Department of Education

Region VIII- Eastern Visayas

Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

BANGHAY ARALIN SA EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO 9

Date: March 30, 2023 Subject: Edukasyon sa Pagpapakatao
Grade & Section: Time:
G9 – Raul Isidro 8:30 am – 9:30 am
G9 – Nati Biliran 2:30 pm – 3:30 pm
G9 – Reynaldo Obong 3:30 pm – 4:30 pm

A. Pamantayang Pangnilalaman
 Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa kahalagahan ng
kasipagan sa paggawa

B. Pamantayang Pagganap
 Nakagagawa ang mag-aaral ng mga hakbang upang mapanatili ang
kasipagan sa pag-aaral o takdang gawain sa tahanan.

C. Mga Kasanayang Pampagkatuto

 Natutukoy ang mga indikasyon ng taong masipag, nagpupunyagi
sa paggawa, nagtitipid at pinamamahalaan ang naimpok

I. LAYUNIN
Matapos ang aralin, ang mga mag-aaral ay inaasahan na;

1. Napapaliwanag ang kahulugan ng mga kasipagan,

pagpupunyagi, pagtitipid at pag-iimpok
2. Napapahalagahan ng mag-aaral ang mga indikasyon ng
pagiging masipag, pagpupunyagi sa paggawa, pagtitipid at
wastong pamamamahala sa naimpok sa pamamagitan ng
pagbabahagi ng kanilang saloobin.
3. Natutukoy ang mga sitwasiyon ng indikasiyon ng Kasipagan,
pagpupunyagi, pagtitipid at wastong pamamahala sa
naimpok.

Subject Integration Science

II. PAKSANG ARALIN

PAKSA: KASIPAGAN, PAGPUPUNYAGI, PAGTITIPID, AT
WASTONG PAMAMAHALA SA NAIMPOK
(Mga Indikasyon ng Kasipagan, Pagpupunyagi, Pagtitipid, at
Wastong Pamamahala sa naimpok.)

A. SANGGUNIAN
1. Mga Pahina sa Gabay ng Guro Gabay sa Edukasyon sa Pagpapakatao 9
TG p. 132
2. Mga Pahina sa Kagamitang Pang-aaral Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao 9
LM p. 162

B. Iba pang kagamitang Panturo Telebesiyon, laptop, PPT, Aklat

 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

III. PAMAMARAAN
GAWAIN NG GURO GAWAIN NG MAG-
AARAL
A. PANIMULANG 1.Panalangin (Ang lahat ay tumayo at
GAWAIN “Ang lahat ay tumayo para manalangin)
sa ating panalangin”

2. Pagbati “Magandang umaga po!

“Magandang umaga mga Ginoong Hubert
mag-aaral” Repesada”

3. Pagtatala ng lumiban sa
klase
“Maari mo bang banggitin
kung sino ang lumiban sa
klase ngayong araw?”
(Dadamputin ang mga
kalat at aayusin ang
kanilang upuan at ang
kanilang pag upo)

4. Pagpuna ng kaayusan
“Bago tayo magsimula sa
ating aralin, pakipulot
muna ng mga kalat sa
sahig upang mapanatili (Babanggitin ng klase kung
ang kalinisan ng silid at sino ang lumiban sa klase)
pakiayos na din ng inyong
mga upuan at ang inyong
pagupo para maging
komportable kayo”

“Opo Sir”
“Pakisabi na sa susunod
gumawa ng liham kung
siya ay liliban sa klase”
(Tinago ng mga mag-aaral
“Bago tayo magsimula ang kanilang mga selpon
pakitago muna ng inyong at ibang gamit)
mga selpon at mga bagay
na maaring makaabala sa
ating pag-aaral”
“Opo sir”
“Handa naba ang lahat?

Bago tayo magsimula ay

magkakaroon muna tayo
ng maikling Gawain.
“Nagbasa ang mag-aaral”
Pakibasa ng panuto

B. PAGGANYAK Panuto: Pakinggan at

suriin ang kantang
“Magtanim ay di biro”.
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

Handa na ba ang lahat na Opo sir

makinig?

(Nakikinig ang mga mag-

(Pinakita na ang kantang aaral)
“Magtanim ay di biro”)

(Matapos mapakinggan
ang kanta)
Tungkol saan ang kantang
magtanim ay di biro?
Sir, ang kantang magtanim
ay di biro ay tungkol sa
kung gaano kahirap at
nakakapagod ang
magtanim ng palay.

Magaling!
Sir, ang katangian pong
Ano naman ang taglay ng mga magsasaka
katangiang taglay ay masipag, matiyaga at
napansin ninyo sa mga mapagmahal po sa
magsasaka? kanilang trabaho.

Magaling!

Ngayon naman, bago tayo

tumungo sa ating
pangunahing Gawain
basahin muna natin ang
layunin ng ating aralin
Matapos ang aralin, ang
ngayon.
mga mag-aaral ay
inaasahan na;
Pakibasa
1. Napapaliwanag ang
kahulugan ng mga
kasipagan,
pagpupunyagi,
pagtitipid at pag-
iimpok
2. Napapahalagahan
ng mag-aaral ang
mga indikasyon ng
pagiging masipag,
pagpupunyagi sa
paggawa, pagtitipid
at wastong
pamamamahala sa
naimpok sa
pamamagitan ng
pagbabahagi ng
kanilang saloobin.
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

3. Natutukoy ang mga

sitwasiyon ng
indikasiyon ng
Kasipagan,
pagpupunyagi,
pagtitipid at
wastong
pamamahala sa
naimpok.

Ngayon naman, dumako

na tayo sa ating Gawain.

Basahin ang pamagat at

ang panuto:

C. PANLINANG NA “Arrange me up”

GAWAIN
Panuto: Ayusin ang bawat
letra upang makabuo ng
isang salita.

Jumbled Letters

1.PGAAASKNI KASIPAGAN

2. IPPGUPYUAAGN PAGPUPUNYAGI

3. TPTPDIIIAG PAGTITIPID

4. OIAG-KMIPP PAG-IIMPOK

Magaling!

D. PAGSUSURI Batay sa mga salitang

nabuo ninyo ano ang ibig
sabihin nito?

Unahin natin ang salitang Sir, ang salitang kasipagan

Kasipagan. ay nangangahulugang
pagiging masipag sa
paggawa ng mga Gawain
o trabaho.
Magaling!

Ano naman ang salitang

Pagpupunyagi? Sir, ang pagpupunyagi po
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

ay tumutukoy sa
pagsisikap na maabot ang
Magaling! mithiin.

Ano naman ang salitang

Pagtitipid?
Sir,ang pagtitipid ay
tumutukoy sa pagiging
maingat sa paggamit ng
pera o mga resources na
meron tayo.
Magaling!

Ang huli naman. Ang Pag-

iimpok Sir, ang pag-iimpok ay
tumutukoy sa paglalagay
ng pera o ibang yaman sa
bangko o pondo para
mapalago ito.
Magaling!

Ngayon naman sino ang

may ideya sa ating
tatalakayin ngayong araw? Sir, ito po ay tungkol sa
Kasipagan, Pagpupunyagi,
pagtitipid, at pag-iimpok.

Magaling!

Ang ating tatalakayin

ngayon araw ay ang mga
“Mga Indikasyon ng
Kasipagan,
Pagpupunyagi,
Pagtitipid, at Wastong
Pamamahala sa
naimpok.”

Handa na ba ang lahat na

makinig? Opo sir

Bigyan ninyo ako ng (Pumalakpak ng tatlong

tatlong bagsak kung handa beses)
na

Sige, simulan natin ang

ating talakayan sa mga
indikasiyon ng kasipagan

Pakibasa

E. PAGHAHALAW Indikasiyon ng Kasipagan

 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

1. Nagbibigay ng buong
kakayahan sa kaniyang
ginagawa

- Ang taong masipag ay

hindi nagmamadali sa
kaniyang ginagawa.
Sinisigurado niya na
magiging maayos ang
kalalabasan ng kaniyang
gawain. Hindi siya
nagpapabaya, ibinibigay
niya ang kaniyang buong
kakayahan, lakas, at
panahon upang matapos
niya ito nang buong husay
Salamat!

Ang nagbibigay ng buong

kakayahan sa kanyang
ginagawa daw ay hindi
minamadali ang kanyang
Gawain para basta
matapos lang. Binibigay
niya ang kanyang buong
kakayahan upang
makalikha o makagawa ng
may kalidad.

Sunod naman, pakibasa

2. Ginagawa ang gawain

ng may pagmamahal
- Ang isang taong
nagtataglay ng kasipagan
ay nagpapakita ng
pagmamahal sa kaniyang
trabaho. Ibinibigay niya
Salamat! ang kaniyang puso sa
kaniyang ginagawa.
Ginagawa daw ang
Gawain ng may
pagmamahal, buong puso
niyang tinatanggap at
ginagawa ang kanyang
trabaho o Gawain ng may
kasiyahan.

At ang huli naman,

pakibasa

3. Hindi umiiwas sa
anumang gawain
- ang taong masipag ay
hindi umiiwas sa anumang
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

gawain lalo na kung ito ay

Salamat!
Hindi daw umiiwas sa
anumang Gawain, yung
lahat nang nakaatas sayo
ay ginagawa mo, hindi mo
pinapasa sa iba ang mga
Gawain na dapat ikaw ay
gagawa.
nakaatang sa kaniya. Ito
ay ginagawa niya ng
maayos at kung minsan ay
higit pa na maging ang
gawain ng iba ay kaniyang
ginagawa. Hindi na niya
kailangan pang utusan o
sabihan bagkus siya ay
mayroong pagkukusa na
gawin ang gawain na hindi
naghihintay ng anumang
kapalit.

Naintidihan na ang mga

indikasiyon ng kasipagan?
Opo sir
Magaling!

Dumako naman tayo sa

mga indikasyon ng
pagpupunyagi

Pakibasa

Indikasiyon ng
Pagpupunyagi

1. Pagtitiyaga- Ito ay
tumutukoy sa pagiging
matiyaga o persistent
(palaban) sa pagtupad ng
mga layunin at pagaharap
sa hamon sa buhay. Ito ay
nangangailangan ng
pagsisikap, dedikasyon, at
kahandaan na magtiis sa
mga pagsubok upang
Salamat! makamit ang mga
pangarap.
Ang pagtitiyaga daw ay
ang pagsisikap at
pagpapakahirap na
maabot ang isang layuning
o mithiin.

Sunod naman na
indikasiyon ng
pagpupunyagi
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

Pakibasa

2. Pagtitiis - ito ay ang

kakayahan ng isang tao na
magpakatatag at magtiis
sa mga kahirapan o
pagsubok sa buhay. Ito ay
nangangailangan ng
pasensya, lakas ng loob,
at pagiging matatag sa
Ang pagtitiis daw ay ang kabila ng mga pagsubok.
kakayahan na
magpakatatag kahit
anuman ang mga
pagsubok at problema ay
nakatayo parin at patuloy
na lumalaban.

At ang huli naman

Pakibasa

Ang determinasyon naman
ay ang pagpupursige na
matapos ang isang
Gawain kahit na
nahihirapan at napapagod
na, maabot lamang ang
kanyang layuning.
3. Determinasyon- Ito ay
ang pagiging matatag sa
pagtupad ng mga layunin
at pangarap sa buhay. Ito
ay naglalaman ng
kakayahan na
magdesisyon, magpursige,
at magtrabaho nang maigi
upang maabot ang mga
layunin.

Naintindihan na ba ang
mga indikasyon ng
pagpupunyagi? Opo sir

Tatlong bagsak kung

naintindihan
(Pumalakpak ng tatlong
Sige punta naman tayo sa beses)
pagititipid

Pakibasa
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

Mga indikasyon ng
pagtitipid

1.Pag-iwas sa mga luho-

Kung nagtititpid ang isang
tao, maaaring mapansin
na hindi siya nagtutungo
Salamat! sa mga pakain, libangan, o
mga bagay na hindi naman
Pag-iwas daw sa mga kailangan.
luho, ito ang hindi pagbili
ng mga bagay na gusto
lang natin, kahit hindi
naman importante ay
binibili natin.

Sunod naman na
indikasyon

Pakibasa

Paglilista ng mga gastos,
ito ay para magkaroon ng
maayos na pamamahala
sa pera.
At ang huli naman na
indikasiyon ng pagtitipid.
Pakibasa
2. Paglilista ng mga
gastos- ito ay ang
pagtatala ng lahat ng
nagastos na pera sa isang
partikular na panahon. Ito
ay isang mahalagang
hakbang sa pagpaplano ng
budget at paghawak ng
pera.

3. Paghahanap ng
diskwento o promo- Ang
paghahanap ng mga
diskwento o promo ay isa
sa mga indikasiyon na
nagtitipid ang isang tao. Sa
pamamagitan ng
paghahanap ng diskwento
o promo, maaaring
makatipid ng pera at
Salamat!
magkaroon ng magandang
halaga para sa mga
Ang paghahanap daw ng
binibili.
diskwento o promo ay
isang paraan para mas
makatipid kapa dahil, mas
nababawasan ang presyo
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

ng iyong bibilhin, mas

makakatipid kapa at
magagamit mo pa ang
ibang pera mo sa mga
mahahalagang bibilhin mo.

Naintinidhan na ba ang
mga indikasiyon ng
pagtitipid?
Opo sir
Magaling!

Ngayon naman dumako

tayo sa indikasiyon ng
wastong pamamahala sa
naimpok.

Pakibasa ng unang
indikasiyon

1.Pagtatabi ng emergency
fund- ito ay isang malaking
tulong sa mga hindi
inaasahan at hindi
planadong mga pangyayari
Pagtatabi ng emergency
tulad ng sakuna o krisis sa
fund, ito ay isa sa
kalusugan.
pinakamahalaga kung
bakit kailangan nating
mag-impok, ito ay ang
paghahanda sa mga hindi
inaasahang panahon, para
kung sakaling magkaroon
man ng problema katulad
na lang ng sakit may
makukuha tayo na
panggastos para sa
naturang krisis na iyon.

Sunod naman

Pakibasa

2. Pag-iinvest sa long-term
savings- Ang pag-invest sa
long-term savings tulad ng
insurance, mutual funds, o
stocks ay isa sa mga
indikasyon ng wastong
pamamahala sa naimpok.
Sa pamamagitan nito, ang
isang tao ay nagbibigay ng
pagkakataon sa kanyang
pera na lumago at
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

Pag-invest sa long-term
savings, ito daw ay isang magdudulot ng mas
paraan na mas lumago pa malaking kita sa
ang iyon pera sa hinaharap.
pamamagitan ng iyong
pag-invest ng iyong pera,
ikaw ay maaring bumili ng
stocks sa kumpanya o,
sumali sa mutual funds, ito
ay tumutukoy sa
pamumuhunan mo ng
iyong pera na ibibili ng
stocks at ito ay
pinamamahalaan ng isang
propesyonal.

Pakibasa ng huling
indikasyon.

Pagbabawas daw ng mga
utang- babawasan muna
ang iyong pag-utang sa
iba’t-ibang pautangan para
mas makaipon kapa,dahil
wala ng maniningil sayo
araw-araw, dahil yung mga
utangan ngayon ang lalaki
ng mga tubo, malaking
pera ang mawawala sayo
kung marami kang utang.
3. Pagbabawas ng mga
utang- Ang pagbabawas
ng utang ay isa sa mga
indikasiyon ng wastong
pamamahala sa naimpok
dahil dito ay nagpapakita
ng pagiging responsible sa
pagbabayad ng mga
utang. Sa paamagitan ng
pagbayad ng utang, ang
isang tao ay makakapag-
ipon ng mas malaking
halaga ng pera para sa
kanyang mga layunin.

Okay magaling!

Naintidihan niyo ba ang

lahat ng mga indikasiyon
ng kasipagan,
pagpupunyagi, pagtitipid at
wastong pamamahala sa
naimpok?

Magaling!

Ngayon naman ay
magkakaroon tayo ng
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

isang pangkatang Gawain

Ipapangkat ko kayo sa
apat

Para mas Madali, ang

pangkat nalang na ito ang
una at yung sa likod
naman ang pangalawa,
yung pangatlong grupo ay
itong nasa unahan at ang
pang-apat na grupo ay
yung nasa huli
(Nakabasi sa pwesto ng
kanilang upuan ang
kanilang pangkat)

Handa na ba ang lahat?

Pakibasa ng panuto:

Opo sir

F. PAGLALAPAT Panuto: Idikit ninyo sa Panuto: Idikit ninyo ang

pisara ang mga sitwasiyon
kung saan sila nabibilang.
Kung ito ba ay
nagpapakita ng
Kasipagan, Pagpupunyagi,
Pagtitipid at wastong
pamamahala sa naimpok.
mga sitwasiyon kung saan
sila nabibilang. Kung ito ba
ay nagpapakita ng
Kasipagan, Pagpupunyagi,
Pagtitipid at wastong
pamamahala sa naimpok.

Mga sitwasiyon na laman

ng bawat envelop ng
bawat pangkat:

Unang pangkat
KASIPAGAN
1.Mag-aral ng mabuti at
magtungo sa paaralan ng
maaga upang matuto.
PAGTITIPID
2. Pagpili ng murang
produkto o mga promo sa
pamimili ng mga bilihin.
PAG-IIMPOK
3. Mayroong malaking
halaga ng pera sa savings
account o investment
account.
PAGPUPUNYAGI
4. Kahit may mga
pagsubok at mga hadlang,
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

hindi sumusuko at patuloy

na lumalaban upang
malampasan ang mga ito.
KASIPAGAN
Pangalawang pangkat

1. Gagawin ang mga

gawain ng mabuti at
masinsinan upang maabot
ang mga target na
nakatakda. PAGPUPUNYAGI

2. Handang magsakripisyo
ng oras, pera, o iba pang
mga bagay upang
matupad ang mga WASTONG
pangarap at layunin sa PAMAMAHALA SA
buhay . NAIMPOK

3. Hindi nagkakautang sa
mga credit cards at PAGTITIPID
personal loans.

4. Paggamit ng mga
appliances na hindi
gaanong nakakain ng PAGPUPUNYAGI
kuryente.

Pangatlong pangkat

1. Hindi nagrereklamo
dahil sa hirap ng WASTONG
sitwasiyon, at kaya magtiis PAMAMAHALA SA
upang magtagumpay sa NAIMPOK
gawain.

2. Nakakapagbayad ng KASIPAGAN
mga bills sa tamang oras
at hindi natatagalan ang
mga bayarin.

3. Maglilinis ng bahay
araw-araw at titiyaking PAGTITIPID
malinis at maayos ito
upang maging maginhawa
at komportable sa lahat ng
kasapi ng pamilya.

4. Mabagal na
PAGPUPUNYAGI
pagpapatakbo sa
ginagamit na motorsiklo

Pang-apat na pangkat

1. Patuloy na pagtatrabaho
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

kahit mahirap upang KASIPAGAN

matupad ang mga
pangarap at layunin sa
buhay.
PAGTITIPID
2.Gagamapanan ang mga
tungkulin at responsibilidad
nang may kasipagan at
dedikasiyon. WASTONG
PAMAMAHALA SA
3. Pagbawas ng paggamit NAIMPOK
ng tubig sa pagligo,
paghugas ng plato, at
paglalaba.

4. Nakakapaglaan ng
sapat na budget para sa
mga pangangailangan at
emergency fund.

G. PAGLALAHAT Bilang isang mag-aaral, "Sir, bilang isang mag-

gaano ba kahalaga na
magkaroon ng kasipagan,
pagpupunyagi sa
paggawa, pagtitipid at
wastong pamamahala sa
naimpok?
"Magaling!"
Ngayon naman ihanda
ninyo ang inyong mga
sarili dahil mayroon tayong
maikling pagsususlit
4. PAGTATAYA Panuto: Suriin kung anong
indikasyon ang tinutukoy
ng pangungusap.
aaral po napakahalaga po
sa amin ang maging
masipag may
pagpupunyagi sa
paggawa, pagtitipid at
wastong pamamahala sa
oras, dahil bilang isang
mag'aaral kailangan
naming gampanan ang
mga Gawain sa
eskwelahan, at sa bawat
asignatura na aming
pinag-aaralan. Kailangan
naming mapasa ang lahat
ng aming mga proyekto o
mga Gawain na may
kalidad, kagalingan at
kagandahan para
makakuha kami ng
magandang marka.

1.Ang taong masipag ay 1. Nagbibigay ng buong

hindi nagmamadali sa kakayahan sa paggawa
kaniyang ginagawa.
Sinisigurado niya na
magiging maayos ang
kalalabasan ng kaniyang
gawain.
 Department of Education
Region VIII- Eastern Visayas
Schools Division of Calbayog City
Calbayog 6 District
TRINIDAD NATIONAL HIGH SCHOOL
Brgy. Trinidad, Calbayog City

2. Hindi umiiwas sa
2. Ang taong masipag ay anumang gawain
hindi umiiwas sa anumang
gawain lalo na kung ito ay
nakaatang sa kaniya.
3. Paglilista ng mga gastos
3. Ito ay para magkaroon
ng maayos na
pamamahala sa pera.

4. Ito ay tumutukoy sa 4. Pagtitiyaga

pagiging matiyaga o
persistent sa pagtupad ng
mga layunin at pagaharap
sa hamon sa buhay.
5. Pagtatabi ng emergency
5. ito ay isang malaking fund
tulong sa mga hindi
inaasahan at hindi
planadong mga pangyayari
tulad ng sakuna o krisis sa
kalusugan.

V. TAKDANG Panuto: Magtala kayo ng

ARALIN inyong mga proyektong na
gawa na, na masasabi
niyong may kasipagan,
pagpupunyagi at pagtitipid
kayong ginawa
INIHANDA NI: HUBERT L. REPESADA
SINURI NI: GNG. CHRISTINA SARSABA