცხვის პრობლემა სისხლის სამართალში და ბრალის ნორმატიული ცნების
დასაბუთების ცდა, ჟურნალი „ადამიანი და კონსტიტუცია“, 2002, №4, გვ. 78-90;
5. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц.
И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 455-505.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - წერითი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
ბრალის გამომრიცხველი და შემამსუბუქებელი გარემოებანი
ბრალის გამომრიცხველ და შემამსუბუქებელ გარემოებათა ბუნება; შერაცხაობის ცნება; ბრალის
გამომრიცხველ და შემამსუბუქებელ გარემოებათა სახეები: შეურაცხაობა ასაკის გამო, შეურაცხაობა
ფსიქიკური მდგომარეობის გამო, შეზღუდული შერაცხადობა ფსიქიკური მდგომარეობის გამო,
იურიდიული (სამართლებრივი) შეცდომა და მისი სახეები, ბრძანების ან განკარგულების შესრულება;
ანალოგიით გამოსაყენებელი ბრალის გამომრიცხველი გარემოებანი.
ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული ტესტების
ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013, გვ. 207-242;
2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია, ირაკლი
დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 292-320;
3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის კოდექსის განმარტება, მეორე
შევსებული გამოცემა,თბ., 2008, გვ. 214-260;
ლექცია (4 სთ.) დამატებითი ლიტერატურა:
7
1. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010, გვ.
217-285;
2. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2016, გვ. 336-387;
3. გამყრელიძე ოთარ, შერაცხვის პრობლემა სისხლის სამართალში და ბრალის ნორმატიული ცნების
დასაბუთების ცდა, დასაწყისი, ჟურნალი „ადამიანი და კონსტიტუცია“, 2002, №3, გვ. 65-78;
4. გამყრელიძე ოთარ, შერაცხვის პრობლემა სისხლის სამართალში და ბრალის ნორმატიული ცნების
დასაბუთების ცდა, ჟურნალი „ადამიანი და კონსტიტუცია“, 2002, №4, გვ. 78-90;
5. გიორგიძე ალექსანდრე, შეზღუდული შერაცხადობა (სისხლისსამართლებრივ-კრიმინოლოგიური და
ფსიქიატრიული ასპექტები), გამომცემლობა „მერიდიანი“, თბ., 2014;
6. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц.
И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 455-505.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
8-9 2 სთ. შეფასების კომპონენტი - შუალედური წერითი გამოცდა. მაქსიმალური შეფასება - 30 ქულა
10 დანაშაულის ჩადენის სტადიები
დანაშაულის ჩადენის სტადიები. დამთავრებული დანაშაული. დაუმთავრებელი დანაშაული:
მომზადება და მცდელობა. დანაშაულის მომზადებისა და მცდელობის დასჯადობის საფუძველი.
განზრახვის გამომჟღავნებისა და მომზადების გამიჯვნა. დანაშაულის მომზადებისა და მცდელობის
ურთიერთგამიჯვნის პრობლემა და კრიტერიუმები. მომზადებისა და მცდელობის ობიექტური და

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 12 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ლექცია (4 სთ.) სუბიექტური შემადგენლობა. მომზადებისა და მცდელობის სტრუქტურა (ელემენტები).

დანაშაულზე ნებაყოფლობით ხელის აღების საფუძველი და მისი არსებობის გამართლება სისხლის

სამართალში. დანაშაულზე ნებაყოფლობით ხელის აღების იურიდიული შედეგი. თანამონაწილის მიერ
დანაშაულზე ნებაყოფლობით ხელის აღების თავისებურება. ქმედითი მონანიება. დანაშაულზე
ნებაყოფლობით ხელის აღების გამიჯვნა ქმედითი მონანიებისაგან.
ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული
ტესტების ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ.,
2013, გვ. 300-323.
2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია,
ირაკლი დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 145-185;
3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის კოდექსის განმარტება,
მეორე შევსებული გამოცემა,თბ., 2008, გვ. 153-177;
დამატებითი ლიტერატურა:
1. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010, გვ.
340-391;
2. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2016, გვ. 261-299;
3. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой,
доц. И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 361-
380.
შუალედური წერითი გამოცდის შედგების განხილვა; შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა.
სემინარი (2 სთ.)
მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
დანაშაულის ამსრულებლობა
ამსრულებლის ცნება და სახეები: ერთპიროვნული ამსრულებელი, თანაამსრულებელი და შუალობითი
ამსრულებელი.
ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული
ტესტების ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ.,
2013, გვ. 324-348.
2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია,
ირაკლი დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 186-236;
3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის კოდექსის განმარტება,
მეორე შევსებული გამოცემა,თბ., 2008, გვ. 178-213;
დამატებითი ლიტერატურა:
11 ლექცია (4 სთ.)
1. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2016, გვ. 261-335;
2. გამყრელიძე ოთარ, სისხლისსამართლებრივი უმართლობის პრობლემა და თანამონაწილეობის
დასჯადობის საფუძველი, თბ., 1989;
3. გამყრელიძე ოთარ, დანაშაულის შუალობითი ამსრულებლობა და თანაამსრულებლობა, თბ.,
1974;
4. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010, გვ.
286-339;
5. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой,
доц. И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 381-
454.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - წერითი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
12 ლექცია (4 სთ.) დანაშაულში თანამონაწილეობა. დანაშაულის შემხებლობა
თანამონაწილეობის ცნება და ფორმები. თანამონაწილეობის დასჯადობის საფუძველი.
თანამონაწილეობის აქცესორული ბუნება. თანამონაწილის სახეები: ორგანიზატორი, წამქეზებელი და
დამხმარე. დანაშაულის ამსრულებლისა და დანაშაულში თანამონაწილის ურთიერთგამიჯვნა.
ამსრულებლის ექსცესი. თანამონაწილეთა სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის ფარგლები და
თავისებურება. დანაშაულის შემხებლობა და მისი სახეები.
ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული
ტესტების ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013,
გვ. 324-348.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 13 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედაქტორები: გურამ
ნაჭყებია, ირაკლი დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 186-236;
3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის კოდექსის განმარტება,
მეორე შევსებული გამოცემა,თბ., 2008, გვ. 178-213;
დამატებითი ლიტერატურა:
1. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2016, გვ. 261-335;
2. გამყრელიძე ოთარ, სისხლისსამართლებრივი უმართლობის პრობლემა და თანამონაწილეობის
დასჯადობის საფუძველი. გამომცემლობა "მეცნიერება," თბ., 1989;
3. გამყრელიძე ოთარ, დანაშაულის შუალობითი ამსრულებლობა და თანაამსრულებლობა.
გამომცემლობა "მეცნიერება," თბ., 1974;
4. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და მისი
აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010, გვ.
286-339;
5. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц.
И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 381-454.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
ერთიანი დანაშაული და დანაშაულის სიმრავლე. ნორმათა კონკურენცია
ერთიანი დანაშაული, მისი სახეები და იურიდიული მნიშვნელობა. დანაშაულის სიმრავლე და მისი
სახეები. დანაშაულის სიმრავლისა და ერთიანი დანაშაულის განსხვავება და მათი გამიჯვნის
იურიდული მნიშვნელობა. ნორმათა კონკურენცია, მისი სახეები და მნიშვნელობა ქმედების
დანაშაულად კვალიფიკაციისას.
ძირითადი ლიტერატურა:
1. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული ტესტების
ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013, გვ. 349-
352.
2. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედაქტორები: გურამ ნაჭყებია,
ირაკლი დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 321-348;
13
ლექცია (2 სთ.) 3. გამყრელიძე ოთარ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის კოდექსის განმარტება, მეორე
შევსებული გამოცემა,თბ., 2008, გვ. 132-152.
დამატებითი ლიტერატურა:
1. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.:
გურამ ნაჭყებია, ნონა თოდუა, გამომცემლობა „მერიდიანი“, თბ., 2016, გვ. 428-445;
2. გორაშვილი გიორგი, ქართული ანტირეკეტული კანონმდებლობის ზოგიერთი
პრობლემური საკითხის შედარებით-სამართლებრივი ანალიზი, ჟურნალი „პროფესია ადვოკატი“,
2007, №3, გვ. 78-98;
3. ვესელსი იოჰანეს, ბოილკე ვერნერ, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, დანაშაული და
მისი აგებულება, თარგმნა ზურაბ არსენიშვილმა, სამეცნიერო რედაქტორი ირაკლი დვალიძე, 2010,
გვ. 457-496;
4. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф.
Кузнецовой, доц. И.М. Тяжковой. Том 1, общая часть, учение о преступлении, изд. «Зерцало-М», М.,
2002, с. 506-540.
13 სასჯელის ცნება და მიზნები. სასჯელთა სისტემა და სახეები
ლექცია (2 სთ.) სასჯელის ცნება და ნიშნები. ნასამართლობა. სასჯელის განსხვავება სახელმწიფოს სხვა იძულებითი
ხასიათის ღონისძიებებისაგან.

სასჯელის მიზანი: სამართლიანობის აღდგენა, ახალი დანაშაულის თავიდან აცილება და დამნაშავის

რესოციალიზაცია. სასჯელის არსისა და მიზნების შესახებ არსებული თეორიების დახასიათება.

სასჯელთა სისტემა. სასჯელთა კლასიფიკაცია. სასჯელის სახეები და მათი შეფარდების

თავისებურებანი.
ძირითადი ლიტერატურა:
1. დვალიძე ირაკლი, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, სასჯელი და დანაშაულის სხვა
სისხლისსამართლებრივი შედეგები, თბ., 2013, გვ. 11-67;
2. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული ტესტების
ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013, გვ. 353-360,
371-373.
დამატებითი ლიტერატურა:
1. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 14 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ნაჭყებია, ნონა თოდუა, გამომცემლობა „მერიდიანი“, თბ., 2016, გვ. 446-492;
2. გოთუა ზურაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილი, სასჯელი. ლექციების კურსი, საქართველოს
მეცნიერებათა აკადემიის სახელმწიფოსა და სამართლის ინსტიტუტი, თბ., 2001, გვ. 5-33, 115-120.
3. ვაჩეიშვილი ალექსანდრე, სასჯელი და სოციალური დაცვის ღონისძიებანი. თსუ გამომცემლობა,
თბ., 1960;
4. ნაჭყებია გურამ, მსჯავრდებულის „მორალური გამოსწორების“ საკითხისათვის, ჟურნალი
„სამართალი“,1995, №3-4, გვ. 38-44;
5. ნანობაშვილი ზაზა, სასჯელის უფლება, ჟურნალი „სამართალი“, 1999, №5, გვ. 82-85;
6. ნანობაშვილი ზ., სასჯელის რაობა ფილოსოფოსთა თვალსაზრისით, ჟურნალი „სამართალი“, 1998,
№3-4, გვ. 31-35;
7. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი. ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია, ირაკლი
დვალიძე ი., თბ., 2007, გვ. 349-366, 428-435;
8. ქათამაძე მირიან, სამართლიანობის აღდგენა, როგორც სასჯელის მიზანი, ჟურნალი „სამართალი“,
2000, №10-11-12, გვ. 140-145;
9. კობახიძე ქეთევან, საკუთრების უფლება და დაუსაბუთებელი ქონების ჩამორთმევა, ჟურნალი
„ადამიანი და კონსტიტუცია“, 2005, №4, გვ. 67-72;
10. ქათამაძე მირიან, სასჯელის მიზნები სისხლის სამართლის კანონმდებლობაში, ჟურნალი „ალმანახი“,
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, სისხლის სამართლის სერია, 2004, №19, გვ. 51-57;
11. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц.
И.М. Тяжковой. Том 2, общая часть, учение о наказании, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 1-33.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - წერითი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
სასჯელის დანიშვნა. პირობითი მსჯავრი
სასჯელის დანიშვნის ზოგადი საწყისები და წესი. შემამსუბუქებელი და დამამძიმებელი გარემოებების
გათვალისწინება სასჯელის დანიშვნის დროს. სასჯელის დანიშვნა დანაშაულის ამსრულებლობისა და,
თანამონაწილეობისას. სასჯელის დანიშვნა დაუმთავრებელი დანაშაულისთვის. სასჯელის დანიშვნა
დანაშაულის რეციდივის დროს. სასჯელის დანიშვნა დანაშაულთა ერთობლიობის დროს. სასჯელის
ლექცია (4 სთ.)
დანიშვნა განაჩენთა ერთობლიობის დროს. სასჯელის შეჯამების წესი. თავისუფლების აღკვეთისა და
სასჯელის სხვა სახეების დანიშვნის წესი.

პირობითი მსჯავრის არსი და მნიშვნელობა. მისი გამოყენების საფუძველი და წესი.

ძირითადი ლიტერატურა:
14 1. დვალიძე ირაკლი, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, სასჯელი და დანაშაულის სხვა
სისხლისსამართლებრივი შედეგები, თბ., 2013, 68-145;
2. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული ტესტების
ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013, გვ. 361-365.
დამატებითი ლიტერატურა:
1. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2016, გვ. 493-570;
2. გოთუა ზურაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილი, სასჯელი. ლექციების კურსი, საქართველოს
მეცნიერებათა აკადემიის სახელმწიფოსა და სამართლის ინსტიტუტი, თბ., 2001, გვ. 33-49.
3. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყებია, ირაკლი
დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 367-399;
4. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц.
И.М. Тяжковой. Том 3, Том 2, общая часть, учение о наказании, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 78-125.
სემინარი (2 სთ.) შეფასების კომპონენტი - ზეპირი გამოკითხვა. მაქსიმალური შეფასება - 3 ქულა
15 ლექცია (4 სთ.) სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობისა და სასჯელისაგან გათავისუფლება. არასრულწლოვნის
სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის თავისებურებანი. ამნისტია, შეწყალება. იურიდიული
პირის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობა
სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობისა და სასჯელისგან გათავისუფლების სამართლებრივი
არსი. სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობისგან გათავისუფლება ქმედითი მონანიების,
ვითარების შეცვლის, ბრალდებულის საგამოძიებო ორგანოებთან თანამშრომლობის, ხანდაზმულობის
ვადის გასვლის გამო. განრიდება და მედიაცია (ზოგადი დახასიათება).

სასჯელისგან გათავისუფლების სახეები: სასჯელის მოხდისგან პირობით ვადამდე გათავისუფლება;

სასჯელის სახით დანიშნული უვადო თავისუფლების აღკვეთის გადასინჯვა; სასჯელის მოუხდელი
ნაწილის შეცვლა უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით; სასჯელის გადახედვა თავისუფლების აღკვეთით
მსჯავრდებულის გამოძიებასთან თანამშრომლობის შედეგად; სასჯელისგან გათავისუფლება
ავადმყოფობის ან ხანდაზმულობის ასაკის გამო; სასჯელის მოხდის გადავადება ორსული ქალისათვის;
სასჯელის მოხდიაგან გათავისუფლება გამამტყუნებელი განაჩენის ხანდაზმულობის გამო.

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 15 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი
 ამნისტია, შეწყალება.

არასრულწლოვნის მიერ ჩადენილი დანაშაულის სისხლისსამართლებრივი შედეგები.

არასრულწლოვნის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის ასაკი. არასრულწლოვანი დამნაშავის
პიროვნება. არასრულწლოვნის მიმართ გათვალისწინებული სასჯელის სახეები და გამოყენების
თავისებურებანი.

არასრულწლოვნის მიმართ გათვალისწინებული სასჯელის სახეები და დანიშვნის თავისებურებანი.

არასრულწლოვნის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობისა და სასჯელისაგან გათავისუფლების
თავისებურებანი. განრიდება და მედიაცია არასრულწლოვანის მიერ ჩადენილი დანაშაულისას.

იურიდიული პირის სისხლისსამართლებრივი პასუხისმგებლობის ზოგადი დახასიათება. იურიდიული

პირის მიმართ გამოსაყენებელი სასჯელები.

შეჯამება
ძირითადი ლიტერატურა:
1. დვალიძე ირაკლი, სისხლის სამართლის ზოგადი ნაწილი, სასჯელი და დანაშაულის სხვა
სისხლისსამართლებრივი შედეგები, თბ., 2013, 145-266;
2. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილის მიმოხილვა, თანდართული ტესტების
ნიმუშებითა და კაზუსის ამოხსნის მეთოდების გამოყენებით, მეცხრე გამოცემა, თბ., 2013, გვ. 367-
370;
3. ტურავა მერაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილი, დანაშაულის მოძღვრება, თბ., 2011, გვ. 617-
655.
დამატებითი ლიტერატურა:
1. სისხლის სამართლი, ზოგადი ნაწილი (სახელმძღვანელო), ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ
ნაჭყებია, ნონა თოდუა, თბ., 2016, გვ. 571-675;
2. გოთუა ზურაბ, სისხლის სამართალი, ზოგადი ნაწილი, სასჯელი. ლექციების კურსი,
საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის სახელმწიფოსა და სამართლის ინსტიტუტი, თბ., 2001, გვ.
75-114, 120-129.
3. არასრულწლოვანთა სასჯელისა და აღმზრდელობითი ხასიათის იძულებითი ღონისძიებების
შეფარდების პრობლემები, რედ.: მზია ლეკვეიშვილი, მორის შალიკაშვილი, თბ., 2011;
4. ნანობაშვილი ზაზა, ამნისტიისა და შეწყალების სამართლებრივი ბუნება, ჟურნალი „ალმანახი“,
საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია, სპეც. გამოშვება: სისხლის სამართლისა და
კრიმინოლოგიის პრობლემები, 2000, №13, გვ. 85-89;
5. სისხლის სამართალის ზოგადი ნაწილი, ავტორთა კოლექტივი, რედ.: გურამ ნაჭყები, ირაკლი
დვალიძე, თბ., 2007, გვ. 349-366, 422-436, 439-451;
6. Комментарий к Уголовному кодексу Российской Федерации. Под общей редакцией Ю.И. Скуратова,
В.М. Лебедева,изд. группа «ИНФРА. М-НОРМА», М., 1996, с. 155-183;
7. Комментарий к Уголовному кодексу Российской Федерации. Ответствеенный редактор – Председатель
Верховного Суда Российской Федерации В.М. Лебедева, 7-е издание, переработанное и дополненное,
изд. группа «ЮРАЙТ», М., 1997, с. 199-220;
8. Курс уголовного права. Учебник для вузов. В пяти томах. Под редакцией проф. Н. Ф. Кузнецовой, доц.
И.М. Тяжковой. Том 2, общая часть, учение о наказании, изд. «Зерцало-М», М., 2002, с. 151-320.
სემინარი (2 სთ.) შემაჯამებელი დისკუსია,
16-19 3 სთ. შეფასების კომპონენტი - დასკვნითი წერითი გამოცდა. მაქსიმალური შეფასება - 40 ქულა

სილაბუსის ავტორი ირაკლი დვალიძე

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი 16 სასწავლო კურსის (მოდულის) სილაბუსი