የአስራሁለተኛ/

12ኛክፍልተማሪዎችውጤትማሽቆልቆል

ከ2014ጀምሮ በ12ኛክፍል ተማሪዎች ዘን ድ እየተመዘገበያለው ውጤትአሳዛኝናልብ ሰባሪመሆኑተማሪዎችም

የተማሪዎችወላጆችናየሃገሪቷትምህርትሚኒስቴርም የሃገሪቷም መን ግስትም እያነ
ሱይገኛልይህም ችግርኢትዮጵያላይ
ባሉትሙሉከተሞችተስተውሏልይህበተማሪዎችላይየሚታየው ውጤትያለማምጣትናበውጤታቸው በትምህርታቸው
መውደቅለዩኒቨርስቲአለመብቃትችግሩበስፋትእየታየይገኛልአብዛኛው ተማሪም በቁጥርለመግለፅበሚያዳግትሁኔ ታ
ትምህርትላይናውጤታቸው ላይ እምብዛም አለመሆናቸው ባሳለፍናቸው ሁለትዓመታትእየታየነ ው የዚህ ሁሉተማሪ
አወዳደቅናውጤትያለማምጣትችግርስከምንአን ፃርነው በምንስጉዳይነው?የሚልጥያቄበሁሉም ዘን ድአስነ
ስቷል
ተማሪውም ወላጅም ህዝቡም በትምህርትሚኒስቴርበፕሮፌሰርብርሃኑነ ጋላይቅሬታቸውንበሃይልእያሰሙ ተገኝተዋል
በዛው ልክም ስትራቴጂው ልክነ ው ብለው ፕሮፌሰርብርሃኑነ ጋንየሚደግፉም እንዳሉ ለመስማትናለማየትተችሏል
ተማሪዎች በዚህንያህልለቁጥርበሚያስፈራሁኔ ታከፈተናበመውደቅከትምህርትዓለም በመጥፋትላይ ያሉትለምን
ይሆንችግሩንበትምህርትሚኒስቴርላይማላከክይሻላልወይስየእራሳቸውንችግርማየትስእየተማሩያሉትእነ ዛጥቂት
ጎበዞቹ ተማሪዎች ወይስ?ያለፉትም ሆነእየመጡ የሚገኙ ተማሪዎች ኩረጃን በመተማመን በትጋት ባለመስራት
ባለማጥናትይሄውጤትእየተመዝገበመሆኑአያጠራጥርም ብዙሺህ ተማሪዎችም በስርቆትበማለፍእናስርቆትላይ
መመርኮዛቸው ውጤቱያሳያልታዲያትምህርቱን ናውጤቱየተማሪው የጉብዝናሃይሉበዚህመልኩከቀጠለነ ገላይከባድ
የሃገርውድመትይጠብቀናልተማሪውም ከማጥናትወደትምህርትከመዞርበላይትምህርቱላይተስፋበመቁረጥ ላይ
ይገኛልእውነ ታው ይሄስትራቴጂ ትክክልመሆኑአይካድም ግንደሞ በአሁኑይሄእየሰራእን ዳልሆነየተማሪው ውጤት
ማሳያ ሆኖናል በዚህ የውጤት ማሽቆልቆል ችግር ላይ የሃገሪቱ መን ግስትም የትምህርት ሚኒስቴርም ሊሰራበት
ይገባል:
:ታዲያየተማሪው ውጤት አለማምጣት በባሌ ሮቤ ከተማ በሚገኙ የግልም የመን ግስትም ትምህርት ቤቶች
በስፋትእየታየነ ው ይሄችግርምን ድንነው ለዚህ ችግርስመፍትሄስምንይሆንበባሌ ሮቤ ትምህርትቢሮተገኝተን
የትምህርትቢሮሀላፊውንአቶ. .
..
..
..
.አነ
ጋግረናቸው የተለያዩጥያቄዎችንጠይቀንየሰጡንምላሽ

እድገት:
-ባባሌሮቤከተማ የ12ክፍልተማሪዎችውጤትእን
ዴትነ
በርአሁን
ስበምንአይነ
ትሁኔ
ታላይነ
ው?

አቶሞቱማ: -
ከ2014በፊትዩኒቨርስቲላይመሰጠትከመጀመሩበፊትanal ysi
s(የተማሪው ውጤትትን ተና)አይታወቅም
ነበርምክንያቱም የፈተናአሰጣጥ ሂደትየተበላሸነበርለኩረጃየሚዳርጋቸው ወቅትስለነ በርበዛንሰአትየጋሸበነፅብነበረ
የምናገኘው ስለዚህብዙተማሪዩኒቨርስቲይጎርፋልያልፋሉግንውጤታማ አይሆኑም ያልተለየተማሪይሆናልዩኒቨርስቲ
ውስጥ ሚኖረው ከዛግንከ2014ወዲህበጣም ተጣርቶነ ው ሚያልፉትባከኝanalysi
sእንደእኛከተማም ከዛበፊት
የጋሸበነጥብነ በረንየፈተናአሰጣጡ ልክአነበረም በአጭ ሩኩረጃአለማለትነ ው ኩረጃው ደሞ ከእኛአቅም በላይነበር
ምክንያቱም soci
almedi
aላይበmessageበተለያዩነገሮችመልስይለቀቃልስልክእን ዳይዙ በፖሊስእናስፈትሻለን
ነገርግንተማሪው ደብቆይገባልበዛንሰአትmedi aከመዝጋትውጪ መን ግስትም የችግሩመን ስኤየፈተናአውጪ ውን
ማንነትሊደርስበትአልቻለም ሚዲያመዘጋቱደሞ ሃገሪቷላይትልቅችግርሲያደርስነ በርለዛሚዲያውንመዝጋትአቆመ
ፈተናውንበብዙቁጥጥርየፌደራልፖሊስጭ ኖአምጥቶያደርሳልወረዳዎች ጋርሲገባግንር/ መምህሩብቻውንበጋሪ
ይዞትይሄዳልችግሩምንእን ደሆነመንግስትም ስላላወቀየተሻለየሚለውንሃሳብይዞመጣ ለተማሪው በአን ድአቅጣጫ
ፈተናመስጠት

እድገት:
-ይሄአሰራርተማሪው ለመጀመሪያጊዜዩኒቨርሲቲመግባቱከቤተሰብመለየቱብዙበገሮችሲጓደልባቸው ጭ ን
ቀት
ውስጥ አይከተውም ለውጤትማሽቆልቆልስአይዳርገውም?

አቶሞቱማ: -መን ግስትእን ግዲህሌላመፍትሄሲያጣ ይሄንመፍትሄአመጣ በ2014ይሄመፍትሄሲመጣ ለሁሉም አዲስ

ነው ስራውም አዲስነ ው አይደለም ተፈታኙፈታኙም የፈተናአስተዳዳሪዊችሁሉም የተጨ ነ ቁበትእናተማሪውም የበለጠ
የተጨ ነቀበት ጊዜ ነ ው 2015 በአንፃ
ራዊ ይሻል ነበር ንግግር የተሻለ ነ
ው ለምንልምዱ መጥቷል i nfor
mati
on
ተሰራጭ ቷልለዛየተሻለነ በርእናም ደሞ ይሄንነ ገርገምግመናልከፈተናዎችኤጀን ሲጋርበመሆንአዲስአበባላይሆነ ን
ተማሪተጨ ን ቆየነ በረበትሼኮችናቄሶች ተሰብስበው ልጆችንያረጋጉበትበጣም t ensi
onተፈጥሮነ በርበተለይሴቶች
ላይእኛም orientat
ionሰጥተናልለማረጋጋትም ሞክረናልብዙጭ ን ቀትነበርየካምፖስሁኔ ታለካምፖሱአዲስመሆን
የፈተናአሰጣጥ ዘዴአዱስመሆንእን ደውም ግምገማው ላይቢቀርይሻላልሌላመፍትሄቢገኝስን ልነ ውርሌላመፍትሄ
እንዳይሰጥ ያደረገንችግርደሞ pl anA እናplanB አለ ይሄንplat
form ለመስጠት onl i
neበዩኒቨርስቲ ደረጃ
ለመስጠትpl anAየታብሌቱማለትነ ው አልተሳካም ታፕሌቱከቻይናነ በርሚገባው መግባትአልቻለም ሌላው ደሞ
በተፈታኞቹላይእራሱእኛም የሸፈነ ው መንግስትም የሸፈነ
ው ለጆሮሚሰቀጥጥ ችግሮችም ተከስቶነ በርስለዚህአማራጭ
ጠፍቶእን ጂ ጥሩተብሎ አይደለም ችግሩሁሉም ክልልላይአለግንደሞ ጥሩየተሻለትውልድለመፍጠርየትምህርትእና
የፈተናስርአትማሻሻልግድነ ው

እድገት:
-ተማሪዎችበዚህልክውጤታቸው እን
ዲወርድያደረገው ምን
ድን?

አቶሞቱማ:
-ብዙብዙነ
ገሮች አሉአን
ደኛየተማሪዎች የዝግጅትጉድለትየተማሪየኋላታሪክ(
backgr
oundoft
he
students)backgr
oundምን ድንከተባለአንድተማሪዎቹበደንብተምረው 12ኛክፍልአልደረሱም ሁለትተማሩዎቹበ
socialmediaተጠምደዋልተጠምደዋልስልሱሱአሸን ፏቸዋልአለም ሞባይልውስጥ ገብታለችእዛውስጥ ያለው ሱስ
ከተማሪአቅም በላይሆኗልባህልናእምነ ቱንተጠቅሞ ካልተከላከለበስተቀርወላጅም አስተማሪም ስለማይከለክላቸው
በዚህ ተይዘዋል ልጆቹ ሌላው በመማር ማስተማር ሂደት ላይ በጥራት ተምረው ያልደረሱ ልጆች ናቸው ምክን ያቱ
መገለጫ ው cov id19እንደገናየሃገራችንየፖለቲካሁኔ
ታአለመረጋጋቱብዙትምህርትቤቶችሲዘጉብንነ በርዩኒቨርስቲም
ሲዘጋነ በርየፖሊሲጉዳይኢህአዴግያወጣው የትምህርትፖሊሲጉዳይየ1993ማለትነ ው

እድገት:
-ከ2014እና2015በኋላያሉትአሁንላይሚፈተኑትስበምንአይነ
ትዝግጅትላይናቸው?
?

አቶ ሞቱማ:-planA እናpl anB አልተለየም እስከ አሁንድረስ ዘን ድሮ የትምህርት ስብራትንለመጠገንወይም

ለማስተካከልከፍተኛየህዝብእን ቅስቃሴ በየደረጃው እየተደረገነ ው ከምዝገባጀምሮማለትነ ው ምዝገባው በጥን ቃቄበ
surv
erእንዲሆንነ ው የተደረገው ማለትነ ው ቀጥታየመዘገብነ ውንወደትምህርትቢሮነ ው ምናስተላልፈው ሌላው የ12ኛ
እናየ8ተኛክፍልሃገርአቀፍፈተናናየክልልፈተናዎችንየውጤትትን ተናተሰርቷልበትን ተናው መሰረትበውጤትደረጃ
በ12ኛክፍልፈተናእኛአስረኛላይነ ንእን ደኦሮሚያበ8ተኛክፍልክልላዊፈተና1ኛደረጃላይነ ንልጆችንበማሳለፍማለት
ነው አንደኛደረጃየያዝነ ው ከ2224ተማሪ802ተማሪዎችንጥለንነ ው ወድቀዋልማለትነ ው ይሄንትን ተናከከተማ እስከ
ክፍለከተማ ትምህርትቤትካወረድንበኋላሌላመፍትሔ ውስጥ ገባንየትምህርትትራን ስፎርሜሽንክለብ / የትምህርት
ለውጥ ክለብንአቋቋምንማለትነ ው ይሄእን ደኦሮሚያበፕሬዝዳን ቱነው ሚመራው የትምህርትቢሮፀሃፊነ ው ሁለተኛ
ደሞ የከተማው ከን ቲባሰብሳቢ ነ ው እስከሰባትሚደርሱ አባላቶች አሉትበክፍለከተማም በቀበሌም ተቋቁሟል ይሄ
የመፍትሔ አቅጥጫ ክልሉነ ው ያስቀመጠው ከክልልደረጃእስከትምህርትቤትደረጃተቋቅሟልበእያን ዳዱ ትምህርት
ቤትየትምህርትባለሙያዎች ሰብሳቢ ሆነ ው እየሰሩነ ው ምን ሰራው ስራም የህዝብ mobi li
zat
ionመፍጠርነ ው ይሄን
የትምህርትስብራትንለትምህርትባለድርሻአካላትማህበረሰቡ መምህራንተማሪው የትምህርትጽ/ ቤትአወያይተናል
አንደኛየትምህርትስብራትአጋጥሞናል እን ዴትነው መጠገንያከብንየእናን ተድርሻምን ድንሚለውንጠይቀንእን ዴት
እንውጣ ተማሪው ወላጅንመምህርንአማክረንበቅን ጅትየትምህርትስብራቱንእን ውጣ የሚልአቋም ላይ ደረስንየሆነ
ስሜት ውስጣቸው ላይ ፈጠርን t eaching l
earni
ng process እንዲደግፉ ተማሪ ሞባይልን ከትምህርት ቤት
እስክንከለክልብለናልst i
l
lነው ስልኩ አለመፅሐፍስለሌለsof tcopyለመጠቀም ይይዛሉይሄንካደረግንበኋላአቶ
ሙላቱሞቱማ የሮቤ ከተማ ከን ቲባናቸው አን ዱንHi ghschoolእሳቸው ናቸው የያዙትብዙ ተማሪአለፈም ጣለም
በሚቀጥለው አመትእሱ ይጠየቃልማለትነ ው ስለዚህ ካሁኑስራመስራትአለብንይሄንእየሰራንየመምህራንቁጥር
እጥረትብቃትእጥረትችግርየመምህራንትኩረትያለመስጠትችግርበኦሮሚያክልልr esearch ተሰርቶ47%per cent
መምህርስራእየሰራአይደለም 53%per centብቻነ ው እየሰራያለው ለዚህ47%በአመትእስከስድስትቢሊየንብርነ ው
ሚከፈለው በዛው ውስጥም 27%per centትምህርት ቤት የማይመጣ 7%per centትምህርት ቤት መጥቶ ክፍል
የማይገባ5%per centትምህርትቤትመጥቶክፍል ገብቶየማያስተምርእን ደዛተዘርዝሮአን ድ ላይ 47% percent
በትክክልትምህርትእየሰጠ አትደለም ይሄከፍተኛችግርነ ው ተማሪውም ከsoci almediaጋርየተያያዘቸልተኝነ ትስርአት
አልበኝነትትምህርትቤትአከባቢ የነ በሩየሱስን ግድ ቤቶች አልጋቤቶች ይሄይሄተደማምሮ የተማሪው የትምህርት
አቀባበል ሁኔታንዝቅ አድርጓታል እኛደሞ ይሄንመፍትሔ ይዘንተማሪውንለማስተካከል የመማርማስተማርሂደትን
ለማስተካከልmobl izeእያደረግንነ ው ወደለውጥ ጓዳናእን ገባለንብለንእየሰራንነ ው ያለነው

እድገት:
-ፕሮፌሰርብርሃኑነ
ጋያመጡትንይሄንአዲሱንስትራቴጂ እርሶበምንመልኩያዩታል?

አቶሞቱማ: -ፕሮፌሰርብርሃኑነ ጋስትራቴጂውንአላመጡትም የትምህርትr oadmapአለ2010ላይ የወጣ Hast y

gener
ali
zati
onይባላልእዛላይነ ው ሚደረሰው ለምሳሌጥራዝነ ጠቅን ግግሮችአሉብርሃኑነ ጋእንዲ ጥሎም አድርጓን
አድሎ ሰርቶስብሰባላይሲሰበሰቡ ያነ ሳሉእኛም እን መልሳለንየትምህርትአሰጣጡ ግራከመጋባትወደጥራትእየመጣ
ነው ያለው ለምሳሌ በአቋራጭ ለመበልፀግ የሚፈልጉ ባለስልጣናት እን ዳሉ ሁሉ በአቋራጭ ዩኒቨርስቲለመግባት
የሚፈልግ አለይሄግልፅነ ው እናብርሃኑነ ጋሳይሆንr oadmapየተቀመጠ አቅጣጫ ነ ው ትምህርትንከማዳረስወደ
ትምህርት ጥራት መምጣት አለብንግድ ነ ው ዩኒቨርስቲዎቻችንወድቀዋል የትምህርት ጥራት የላቸውም ተማሪውም
የሚመጣው ጥራቱንካልጠበቃሁለተኛደረጃ ነ ው ስለዚህ ዩኒቨርስቲውንማጥራትአለብንሁለተኛደረጃውንማጥራት
አለብንአን ደኛደረጃደሞ ቅድመ መደበኛአለKGማስተማርግድሆኗልየምገባpr ogram አለሌላው እንደሚን ስቴር
አንድንነገርየሚመራውንሰው ጥሩየአመራርስልትሊሰጥ ይችላልእናእሱየእራሱappr oachsty
leነው በዛይደነቃል
ግንተመርኩዞሚሰራው በተከለሰው የትምህርትፖሊሲ ነ ው የኢህአዴግንየትምህርትስትራቴጂ ከልሰንበr oadmap
ክለሳነ ው አልተቀየረም changeandr evi
seአለመቀየሩንየሃገሪቷአቅም አይችልም ለዛr evi
seተደርጓየወደፊት
የትምህርትፍኖተካርታበሚልም እየተሰራ ነ ው ሌላው የማን በብ የመፃፍየሂሳብ ስሌቶች ላይ መስራትነ ው እነዚህን
ሳይረዱ ይሄዳሉይደበላለቅባቸዋልየአመለካከትችግርነ በርአማርኛአለማውራትአሁንግንተቀይሯልለመልመድእየጣሩ
ነው እነዚህንነ ገሮች በማጠናከርለትምህርትጥራትእየተሰራ ነ ው:: ፕሮፌሰሩፖሊሲ ስትራቴጂ መመሪያዎች እና
አፈፃፀሞችንደረጃላይአዋሉr ul
eእናr egul
ati
onአስተካከሉቆራጥ ውሳኔወሰኑእሳቸው መመሪያዎችንስራላይአዋሉ
በእዚህ አስተዋጸኦአድርገዋልፖሊስውናየሃገሪቱስትራቴጂ ላይ ነ ው የተመሮኮዙትጥሩሰርተዋልእናመሰግናቸዋለን :
:
እሳቸውን ም የሚቃወሙትን ም አሉግንእያስተካከልንነ ው በመን ገርያለፈው ስትራቴጂ ልጆቻቸውንእን ደጓዳባቸው እየነ
ገርን
ለምንበሮቤHighschool804ተማሪተፈትኖ52ተማሪዎችናቸው ለዩኒቨርስቲያለፉትእስከ752ወደቤቱተመልሷል
ቁጭ ብሏልውድቀታችንከፍተኛነ ው::
የትምህርትi
nsat
iveንተጠቅሞ መን ግስትለለውጥ እየሰራነ
ው ለጥራትእየሰራነው::

እድገት:
-ይሄስትራቴጂ ተማሪዎችእራሳቸው ላይምንያህልእን
ዲሰሩአድርጓልብለው ያስባሉ?
በሮቤ ከየማ የሚገኙትስ
እራሳቸው ላይምንያህልእየሰሩነ
ው?

አቶሞቱማ: -
ገናእየሰራንአይደለም ጅምርላይ ነ ው ያለነውነገርግንያወያየናቸው ተማሪዎች በጣም ነ ው ሚሰማቸው
ሁሉም እንዲሰማቸው አድርገንእን ነግራቸዋለንአንዳንዱ ቤተሰብ ነ ውርያበላሸንሞባይል ገዝቶልንይላል ያውሸትም
ይሆናልግዙብለው አስጨ ን ቀው ነ
ው ሚያስገዙትሌላው የእኛም ችግርአለsof tcopyመፅሐፍስለሌላቸው በsoft
እንዲጠቀሙ አደረግንየማን በብ የመፃፍየሂሳብ ስሌት2014ነ ው የጀምረው እንደው በእኛጊዜእንዲ ቢጀምሩልንኖሮ
ብዬእፀፀታለው
ደሞ ከእንደዚህ አይነትነ ገርእንዲለዩእያደረግንነ ው ከስልክሱስከሌላም ነ ገርበትምህርትቤትአጥርስርምን ም
እንዳይሸጥ እያደረግንነው ከረንቡላእያስቀረንነው የተማሪንም የአስተማሪንም ችግርእየገመገምንነው::አንብቡእንላለን
ካላነበባችሁ ምን ም አታደርጉም አንዴ ትምህርትንካሸነፋችሁ አሸነፋችሁ ከተሸነፋችሁ ተሸነ
ፋችሁ ነ
ው ምቀሩትብለን
እራሳቸውንእን ዲያዩእያደረግንጥሩዝግጅትላይይገኛሉ: :.

እድገት:
-የዚህውጤ ትማሽቆልቆልየተማሪው ችግርነ
ው ወይስየመማርማስተማሩነ
ው??

አቶሞቱማ :ሁለቱም ነ
ው ሁሉም ባለድርሻአካላትየእራሱንሃላፊነ
ትአልወሰደም ወላጅም ተማሪውም መምህራኑም
በትምህርትቢሮእናአመራሩዘንድለትምህርትትኩረትአለመስጠትትምህርትቢሮላይየስራስልጠናአለመስጠትናይሄ
መምህራኑንይጓዳልመምህራንከተማረው በላይም የስራላይስልጠናም ያስፈልገዋልየመፍትሄአቅጣጫ ው ይሄነ
ው::

እድገት:
-ተማሪው በዚህ ውጤትማሽቆልቆልምክን ያትከትምህርትአለም እየጠፋነውጥ ይሄጉዳይበሃገሪቷላይምን
አይነትችግርያመጣል? ?የሃገሪቱመን
ግስትናየትምህርትሚንስቴርምንመስራትአለበት??

አቶሞቱማ:-ብዙችግርያመጣልየቤተሰብ መመሰቃቀልየማህበረስብ ችግርበሃገሪቷላይ የስራአጥ መጠንይበዛል

ተስፋየቆረጠ ትውልድይበዛልየሃገርፍቅርንያጣልስርአትአልበኝነ
ት

እድገት:
-በዚንያህልቁጥርተማሪው ከትምህርትመራቃቸው መውደቃቸው ለመጪ ው ትውልድምንአይነ
ትአመለካከት
ይዞይመጣል??

አቶ ሞቱማ:-የማያነ
ቡ ተስፋ ይቆርጣሉ አን
ዳንዶች ደሞ ወደጥናት ገብተዋል ጥሩ ነ
ገርእን
ዲመለስ እየዳከርንነ
ው
እየታገልንነ
ው::

እድገት:
-ሃገሪቷእን
ዳትመሰቃቀልተስፋሚቆርጥ ትውልድስራአጥ ወጣትእን
ዳይበዛምን
ድንመፍትሄው?

አቶሞቱማ:
-አን
ደኛው ወደትምህርትጥራትመምጣትነ
ው ተማሪው ዩኒቨርስቲእን
ዲገባየስራእድልመፍጠር

እድገት:
-ለሰጡንማብራሪያምላሽከልብነ
ው ምናመሰግነ
ው

አቶሞቱማ:
-እኔ
ም አመሰግናለሁ