1/7/2019

HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ

Chương 11
(SERVICES
Kế toán tài chính 2 ACTIVITIES)

1 2

1 2

Giới thiệu Mục Tiêu

Hoạt động dịch vụ ngày nay phát triển rất
phong phú và đa dạng do nhu cầu con
người ngày càng cao về thể chất lẫn tinh
thần .
Một số loại dich vụ phổ biến như : dịch vụ
vận tải, dịch vụ du lịch, dịch vụ nhà hàng,
khách sạn
3 4
• Nắm được đặc điểm chung của các hoạt
động dịch vụ
• Hiểu được đặc điểm riêng và thực hành
kế toán đối với một số loại hình dịch vụ
phổ biến như: dịch vụ vận tải, dịch vụ du
lịch, dịch vụ nhà hàng, khách sạn
• Vận dụng các nguyên tắc ghi nhận doanh
thu và nguyên tắc ghi nhận chi phí của
hoạt động dịch vụ.

3 4

1
 1/7/2019

VĂN BẢN PHÁP LÝ

• Chuẩn mực kế toán Việt Nam: VAS 02
“Hàng Tồn Kho” , VAS 14”Doanh Thu và
Thu Nhập Khác”
• Thông tư 200/2014/TT-BTC. Kế toán theo quy định Việt Nam
• Chuẩn mực kế toán quốc tế: IAS 02
“Inventories” và IFRS 15”Revenue From
Contracts With Customers”

5 6

5 6

NỘI DUNG NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG

Đặc điểm của loại hình dịch vụ

1. Những vấn đề chung (Characteristics of services)
2. Kế toán dịch vụ vận tải,du lịch Tính đồng thời (Simultaneity)

3. Kế toán dịch vụ nhà hàng Tính không đồng nhất

(Heterogeneity)
4. Kế toán dịch vụ khách sạn

5. Kế toán dịch vụ khác Tính vô hình (Intangibility)

6. Trình bày thông tin trên BCTC

Không thể dự trữ được
(Perishability)
7 8

7 8

2
 1/7/2019

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG

Phân Loại
Theo cách phân loại của WTO (World Trade
Organization) thì dịch vụ được phân thành
các loại sau:
• Dịch vụ kinh doanh và dịch vụ nghề nghiệp
( Business services and professional services )
• Dịch vụ truyền thông (Communication services)
• Dịch vụ xây dựng và các dịch vụ có liên quan
( Construction and related services )
9 10
• Dịch vụ phân phối (Distribution services)
• Dịch vụ giáo dục (Education services)
• Dịch vụ năng lượng (Energy services)
• Dịch vụ môi trường (Environmental services)
• Dịch vụ tài chính (Financial services)
• Dịch vụ sức khỏe và xã hội (Health and social
services)
• Dịch vụ du lịch (Tourism services)
• Dịch vụ vận chuyển (Transport services)

9 10

NGUYÊN TẮC GHI NHẬN DOANH THU NGUYÊN TẮC GHI NHẬN DOANH THU
2.Có khả năng
thu được lợi ích • Doanh thu dịch vụ được ghi nhận khi kết
kinh tế từ giao
dịch cung cấp quả của giao dịch được xác định một cách
dịch vụ đó
đáng tin cậy
3.Xác định được
1.Doanh thu được Gồm 4 phần công việc đã • Nếu cung cấp dịch vụ liên quan đến nhiều
xác định tương đối
chắc chắn
ĐIỀU
KIỆN
hoàn thành vào kỳ => doanh thu ghi nhận trong mỗi kỳ
ngày lập BCTC theo kết quả phần công việc đã hoàn
4.Xác định được chi phí
thành vào ngày lập BCTC của kỳ đó.
phát sinh cho giao dịch
và chi phí để hoàn
thành giao dịch cung
cấp dịch vụ đó.

11 12

11 12

3
 1/7/2019

NGUYÊN TẮC GHI NHẬN DOANH THU

Ví dụ
• Trong giai đoạn đầu của 1 giao dịch cung • Xem VD 11.1, 11.2, 11.3 Tài liệu học tập
cấp dịch vụ, khi nhưng chưa xác định
được kết quả 1 cách chắc chắn => Doanh
thu ghi nhận = Chi phí có thể thu hồi
được.
• Nếu chi phí chắc chắn không thu hồi được
=> Không ghi doanh thu

13 14

13 14

Bút toán ghi sổ Bút toán ghi sổ

(1) Dịch vụ đã cung cấp & đủ điều kiện ghi (2) Dịch vụ đang cung cấp liên quan đến nhiều
nhận trong kỳ: kỳ kế toán. Nhận trước tiền cho nhiều kỳ:
Nợ 111,112, 131 Nợ 111,112
Có 5113 Có 3387 “Doanh thu chưa thực hiện”
Có 333 Có 333
(2) Khách hàng thanh toán tiền Cuối kỳ, ghi nhận doanh thu tương ứng với
Nợ 111, 112 phần công việc đã hoàn thành :
Có 131 Nợ 3387
VD: thu phí dịch vụ kế toán vào cuối tháng. Có 5113
15 VD: thu tiền học phí vào đầu năm học 16

15 16

4
 1/7/2019

Kế toán tập hợp chi phí tính giá thành

NGUYÊN TẮC GHI NHẬN CHI PHÍ
152, 111… 621 154
Chi phí nhân Tập hợp chi phí nguyên Kết chuyển chi phí
công trực vật liệu trực tiếp Nguyên vật liệu trực tiếp
tiếp
334, 338 622
Chi phí (TK 622)
Chi phí sản Kết chuyển CP
nguyên vật Tập hợp chi phí nhân
xuất chung
liệu trực tiếp công trực tiếp nhân công trực tiếp
(TK 621)
(TK 627) 627
Tập hợp 152, 111… Kết chuyển CP
chi phí để Tập hợp chi phí sản sản xuất chung
tính giá xuất chung
thành 632, 1388…
(TK154)
Chi phí KHÔNG được
tính vào giá thành dịch vụ
17 18

17 18

Nguyên tắc ghi nhận chi phí KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI

Các chi chí gián tiếp, phát sinh ngoài sản xuất bao
gồm :
_ Chi phí liên quan đến hoạt động bán hàng
_ Chi phí quản lý doanh nghiệp
Đã được trình bày trong chương Hoạt động
thương mại.
KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI
Đối tượng tập hợp chi phí và tính giá thành
thường là số km, tấn/km chạy được trong kỳ
của từng tàu, xe, hay từng đội xe, hay theo
từng tuyến...

19 20

19 20

5

KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI
Giá thành của dịch vụ vận tải bao gồm 3
khoản mục sau:
• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp của hoạt
động vận tải là xăng, dầu, nhớt chạy tàu,
xe... Đây là khoản mục chi phí chiếm tỷ
trọng lớn nhất trong giá thành.
21
21
KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI
• Chi phí sản xuất chung
Chi phí sản xuất chung của hoạt động vận
tải gồm chi phí khấu hao tàu, xe; chi phí
nhân viên phục vụ chung trên xe, tàu (như
nhân viên vệ sinh, nhân viên bảo vệ trên xe
lửa, tàu biển), chi phí sửa chữa, bảo dưỡng,
bảo hiểm tàu xe, chi phí công cụ dụng cụ,
chi phí vệ sinh…
23
23
1/7/2019
KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI
• Chi phí nhân công trực tiếp
Bao gồm chi phí lương và các khoản trích
theo lương của tài xế, phụ xế, trưởng, phó
tàu .
Lương nhân viên được trả theo tháng được
tính cố định hoặc theo doanh thu tùy vào
cách thức trả lương của từng đơn vị
22
22
KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI
Ví dụ
Công ty vận tải Mai Anh chuyên cho thuê xe du
lịch , trong tháng chi phí phát sinh liên quan đến
hoạt động cho thuê như sau :
_ 38.520.000đ là chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
gồm xăng, dầu, nhớt ...
_ 22.650.000đ là chi phí lương và các khoản trích
theo lương của tài xế, phụ xế.
_ 5.750.000đ gồm chi phí khấu hao xe ,chi phí
săm lốp, phí cầu đường được phân bổ
24
24
6
 1/7/2019

KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH(tự đọc)

KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI(tự đọc)
Tập họp chi phí trong tháng để tính giá thành như
sau :
KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH
Nợ TK 154 = 66.920.000 Sản phẩm của ngành du lịch mang tính tổng
Có TK 621 = 38.520.000 hợp cao, không chỉ thỏa mãn nhu cầu thăm
Có TK 622 = 22.650.000 viếng các danh lam thắng cảnh, các khu di
Có TK 627 = 5.750.000
tích lịch sử của khách hàng mà còn thỏa
mãn các nhu cầu giải trí, ăn uống, nghỉ ngơi.
Trong tháng xe chạy được 11.550Km , vậy giá
thành 1 Km là 5.794 đ/Km Tất cả được kết hợp thực hiện trong một gói
sản phẩm du lịch ( Tour du lịch )

25 26

25 26

KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH(tự đọc) KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH(tự đọc)

Giá thành của dịch vụ hướng dẫn du lịch bao gồm • Chi phí đi lại : tiền thuê xe (nếu có), tiền mua vé
3 khoản mục sau : xe, vé tàu, vé máy bay…
• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp • Chi phí ăn uống.
Là toàn bộ chi phí trực tiếp chi ra trong suốt • Tiền vé tham quan các khu danh lam thắng
chuyến đi phải chi trả cho khách theo các điều cảnh, các khu di tích.
kiện đã ghi trên hợp đồng, bao gồm: • Tiền thuê khách sạn cho khách.
• Các chi phí mua vật dụng tặng cho khách: túi
sách, ba lô, nón, khăn...

27 28

27 28

7

KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH(tự đọc)
• Chi phí nhân công trực tiếp:
Bao gồm tiền lương và các khoản trích theo lương
của hướng dẫn viên du lịch.
Nếu công ty thuê hướng dẫn viên bên ngoài thì chi
phí nhân công trực tiếp là tiền công thuê ngoài.
29
29
KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH(tự đọc)
Toàn bộ chi phí phát sinh liên quan trực tiếp
đến tour nào thì kế toán sẽ tập họp lại và
tính vào giá thành của tour đó. Như vậy đối
tượng tập họp chi phí sản xuất cũng là đối
tượng tính giá thành , là sản phẩm tour du
lịch đã hoàn thành trong kì
31
31
1/7/2019
KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH(tự đọc)
• Chi phí sản xuất chung:
Là các chi phí chi ra cho hướng dẫn viên du
lịch nhằm giúp họ hoàn thành nhiệm vụ của
mình, bao gồm : các chi phí vật dụng sử
dụng như micro, camera, chi phí đi lại ăn ở
của hướng dẫn viên, tài xế, khấu hao xe,
xăng dầu…
30
30
KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH(tự đọc)
Xác định chi phí sản xuất kinh doanh dở
dang
Tại thời điểm tính giá thành dịch vụ du lịch
(thường là cuối tháng), những tour vẫn chưa
kết thúc là những tour dở dang, chi phí của
những tour dở dang là toàn bộ chi phí phát
sinh thực tế tính đến thời điểm cuối tháng.
32
32
8
 1/7/2019

KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH(tự đọc) KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH(tự đọc)

Ví dụ Ví dụ
Công ty du lịch Trần Anh tổ chức bán tour du lịch
Tập họp chi phí trong tháng để tính giá
Hà Nội gồm 16 khách, trong tháng chi phí phát
sinh liên quan đến cung cấp dịch vụ tour theo thành như sau :
bảng kê như sau : Nợ TK 154 = 93.850.000
_ 83.500.000đ là chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Có TK 621 = 83.500.000
gồm chi phí ăn ở , thuê khách sạn, vé tham quan
Có TK 622 = 6.650.000
_ 6.650.000đ là chi phí lương theo hợp đồng của
hướng dẫn viên thuê tại địa phương. Có TK 627 = 3.700.000
_ 3.700.000đ gồm chi phí khấu hao xe ,chi phí cầu Giá thành tuor cho 1 người là 5.865.625đ
đường …
33 34

33 34

KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG(tự đọc)

KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG(tự đọc)

• Hoạt động nhà hàng vừa mang tính sản xuất, vừa
mang tính dịch vụ.
• Kinh doanh nhà hàng được chia thành 2 loại:
_ Hàng tự chế biến rồi bán ra như đồ ăn, thức uống
_ Hàng hóa như rượu, bia, thuốc lá và cả các
nguyên liệu tươi sống mua về bán trực tiếp cho
khách hàng. Loại này đã được trình bày ở chương
Hoạt động thương mại.
Trong chương này đề cập đến kế toán của hàng tự
chế biến.
35
• Thông thường với nhà hàng thực hiện
theo đơn đặt hàng (nhà hàng tiệc cưới,
tiệc sinh nhật…) thì kế toán tính giá thành
theo đơn đặt hàng.
• Đối với các nhà hàng đặc sản thì đối
tượng tính giá thành có thể là từng món
ăn...
36

35 36

9

KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG(tự đọc)
Giá thành của dịch vụ nhà hàng bao gồm 3 khoản mục
sau:
• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp:
Là các nguyên liệu chính để chế biến các món ăn: thịt,
cá, tôm, cua, nghêu, sò, ốc, hến, rau, đậu, gạo, mỳ…
hoặc để pha chế các loại nước uống như: trái cây,
đường, sữa…
Là các vật liệu phụ: mắm muối, bột ngọt, tương, ớt và
các gia vị khác.
37
37
KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG(tự đọc)
• Chi phí sản xuất chung:
Là toàn bộ các cp khác phát sinh tại nhà bếp bao gồm:
_Chi phí nhân viên: quản đốc nhà hàng, nhân viên vệ
sinh…
_Chi phí nhiên liệu: điện, gas, than, củi nấu bếp.
_Chi phí công cụ dụng cụ: nồi niêu, chén dĩa, tủ, kệ…
phục vụ nấu ăn.
_Khấu hao nhà bếp, các TSCĐ sử dụng trong nhà bếp
như: máy lạnh, tủ lạnh, lò nướng…
_Chi phí dịch vụ mua ngoài: điện, nước, điện thoại…
_Các chi phí bằng tiền khác.
39
39
1/7/2019
KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG(tự đọc)
Giá thành của dịch vụ nhà hàng bao gồm 3
khoản mục sau:
• Chi phí nhân công trực tiếp:
Bao gồm tiền lương và các khoản trích theo
lương của đầu bếp, phụ bếp, nhân viên phục vụ
bàn.
38
38
KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG(tự đọc)
• Chi phí sản xuất chung:
Và các chi phí phát sinh tại phòng đãi khách gồm:
khấu hao nhà hàng, chi phí bàn ghế và các công
cụ, dụng cụ khác, tiền điện, nước, điện thoại…
Kế toán tập hợp chi phí sản suất và tính giá
thành dịch vụ nhà hàng tương tự như dịch vụ
vận tải và du lịch
40
40
10

KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
(tự đọc)
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
Chức năng chính của dịch vụ khách sạn là cho
thuê phòng ngủ, bên cạch đó có các dịch vụ
khác kèm theo để phục vụ khách như: nhà
hàng, giặt ủi, karaoke, vũ trường, massage,
spa, gym…Ngoài ra khách sạn cũng có thể tổ
chức tiệc cưới, tổ chức sự kiện…
41
41
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
(tự đọc)
Chi phí sản xuất cũng được phân loại và tổng hợp
để tính giá thành theo 3 khoản mục
• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp:
Là các chi phí chi ra cho khách tiêu dùng nhưng
không phải trả tiền, phát sinh tại phòng ngủ như:
bàn chải răng, kem đánh răng, sữa tắm, dầu gội
đầu, giấy vệ sinh, tăm bông…và các chi phí nước
uống, cà phê, trà, bánh kẹo, trái cây hoặc báo
phục vụ tại phòng miễn phí cho khách.
43
43
1/7/2019
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
(tự đọc)
Về nguyên tắc kế toán mở chi tiết và tính giá
thành cho từng hoạt động dịch vụ như thuê
phòng, giặt ủi, massage…
Trong mỗi hoạt động kế toán cũng chi tiết theo 3
khoản mục (Cp nguyên vật liệu trực tiếp, Cp nhân
công trực tiếp và Cp sản xuất chung ).
Trong phần này chỉ đề cập đến hoạt động cho
thuê phòng ngủ, đây là hoạt động kinh doanh
chính của khách sạn.
42
42
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
(tự đọc)
Chi phí sản xuất cũng được phân loại và tổng hợp
để tính giá thành theo 3 khoản mục
• Chi phí nhân công trực tiếp:
Bao gồm tiền lương và các khoản trích theo lương
của nhân viên phục vụ phòng, dọn phòng.
44
44
11

KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
(tự đọc)
Chi phí sản xuất chung :
• Chi phí tiền lương: Lương và các khoản trích theo
lương của nhân viên quản lý khách sạn, nhân viên
vệ sinh chung, nhân viên bảo vệ…
• Chi phí vật liệu: chi phí mua báo, hoa tươi, nước
uống chung tại phòng tiếp khách hay phòng chờ.
• Chi phí công cụ, dụng cụ: phân bổ chi phí drap,
gối, mền, khăn tắm, khăn mặt, tranh treo tại
phòng, bàn ghế, giường tủ, máy lạnh, máy nước
nóng, máy sấy tóc, ti vi…
45
45
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
(tự đọc)
Đặc thù của loại hình dịch vụ này là không có
chi phí dịch vụ dở dang cuối kỳ.
Trường hợp khách hàng ở được một số ngày
nhưng chưa trả phòng vào ngày cuối tháng thì số
ngày khách đã ở sẽ được ghi nhận vào doanh thu
của tháng hiện tại.
47
47
1/7/2019
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
(tự đọc)
Chi phí sản xuất chung :
• Chi phí khấu hao : khấu hao nhà, dàn lạnh và các
thiết bị khác trong khách sạn…
• Chi phí dịch vụ mua ngoài: tiền điện, nước, điện
thoại…
• Chi phí bằng tiền khác: vệ sinh, phòng cháy nổ…
Các chi phí trên ( VLTT . NCTT , CPSXC ) được tập
hợp vào TK tính giá thành TK 154
46
46
KẾ TOÁN CÁC DỊCH VỤ KHÁC
KẾ TOÁN CÁC DỊCH VỤ KHÁC
Trên thực tế các loại hình dịch vụ là rất đa dạng,
quy mô của cũng có lớn, nhỏ khác nhau và yêu
cầu quản lí ở từng công ty cũng khác nhau .
Kế toán cần lưu ý là tùy tình hình thực tế tại đơn
vị để tổ chức hạch toán cho phù hợp.
48
48
12

KẾ TOÁN CÁC DỊCH VỤ KHÁC
Lí Do :
• Sự phân biệt giữa các bộ phận sử dụng chi phí
như : bộ phận sản xuất, bán hàng và quản lý
doanh nghiệp không được rõ ràng như doanh
nghiệp sản xuất hay thương mại.
• Tùy quy mô của đơn vị và yêu cầu của quản lý
có sử dụng TK 621,622,627 hay không...
49
49
Kế toán TSCĐ theo thông lệ
Quốc Tế
51
51
1/7/2019
TRÌNH BÀY VÀ CÔNG BỐ THÔNG TIN
TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
• Trình bày thông tin trên Báo cáo tình hình tài
chính
Số dư cuối kỳ tài khoản Chi phí sản xuất kinh doanh dở
dang (nếu có)được trình bày phần Tài sản, mục “Hàng
tồn kho” của Báo cáo tình hình tài chính tương tự
chương hàng tồn kho đã trình bày
• Trình bày thông tin trên Báo cáo kết quả hoạt
động
Phần doanh thu dịch vụ, giá vốn hàng bán và các chi phí
bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp được trình bày
trên Báo cáo kết quả hoạt động tương tự chương Hoạt
động thương mại đã trình bày
50
50
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ THEO
THÔNG LỆ QUỐC TẾ
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ THEO THÔNG LỆ
QUỐC TẾ
Doanh thu cung cấp dịch vụ
Mô hình ghi nhận doanh thu theo IFRS 15-
“Revenue From Contracts With Customers”gồm
5 bước ( đã trình bày trong cuốn 1)
52
52
13
 1/7/2019

KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ THEO KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ THEO
THÔNG LỆ QUỐC TẾ THÔNG LỆ QUỐC TẾ

Chi phí hoạt động dịch vụ
Toàn bộ nội dung trên đã được trình bày trong
chương 6 IAS 02 “ Inventories” ( đã trình bày trong
cuốn 1)
Các chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh
nghiệp được trừ ra khi xác định kết quả kinh
doanh và trình bày trong Báo cáo kết quả hoạt
động (Chương 3: Báo cáo kết quả kinh doanh
và báo cáo lưu chuyển tiền tệ - cuốn 1)

53 54

53 54

TÓM TẮT

Kế toán cần theo dõi chi tiết doanh thu và chi phí
của từng hoạt động.

Về nguyên tắc các chi phí liên quan trực tiếp đến
dịch vụ nào, kế toán tập hợp và tính giá thành của
dịch vụ đó. Các chi phí chung liên quan đến nhiều
hoạt động, khi tính giá thành kế toán chọn tiêu thức
phân bổ hợp lý.

55

55

14