12/25/2018

HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ

Chương 11
(SERVICES
Kế toán tài chính 2 ACTIVITIES)

1 2

Mục Tiêu VĂN BẢN PHÁP LÝ

• Nắm được đặc điểm chung của các hoạt
động dịch vụ
• Hiểu được đặc điểm riêng và thực hành
kế toán đối với một số loại hình dịch vụ
phổ biến như: dịch vụ vận tải, dịch vụ du
lịch, dịch vụ nhà hàng, khách sạn
• Vận dụng các nguyên tắc ghi nhận doanh
thu và nguyên tắc ghi nhận chi phí của
hoạt động dịch vụ.
3 4
• Chuẩn mực kế toán Việt Nam: VAS 02
“Hàng Tồn Kho” , VAS 14”Doanh Thu và
Thu Nhập Khác”
• Thông tư 200/2014/TT-BTC.
• Chuẩn mực kế toán quốc tế: IAS 02
“Inventories” và IFRS 15”Revenue From
Contracts With Customers”

NỘI DUNG NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG

Đặc điểm của loại hình dịch vụ

1. Những vấn đề chung (Characteristics of services)
2. Kế toán dịch vụ vận tải,du lịch Tính đồng thời (Simultaneity)

3. Kế toán dịch vụ nhà hàng Tính không đồng nhất

(Heterogeneity)
4. Kế toán dịch vụ khách sạn

5. Kế toán dịch vụ khác Tính vô hình (Intangibility)

6. Trình bày thông tin trên BCTC

Không thể dự trữ được
(Perishability)
5 6

1
 12/25/2018

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG

Phân Loại
Theo cách phân loại của :
• Dịch vụ kinh doanh và dịch vụ nghề nghiệp
( Business services and professional services )
• Dịch vụ truyền thông (Communication services)
• Dịch vụ xây dựng và các dịch vụ có liên quan
( Contruction and related services )
• Dịch vụ phân phối (Distribution services
• Dịch vụ giáo dục (Education services)
• Dịch vụ năng lượng (Energy services)
• Dịch vụ môi trường (Enviromental services
• Dịch vụ tài chính (Financial services)
• Dịch vụ sức khỏe và xã hội (Health and social
services)
• Dịch vụ du lịch (Tourism services)
• Dịch vụ vận chuyển (Transport services)

7 8

NGUYÊN TẮC GHI NHẬN DOANH THU NGUYÊN TẮC GHI NHẬN CHI PHÍ
2.Có khả năng
thu được lợi ích
kinh tế từ giao Chi phí nhân
dịch cung cấp công trực
dịch vụ đó
tiếp
1.Doanh thu Chi phí
4 3.Xác định được Chi phí sản
được xác định nguyên vật
tương đối chắc nguyên phần công việc đã xuất chung
tắc
hoàn thành vào liệu trực tiếp
chắn ngày lập BCTC

Tập hợp
4.Xác định được chi phí để
chi phí phát sinh
cho giao dịch và chi tính giá
phí để hoàn thành thành
giao dịch cung cấp
dịch vụ đó.

9 10

Nguyên tắc ghi nhận chi phí Nguyên tắc ghi nhận chi phí
Lưu ý : Các chi chí gián tiếp, phát sinh ngoài sản xuất bao
Phần chi phí nguyên liệu, vật liệu, chi phí gồm :
nhân công trực tiếp vượt trên mức bình _ Chi phí liên quan đến hoạt động bán hàng
thường và phần chi phí sản xuất chung cố _ Chi phí quản lý doanh nghiệp
định không phân bổ không được tính vào Đã được trình bày trong chương Hoạt động
giá thành sản phẩm mà được hạch toán vào thương mại.
giá vốn hàng bán.

11 12

2

kế toán tập hợp chi phí và tính giá
thành của dịch vụ
Nhìn chung tài khoản sử dụng và phương pháp
hạch toán chi phí sản xuất (CPSX) của loại hình
dịch vụ tương tự như sản phẩm công nghiệp.
Tuy nhiên, do tính chất đặc thù của ngành dịch vụ
nên việc nhận biết các chi phí cho từng khoản
mục sẽ khác .
13
KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI
Giá thành của dịch vụ vận tải bao gồm:
• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp của hoạt
động vận tải là xăng, dầu, nhớt chạy tàu,
xe... Đây là khoản mục chi phí chiếm tỷ
trọng lớn nhất trong giá thành.
15
KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI
• Chi phí sản xuất chung
- chi phí khấu hao tàu, xe;
- chi phí nhân viên phục vụ chung trên xe,
tàu (như nhân viên vệ sinh, nhân viên bảo
vệ trên xe lửa, tàu biển),
- chi phí sửa chữa, bảo dưỡng, bảo hiểm
tàu xe,
- chi phí công cụ dụng cụ,
- chi phí vệ sinh…
17
12/25/2018
KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI
KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI
Đối tượng tập hợp chi phí và tính giá thành
thường là số km, tấn/km chạy được trong kỳ
của từng tàu, xe, hay từng đội xe, hay theo
từng tuyến...
14
KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI
• Chi phí nhân công trực tiếp
Bao gồm chi phí lương và các khoản trích
theo lương của tài xế, phụ xế, trưởng, phó
tàu .
Lương nhân viên được trả theo tháng được
tính cố định hoặc theo doanh thu tùy vào
cách thức trả lương của từng đơn vị
16
KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI
Tài khoản sử dụng:
• TK 621 : Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
• TK 621 : Chi phí nhân công trực tiếp
• TK 627 : Chi phí sản xuất chung
& TK 154 : Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang
18
3
 12/25/2018

KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI KẾ TOÁN DỊCH VỤ VẬN TẢI

Ví dụ Tập họp chi phí trong tháng để tính giá thành như
Công ty vận tải Mai Anh chuyên cho thuê xe du sau :
lịch , trong tháng chi phí phát sinh liên quan đến Nợ TK 154 = 66.920.000
hoạt động cho thuê như sau : Có TK 621 = 38.520.000
_ 38.520.000đ là chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Có TK 622 = 22.650.000
gồm xăng, dầu, nhớt ... Có TK 627 = 5.750.000
_ 22.650.000đ là chi phí lương và các khoản trích Trong tháng xe chạy được 11.550Km , vậy giá
theo lương của tài xế, phụ xế. thành 1 Km là 5.794 đ/Km
_ 5.750.000đ gồm chi phí khấu hao xe ,chi phí
săm lốp được phân bổ
19 20

KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH

KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH
Sản phẩm của ngành du lịch mang tính tổng
hợp cao, không chỉ thỏa mãn nhu cầu thăm
viếng các danh lam thắng cảnh, các khu di
tích lịch sử của khách hàng mà còn thỏa
mãn các nhu cầu giải trí, ăn uống, nghỉ ngơi.
Tất cả được kết hợp thực hiện trong một gói
sản phẩm du lịch ( Tour du lịch )
Khi công ty du lịch bán tuor du lịch cho khách hàng,
thông qua chương trình tham quan được thiết kế
sẵn bao gồm các địa điểm sẽ tham quan, tiêu chuẩn
khách sạn sẽ nghỉ, tiêu chuẩn bữa ăn, phương tiện đi
lại…và về nguyên tắc là công ty du lịch sẽ thực hiện
đúng chương trình tham quan đã ghi với khách
hàng, nó có thể được xem như hợp đồng hay thỏa
thuận giữa công ty du lịch với khách hàng

21 22

KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH

Giá thành bao gồm 3 khoản mục sau : • Chi phí nhân công trực tiếp:
Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Bao gồm tiền lương và các khoản trích theo lương
• Chi phí đi lại : tiền thuê xe (nếu có), tiền mua vé của hướng dẫn viên du lịch.
xe, vé tàu, vé máy bay… Nếu công ty thuê hướng dẫn viên bên ngoài thì chi
• Chi phí ăn uống. phí nhân công trực tiếp là tiền công thuê ngoài.
• Tiền vé tham quan các khu danh lam thắng
cảnh, các khu di tích.
• Tiền thuê khách sạn cho khách.
• Các chi phí mua vật dụng tặng cho khách: túi
sách, ba lô, nón, khăn...
23 24

4

KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH
• Chi phí sản xuất chung:
Là các chi phí chi ra cho hướng dẫn viên du
lịch nhằm giúp họ hoàn thành nhiệm vụ của
mình, bao gồm : các chi phí vật dụng sử
dụng như micro, camera chi phí đi lại, ăn ở
của HDV , của tài xế , khấu hao xe, xăng
dầu…
25
KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH
Xác định chi phí sản xuất kinh doanh dở
dang
Tại thời điểm tính giá thành dịch vụ du lịch
(thường là cuối tháng), những tour vẫn chưa
kết thúc là những tour dở dang, chi phí của
những tour dở dang là toàn bộ chi phí phát
sinh thực tế tính đến thời điểm cuối tháng.
27
KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH
Ví dụ
Tập họp chi phí trong tháng để tính giá
thành như sau :
Nợ TK 154 = 93.850.000
Có TK 621 = 83.500.000
Có TK 622 = 6.650.000
Có TK 627 = 3.700.000
Giá thành tuor cho 1 người là 5.865.625đ
29
12/25/2018
KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH
Tài khoản sử dụng:
• TK 621 : Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
• TK 621 : Chi phí nhân công trực tiếp
• TK 627 : Chi phí sản xuất chung
& TK 154 : Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang
26
KẾ TOÁN DỊCH VỤ DU LỊCH
Ví dụ
Công ty du lịch Trần Anh tổ chức bán tour du lịch
Hà Nội gồm 16 khách, trong tháng chi phí phát
sinh liên quan đến cung cấp dịch vụ tour theo
bảng kê như sau :
_ 83.500.000đ là chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
gồm chi phí ăn ở , thuê khách sạn, vé tham quan
_ 6.650.000đ là chi phí lương theo hợp đồng của
hướng dẫn viên thuê tại địa phương.
_ 3.700.000đ gồm chi phí khấu hao xe ,chi phí cầu
đường …
28
KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG
KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG
• Hoạt động nhà hàng vừa mang tính sản xuất, vừa
mang tính dịch vụ.
• Kinh doanh nhà hàng được chia thành 2 loại:
_ Hàng tự chế biến rồi bán ra như đồ ăn, thức uống
_ Hàng hóa như rượu, bia, thuốc lá và cả các
nguyên liệu tươi sống mua về bán trực tiếp cho
khách hàng. (Loại này đã được trình bày ở chương
Hoạt động thương mại)
30
5

KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG
• Thông thường với nhà hàng thực hiện
theo đơn đặt hàng (nhà hàng tiệc cưới,
tiệc sinh nhật…) thì kế toán tính giá thành
theo đơn đặt hàng.
• Đối với các nhà hàng đặc sản thì đối
tượng tính giá thành có thể là từng món
ăn...
31
KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG
Giá thành của dịch vụ nhà hàng bao gồm:
• Chi phí nhân công trực tiếp:
Bao gồm tiền lương và các khoản trích theo
lương của đầu bếp, phụ bếp, nhân viên phục vụ
bàn.
33
KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG
• Chi phí sản xuất chung:
Và các chi phí phát sinh tại phòng đãi khách gồm:
khấu hao nhà hàng, chi phí bàn ghế và các công
cụ, dụng cụ khác, tiền điện, nước, điện thoại…
Kế toán tập hợp chi phí sản suất và tính giá
thành dịch vụ nhà hàng tương tự như dịch vụ
vận tải và du lịch.
35
12/25/2018
KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG
Giá thành của dịch vụ nhà hàng bao gồm :
• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp:
Là các nguyên liệu chính để chế biến các món ăn: thịt,
cá, tôm, cua, nghêu, sò, ốc, hến, rau, đậu, gạo, mỳ…
hoặc để pha chế các loại nước uống như: trái cây,
đường, sữa…
Là các vật liệu phụ: mắm muối, bột ngọt, tương, ớt và
các gia vị khác.
32
KẾ TOÁN DỊCH VỤ NHÀ HÀNG
• Chi phí sản xuất chung:
Là toàn bộ các cp khác phát sinh tại nhà bếp bao gồm:
_Chi phí nhân viên: quản đốc nhà hàng, nhân viên vệ
sinh…
_Chi phí nhiên liệu: điện, gas, than, củi nấu bếp.
_Chi phí công cụ dụng cụ: nồi niêu, chén dĩa, tủ, kệ…
phục vụ nấu ăn.
_Khấu hao nhà bếp, các TSCĐ sử dụng trong nhà bếp
như: máy lạnh, tủ lạnh, lò nướng…
_Chi phí dịch vụ mua ngoài: điện, nước, điện thoại…
_Các chi phí bằng tiền khác.
34
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
Chức năng chính của dịch vụ khách sạn là cho
thuê phòng ngủ, bên cạch đó có các dịch vụ
khác kèm theo để phục vụ khách như: nhà
hàng, giặt ủi, karaoke, vũ trường, massage,
spa, gym…Ngoài ra khách sạn cũng có thể tổ
chức tiệc cưới, tổ chức sự kiện…
36
6

KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
Kế toán mở chi tiết và tính giá thành cho từng
hoạt động dịch vụ như thuê phòng, giặt ủi,
massage…
Trong mỗi hoạt động kế toán cũng chi tiết theo 3
khoản mục (NVL trực tiếp, CP nhân công trực
tiếp và CP sản xuất chung ).
Trong phần này chỉ đề cập đến hoạt động cho
thuê phòng ngủ, đây là hoạt động kinh doanh
chính của khách sạn.
37
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
• Chi phí nhân công trực tiếp:
Bao gồm tiền lương và các khoản trích theo lương
của nhân viên phục vụ phòng, dọn phòng.
39
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
Chi phí sản xuất chung :
• Chi phí khấu hao : khấu hao nhà, dàn lạnh và các
thiết bị khác trong khách sạn…
• Chi phí dịch vụ mua ngoài: tiền điện, nước, điện
thoại…
• Chi phí bằng tiền khác: vệ sinh, phòng cháy nổ…
Các chi phí trên ( VLTT, NCTT , CPSXC ) được tập
hợp vào TK tính giá thành TK 154
41
12/25/2018
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp:
Bàn chải, kem đánh răng, sữa tắm, dầu gội đầu,
giấy vệ sinh, tăm bông…và các chi phí nước uống,
cà phê, trà, bánh kẹo, trái cây hoặc báo phục vụ
tại phòng miễn phí cho khách.
38
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
Chi phí sản xuất chung :
• Chi phí tiền lương: Lương và các khoản trích theo
lương của nhân viên quản lý khách sạn, nhân viên
vệ sinh chung, nhân viên bảo vệ…
• Chi phí vật liệu: chi phí mua báo, hoa tươi, nước
uống chung tại phòng tiếp khách hay phòng chờ.
• Chi phí công cụ, dụng cụ: phân bổ chi phí drap,
gối, mền, khăn tắm, khăn mặt, tranh treo tại
phòng, bàn ghế, giường tủ, máy lạnh, máy nước
nóng, máy sấy tóc, ti vi…
40
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG KHÁCH SẠN
Đặc thù của loại hình dịch vụ này là không có
chi phí dịch vụ dở dang cuối kỳ.
Trường hợp khách hàng ở được một số ngày
nhưng chưa trả phòng vào ngày cuối tháng thì số
ngày khách đã ở sẽ được ghi nhận vào doanh thu
của tháng hiện tại.
42
7

KẾ TOÁN CÁC DỊCH VỤ KHÁC
KẾ TOÁN CÁC DỊCH VỤ KHÁC
Trên thực tế các loại hình dịch vụ là rất đa dạng,
quy mô của cũng có lớn, nhỏ khác nhau và yêu
cầu quản lí ở từng công ty cũng khác nhau .
Kế toán cần lưu ý là tùy tình hình thực tế tại đơn
vị để tổ chức hạch toán cho phù hợp.
43
TRÌNH BÀY VÀ CÔNG BỐ THÔNG TIN
TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
• Báo cáo tình hình tài chính
Số dư cuối kỳ tài khoản Chi phí sản xuất kinh doanh dở
dang (nếu có)được trình bày phần Tài sản, mục “Hàng
tồn kho” của Báo cáo tình hình tài chính.
• Báo cáo kết quả hoạt động
Doanh thu dịch vụ, giá vốn hàng bán và các chi phí bán
hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp được trình bày trên
Báo cáo kết quả hoạt động.
45
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ THEO
THÔNG LỆ QUỐC TẾ
Chi phí hoạt động dịch vụ
Toàn bộ nội dung trên đã được trình bày trong
chương 6 IAS 02 “ Inventories” ( đã trình bày trong
cuốn 1)
47
12/25/2018
KẾ TOÁN CÁC DỊCH VỤ KHÁC
Lưu ý :
• Sự phân biệt giữa các bộ phận sử dụng chi phí
như : bộ phận sản xuất, bán hàng và quản lý
doanh nghiệp không được rõ ràng như doanh
nghiệp sản xuất hay thương mại.
• Tùy quy mô của đơn vị và yêu cầu của quản lý
có sử dụng TK 621,622,627 hay không...
44
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ THEO
THÔNG LỆ QUỐC TẾ
KẾ TOÁN HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ THEO THÔNG LỆ
QUỐC TẾ
Doanh thu cung cấp dịch vụ
Mô hình ghi nhận doanh thu theo IFRS 15-
“Revenue From Contracts With Customers”gồm
5 bước ( đã trình bày trong cuốn 1)
46
TÓM TẮT
Kế toán cần theo dõi chi tiết doanh thu và chi phí
của từng hoạt động.
Về nguyên tắc các chi phí liên quan trực tiếp đến
dịch vụ nào, kế toán tập hợp và tính giá thành của
dịch vụ đó. Các chi phí chung liên quan đến nhiều
hoạt động, khi tính giá thành kế toán chọn tiêu thức
phân bổ hợp lý.
48