KẾ TOÁN QUẢN TRỊ 2

CHƢƠNG 2: KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT

VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM THEO
CHI PHÍ THỰC TẾ

PHẦN I: TÍNH GIÁ THÀNH BỘ PHẬN PHỤC VỤ

 Mục tiêu

• Có khả năng thực hành tính giá thành sản phẩm của
hoạt động phục vụ (HĐ SXKD phụ) theo các
phương pháp khác nhau
 NỘI DUNG

2.1 Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm của hoạt động phục vụ (hoạt động phụ)
2.1.1 Khái quát về hoạt động phục vụ
2.1.2 Tổ chức kế toán chi phí sản xuất và tính giá
thành sản phẩm của hoạt động phục vụ
2.1 Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm của hoạt động phục vụ (hoạt động phụ)

2.1.1 Khái quát về hoạt động phục vụ

2.1.1.1 Khái niệm, đặc điểm

- Khái niệm: Hoạt động phục vụ là hoạt động sản xuất thứ yếu,
không phải là hoạt động chức năng của doanh nghiệp, không
thể hiện trên giấy đăng ký kinh doanh, với mục đích chính sản
xuất sản phẩm, cung cấp dịch vụ trong nội bộ doanh nghiệp.

- Đặc điểm: Hoạt động phục vụ thường có quy mô nhỏ, quy

trình công nghệ sản xuất giản đơn, tổ chức sản xuất tập trung
theo từng phân xưởng và hoạt động phục vụ thường có sự
chuyển giao sản phẩm, dịch vụ lẫn nhau.
 2.1 Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản
phẩm của hoạt động phục vụ (hoạt động phụ)

2.1.1 Khái quát về hoạt động phục vụ

2.1.1.2 Phân loại
Các loại hoạt động phục vụ :
- Sơ chế, sản xuất nguyên liệu, vật liệu cho hoạt động chức năng;
- Sản xuất công cụ, dụng cụ cung ứng cho hoạt động chức năng;
- Sửa chữa, vận tải trong nội bộ doanh nghiệp;
- Sản xuất điện, nước, hơi gió cung ứng cho các hoạt động sản
xuất, bán hàng, quản lý của doanh nghiệp;
- Phục vụ ăn uống….
 2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.1 Khái quát về hoạt động phục vụ
2.1.1.3 Nguyên tắc kế toán
- Chỉ tính vào Z phần CPSX, Z gồm 3 khoản mục: 621, 622, 627
- Đối tượng tập hợp CPSX là PX, bộ phận phục vụ.
- Đối tượng tính Z là SP, DV hoàn thành cung cấp cho các bộ phận trong
doanh nghiệp
- Kỳ tính giá thành là tháng.
- CP tập hợp theo từng bộ phận HĐ phục vụ và chi tiết theo từng khoản
mục trên cơ sở CP thực tế.
- Tổng hợp CPSX và tính Z trên cơ sở CP thực tế. Quy trình tổng hợp gồm:
+ Tổng hợp chi phí thực tế hợp lý;
+ Điều chỉnh khoản giảm giá thành;
+ Đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ;
+ Tính và phân bổ Z theo PP giản đơn có điều chỉnh CPSX của SP
chuyển giao nội bộ.
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau

BỘ PHẬN PHỤC VỤ A BỘ PHẬN PHỤC VỤ B

SẢN
LƯỢNG
CUNG
BỘ PHẬN CHỨC NĂNG BỘ PHẬN CHỨC NĂNG ỨNG RA
BÊN
NGOÀI
BỘ PHẬN
PHỤC VỤ

7
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau
Z ĐV CPSX CPSX CPSX Khoản CPSX nhận từ CPSX chuyển
của DDĐK + PSTK - DDCK - giảm Z + B.phận khác - B.phận khác
BP =
PV SLSP SXTK của - SLSP tiêu dùng ở - SLSP cung ứng cho Bộ phận phục
B.phận phục vụ Bộ phận phục vụ vụ khác

- CP P.Bổ cho BP chính = SLSP cung cấp cho BP chính x Z ĐV của BP P.vụ
- CP BP PV cung cấp lẫn nhau = SLSP cung cấp lẫn nhau x CP ĐV của BP PV
- CPSX nhận từ BPPV khác = SLSP nhận từ BPPV khác x CP ĐV của BPPV khác
- CPSX chuyển cho BPPV khác = SLSP chuyển BPPV khác x CP ĐV của BP PV
- Chi phí đơn vị của các bộ phận PV có thể là:
+ Giá thành đơn vị kế hoạch của BPPV;

+ Đơn giá chi phí ban đầu của BPPV =

Tổng CP ban đầu BPPV/ (SLSP SXTK của BPPV – SLSP tiêu dùng ở BPPV);
+ Giá thành đơn vị thực tế của BPPV. 8
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau
VD 3: Phân bổ theo Z ĐV kế hoạch
DN A, tổ chức 2 PX SX phu là PX điện và PX sửa chữa, tính thuế GTGT theo PP
KT, hạch toán hàng TK theo PP KKTX. Tháng 1/N có các tài liệu sau:
1. CPSX DDĐK: PX Điện: 0đ PX sửa chữa: 800.000đ
2. CPSX PSTK
CPSX PX Điện PX Sửa chữa
TTSX PVSX TTSX PVSX
Giá thực tế NVL xuất dùng 3.000.000 100.000 5.200.000 150.000
Giá thực tế CCDC xuất dùng
- Loại phân bổ 1 lần 200.000
- Loại phân bổ 2 lần 300.000 500.000
Tiền lương + Khoản trích ... 714.000 238.000 1.190.000 238.000
Khấu hao TSCĐ 1.000.000 1.700.000
Dịch vụ thuê ngoài 200.000 190.000
CP khác bằng tiền 118.000 172.000
9
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau
VD 3 (tt): Phân bổ CP theo Z kế hoạch
3. Kết quả sản xuất
- PXĐ: Thực hiện 12.000Kw điện. Trong đó sử dụng ở: PXĐ 600Kw; PXSC
1.400Kw; PX SX chính 5.000Kw; B.phận BH 3.000Kw; B.phận QLDN 2000Kw
- PXSC: Thực hiện 440 giờ công SC. Trong đó SC ở: PXSC 10 giờ; PXĐ 30 giờ;
PXSX chính 100 giờ; B.phận BH 280 giờ; B.phận QLDN 20 giờ. Cuối kỳ còn dở
dang 1 số công việc SC, trị giá ước tính 850.000đ.
4. Định mức chi phí 500đ/Kw điện; 25.000đ/giờ công SC
Yêu cầu: Tính Z thực tế của SP, DV cung cấp cho các bộ phận, theo phương pháp
phân bổ CP theo Z kế hoạch

10
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau
VD 3: Lời giải gợi ý phân bổ CP theo Z kế hoạch
I. Phân xưởng Điện
- CPSX PXĐ cung cấp cho PXSC: …
- CPSX PXĐ nhận từ PXSC: …
- Tổng Z thực tế của PXĐ: …
- Z thực tế 1 Kw điện = …
- Phân bổ CPSX của PXĐ cho các bộ phận
+ PXSX Chính: 5000kw x …
+ BPBH: 3000kw x …
+ BP QLDN: 2000kw x …

11
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau
VD 3: Lời giải gợi ý phân bổ CP theo Z kế hoạch
II. Phân xưởng Sửa chữa
- CPSX PXSC cung cấp cho PXĐ: …
- CPSX PXSC nhận từ PXĐ: …
- Tổng Z thực tế của PXSC
…
- Z thực tế 1 giờ công SC = …
- Phân bổ CPSX của PXSC cho các bộ phận
+ PXSX Chính: 100h x …
+ BPBH: 280h x …
+ BP QLDN: 20h x …

12
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau
VD 4: Lấy lại số liệu ở VD 3
Yêu cầu: Tính Z thực tế của SP, DV cung cấp cho các bộ phận, theo phương pháp
phân bổ CP theo chi phí ban đầu

CPSX CPSX DDĐK của BPPV + CPSX PSTK của BPPV – CPSX
ĐV cung DDCK của BPPV
=
cấp giữa
BPPV SLSP SXTK của BPPV – SLSP tiêu dùng nội bộ của BPPV

13
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau
VD 4: Lời giải gợi ý phân bổ CP theo chi phí ban đầu
I. Phân xưởng Điện
- CPSX 1kw PXĐ cung cấp cho PXSC: …
- CPSX 1 giờ PXSC cung cấp cho PXĐ: …
- CPSX PXĐ cung cấp cho PXSC: …
- CPSX PXĐ nhận từ PXSC: …
- Tổng Z thực tế của PXĐ: …
- Z thực tế 1 Kw điện = …
- Phân bổ CPSX của PXĐ cho các bộ phận
+ PXSX Chính: 5000kw x …
+ BPBH: 3000kw x …
+ BP QLDN: 2000kw x …

14
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau
VD 4: Lời giải gợi ý phân bổ CP theo chi phí ban đầu
II. Phân xưởng Sửa chữa
- CPSX 1kw PXĐ cung cấp cho PXSC: …
- CPSX 1 giờ PXSC cung cấp cho PXĐ: …
- CPSX PXSC cung cấp cho PXĐ: …
- CPSX PXSC nhận từ PXĐ: …
- Tổng Z thực tế của PXSC
…
- Z thực tế 1 giờ công SC = …
- Phân bổ CPSX của PXSC cho các bộ phận
+ PXSX Chính: 100h x …
+ BPBH: 280h x …
+ BP QLDN: 20h x …
15
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau
VD 5: Lấy lại số liệu ở VD 3
Yêu cầu: Tính Z thực tế của SP, DV cung cấp cho các bộ phận, theo phương pháp
phân bổ giá thành thực tế của bộ phận phục vụ (Phƣơng pháp đại số)
Gọi:
- Z1 là CPSX thực tế 1 Đv SP, DV của BPPV 1
- Z2 là CPSX thực tế 1 Đv SP, DV của BPPV 2
- CP1 là CPSX của BPPV1
- CP2 là CPSX của BPPV2
- A1 là SLSP, DV BPPV1 cung cấp cho BPPV2
- A2 là SLSP, DV BPPV2 cung cấp cho BPPV1
- B1 là SLSP SXTK của BPPV1 (đã trừ tiêu dùng nội bộ của BPPV1)
- B2 là SLSP SXTK của BPPV2 (đã trừ tiêu dùng nội bộ của BPPV2)
- CPSX thực tế 1 Đv SP, DV là nghiệm của hệ phương trình:
CP1 + A2 x Z2 = B1 x Z1 (1)
CP2 + A1 x Z1 = B2 x Z2 (2)

16
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau
VD 5: Lời giải gợi ý phân bổ Z thực tế của BPPV (Phƣơng pháp đại số)
CPSX 1kw điện và CPSX 1 giờ công SX là nghiệm của hệ PT
… (1)
… (2)
Giải hệ PT ta có Z1 = … Z2 = …
I. Phân xưởng Điện
- CPSX PXĐ cung cấp cho PXSC: …
- CPSX PXĐ nhận từ PXSC: …
- Tổng Z thực tế của PXĐ: …
- Z thực tế 1 Kw điện = …
- Phân bổ CPSX của PXĐ cho các bộ phận
+ PXSX Chính: 5000kw x …
+ BPBH: 3000kw x …
+ BP QLDN: 2000kw x …
17
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.1 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ lẫn nhau
VD 5: Lời giải gợi ý phân bổ Z thực tế của BPPV (Phƣơng pháp đại số)
CPSX 1kw điện và CPSX 1 giờ công SX là nghiệm của hệ PT
… (1)
… (2)
Giải hệ PT ta có Z1 = … Z2 = …
II. Phân xưởng Sửa chữa
- CPSX PXSC cung cấp cho PXĐ: …
- CPSX PXSC nhận từ PXĐ: …
- Tổng Z thực tế của PXSC
…
- Z thực tế 1 giờ công SC = …
- Phân bổ CPSX của PXSC cho các bộ phận
+ PXSX Chính: 100h x …
+ BPBH: 280h x …
+ BP QLDN: 20h x … 18
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.2 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ trực tiếp

BPPV
A

BPPV
B
Saûn löôïng
cung öùng ra
beân ngoaøi boä
BPCN BPCN
phaän phuïc vuï
X Y

CPSX CPSX DDĐK của BPPV + CPSX PSTK của BPPV – CPSX DDCK
ĐV của BPPV
=
SPDV
BPPV SLSP SX của BPPV- SLSP T.dùng của BPPV-SLSP cung cấp cho BPPV khác
19
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.2 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ trực tiếp
VD 6: Lấy lại số liệu ở VD 3
Yêu cầu: Tính Z thực tế của SP, DV cung cấp cho các bộ phận, theo phương pháp
phân bổ trực tiếp (các bộ phận phục vụ KHÔNG phân bổ lẫn nhau)

20
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.2 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ trực tiếp
VD 6: Lời giải gợi ý (Phân bổ trực tiếp Z của bộ phận phục vụ)
I. Phân xưởng Điện
- Tổng Z thực tế cần phân bổ của PX Điện = …
- Giá thành thực tế 1 kw điện = …
- Phân bổ CPSX của PXĐ cho các bộ phận
+ PXSX Chính: 5000kw x …
+ BPBH: 3000kw x …
+ BP QLDN: 2000kw x …

21
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.2 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ trực tiếp
VD 6: Lời giải gợi ý (Phân bổ trực tiếp Z của bộ phận phục vụ)
II. Phân xưởng Sửa chữa
- Tổng Z thực tế cần phân bổ của PX SC
…
- Giá thành thực tế 1 giờ công SC = …
- Phân bổ CPSX của PXSC cho các bộ phận
+ PXSX Chính: 100h x …
+ BPBH: 280h x …
+ BP QLDN: 20h x …

22
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.3 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ bậc thang
• Chọn bộ phận nào phân bổ trƣớc?
BPPV
A - BP có SP cung ứng lớn nhất và ảnh
hƣởng nhiều nhất đến các BPPV khác.
- Hoặc BP có CPSX ảnh hƣởng lớn nhất
BPPV đến các BPPV khác để phân bổ trƣớc.
B
- Trình tự phân bổ đƣợc thực hiện cho
các BPPV khác theo mức độ ảnh
hƣởng giảm dần.
BPCN BPCN
X Y
- Với BPPV đƣợc chọn PB trƣớc thì
CPSX của BPPV khác PB sang = 0, và
SLSP cung cấp cho BPPV trƣớc = 0

CPSX Tổng CPSX của BPPV + CPSX SPDV của BPPV khác phân bổ sang
ĐV
=
SPDV
BPPV SLSP SX của BPPV – SLSP T.dùng của BPPV-SLSP cung cấp cho BPPV23trƣớc
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.2 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ trực tiếp
VD 7: Lấy lại số liệu ở VD 3
Yêu cầu: Tính Z thực tế của SP, DV cung cấp cho các BP, theo phương pháp phân
bổ bậc thang (các BPPV phân bổ cho nhau theo mức độ ảnh hƣởng giảm dần)

24
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.3 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ bậc thang
VD 7: Lời giải gợi ý (Phân bổ CPSX của BPPV theo phƣơng pháp bậc thang)
Chọn PXĐ để phân bổ CPSX trƣớc
I. Phân xưởng Điện
- Tổng Z thực tế cần phân bổ của PX Điện = …
- Giá thành thực tế 1 kw điện = …
- Phân bổ CPSX của PXĐ cho các bộ phận
+ PX sửa chữa: 1400kw x …
+ PXSX Chính: 5000kw x …
+ BPBH: 3000kw x …
+ BP QLDN: 2000kw x …

25
2.1 Kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ (HĐ phụ)
2.1.2 Tổ chức kế toán CPSX và tính Z SP của HĐ phục vụ
2.1.2.3 Tính giá thành theo phương pháp phân bổ bậc thang
VD 7: Lời giải gợi ý (Phân bổ CPSX của BPPV theo phƣơng pháp bậc thang)
Chọn PXĐ để phân bổ CPSX trƣớc
II. Phân xưởng Sửa chữa
- Tổng Z thực tế cần phân bổ của PX SC
…
- Giá thành thực tế 1 giờ công SC = …
- Phân bổ CPSX của PXSC cho các bộ phận
+ PXSX Chính: 100h x …
+ BPBH: 280h x …
+ BP QLDN: 20h x …

26