‫چکیده‬

‫‪ - L‬لیزین‪ 1‬یکی از ‪ 5‬آمینو اسید ضروری برای رشد بدن میباشد‪ .‬آمینو اسیدها از جمله مواد‬
‫ضروری برای رشد در جاندارانجوانمیباشد‪ .‬آمینو اسیدها در ب‪$$‬دن تولی‪$$‬د نمی ش‪$$‬وند و ل‪$$‬ذا‬
‫باید از طریقمواد غذاییتأمین شود‪ .‬از آنجاییک‪$$‬ه بیش‪$$‬تر من‪$$‬ابع غ‪$$‬ذاییدام‪ ،‬از جمل‪$$‬ه غالتاز‬
‫نظر اینماده فقیر هستند‪ ،‬ایناسید آمینه باید به خوراکدام و به ویژه طیور افزوده ش‪$$‬ود‪.‬‬
‫فرم خوراکی آنبه صورت ‪ -L‬لیزین هیدروکلراید (‪ )L-Lysine-HCl2‬میباشد و الزم اس‪$$‬ت‬
‫سوسپانسیون آندر آببه کمک یکی از فرآیندهای جداسازیتغلیظ شود‪.‬‬

‫امروزه كاربرد فرآیندهاي غشايي در صنعت‪ ،‬جهت جداسازی‪ ،‬تغلیظ و تخلیص م‪$$‬واد بخص‪$$‬وص‬
‫در صنایع غذایی و بیوتکنولوژی روز به روز در حال افزایش می باشد‪ .‬هدف این پ‪$$‬روژه تغلی‪$$‬ظ‬
‫سوسپانسیون ‪-L‬لیزین هیدروکلراید بوده است‪ .‬آلترافیلتراسیون (‪ ، )UF3‬اسمز معکوس(‪)RO4‬‬
‫و تقطير غشايي تحت خالء (‪ )VMD5‬سه فرآیند غشایی می باشند که در این پروژه ب‪$$‬رای تغلی‪$$‬ظ‬
‫آزمایشگاهی ‪-L‬لیزین هیدروکلراید به کار گرفته شده اند‪ .‬با توجه ب‪$$‬ه ان‪$$‬دازه مولک‪$$‬ولی ‪ -L‬ل‪$$‬یزین‬
‫هیدروکلراید‪ ،‬از میان فرآیندهای با نیروی محرکه فشار‪ 6‬فرآیند ‪ RO‬انتخ‪$$‬اب ش‪$$‬ده اس‪$$‬ت‪ .‬تم‪$$‬امی‬
‫آزمایشها با روش تاگوچی‪ 7‬طراحی‪ ،‬انجام و تحلیل شده اند‪ .‬با توجه به کم ب‪$$‬ودن ش‪$$‬ار حاص‪$$‬له در‬
‫فرآیند ‪ RO‬و گرفتگی زیاد‪ ،‬فرآیند ‪ VMD‬نیز جهت انجام تغلیظ بررسی شده است‪ .‬نتایج حاصله‬
‫بسیار رضایت بخش بوده است‪ .‬در این فرآین‪$$‬د از ن‪$$‬یروی محرک‪$$‬ه خالء در ط‪$$‬رف جری‪00‬ان عب‪00‬ور‬
‫کرده‪ 8‬استفاده می شود‪ .‬جریان عبور کرده در تمامی شرایط آزمایشی بخار آب خالص بوده اس‪$$‬ت‬
‫و تحت هر شرایط عمل ‪ -L‬لیزین هیدروکلراید از غشاء عبور نمی کرد‪ .‬به دلیل اینک‪$$‬ه هم فرآین‪$$‬د‬
‫‪ RO‬و هم فرآیند ‪ VMD‬هر دو به حضور ذرات جامد در خوراک ورودیشان بسیار حساسند‪ ،‬لذا‬
‫از یک واحد غشایی ‪ UF‬به عنوان واحد پیش تصفیه‪ 9‬استفاده ش‪$$‬ده اس‪$$‬ت‪ .‬در واق‪$$‬ع در این واح‪$$‬د‬
‫سوسپانسیون ورودی به فرآیند ترکیبی غشایی‪( 10‬فرآیند ‪ UF‬به همراه فرآیند ‪ RO‬یا ‪ )VMD‬ب‪$$‬ه‬
‫دو جریان غلیظتر سوسپانسیون (جریان پس زده شده‪ )11‬و یک محلول ص‪$$‬اف تقس‪$$‬یم ش‪$$‬ده اس‪$$‬ت‪.‬‬
‫جریان صاف وارد فرآیند ‪ RO‬و یا ‪ VMD‬شده و درآنجا آب از آن جدا شده است‪ .‬نهایت ‪ً$‬ا ش‪$$‬رایط‬
‫بهینه عملیاتی در هر فرآیند به کمک نرم افزار طراحی آزمایش تاگوچی تعیین شدند‪.‬‬

‫در این پروژه تأثیر پارامترهای غلظت و سرعت خوراک‪ ،‬فشار و دم‪$$‬ای عملی‪$$‬اتی و ‪ pH‬در ه‪$$‬ر‬
‫فرآیند مورد بررسی ق‪$$‬رار گرفت‪$‬ه اس‪$‬ت‪ .‬اف‪$$‬زایش غلظت هم‪$‬واره ب‪$‬ه دلی‪$‬ل تش‪$‬دید اث‪$‬ر پدی‪$‬ده ه‪$‬ای‬
‫پالریزاسیون غلظتی‪ 2‬و گرفتگی ‪ 2‬اثر معک‪$$‬وسب‪$$‬ر رویش‪$$‬ار دارد‪ .‬در فرآین‪$$‬دهای ب‪$$‬ا ن‪$$‬یروی‬
‫محرکه فشار‪ ،‬افزایشفشار تا حد معیناثر افزایشیدارد و بع‪$$‬د از آناث‪$$‬ر افزایش‪$$‬یاز بین می‬
‫رود‪ .‬با افزایشسرعتمیزاناثر پدی‪$‬ده ه‪$‬ایپالریزاس‪$‬یون غلظ‪$‬تیو گ‪$‬رفتگی کم‪$‬تر میش‪$‬ود و‬
‫میزانشار افزایشمییابد‪ .‬دما یکی از پارامترهای مهم عملیاتی‪،‬بویژه در فرآین‪$$‬د ‪ ،VMD‬می‬
‫باشد که اثر افزایشیبر میزانشار دارد‪ .‬اثر ‪ pH‬بر رویشار از طری‪$$‬قنزدی‪$$‬کو ی‪$$‬ا دور‬
‫کردن محلولاز نقطه ایزوالکتریکآنمشاهده میشود‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪1- L-Lysine‬‬ ‫‪2- L-Lysine-HCl‬‬
‫‪3- Ultrafiltration‬‬ ‫‪4- Reverse Osmosis‬‬
‫‪5- Vacuum Membrane Distillation‬‬ ‫‪6- Pressure Driven Process‬‬
‫‪7- Taguchi‬‬ ‫‪8- Permeate‬‬
‫‪9- Pretreatment Unit‬‬ ‫‪10- Hybride Membrane Process‬‬
‫‪11- Retentate‬‬
‫‪2‬‬
‫‪- Concentration Polarization‬‬ ‫‪2- Fouling‬‬

‫‪ 1‬پايان نامه كارشناسي ارشد‪ ،‬دانشكده مهندسي شيمي‪ ،‬دانشگاه علم و صنعت ايران‪ ،‬شهریور ماه ‪1384‬‬