TẬP HUẤN QUY TRÌNH SÀNG LỌC

BỆNH KHÔNG LÂY NHIỄM TẠI CỘNG ĐỒNG

Tháng 4/2023
I. QUY TRÌNH TẦM SOÁT BỆNH KHÔNG LÂY NHIỄM
 I. QUY TRÌNH TẦM SOÁT BỆNH KHÔNG LÂY NHIỄM

Trình tự Nội dung công việc Người thực hiện

Bước 1 - Lấy thông tin người đến đo, điền vào Phiếu thu thập số liệu Tình nguyện viên

Bước 2 - Kiểm tra cân nặng, chiều cao, vòng bụng, vòng mông điền vào Phiếu thu Tình nguyện viên
thập số liệu
Bước 3 * Tầm soát nguy cơ Đái tháo đường Tình nguyện viên
- Hỏi người dân đã ăn uống gì trước khi sàng lọc chưa, ghi vào phiếu
- Thực hiện các bước test đường huyết mao mạch
Bước 4 * Tầm soát Tăng huyết áp Tình nguyện viên
Đo huyết áp bằng máy đo huyết áp tự động 3 lần, mỗi lần cách nhau 1 phút.
Ghi kết quả vào Phiếu thu thập số liệu.
+ Nếu HA bình thường (<140/90mmHg), hỏi phiếu hết các câu hỏi thì giữ lại
Phiếu thu thập số liệu và đưa người dân phiếu “Nhật ký HA” → Kết thúc.
+ Nếu HA cao (≥140/90mmHg) → chuyển người dân sang Bước 5.
+ Nếu HA quá cao (≥180/110mmHg), tiến hành đo lại HA bằng máy đo HA cơ
để xác nhận lại trị số HA→ chuyển người dân sang Bước 5.
I. QUY TRÌNH TẦM SOÁT BỆNH KHÔNG LÂY NHIỄM

Trình tự Nội dung công việc Người thực hiện

Bước 4 * Tầm soát Rung nhĩ Tình nguyện
+ Nếu nhịp tim đều → Ghi kết quả vào phiếu thu thập số liệu viên
+ Nếu nhịp tim không đều → Ghi kết quả vào phiếu thu thập số liệu, chuyển
người dân sang bước 5.
Bước 4 Thu thập các thông tin về hành vi sức khỏe, tình hình quản lý tăng huyết áp Tình nguyện viên
Lưu ý:
TNV giữ lại phiếu thu thập thông tin nếu người dân không có nguy cơ BKLN
TNV đưa phiếu thu thập thông tin cho người mắc THA, ĐTĐ, nguy cơ cao BKLN
đến Bước 5.
Bước 5 - Tư vấn cho người dân có tăng huyết áp, đái tháo đường, và/hoặc rung nhĩ. Bác sĩ
- Giữ lại Phiếu thu thập số liệu, đưa người dân phiếu “Nhật ký theo dõi BKLN”
→ Kết thúc
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

1. PHƯƠNG PHÁP ĐO CÂN NẶNG

Yêu cầu:
1. Sử dụng cùng 1 loại cân cho tất cả đối tượng nghiên cứu
2. Đặt cân ở mặt phẳng nằm ngang, điều chỉnh kim ở vị trí số 0.
3. Cởi bỏ giày dép, quần áo nặng, và các vật có trọng lượng trong túi (điện thoại, ví tiền,…)
4. Đứng nhẹ nhàng lên cân, nhìn về phía trước, hai tay để dọc thân mình, hai chân đặt theo
hình chữ V, mũi bàn chân hướng về phía mặt số của cân, không che lấp mặt số.
Đọc kết quả: Đọc khi kim đồng hồ không còn dao động. Khi đọc, mắt nhìn vuông góc với mặt số.
Đọc và ghi kết quả chính xác đến 0,1 kg
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

2. PHƯƠNG PHÁP ĐO CHIỀU CAO

Yêu cầu:
1. Sử dụng thước dây dán sẵn ở tường, 1 thước cây
2. Cởi bỏ giày dép, mũ, búi tóc
3. Đứng thẳng thoải mái, mắt nhìn về phía trước,
chân chụm chữ V, đảm bảo 4 điểm chạm tường:
xương chẩm, xương bả vai, mông và gót chân
Đọc kết quả: Người đo dùng thước cây đặt chạm đỉnh
đầu và vuông góc với đầu. Đọc kết quả chính xác đến
1,0 cm
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

2. PHƯƠNG PHÁP ĐO VÒNG BỤNG, VÒNG MÔNG

Yêu cầu:
1. Đứng thẳng hai chân, hai bàn chân cách nhau 10cm, trọng lượng
cơ thể đều trên hai chân, bộc lộ vùng bụng
2. Đo vòng bụng: Xác định đường ngang đi qua giới hạn dưới của
xương sườn, và đường ngang đi qua giới hạn trên của mào chậu.
Đặt thước dây theo mặt phẳng ngang, qua đường giữa của hai
đường trên. Cho bệnh nhân thở đều đặn, đo lúc thở ra nhẹ, tránh
co cơ
3. Đo vòng mông: Đặt thước dây theo mặt phẳng ngang, qua phần
rộng nhất của hông.
Sai số không quá 0,1 cm. Kết quả tính bằng centimet (cm).
(Theo WHO)
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

2. PHƯƠNG PHÁP ĐO HUYẾT ÁP

⮚Tư thế bệnh nhân:

1. Bệnh nhân ngồi, đặt tay thả lỏng trên mặt bàn

với phần giữa cánh tay ở ngang mức với tim.

2. Ngồi thẳng lưng tựa vào ghế

3. Hai bàn chân đặt phẳng trên sàn nhà.

II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

2. PHƯƠNG PHÁP ĐO HUYẾT ÁP

⮚Lựa chọn cánh tay đo huyết áp:

Nên tiến hành đo huyết áp trên cánh tay không thuận; tuy nhiên,

trong một số trường hợp nếu có sự chênh lệch huyết áp giữa hai

cánh tay lớn hơn 10 mmHg thì nên lấy kết quả ở cánh tay có trị số

huyết áp cao hơn.

II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

2. PHƯƠNG PHÁP ĐO HUYẾT ÁP

⮚Quy trình đo huyết áp:

1. Bộc lộ rõ cánh tay đo huyết áp (không để áo che phủ).

2. Lựa chọn băng quấn phù hợp sao cho túi hơi của băng

quấn phải chiếm 80-100% chu vi cánh tay bệnh nhân;

3. Đặt băng quấn sao cho mũi tên trên băng quấn nằm ở

chính giữa mặt trong cánh tay.

4. Bờ dưới băng quấn nằm trên nếp gấp khuỷu tay 2cm.
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

2. PHƯƠNG PHÁP ĐO HUYẾT ÁP

⮚Quy trình đo huyết áp:

5. Bấm nút Start để máy bắt đầu đo huyết áp.

6. Chờ kết quả huyết áp hiển thị trên màn hình và đọc kết quả.

7. Tháo băng quấn huyết áp.

8. Bấm nút Stop để tắt máy.

II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

2. PHƯƠNG PHÁP ĐO HUYẾT ÁP

⮚Đọc kết quả đo huyết áp:

HA. TÂM THU

Báo hiệu nhịp tim HA. TÂM TRƯƠNG

không đều

NHỊP TIM
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

2. PHƯƠNG PHÁP ĐO HUYẾT ÁP

⮚ Nếu xảy ra lỗi:

Kiểm tra lại phần chuẩn bị máy, kỹ thuật đo.

Nếu vẫn xảy ra lại → Có thể do HA tâm thu của BN quá cao (>200

mmHg) → Đo bằng máy cơ

Link video Hướng dẫn đo Huyết áp:

https://www.youtube.com/watch?v=_5csXHmpK0Q
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

3. PHƯƠNG PHÁP ĐO ĐƯỜNG MÁU MAO MẠCH

Kiểm tra dụng cụ:

- Máy thử đường máu

- Que thử đường máu

- Kim chích máu, bút chích máu

- Hộp đựng bông cồn 70 độ, bông khô.

- Hộp đựng que thử, kim chích máu đã sử dụng

II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

3. PHƯƠNG PHÁP ĐO ĐƯỜNG MÁU MAO MẠCH

II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU
3. PHƯƠNG PHÁP ĐO ĐƯỜNG MÁU MAO MẠCH

Chép kết quả

vào phiếu
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

3. PHƯƠNG PHÁP ĐO ĐƯỜNG MÁU MAO MẠCH

⮚ Lưu ý tránh những lỗi:

▪ Ngón tay bị ướt (do cồn, nước) làm loãng và không tạo được giọt máu dẫn đến
làm sai kết quả đường máu
▪ Lấy máu, giọt máu không đủ dẫn đến hỏng que thử hoặc cho kết quả
không chính xác
--> Nên: Cầm tay BN, vuốt nhẹ dồn máu từ gốc ngón tay lên đầu ngón tay 🡪 đưa
đầu bút chích máu vào mép ngoài cạnh đầu ngón 🡪 bấm bút chích máu, nặn nhẹ
để lấy đủ giọt máu
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

3. PHƯƠNG PHÁP ĐO ĐƯỜNG MÁU MAO MẠCH

⮚ Khi nào cần làm lại test lần 2:

▪ Nồng độ glucose máu thấp < 3,9 mmol/l hoặc
▪ Nồng độ glucose máu cao > 16,7 mmol/l
Ghi lại kết quả của cả 2 lần đo được

Link video hướng dẫn sử dụng máy đo đường huyết:

https://youtu.be/721pn1gSK-U
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

Câu 4: Số điện thoại liên hệ: Xin số điện thoại của bệnh nhân, nếu bệnh nhân không có số thì xin
số của người nhà.
Câu 5: Địa chỉ ghi cụ thể. Trong TH không có địa chỉ đường phố cụ thể thì ghi ngang cấp độ tổ/xã/
phường/ thị trấn + huyện/ thành phố
Câu 10: Nghề nghiệp
- Nông dân/ Ngư dân: người làm nông, người làm nghề đánh bắt cá, chài lưới.
- Công nhân: công nhân nhà máy, xí nghiệp (lao động chân tay)
- Cán bộ/Nhân viên văn phòng: cán bộ nhà nước, nhân viên văn phòng, nhân viên ngân hàng,…
- Buôn bán/ Thủ công/ Dịch vụ: thương lái, buôn bán ở chợ, thợ may, tài xế,…
- Thất nghiệp/ Nội trợ: người <60 tuổi mà không có việc làm, ở nhà nội trợ.
- Già yếu: Người ≥ 70 tuổi / nghỉ hưu: người >60 tuổi nghỉ hưu.
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

Câu 11: Trình độ học vấn cao nhất chỉ tính khi đã tốt nghiệp các năm cuối khóa.

- Đối với người dân có TĐHV 12 bậc: Trình độ văn hóa <5/5 (mù chữ biết đọc biết viết), trình độ
văn hóa ≥ 5/5 (tiểu học), trình độ văn hóa ≥ 9/9 (THCS), ≥ 12/12 (THPT trở lên).

Ví dụ: người học đến lớp 11/12 và nghỉ → chọn đáp án “Tốt nghiệp THCS”

người học đến hết lớp 12/12 → chọn đáp án “Tốt nghiệp THPT”

- Đối với bệnh nhân có TĐHV 10 bậc: Trình độ văn hóa <4/4 (mù chữ biết đọc biết viết), trình độ
văn hóa ≥ 4/4 (tiểu học), trình độ văn hóa ≥ 7/7 (THCS), ≥ 10/10 (THPT trở lên)
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

Cơ sở đăng ký KCBBĐ:
là cơ sở y tế được ghi
trên thẻ BHYT
Ghi đầy đủ tên của CSYT
(không viết tắt)

Bảng bên là ví dụ tại tỉnh

Thừa Thiên Huế
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU
4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

Về sàng lọc việc sử dụng rượu bia

II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

1 xị rượu đế = 250ml rượu, tương ứng với 8 cốc chuẩn

II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

Tập thể dục cường độ vừa phải:

▪ Đi bộ > 3km trong 30 phút
▪ Đi bộ nhanh
▪ Bơi vòng trong 20 phút
▪ Đạp xe đạp (chậm)
▪ Tập thể dục nhịp điệu/ khiêu vũ trong
30 phút
▪ Nhảy dây trong 15 phút
▪ Đi bộ cầu thang 15 phút
▪ Làm vườn/nông trong ít nhất 30 phút
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

Tập thể dục cường độ mạnh:

▪ Chạy thể dục (bộ/máy thể dục)
▪ Đạp xe nhanh hoặc đạp lên dốc
▪ Các môn thể thao: bóng đá, tennis,
cầu lông,...
▪ Võ thuật,...
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

Câu 29: Chế độ ăn

- Bình thường: (tính bao gồm các trường hợp chỉ ăn chay 2-4 ngày/tháng hoặc ăn chay trong 01
giai đoạn cụ thể nào đó)

- Chế độ ăn chay: chế độ ăn kiêng các loại thịt, gia cầm và cá, vẫn sử dụng trứng sữa và các
chế phẩm từ trứng sữa

- Chế độ ăn chay bán phần: chế độ mà người ăn chay có thể kết hợp với việc thường xuyên ăn
rau củ và thi thoảng ăn thịt trong các bữa ăn. Người theo chế độ ăn chay bán phần sẽ không
được ăn các loại thịt có màu đỏ như thịt lợn, thịt bò,… và chỉ được phép ăn (không thường
xuyên) các loại thịt màu trắng như cá, gia cầm.

- Chế độ ăn thuần chay: không dùng tất cả các loại thịt động vật và sản phẩm từ động vật, bao
gồm cả sữa, mật ong, trứng.
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

Câu 30: Chế độ ăn rau củ quả

- Câu 30a: có ăn rau củ, trái cây hằng ngày không? (Chỉ cần có ăn trong bữa ăn hàng ngày thì
đáp án là Có, không cần đánh giá số lượng ít hay nhiều)

- Câu 30b: Trong 1 tuần thì có bao nhiêu ngày ăn ít nhất 5 khẩu phần rau củ, trái cây. Ghi số ngày
từ 0 ngày – 7 ngày

Cách ước tính 1 khẩu phần rau củ, trái cây vui lòng xem ở slide tiếp theo.
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

01 Khẩu phần trái cây:

- 1 quả chuối
- 1 quả táo
- 1 trái cam
- 1 cốc nước ép trái cây (125ml)
- 8 trái dâu tây
- 30gr trái cây sấy khô
- 2 quả mận
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

01 Khẩu phần rau củ:

- 5 nhánh bông cải

- 1 trái cà chua lớn
- 1 trái cam
- 1 cốc nước ép rau củ (240ml)
- 1 củ khoai lang
- 1 trái bắp
- 2 chén rau sống
- 1 chén rau nấu chín (canh rau, rau
xào, rau luộc)
- 1 quả ớt chuông
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

Câu 31. Chất lượng cuộc sống

Phần này có 5 câu hỏi về những khó khăn của đối tượng khi thực hiện các hoạt động
sinh hoạt hằng ngày. Hỏi và điền vào phiếu như sau

Mã 1 ( Dành cho câu 31a, 31b, 31c) Mã 2 (Dành cho câu 31d, 31e)
1. Không có khó khăn gì 1. Không có vấn đề gì
2. Hơi khó khăn 2. Có nhưng không nhiều lắm
3. Khá khó khăn 3. Có vấn đề tương đối
4. Rất khó khăn 4. Có vấn đề nhiều
5. Không thực hiện được 5. Có vấn đề rất nhiều
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

Câu 32. Mức độ tự tin về sử dụng y tế kỹ thuật số

- Câu 32a: Ông Bà có tự mình sử dụng các ứng dụng/chương trình (facebook,
zalo, messenger, games, lướt web, xem youtube,...) trên điện thoại di động/
tablet/ thiết bị điện tử khác không?
- Câu 32b: Ông Bà có tự bấm gọi điện thoại video (messenger, zalo,
facetime...) qua điện thoại hoặc tablet/ các thiết bị điện tử khác không
- Câu 32c: Nếu có các vấn đề hay trục trặc khi sử dụng các ứng dụng như vừa
kể ở trên thì Ông Bà có thể tự giải quyết mà không cần người thân hay con
cháu hỗ trợ được không?
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

Câu 33 đến Câu 35. Hỏi về vấn đề tự theo dõi huyết áp

Câu 36: Ông Bà phát hiện mình bị THA trong hoàn cảnh nào?

- Đối với người chưa hề phát hiện có THA thì chọn đáp án “0. Chưa phát
hiện”, Kết thúc phỏng vấn, thu phiếu và cho người dân ra về

- Đối với người đã từng phát hiện THA nhưng chưa được chẩn đoán bởi
BS HOẶC đã được chẩn đoán THA bởi BS thì hỏi tiếp các câu hỏi còn lại.
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

*** Có nghĩa là đang sử dụng bao nhiêu loại thuốc – Thuốc ức chế
men chuyển, ức chế thụ thể, lợi tiểu, chẹn Beta, chẹn Alpha, chẹn
kênh Calci, khác...
Nếu không chắc chắn, vui lòng ghi số viên thuốc khác nhau dùng
mỗi ngày. (Nếu bạn sử dụng 1 viên thuốc 2 lần mỗi ngày, thì được
tính là 1). Nếu không rõ, chọn “Không biết”.
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

- Người dân có đem sổ khám bệnh / không đem sổ nhưng nhớ / chỉ được tên
thuốc trong bảng danh mục → Xem sổ khám bệnh / xác định số thuốc và
điền vào phiếu. (Nếu TNV không biết rõ về thuốc vui lòng tham khảo ý kiến
bác sĩ tư vấn).
- Người dân không đem sổ khám bệnh và không nhớ rõ thuốc / không chỉ
được tên thuốc trong bảng danh mục → chọn “Không biết”
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

- Người dân có đem sổ khám bệnh / không đem sổ nhưng nhớ tên thuốc / chỉ
được tên thuốc trong bảng danh mục 🡪 Xem sổ khám bệnh / xác định tên
thuốc và điền vào phiếu. (Nếu TNV không biết rõ về thuốc vui lòng tham
khảo ý kiến bác sĩ tư vấn).
- Người dân không đem sổ khám bệnh và không nhớ rõ thuốc / không chỉ
được tên thuốc trong bảng danh mục 🡪 chọn “Không biết”
II. MỘT SỐ KỸ THUẬT, CÁCH TIẾN HÀNH THU THẬP DỮ LIỆU

4. MỘT SỐ THÔNG TIN LƯU Ý KHI HỎI

Tiền sử cá nhân:
- Một số loại thuốc BN NCDs: hạ huyết áp, hạ đường huyết,
chống ngưng tập tiểu cầu, chống đông, statin, fibrat
- Cách tra cứu thuốc: Mỗi thuốc đều có hai tên: tên biệt dược, tên
gốc
→ Hãy sử dụng tên gốc để tra cứu nhóm thuốc
Ví dụ: Tên biệt dược: Apitim 5; Tên gốc: Amlodipin
Các nhóm thuốc tăng huyết áp đang sử dụng: chẹn kênh
canxi, Ức chế men chuyển/Ức chế thụ thể, Lợi tiểu, Chẹn
beta → Thuốc hạ huyết áp, nhóm chẹn kênh canxi
ỨNG DỤNG THEO DÕI HUYẾT ÁP TẠI NHÀ
MYBP+

Lâm Đồng, tháng 4/2023

PHR (Hồ sơ sức khỏe cá nhân):
https://app.sosuckhoe.vn/

EMR (Hệ thống bệnh án điện tử):

https://app.oneclinic.vn/
 XIN CÁM ƠN VÀ
XINCHÚC
CẢM THÀNH
ƠN QUÝ CÔNG!
VỊ
ĐÃ THEO DÕI!

NGUYỄN MINH TÂM

Trường Đại học Y - Dược, Đại học Huế