You are on page 1of 116

CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH

HỆ HÔ HẤP

PGS-TS. Hoàng Đức Hạ


Phó trưởng Bộ môn CĐHA – Trường Đại học Y dược Hải Phòng
Trưởng khoa CĐHA – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hải Phòng

HẢI PHÒNG – 04/2023


ĐẠI CƯƠNG

GIẢI PHẪU PHÂN THUỲ PHỔI


z Phổi phải có 10 phân thuỳ:
z Thuỳ trên P: (1)-phân thuỳ đỉnh; (2)-phân thuỳ sau; (3)-phân thuỳ trước
z Thuỳ giữa P: (4)-phân thuỳ sau ngoài; (5)-phân thuỳ trước-trong
z Thuỳ dưới P: (6)-phân thuỳ đỉnh; (7)-phân thuỳ cạnh tim; (8)-phân thuỳ trước
nền; (9)-phân thuỳ bên nền; (10)-phân thuỳ sau nền
z Phổi trái có 9 phân thuỳ:
z Thuỳ trên T: (1)-phân thuỳ đỉnh; (2)-phân thuỳ sau; (3)-phân thuỳ trước;
(4)-phân thuỳ lưỡi trên; (5)-phân thuỳ lưỡi dưới
z Thuỳ dưới T: không có phần thuỳ số (7); các phân thuỳ khác tương tự phổi P
Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 2
ĐẠI CƯƠNG

TIỂU THUỲ THỨ CẤP


Trung tâm *ểu thuỳ
z Tiểu thuỳ thứ cấp: William Snow Miller, 1947
z Hình lục năng: 3-5 chùm phế nang
z Kích thước:10-25mm
z Thành phần:
z Tiểu phế quản
z Tiểu động mạch Vách liên *ểu thuỳ
z Tiểu tĩnh mạch
z Hệ thống lympho
z Mô kẽ
z Mô liên kết
Primary pulmonary lobule
Richard Webb W, RadioGrapics 2006; 239: 322-338
ĐẠI CƯƠNG

GP TỔ CHỨC KẼ
Tổ chức kẽ quanh phế - huyết quản

Tổ chức kẽ trung tâm tiểu thuỳ

Tổ chức kẽ dưới màng phổ


CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

I. CHIẾU X QUANG
- Hiện nay PP này đã được thay thế bằng
chụp X quang
- Do nguy hiểm của phóng xạ
- Độ nhạy và độ chính xác thấp
- Không khách quan, phụ thuộc vào người
thực hiện
- Không thể lưu trữ, hội chẩn, nghiên cứu
khoa học
- Các thế hệ máy chiếu X quang không còn
được sản xuất
Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 5
CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

II. CHỤP PHỔI THẲNG


z Là thăm khám cơ bản bệnh lý phổi & lồng ngực
z Rẻ, dễ thực hiện, cơ động, lưu trữ được phim, ảnh
z Có 2 tư thế chính
z Chụp phổi thẳng
z Chụp phổi nghiêng

z Có 2 loại chụp phổi


z Chụp phổi điện thế thấp
z Chụp phổi điện thế cao

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 6


CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

II. CHỤP PHỔI THẲNG


2.1. Chụp phổi điện thế thấp
zMĐ: Đánh giá nhu mô phổi
zTiêu chuẩn kỹ thuật
zPhim chụp lấy hết được 2 trường phổi
zHai xương bả vai tách khổi trường phổi hai bên
zXuất hiện được 5 đốt sống D1-D5
zBN hít sâu, nín thở, phế trường và phim rõ nét
zCung trước xươnhg sườn 6 trên vòm hoành

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 7


CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

II. CHỤP PHỔI THẲNG

2.2. Chụp phổi điện thế cao

z Nhằm nghiên cứu chấn thương xương lồng ngực và cấu trúc
trung thất
z Bộc lộ được toàn bộ cột sống lưng, các xương lồng ngực
z Các tiêu chuẩn kỹ thuật khác tương tự như trên

z Xu hướng hiện nay: chụp điện thế cao

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 8


CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

CHỤP ĐIỆN THẾ THẤP CHỤP ĐIỆN THẾ CAO

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 9


CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

III. CHỤP PHỔI NGHIÊNG


Tiêu chuẩn chụp phim:
z Cung sườn bên đối diện cách CSL 1,5 cm
z Thấy rõ 2 vòm hoành
z Nghiêng P: 2 vòm hoành //
z Nghiêng T: 2 vòm cắt nhau
z Thấy rõ khoảng sáng trước tim và sau tim
z Phân tích được nhu mô phổi
z Xu hướng hiện nay: chụp nghiêng trái

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 10


CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

IV. CÁC TƯ THẾ CHỤP


PHỔI KHÁC

z Chụp chếch nhằm bộc lộ


trung thất, xương sườn
khi cần thiết

z Chụp tư thế ưỡn nhằm


bộc lộ hai đỉnh phổi

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 11


CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

V. CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH


z Ngày càng được sử dụng rộng rãi
z Độ phân giải cao
z Chính xác cao
z Thăm khám toàn diện lồng ngực: nhu mô phổi, phế quản, mạch máu
phổi, các thành phần trong trung thất, thành ngực...
z Các thế hệ máy vẫn liên tục được cải tiến nhắm nâng cao chất lượng
chẩn đoán

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 12


CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 13


CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

VI. SIÊU ÂM
zĐược sử dụng rộng rãi
zĐánh gía tràn dịch màng phổi; tràn khí màng phổi
zĐánh giá hình ảnh màng phổi
zĐánh giá các tổn thương thành ngực

VII. CHỤP MẠCH MÁU


zChụp mạch theo PP Seldinger
zCĐ trong ho ra máu: lao phổi, dị dạng mạch phổi
zHiện nay, ít dùng để chẩn đoán mà chụp để can thiệp

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 14


CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 15


CÁC KỸ THUẬT CĐHA THĂM KHÁM HỆ HÔ HẤP

VIII. CÁC PHƯƠNG PHÁP THĂM KHÁM KHÁC


z Chụp thực quản cản quang
z Thuốc CQ tan trong nước
z Nhằm đánh giá rò khí quản – thực quản
z Thực tế: hiện nay hiếm khi làm
z Chụp phế quản có cản quang
z Nhằm đánh giá hệ thống khí – phế quản
z Hiện nay không được sử dụng
z Chụp hình bằng đồng vị phóng xạ
z Dùng khí Xenon 133 qua đường hô hấp
z Tc99m qua đường máu
z Chụp cộng hưởng từ
z Đánh giá nốt, khối ở phổi
z Đánh giá trung thất, thành ngực, hệ thống mạch máu
Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 16
CÁC TIÊU CHUẨN CHỤP PHIM X QUANG PHỔI CHUẨN

z BN được chụp ở tư thế đứng: có hình ảnh bóng hơi dạ dày


z Thì hít vào: hít vào đủ sâu, thấy được cung trước sườn 6 trên vòm
hoành
z Cân xứng:
z 2 xương đòn đối xứng qua đường giữa
z Đầu xa các xương sườn cuối đối xứng qua gai sau đốt sống
z 2 xương bả vai tách khỏi 2 phế trường
z Cường độ tia đạt tiêu chuẩn:
z Thấy rõ sự tương phản giữa xương và mô mềm xung quanh;
z Thấy rõ ≥ 5 ĐS ngực đối với phim điện thế cao và 3-5 đốt sống ngực trên đối
với phim điện thế thấp
z Thấy được mạch máu sau bóng tim
z Họ tên bênh nhân, ngày chụp
Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 17
NGUYÊN TẮC ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

KIỂM TRA TƯ THẾ


- Tư thế đứng
- Tính chất đối xứng
- Phải – trái
- Thì hít vào

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 18


NGUYÊN TẮC ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

KÍCH THƯỚC

Phim phải lấy được toàn bộ lồng ngực


- Trên: nền cổ
- Dưới: hết góc sườn hoành hai bên
- Hai bên: hết thành ngực, cả da và
tổ chức dưới da

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 19


NGUYÊN TẮC ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

u KIỂM TRA THÔNG TIN HÀNH CHÍNH: Họ tên BN, Tuổi, Giới, Ngày chụp

u ĐÁNH GIÁ PHIM ĐẠT TIÊU CHUẨN

u ĐỐI CHIẾU VỚI CĐ, TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG

u ĐỐI CHIẾU VỚI CÁC PHIM CHỤP TRƯỚC ĐÓ (nếu có)

u ĐỐI CHIẾU VỚI CÁC XN KHÁC (nếu có)

u MÔ TẢ PHÂN TÍCH HÌNH ẢNH TỔN THƯƠNG

u CHẨN ĐOÁN

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 20


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

Đậm độ Khí: sáng

Đậm độ Mỡ: sáng

Đậm độ Mô - Dịch: Mờ

Đậm độ Xương: Mờ
ĐS ngực 1
Khí quản

Xương đòn Khớp ức đòn

Cung TM chủ trên Cung ĐM chủ

Cung sau sườn 6


Rốn phổi phải
Cung ĐM phổi

Cung trước
xương sườn 4
Cung Thất trái
Cung nhĩ phải
Góc tâm hoành
Vòm hoành phải
Góc sườn hoành
Bóng hơi dạ dày
Bóng gan
HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG
THUỲ TRÊN

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 23


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG
THUỲ GIỮA

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 24


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG
THUỲ DƯỚI

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 25


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG
THUỲ TRÊN

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 26


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG
THUỲ DƯỚI

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 27


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

PHỔI PHẢI

PHỔI TRÁI

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 28


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 29


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 30


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

PHỔI NGHIÊNG

ĐM PHỔI TRÁI

ĐM PHỔI PHẢI
HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

z THUỲ DƯỚI TRÁI

HÌNH PHẾ QUẢN – ĐỘNG MẠCH ĐI KÈM

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 32


HÌNH ẢNH X QUANG
PHỔI BÌNH THƯỜNG

BỜ PHẢI TRUNG THẤT

TM chủ trên

Tâm nhĩ phải

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 33


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

BỜ TRÁI TRUNG THẤT

ĐM chủ ngực
Thân ĐM phổi

Thất trái

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 34


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

CÁC ĐƯỜNG CẠNH TRUNG THẤT

1. Màng phổi trung thất sau

2. Màng phổi trung thất trước

3. Đường cạnh ĐMC ngực

4&5. Đường cạnh cột sống

6. Đường cạnh phải khí quản

7. Đường cạnh TM chủ trên

8. Đường cạnh thực quản

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 35


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

CÁC ĐƯỜNG CẠNH TRUNG THẤT

ĐƯỜNG CẠNH THỰC QUẢN


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

CÁC ĐƯỜNG CẠNH TRUNG THẤT

ĐƯỜNG CẠNH ĐM CHỦ XUỐNG


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

CÁC ĐƯỜNG CẠNH TRUNG THẤT

ĐƯỜNG CẠNH CỘT SỐNG


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

RỐN PHỔI TRÁI


cao hơn
RỐN PHỔI PHẢI

è Dị vật phế quản phải


HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

LƯU Ý NHỮNG VÙNG PHỔI


DỄ BỎ SÓT

- VÙNG ĐỈNH PHỔI


- VÙNG RỐN PHỔI
- VÙNG SAU TIM TRÁI
- VÙNG DƯỚI VÒM HOÀNH
HÌNH ẢNH X QUANG PHỔI BÌNH THƯỜNG

LƯU Ý NHỮNG VÙNG


PHỔI DỄ BỎ SÓT
HÌNH “BẪY” KHI ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

NÚM VÚ

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 42


HÌNH “BẪY” KHI ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

U TUYẾN VÚ

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 43


HÌNH “BẪY” KHI ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

LỒNG NGỰC LÕM

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 44


HÌNH “BẪY” KHI ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

GÙ CỘT SỐNG

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 45


HÌNH “BẪY” KHI ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

VÔI HOÁ SỤN SƯỜN

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 46


HÌNH “BẪY” KHI ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

à Chụp phổi ở thì hít vào

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 47


HÌNH “BẪY” KHI ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

PHIM CHỤP BẤT CÂN XỨNG

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 48


HÌNH “BẪY” KHI ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

BÚI TÓC

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 49


HÌNH “BẪY” KHI ĐỌC PHIM X QUANG PHỔI

Bất thường từ thành ngực, xương sườn

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 50


CHỤP CLVT LỒNG NGỰC

zLà kỹ thuật hình ảnh chẩn đoán tốt nhất trong đánh giá hệ
hô hấp

zCác thế hệ máy CLVT ngày càng được cải tiến, cho tốc độ
chụp nhanh và độ phân giải không gian ngày càng cao

zHình ảnh có thể được tái tạo lại theo nhiều mặt phẳng khác
nhau, thuận lợi cho việc khảo sát, đánh giá tổn thương
CHỤP CLVT LỒNG NGỰC

CỬA SỔ NHU MÔ PHỔI

CỬA SỔ TRUNG THẤT


CỬA SỔ NHU MÔ

Khí quản
Thuỳ trên phổi trái
Thuỳ trên phổi phải

Thực quản
CỬA SỔ NHU MÔ
z CỬA SỐ NHU MÔ

Thuỳ trên Thuỳ trên

Rãnh liên thuỳ lớn


Rãnh liên thuỳ lớn

Thuỳ dưới Thuỳ dưới


CỬA SỔ NHU MÔ

Thuỳ trên
Thuỳ trên

Rãnh liên thuỳ lớn Rãnh liên thuỳ lớn

Thuỳ dưới
Thuỳ dưới
CỬA SỔ NHU MÔ

Thuỳ trên
Thuỳ trên

Rốn phổi trái

Rốn phổi phải


Rãnh liên thuỳ lớn

Rãnh liên thuỳ lớn

Thuỳ dưới
Thuỳ dưới
CỬA SỔ NHU MÔ

Tim

Nhánh phế quản

ĐM chủ xuống
Nhánh ĐM
CỬA SỔ NHU MÔ

Gan

Thuỳ dưới phổi phải Thuỳ dưới phổi trái


CỬA SỔ NHU MÔ

Khí quản

PQ gốc phải & ĐM phổi phải

Các nhánh ĐM nhỏ trong


nhu mô phổi
CỬA SỔ NHU MÔ

PQ và ĐM đi kèm

Các nhánh ĐM nhỏ trong


nhu mô phổi
CỬA SỔ NHU MÔ
PHỔI PHẢI PHỔI TRÁI
CỬA SỔ TRUNG THẤT

Xương ức

TM cảnh trong
ĐM cảnh trong T

ĐM cảnh trong

ĐM dưới đòn trái


Khí quản

Thực quản

Cột sống
CỬA SỔ TRUNG THẤT

Xương ức

TM vô danh

TM cảnh trong

Quai ĐM chủ
Khí quản

Thực quản

Cột sống
CỬA SỔ TRUNG THẤT

Xương ức

ĐM chủ ngực đoạn lên

TM chủ trên

ĐM phổi
Khí quản

Thực quản

Cột sống
CỬA SỔ TRUNG THẤT

Xương ức Tiểu nhĩ phải

ĐM chủ ngực đoạn lên

TM chủ trên

Nhĩ trái TM phổi

Thực quản

Cột sống ĐM chủ ngực đoạn xuống


CỬA SỔ TRUNG THẤT

Xương ức

Thất phải
Thất trái

Nhĩ phải
Nhĩ trái

Thực quản

Cột sống ĐM chủ ngực đoạn xuống


CỬA SỔ TRUNG THẤT

Hình *m

Đỉnh gan
Thực quản

ĐM chủ ngực đoạn xuống


CỬA SỔ TRUNG THẤT

Dạ dày

Gan
Tuỵ

Tuyến thượng thận trái Tuyến thượng thận trái


CỬA SỔ TRUNG THẤT
Tiêm thuốc cản quang khi
cần đánh giá chi bết U phổi,
TM cảnh trong ĐM chủ ngực
U trung thất, Hạch trung
thất, Bệnh lý mạch máu

U thuỳ trên phổi phải

Hạch trung thất


MỘT SỐ BẤT THƯỜNG
HỆ HÔ HẤP
MỘT SỐ HỘI CHỨNG TRÊN PHIM X QUANG - CT PHỔI

I. HỘI CHỨNG THÀNH NGỰC


z Gồm các dấu hiệu tổn thương thành ngực
z Dấu hiệu:
z Giới hạn rõ
z Góc tiếp tuyến với bờ phổi tù
z Bờ trong vồng vào nhu mô phổi
z Xương sườn bị biến dạng, to, bao mòn, phá huỷ, ....

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 71


U thành ngực
Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 72
MỘT SỐ HỘI CHỨNG TRÊN PHIM X QUANG - CT PHỔI

II. HỘI CHỨNG PHẾ NANG


z Là tập hợp các dấu hiệu x quang của tổn thương tại các tiểu thuỳ phổi. Các phế
nang bị lấp đầy bởi dịch, tế bào, ..., biểu hiện bằng dấu hiệu bóng mờ phế nang
z Đặc điểm:
z Phân bố hệ thống (thuỳ, phân thuỳ)
z Xoá mờ các mạch máu ở vùng tổn thương
z Có xu hướng quy tụ lại (có tính chất hợp lưu)
z Hình ảnh phế quản chứa khí
z Tiến triển nhanh
z Bờ không đều, giới hạn không rõ nét

Bệnh lý thường gặp:


Viêm phổi

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 73


Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 74
MỘT SỐ HỘI CHỨNG TRÊN PHIM X QUANG - CT PHỔI

III. HỘI CHỨNG KẼ


z Các tổn thương ở khu vực mô kẽ: quanh hệ thống phế huyết quản;
dưới màng phổi; trung tâm tiểu thuỳ.. Do tăng cấu trúc colagen, ứ trệ
mạch phổi, ứ trệ bạch huyết
z Đặc điểm
z Hình ảnh lưới hoặc lưới nốt
z Dấu hiệu "lát gạch", kính mờ, tổ ong
z Các đường Kerley A, B, C
z Không có tính chất hệ thống
z Không phân bố theo mạch máu, phế quản

Bệnh lý thường gặp:


Viêm phổi kẽ, Bệnh hệ thống

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 75


Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 76
MỘT SỐ HỘI CHỨNG TRÊN PHIM X QUANG – CT PHỔI

IV. HỘI CHỨNG NỐT (HỘI CHỨNG NHU MÔ)


z Đặc điểm:
z Các nốt mờ phân bố rải rác, không có tính chất hệ thống
z Nốt mờ nhỏ (<10mm); nốt mờ (10-20mm); nốt mờ to (20-30mm)
z Khối mờ > 30 mm
z Nốt kê: nhỏ 1-3 mm; nốt kê to: 4-6 mm
z Vùng đỉnh: lao
z Đáy: viêm; u di căn

Bệnh lý thường gặp:


U phổi

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 77


MỘT SỐ HỘI CHỨNG TRÊN PHIM X QUANG – CT PHỔI

IV. HỘI CHỨNG NHU MÔ


Đặc điểm: K phổi
- Hang thành mỏng < 2mm: kén khí
- Hang thành đều 2-5mm: áp xe, lao hang
- Hang thành dày > 5 mm: thường ác tính
- Lòng hang: nhẵn: áp xe; mức nước – hơi; gồ ghề: u ác tính
- Hình ảnh tổ ong: xơ kẽ phổi bội nhiễm
- Hang chùm nho: giãn phế quản

Áp xe phổi
Giãn PQ

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 78


MỘT SỐ HỘI CHỨNG TRÊN PHIM X QUANG – CT PHỔI

zNẤM ASPERGILLUS
Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 79
MỘT SỐ HỘI CHỨNG TRÊN PHIM X QUANG - CT PHỔI

V. HỘI CHỨNG PHẾ QUẢN


zĐặc điểm
zGiãn các nhánh phế quản
zHình ảnh đường ray (2 thành PQ // trên đoạn dài >25mm)
zPhế quản to hơn mạch máu đi kèm
zHình ảnh xẹp phổi
zHình chùm nho
z3 thể:
zGiãn PQ hình trụ
zGiãn PQ hình túi
zGiãn PQ hình tràng hạt
Bệnh lý thường gặp:
Giãn phế quản

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 80


HC phế quản
Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 81
MỘT SỐ HỘI CHỨNG TRÊN PHIM X QUANG – CT PHỔI

VI. HỘI CHỨNG MẠCH MÁU


zĐặc điểm
zCác động mạch phổi giãn hơn phế quản
đi kèm
zTăng áp lực ĐM phổi
zTái phân bố máu phổi
zTắc mạch phổi: vùng phổi sáng; vùng
phổi mờ (dấu hiệu Hamton)

Bệnh lý thường gặp:


Nhồi máu phổi; Bệnh *m mạch

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 82


AVM thuỳ dưới phổi P

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 83


MỘT SỐ HỘI CHỨNG TRÊN PHIM X QUANG - CT PHỔI

VII. HỘI CHỨNG MÀNG PHỔI


Đặc điểm
z Màng phổi dày
z Tràn dịch màng phổi tự do
z TDMP khu trú
z Tràn khí màng phổi
z Vôi hoá màng phổi: dấu hiệu mai mực
z Tràn dịch – tràn khí màng phổi
z U màng phổi
Bệnh lý thường gặp:
Tràn dịch, tràn khí màng phổi, khoang cặn màng phổi

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 84


Vôi hoá màng phổi

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 85


TRÀN KHÍ MÀNG PHỔI

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 86


MỘT SỐ HỘI CHỨNG TRÊN PHIM X QUANG – CT PHỔI

VIII. HỘI CHỨNG TRUNG THẤT


Đặc điểm:
zCăn cứ vào các đường cạnh trung thất
zBờ rõ, vồng vào trường phổi, góc tiếp xúc
với trung thất tù.
zÁp xe trung thất
zCác loại u trung thất
zCác bệnh lý phình mạch máu trung thất:
phình mạch, ....

Bệnh lý thường gặp:


U trung thất

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 87


U trung thất

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 88


BỆNH NGUYÊN CỦA CÁC U TRUNG THẤT
TRUNG THẤT TRƯỚC TRUNG THẤT GIỮA TRUNG THẤT SAU

TẦNG TRÊN Bướu giáp Hạch trung thất


Nang phế quản Bướu giáp
Bướu phế quản

TẦNG GIỮA Nang phế quản Hạch trung thất


Bướu khí quản

TẦNG DƯỚI Nang màng tim, màng


phổi
Túi thừa màng tim
Bướu tim
Bướu tuyến ức U thực quản U thần kinh
CẢ 3 TẦNG U quái U thần kinh Kén thần kinh
U mỡ Hạch trung thất
U bạch huyết Nang phế quản
Hạch trung thất U máu
Cơ quản tạo máu ngoài tuỷ
Bướu giáp
Tuyến ức lạc chỗ

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 89


BỆNH NGUYÊN CỦA CÁC U TRUNG THẤT

Bướu tuyến ức

Bướu giáp

U lymphome
Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 90
CÁC DẤU HIỆU TỔN THƯƠNG
TRÊN PHIM X QUANG

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 91


DẤU HIỆU BÓNG MỜ (silhouette sign)
z Dấu hiệu Felson
z ĐN: Một bóng mờ trong lồng ngực có đậm
độ dịch, tiếp xúc về mặt giải phẫu với bờ
của các cấu trúc có đậm độ dịch trong lồng
ngực (tim, ĐMC, vòm hoành, trung thất)
sẽ xoá bờ tiếp xúc với nhau. Ngược lại nếu
không tiếp xúc về mặt giải phẫu thì bờ của
các cấu trúc đó vẫn hiện rõ trên phim cho
dù có chồng lấp lên nhau.
z Khi có xoá bờ: dấu hiệu bóng mờ (+)
z U trung thất
z Phình động mạch
z Xẹp thuỳ giữa hoặc thuỳ lưỡi phổi

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 92


DẤU HIỆU BÓNG MỜ (silhouette sign)

U TUYẾN ỨC

Dấu hiệu bóng mờ ( + ) U QUÁI TRUNG THẤT

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 93


DẤU HIỆU BÓNG MỜ (silhouette sign)

U phổi phân thuỳ Fowler, dấu hiệu bóng mờ (-)

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 94


DẤU HIỆU BÓNG MỜ (silhouette sign)

Dấu hiệu bóng mờ (-)


Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 95
DẤU HIỆU BÓNG MỜ (silhouette sign)

Dấu hiệu bóng mờ (+) Dấu hiệu bóng mờ (-)


à HC đông đặc thuỳ lưỡi (phân thuỳ 4,5) à HC đông đặc thuỳ dưới
DẤU HIỆU BÓNG MỜ (silhouette sign)

Tổn thương ở phân thuỳ 4, 5


DẤU HIỆU BÓNG MỜ (silhouette sign)

Tổn thương ở thuỳ dưới phổi trái


DẤU HIỆU CỔ NGỰC
(B) Bờ trên của một bóng mờ trung thất biến
mất khi gặp xương đòn thì có nghĩa là bóng
mờ nằm một phần ở cổ, một phần ở trung
thất trước, nghĩa là có một phần nằm ngoài
phế trường à dấu hiệu cổ - ngực (+)

(A) Một bóng mờ trung thất thấy rõ ở phía


trên xương đòn thì nó phải nằm ở trung thất
sau, nghĩa là nằm trong phế trường à dấu
hiệu cổ - ngực (-)

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 99


DẤU HIỆU CỔ NGỰC

U thần kinh
Dấu hiệu cổ ngực (-)
Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 100
DẤU HIỆU CỔ NGỰC

U tuyến giáp
Dấu hiệu cổ ngực (+)
Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 101
DẤU HIỆU NGỰC – BỤNG

(A) Nếu bờ dưới của một bóng mờ trung thất


đi xa dần cột sống rồi biến mất trong đậm độ
dịch của ổ bụng, thì bóng mờ này nằm trong
ổ bụng (phần chìm của tảng băng) với phần
nối của tảng băng nằm trong lồng ngực à
dấu hiệu iceberg (+)

(B) Nếu bờ của bóng mờ vẫn thấy rõ và hội tụ


về phía cột sống thì bóng mờ này nằm hoàn
toàn trong lồng ngực à Iceberg (-)

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 102


DẤU HIỆU NGỰC – BỤNG

U NGUYÊN BÀO THẦN KINH


ICEBERG ( + )
DẤU HIỆU NGỰC – BỤNG

U thần kinh
Iceberg (-)

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 104


DẤU HIỆU HỘI TỤ RỐN PHỔI – DẤU HIỆU BAO PHỦ RỐN PHỔI

zDấu hiệu che phủ rốn phổi: khi bóng rốn phổi
ở sâu trên 1 cm trong bờ bóng tim thì đó là bóng
mờ trung thất (trước)

zDấu hiệu hội tụ rốn phổi: các mạch máu dừng


lại ở bờ ngoài rốn phổi (hoặc ở sâu không quá 1
cm) thì rốn phổi to là do giãn động mạch phổi
hoặc tràn dịch màng ngoài tim.

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 105


DẤU HIỆU HỘI TỤ RỐN PHỔI – DẤU HIỆU BAO PHỦ RỐN PHỔI

Dấu hiệu hội tụ rốn phổi (+)


Bệnh lý thường gặp:
ĐM phổi giãn trong bệnh lý *m mạch

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 106


DẤU HIỆU HỘI TỤ RỐN PHỔI – DẤU HIỆU BAO PHỦ RỐN PHỔI

Dấu hiệu che lấp rốn phổi (+)


Bệnh lý thường gặp:
U trung thất trước, U phổi vị trí rốn phổi

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 107


DẤU HIỆU GOLDEN S

z Một khối u nằm cạnh phế quản, khi phát triển sẽ chèn ép phế quản
gây xẹp phổi. Bờ của vùng phổi xẹp cùng với khối u tạo thành hình
chữ S.
z Dấu hiệu này điển hình thấy ở khối u phế quản thùy trên phổi (P).

Vùng phổi xẹp

Đường S Khối U

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 108


Golden S
Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 109
DẤU HIỆU VÒM HOÀNH LIÊN TỤC

z Cơ hoành phải và trái liên tục với nhau


z Nguyên nhân: Tràn khí trung thất, tràn khí phúc mạc

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 110


DẤU HIỆU KHÍ QUANH ĐỘNG MẠCH

z Khí bao quanh các ĐM lớn, đặc biệt đoạn xuống động mạch chủ
ngực: Tràn khí trung thất

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 111


KẾT LUẬN
z X-QUANG VÀ CLVT LỒNG NGỰC ĐÓNG VAI TRÒ QUAN TRỌNG
TRONG CHẨN ĐOÁN BỆNH LÝ PHỔI, LỒNG NGỰC

z NHẬN BIẾT ĐƯỢC VÀ HIỂU RÕ CÁC DẤU HIỆU, HỘI CHỨNG


TRÊN PHIM XQUANG, CLVT NGỰC GIÚP ĐỊNH HƯỚNG CHẨN
ĐOÁN BỆNH

z CÁC PHƯƠNG TIỆN CĐHA NGÀY CÀNG PHÁT TRIỂN, CẦN CẬP
NHẬT THƯỜNG XUYÊN, BẮT KỊP XU THẾ THỜI ĐẠI.

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 112


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1 – Bài giảng Chẩn đoán hình ảnh, NXB Y học Hà Nội, 2005

2 – Bài giảng Chẩn đoán hình ảnh, NXB Y học Hà Nội, 2010

3 – Bải giảng Chẩn đoán X quang, NXB Đại học Quốc gia TP. HCM, 2007

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 113


KẾT LUẬN
z Nhiều phương pháp thăm khám hệ hô hấp è Nắm được ưu nhược điểm
của các kỹ thuật thăm khám hệ hô hấp để đưa ra được phương án phù hợp
cho mỗi BN với các dấu hiệu lâm sàng khác nhau

z Phân biệt, loại trừ được các bẫy trên phim x quang ngực

z Nắm rõ giải phẫu hệ hô hấp, các triệu chứng trên phim x quang, đối chiếu
với Lsang và các xét nghiệm khác để giúp định hướng chẩn đoán bệnh

z Nhận định được các cầu trúc giải phẫu cơ bản của phổi, trung thất trên phim
chụp CLVT lồng ngực
TÀI LIỆU THAM KHẢO

1 – Bài giảng Chẩn đoán hình ảnh, NXB Y học Hà Nội, 2005

2 – Bài giảng Chẩn đoán hình ảnh, NXB Y học Hà Nội, 2010

3 – Bải giảng Chẩn đoán X quang, NXB Đại học Quốc gia TP. HCM, 2007
Thank you for your attention

Hoàng Đức Hạ - Radiology Department 15/08/2023 116

You might also like