Chương 2

CHƯƠNG 2
CÁC DẠNG LIÊN KẾT

TRONG CHẤT RẮN
PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 1

VIẾT TẮT
• NT: nguyên tử • HCHH: hợp chất hóa

• PT: phân tử học
• HN: hạt nhân • KL: kim loại
• LT: lượng tử • LK: liên kết
• CHLT: cơ học lượng tử • AO: orbital nguyên tử
• NL: năng lượng • e: electron
• NTHH: nguyên tố hóa • TTĐT: Trạng thái điện tử
học

MỞ ĐẦU
NT là những phần tử cơ bản cấu tạo nên vật chất
Chúng liên kết tạo nên phân tử; các PT liên kết
tạo khối vật chất lớn hơn
Bản chất liên kết: được giải thích như lực hút
giữa các hạt tích điện
Quan điểm cơ học lượng tử: khi hạt nhân các NT
tham gia liên kết sẽ sắp xếp lại mật độ e lớp
ngoài cùng (e hóa trị)
Độ bền liên kết: năng lượng phá hủy nó

1. CẤU TẠO NGUYÊN TỬ
1.1. CẤU TẠO NT THEO MÔ HÌNH BOHR
NT gồm hạt nhân hình cầu và các e bao quanh
Điện tích dương của hạt nhân Z bằng số lượng các
e bao quanh: NT trung hòa điện
Các e quay quanh HN theo quỹ đạo tròn có bán
kính rn:
rn= n2.0,53.10-8m (n: số tự nhiên)
Mỗi quỹ đạo ứng với một giá trị n với một mức NL
En xác định, n: số lượng tử chính (số LT quỹ đạo)
1.1. CẤU TẠO NT THEO MÔ HÌNH BOHR
Mỗi e có mức năng lượng En phụ thuộc vào Z và
n; n càng lớn mức năng lượng càng cao
Khi hấp thụ năng lượng, e sẽ chuyển lên mức NL
cao hơn (e ở trạng thái bị kích thích) và tồn tại ở
trạng thái này 10-7 – 10-9 s, sau đó về trạng thái
ban đầu, giải phóng NL bằng NL hấp thụ:
∆E= h= E2 – E1
E1: mức năng lượng ban đầu của e
E2: mức năng lượng của quỹ đạo cuối của e
1.2. NGUYÊN LÝ BẤT ĐỊNH HEISENBERG
Theo quan điểm CHLT, e (cả những hạt cơ bản
khác cấu tạo nên NT) thể hiện cả tính chất hạt và
tính chất sóng điện từ, không thể xác định đồng
thời chính xác cả tọa độ và vận tốc mà chỉ có thể
xác định xác xuất tìm hạt trong không gian
Sóng điện từ lan truyền với vận tốc c, bước sóng
 (tần số ): c= .
Năng lượng sóng E= h, NL hạt E= mc  = h/mc

1.2. NGUYÊN LÝ BẤT ĐỊNH HEISENBERG
Nguyên lý bất định Heisenberg:
∆x.∆vx ≥ h/m
∆x: độ bất định vị trí e theo tọa độ x
∆vx: độ bất định vân tốc theo phương x
m: khối lượng hạt

1.3. PHƯƠNG TRÌNH SCHRÖDINGER
Mô tả trạng thái e chuyển động trong NT:
c2/cx2 + c2/cy2 + c2/cz2 + 82m/h2(E-V)= 0
E: năng lượng toàn phần e
V: thế năng, phụ thuộc tọa độ x, y, z
Hàm sóng (hàm trạng thái) (x, y, z) mô tả trthái
chuyển động e, là hàm đơn trị, hữu hạn, liên tục

1.4. NGHIỆM CỦA PT SCHRÖDINGER
Giải PT Schrödinger là xác định hàm sóng (x, y,
z) và giá trị năng lượng E tương ứng
Lời giải PT sóng Schrödinger trong hệ tọa độ cầu
cho thấy trạng thái chuyển động của e trong NT
hydro phụ thuộc các số lượng tử:
• n: số lượng tử chính
• l: số lượng tử quỹ đạo
• ml: số lượng tử từ
• s: số lượng tử spin
1.4.1. Số lượng tử chính
Còn được gọi là số lượng tử quỹ đạo n (n= 1,

2, 3 …)
n xác định mức năng lượng nguyên tử En
n= 1 ứng với mức NL nhỏ nhất (mức bền nhất)
Các mức En được ký hiệu: K (n= 1), L (n= 2), M
(n= 3), N (n= 4), O (n= 5)…

1.4.2. Số lượng tử quỹ đạo l
Còn được gọi là số LT phụ hay số LT phương vị
Liên quan tới hình dạng mây e. Ứng với mỗi giá
trị n, có một bộ số l nhận giá trị từ 0 đến n-1
Khi n≥ 2 (NT nhiều e) sẽ có sự phân lớp e, mỗi
phân lớp ứng với một giá trị của l
Thí dụ:
• n= 1: l= 0 (không có phân lớp)
• n= 2: l= 0 và l= 1 (2 phân lớp)
• n= 3; l= 0, l= 1, l= 2 (3 phân lớp)

1.4.2. Số lượng tử quỹ đạo l
Những lớp có cùng trị số l có quỹ đạo và năng
lượng tương tự nhau. Lớp thứ n có n phân lớp
với quy ước tên mỗi phân lớp là s, p, d, f, g
Để phân biệt năng lượng cùng mức nhưng khác
lớp: ghi cùng tên số LT chính 1s, 2s, 2p, 3s …
Số lượng tử l xác định giá trị momen động lượng
quỹ đạo M của e
1.4.3. Số lượng tử từ ml
Momen động lượng M là một vectơ, cho phép
xác định hướng đám mây e (dọc trục/xiên góc so
với trục tọa độ), có trị số được tính theo giá trị l
Mỗi giá trị l có (2l+1) kiểu định hướng khác nhau
của mây e, còn chiều phụ thuộc số LT từ cụ thể
ml có thể có các giá trị số: 0, ±1, ±2 … :
• l= 0, mây s, ml= 0
• l= 1, mây p, ml có 2x1+1= 3, giá trị số:0, ±1
• l= 2, mây d, ml có 2x2+1= 5, giá trị số:0, ±1, ±2
Đám mây electron s, p
ml= +1 ml= -1 ml= 0

Đám mây electron s Đám mây electron p

Đám mây electron d (hình dưới)

1.4.4. Số lượng tử spin s
Các số lượng tử n, l, ml: mô tả chuyển động
đám mây e quanh hạt nhân NT
Mỗi e còn tự quay quanh chính mình với động
lượng riêng Ms không phụ thuộc các số lượng
tử quỹ đạo. Chuyển động tự quay này được
mô tả bằng số lượng tử spin s

1.5. SƠ ĐỒ MỨC NĂNG LƯỢNG
Với NT nhiều e, thường dùng hàm sóng mô tả

theo quy luật cộng tính:
Ψ= nCii ; Ci: các hằng số, i: số e trong NT
Không có nghiệm đúng Ψ về mặt toán học nhưng
có thể đưa ra trật tự sắp xếp các e theo thứ tự
năng lượng tăng dần

Thường dùng các ô LT để biểu diễn sự sắp xếp các
e trong NT. Mỗi e được biểu diễn bằng một ký
hiệu tương ứng trong 1 ô LT
Mức NL của e phụ thuộc cả n lẫn l nên không phải
lúc nào e ở mức n cao hơn cũng sẽ có mức NL lớn
hơn
Khi NT lượng tăng, số e cũng tăng, chúng sẽ lần
lượt lấp đầy vào các lớp và phân lớp theo thứ tự
NL tăng dần
Ký hiệu thứ tự các lớp: K, L, M, N … ứng với số
lượng tử chính n= 1, 2, 3, 4 …
Mỗi lớp chứa 1 hoặc nhiều phân lớp, kí hiệu: s,
p, d, f, g ứng với số lượng tử phụ m= 0, 1, 2, 3, 4
Các e được sắp xếp theo thứ tự mức NL tăng
dần như sau: 1s, 2s, 2p, 3s, 3p, 4s, 3d, 5s …
Có thể sử dụng sơ đồ Aufbau về thứ tự tăng
dần mức năng lượng của e

SƠ ĐỒ QUY TẮC AUFBAU

1.6. NGUYÊN LÝ PAULI & QUY TẮC HUND
1.6.1. Nguyên lý Pauli
“Trong một NT, không tồn tại e có chung 4 số LT (m,
n, ml, ms)”  nếu trên 1 quỹ đạo có 2 e cùng m, n,
ml thì spin của chúng sẽ trái dấu: hai e “ghép đôi”
Mỗi ô vuông là 1 ô LT, đặc trưng cho n, l, ml. Mỗi e
được đặc trưng bởi một mũi tên chỉ chiều spin. Nếu
ô có 2 e, chúng phải có chiều spin ngược nhau
(a): 1s2; (b): 1s
22
1.6.2. Quy tắc Hund 1
“Trong 1 NT ở trạng thái cơ bản, các e cùng

một phân lớp sẽ được phân bố vào cùng 1 ô
lượng tử sao cho giá trị tuyệt đối của tổng
spin S của chúng là cực đại”
S= Σ|s| → max

1.6.3. Quy tắc Hund 2
“Trong 1 phân lớp, các e có xu hướng điền vào

các ô lượng tử ml có giá trị lớn trước”

1.7. BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NTHH
Theo định luật tuần hoàn các NTHH, tính chất các
đơn chất, thành phần và tính chất các HCHH biến
thiên tuần hoàn theo chiều tăng điện tích hạt
nhân của các NT (hoặc do sự biến đổi tuần hoàn
cấu trúc e trong NT của các nguyên tố đó)
Mỗi ngtố được sắp xếp vào 1 ô có số thứ tự bằng
điện tích hạt nhân
Các ngtố được sắp xếp theo 7 chu kz tuần hoàn và
theo các nhóm các ngtố có cùng e hóa trị
Bảng tuần hoàn phổ biến: 18 cột, 7 dòng, 2 dòng
kép riêng: họ Lanthanoid và Acthinoid
Chu kỳ
Theo hàng dọc (nhóm): gồm các ngtố có cùng e
hóa trị, có tính chất hóa học tương tự nhau
• Số thứ tự nhóm bằng số e hóa trị của các ntố
trong nhóm đó
• Mỗi nhóm chia thành 2 phân nhóm chính và phụ
• Các ngtố trong cùng chu kz có cùng số lớp e và
bằng số chu kz chứa chúng
• Nhóm A: những ngtố điển hình của nhóm, có lớp
vỏ e ngoài cùng là s hoặc p
• Nhóm B: các ntố có cấu trúc vỏ e ngoài cùng là d
hoặc f
Chu kỳ
Theo chiều ngang: có 7 chu kz
(Về tự đọc)

1.8. MỘT SỐ TÍNH CHẤT
1.8.1. Bán kính nguyên tử và ion
Hình dạng mây e không đối xứng  bán kính
NT/ion được hiểu theo nghĩa hiệu dụng
Bán kính hiệu dụng: khoảng cách vùng không
gian hình cầu quanh hạt nhân mà NT/ion có tác
dụng, những NT/ion khác không thể xen lẫn vào
Bán kính hiệu dụng không cố định mà thay đổi,
phụ thuộc: bản chất các NT tương tác, liên kết
hóa học, trạng thái mà NT/ion đó tham gia

1.8.2. Năng lượng ion hóa I
Năng lượng ion hóa I của một NT (PT) là năng
lượng (kJ/NT) cần để chuyển 1 e ra khỏi NT ở
trạng thái cơ bản (không bị kích thích)
X → X+ + e-
Đặc trưng khả năng nhường e/tính kim loại/tính
khử khi NT tham gia phản ứng hóa học
I nhỏ  tính kim loại/tính khử tăng
Trong bảng tuần hoàn: I tăng từ trái sang phải
theo chu kz và giảm xuống theo phân nhóm
1.8.3. Ái lực electron F
Là năng lượng (kJ/NT) được giải phóng khi NT
ở trạng thái khí nhận thêm 1 e để trở thành
anion ở ở trạng thái khí
X(g) + e- → X(g)- ± F
F đặc trưng cho khả năng nhận e, đặc trưng
tính phi kim hay khả năng oxy hóa
F càng dương, càng dễ nhận e
1.8.4. Độ âm điện 
Độ âm điện  cả một ngtố đặc trưng cho khả

năng NT của ngtố đó hút cặp e liên kết về phía
mình khi tham gia liên kết với NT của ngtố khác
Ngtố có  càng lớn, càng dễ thu e, tính phi kim
càng mạnh

2. LIÊN KẾT TRONG CHẤT RẮN
NT/ion không thể tồn tại độc lập một các bền
vững  kết hợp nhau tạo thành vật thể: Liên kết
Bản chất liên kết: tương tác các lực hút và đẩy
của các hạt tích điện, trong đó lực hút lớn hơn
lực đẩy
Khi tham gia liên kết, các e lớp ngoài cùng (e hóa
trị) sẽ sắp xếp lại
Việc phân loại liên kết được dựa vào phương
thức phân bố các e hóa trị trong liên kết

Mỗi liên kết còn được đặc trưng bởi:
1. Độ dài liên kết: khoảng cách nối 2 hạt nhân NT
tham gia liên kết
2. Góc liên kết: góc hình thành do nối hạt nhân
NT trung tâm với 2 NT liền kề tham gia liên kết
3. Năng lượng liên kết: năng lượng cần để phá
hủy liên kết

Góc liên kết

Theo quan điểm CHLT, xem xét liên kết là tìm
hàm sóng  mô tả sự xen phủ của các e tham
gia liên kết (giải PT Schrodinger)
Thông thường, sự xen phủ được xem như tổ
hợp tuyến tính hàm sóng i của các e tham
gia liên kết:
= ΣCii
2.1. LIÊN KẾT & ĐƯỜNG CONG THẾ NĂNG
Có thể phân các lực tương tác thành 2 nhóm:
1) Lực hút giữa các phần tử (ái lực hóa học, tĩnh
điện …)
2) Lực đẩy (do dao động nhiệt, từ, tĩnh điện …)
Liên kết được coi là hình thành khi:
Tổng vectơ lực hút ≥ tổng vectơ lực đẩy

Xét hệ chỉ gồm 2 phần tử đồng dạng hình cầu,
cách nhau r. Xem lực tác dụng tỉ lệ nghịch với r.
Liên kết giữa 2 phần tử là bền vững khi năng
lượng tương tác E(r) giữa chúng đạt cực tiểu:
E(r)= (-/rn) + (/rm) (1)
, n: hằng số đặc trưng lực hút của hệ, mang dấu -
, m: hằng số đặc trưng lực đẩy của hệ, mang dấu +

Hệ bền vững khi E đạt Emin:
(dE/dr)r=r0 = 0 và (d2E/dr2)r=r0 > 0 (2)
Giải hệ PT (1), (2): m> n  Khi tạo liên kết Emin
lực đẩy có tác dụng trong khoảng cách nhỏ hơn
so với lực hút
Giá trị Emin trong hình bên: Năng lượng liên kết
Vật liệu có năng lượng liên kết lớn có độ bền cao,
nhiệt độ nóng chảy cao
Trong chất rắn tinh thể: r0 chính là tham số mạng
Tương tác trong hệ nhiều hạt phức tạp hơn
nhiều. Lực liên kết chỉ xuất hiện khi hợp lực hút ≥
hợp lực đẩy
Cụ thể, cần phân biệt bản chất loại lực nào chiếm
ưu thế giữa các phần tử tham gia liên kết
Các loại liên kết chính trong chất rắn:
1) Liên kết cộng hóa trị
2) Liên kết ion
3) Liên kết kim loại
4) Liên kết Van der Waals
5) Liên kết Hydro PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 41
2.2. LIÊN KẾT ION
Khi chất rắn hình thành từ 2 ngtố khác nhau, NT của
ngtố có độ âm điện lớn hơn có khả năng hút e tạo
ion có đtích âm (anion), NT của ngtố có độ âm điện
nhỏ hơn – mất e tạo ion có đtích dương (cation)
Mỗi ion được xem như tạo điện trường hình cầu
phân bố đều mọi hướng. Các ion liên kết nhau bằng
lực hút tĩnh điện coulomb tạo nên cấu trúc vật chất
Mức độ liên kết ion phụ thuộc vào khả năng tạo ion
(hiệu số của năng lượng ion hóa I và ái lực e F)

2.2. LIÊN KẾT ION
Li + F → Li+ + F- → LiF

Đặc điểm của liên kết ion
 Không có liên kết ion 100% do không NT nào hút
hoàn toàn e
 Thường được tạo thành giữa các ngtố có nhiều e
hóa trị (nhóm VIB, VIIB) với các ngtố có ít e hóa trị
(nhóm IB, IIB)
 Giống liên kết đồng hóa trị, liên kết ion càng bền
vững khi các NT càng chứa ít e
 Là loại liên kết không định hướng
2.3. LIÊN KẾT CỘNG HÓA TRỊ
Nếu tinh thể chỉ gồm những NT có độ âm điện
tương tự nhau, giữa chúng sẽ là liên kết cộng hóa
trị; thể hiện bằng sự bao phủ các orbital NT dọc
trục liên kết, đồng thời các e có spin ngược nhau
Có thể hình dung như sự dùng chung các e lớp
ngoài cùng:

Đặc điểm của liên kết cộng hóa trị
Do tương tác các hạt tích điện trong PT, không
có liên kết cộng hóa trị 100%  lực hút tĩnh
điện làm lệch góc liên kết
Các NT tạo góc liên kết: 600, 720, 900, 1200
Năng lượng liên kết có giá trị tương đương
liên kết ion

Đặc điểm của liên kết cộng hóa trị
LK có tính định hướng: xác suất tồn tại các e tham
gia LK lớn nhất theo phương nối tâm các NT
Có thể xảy ra giữa các NT cùng loại (nhóm IVA

đến VIIA): liên kết đồng hóa trị đồng cực (Cl2)
Có thể xảy ra giữa các NT khác loại (nhóm IIIA với
VA/IIA với VIA): liên kết đồng hóa trị dị cực

2.4. LIÊN KẾT KIM LOẠI
Gồm ion dương và đám mây e bao quanh 
cân bằng về mọi phía đối với ion
Với các tinh thể KL, một phần rất nhỏ các e
đóng vai trò liên kết; phần lớn còn lại không
định vị, mà chuyển động tương đối tự do
trong không gian tinh thể, tạo “mây e”

2.5. LIÊN KẾT VAN DER WAALS
 Còn gọi là liên kết phân tử

 Sinh ra do tương tác
những e ngoài cùng của
các NT, trên những
khoảng cách lớn khi các
mây e chưa tiếp xúc nhau
 Năng lượng liên kết không
lớn

2.5. LIÊN KẾT HYDRO
Là dạng liên kết ion đặc biệt, tạo thành do NT
hydro khi liên kết với NT có độ âm điện cao
Khi liên kết, cặp ion liên kết dịch chuyển hẳn về
phía NT có độ âm điện cao, làm cho NT này có
điện tích âm hơn, còn NT hydro trở thành proton
H+ có kích thước rất nhỏ có khả năng thâm nhập
vào lớp vỏ e của NT có độ âm điện cao tạo thành
liên kết hydro
Tồn tại trọng H2O, HF, NH3 …, thường gặp trong
các quá trình hóa sinh

Nếu trong tinh thể CR có nhóm liên kết cộng
hóa trị NH, OH, PH … thì khả năng tạo liên kết
hydro sẽ rất lớn
Biểu diễn liên kết hydro bằng những dấu: “….”:
D – H …. A, trong đó:
A: chất nhận e (acceptor); D: chất cho e (donor)
Thí dụ: F – H …. O
Độ bền liên kết lớn hơn liên kết Van der Waals
và nhỏ hơn liên kết cộng hóa trị

So sánh năng lượng liên kết
KIỂU LIÊN KẾT NĂNG LƯỢNG LIÊN KẾT

(kcal/mol)
Ion 150 – 370
Cộng hóa trị 125 – 300
Kim loại 25 – 100
Van Der Waals < 10

3. THUYẾT LIÊN KẾT HÓA TRỊ VB,
QUỸ ĐẠO PHÂN TỬ MO
LÝ THUYẾT VÙNG NĂNG LƯỢNG
Do không có phương pháp giải chính xác PT
Schrodinger cho hệ PT  Dùng các phương
pháp gần đúng mô tả liên kết các NT
Có 2 phương pháp phổ biến:
1) Phương pháp liên kết hóa trị của Heitler –
London (VB, Valence Bond)
2) Phương pháp orbital phân tử của Mullinken –
Hund (MO, Molecular Orbital)
3.1. THUYẾT LIÊN KẾT HÓA TRỊ VB
Thuyết này coi sự xen phủ các quỹ đạo e của NT
(AO) theo những hướng xác định tạo nên liên kết
Khi tham gia LK, các hạt nhân NT tiến lại gần nhau,
các e vẫn chuyển động trên các AO nhưng xen phủ
nhau → tăng mật độ e ở vùng xen phủ
LK được phân bố ưu tiên theo phương xen phủ
lẫn nhau giữa các AO lớn nhất
3.1. THUYẾT LIÊN KẾT HÓA TRỊ VB
Xen phủ lẫn nhau làm biến dạng e của NT ban đầu
Khi tham gia LK, xen phủ càng mạnh thì LK càng
bền  sẽ có phương LK ưu tiên  LK cộng hóa trị
có tính định hướng. Thuyết VB sẽ làm rõ các
hướng LK
Tên gọi các kiểu LK theo tính đối xứng vùng xen
phủ của các AO: , , 
Liên kết 
Hình thành khi các AO xen phủ dọc theo trục
nối giữa 2 hạt nhân NT (trục liên kết)
Có trục đối xứng và độ xen phủ lớn nhất nên
rất bền
Nếu PT chỉ có 1 LK thì sẽ là LK 
Hình thành từ các xen phủ: s – s, s – p, s – d, p
– p, p – d

Liên kết 
Hình thành khi các AO xen phủ theo 2 phía và

vuông góc với trục nối giữa 2 hạt nhân NT
Tạo mặt đối xứng với trục LK; kém bền hơn LK 
Hình thành từ các xen phủ: p – p, p – d, d – d

Liên kết 
Hình thành do sự xen phủ của 2 AO d nằm
trong các mặt phẳng song song
Ít gặp hơn 2 LK trên

3.2. THUYẾT QUỸ ĐẠO PHÂN TỬ MO
(Molecular Orbital)
Để tìm hàm sóng  một cách gần đúng thường
dùng phương pháp tổ hợp tuyến tính
Hàm sóng  được mô tả như tổ hợp tuyến tính
các hàm sóng i của tất cả e trong phân tử:
= C11 + C22 + … + Cnn= ΣCii
Ci: hệ số, chỉ phần đóng góp của e thứ i vào sự
hình thành liên kết

3.2. THUYẾT QUỸ ĐẠO PHÂN TỬ MO
Lời giải dạng tổ hợp tuyến tính thu được nghiệm
ứng với 2 mức năng lượng:
1) Thứ nhất: Mức cao hơn mức năng lượng các NT
thành phần: mức phản liên kết plk (mức năng
lượng không tạo liên kết)
2) Thứ hai: Mức thấp hơn mức năng lượng các NT
thành phần: mức liên kết lk
 Giữa vùng liên kết và không liên kết là vùng cấm
(Eg): không e nào có mức năng lượng nằm trong
vùng này
3.3. SỰ TẠO THÀNH VÙNG NĂNG
LƯỢNG TRONG TINH THỂ CHẤT RẮN
Sự tương tác mức năng lượng của e là chung cho
tất cả các trạng thái tập hợp của vật chất
Các CR có khoảng cách tương tác gần
Các CR tinh thể lý tưởng có khoảng cách tương
tác được coi là cố định giữa các NT
Khoảng cách đủ xa: các NT độc lập nhau. Các NT
càng xích lại gần nhau  các e càng bị kích thích
bởi các e/HN của các NT lân cận  mỗi TTĐT
trong NT riêng biệt bị phân tách thành một loạt
các TTĐT nằm sát nhau: hình thành vùng năng
lượng điện tử PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 66
Cấu trúc vùng năng lượng trong CR
Sự mở rộng thành 1 vùng năng lượng phụ thuộc
vào khoảng cách giữa các NT: bắt đầu từ các e
ngoài cùng
Trong mỗi vùng, các mức năng lượng vẫn gián
đoạn nhưng khoảng cách giữa các mức kế nhau
hết sức nhỏ

Giữa các vùng kề nhau có thể tồn tại những
khe năng lượng: vùng cấm (khe vùng).
Thường thì các e không được phép chiếm lĩnh
những mức năng lượng nằm trong các khe này

Số các trthái các năng lượng e trong mỗi vùng

sẽ bằng tổng các trạng thái do n NT đóng góp
Khi xếp tất cả các e vào các mức năng lượng sẽ

xuất hiện những vùng còn trống và những
vùng chỉ bị lấp đầy một phần

Vùng hóa trị: vùng chứa các đtử có năng
lượng cao nhất (đtử hóa trị):
Vùng dẫn: vùng có năng lượng cao hơn kề trên

nó

Ở 0K có 3 kiểu cấu trúc vùng:
1) Cấu trúc vùng điển hình của KL (a): vùng hóa trị
chỉ mới bị lấp đầy một phần. Năng lượng ứng với
mức cao nhất: năng lượng Fermi EF
2) Cũng tìm thấy trong các KL: vùng hóa trị bị lấp
đầy và phủ lên cả vùng dẫn (b)

3) Tất cả các trạng thái trong vùng hóa trị đều bị
e chiếm hết. Giữa vùng hóa trị và vùng dẫn còn
trống: khe năng lượng. Đối với VL cách điện: khe
rộng; các bán dẫn: khe hẹp. Năng lượng Fermi
nằm ở gần chính giữa khe

KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG
1. Mô hình cấu tạo nguyên tử
2. Nguyên lý bất định Heisenberg
3. Hàm sóng
4. Phương trình Schrodinger. Nghiệm của phương
trình Schrodinger
5. Sơ đồ phân lớp các mức năng lượng
6. Nguyên lý Pauli và quy tắc Hund. Ý nghĩa các số
lượng tử
7. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG
8. Liên kết và đường cong thế năng hai hạt
9. Liên kết ion
10. Liên kết cộng hóa trị
11. Liên kết kim loại
12. Liên kết Van der Waals
13. Liên kết hydro
14. Thuyết liên kết hóa trị VB
15. Thuyết quỹ đạo phân tử MO
16. Sự tạo thành các vùng năng lượng trong tinh
thể chất rắn PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 74

Chương 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chương 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƯƠNG 2

CÁC DẠNG LIÊN KẾT

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 1

• NT: nguyên tử • HCHH: hợp chất hóa

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 2

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 3

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 7

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 8

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 9

Còn được gọi là số lượng tử quỹ đạo n (n= 1,

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 11

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 12

ml= +1 ml= -1 ml= 0

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 15

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 16

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 17

Với NT nhiều e, thường dùng hàm sóng mô tả

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 18

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 20

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 21

“Trong 1 NT ở trạng thái cơ bản, các e cùng

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 23

“Trong 1 phân lớp, các e có xu hướng điền vào

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 24

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 28

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 29

Độ âm điện  cả một ngtố đặc trưng cho khả

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 32

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 33

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 34

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 35

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 37

, m: hằng số đặc trưng lực đẩy của hệ, mang dấu +

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 42

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 43

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 45

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 46

Có thể xảy ra giữa các NT cùng loại (nhóm IVA

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 47

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 48

 Còn gọi là liên kết phân tử

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 49

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 50

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 52

KIỂU LIÊN KẾT NĂNG LƯỢNG LIÊN KẾT

Cộng hóa trị 125 – 300

Kim loại 25 – 100

Van Der Waals < 10

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 53

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 57

Hình thành khi các AO xen phủ theo 2 phía và

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 58

Hình thành do sự xen phủ của 2 AO d nằm

trong các mặt phẳng song song

Ít gặp hơn 2 LK trên

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 59

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 62

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 67

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 68

Số các trthái các năng lượng e trong mỗi vùng

Khi xếp tất cả các e vào các mức năng lượng sẽ

PGS. TS. NGUYỄN NGỌC HÀ 69

Vùng dẫn: vùng có năng lượng cao hơn kề trên