Vấn đề 7 : Chủ thể của tội phạm

I. Khái niệm
Định nghĩa : Chủ thể của tội phạm là người có năng lực TNHS, đạt độ
tuổi chịu TNHS theo luật định khi thực hiện hành vi phạm tội
Chủ thể = NLTNHS + tuổi chịu TNHS

Lưu ý về chủ thể của tội phạm :

Chủ thể của TP Chủ thể của TNHS
Quan điểm 1 Cá nhân Cá nhân
Pháp nhân Pháp nhân
Quan điểm 2 Cá nhân Cá nhân
Pháp nhân
Ở VN có 2 quan điểm trên, học theo quan điểm 2 :
Tội phạm là hành vi là biểu hiện của con người ra thế giới khách quan mà
được ý thức kiểm soát và được ý chí điều khiển
Pháp nhân không có ý thức và ý chí
II. Tuổi chịu TNHS
Điều 12. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự
Khoản 6. Điều 134 : Đang chuẩn bị phạm tội

Đủ tuổi : Đúng ngày sinh nhật

Trên 14 : Qua ngày sinh nhật 14 tuổi
Dưới 14 : Chưa đến ngày sinh nhật 14 tuổi
Từ 14 : Từ ngày sinh nhật 13 tuổi + thêm 1 ngày

Tuổi chịu TNHS theo LHSVN là tuổi đủ

Có 2 độ tuổi chịu TNHS :
- Từ đủ 14 tuổi : một số tội phạm trất nghiêm trọng/ đặc biệt nghiêm
trọng
- Từ đủ 16 tuổi : mọi tội phạm
 Khẳng định sau đúng hay sai?
1. Người 15 tuổi không phải chịu TNHS về tội cướp tài sản ( Điều 168
BLHS ). Sai người 15 tuổi luôn luôn phải chịu TNHS về tội cướp tài
sản, vì khoản 1, 2, 3, 4 đều thuộc tội nghiệm trọng, đặc biệt nghiêm
trọng
2. Người 15 tuổi luôn phải chịu TNHS về tội giết người ( Điều 123
BLHS ) Đúng, vì theo khoản 1,2 đều thuộc tội nghiêm trọng, đặc biệt
nghiêm trọng
3. Người 13 tuổi có hành vi giết người sẽ được miễn TNHS. Sai, chưa đủ
tuổi nên không đủ cấu thành tội phạm.
III. Năng lực trách nhiệm hình sự
Người có năng lực trách nhiệm là người đủ độ tuổi chịu TNHS ngoại trừ
điều 21.
Khả năng nhận
Tâm thần thức thực tế
Không có NLTNHS xuất phát từ bệnh

Bệnh khác
Khả năng điều
khiển hành vi

Khẳng định sau đúng hay sai

Người gây thiệt hại cho xã hội trong khi mắc bệnh tâm thần thì không
phải chịu TNHS? Sai, bệnh tâm thần phải mất khả năng nhận thức và khả
năng điều khiển hành vi

 Vấn đề gây thiệt hại trong tình trạng say

Có lỗi ( tự uống Phải chịu

rượu/ ma túy TNHS

Tình trạng say

Không có lỗi
Không phải
( bệnh lí/ bị cưỡng
chịu TNHS
bức … )
 IV. Chủ thể đặc biệt của tội phạm
Chủ thể thường = NLTNHS + tuổi chịu TNHS
Chủ thể đặc biệt = chủ thể thường + dấu hiệu đặc biệt
Dấu hiệu đặc biệt :
- Quan hệ đặc biệt
- Độ tuổi
- Chức vụ, quyền hạn,..
- Quốc tịch ( Điều 108 : tội phản bội tổ quốc, chủ thể phải là công dân
VN )
V. Vấn đề nhân thân người phạm tội trong luật hình sự
- Tránh nhầm lẫn về thuật ngữ “nhân thân’’ và “thân nhân’’
Nhân thân là đặc điểm riêng biệt, có ảnh hưởng đến TNHS ( VD : đã từng
có tiền án, tiền sự; mối quan hệ với nạn nhân;…)
Thân nhân là người thân của người phạm tội
Định nghĩa : là tổng hợp những đặc điểm riêng biệt của người phạm tội có
ý nghĩa đối với việc giải quyết vấn đề TNHS của họ.
Ý nghĩa:
- Trong việc định tội
-

Làm bài bán trắc nghiệm :

- Khẳng định đúng sai
- Căn cứ pháp lý ( Điều 9 : Phân loại tội phạm )
-