Chismisa
Ang chismis ay nagmula sa salitang kastila na chismes o gossip sa english na
karaniwang mga pangungusap ang kwento na tungkol sa buhay ng may buhay
at madalas ay negatibo kasalungat ang kontra sa isang tao o grupo.
Nagsisimula ang chismis sa katanungan na alam niyo ba at bakit.

Mga kaso na pwedeng ikaso sa mga lumabag sa batas na ito

 Criminal case na kung saan ito ay paglabag sa isang criminal law ito ay
kasalanan hindi lamang sa pribadong tao kung di ito ay kasalanan sa
buong publiko o pamayanan.
 Civil case ito ay paglabag sa civil law na kung saan mayroon kang
ginawang  kasalanan sa kapwa mo pribadong tao o organisasyon.
Kadalasang nasasangkot dito ay dalawa o higit pang partido.
 Administrative case ito ay paglabag sa mga panuntunan o alituntunin na
ginawa at ipinatupad ng ahensya ng gobyerno.

Mga batas tungkol sa chismis

1. Cyberlibel -chimis sa isang group chat forum o facebook group RA. 10175

-ang kasong libel ay isang uri ng defamation o paninirang puri. And

defamation i malisyoso at sina sa publikong paratang ng isang krimen depekto
totoo man o kathang-isip lamang kalagayan at katangian ng isang tao, bisyo
na nagdudulot sa isang tao ng isang kahihiyan, kasiraan ng pangalan at
panghahamak. Kasama rin dito ang pagdudungis ng isang namayapang tao.

Penalty

-6 nabbuan at 1 araw hanggang 6 na taon

2. Slander- chismis na berbal o salita na kinakalat  sa mga kilala. Kabilang

dito ang mga kasinungalingan at walang katotohanan na paninira na
ipinahayag mula sa salita o kilos na nakakasira sa isang reputasyon o karakter
ng isang tao. Nakasaad dito sa revised penal code article 358

Penalty

-6 na taon na pagkakakulong

3. Child abuse -Chismis na laban sa minor de edad.

Violation under section 10 ng RA 7610 O special protection of children against
abuse exploitation and discrimination act o anti-child abuse act

Penalty

-12 taon na pagkakakulong.

4. Intriguing againts honor - revised penal code of the philippines under

article 364

Penalty

-1-30 araw na pagkakakulong or 200 pesos shall be impose

5. Incriminating  innocent person- pagbibintang na gumawa ng isang

krimen.  revised penal code of the philippines under article 363

-ang sino mang tao na direktang pinagbintangan o isinama ang isang tao sa
paggawa ng isang krimen ay may parusang arrestomenor na 1-30 araw na
pagkakakulong

6. Intriguing against the owner of a coworker -pwedeng bumagsak serious

misconduct or willful disobedience under article 282 of the labor code of the
philippines. Pwedeng makasuhan ng administrative ang kaso

7.slander by deed -bukod sa paninirang puri may kasama ito ang pisikal na
pananakit. Sa ilalim ng revised penal code slander or oral defamation of
paninirang puri ay may katapat na parusa ng pagkabilanggo at pag bayarin ng
diyos ang mapapatunayan na lumabag sa batas ay makakasuhan ng kriminal
at sibil na kaso dependi sa level ng knilang pagchichismis o paninira. Maaari
itong slight oral defamation o grave oral defamation mabigat ang slander dahil
ang epekto ng chismis ay nagresulta sa malubha kung malaking pinsala
halimbawa ng paghihiwalay ng mag-asawa.

Mga parusa sa mga chismosa at chismoso

Ayon sa new civil code of human relation article 26 sinasabi nito na ang lahat
ng tao ay dapat respeto ang dignidad personalidad privacy o pagsasarili at
kapatanatagan ng pagiisip o peace of mind ng kanyang kapitbahay at ng ibang
tao.

Ang mga sumusunod at katulad na gawain na hindi matatawag na krimen

ngunit maaaring pangangailangan ng karapatan upang mag sampa ng kaso at
pag bayarin ng danyos at iba pang pagbabawal ay:

1. Pagsilip o pambubulatlat sa privacy ng katabi ng bahay at tirahan

 2. Pahingi alam mo pag disturbo sa pribadong buhay o family relation of
another

3. Pag intriga upang layuan ang isang tao ng kanyang mga kaibigan

4. Pambubwisit o panghahamak/pangaalipusta ng isang tao dahil sa

kanyang religious belief estado sa buhay lugar ng kapanganakan
physical defect or another personal condition.

Uri ng chismosa

 Chismosang pang long distance -abot hanggang 99 radius ang kanyang

chismis
 chismosang isyu-sera - naguupgrade ng kwento
 Chismosang padeep/pang-pageant -kilalanin ang isang nilalang
pagkatapos ay mamimili ng istorya at magtatanong
 chismosabg elektroniko- gumagamit ng social media
 Chismosang praning - akala nya sya ang pinaguusapan

Mga lugar sa pilipinas nagpapatupad at nagpapatupad ng batas patungkol

sa chismis

1. Capas binalonan pangasinan- isa sa nagpapatupad di pangkaraniwang

ordinanza ay magpapataw ng multa sa mga lumalabag. Ang mga lumaban sa
ordinansa ipapataw ang tatlong daang piso para saan pagkakasala limang
daang piso para sa pangalawang pagkakasala at isang libo para sa pangatlonh
pagkakasala. Ang mga lumabag diin ay nagbibigay ng serbisyo.

2. Upper rock quarry baguio city- nagpasa ng ordinansa para ipagbawal ang
paninira sa kapwa pagkalat ng chismis. Joey david nakaisip na ipatupad ang
ordinansa

3. Handumanan bacolod city- muling isusumite ang ordinanza na

naglalayong parusahan ang isang tao o grupo ng mga taong kasangkot sa
chismis. Ricardo danoy sr.

4. Bayambang pangasinan -isinusulong ang ordinansa laban sa mahilig

magkalat ng chismis dumaan na sa pagdinig ng sangguniang bayan ang
itinutulak na  ordinansang pagbabawal sa mga empleyado ng mga munisipyo
nagpakalat ng mga chismis.

 
 Mga kaso batas at uri mula sa chismis

Pulong bayan- pagpupulong ng mga tao naninirahan sa isang bayan

upang pag-usapan ang suliranin hakbang at maging ang inaasahang
pagbabago. Ito ay pamamaraan ng mga pilipino upang mapag usapan ng
maayos ang mga bagay-bagay. Dito maaaring sabihin ng mga kalahok ang
kanilang saloobin lahat ay binibigyan ng pagkakataong makapag salita. Ito ay
pang komunikasyon na pamamaraan ng mga pilipino.

Mga apat na elemento sa organisadong pulong

1. Pagpaplano o planning -mahalaga ang pagpaplano sapagkat ito ang

essential na bahagi ng gawain.

Narito ang layunin ng pagpupulong.

 Pagpaplano para sa organisasyon

 pagbibigay ng impormasyon ang agenda ay mga bagay na dapat
ipaalam sa mga kasapi
 konsultasyon o mga bagay na dapat isang guro sa mga miyembro
 paglutas ng problema o solusyon
 pagtatasa evaluation sa mga nakaraang pulong

2. Paghahanda o arranging -kinakailangan sabihin ang mga taong dapat

tumalo sa pulong

 pangulo
 kalihim
 mga kasapi sa pulong

3. Pag proseso o processing -ang pagpupulong ay dapat mayroong rules or

procedures kung paano patakbuhin ang pulong.

 mayroong forum
 consensus
 simpleng mayorya
 2/3 majority

4. Pagtatala o recording- ito ay mahalaga sapagkat ito ang opisyal na tala ng

mga desisyon at napag usapan sa pulong
 Mga bahagi ng minutes

 simula
 attendance
 pagtatapos
 paraan ng pagsusulat mg katitikan o minutes ng pulong

Mga mahahalagang papel sa pulong

 -pinuno
 -secretary
 -mga kasapi ng pulong
 -katitikan ng pulong
 -dokumento na nagtatala ng mahahalang diskusyon

Mga dapat iwasan sa pulong

 Malabong layunin
 bara-bara
 Pagtalakay sa maraming bagay
 Pag ataki sa individual
 Pag-iwas sa problema
 Kawalan ng pagtitiwala
 Masamang kapaligiran
 Hindi tamang oras

Ano nga ba ang katitikan? (Minutes of the meeting)

Ang katitikan ng pulong ay isang akademikong sulatin na naglalaman

ng mga tala record of pagdudukomento ng mga mahalagang punto ng na
nailahad sa isang pagpupulong

Mahalagang elemento ng katitikan ng pulong

1.uluhan -taglay nito ang pangalan ng samahan, o kumite at ang petsa

ganun din ang lokasykn at oras ng pagpupulong.

2. Mga dumalo -taglay nito ang mga pangalan ng lahat ng mga nakadalo
sa pagpupulong. Maari ding ilagay dito ang pangalan ng mga hindi
 nakadalo ngunit may lihim na abiso at paghingi ng paumanhinn at
gayundin kung sino sino ang pangtanging humihingi nh kopya ng
katitikan. Ngunit sa ilang  institution halimbawa na rito ay ang colegio
ng agham sining ng universidad

Ng Los Banos lahat ng miyembro ay binibigyan ng kopya ng katitikang

nagdaang pulong bago ang isang meeting kalakip ang nakatakdang
agenda upang masuri ang nga ito ng patiuna bilang paghahanda sa
pulong.

3. Pag aproba- ito ang karaniwang unang ginagawa sa isang

pagpupulong ito rin ang dahilan kung bakit ang lahat ng kasapi ay
binibigyan ng kopya ng katitikan ang ilan sa mga halimbawa ng pulong
bayan medical missions, meeting de abanse, proyekto sa barangay
pulitikal na issue proyekto.

Mga dapat isaalang-alang sa pagsulat ng katitikan ng pulong

1. Pag-uusap/talakayin

2. Pagbubukas ng pulong

3. Pagbasa at pagsang-ayon sa katitikan ng nakaraang pulong

4. Pagtatalakay ng ibang bansa na may kinalaman sa nakaraang pulong

5. Pinakamahalagang pag-uusapan

6? Ibang paksa

7. Pagtatapos ng pulo

Ekpresyong lokal

Ito ay wika ang naiiba o natatangi ang anyo at gamit sa pilosopiya at

lohikal. Ito rin ay kadalasang ginagamit upang ipahayag ang ninanais ngunit
hindi ito ang literal na kahulugan. Pagdating sa  ekspresyong lokal ito ay
maaaring pangungusap kataga o salita na may malalim na kahulugan
maaaring ito ay mensahe o patama sa isang tao o kaya hinahango ang
kahulugan sa isang bagay bagay.

 
Mga positibo at negatibong epekto ng paggamit ng ekspresyong lokal sa ating
buhay

Positibong epekto-ay kadalasang ginagamit ng mga tao sa pakikipag-usap

dahil hindi nila pina pahayag ang kanilang nararamdaman sa mga salita ng
kanilang beanie bitawan at sumusunod na lamang sa mga uso na salita at dito
rin makikita ang pagkaka parehas sa ugali o kanilang kinagawian sa kanilang
lugar kung may isang ekspresyong ginagamit

Negatibong epekto- ang pag bibitaw ng mga masasamang salita o kaya

ginagamit ito sa panghuhusga o pang ma maliit sa kapwa at dahil dito
nagkakaroon ng masamang epekto sa kanilang pagkatao. Pagdating sa
negatibong epekto gumagamit sila ng mga kataga o salita upang husgahan oh
maliitin ang isang tao at dahil dito sumasalamin ang kanilang kinagawian o
pag-uugali sa particular nilang lugar at sa mga nakakarinig naman ay
nagdudulot ito ng mga masasamang epekto tulad na lamang ng kawalan ng
tiwala sa sarili at minsan humahantong ito sa depresyon kaya dapat what
ingat tayo sa paggamit ng ekspresyong lokal.

Mga Halimbawa ng ekspresyong lokal

1. Balat-sibuyas- madaling masaktan

2.balatkayo -pagkukunwari

3.may nunal sa paa - mahilig mamasyal

4. Naghihigpit ng sintoron- pagtitipid

Kumunikasyong di berbal

Ayon kay albert mehrabian noong 1971 93% percent my mensaheng

ipinahahatid ng tao sa kanyang kapwa ay di berbal na komunikasyon. Ang
merabians communication model ay binubuo ng tatlong elemento na
nagsasabing kapag tayo ay naghahatid ng mensahe 7% naman ito ay pasalita
at 93% ay di verbal na komunikasyon kung saan 55% ay body language o
galaw ng katawan at 38% ay paralanguage na tumutukoy sa tono ng boses.

Ayun naman kay E. SAPIT ang di pormal na komunikasyon ay isang detalyado

at lihim na kodigo na hindi nakasulat ngunit nauunawaan ng lahat.
Ano nga ba ang komunikasyong di-berbal?

Ang komunikasyong di-berbal ay pagpapalitan ng mensahe o

pakikipagtalastasan na ang daluyan o channel ay hindi lahat naman ng
sinasalitang tunog kung di kasama ang kilos ng katawan at ang tinig na
inaangkop sa mensahe.

Halimbawa:

 Kumpas ng kamay
 Galaw ng braso
 Taas ng kilas
 Iba ibang uri ng tingin at ibapa

Iba't ibang uri ng komunikasyong di-berbal

(1). Kinesika (kinethics)

 pag-aaral ng kilos at galaw ng katawan

 may kahulugan ang paggalaw ng iba't-ibang bahagi ng katawan

Mga halimbawa ng galaw na ginagamit sa di berbal na komunikasyon

1.Ekspewsyon ng mukha -nagpapahayag ng pagiging masaya kung siya ay

nakangiti malungkot umiiyak na kasimangot kung galit mo naiinis tulala kong
naguguluhan o nabigla ang último paglabas ng dila ay may kahulugang
ipinapahayag.

2.Galaw ng mata-nagpapakita ng katapatan ng isang tao nag-iiba ang

mensaheng ipinapahayag batay sa tagal, direksyon at kalidad ng kilos ng
mata.

3.Kumpas ng kamay at galaw ng katawan -maraming bagay at kapwa

maraming magagawa katulad ng pag senyas, pagsang-ayon kasiyahan o papuri
pananakit at marami pang iba .Positibo at negatibo ang maaaring maging
pahayag nito sa kausap sa pakikipag-usap at sa ibang tao.

4.Tindig o postura -naghahatid ito ng mga impormasyon na may kaugnayan

sa relasyon ng isang tao sa ibang kausap at ang kanyang kumpyansa sa
pakikipag-usap. Tindig pa lamang ng isang tao ay nakapagbibigay ng hinuha
kung anong klaseng tao ang iyong kaharap ko kausap ang tindi ko pustura rin
ay nagpapahiwatig kung gaano kalaki ang kumpiyansa nito habang
nagsasalita o nakikipag-usap sa ibang tao.
(2). Proksemica-ito ay sinasabing pag-aaral ng komunikasyon gamit ng
espasyo katulad na lamang ng pakikipag talumpati o pagsasalita sa publiko.

Tatlong uri ng kultural na Oras

1. Technikal o siyentipikong oras- ito ay exacto ito rin ay na ginagamit

lamang sa laboratoryo at kaunti lamang ang kaugnay nito pang araw-araw
nating pamumuhay.

2. Pormal na oras -ito ay tumutukoy kung paano binibigyan ng kahulugan

ang kultura at kung paano ito itinuturo. Halimbawa sa kultura ng ating oras
hinahati natin ito sa segundo minuto oras araw linggo buwan at taon.

3.Impormal na oras -ito ay medyo maluwag sa kadahilanang hindi ito

eksakto. Halimbawa magpakailanman, agad agad ,sa madaling panahon  at
ngayon din.

Sikolohikal na oras

Ito ay tumutukoy sa kahalagahan ng pagtatakda ng oras sa nakaraan sa

kasalukuyan at sa hinaharap. Ang oryentasyon sa oras ng mga tao ay
nakasalalay sa kanilang kalagayan o katayuang pansosyo-ekonomiko at
peronal na nilang karanasan. Nagkakaiba-iba ang pananaw sa oras na bunga
ng pagkakaiba-iba ng kultura na kung minsan ay nagiging sanhi ng di
pagkakaunawaan o pagka putol ng komunikasyon.

(3). Pangdama o panghawak o haptics

Ito ay isa sa pinaka primitibong anyo ng komunikasyon minsan ito ay

nagpapahiwatig ng positibong emosyon nangyayari ito sa mga taong malapit sa
isa't-isa ng mga magkakaibigan ko magkaka palagay ang loob halimbawa na
lang ito ay ang pagyakap at pag hapdos.

(4). Paralanguage

Ito ay mga di linggwistikong tunog na may kaugnayan sa pagsasalita

tumutukoy ito sa tono ng tinig ang pagtaas at pagbaba pagbigkas ng mga
salita o bilis ng pagsasalita kasama rin sa bahaging ito ang pagsusut, buntong
hininga, ungol at pag hinto ang anumang sinasabi natin sa mensaheng nais
natin ipahatid ang angkop sa pagbigkas ng mga salita o pangungusap.

(5). Katahimikan o hindi pag-imik

 Ang tahimik o hindi pagimik ay nagbibigay ng oras o pagkakataon sa
tagapagsalita na makapag isip bumuo at mag organisa ng kanyang sasabihin
sa pagtahimik o di pagimik , inihahanda ang tagatanggap ang mahalagang
mensahe sa sabihin ng tagapagsalita. May mga taong ginagamit din sandata
ang katahimikan para masaktan ng kalooban ng iba gamitin ito ang anyo ng
pagtanggi o pagkilala ng pagkakaiba ng damdamin ng isang tao sa ibang tao.

(6). Kapaligiran

Ang kapaligiran ay nagsisilbing komunikasyong di-berbal sapagkat ito

ang kailangan ng tao upang maganap ang interaktubo at komunikatibo ng
gawain sa buhay ang pagdaraosan o lugar na gagamitin sa anumang pulong
komprehensya seminar at iba pa ay tumutukoy sa uri ng kapaligiran.

Simbolo o iconics

Ang mga simbolo ay ang mga karatula o simbolo sa paligid na may

malinaw na mensahe ipinaparating. Iba't ibang halimbawa ng simbolo simbolo
na may palikuran ang isang lugar o di kaya simbolo na may bike lane ang
isang kalsada, simbolo ng isang parking ang isang lugar na may nakasulat na
letrang p sa karatula niito.

Ilang pisikal na kaanyuan ng mga tao

1. kulot ang buhok - mga taong matigas ang ulo pasaway o kaya laging sakit
sa ulo

2.malapad ang noo -matalino o marunong

-karaniwang paniniwala dito na mas malaki ang utak ng isang tao kapag mas
malapit ang kanyang loob na dahilan ng pagiging matalino

3.makitid ang noo- hindi matalino makitid ang pananaw sa buhay ito ang
kabaliktaran ng malapad ang noo.

4.magatla o malinyang noo- iyong mga taong maraming suliranin o kaya

problema sa buhay karaniwang trabaho kaya sa mga matatanda.

5.salubong ang kilay- mga taong galit at naiinis pa kaya matata may tama
itong parang ako manonood ako ng isang tao kung kaya ang mga naka labas
na galit na mga ngipin

6.nangungusap na mata- yung mga taong inaantok mapangarapin o kaya may

gusto.
7.malaking tenga- ito yung mga taong mahaba ang buhay na ito sa mga
karaniwang paniniwala ng mga matatanda

8. Matangos ang ilong - ito ay mga taong tisoy yung paglalarawan sa mga tao
na karaniwang mga foreigner or half na maputi or makinis ang balat mistiso sa
madaling salita

9.nakangangang bibig -ang mga taong nag ulat karaniwang may kaakibat
itong maikling sigaw

10.nunal sa labi- sabi ito ay mga taong madaldal ito ay isa sa mga karaniwang
paniniwala sa lokasyon ng nunal sa katawan ng isang tao. Nunal sa balikat
nagbibigay pasanin sa buhay

11.mahabang dila- ito ung mga taong naglulubid ng balita

12. Ngiting aso - taksil o masama ang pakay

13. Bumagsak ang mukha- napawi ang tuwa

14. Mukhang maamo- mukhang mabait kabaligtaran ng mukhang aso

Talakayan

Ito ay isinasagawa kung kailan magkakaroon ng bagay na hindi ma

pagkakaunawaan at nangangailangan ng paglilinaw ng magkatunggali sa
layunin upang mangibabaw ang katotohanan kaya nararapat na ayusin ang
mga salita linawin ang mga katibayan iwasan ang mga agham agham sa salita
o pananaw at paniniwala sa matuwid ang talakayan ay isang paraan upang
ang katotohanan ay napatunayan at mapanatili sa pamamagitan ng mga
katanggap tanggap na basehan at katibayan kung saan ito ay nararapat na
ibahagi ng buong katapatan at katapangan ng bawat panig at katunggali.

AlHafix Azzahabi kilalang mataas na lantas ng islam

Ang diyalogo ay isasagawa upang mangibabaw ang katotohanan matuklasan

ang mali at para ito ay maiiwasan.
 Uri ng talakayan

1.impormal na talakayan

Ito ay malaya ng pagpapalitan ng kuro-kuro hinggil sa isang paksa at

wala ng pormal na mga hakbang na sinusunod ito ay binubuo ng lima
hanggang sampung katao

2.pormal na talakayan

Ito ay nakabatay sa tiyak na mga hakbang may tiyak na mga taong

namamahala at namumuhunan ang talakay nakahanda ang mga talakay sa
kanilang paglalahad pagmamatuwid o pagbibigay ng kuro-kuro

3. Paguulat

Ito naman ang pagbibigay ng impormasyon sa publiko na maaaring sa

telebisyon o sa radyo.

4.Liham na paguulat oliham na nagbabalita

Uri ng liham na ipina alam ang ipinararating ang ano mang mangyari sa
kanyang pamilya o kamag anak

5. Pasalitang paguulat

Ang mag uulat ay may nakahanda ang balangkas sa iskrip ng sasabihin

ang tamang bilis sa ilang bahagi ng iyong pagsasalita ay mahalaga upang
makita nila ang iyong pag di rin sa mga susing salita o ideya ang ilan ang
ginagawa ng mga ito sa gamit ng isang biswal na kita na ang lahat sa anong
paraan na tutulungan mo ang tagapakinig na subaybayan ang iyong
pagtatalakay ang lakas at hina ng yung boses gamit ang mikropono ay
kailangan din sayo in upang hindi maging hadlang sa mismong oras ng
pagtatalakay.

6. balita

Tumutukoy sa pasalita o pasulat na ulat na tungkol sa mga bagay na

nangyari na po ng mangyayari pa lamang

Mga uri ng balita

1.balitang lokal

2.balitang dayuhan
 Ayon sa nilalaman

1. Balitang pang agham

2.balitang pampalakasan

3.balitang oangkaunlaran

4.balitang pampulitika

5balitang pangedukasyon

6. Balitang pangkabuhayan

7. Balitang pangaliw

8. Balitang pangtahanan