Chuong 3 - Tai Khoan Va Ghi So

NGUYÊN LÝ KẾ TOÁN
Chương 3
TÀI KHOẢN VÀ GHI SỔ
Chương 3 TÀI KHOẢN VÀ GHI SỔ
Mục tiêu kiến thức

Sau khi học xong chương này, sinh viên có thể trả lời
được các câu hỏi sau:
Tài khoản chữ T dùng để làm gì? Kết cấu có mấy
phần?
Ghi sổ kép là gì? Vận dụng trong việc ghi chép các
sự kiện kinh tế của doanh nghiệp như thế nào?
Thế nào là tài khoản tổng hợp và tài khoản chi

tiết? Mỗi quan hệ giữa chúng?
Vai trò của bảng cân đối tài khoản dùng để làm gì?
2
MỤC TIÊU KIẾN THỨC BUỔI HỌC
Tài khoản chữ T dùng để làm gì?
Cấu trúc của tài khoản chữ T có mấy phần?
Nguyên tắc phản ánh lên tài khoản chữ T

của tài sản?
Nguyên tắc phản ánh lên tài khoản chữ T

của nợ phải trả và vốn chủ sở hữu
30/11/2023 Chương 2: Báo cáo tài chính

1. Nhắc lại một số khái niệm
Phương trình kế toán:
Vốn
Nợ
Tài sản chủ sở
phải trả
hữu
Phương trình kế toán phản ảnh các đối tượng kế toán và

quan hệ giữa các đối tượng kế toán.
4
1. Nhắc lại một số khái niệm (tt.)

Sự vận động của các đối tượng kế toán
Nợ phải trả Nợ phải trả

Tài Tài
sản Vốn chủ sản Vốn chủ
sở hữu sở hữu
5
Thời điểm 1/1 Thời điểm 31/12
6
Khái niệm
Phân loại
2. Tài
khoản Kết cấu tài khoản
Tài khoản và Bảng cân đối kế toán
7
2. Tài khoản
2.1 Khái niệm Tài khoản
Tài khoản (TK) kế toán:
- Công cụ giúp theo dõi sự biến động của từng đối
tượng kế toán. (tiền mặt; nguên vật liệu; hàng hóa)
- Được sử dụng để ghi nhận sự hình thành và biến đổi
của từng đối tượng kế toán
- Là một đơn vị lưu trữ các dữ kiện kế toán về đối
tượng mà nó phản ánh
▪Ví dụ: theo dõi sự biến động của đối tượng kế

toán là Tiền mặt – sử dụng tài khoản Tiền mặt.
8
2. Tài khoản
2.3 Kết cấu tài khoản
Tài khoản …….
Chứng từ TK Số tiền
Số Ngày Kết cấu tài khoản
Diễn giải
Số dư đầu kỳ
đối ứng Nợ Có
Số phát sinh trong kỳ
Tổng số phát sinh trong kỳ

Số dư cuối kỳ
9
2. Tài khoản
Nợ Tài khoản Tài sản Có

Số phát sinh tăng Số phát sinh giảm trong
trong kỳ kỳ
Cộng số phát sinh Cộng số phát sinh

Số dư cuối kỳ
10
2. Tài khoản
Các thông tin cơ bản:

▪ Số dư đầu kỳ: tình trạng của đối tượng kế toán đầu
kỳ kế toán dưới dạng số tiền
▪ Số phát sinh trong kỳ: các nghiệp vụ làm gia tăng
hay giảm đi của đối tượng kế toán, chi tiết theo nội
dung giao dịch, ngày tháng và số tiền
▪ Số dư cuối kỳ: tình trạng của đối tượng kế toán
cuối kỳ kế toán dưới dạng số tiền
11
2. Tài khoản
Dạng đầy đủ
Tài khoản Tiền mặt
Tháng 01/20x1
Chứng từ TK Số tiền
Diễn giải
Số Ngày đối ứng Nợ (tăng) Có (giảm)
Kết cấu tài khoản (tt.)
Số dư ngày 1/1/20x1: 10.000.000
PT01 03/01 gởi Rút tiềnNH nhập TGNH 25.000.000
quỹ tiền mặt
PC01 05/01 Chi trả lương PTNV 20.000.000
PC02 18/01 Chi tạm ứng cho NV TƯ 8.000.000
PT02 25/01 Khách hàng trả nợ PTKH 22.000.000
PC03 28/01 Nộp tiền ngân hàng TGNH 24.000.000
Cộng phát sinh 47.000.000 52.000.000
Số dư ngày 31/01/20x1 5.000.000 12
2. Tài khoản
Dạng rút gọn (tài khoản chữ T)
TK Tiền mặt
Nợ Có
10.000.000
(TGNH) 25.000.000
20.000.000 (PTNV)
8.000.000 (Tạm ứng)
(PTKH) 22.000.000
24.000.000 (TGNH)
47.000.000 52.000.000
5.000.000 13
2. Tài khoản
Bên Nợ: Cột bên tay trái của TK

Bên Có: Cột bên tay phải của TK
Tại sao gọi là bên
Đó là quy ước (dịch
Nợ, bên Có?
từ debit và credit)
14
THẢO LUẬN NHÓM
Số dư tiền gởi NH của DN ngày 30/4/20x1:86.000.000đ.
1. Giấy báo Nợ (GBN) số 381 ngày 5/5: Rút TGNH về quỹ tiền mặt:
16.000.000đ.
2. Giấy báo Có (GBC) số 024 ngày 8/5: Khách hàng thanh toán bằng
chuyển khoản: 45.000.000đ.
3. GBC số 236 ngày 14/5: Thu tiền bán hàng bằng chuyển khoản:
165.000.000đ.
4. GBN số 374 ngày 20/5: Chuyển khoản thanh toán cho người
bán: 132.000.000đ
5. GBN số 428 ngày 25/5: Rút tiền gởi ngân hàng thanh toán nợ vay
ngắn hạn: 75.000.000đ.
6. GBN số 532 ngày 29/5: Nộp thuế bằng chuyển khoản:
12.000.000đ.
Yêu cầu: Phản ảnh vào TK “Tiền gởi ngân hàng”
15
2. Tài khoản
Tài khoản Nợ phải trả,
Nợ Có
Vốn chủ sở hữu
Số phát sinh giảm Số phát sinh tăng
trong kỳ trong kỳ
Cộng số phát sinh Cộng số phát sinh

Số dư cuối kỳ 16
THẢO LUẬN NHÓM
Có số liệu về khoản “Vay ngắn hạn” như sau:
Số dư đầu kỳ: 10,000,000đ

Trong kỳ:
▪ Vay ngắn hạn bằng tiền là 80.000.000đ
▪ Dùng tiền gởi ngân hàng để trả bớt nợ vay
ngắn hạn 60.000.000đ.
▪ Vay tiền để trả nợ người bán vật tư
20.000.000đ
Yêu cầu: Phản ánh vào tài khoản “Vay ngắn hạn”.
17
2. Tài khoản
2.4 Tài khoản và Bảng cân đối kế toán
Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán
TK Tài sản Cuối kỳ
Đầu kỳ
DĐK
Tăng Giảm
Tài sản
DCK Tài sản
TK Nguồn vốn
Nguồn vốn
DĐK
Giảm Tăng
Nguồn vốn
DCK
18
2. Tài khoản
Hệ quả của kết cấu tài khoản
Vốn
Nợ
Tài chủ
phải
sản sở
trả
hữu
TK Tài sản TK Nguồn vốn
Số Dư Nợ Số Dư Có
TỔNG SỐ DƯ NỢ TỔNG SỐ DƯ CÓ
CÁC TÀI KHOẢN CÁC TÀI KHOẢN 19
BÀI THỰC HÀNH TỔNG HỢP
Công ty ABC có số liệu Trong kỳ Cty có các nghiệp vụ

đầu kỳ: sau:
▪ Tiền mặt: 220 1. Mua TSCĐ 180 chưa trả tiền
▪ Phải thu KH : 180 người bán

▪ Hàng hóa: 400 2. Vay NH 100 bằng tiền mặt
3. Mua hàng hóa 200 trả bằng TM
▪ Vay nợ: 100
4. KH trả nợ 80 bằng tiền mặt
▪ Phải trả Ng/ bán 250
5. Chủ sở hữu góp vốn 300 bằng
▪ Vốn chủ sở hữu: 450
tiền mặt
20
BÀI THỰC HÀNH TỔNG HỢP
Yêu cầu
a. Lập Bảng Cân đối kế toán đầu kỳ
b. Vẽ các tài khoản chữ T và ghi số dư đầu kỳ
c. Ghi các nghiệp vụ lên tài khoản.
d. Tính số dư cuối kỳ trên các TK
e. Lập Bảng Cân đối kế toán cuối kỳ
21
Giới thiệu
Nguyên tắc
3. Ghi sổ kép Cơ sở ghi sổ kép
Kiểm tra việc ghi sổ kép
Áp dụng vào tài khoản
22
3. Ghi sổ kép
Giới thiệu
Ghi sổ kép được Pacioli
công bố vào thế kỷ 15 trong
tác phẩm “Summa de Arime
thica Geomatria Proportioni
et Propor tionalità”
Luca Pacioli (1445-1510)
23
3. Ghi sổ kép
Nguyên tắc Ghi sổ kép:
Là phương pháp kế toán phản ánh các nghiệp vụ kinh tế

phát sinh đồng thời vào ít nhất 2 tài khoản kế toán có
liên quan, một (hoặc một số) tài khoản ghi Nợ và một
(hoặc một số) tài khoản ghi Có với số tiền bằng nhau.
24
3. Ghi sổ kép
Nguyên tắc Ghi sổ kép
Ví dụ 4
Vận dụng nguyên
tắc ghi sổ kép
Nghiệp vụ: Mua hàng hóa 200, chưa trả tiền cho người bán
Đối tượng ảnh hưởng Biến động Số tiền
Hàng hóa Tăng 200
Phải trả NB Tăng 200
Hàng hóa tăng ➔ Ghi bên Nợ TK với số tiền 200
Phải trả người bán tăng ➔ Ghi bên Có TK với số tiền 200
25
3. Ghi sổ kép
Áp dụng nguyên tắc ghi sổ kép vào tài khoản
Ví dụ 5
Nghiệp vụ: Mua hàng hóa 200tr, chưa trả tiền cho
người bán
Đối tượng Biến động Loại TK Ghi Nợ/Có
Hàng hóa Tăng Tài sản Nợ
Phải trả NB Tăng Nợ phải trả Có
Định khoản / Bút toán
Nợ TK Hàng hóa: 200
Có TK Phải trả người bán: 200
26
3. Ghi sổ kép
Ví dụ 5
Nghiệp vụ trên được trình bày lại dưới dạng
TK chữ T như sau:
Nợ TK Phả trả NB Có Nợ TK Hàng hóa Có
200 200
27
Bài tập thực hành 2
Cho các sự kiện phát sinh như sau:
1. Xuất quỹ tiền mặt gởi vào ngân hàng: 20tr
2. Mua hàng hóa chưa trả tiền người bán: 30tr
3. Trả nợ vay ngắn hạn bằng tiền mặt: 50tr
4. Thu tiền mặt do khách hàng trả nợ: 10tr
Yêu cầu: Hãy định khoản các nghiệp vụ phát sinh
trên?
28
3. Ghi sổ kép

Định khoản: Xác định cách ghi chép một nghiệp vụ vào các
tài khoản theo nguyên tắc ghi sổ kép
– Phân tích các TK bị ảnh hưởng
– Xác định chiều hướng ảnh hưởng của từng đối tượng
– Áp dụng nguyên tắc ghi chép của từng đối tượng
Bút toán: Cách gọi khác của định khoản
– Bút toán/Định khoản đơn giản: Chỉ liên quan đến 2 TK
– Bút toán/ Định khoản phức tạp: Liên quan đến hơn 2 TK
29
3. Ghi sổ kép
Ví dụ 6
Cho các nghiệp vụ kinh tế phát sinh sau:
1. Mua nguyên vật liệu 120 tr đồng đã trả ½ đã bằng
chuyển khoản, số còn lại nợ người bán.
2. Xuất quỹ tiền mặt 200 tr đồng để trả nợ vay NH.
3. Nhận góp vốn 400 tr đồng bằng TSCĐ
Yêu cầu: thực hiện các định khoản và phản ánh
vào TK chữ T.
30
Ví dụ 6 (TT)
Nợ TK “TGNH” Có Nợ TK “NVL” Có
60 120
Nợ TK “PTNB” Có
60
Nợ TK “TM” Có Nợ TK “Vay nợ” Có
200 200
Nợ TK “Vốn góp” Có Nợ TK “TSCĐ” Có
400 400
3. Ghi sổ kép

Tháng 3/20x1, Minh và Hằng quyết định hùn vốn để mở tiệm
photo SV.
1. Minh góp vốn bằng tiền mặt là 200 triệu đồng, Hằng góp
bằng tiền gởi ngân hàng 300 triệu đồng.
2. Mua giấy photo trị giá 120 triệu đồng, trả bằng chuyển khoản
qua ngân hàng
3. Mua 2 máy photo siêu tốc với giá 60 triệu đồng/máy, chưa
trả tiền người bán.
4. Mua 10 hộp mực photo, trị giá 30 triệu đồng, trả bằng TM
5. Dùng TGNH trả ½ nợ người bán máy photo.
Yêu cầu: Định khoản và phản ánh vào TK chữ T
32
3. Ghi sổ kép
Mở rộng phương trình kế toán
Tài sản = Nợ phải trả + Vốn CSH
Vốn góp Doanh

(Vốn đầu tư của CSH)
thu Chi phí 33
3. Ghi sổ kép
Mở rộng phương trình kế toán (tt.)
TK TK
Nợ Có Nợ Có
Doanh thu Chi phí
Số phát sinh Số phát sinh Số phát sinh Số phát sinh
giảm trong kỳ tăng trong kỳ tăng trong kỳ giảm trong kỳ
34
3. Ghi sổ kép
Tài sản = Nợ phải trả + Vốn CSH
TK Tài sản TK Nợ phải trả TK Vốn góp

+ - - + - +
TK Doanh thu
- +
TK Chi phí
+ -
35
3. Ghi sổ kép
Ví dụ 7
Cho các giao dịch tại Cty ABC như sau:
1. Bán hàng hóa với giá bán 300 triệu đồng,
chưa thu tiền khách hàng.
2. Giá trị hàng hóa đã xuất kho để bán là 200
triệu đồng.
3. Chi phí vận chuyển hàng bán là 1,2 triệu đồng,
chưa trả tiền.
Yêu cầu: Thực hiện các định khoản.
36
Ví dụ 7
Bảng phân tích TK phát sinh và định khoản
Đối Loại Biến

NV Định khoản
Tượng / TK TK động
1 Phải thu KH TS + Nợ TK PTKH: 300.000.000
DT bán hàng DT + Có TK “DTBH”: 300.000.000
2 Giá vốn hàng bán CP + Nợ TK “GVHB”: 200.000.000
Hàng hóa TS - Có TK “HH”: 200.000.000
3 Chi phí bán hàng CP + Nợ TK “CPBH”: 1.200.000
PT người bán NPT + Có TK “PTNB”: 1.200.000
3. Ghi sổ kép
Bài tập thực hành 4 – tổng hợp
Cty Hoa Mai chuyên bán máy in, có một số nghiệp vụ kinh tế
phát sinh trong tháng 4/20x1 như sau:
1. Chi tiền mặt 1 triệu đồng đăng quảng cáo bán hàng trong
tháng.
2. Bán 10 máy in với giá bán là 480 triệu đồng, đã thu bằng
tiền mặt, giá vốn của hàng đã bán là 400 triệu đồng.
3. Chi tiền mặt trả nợ cho người bán hàng hóa là 32 triệu
đồng.
4. Chi tiền mặt trả tiền thuê văn phòng trong tháng này là 8
triệu đồng.
Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ phát sinh.
38
3. Ghi sổ kép
Bảng cân đối tài khoản
• Để đối chiếu, kiểm tra số liệu ghi chép trên các
tài khoản kế toán.
• Phát hiện sai sót thông qua sự mất cân đối.
39
3. Ghi sổ kép
Bảng cân đối tài khoản (tt.)
Bảng cân đối tài khoản
Tháng (quý) ….. Năm …
Căn cứ vào Căn cứ vào Căn cứ vào
SDĐK của dòng Tổng phát SDCK của
các TK sinh trên TK các TK
Dư đầu kỳ Phát sinh trong kỳ Dư cuối kỳ

Tài khoản
Nợ Có Nợ Có Nợ Có
Cộng A A B B C C40
3. Ghi sổ kép
• Thường lập vào cuối mỗi kỳ kế toán, sau khi

định khoản các nghiệp vụ.
• Không phát hiện sai sót nếu nguyên tắc ghi sổ
kép vẫn được đảm bảo.
41
3. Ghi sổ kép
Ví dụ 8
Sử dụng số liệu của Bài tập thực hành 1
để lập Bảng cân đối tài khoản
42
3. Ghi sổ kép
Tài khoản tổng hợp và tài khoản chi tiết

TK tổng hợp (TK cấp I): phản ảnh tổng quát các đối tượng kế
toán cùng loại. Ví dụ:
• TK Tài sản cố định hữu hình: phản ảnh tình hình tăng,
giảm, hiện có của toàn bộ TSCĐ hữu hình của DN (gồm
nhà cửa, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải…)
• TK Phải trả cho người bán: phản ảnh tình hình tăng, giảm,
hiện có của các khoản phải trả người bán, không phân biệt
là người bán nào…
TK chi tiết (TK cấp II,III, …): chi tiết hoá cho TK tổng hợp, ví
dụ:
• TK Phải trả cho người bán: mở chi tiết để phản ảnh tình
hình công nợ và thanh toán đối với từng người bán A, B, …
43
3. Ghi sổ kép
Ví dụ 9
Mua hàng hóa chưa trả tiền cho người bán, chi tiết hàng mua
như sau: hàng A là 52 triệu đồng, hàng B là 28 triệu đồng.
Định khoản: Kế toán tổng hợp – kế toán chi tiết

Nợ TK “Hàng hóa” : 80.000.000
(Nợ TK Hàng hóa A: 52.000.000
Nợ TK Hàng hóa B: 28.000.000)
Có TK “Phải trả cho người bán”: 80.000.000
44
3. Ghi sổ kép
TK “Phải trả người bán” TK “Hàng hóa”
80.000.000 80.000.000
TK “Hàng hóa A” TK “Hàng hóa B”
52.000.000 28.000.000
➢ Số nợ phải trả cho người bán đến ngày 30/06/20x1 là
56.000.000đ (trong đó, phải trả người bán A: 36.000.000 đ;
phải trả người bán C: 20.000.000đ).
➢ Các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong tháng 7/20x1:
1. Mua 1 TSCĐ hữu hình chưa thanh toán cho người bán Y,
giá 100.000.000đ.
2. Mua hàng hoá nhập kho chưa thanh toán tiền cho người
bán C: 52.000.000đ.
3. Rút tiền gởi ngân hàng Z để:
Thanh toán cho người bán A: 20.000.000đ
Thanh toán cho người bán C: 6.000.000đ.
4. Vay dài hạn ngân hàng Z để thanh toán cho người bán Y
một nửa số tiền mua TSCĐ ở nghiệp vụ 1.
Yêu cầu: Mở TK tổng hợp và TK chi tiết của TK “ PTNB” để
phản ảnh tình hình trên. 46
3. Ghi sổ kép
Mối quan hệ giữa TK chi tiết và TK tổng hợp
Khi ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh, phải

ghi chép đồng thời trên TK cấp I, TK cấp II, cấp III
và các sổ kế toán chi tiết có liên quan
Số dư TK tổng hợp = Tổng SD các TK chi tiết thuộc nó
SPS trên TK tổng hợp = Tổng SPS các TK chi tiết thuộc nó
47
YÊU CẦU VỀ NHÀ
1. Những tài sản có đặc điểm gì thì được gọi là tài

sản cố định của công ty?
2. Ngày 5/8 mua mới 1 tài sản cố định có giá mua

từ nhà cung cấp 100tr; chi phí vận chuyển về đến
công ty 1tr; chi phí lắp đặt chạy thử 1tr. Ngày 7/8 tài
sản này sẵn sàng có thể sử dụng được. Hỏi trị giá
của tài sản này được kế toán ghi tăng bao nhiêu
tiền? Nguyên tắc nào cho biết điều đó?
30/11/2023 Chương 2: Báo cáo tài chính

Chuong 3 - Tai Khoan Va Ghi So

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 3 - Tai Khoan Va Ghi So

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NGUYÊN LÝ KẾ TOÁN

Mục tiêu kiến thức

Thế nào là tài khoản tổng hợp và tài khoản chi

Tài khoản chữ T dùng để làm gì?

Cấu trúc của tài khoản chữ T có mấy phần?

Nguyên tắc phản ánh lên tài khoản chữ T

Nguyên tắc phản ánh lên tài khoản chữ T

30/11/2023 Chương 2: Báo cáo tài chính

1. Nhắc lại một số khái niệm

Phương trình kế toán:

Phương trình kế toán phản ảnh các đối tượng kế toán và

1. Nhắc lại một số khái niệm (tt.)

Nợ phải trả Nợ phải trả

Tài khoản và Bảng cân đối kế toán

▪Ví dụ: theo dõi sự biến động của đối tượng kế

Tài khoản …….

Số phát sinh trong kỳ

Tổng số phát sinh trong kỳ

Nợ Tài khoản Tài sản Có

Số phát sinh tăng Số phát sinh giảm trong

Cộng số phát sinh Cộng số phát sinh

Các thông tin cơ bản:

Bên Nợ: Cột bên tay trái của TK

Số phát sinh giảm Số phát sinh tăng

Cộng số phát sinh Cộng số phát sinh

Số dư đầu kỳ: 10,000,000đ

Công ty ABC có số liệu Trong kỳ Cty có các nghiệp vụ

▪ Phải thu KH : 180 người bán

3. Ghi sổ kép Cơ sở ghi sổ kép

Kiểm tra việc ghi sổ kép

Áp dụng vào tài khoản

Luca Pacioli (1445-1510)

Nguyên tắc Ghi sổ kép:

Là phương pháp kế toán phản ánh các nghiệp vụ kinh tế

Nợ TK Phả trả NB Có Nợ TK Hàng hóa Có

Áp dụng nguyên tắc ghi sổ kép vào tài khoản

Nợ TK “TM” Có Nợ TK “Vay nợ” Có

Nợ TK “Vốn góp” Có Nợ TK “TSCĐ” Có

Bài tập thực hành 3

Mở rộng phương trình kế toán

Tài sản = Nợ phải trả + Vốn CSH

Vốn góp Doanh

Số phát sinh Số phát sinh Số phát sinh Số phát sinh

giảm trong kỳ tăng trong kỳ tăng trong kỳ giảm trong kỳ

Mở rộng phương trình kế toán (tt.)

Tài sản = Nợ phải trả + Vốn CSH

TK Tài sản TK Nợ phải trả TK Vốn góp

Đối Loại Biến

Bảng cân đối tài khoản

• Để đối chiếu, kiểm tra số liệu ghi chép trên các

tài khoản kế toán.

• Phát hiện sai sót thông qua sự mất cân đối.

Dư đầu kỳ Phát sinh trong kỳ Dư cuối kỳ

• Thường lập vào cuối mỗi kỳ kế toán, sau khi

Tài khoản tổng hợp và tài khoản chi tiết

Định khoản: Kế toán tổng hợp – kế toán chi tiết

TK “Phải trả người bán” TK “Hàng hóa”

TK “Hàng hóa A” TK “Hàng hóa B”

Mối quan hệ giữa TK chi tiết và TK tổng hợp

Khi ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh, phải

Số dư TK tổng hợp = Tổng SD các TK chi tiết thuộc nó

1. Những tài sản có đặc điểm gì thì được gọi là tài

2. Ngày 5/8 mua mới 1 tài sản cố định có giá mua

30/11/2023 Chương 2: Báo cáo tài chính