Part II Ikalawang Markahan Kompendyum Filipino 10

G10 – FILIPINO – IKALAWANG MARKAHAN
Republic of the Philippines

Department of Education
SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

PANGALAN:
GRADE 10 FILIPINO IKALAWANG MARKAHAN-NOBELA

Kompendyum sa akdang Ang Matanda at ang Dagat
A. KOMPETENSI/MELC:
F10PB-IIf-78
Naihahambing ang akda sa iba pang katulad na genre batay sa tiyak na mga
elemento nito
F10PT-IIf-74
Nabibigyang- kahulugan ang mahihirap na salita, kabilang ang mga terminong
ginagamit sa panunuring pampanitikan
B. BASAHIN NATIN:
Si Ernest Miller Hemingway (21 Hulyo 1899 – 2

Hulyo 1961) ay
isang Amerikanong manunulat at tagapamahayag.
Noong dekada 1920, naging bahagi siya ng pamayanan ng mga
taong umalis sa sariling bansa upang manirahan sa Paris, at isa
sa mga beterano ng Unang Digmaang Pandaigdig na lumaong
nakilala bilang "ang Nawawalang Salinlahi." Noong 1935,
natanggap niya ang Gantimpalang Pulitzer para sa Ang
Matandang Lalaki at ang Dagat (o The Old Man and the Sea
sa Ingles). Noong 1954, napagwagian niya ang Gantimpalang
Nobel para sa Panitikan.
https://tl.wikipedia.org/wiki/Ernest_Hemingway?fbclid=IwAR06dsSr_cCxXZEeGPMV7zb_Bby
zfYsdWjQlJ-Fkljt2b8Yc2AqjjDsVw1I
C. PAGYAMANIN NATIN:
IBIGAY MO NA. Tukuyin ang katumbas na letra ng bawat numero upang mabuo
ang salita. Isulat ang letra sa loob ng kahon na nakalaan para sa bawat bilang.
Gawing gabay ang talaan.

(24) (3) (4) (3) (21) (3) (1) (3)
76
Address: Macabulos Drive, San Roque, Tarlac City
Telephone No.: (045) 982-0374
Email Address: tarlac@deped.gov.ph

(1) (3) (12) (9) (3) (21)
(1) (3) (5) (14) (12) (3) (21)

(4) (3) (21) (5) (9) (3) (20)
(26) (10) (13) (4) (2) (18) (10) (26) (13) (2)
D. IUGNAY NATIN:
Ang nobela ay itinuturing na makulay, mayaman at makabuluhang anyo ng

panitikang tuluyan? Binubuo ito ng mga yugto na nagsasalaysay ng mga kawing-kawing na
pangyayari ng buhay ng mga tao na bukod sa nagbibigay-aliw ay nagpapakilos at
pumupukaw sa damdamin at kamalayan ng mga mambabasa. Sa nobela, maraming
pangyayari ang inilalahad, samantalang sa maikling kuwento, iisang pangyayari lamang ang
inilalahad. Iisa ang balangkas ng nobela at maikling kuwento ngunit nagkakaiba lamang ito sa
nilalaman dahil ang mga pangyayaring isinasalaysay dito ay may kaugnayan sa lipunang
ginagalawan ng mamamayan at naglalarawan ng kultura ng bawat bansang pinanggalingan
nito.
TALA-KAALAMAN. Itala ang kaalaman na pupuno sa talaan.
77
Telephone No.: (045) 982-0374

NOBELA
Ano ang Nobela?
Paano ito lumaganap?
Ihambing ito sa ibang uri ng akda.
E. TALAKAYIN NATIN:
Ang isang nobela ay may mga katangiang dapat taglayin. Ito ay ang
sumusunod: a.) maliwanag at maayos na pagsulat ng mga tagpo at kaisipan, b.) pagsaalang-
alang sa kailangang kaasalan, c.) kawili-wili at pumupukaw ng damdamin, d.) pumupuna sa
lahat ng larangan sa buhay at sa mga aspekto ng lipunan tulad ng gobyerno at relihiyon, e.)
malikhain at may dapat maging maguniguning paglalahad, at f.) nag-iiwan ng kakintalan.
Elemento ng Nobela
a. Tagpuan - lugar at panahon ng mga pinangyarihan
b. Tauhan - sa nagpapagalaw at nagbibigay-buhay sa nobela
c. Banghay - pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari
d. Pananaw - panauhang ginagamit ng may-akda (a. una-kapag kasali ang may-akda;
b. pangalawa- ang may-akda ang nakikipag-usap; c. pangatlo- batay sa nakikita o
obserbasyon ng may-akda)
e. Tema - paksang-diwang binibigyang-diin sa nobela
f. Damdamin - nagbibigay-kulay sa mga pangyayari
g. Pamamaraan - estilo ng manunulat/awtor
h. Pananalita - diyalogong ginamit
i. Simbolismo - nagbibigay nang mas malalim na kahulugan sa tao, bagay, at
pangyayari
AND MATANDA AT AND DAGAT
Isinalin ni Jesus Manuel Santiago

Isang nobela mula sa Estados
Unidos ni Ernest Hemmingway
78
Telephone No.: (045) 982-0374

1. PAGKILALA SA MAY-AKDA
Ernert Hemmingway ang awtor ng nobelang ito na isinalin ni Jesus Manula Santiago sa
Filipino. Isinulat ito ni Hemmingway sa Cuba noong 1951 at inilabas noong taong 1952. Ang
nobelang ito ay isang produksyon hango sa mga naging karanasan ni Hemmingway bilang
isang awtor sa loob ng 16 taong. Nang matapos gawin ang nobelang ito, ninanais nyang
ipahiwatig sa mga kritiko na hindi pa nagtatapos ang kanyang pagiging manunulat sa
pamamagitan ng pagpublish ng nobelang ito.
2. URI NG PANITIKAN
Ang uri ng panitikan na ginamit ay realismo sapagkat ang paniniwala na ang karaniwan ng
kamalayan ay hindi pagkakamali kundi lohikal ito na mangangatwiran sa tunay ng mundo.
Ang pagkatao ni Santiago ay naaangkop sa mga ilang mamamayan na nakakaranas ng
ganoong pagsubok sa buhay.
3. LAYUNIN NG AKDA
Ang akda ay ninanais na hingkayatin ang mga mambabasa na maging matatag ang loob at
magkaroon ng tiwala sa sarili sa kabila ng mga sinasabi ng ibang tao, maganda man ito o
hindi. Ipinapahiwatig nito na gawin sa kabila ng paghihirap na nadaranasan ngunit patuloy
pa ring nilalabanan ang anumang pagsubok na dumarating, sa huli nakakamtan ang kayang
hiling. At napapatunayan sa lahat na kaya gawing ang anumang ninanais.
4. TEMA O PAKSA NG AKDA

Ang tema ng nobela ay naangkop rin sa kasalukuyang pamumuhay ng tao. Isang aral na
inilahad ng kwentong ito ay nagpapakita ng pakikipagsapalaran sa buhay. Maihahambing ito
sa pang-arawang gawain ng lahat sapagkat naitaguyog ang sarili sa kabila ng labis na
pagsubok na dumating.
5. MGA TAUHAN / KARAKTER SA AKDA

Santiago - isang masipag at matapang na matandang mangingisda na nakahuli ng isdang
Marlin
Manolin - bantang kaibigan ni Santiago na sumasamang mangisda sa kanya dati
6. TAGPUNAN / PANAHON
Ayon sa nobela, naibanggit na it ay nasa isang Cuban na nayon at nagsimula ang kwento sa
dagat kung saan mangingisda si Santiago na pursigidong makahuli ng isda.
7. NILALAMAN / BALANGKAS NG MGA PANGYAYARI

Kung iisipin, ang nobela ay isang pangkaraniwang kwento ng isang pangkaraniwang buhay ng
mangingisda. Subalit, nabigyang-diin ng awtor na ang buhay may maihahambing sa isang
malawak at malalim na dagat. Mararanasan ang mga pagsubok sa buhay gustuhin man ito o
hindi. Ngunit ito ay nagbibigay rason upang maging matatag ang isang tao at mapatunayang
ang nais ipahiwatig nito sa iba katulad na lamang sa karanasan ng awtor matapos na
magawa nito ang nobelang ito.
8. MGA KAISIPAN O IDEYANG TAGLAY NG AKDA
79
Telephone No.: (045) 982-0374

Isang uri ng maikling kwentong na nagsasalaysay tungol sa isang mahalagang pangyayari ng

kinasasangkutan ng pangunahing tauhan o ilang karakter na isinama sa nobela. Ito ay
kwento ng pakikipagsapalaran sa buhay sapagkay ipinakita ang mga pangyayari at naganap
sa pangingisda ng matandang si Santiago. Ang paghihirap ng kanyang dinanas sa paghuli ng
isa hanggang sa ito ay halos wala nang matira dahilan ng pagtangkang kainin ng mga pating.
Ang patuloy na pananalig na darating din and swerte sa buhay na inaantay. Kahit gaano man
karami at kahirap ang pagsubok na dumating sa buhay ay patuloy parin at nakikipaglaban
tayo. Sa bawat hirap na ating nadadanas, palagi rin itong may kalakip na kaginhawaan na
nararapat sa atin.
9. ISTILO NG PAGKAKASULAT NG AKDA / TEORYANG PANITIKAN
Ang awtor ay gumamit ng pasalaysay na istilo sa nobelang ito. Isa itong kwentong
maiihambing sa tunay na buhay subalit sa umpisa ng kwento ay mahirap maunawaan ng
mambabasa ang nais ipahiwatig ng kwento, ngunit ng lumaon naipakita nito ang nais na
maipakita ng awtor sa kwento.
10. BUOD
Pumalaot si Santiago sa dagat upang mangisda sa pagnanais na makahuli ng maraming isda
para sa kanyang pangkabuhayan. Hindi niya naisama ang kanyang kasa-kasamang binatilyo
kaya mag-isa lamang itong nung umalis. Subalit ilang araw na siang nasa dagat at wala paring
siyang mahuling isda. Inabutan pa siya ng bagyo habang nasa laot at naubos na ang baon
niyang pagkain.
Gusto na sanang umuwi ni Santiago subalit hindi siya sumuko at nagpatuloy hanggang sa
makahuli siya ng isang malaking isdang Marlin. Subalit maraming pating ang nagtatakang
kunin ang Marlin. Nagtagisan sila ng lakas at sa huli kahit halos malaki ang nakain ng mga
pating, naiuwi pari ni Santiago ang isang Marlin sa kanyang tahanan.
https://johnartquittungsten.blogspot.com/
PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
F. SUBUKIN NATIN:
Suri sa Uri: Balikan ang tauhan sa nobelang binasa. Isa-isahin ang mga kilos o gawi,
paniniwala at saloobing taglay nito na maaaring gawing huwaran tungo sa mabuting
pamumuhay. Ihanay ang sagot sa talahanayan sa ibaba.
80
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
Kilos o Gawi Saloobin o Paano gagawing

Paniniwala huwaran?
Santiago
Ano-anong pakikipagsapalaran ang hinarap ni Santiago (ang matanda) sa nobela? Isa-isahin

ang mga ito, gayundin kung anong uri ng tunggalian at ang naging bunga nito.
Pakikipagsapalaran ni Uri ng Tunggalian Bunga

Santiago
G. SA PALAGAY MO?
Lip-Nayan. Pangyayari sa lipunan at paksa ay may uganyan.

Ano-anong kalupitan at karahasan sa lipunan ang malinaw na inilalarawan sa nobela?
Gumuhit ng isang bagay o simbolismo na kakatawan dito. Ibigay ang iyong pagpapaliwanag
sa patlang na nakalaan.
SIMBOLISMO
81
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
H. AYOS NA:
SaMuKda. Sagot Mula sa Akda.
 Sa iyong palagay, bakit pinamagatang “Ang Matanda at ang Dagat” ang

nobela?
_________________________________________________________________
_____________________________________________________
 Ano ang positibong epekto ang naidulot ng dagat kay Santiago?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
I. TAYAIN NATIN:
Ihambing ang akda sa iba pang katulad na genre o akda sa tiyak na mga
elemento nito.
Ang Matanda at ang
Dagat (Pamagat ng Nobelang
(Pamagat ng Nobelang napili mo)
Tinalakay natin)
Pangunahing Tauhan
Tagpuan
Taon kung Kailan

Naisulat/Nailathala
Temang Tinalakay sa nobela
Maikling buod
Mga napansin mong

pagkakapareho ng dalawang
nobela
Mga napansin mong
pagkakaiba ng dalawang
nobela.
82
Telephone No.: (045) 982-0374

PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
Pangkalahatang komento sa ginawa mong paghahambing:
Pangalan at Lagda ng Mag-aaral Pangalan at Lagda ng Magulang
83
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN:

Kompendyum sa akdang Ang Matanda at ang Dagat
A. KOMPETENSI/MELC:
F10PD-IIf-72
Nabubuo ang sariling wakas ng napanood na bahagi ng teleserye na may
paksang kaugnay ng binasa
B. BASAHIN NATIN:
Ang Philippine Drama, o mas kilala bilang teleserye o teledrama, ay

maaaring i-uri sa iba’t-ibang anyo at genre. Ang teleserye/teledrama ay isang uri
na napapanood sa telebisyon na karaniwang hindi makatotohanan o walang
pawang
pruweba na masasabing ito ay totoo. Nagmula ito sa dalawang salita na “tele”, pinaikling
salita para sa “telebisyon”, at “serye”, salitang Tagalog para sa “series” at “drama” para
naman sa drama. Ang salitang Teleserye ay karaniwang ginagamit bilang pangkalahatang
katawagan para sa mga Filipino soap operas sa telebisyon, bagaman naging opisiyal lamang
ito noong taong 2000 nang unang inere ng ABS-CBN, isang Filipino network, ang teleseryeng
pinamagatang “Pangako Sa ’Yo”. Sa kabilang dako, tinatawag din namang “telenovelas” ang
mga Filipino soap operas. Ngunit, mula noong taong 2010, opisiyal nang ginagamit ng GMA
Network ang teledrama bilang pagkakakilanlan sa kanilang Philippine TV Series na may
kinalaman sa drama.
Masasabi nating may pagkakahambing ang Teleserye sa mga klasikong soap operas
at telenovelas pagdating sa katangian at pinagugatan. Gayun pa man, habang tumatagal ay
nagbabago at nagkakaroon ito ng sariling katangian na malimit na inilalarawan sa
makatotohanang pakikipagkapwa ng mga Pilipino. Ipinapalabas ang teleserye limang beses
sa isang linggo, at madalas pang inuulit tuwing sabado at linggo. Nakakaakit ito ng malawak
na manonood kabilang na ang mga bata at matatanda pati narin ang mga kababaihan at
kalalakihan lalo na’t ito ang may pinakamataas na kinikita sa Philippine television. Tumatagal
ito ng tatlong buwan hanggang isang taon, o mas matagal pa, depende sa kagustuhan ng
madla.
https://tl.wikipedia.org/wiki/Teleserye
IYONG LARAWAN AY PAMILYAR. Tukuyin kung anong mga palabas sa telebisyon

ang mga sumusunod na larawan. Isulat ang sagot sa patlang na nasa ibabang bahagi
ng
bawat larawan.
84
Telephone No.: (045) 982-0374

D. IUGNAY NATIN:
Likas sa mga Pilipino na mapaglibang sa mga

libreng oras nito. Subalit ang paglilibang noon ng
ating mga ninuno ay nagugat sa mga ritwal nito. Gaya ng
ritwal sa pagtatanim, pakikidigma o may kinalaman sa
pangaraw-araw na buhay ng tao ay sinasaliwan ng awitin
at sayaw bilang pagtawag sa mga espiritung kanilang
pinaniniwalaan. Nang dumating ang mga Espanyol sa
bansa, nanatili ang mga ritwal sa mga liblib na lugar ng
bansa at nadagdagan ang uri ng panitikan na sa kalaunan
ay inibig ng
mga katutubo ang mga ito dahil sa bago sa kanilang paningin at pandinig. Hindi rin naglaon
ang mga uri ng panitikang ito ay naging bahagi ng buhay ng ating mga ninuno bilang isang uri
ng libangan. Mula sa mga babasahing may temang relihiyon gaya ng mga awit, korido,
pasyon ay nabaling sa panonood ng mga panitikang ito gaya ng senaculo, moro-moro at mga
dula- dulaan. Nang masakop ang bansa ng Amerika ay ipinakilala ang mga makabagong uri
ng panitikan na may kasamang teknolohiyang gamit. Ito ay ang pinilakang tabing at
telebisyon.
85
Telephone No.: (045) 982-0374

https://www.academia.edu/33765254/Kaligirang_Pangkasaysayan_ng_Soap_Opera_sa_Pilip
inas
SAAN KA NAGMULA? Tukuyin kung saan nagmula ang mga sumusunod na Teleserye.
E. TALAKAYIN NATIN:
KASAYSAYAN NG TELESERYE SA PILIPINAS
Makikitang malaki ang ikinaunlad ng panitikan sa ating bansa. Ito

ay naging midyum upang ipahayag ang saloobin, hangarin, pangarap ng isang Pilipino sa mga
akdang pampanitikan mula sa simpleng tula hanggang sa isang pelikulang napanonood. Malaki
ang naging impluwensya ng panitikan sa buhay ng mga Pilipino gamit ang iba’t ibang uri ng
midyum. Sinasabing ang telebisyon ang pinakamakapangyarihang midyum sapagkat ito ay
may kakayahang abutin ang napakaraming tao dahil sa lawak nararating ng signal nito. Ang
mga dulang pantelebisyon ang pinakatutukan sa loob ng tahanan ng pamilyang Pilipino
noong dekada 50. Kinilala itong soap opera.
Ang soap opera ay kuwento tungkol sa ilang karakter at sa

kanilang pakikibaka sa buhay, na inilalahad sa naratibo na punong-puno ng emosyon
(melodrama) at kadalasan, sa eksaheradong paraan. Ang istraktura nito ay ipinalalabas nang
30 hanggang 45 minuto. Pinalalabas Lunes hanggang Biyernes. Pinalalabas nang panghapon
o kaya sa primetime. Kadalasan ang tema nito ay kuwentong pamilya – nawalan ng anak o
nagkapalit ng mga anak, kuwentong pag-iibigan ng mayaman at mahirap, o agawan ng
mana. Ang katangian ng mga soap opera ay masalimuot, may nawawalang bagay o tao, may
babawiing bagay o tao at malinaw kung sino ang bida at kontrabida. Ang soap opera ay
kilalang genre ng
86
Telephone No.: (045) 982-0374

mga babae dahil sa karamihan sa mga manonood nito ay babaeng naiiwan sa bahay (Cantor
and Pingree, 1983).
Anumang katawagan ng mga ito ito ay mga dramang palabas sa

telebisyon na nag-ugat sa soap opera. Ang mga kuwento nito ay makabagdamdamin na
umiikot sa pag-ibig at drama sa pamilya na sumasabay sa panlasa ng mga manonood. Ang
RPN 9 ang nagpalabas ng mga Asianovela noong dekada 80. Ipinalalabas ito sa umaga tuwing
Sabado ngunit hindi naka-dub sa Filipino. Mga Chinese series ang ipinalalabas noon
hanggang ipnalabas nila ang “Oshin” ng bansang Japan noong 1991. Taong 2003 ipinalabas
sa ABS-CBN ang Meteor Garden na kinagat ng mga manonood. Sinundan ito ng Meteor Rain
at Meteor Garden II. Hindi rin nagpahuli karibal na network na GMA sa parehong taon sa
pagpapalabas ng mga teleserye na mula naman sa bansang Korea ang “Bright Girl” na
sinundan ng “Endless Love: Autum in my Heart” (2003) na pinabidahan nina Song Seung-
heon, Song Hye-kyo and Won Bin. Dahil sa naging maganda ang pagtagkilik ng mga
manonood ay sinundan ito ng GMA na Endless Love: Winter Sonata (2003) at Endless Love:
Summer Scent (2004). Pinalabas sa ABS-CBN ang Spring Walts (2007) na mula sa Korean
series na Endless Love. Simula nito nagpalabas na ng mga Koreanovela ang mga malalaking
network sa bansa. Ang TV5 ay nagpalabas ng mga Koreanovela sa tanghali bilang pantapat
nila sa noontime show ng dalawang estasyon. Ilan sa mga ito ay “Hero”, “My Wife is a
Superwoman”. Kung babalikan natin ang kasaysayan ng dramang pantelebisyon, taon ang
binibilang ng soap opera at buwan naman sa teleserye. Ito ay produkto para lamang kumita
at hindi linangin ang kaisipan ng mga manonood na nasasakripisyo ang artistikong halaga
nito na hindi nakatutulong para mamulat at mag-isip ang mga manonood.
Masasabi nating isang malaking sandata ito upang hubugin ang

kamalayan ng mamamayang Pilipino upang makabuo ng isang rebolusyon. Sa paglipas ng
panahon sarisaring serye ang umusbong sa telebsiyon nariyan na ang fantaserye at
telepansaya nang magkabilang malalaking estasyon sa bansa na humugot mula sa mga
kuwento sa komiks, epikong, alamat o sabihing impluwensya ng banyagang palabas.
Magkagayunman, ang soap opera o teleserye ay kinikilala pa ring mga dramang palabas sa
ating bansa na nauuri lamang a iba’t ibang genre. Tinangkilik at inibig ng mga Pilipino dahil
ito ay nagpapakita ng tema tungkol sa kabayanihan, pananagumpay ng mabuti laban sa
kasamaan, pag-ibig at pag-asa. Gasgas mang sabihin ang mga plot ng mga ito ay patuloy pa
rin itong tinatangkilik ng masang Pilipino. Ang lahat ng mga ito ay nagpapakita ng ugali,
pamumuhay ng mga tao at karamihan sa mga drama ay sumasalamin sa suliraning
kinakaharap ng bansa, mga isyung kailangang bigyang pansin ng lipunan. Ang mga aral sa
buhay na ipinakikita ng mga dramang ito ay nagtuturo sa mga manonood kung paano
harapin ang mga suliraning kinahaharap ng bawat isa sa araw-araw. Gayunman hindi pa rin
natuto ang mga manunuood kung paano suriin ang isang palabas na pinanonood. Ang
mahalaga lamang sa kanila ay sila ay malibang, matuwa, masiyahan, maluha, mabigo o
magtagumpay kasabay
87
Telephone No.: (045) 982-0374

ng kanilang pabirito at hinahangaang artista dahil nakararanas rin sila ng mga ito o
nagbibigay sa kanila ito ng pag-asa. Subalit ang kamalayan ng mga manunuod ay hindi pa
ganap. Marapat lamang maturuan ang mga manunuood kung paano ang mahusay at
mapanuring panonood ng mga programa sa telebisyon na masasabing magbibigay sa kanila
ng dagdag kaalaman, matalas na pagkaunawa sa mga bagay-bagay sa paligid at higit sa lahat
ay kung paano magagamit ang mga impormasyong ito sa kapaki-pakinabang na paraan.
https://www.academia.edu/33765254/Kaligirang_Pangkasaysayan_ng_Soap_Opera_sa_Pilip
inas
PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
F. SUBUKIN NATIN:
BUOIN MO AKO. Mula sa mga umiiral na teleserye sa kasalukuyan, Pumili ng isa

na may kaugnayan sa paksa ng nobelang “Ang Matanda at ang Dagat”. Tukuyin ang
bahaging nagpapatunay nang kaugnayan nito at bigyang wakas batay sa iyong sariling
kagustuhan.
88
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
G. SA PALAGAY MO?
Bilang Mag-aaral, Anong teleserye sa kasalukuyan ang iyong sinusubaybayan?

Hikayatin mo ang mga kapwa mo mag-aaral na samahan kang subaybayan din ito.
Isulat ang pamagat sa loob ng telebisyon at ang panghihikayat sa patlang.
PAMAGAT
H. AYOS NA:
BIGYANG-KAHULUGAN. Para sa iyo, anong kahalagahan ang ipinapakita ng

pagkakaroon ng mga teleserye. Gamitin ang Akrostiks sa ibaba.
89
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
I. TAYAIN NATIN:
HAMBING-TINGIN. Paghambingin batay sa iyong sariling paningin.
TELESERYE NOBELA
90
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN:

Kompendyum sa Suring-basa
A. KOMPETENSI/MELC:
F10WG-IIf-69
Nagagamit ang angkop at mabisang mga pahayag sa pagsasagawa ng suring –basa
o panunuring pampanitikan
F10EP-IIf-31
Nagagamit ang iba’t ibang batis ng impormasyon sa pananaliksik tungkol sa mga
teroyang pampanitikan
B. BASAHIN NATIN:
Ang panunuri ay isang uri ng

pagtalakay na nagbibigay-buhay at diwa sa
isang likhang- sining. Hindi lamang ito
nagsusuri o nagbibigay-
kahulugan kundi ito’y isang paraan ng pagsusuri sa
kabuuan ng tao-ang kaniyang anyo, ugali, kilos, paraan
ng pagsasalita at maging ang kaniyang pakikipag-
ugnayan sa kaniyang kapwa at sa lipunang
kinabibilangan niya.
Panunuri o Suring Basa

Ang suring basa ay isang anyo ng pagsusuri o
rebyu ng binasang teksto o akda tulad ng nobela, maikling kuwento, tula, sanaysay, o iba
pang gawa/uri ng panitikan.
Ang pagsusuri o rebyu ay ang pag-alam sa nilalaman (content), kahalagahan (importance)
at ang estilo ng awtor o may-akda (author’s writing style). Sa pagsasagawa nito maaaring
gumamit ng isang balangkas o format ng suring-basa tulad ng sumusunod:
I. Pamagat, may-akda, genre

II. Buod (kung maikling kuwento, sanaysay, nobela)
III. Paksa
IV. Bisa (sa isip, sa damdamin)
V. Mensahe
VI. Teoryang Ginamit
- Panitikang Pandaigdig 10 p. 164-168
91
Telephone No.: (045) 982-0374

SURIWAN. Pagsusuri sa Larawan: Suriin ang larawan sa ibaba at ibigay ang mga
hinihinging impormasyon.
Pamagat:
Paksa ng Larawan:
Mensaheng nais ipabatid ng Larawan
https://pshermanematas.wordpress.com/2016/09/03/29/
D. IUGNAY NATIN:
Sa Mga Kuko ng Liwanag

(Isang Suring Basa)
Lumabas sa unang pagkakataon bilang isang serye sa mga pahina ng Liwayway
Magazine ang nobelang Sa Mga Kuko ng Liwanag ni Edgardo M. Reyes. Isinasalaysay nito ang
buhay pakikipagsapalaran nina Julio at Ligaya na kapwa galing probinsiya. Kinakatawan nila
ang libo-libong kapuspalad na nakipagsapalaran sa Maynila.
Si Ligaya ang naunang nagbakasakali kasama ng isang matronang babae na
nagnangangalang Mrs. Cruz na nangako sa kaniya ng isang simpleng trabaho na may
posibilidad na siya ay makapag-aral pa at makapagpadala ng kaunting tulong sa naiwan
niyang mga magulang at kapatid. Pagkalipas ng ilang panahon na hindi nakapagpadala ng
sulat si Ligaya sa kaniyang mga magulang at pati na rin kay Julio, naisip nito na sundan sa
Maynila si Ligaya upang hanapin.
Sa paghahanap ni Julio ay naharap siya sa realidad ng buhay sa lungsod. Tulad ng
ipinahihiwatig ng pamagat ng nobela, maaakit siya sa mga naggagandahang liwanag ng
Kamaynilaan.
Totoong may nilalaman ang pagkakasulat ng Sa Kuko. Ang mga simbolong tulad ng
gusali na unti-unting nagagawa mula sa mga sangkap o materyales nito na bakal, graba at
92
Telephone No.: (045) 982-0374

semento, na sa bandang huli ay magiging mistulang panginoon pa ng mga kamay at

katawang humugis dito. Ang alamat ng esterong walang nagmalasakit na tandaan, na sa
kaitiman ay maaaring nagsisimbolo na rin mismo sa kaibuturan ng lungsod.
Tunay na nahuli ng nobela ang ingay at kalaswaan ng Maynila. Talagang tugma ang
pagsasalarawan nito sa mga lugar, pangyayari at tauhang mapupuntahan, mararanasan at
makikilala nina Julio at Ligaya. Ibinibigay nito sa mambabasa ang isang makatotohanang
buhay sa Lungsod ng mga Pangarap at Kasawian.
Kung babasahin muli ang nobela, maiisip na maaari pa ring mangyari ang kuwento
nito sa kasalukuyang panahon. Baguhin lamang ang mga pangalan ng kalye sa mga
kasalukuyang pangalan nito, bigyan lang ng cellphone sina Mister Balajadia at Misis Cruz,
gawin lang mas modern ang tindahan ni Ah Tek, pasakayin lang kahit minsan si Julio sa LRT
at iba pa. Sa tingin ko pa nga, kung may makakaisip mang gawin muling pelikula ang librong
ito, magiging swak pa rin ito sa panlasa ng masa.
Kung lubog man sa dumi at alikabok ang Maynilang inilarawan sa nobela, mayroon
pa ring liwanag o pag-asang nagpupumilit na umilaw dito. Ang mga nakilala ni Julio na
mabubuting tao, kapos man sila sa mismo sa materyal na mga bagay at kahit hindi nila halos
maitawid ang kanilang mga sarili sa pang-araw-araw nilang pangangailangan, nagagawa pa
rin nilang magbigay ng tulong at kabaitan kay Julio.
Tunay na isang mabisa, walang kupas at makatotohanang salamin ng lipunan ang
nobela. Mabisa sapagkat hindi nito itinatago ang katotohanan, bagkus ipinapakita nito sa
mambabasa sa paraang hindi ito maaaring isantabi. Sa makatotohanan nitong pagkakasulat,
wala kang magagawa kundi harapin at tanggapin ito.
Totoo na malungkot mang isipin, kuwento ito ng libo libong Julio at Ligayang
ipinapadpad ng kapalaran mula sa kanilang tahimik ngunit napakahirap na buhay sa
probinsiya patungo sa buhay na hindi nila akalain na mas magiging mahirap pa.
Makatotohanan ito sapagkat hindi nito inihihiwalay ang sarili nito sa realidad ng
lipunang sinasalamin nito. Tinatalakay dito ang di-makatarungang sitwasyon ng mga
manggagawa, ang kaawa-awang kalagayan ng mga maralitang tagalungsod,ang
diskriminasyon ng ilang tao at ang bulok na sistema na nagpapatakbo rito.
na kasamaan din ang dapat iganti sa kaniyang mga kaaway. Sa huli,sabi nga ng may-akda,
paano mo mamahalin ang isang tulad ni Julio? Ano ang karapat-dapat na redemption niya sa
bandang huli? At ano ang kabuluhan at kahulugan ng kaniyang kinasapitan?
Maaaring hindi intensiyon ng nobela na sagutin ang mga huling tanong na iyan.
Maaaring inakala ng may-akda na sapat nang maging salamin ng realidad ang kaniyang
nobela. Ipinauubaya niya marahil sa ating ang paghahanap ng mga sagot, ang pagbibigay ng
kabuluhan at kahulugan sa nasabing realidad. Hindi man nito tuwirang sinasabi, maaaring
inaanyayahan nito palawakin ng mambabasa ang kaniyang kamalayan sa realidad na ito at
harinawa, sabayan ng pagkilos.
- halaw sa Isang Suring Basa (Sa mga Kuko ng Liwanag) ni Kevin Ventura, kinuha noong
Nobyembre 12, 2014 mula sa http://vjk112001.blogspot.com/2008/02/sa-mga-kuko-ng-
liwanag-isang-suring.html
93
Telephone No.: (045) 982-0374

Alamin, Suriin, Tuklasin
Sagutin ang mga gabay na tanong:

1. Isa-isahin ang mga elementong taglay ng binasang suring basa. Isulat ito sa
talahanayan. Gawin ito sa sagutang papel.
Mga Elementong Ginamit Patunay
2. Naging patas ba ang ginawang pagsusuri? Patunayan.
3. Bakit mahalaga ang pagsusuri sa anomang uri ng panitikan?
4. Pansinin ang mga salitang maysalungguhit sa suring-basa ng “Sa Mga Kuko ng Liwanag,”
paano ito nakatulong sa pagsasagawa ng panunuri?
E. TALAKAYIN NATIN:
Ang buod ay maaaring isulat sa lima hanggang anim na mahahalagang

pangungusap (lalo na kung maikling kuwento). Matapos basahin ang teksto,
balikan isa-isa ang mahahalagang pangyayari, pagdugtung-dugtungin ito at
mabubuo ang buod. Kung pelikula o kaya naman maikling kuwento, magsimula sa
pangunahing tauhan at sabihin ang mahahalagang nangyari sa kanya mula simula
hanggang wakas. Samantala, ang paksa ay sumasagot sa tanong na tungkol saan ang
binasa. Tumutukoy naman sa kung paano naimpluwensiyahan ang pag-iisip/utak/ o paraan
ng pag- iisip ng mambabasa ang bisa sa isip. Bisa sa damdamin naman ay kung ano ang
nadama at paano natigatig ang emosyon ng mambabasa. Tumutukoy ang mensahe sa kung
ano ba ang gustong sabihin ng teksto sa mambabasa, o maaari ding gustong sabihin ng
sumulat ng teksto. Nagpapahiwatig ang manunulat at hinihinuha naman ng mambabasa
ang pahiwatig nito.
Mas madaling makuha ang mensahe ng manunulat kung ang mambabasa ay may
malalim na pag-unawa sa panitikan. Mahalaga rin na masuri ang tiyak na teoryang
pampanitikan na lumutang sa nasabing akda. Halimbawa kung mas binigyang-diin ang
tungkol sa pagiging marangal ng tauhan, humanismo. Naturalismo kung pinahahatid ng
94
Telephone No.: (045) 982-0374

awtor sa pamamagitan ng mga pangyayari sa buhay ng tauhan na ang kapalaran ay bunga

ng kultura at heredity at hindi sa pamamagitan ng kaniyang sariling pagpili.
Eksistensiyalismo kung ipinakita at mas lumutang na ang naganap sa buhay ng
tauhan, mga pangyayari ay bunga ng kaniyang sariling pagpili dahil naniniwala siya na ang isa
dahilan ng existence ng tao sa mundo at hubugin ang sarili niyang kapalaran. Mahalagang
makapagbigay ng maraming halimbawa ang guro para mas malawak ang sakop ng
pagtalakay. Sa teoryang ginamit madalas nakikita din ang kahalagahan ng panitikan sa
lipunan lalo na kung ang teksto ay nasulat sa isang mahalagang panahon ng kasaysayan.
Kaugnay ng pagiging interaktibo ng tao ang pagbibigay ng sariling opinyon o reaksiyon

hinggil sa kaniyang naranasan, nakita o napanood, narinig at nabasa? Sa pagbibigay ng
tiyak na reaksiyon sa mga ito, karaniwang humahantong sa pagsang-ayon o pagtutol.
Gayunpaman, ang konsepto ng pagtutol o kawnter-asersiyon at pagsang-ayon o konsesyon
ay maaari ring mapagsama sa isang pangungusap. Maaari ring maipahayag ang argumento
sa di-ganap na pagsang-ayon o pagtutol sa tulong ng mga pang-ugnay. Suriin ang mga
halimbawa sa ibaba:
1. Totoo/Tinatanggap ko/Tama ka/ Talaga/ Tunay (nga)/pero/ subalit/ngunit/ Datapwat

Halimbawa:
Talagang mahusay ang pagkakaganap ng bawat artista sa pelikula.
1. Tama ka/ Totoo ang sinasabi mo, pero/ ngunit/
subalit Halimbawa:
Totoo naman na kakaunti ang kaniyang eksena, ngunit nagpakita pa rin ng kahusayan
sa pagganap bilang dalagang katutubo si Angel Aquino.
1. Sadyang/Totoong/Talagang, pero/ngunit
Halimbawa:
Sadyang malakas ang nais sabihin ng pelikula tungkol sa pakikipagkapwa.
- Panitikang Pandaigdig 10 p. 164-168
ISANG SURING-PELIKULA
“Harry Potter and the Sorcerer’s Stone”
Ang Harry Potter and Sorcerer’s Stone (Philosopher’s Stone) ay unang
libro ni J.K. Rowling mula sa serye ng Harry Potter. Sinasabing ang
nobelang ito ay naghatid kay Rowling ng kasikatan bilang isang mahusay
na manunulat sa buong mundo. Isinapelikula ito noong 2001 na idinirek
ni Chris Columbus at ibinahagi ng Warner Bros. Pictures. Pinagbibidahan
ito nina Daniel Radcliffe bilang Harry Potter, Rupert Grin bilang Ron
Weasley at Emma Watson bilang Hermione Granger. Tinatayang
umabot sa $980 milyon ang kinita nito na naging worldwide box office
hit at kinilala sa iba’t ibang award-giving bodies tulad ng Academy
Awards. https://www.imdb.com
Nagbukas sa isang pagdiriwang ang kuwento na kadalasang /title/tt0241527/
palihim dahil sa ang mga nagdaang taon ay laging ginugulo ni Lord
Voldemort. Bago ang gabing iyon, natuklasan ni Voldemort ang pinagtataguan ng tagong mag-
anak ng Potter, at pinatay sina Lily at James Potter. Ngunit nang itinuro na niya ang kaniyang
95
Telephone No.: (045) 982-0374

wand sa sanggol nitong anak na si Harry, ang sumpang patayin ito ay bumalik sa kaniya. Ang
kaniyang katawan ay nasira, at si Voldemort ay naging isang walang kapangyarihang
kaluluwa, NOBELA Ano ang Nobela. Paano ito lumaganap sa Kanluran? Ihambing ang Nobela
sa iba pang akdang pampanitikan naghahanap ng isang lugar sa mundo na walang makaka-
istorbo samantalang si Harry naman ay naiwang may marka ng kidlat sa kaniyang noo, ang
natatanging palatandaan ng sumpa ni Voldemort. Ang misteryosong pagkakatalo ni
Voldemort kay Harry ay nagresulta sa pagkakakilalang “ang batang nabuhay” sa mundo ng
mga wizard.
Ang ulilang si Harry Potter ay sumunod na pinalaki ng kaniyang malupit, at walang
kapangyarihang kamag-anak, ang Dursleys, na walang pakialam sa pinagmulan ng mahika at
sa hinaharap ni Harry. Subalit, sa paparating na ikalabing-isa niyang kaarawan, nagkaroon si
Harry ng kanyang unang kontak sa daigdig ng mahika nang makatanggap siya ng sulat galing
sa Hogwarts School of Witchcraft and Wizardry, na kinuha naman ng kaniyang Tiya at Tiyo
bago pa niya ito magawang mabasa, Sa kaniyang ikalabing-isang kaarawan, sinabihan na siya
ay isang wizard at inaanyayahan na pumunta sa Hogwarts. Sinabihan siya ni Hagrid na
nagturo sa kaniya kung paano gumamit ng mahika at gumawa ng potions. Natutuhan din ni
Harry na malampasan ang mga panlipunan at emosyonal na hadlang sa kaniya sa paglaban
niya hanggang sa kaniyang pagbibinata at pagharap sa makapangyarihang si Voldemort.
Marami man ang nangyari kay Harry sa simula, nalagpasan niya ito sa tulong ng
kaniyang mga kaibigan na sila Ron at Hermione. Katulong din niya si Professor Dumbledore
na laging nariyan nagbibigay ng payo at paalala sa kaniya.
Totoo naman na nakuha ng pelikulang ito ang kiliti ng masa lalo ng kabataan. Ang
mga karakter na ginamit dito ay nagpapaalala ng mga taong kilala na natin at sa mga taong
dapat pa nating kilalanin. Tulad ng batang mataba na laki sa layaw na si Dudley o kaya ang
mala ‘boss’ at mapanghimasok ngunit may malambot na pusong si Hermione. Malaking
bilang rin ng mga batang manonood ang makaka-relate kay Harry partikular sa kaniyang
inisyal na damdamin ng ganap na pagkakahiwalay at di kasali sa isang pamilya ngunit
dumating ang panahon na dapat na niyang iwanan ang naturang buhay niya upang pumunta
sa lugar kung saan siya kabilang at magiging ganap na masaya.
Sadyang nailarawan nang mabuti at detalyado ang Hogwarts bilang kaakit-akit na
lugar na hindi lamang puno ng salamangka at mahika na tunay na katangiang pinapangarap
na mapuntahan ng pangunahing tauhan. Iba’t ibang pakikipagsapalaran ang dinaanan ni
Harry kasama ang dalawang kaibigan (Ron at Hermione) sa lugar ng Hogwarts. Malakas ang
nais sabihin ng pelikula tungkol sa pakikipagkaibigan na naipakita sa mahusay na
pagkakaganap ng mga artista. Mas lutang na lutang ang kahusayan ni Daniel bilang si Harry
na dumanas ng malaking hamon sa buhay.
Totoong magaling ang pagkakasulat ng iskrip. Ang kasaysayan nito ay inilahad sa
pamamagitan ng malalim na pananaliksik at pag-iisip. Buhay na buhay ang pelikula kung
saan nakatulong ng malaki ang kulay na nakaangkop sa kapaligirang kinunan ng kamera
bagaman hindi rin maiiwasan ang pagkakaroon ng larawang kulang sa ilaw.
Sa kabuuan, ang pelikulang Harry Potter and Sorcerer’s Stone ay isang napakagandang
pelikula. Sa pamamagitan ng pelikulang ito, nakikilala natin ang kultura ng ibang bansa at
impluwensiyang nadala nito sa atin.
- Mula sa Elements of Literature nina Holt et. al. 2008. Texas, USA
96
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
F. SUBUKIN NATIN:
Balikang muli ang nobelang Harry Potter at ang Sa Mga Kuko ng Liwanag. Itala sa
talahanayan sa ibaba ang pagsang-ayon at pagtutol na ginamit. Pagkatapos gamitin ito
sa pagbuo ng pangungusap.
Pagsang-ayon/Pagtutol
Pangungusap
1
2
G. SA PALAGAY MO?
PARA SAYO. Saang larangan mo mas magagamit ang pagsusuring tinalakay? Sa

Nababasa ba o sa Napapanood? Isulat ang iyong pangangatwiran sa tapat ng larawan
na iyong napili.
97
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
H. AYOS NA:
SALAMIN, SALAMIN IPAKITA MO SA AKIN. Magbigay ng dalawang dapat isaisip

natin kapag tayo ay nagsasagawa ng kahit na anong pagsusuri. Isulat ito sa
mismong salamin.
I. TAYAIN NATIN:
Magsaliksik at bumasa ng iba pang suring basa sa internet, telebisyon, at mga

aklat. Sumulat ng pangungusap na pagsang-ayon at pagtutol batay sa pagsusuring
iyong nabasa o napanood. Gamitin ang sumusunod na pang-ugnay na pagsang-ayon at
pagtutol (talaga, bagkus, tunay, datapwat, totoo)
98
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN:
GRADE 10 FILIPINO IKALAWANG MARKAHAN-SANAYSAY

Kompendyum sa akdang Pag-ibig na Nawala at natagpuan sa Belin Wall
A. KOMPETENSI/MELC:
F10PN-IIg-h-69
Sanaysay: Naiuugnay nang may panunuri sa sariling saloobin at damdamin ang
naririnig na balita, komentaryo, talumpati, at iba pa
B. BASAHIN NATIN:
Ang Pader ng Berlin (Aleman: Berliner

Mauer, Ingles: Berlin Wall) ay isang
harang na itinayo ng Republikang Demokratiko
ng Alemanya (GDR, Silangang Alemanya) simula
noong 13 Agosto 1961, na siyang tuluyang
naghiwalay sa Kanlurang Berlin mula sa
pumapalibot ditong Silangang Alemanya at
sa Silangang Berlin. Binubuo ng mga bantay na
tore na nakalagay sa kahabaan ng kongkretong
pader na siyang pumalibot sa isang malapad na
sakop (na nakilala bilang "Kahabaan ng
Kamatayan" o Death Strip) na nilagyan ng
trinserang kontra-sasakyan, mga pako at iba
pang depensa. Ipinagtanggol ng Eastern Bloc na
itinayo
ang pader para maprotektahan ang populasyon mula sa mga elementong pasista na
nagnanais pumigil sa "kagustuhan ng masa" sa pagbuo ng estadong sosyalista sa Silangang
Alemanya. Nagsilbing hadlang ang Pader sa pagpigil sa malawakang paglisan na naging tanda
sa Alemanya at sa buong Eastern Bloc matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
Opisyal na binanggit ang Pader ng Berlin bilang "Kutang Pangdepensa Kontra
Pasismo" (Aleman: Antifaschistischer Schutzwall) ng otoridad ng GDR, at ipinahiwatig din nila
na hindi pa tuluyang naaalis ang Nazizmo sa katabing Kanlurang Alemanya. Binanggit din ng
gobyerno ng Kanlurang Berlin ang nasabing pader bilang "Pader ng Kahihiyan" na siyang
binuo ni alkalde Willy Brandt habang kinukundena ang pagpipigil ng pader sa "kalayaan sa
paglalakbay". Kasabay ng isa pang mas mahabang pader, ang Panloob na Harang ng
Alemanya (Inner German Border, IGB) na siyang naghihiwalay sa Silangan at Kanlurang
Alemanya, sinisimbulo ng magkaparehong pader ang "Bakal na Tabing" na naghihiwalay din
sa Kanlurang Europa at sa Eastern Bloc noong Cold War.
https://tl.wikipedia.org/wiki/Pader_ng_Berlin
99
Telephone No.: (045) 982-0374

TAMBALAWARAN. Pagtambalin ang ngalan ng mga larawan upang makabuo ng
isang salita ang ilan ay nasa wikang ingles. Maari ring tunog ng salita ang gamitin.
1. + =
Pantulong: panahon ng tensiyong politikal at tensiyong militar na naganap pagkatapos
ng Ikalawang Digmaang
2. + =
Pantulong: ang kabisera at isang lalawigan ng Alemanya. Ito ang pinakamalaking lungsod sa
bansa, at ang pumapangalawang pinakamalaking lungsod ayon sa populasyon sa Kaisahang
Yuropeo.
3. + =
Pantulong: Tawag sa mga taong walang kalayaan. Mga taong naparusahan dahil may kasalanan.
100
Telephone No.: (045) 982-0374

D. IUGNAY NATIN:
Basahin ang sumusunod na pahayag at pagkatapos ay magbigay ng iyong sariling

opinyon tungkol dito.
1. “Ang ating pangunahing tungkulin ay ang magsikap na maiangat ang bansa mula sa
kahirapan, sa pamamagitan ng pagpapairal ng katapatan at mabuting pamamalakad sa
pamahalaan.” – Pangulong Benigno “Noynoy” Aquino III (Inagurasyong Talumpati, 2010)
2. “Ipakikita natin ang ating lakas ng loob na solusyunan ang mga di pagkakaunawaan sa
ibang nasyon nang mapayapa – hindi dahil naduduwag tayong harapin ang mga
panganib, kundi dahil ang pakikipagkasundo ang matibay na mag-aalis sa pagdududa at
takot.” – Pangulong Barack Obama (Salin mula sa Inagurasyong Talumpati, 2013)
3. “Makatarungan lamang ang hinihingi sa atin ng kabataan: ang magkaroon ng edukasyon

at oportunidad sa trabaho na naranasan ng nakaraang henerasyon. Ang pagkakataon na
makapag-ambag sa lipunan at magkaroon ng matatag na kinabukasan.” – Prime Minister
Helle Thorming Schmidt (Salin mula sa Opening Ceremony ng Danish Presidency, 2012)
E. TALAKAYIN NATIN:
BUOD NG AKDANG: Ang Pag-ibig na Nawala at Natagpuan sa Berlin Wall

May isang babaeng nagngangalang Amelie Bohler na isinilang noong 1939
sa lungsod ng Silangang bahagi ng Berlin, ang kaniyang trabaho, mga kaibigan, at si Ludwik
na kaniyang kasintahan ay nasa Kanlurang bahagi ng Berlin naman. Pagkalipas ng anim na
buwang pagiibigan, napagpasya na nilang magpakasal at si Amelie naman ay lilipat sa
Kanlurang Berlin kung saan ay naninirahan si Ludwik. Sa mga oras na iyon ay makikita ang
bakas ng saya sa kanilang mga mata hanggang sa pag lubog ng araw noong Agosto 12, 1961.
Kinabukasan ng nasabing gabi, Agosto 13, 1961, ay nangyare ang hindi inaasahang biglaang
pagsara ng byahe ng tren patungong Kanlurang Berlin, ang sanhi nito ay ang Cold War o
panahon ng tensiyong politikal at tensiyong militar, sa pagitan ng hindi pagkakaunawaan ng
101
Telephone No.: (045) 982-0374

Estados Unidos ng Amerika, Britanya, at Pransya na Demokratiko ang namahala sa Kanlurang

Berlin at Soviet Union na komunista naman ang namahala sa Silangang Berlin. Tuluyang
nahati ang Silangan at Kanluran sa pagbuo ng Pader ng Berlin o Berlin Wall sa ingles.
Tinulungan ng mga sumakop na ayusin ang ekonomiya ng Kanlurang Berlin sa pamamagitan
nang pagangkin ng Soviet Union sa lahat ng mga pwede mapakinabangan sa Silangang Berlin
na naging dahilan naman ng pagiging usad-pagong na pagunlad ng bahaging ito. Hindi na
kinaya ng mga taga Silangang bahagi ang pagkalugmok at nagsimulang tumakas ang mga tao
patungong Kanlurang Berlin. Bunga nito ay isinara ng mga guwardya ang mga butas sa Berlin
Wall at lalong naging strikto na humantong sa kailangan nang agad agarang barilin ang
magbabakasakaling tumakas ulit. Mas lalong napalayo si Amelie kay Ludwik at tuluyang
nagkahiwalay sa loob ng dalawampu’t walong taon at isang beses lamang nakapagpadala ng
sulat si Ludwik kay Amelie sa tulong ng isang kinatawan ng pamahalaan sa Kanlurang Berlin
sa patagong pagbigay nito na naglalaman ng katagang “Hihintayin kita.” at sa wakas, sa
tuluyang pagwasak sa Berlin Wall ng mga tao, si Amelie ay limampung taong gulang na
ngunit sariwang sariwa parin sa kanyang kaisipan na si Ludwik ang minamahal nya. Agad
nyang inabangan si Ludwik, dala dala ang pagasa, takot at kaba, nagbabakasakaling
matutupad ni Ludwik ang pangako nya at sa paglingon nya sa kulumpon ng mga
nagsisigawan na tao ay nakita nya ang kanyang kasintahan. Nagkitang muli sina Amelie at
Ludwik at masayang itinuloy ang naudlot nilang planong pagpapakasal makalipas ang isang
buwan.
https://ipfil4.wordpress.com/2018/01/31/pag-ibig-na-nawala-at-natagpuan-sa-berlin-wall/
PAG-UUGNAY SA MGA ISYUNG PANLIPUNAN

Ang pagkuha ng kalayaan ng mga pinuno sa akdang “Ang pag-ibig na nawala at
natagpuan sa Berlin Wall” mula sa mga mamamayan ng Silangan at Kanlurang Berlin sa
pamamagitan ng pagtayo ng Pader ay katumbas ng pangungurakot ng pamahalaan sa isang
bansa dahil nawawala mula sa mga mamamayan ang kanilang mga pinaghirapan ganun din
ang kapayapaan sa paligid dahil maaari silang maghirap.
Hindi dapat pinapairal ang pansariling kapakanan lamang at parating maging marespeto
upang magkaisa ang lahat patungo sa magandang kinabukasan.
SIMBOLISMO AT TAUHAN
*Amelie Bohler (Katapatan at pagkakaroon ng positibong pananaw hindi lamang bilang isang
mamamayan kundi pati narin bilang isang nagmamahal nang tapat sa kanyang kasintahan)
*Ludwik (sumisimbolo sa pagkakaroon ng paninindigan sa sarili sa pagtupad nya sa
pangakong “Hihintayin kita.” sa sulat na patago nyang ibinigay kay Amelie at nagawang
hintayin ng napakatagal na panahon ang kanyang minamahal)
*Guwardya/Sundalo (Mga taong hinahayaan ang kanilang sariling sumunod sa mas
nakatataas kahit ito pa ay mali at sumisimbolo rin ito sa mga hadlang natin sa buhay)
102
Telephone No.: (045) 982-0374

TAGPUAN
*Silangan at Kanlurang bahagi ng Berlin (tahanan ng mga manggagawang mamamayan na
inabuso at naging saksi sa tunay na pagiibigan nila Amelie Bohler at Ludwik.)
PANGYAYARI
*Pagtatrabaho ni Amelie Bohler sa Kanlurang Berlin (sumisimbolo sa mga OFW (Overseas
Filipino Workers) na mas pipiliing magpursige sa ibang lugar/bansa para lang matustusan
ang pangaraw-araw na pangangailangan)
*Cold War (Hindi pagkakaintindihan ng dalawang panig na maaaring magresulta sa
paghihirap ng mga inosenteng mamamayan)
*Palihim na pagbigay ng sulat ni Ludwik (nananatiling positibo at naniniwalang may pagasa
sa buhay kaya gagawin ang lahat upang makamtan ang kapayapaan at kaligayahang
nararapat para sa kanya)
*Pagtayo ng Berlin Wall (Hindi inaasahang mga hadlang sa kaligayahan o plano mo sa buhay
na maaaring maging pagsubok)
*Pag angkin ng Soviet Union sa lahat ng pwedeng mapakinabangan sa Silangang Berlin
(sumisimbolo sa korupsyon sa pamahalaan kung saan ay kinukuha ang pera ng bayan para sa
pansariling kapakanan)
PANANAW NA PAGSUSURING PAMPANITIKAN

Ang pananaw sa pagsusuring pampanitikan o Moralistiko ng akdang “Ang Pag-ibig na
nawala at natagpuan sa Berlin Wall” ay huwag maging makasarili, isipin muna ang sitwasyon
ng ibang tao bago gumawa ng desisyon—ang parteng ito ay naipakita noong pinaghiwalay
ng mga nasa nakatataas na posisyon ang Silangan at Kanlurang bahagi ng Berlin dahil
sa pansariling alitan, kung saan ay maraming naapektuhan na manggagawang
mamamayan kabilang na ang nagmamahalang sina Amelie Bohler at Ludwik.
https://ipfil4.wordpress.com/2018/01/31/pag-ibig-na-nawala-at-natagpuan-sa-berlin-wall/
PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
F. SUBUKIN NATIN:
Kilalanin ang mga pangyayari sa binasang sanaysay. Lagyan ng Tsek ang

patlang kung ito’y nangyari at ekis x naman kung hindi.
Pinahatian ng apat na bansang kabilang sa tinatawag na Allied Powers ang bansang

Alemanya
Nag-aaway-away ang apat na Allied Powers kaya’t naging sanhi ito ng madugong
digmaang nagbibigay-daan sa pagtatayo ng Berlin Wall.
Bumuti at umunlad ang pamumuhay ng mamamayan sa Silangang Berlin sa ilalim ng
pamumuno ng Soviet Union.
Sa pagtatayo ng bakod na sumakop sa buong Silangang Berlin ay pinutol maging ang
mga biyahe ng tren gayundin ang kawad ng telepono.
103
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
Ang buhay at pangarap ng magkasintahang sina Ludwik at Amelie ay naputol sa

pagtatayo ng Berlin Wall subalit muling naipagpatuloy nang magiba ang makapangyarihang
bakod.
G. SA PALAGAY MO?
Kaiba (Karanasan ay ibahagi). Basahin ang
siniping bahagi ng sanaysay. Magbigay ng isang
pangyayari sa iyong buhay na kakikitaan ng parehong konsepto.
“Ang Kalayaan ng tao’y isang biyaya, kaya naman sa lahat ng nagtatamasa nito,
pakaingtan at huwag hayaang ito’y mawala.”
- Amelie Hohler sa sanaysay na
“Pag-ibig na nawala at natagpuan sa Belin Wall”
H. AYOS NA:
PADER NA MAY KATAASAN KAYA MONG LAMPASAN. Magbigay ng tatlong

katangiang dapat taglayin ng isang tao upang malampasan ang pader humaharang
sa pag-abot ng kaniyang mga hangarin. Magbigay ng maikling paliwanag.
104
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
I. TAYAIN NATIN:
Ang Berlin Waal ay isang estrukturang kumulong sa mga mamamayan ng Silangang

Berlin sa loob ng dalawampu’t walong taon. Sa buhay ng isang kabataang tulad mo
ay may mga bagay ring kumukulong sa iyo at nakahadlang sa iyong paglago bilang isang tao.
Ano-ano ang mga maituturing mong “Berlin” sa buhay mo at ano-ano ang magagawa mo
upang hindi ka mahadlangan ng mga ito sa iyong paglago at pagiging mabuting tao? Punan
ang mga kahon.
Ang mga maituturing kong

“Berlin Wall” sa buhay kong
Ang magagawa ko humahadlang sa aking paglago. Ang magagawa ko upang
upang mawala ang mawala ang mga ito sa
mga ito sa sa buhay ko sa buhay ko ay…
ay…
105
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN:
GRADE 10 FILIPINO IKALAWANG MARKAHAN-TALUMPATI

Kompendyum sa Talumpati ni Dilma Rousseff sa Kaniyang Inagurasyon
A. KOMPETENSI/MELC:
F10PB-IIg-70
Naiuugnay ang mga argumentong nakuha sa mga artikulo sa pahayagan,
magasin, at iba pa sa nakasulat na akda
F10PB-Iii-j-71
Naibibigay ang sariling pananaw o opinyon batay sa binasang anyo ng
sanaysay (talumpati o editoryal)
B. BASAHIN NATIN:
Sino ba si Dilma Rousseff?

Noong Enero 1, 2011, nanumpa ang kauna-
unahang babaeng pangulo ng Brazil matapos manalo sa
eleksiyon noong 2010. Siya ay si Dilma Rousseff.
Isinilang siya noong Disyembre 14, 1947 sa Belo,
Horizonte, Brazil. Ang kaniyang ama ay isang Bulgarian
at ang kaniyang ina ay isang Brazilian. Estudyante pa
lamang si Dilma ay naugnay na siya sa isang militanteng
sosyalistang grupo kung saan nakasama niya si Carlos
Araujo na kinalaunan ay siya niyang naging
pangalawang asawa. Noong 1970, dahil sa kaniyang
pakikipaglaban sa
diktaturyal siya ay nakulong na tumagal ng tatlong taon. Habang nasa kulungan, nakaranas
siya nang labis na pagpapahirap tulad ng electric shocks. Nang siya ay makalaya, tinapos niya
ang kaniyang pag-aaral (1977) at pumasok sa lokal na politika bilang kasapi ng Democratic
Labor Party. Sa loob ng dalawang dekada, ginampanan ni Rousseff ang pagiging consultant at
mahusay na tagapamahala ng partido.
Nang mangampanya si Luis “Lula” de Silva bilang pangulo noong 2002, kinuha niya si
Rousseff bilang consultant. Matapos ang eleksiyon hinirang siya bilang Minister ng Enerhiya.
Dahil sa kaniyang kahusayan sa hinawakang posisyon, siya ay kinuha ni Pangulong “Lula”
bilang Chief of Staff noong 2005 hanggang mapagdesisyunan niyang tumakbo sa eleksiyon
bilang kahalili ni “Lula” noong 2010.
Biography of Dilma Rousseff, kinuha noong Marso 1, 2014,
- Mula sa (http://www.infoplease.com/biography/var/dilmarousseff.html)
CHARACTER PROFILE. Mula sa mga impormasyon na inilahad tungkol kay Dilma

Rousseff, punan ng impormasyon ang talahanayan sa ibaba.
106
Telephone No.: (045) 982-0374

Character Profile
A. Pangalan :
B. Tirahan :
C. Kasarian :
D. Hanapabuhay :
E. Pagkamamamayan :
F. Naging tagumpay :
G. Kahanga-hangang katangian :
D. IUGNAY NATIN:
BILOG, KAILANGAN NG PAGDULOG. Bumuo ng hinuha at palagay kung ano kaya

ang sasabihin ni Pangulong Rousseff sa kaniyang kababayan.
Ano kaya ang

sasabihin ni
Pangulong Rousseff
sa kaniyang
kababayang
Brazilian? Bakit?
E. TALAKAYIN NATIN:
Kung paanong may tinatawag na tulang pambigkasan, may

sanaysay rin na binibigkas – ang talumpati. Ito ay kabuuan ng mga kaisipang nais
ipahayag ng
isang mananalumpati sa harap ng publiko. Ang mga kaisipang ito ay maaaring magmula sa
pananaliksik, pagbabasa, pakikipanayam, pagmamasid, at mga karanasan. May paksang
pinagtutuunan ng pansin at isinasaalang-alang din ang tagapakinig o bumabasa, pook,
pagdiriwang at iba pa. Maaaring isaulo ng bumibigkas nito ang nilalaman ng talumpati at
maaari rin na biglaan na kung tawagin sa Ingles ay extemporaneous.
Paano ang pagsulat ng mabisang talumpati?
107
Telephone No.: (045) 982-0374

Ang unang dapat isaalang-alang sa pagsulat ng talumpati ay ang pagpili ng paksa.

Nakasalalay sa paksa at sa mananalumpati ang ikatatagumpay ng isang pagtatalumpati.
Ano- anong katangian ang dapat taglayin ng paksa ng isang talumpati?
Tumutugon sa layunin – naisasagawa ang pagtatalumpati dahil sa sumusunod na layunin:
1.1 magturo
1.2 magpabatid
1.3 manghikayat
1.4 manlibang
1.5 pumuri
1.6 pumuna
1.7 bumatikos
Napapanahon – ang paksa ng talumpati ay napapanahon kung may kaugnayan sa okasyong
ipinagdiriwang
Paano naiiba ang talumpati sa iba pang uri ng sanaysay?

May mga uri ng sanaysay na karaniwang nababasa natin na nakasulat sa pahayagan.
Halimbawa nito ay ang editoryal at lathalain.
Ano ba ang editoryal? Ito ay isang mapanuring pagpapakahulugan ng kahalagahan ng isang
napapanahong pangyayari upang magbigay ng kaalaman, makapagpaniwala o makalibang
sa mambabasa.
Ang lathalain naman ay isang sanaysay batay sa tunay na pangyayari na
nagtataglay ng mga pagpapaliwanag, sanligan at impresiyon ng sumulat. Hindi ito kathang-
isip lamang. Bilang isang karaniwang sanaysay, nagtataglay ito ng madamdamin, personal o
mapagpatawang ideya o mga pananaw. Pangunahing layunin nito na manlibang kahit
maaari ring magpabatid o makipagtalo.
Ang tatlong uri na nabanggit: talumpati, editoryal, at lathalain ay naglalayon na
magbigay-kaalaman sa mga mambabasa. Ang tanging pagkakaiba ay nasa priyoridad na rin
ng bawat uri. Tandaan lamang na ang talumpati ay isinulat upang bigkasin ng
mananalumpati sa harap ng publiko sa paraang masining, madaling masundan, at
maunawaan ng mga tagapakinig.
- Mula sa Talumpati, Debate at Argumentasyon, (Villafuerte, 2002) at
Pamahayagang Pangkampus, (Ceciliano, 1991)
Sipi mula sa Talumpati ni Dilma Rousseff sa Kaniyang Inagurasyon

(Kauna-unahang Pangulong Babae ng Brazil)
Enero 1, 2011
Isinalin sa Filipino ni Sheila C. Molina
Minamahal kong Brazilians,
Tinitiyak ng aking pamahalaan na lalabanan at susugpuin ang labis na kahirapan, gayundin,
ang lumikha ng mga pagkakataon para sa lahat.
Nakita natin noon sa dalawang terminong panunungkulan ni Pangulong Lula kung paano
nagkaroon ng pagkilos sa kamalayang panlipunan. Gayunpaman, nanatili sa kahihiyan ang
bansa sapagkat hindi nawala ang kahirapan at nagkaroon ng mga hadlang upang patunayang
maunlad na nga tayo bilang mamamayan.
108
Telephone No.: (045) 982-0374

Hindi ako titigil hangga’t may Brazilians na walang pagkain sa kanilang hapag, may mga
pamilyang pakalat-kalat sa mga lansangan na nawawalan ng pag-asa, at habang may
mahihirap na batang tuluyan nang inabandona. Magkakaroon ng pagkakaisa ang pamilya
kung may pagkain, kapayapaan at kaligayahan. Ito ang pangarap na pagsisikapan kong
maisakatuparan.
Hindi ito naiibang tungkulin ng isang pamahalaan, isa itong kapasiyahan na dapat
gampanan ng lahat sa lipunan. Dahil dito, buong pagpapakumbaba kong hinihingi ang
suporta ng mga institusyong pampubliko at pampribado, ng lahat ng mga partido, mga
nabibilang sa negosyo at mga manggagawa, mga unibersidad, ang ating kabataan, ang
pamamahayag, at ang lahat na naghahangad ng kabutihan para sa kapwa.
Sa pagsugpo nang labis na kahirapan, kailangang bigyang priyoridad ang mahabang
panahong pagpapaunlad. Ang mahabang panahong pagpapaunlad ay lilikha ng mga
hanapbuhay para sa kasalukuyan at sa darating pang henerasyon.
Kailangan ang paglagong ito, kasama ang matatag na programang panlipunan upang
malabanan ang hindi pantay na kita at pagkakaroon ng rehiyunal na pagpapaunlad.
Nangangahulugang ito at muli kong sasabihin na ang pagpapanatili ng katatagan ng
ekonomiya ang pinakamahalaga. Sa nakasanayan na natin, kasama ang matibay na
paniniwala na sinisira ng inflation ang ating ekonomiya na nakakaapekto sa kita ng mga
manggagawa. Nakatitiyak ako na hindi natin papayagan ang lasong ito na sirain ang ating
ekonomiya at magdusa ang mahihirap na pamilya.
Patuloy nating palalakasin ang ating panlabas na pondo upang matiyak na balanse ang
panlabas na deposito at maiwasan ang pagkawala nito. Gagawin natin nang walang pag-
aalinlangan sa mga multilateral na paraan na ipaglaban ang maunlad at pantay na mga
polisiyang pang-ekonomiya, na pangangalagaan ang bansa laban sa hindi maayos na
kompetisyon at dapat na maunawaan ang daloy ng kapital na ipinakikipaglaban.
Hindi natin pahihintulutan ang mayayamang bansa na pinapangalagaan ang sariling

interes na nagpapahirap sa maraming bansa sa mundo sa kabila ng kanilang sama-samang
pagpupunyagi ay walang pagbabagong nagaganap.
Ipagpapatuloy nating mapahusay ang paggastos ng pera ng bayan.
Sa buong kasaysayan ng Brazil, pinili nitong itayo ang isang estado na nagbibigay ng mga
pangunahing pangangailangan at kapakanan ng mamamayan.
Malaking halaga ang kakailanganin nito para sa lahat, ngunit nangangahulugan ito na
may tiyak na pensiyon, unibersal na pangangalaga sa kalusugan at mga serbisyong pang-
edukasyon. Samakatuwid, ang pagpapaunlad ng serbisyo publiko ay kailangan habang
isinasaayos natin ang paggastos ng pamahalaan.
Isa pang mahalagang salik sa maayos na paggasta ay ang pagpapataas ng antas ng
pamumuhunan sa punto ng pangkaraniwang gastusin sa pagpapatakbo ng negosyo.
Mahalaga ang pamumuhunang pampubliko sa pag-iimpluwensiya sa pamumuhunang
pampribado at kasangkapan sa rehiyonal na pagpapaunlad.
Sa pamamagitan ng Growth Acceleration Program at My House, My Life Program,
pananatilihin natin ang pamumuhunan sa mahigpit at maingat na pagsusuri ng Pangulo ng
Republika at ng mga Ministro.
109
Telephone No.: (045) 982-0374

Patuloy na magsisilbing instrumento ang Growth Acceleration Program na

pagtutulungan ng pagkilos ng pamahalaan at boluntaryong koordinasyon ng
pamumuhunang estruktura na binuo ng mga estado at mga munisipalidad. Ituturo rin nito
ang pagbibigay ng insentibo sa pamumuhunang pampribado na pinahahalagahan ang lahat
ng insentibo upang buuin ang pangmatagalang mga pondong pampribado.
Ang pamumuhunan sa World Cup at Olympics ang magbibigay ng pangmatagalang
pakinabang sa kalidad ng pamumuhay sa lahat ng bumubuo ng rehiyon.
Magiging gabay rin ang prinsipyong ito sa polisiya ng panghimpapawid na
transportasyon. Walang duda na dapat nang mapaunlad at mapalaki ang ating mga paliparan
para sa World Cup at Olympics. Ngunit ang pagpapaunlad na nabanggit ay nararapat na
isagawa na ngayon sa tulong ng lahat ng Brazilian.
Dilma Rousseff Inauguration Speech: Brazil’s First Female President Addresses Congress
in Brasilia, kinuha nong Pebrero. 26,
2014, mula sa (http://www.huffingtonpost.com/2011/01/03/dilma-
rousseff-
inaugurati_1_n_803450.html)
PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
F. SUBUKIN NATIN:
Ilarawan ang kalagayang panlipunan ng Brazil batay sa mga sinabi ni Pangulong

Rousseff. Ayon sa kaniya, paano niya ito mapabubuti? Sagutin sa tulong ng T-Chart.
Ano ang kanilang kalagayang Panlipunan? Paano mapabubuti ang kanilang

kalagayang panlipunan?
B
R
A
Z
I
L
110
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
G. SA PALAGAY MO?
Kung ikaw ang pangulo ng bansa, paano mo sosolusyunan ang mga nabanggit na
problema?
H. AYOS NA:
Pagsusuri sa Pagkakabuo ng Talumpati

Suriin ang pagkakabuo ng binasang talumpati sa pamamagitan ng pagsagot sa
mga tanong.
Mga Tanong Sagot
Panimula
1. Ano ang paksa ng binasang talumpati?
2. Ano ang layunin ng nagsasalita?
Katawan o Nilalaman
1. Ano ang punto ng nagsasalita?
2. Ano-ano ang ebidensiya o
katunayang kaniyang inilahad?
Pangwakas
1. Bigyang-pansin ang wakas na bahagi,
ano ang masasabi mo rito.
111
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
I. TAYAIN NATIN:
Opinyon Mo’y Ipahayag. Magbigay ng sariling pananaw o opinyon tungkol sa mga

pahayag na binanggit sa talumpati na tinutukoy sa sumusunod na aytem.
1. Tinitiyak ng aking pamahalaan na lalabanan at susugpuin ang labis na

kahirapan, gayundin ang lumikha ng mga pagkakataon para sa lahat.
2. Nananatili sa kahihiyan ang bansa sapagkat hindi nawala ang kahirapan at nagkaroon
ng mga hadlang upang patunayang maunlad na nga tayo bilang mga mamamayan.
3. Hindi ako titigil hangga’t may Brazilians na walang pagkain sa kanilang hapag, may mga
pamilyang pakalat-kalat sa mga lansangan na nawawalan na ng pag-asa, at habang
may mahihirap na batang tuluyan nang inabandona.
4. Matibay ang aking paniniwala sa kasalukuyan na ang inflation ang nagdudulot

ng kaguluhan sa ating ekonomiya at sumisira sa kita ng ating mga manggagawa.
5. Hindi natin pahihintulutan ang mayayamang bansa na pinapangalagaan ang

sariling interes na siya namang nagpapahirap sa maraming bansa sa mundo sa kabila ng
kanilang sama-samang pagpupunyagi ay walang pagbabagong nagaganap.
112
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN:

A. KOMPETENSI/MELC:
F10PT-IIg-h-69
Nabibigyang-kahulugan ang mga salitang di lantad ang kahulugan sa tulong ng
word association
F10PD-IIg-h-68
Nasusuri ang napanood na pagbabalita batay sa:
- paksa
- paraan ng pagbabalita
at iba pa
B. BASAHIN NATIN:
Ang balita (mula sa Sanskrito: वार्त्ाा [vārttā]) ay isang uri ng lathalain na
tumatalakay sa mga kasalukuyang kaganapan sa labas at/o loob ng
isang bansa na nakatutulong sa pagbibigay-alam sa mga mamamayan. Maaari
itong ihayag sa pamamagitan ng paglilimbag, pagsasahimpapawid, Internet, o galing sa bibig
at ikalat sa ikatlong partido o sa maramihang mambabasa at nakikinig.
https://tl.wikipedia.org/wiki/Balita
BALITA KO… Narito ang mga larawan ng kilalang personalidad a larangan ng

pagbabalita. Dugtungan ang katagang Balita ko… ng impormasyon kung saang palabas sila
mapapanood o di kaya naman ay mga kilalang salita na kanilang ginagamit.
Balita ko…
113
Telephone No.: (045) 982-0374

Balita ko…
Balita ko…
Balita ko…
D. IUGNAY NATIN:
BIGYANG-KAHULUGAN. Ibigay ang kasingkahulugan ng salitang

nakasalungguhit sa hanay A na di lantad ang kahulugan sa pamamagitan ng gamit
nito sa pangungusap. Piliin at isulat ang letra ng tamang sagot mula sa mga nasa hanay B.
A B
1. Inihayag ng Department of Education a. mahirap
(DepEd) na posibleng sa Agosto magbukas ang
klase para sa darating na school year.
114
Telephone No.: (045) 982-0374

2. Naantala ang mga klase mula pa noong b. sinabi

Marso matapos isailalim sa lockdown sa Luzon
para mapabagal ang pagkalat ng COVID-19
3. Wala sa hinagap kong isang bangungot ang c. pagsubok
nakatakdang pagkalat ng virus sa ating bansa.
4. Isa ito sa mga madilim na bahagi ng d. nahinto
kasaysayan hindi lamang sa bansa maging sa
buong daigdig
5. Unti-unti nang bumabangon mula sa e. nagpatuloy
karimlan ang ilang mga bansa na unang
tinamaan ng Covid 19.
E. TALAKAYIN NATIN:
Basahin ang isang halimbawa ng balita sa ibaba.
Pagbubukas ng klase posibleng iurong sa Agosto: DepEd

ABS-CBN News
Posted at Apr 21 2020 02:21 PM
MAYNILA — Inihayag ng Department of Education (DepEd) na posibleng sa Agosto magbukas
ang klase para sa darating na school year, base sa mga isinagawang konsultasyon ng
kagawaran, sabi nitong Martes ni Education Secretary Leonor Briones.
"Karamihan nagsasabi, para may panahon tayo sa paghahanda ng edukasyon, pagbabago

sa paraan ng pagtuturo at saka para masigurong malinis at safe ang ating kabataan,
karamihan sa nagre-respond ay para sa August," ani Briones sa isang press briefing.
Pero maaari pa raw maimpluwensiyahan ng mga desisyon ng Inter-Agency Task Force on

Emerging Infectious Diseases at ni Pangulong Rodrigo Duterte ang petsa ng pagbubukas ng
klase.
Ayon kay Briones, nagsasagawa rin sila online survey kaugnay ng pagbubukas ng klase, na
karaniwang nangyayari tuwing Hunyo.
Sakaling matuloy ang pagbubukas ni klase, inihayag ng kalihim na mag-iiba rin ang paraan ng
paghahatid ng edukasyon sa mga estudyante.
Para maiwasan ang siksikan sa mga silid-aralan, may mga estudyanteng papayagang mag-
aral mula sa kanilang mga bahay habang ang iba ay sa classroom.
"Hindi lahat face-to-face kundi mayroong mga gagawin ang mga bata sa kanilang tahanan,
mayroon silang mga ibang activities," ani Briones.
115
Telephone No.: (045) 982-0374

"Patuloy ang edukasyon maski ano mang mangyari," dagdag niya.
Naantala ang mga klase mula pa noong Marso matapos isailalim sa lockdown sa Luzon para
mapabagal ang pagkalat ng COVID-19. Nagpatupad din ng mga parehong hakbang ang
ilang lugar sa Visayas at Mindanao.
https://news.abs-cbn.com/news/04/21/20/pagbubukas-ng- klase-posibleng-iurong-sa-
agosto-deped
Ituloy mo pa ang pagbabasa at matutunghayan mo ang lathalain na isinulat ni G. Manny Villar.

Kahirapan: Hamon sa Bawat Pilipino
ni Manny Villar
Hindi nakapagtataka na ang bawat administrasyon ay nagsisikap na pagandahin ang larawan
ng bansa sa kabila ng matitinding suliranin, pero kung minsan ay tila nakakainsulto dahil sa
kalabisan.
Isang halimbawa ang mga ginawang pagbabago sa paraan ng pagtaya sa lawak ng
kahirapan.
Isa sa mga binago ay ang pinakamababang komposisyon ng pagkain ng mga nasa
Metro Manila upang ang isang pamilya ay hindi mabilang na dukha.
Sa dating panukat, ang food threshold sa almusal ay tortang kamatis, sinangag, kape
para sa matatanda at gatas para sa bata.
Sa bagong panukat, ang dapat ihain sa almusal ay pritong itlog, kape na may gatas at kanin.
Wala na ang gatas para sa mga bata. Marami ring nawala sa bagong panukat para sa
tanghalian, meryenda at hapunan.
Dahil sa mga pagbabagong ito, bumaba ang katumbas na sustansiya mula sa kinakain ng mga
Pilipino para hindi mabilang na dukha.
Ibinaba rin ang poverty income threshold o ang halagang dapat kitain ng isang
pamilyang may limang miyembro para hindi mabilang na mahirap, mula sa dating P7,953.00
hanggang P7,017.00.
Dahil sa mga pagbabagong ito, ang bilang ng mahihirap na pamilya ay bumaba mula
4.9 milyon hanggang 3.9 milyon, at ang bilang ng mamamayang dukha ay bumaba ng isang
milyon – mula sa 24.1 milyon hanggang 23.1 milyon.
Sa aking pananaw, hindi malulutas ng anumang pagbabago sa panukat ang kahirapan.
Kahit ang 23.1 milyong lugmok sa kahirapan ay napakalaking bilang pa rin.
Tinatalakay ko ang paksang ito hindi para tuligsain ang pamahalaan kundi para
ipakita na ang kahirapan ay isang hamon na dapat harapin ng lahat ng mga Pilipino.
Ang unang hakbang para malutas ang kahirapan ay ang pagtanggap na ito ay
suliranin ng bansa. Sa isang maysakit, walang magagawa ang sinumang manggagamot
hangga’t hindi tinatanggap ng isang pasyente na siya ay maysakit.
Sa halip na pagandahin ang larawan ng kahirapan sa pamamagitan ng
pagmamanipula sa mga panukat ay dapat pagtuunan ng pansin ng pamahalaan ang mga
proyektong makakalikha ng hanapbuhay, na magtataas ng antas sa pamumuhay ng bawat
pamilyang Pilipino at sa bandang huli ay tunay na magpapababa sa bilang ng mahihirap.
Kahirapan Hamon sa Bawat Pilipino, kinuha noong Nobyembre 8,
2014 mula sa (http://www.balita.net.ph/2012/01/18/kahirapan-hamon-sa-bawat-
pilipino/)
116
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
F. SUBUKIN NATIN:
Sagutin ang mga tanong batay sa binasang teksto.
1. Ano ang paksa ng binasang lathalain?
2. Ilahad ang pananaw ng sumulat tungkol sa pagbabago sa pagsukat ng kahirapan

sa Metro Manila. Magbigay ng reaksiyon ukol dito.
3. Ano ang iyong pananaw sa sinabi ng sumulat na “Ang unang hakbang para malutas ang
kahirapan ay ang pagtanggap na ito ang suliranin ng bansa?”
G. SA PALAGAY MO?
Kung ikaw ang tatanungin, ano ang mabisang hakbang sa paglutas sa kahirapan ng
bansa?
117
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
H. AYOS NA:
ANONG KONEK? Ano ang ugnayan ng balita at lathalaing tinalakay sa

talumpati. Gamitin ang grapikong presentasyon sa paguugnay.
Talumpati
Balita ___________________________________________________________
___________________________________________________________
Lathalain
I. TAYAIN NATIN:
Kaugnay na Balita . Manood ng balita. Pumili ng isang bahagi ng balita na may

kaugnayan sa mga isyung panlipunan na binanggit sa Inagurasyong Talumpati ni
Pangulong Rousseff. Punan ang talahanayan sa ibaba.
Paksa Nilalaman Ugnayan
Talumpati
Pamagat:
Petsa:
Balita
Pamagat:
Petsa:
Channel kung saan
napanood:

118
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN:
A. KOMPETENSI/MELC:
F10PS-IIg-h-71
Naipahahayag ang sariling kaalaman at opinyon tungkol sa isang paksa sa isang
talumpati
F10PU-IIg-h-71
Naisusulat ang isang talumpati tungkol sa isang kontrobersyal na isyu
B. BASAHIN NATIN:
Talumpati
Ang talumpati ay isang buod ng kaisipan o opinyon ng isang tao na
pinababatid sa pamamagitan ng pagsasalita sa entablado para sa mga pangkat ng mga tao.
Layunin nitong humikayat, tumugon, mangatwiran, magbigay ng kaalaman o impormasyon
at maglahad ng isang paniniwala. Isang uri ito ng komunikasyong pampubliko na
nagpapaliwanag sa isang paksa na binibigkas sa harap ng mga tagapakinig.
Isang sining ng pasalitang pagpapahayag na ang layunin ay makaakit o makahikayat
ng mga nakikinig Isang maanyong pagpapahayag ng kaisipan sa paraang pasalita. Isang uri ng
akda na tumatalakay sa napapanahong isyu o paksa na ang layunin ay bigkasin sa harap ng
madla na handang makinig Isang uri ng komunikasyong pampubliko na nagpapaliwanag
tunkol sa isang mahalagang paksa
https://www.slideshare.net/RaymorRemodo/talumpati-127820736
ALPABETO NG KONSEPTO. Magbigay ng lugar kung saan madalas makarinig o

makakita ng nagtatalumpati. Gamitin ang mga letrang nakasulat sa aklat sa
pagsisimula.
Letrang A
119
Telephone No.: (045) 982-0374

Letrang
B
Letrang K
Letrang D
D. IUGNAY NATIN:
MIKROPONO PARA SA LAHAT NG TAO. Kapag nagsasalita o nagtatalumpati sa

harap ng madala, Anong Tatlong bagay ang dapat taglayin ng taong hahawak ng
mikropono? Isulat ito sa patlang.



E. TALAKAYIN NATIN:
PAGBUO NG TALUMPATI
Ang pagtatalumpati ay isang sining ng pagpapabatid ng isang mensahe o kaisipan
hinggil sa isaqng mabisa o napapanahong isyu o paksa sa mga tagapakinig sa pamamagitan
ng wasto, mabisa at madamdaming pagbigkas.
Ang isang talumpati ay may iba’t ibang layuning tulad ng sumusunod:

1. Magkabigay ng Kabatiran o Kaalaman – Layunin nitong magbigay ng mga bagong
kaalaman o kabatirang makapagdaragdag sa mga dati nang kalaman ng mga tagapakinig.
2. Makapagturo at Makapagpaliwanag - Layunin nitong ipakita sa mga tagapakinig ang
ibang anggulo at maiangat ang nilalaman ukol sa paksang tinatalakay.
120
Telephone No.: (045) 982-0374

3. Makapanghikayat – Maaring mabago ang pananaw ng isang tagapakinig at maakikt itong

sumang-ayon o tanggapin ang pinagtatalunang bagay o kalagayan. Madalas itong nagagamit
ng mga politiko sa pangangampanya.
4. Makapagpaganap o Makapagpatupad – Ang isang talumpati ay maaaring makapaglahad
ng isang adhikain, proyekto, batas o ordinansang kailangang mapalaganap o maipatupad sa
nakararami. Ito ay magtutulak sa tagapakinig upang isagawa o isakatuparan ang kaisipang
banaggit sa taumpati.
5. Manlibang – Ang isang talumpati upang maging mabisa ay kailangang magkaroon ng
pang- akit at makapaglibang sa mga tagapakinig. Ang anupamang layunin ng talumpati ay
magtatagumpay lang kung lubos itong pinapakinggang at kinagigiliwan ng mga tagapakinig
kaya’t nararapat ang talumpati’y maging kawili-wili sa mga tagapakinig.
MGA BAGAY NA DAPAT TANDAAN SA PAGSULAT NG ISANG TALUMPATI

Bago ang araw ng pagbigkas o pagbabasa ng isang mananalumpati sa kanyang piyesa
ay nararapat lang na paghandaan niya muna ito.
1. Pagtukoy sa Uri ng Tagapakinig – Upang maibigay o maiakma ang estilo, paksa at paraan
ng pagsasaad ng kaniyang talumpati.
2. Pagkakaroon ng Malawak na Kaalaman sa Paksa – Makukumbinsi at matututo ang
tagapakinig kung ang nagtatalumpati ay may lubos na kaalaman sa kaniyang sinasabi.
Makatutulong din upang masagot niya ng walang gatol at makapagpaliwanag nang
mahusaysa mga tanong na ibibigay ng mga tagapakinig.
3. Pagbuo ng isang mabisang Balangkas. Bago pa maupo at simulan ang pagsulat ng aktwal
na talumpati ay makatutulong nang malaki ang pagbuo muna ng balangkas. Narito ang
hakbang.
Pambungad ng Talumpati
A. Panimula – Mahalaga sapagkat ito ang magiging basehan ng tagapakinig kung
ibibigay ba niya ang kanyang buong atensyon o hindi. Kailangang makapag-isip ang
nagtatalumpati ng mahusay ang panimulang makapupukaw o makatatawag ng
pansin sa tagapakinig. Sa bahaging ito naihahayag na ng mananalumpati ang
paksang kanyang tatalakayin.
Katawan ng Talumpati
B. Paglalahad - Dito matatagpuan ang esensiya o ang nilalaman ng talumpati.
Kailangang masinop ang mananalumpati sa paglalahad ng mga puntong kaniyang
bibigyang-pansin. Makatutulong kung sa balangkas pa lamang ay isa-isang isusulat
ng mananalumpati ang mga paksang sunod-sunod niyang ilalahad upang masuri niya
kung naisama ba niyang lahat ang mahahalagang puntong kailangang mabigyang-
diin.
Pagwawakas ng Talumpati
121
Telephone No.: (045) 982-0374

C. Impresyon – Kung napaghandaan ng mananalumpati ang isang mabisang wakas ay

kailngan ding paghandaan niya ang isang pagwawakas na hindi lang lalagom sa
kabuoan ng mga paksang kanyang binigya-diin kundi mag-iiwan ng isang malaim na
impresyong kikintal sa puso at isipan ng mga tagapakinig. Maaaring ang pagwawakas
ay sa pamamagitan ng isang hamon, tanong, kuwento, o kasabihang mapag-iisipan
ng tagapakinig at maiuugnay niya sa kabuoan ng pinakinggang talumpati.
4. Pagsulat ng Talumpati. Mula sa nabuong balangkas at mga nasaliksik na datos ay maaari

nang maupo at isulat ng mananalumpati ang kabuoan ng kanyang talumpati. Makatutulong
kung batid niya sa una pa lang kung gaano kahab ang laang oras para sa kanya.
Makatutulong kung susulat muna ng borador at saka ito rebisahin nang ilang beses
pagkatapos. Iwasang maging maligoy ang talumpati Maaari iyong maging maikli subalit
maliwanag, malaman at kawili-wili sa mga tagapakinig.
- Pinagyamang Pluma 10 p. 269-271
(nina Emily V. Marasigan at Mary Grace G. Del Rosario, 2017)
BASAHIN ANG TALUMPATI SA IBABA.

Kapaguran na Sumisikil sa Kabataan
Posted on July 10, 2016 by maryamtubio
Maraming tao sa mundong ibabaw ang nakararanas ng depresyon. Isa sa mga

problema ng kabataan sa kasalukuyan ay kung paano nila haharapin ang sunod-sunod na
suliranin sa kanilang buhay. Bilang isang indibidwal na kumakatawan sa tugatog ng pagharap
sa ilang problemang pampamilya, pag-aaral, buhay pag-ibig, kaibigan, pagdidiin sa
kakayanan at pagsikil sa kaalaman, ang mga kabataan daw ngayon ay maihahantulad na rin
sa mga taong nasa “asylum” noong taong 1920’s. May mga ebidensiya rin na naghahayag sa
pagpapakamatay ng mga estudyante dahil na rin sa kapaguran at kawalan ng pag-asa. Ayon
sa mga talaan, tumaas ng hanggang 65% ang mga kabataan na nagdedesisyong tapusin
nalang ang kanilang buhay kaysa harapin ito. Sa inyong palagay, makatarungan bang isipin
ang pagkitil sa sarili mong buhay sa harap lamang ng mga problema? Maituturing pa rin bang
pag- asa ang mga kabataan kung gayon rin lang naman ang ipinapakita nila?
Sa kasalukuyan, kung saan naglulungsad ng iba’t ibang imbensiyon hinggil sa

teknolohiya, hindi natin maitatangging nasa tuktok na tayo ng sibilisasyon. Atin ding tignan
na nakakaapekto rin ito sa isipan ng kabataan kung saan mas pinapansin nila ang luho kaysa
realidad. Kung pag-aaral naman ang susuriin, maraming sitwasyon ngayon na kung saan
nakukuntento na lamang sila sa mga pasang-awang grado at mas inuuna ang pag-aasawa
kaysa sa pag-aaral. Pag-uwi naman ng iba sa bahay ay kung ano-ano ang inaatupag bagkus ay
aabot na sa puntong hindi na nila alam kung ano ang uunahin. Nagsapin-sapin na ang mga
122
Telephone No.: (045) 982-0374

dupikal ng pagod sa kanilang utak at naantala na rin ang kapasidad nilang tumingin sa lawak
ng mga oportunidad o kaya’y marinig ang batingaw ng pag-asa. Lahat naman ng tao sa
mundo ay may kaakibat na potensiyal ngunit hindi naman nila ito nakikita dahil sa epekto
minsan ng kawalang-loob, pag-iimpluwensiya ng mga katropa o pagdiin ng mga nakakatanda
sa kanila. Sa gayon, ang kanilang utak ay punong-puno na ng boses ng kahinaan, pagiging
talunan at kahihiyan; ang anyo ng depresyon ay nagpapakita. Bilang estudyante, masasabi
kong minsan ay gusto ko nang umiyak na lamang sa kadahilanan na pagod na ako sa sabay-
sabay na mga gawain at mga takdang nakalaan sa akin. Hindi naman kasi natin
maitatangging ang tao ay talagang nahahapo minsan sa kalungkutan at sa sobrang pag-iisip.
Aking maipapayo lamang ay tatlong bagay:
Una ay ang laging pananalig sa Diyos na siyang gabay sa kaluwalhatian ng iyong

puso’t isipan. Ikalawa ay ang pagsama sa mga taong nagpaparamdam sa iyo ng
importansiya’t pagmamahal. Nakadadagdag rin sa pagresolba ng depresyon ay ang pakikinig
sa mga payo ng mga taong tunay mong maaasahan sa pagharap mo sa tarik na daan ng iyong
buhay. At ikatlo, ay ang tiwala sa sarili. Paano mo masasabing kaya mo kung sa una
palang ay hindi ka na naniniwala sa iyong kapasidad at kakayanan? Kailangan mong ihanda
ang sarili mo na ang buhay ay hindi laging nakatapat sa maliwanag na anino ng mga bituin
kung hindi minsan ay nakatuon din sa kawasakan ng mga pagsubok at suliranin. Mahirap
mang ituring na ang lahat ng dumadaan sa ating buhay ay bagyo, aking maihahayag lamang
ay dapat tayong matutong sumabay sa agos ng buhay at tanawin ang mas maganda at
matayog na bukas. Lagi rin nating itatak sa puso’t isipan na lahat ng nangyayari ay may
dahilan. https://maryamtubio.wordpress.com/2016/07/10/depresyon-isang-anyo-ng-
kapaguran-na- sumisikil-sa-kabataan/
PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
F. SUBUKIN NATIN:
TANONG KO TUGUNAN MO. Sagutin ang mga

sumusunod na katangungan. Gawing batayan ang nilalaman ng talumpati sa itaas.
 Ano ang layunin ng talumpati?
 Sa iyong palagay, may malawak bang kaalaman sa paksa ang mananalumpati? Bakit?
 Sino-sino ang angkop na maging tagapakinig ng ganitong talumpati? Ano ang

iyong naging batayan?
123
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
 Anong pamamaraan ng pagbibigay ng impresyon ang ginamit sa talumpati? Sumipi

ng patunay.
 Sang-ayon ka ba sa sa mga inilahad na impormasyon ng mananalumpati sa kaniyang

akda? Ipaliwanag ang iyong dahilan.
G. SA PALAGAY MO?
UGNAY-DIWA, UGNAY-PAKSA. Mula sa mga natalakay na paksa hinggil sa

talumpati, Ano sa iyong palagay ang LIMANG (5) paksa na maaaring talakayin sa
pagbuo ng talumpati sa kasalukuyan. Isulat ito sa loob ng kahon.
1.
2.
3.
4.
5.
https://www.clipartkey.com/view/iTbwhh_standing-line-art-angle-podium-clipart-black-
and/
H. AYOS NA:
KARATULASTASAN. Bumuo ng isang karatula na ang patalastas ang ukol sa

kahalagahan ng isang talumpati.
124
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
__________________________________________________________________________________________________
________________________________
__________________________________________________________________________________________________
________________________________
__________________________________________________________________________________________________
________________________________
__________________________________________________________________________________________________
________________________________
__________________________________________________________________________________________________
________________________________
__________________________________________________________________________________________________
________________________________
http://clipart-library.com/blank-white-cliparts.html
I. TAYAIN NATIN:
HIKAYAT SA PAGTALAK. Sumulat ng isang talumpati, isaisip ang mga dapat

tandaan sa pagbuo nito. Narito ang pamantayan sa pagmamarka.
Pamantayan 5 3 2 1
Organisasy Organisado at Organisado at Organisado Walang
on ng may kaisahan may kaisahan ngunit hindi Organisasyon at
bawat ang lahat ng ang karamihan lahat ng kaisahan
talata talata at ng pangungusap pangungusap
pangungusap
Mensaheng Malinaw at Malinaw at Hindi gaanong Hindi malinaw at
Taglay nauunawaan ng Bahagyang malinaw ngunit nauunawaan
lubos nauunawaan nauunawaan
Kabisaan ng Nakapanghihikay Bahagyang Mabisa ngunit Hindi Mabisa at
Talumpati at at lubos na Nakapanghihikay hindi hindi
mabisa at at bahagyang nakapanghihikay nakapanghihikay
mabisa at at
125
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
PAKSA: Pagbubukas ng mga Paaralan sa Panahon ng Pandemya
126
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN:
GRADE 10 FILIPINO IKALAWANG MARKAHAN

Kompendyum sa Pagpapalawak ng Pangungusap
A. KOMPETENSI/MELC:
F10WG-IIg-h-64
Nasusuri ang kasanayan at kaisahan sa pagpapalawak ng pangungusap
B. BASAHIN NATIN:
Ang Pangungusap ay isang salita o lipon ng mga salita na nagsasaad
ng isang buong diwa. Ito ay binubuo ng simuno at panaguri. Ang simuno ay
siyang pinaguusapan sa pangungusap. Ang panaguri naman ay ang mga
salitang
nagsasabi tungkol sa simuno, kung ano ang ginagawa ng simuno, o kung ano ang nangyayari
sa simuno.
Pangungusap Kumakatawan ito sa bawat pahayag o pagsasalita ng isang tao na
nagdudulot o nagbibigay ng kahulugan. Halimbawa ng lipon ng mga salita: Ang pagpapataas
ng ekonomiya ay patuloy na isinasagawa ng gobyerno natin. Masarap matulog nang walang
alalahanin. Halimbawa ng isang salitang Pangungusap: Takbo; Lakad; Inom
Ang bawat pangungusap ay may paksa na siyang pinag-uusapan sa loob ng
pangungusap. Sintaks – ay pag-aaral o pag-uugnay-ugnay ng mga salita para makabuo ng
mga parirala, sugnay at pangungusap. Semantika – ang tawag sa mensaheng ipinaaabot nito.
May mga pangungusap na nakalantad ang paksa at mayroon namang di lantad ang paksa.
https://www.slideshare.net/JezreelLindero/pangungusapuri
AYUSIN NATIN ITO! Ayusin ang mga salita sa loob ng kahon upang makabuo ng
isang buong pangungusap. Isulat sa patlang ang nabuong pangungusap.
kinabukasan huwag sa matakot pag-aaral
magandang ang ipagpatuloy para
Pangungusap:
127
Telephone No.: (045) 982-0374

D. IUGNAY NATIN:
Sa pangungusap may malaking kinalaman ang gamit ng ay dahil inilalalantad

ng ay ang ayos ng pangungusap kung ito’y;
1. Karaniwan – ang ayos ng pangungusap ay karaniwan kung nauuna ang Panaguri at

sinusundan ng Simuno kaya’t di litaw. Ika nga’y P – S ang balangkas ng pangungusap.
Halimbawa:
P S a. Binangungot siya kagabi kaya namatay.
P S b. Ikinagitla ko ang balita sa televisyon.
2. Di-Karaniwan – kung litaw o nakalantad ang ay sa loob ng pangungusap ang balangkas ay
S – P o nauuna ang Simuno sinusundan ng Panaguri.
Halimbawa:
S P a. Ang balita sa telebisyon ay ikinagitla ko.
S P b. Ang ekonomiya ng ating bansa ay patuloy na nagbabago.
https://www.slideshare.net/JezreelLindero/pangungusapuri
TAYO NA’T SUMULAT. Mula sa nabuong pangungusap sa gawaing Ayusin Natin Ito, ipakita
ang Karaniwan at Kabaliktarang ayos nito.
Karaniwan:
Di-karaniwan:
E. TALAKAYIN NATIN:
PAGPAPALAWAK NG PANGUNGUSAP
Ang paksa at panaguri ay nakapaglalahad sa mensaheng taglay ng isang
pangungusap. Gayumpaman, madalas ay nangangailangan pa ang pangungusap ng mga
karagdagang kataga, salita o pariralang magpapalawak dito upang higit na mapalawig at
maipaliwanag ng husto ang kaisipan o mensaheng taglay ng pangungusap.
Maaaring magpalawak ang pangungusap sa pamamagitan ng pagdaragdag ng
paningit o ingklitik, paglalagay ng panuring (pang-uri at pang-abay) at paggamit ng mga
pamuno sa pangngalan.
1. Mga paningit o Ingklitik Bilang Pampalawak. Ang mga paningit o ingklitik ay isinasama o
idinaragdag sa paksa o panaguri ng pangungusap upang mailahad nang higit na malinaw ang
kaisipan o mensaheng taglay nito. May labing-anim na kilalang paningit o pang-abay na
ingklitik tulad ng mababasa sa ibaba:
Man Kasi Sana Nang
Kaya Yata Tuloy Din/rin
128
Telephone No.: (045) 982-0374

Ba Pa Muna Pala
na naman Daw/raw Lamang/lang
Halimbawa:
 Naantala man ng dalawampu’t walong taon ay natuloy pa rin ang mga pangarap
nina Amelia at Ron.
 Dumaan muna sila sa matinding pagsubok na nagpatatag naman sa kanilang
pagmamahalan.
2. Mga Panuring Bilang Pampalawak – May dalawang kategorya ang mga salitang panuring:
ang pang-uri na panuring sa pangngalan o panghalip at ang pang-abay na panuring sa
pandiwa, pang-uri o kapwa pang-abay:
Halimbawa:
Batayang Pangungusap:
Ang Berlin Wall ay simbolo ng paniniil.
Pagpapalawak sa pamamagitan ng karaniwang pang-uri:
Ang makasaysayang Berlin wall ay simbolo ng paniniil.
Batayang Pangungusap:
Ang mga mamamayan ay nagbunyi sa pagbagsak ng Berlin Wall.
Pagpapalawak sa pamamagitan ng karaniwang pang-abay:
Ang mga mamamayan ay masigabong nagbunyi sa pagbagsak ng Berlin Wall
Pagpapalawak sa pamamagitan ng karaniwang pang-uri at pang-abay:
Ang masasayang mamamayan ay masigabong nagbunyi sa pagbagsak ng Berlin Wall.
3. Pamuno sa Pangngalan bilang Pampalawak- Ang pamuno ay pangngalan o pariralang

pangngalang tumutukoy o nagsasabi ng ibang katawagan para sa isa pang pangngalan.
Halimbawa:
Si Ronald Reagan, ang pangulo ng Amerika ay nanawagan para sa paggiba ng Berlin
Wall.
PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
F. SUBUKIN NATIN:
SIPAT-LAPAT. Basahin at unawain ang usapan ng tatlong mag-aaral. Pumili ng

limang pangungusap. Suriin ang ginamit na paraan sa pagpapalawak ng
pangungusap maaaring nasa panaguri o paksa.
Isang araw, nag-uusap ang tatlong opisyales ng Student Government.
Jhasmine: Naisip mo ba kung saan napupunta ang basurang itinatapon mo?

BJ: Siyempre kinukuha ng mga basurero at ito ay dinadala sa tambakan ng basura.
129
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
Jhasmine: Eh, paano kung hindi naitapon nang maayos. Halimbawa, ang lata na itinapon sa
kalsada ay maaaring makabara sa kanal.
Calyx: At ang balat ng kendi na itinapon sa dagat ay maaaring makain ng hayop.
Jhasmine: Tama! Halikayo at basahin natin ang tekstong ito na pinamagatang
“Pangangalaga ng Basura.”
Ang bawat Pilipino na naninirahan sa pook rural ay lumilikha ng mahigit kumulang na
0.3 kg. na basura habang sa pook urban o siyudad ay mayroon kada araw ng 0.5 kg na
basura. Nasa 60% ng mga basura na itinatapon ay biodegradable o nabubulok, 20% ay
recyclable o maaaring mabalik-anyo, at 18% ang residual waste o mga hindi na magagamit
pang muli na basura. Higit kumulang 80% naman ang mga basura na hindi naman dapat
itinatapon at dinadala sa tambakan. Dahil sa dami ng basura sa tambakan dumadami rin
ang nililikha na methane galing sa mga nabubulok na basura. Ito ay sanhi rin ng pagkapal
ng greenhouse gases sa atmospera at nagdudulot ng pandaigdigang pag-init ng mundo.
BJ: Ah, ganun pala! Kaya sabi ng mama ko ibang-ibang na ang mundo ngayon. Hindi mo
masabi kung kailan uulan o aaraw.
Jhasmine: Kaya bago mo itapon ang bagay na hawak mo, isipin mo muna kung ito ay
kailangan mo, maaari mong i-reduce o bawasan ang paggamit.
Calyx: O dapat bang i-reuse o tingnan kung magagamit pa itong muli?
Jhasmine: O i-recycle o magbalik anyo sa pamamagitan ng paglikha ng bagong bagay mula
sa lumang bagay?
- Mula sa pangangasiwa ng basura (Resurreccion, 2011)
ang sipi ay mula sa Panahon na inilathala ng WWF-Phil
.
Pangungusap Paraang Ginamit sa Pagpapalwak ng
Pangungusap
1.
2.
3.
4.
5.
130
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
G. SA PALAGAY MO?
ITALA MO. Magbigay ng Kahalagahan naidulot sa iyo ng kaalaman sa pagpapalawak

ng pangungusap.
H. AYOS NA:
IBIGAY MO NA! Ibigay ang tatlong pamamaran sa pagpapalwak ng pangungusap.

Isaayos ito batay sa kung alin ang mas mahalaga para sa iyo.
131
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
I. TAYAIN NATIN:
PAGPAPALAWAK ATING ITATAK. Palawakin ang sumusunod na batayang

pangungusap. Gamitin ang pampalawak na nasa loob ng panaklong.
1. Si Ronald Raegan ay nanawagan. (palawakin gamit ang pamuno at pang-abay)
2. Dapat pag-ingatan ng lahat ang kalayaan. (palawakin gamit ang paningit o ingklitik
at pang-uri)
3. Ang Berlin ay nagdusa. (palawakin gamit ang pang-uri at pang-abay)
4. Ang mamamayan ay sumasalungat sa pamahalaan. (palawakin gamit ang paningit

o ingklitik, pang-abay at pang-uri)
5. Ang mundo ay naging saksi sa pangyayaring ito. (palawakin gamit ang pang-uri o
pang- abay)
132
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN:
GRADE 10 FILIPINO IKALAWANG MARKAHAN-SOCIA MEDIA

Kompendyum sa Social Media bilang bahagi ng Panitikan
A. KOMPETENSI/MELC:
F10PT-IIg-h-75
Natutukoy at nabibigyang-kahulugan ang mga salitang karaniwang nakikita sa
social media
F10PD-IIg-h-73
Natutukoy ang mga popular na anyo ng panitikan na karaniwang nakikita sa mga
social media
F10PB-IIi-j-79
Nabibigyang-puna ang mga nababasa sa mga social media (pahayagan, TV,
internet tulad ng fb, e-mail, at iba pa)
B. BASAHIN NATIN:
Ang Social Media ay tumutukoy sa sistema ng pakikipag-ugnayan sa mga

tao na kung saan sila ay lumilikha, nagbabahagi at nakikipagpalitan ng
impormasyon at mga ideya sa isang virtual na komunidad at mga network. Ito rin ay
itinuturing na isang pangkat ng mga Internet-based na mga aplikasyon na bumubuo
ng ideyolohikal at teknolohikal na pundasyon ng Web 2.0 na nagbibigay-daan sa
paglikha at pakikipagpalitan ng nilalaman na binuo ng gumagamit.
Bukod dito, ang social media ay may interactive platform na kung saan ang
isang indibidwal at mga komunidad ay maaaring magbahagi, lumikha, tumalakay at
baguhin ang nilalamang binuo ng gumagamit. Ito ang nagbibigay daan sa isang
matibay at malaganap na pagbabago sa komunikasyon sa pagitan ng mga
organisasyon, mga komunidad at mga indibidwal.
https://internetatsocialmedia.wordpress.com/socialmedia/
HULARAWAN Biyaya ng Larawan, Yaman ng Pagpapakahulugan. Tukuyin

kung anong social networking sites ang mga sumusunod na larawan. Isulat ito sa
patalang.
133
Telephone No.: (045) 982-0374

D. IUGNAY NATIN:
PABORITO KITA. Ang cellphone sa ibaba ay lalagyan mo ng isang application na

magagamit mo sa pag-aaral. Iguhit ang application na ito sa parisukat na makikita
sa screen. Sa ibabang bahagi, ipaliwanag kung paano ito makatutulong sa iyo.
https://webstockreview.net/explore/phone-clipart-phone-android/
134
Telephone No.: (045) 982-0374

E. TALAKAYIN NATIN:
MGA POPULAR NA ANYO NG SOCIAL MEDIA
1. SOCIAL NETWORKING- Ito ang anyo ng social media kung saan maaring
makipag- ugnayan sa mga taong miyembro, rin ng nasabing social network.
Dito’y makapagbubukas ng profile at maaring makipag-ugnayan sa iba gamit ang
mga paraang tulad ng pagpopost ng status, larawan, artikulo, video clip,
pagpapadala ng pm o private message, dokumento, at iba pa. Ang
pinakapopular na halimbawa nito ay Facebook.
2. Mediia Sharing – Sa mga site na ito puwedeng mag-upaload at mag-share ng
iba’t ibang anyo ng media tulad ng video. Ang makikita sa mga naka-upload na
media ay maaaring magsulat ng komento. Makikita ang popularidad ng
nakaupload na media sa dami ng views ng mga ito. Katunayan, napakaraming
personalidad sa showbiz ang nadiskubre sa mapapagitan ng naka-post nilang
video sa mga media sharing websites. Ang pinakapopular na media sharing site
ay Youtube at Flickr.
3. Microblogging – Dito makapagpopost ng maikling update na maaaring i-push sa
lahat ng miyembro ng microblogging site upang mabasa nila. Ang pinakapopular
na microblogging site ay Twitter.
4. Blog- Ang Blog ay maihahalintulad sa isang pansariling journal o talaarawang
ibinabahagi sas buong mundo. Nagsasaad ito ng sariling pananaw at personal
nakaranasan ng may akda. Walang makapagdidikta sa kung ano ang nilalaman
ng blog maliban sa manunulat. Gayunpama’y pinahahahalagahan ang isang blog
na maging responsible at lagging isaisip ang paalalang “think before you click”
sapagkat ang anumang isulat dito’y maaaring Makita ng buong mundo at
maaaring makaapekto sa positibo o negatibong paraan.
5. Blog Comments at Online Forums - Sa mga online forum ay maaaring
makibahagi ang mga miyembro sa pagpost ng komento o mensahe. Sa Blog
comments ay ganoon din maliban sa ang mga komento ay karaniwang
nakasentro sa paksang tinatalakay ng blog.
6. Social News – Sa pamamagitan ng mga site na ito maaaring makapag-post ng
mga balita, artikulo, o link sa mga artikulong hindi naka-copy at paste. Ang mga
bumibista sa site ay maaaring bumoto sa mga artikulong narito. Kung mas
maraming botong natatanggap ang isang artikulo, ibig sabihi’y marami ang
nagkakainteres sa artikulo o balita kaya naman nailalagay ito sa pangunahin o
higit na prominenteng lugar sa site. Ang mga pinakapopular na social news site
ay Digg, Propeller, Reddit at Newsvine.
135
Telephone No.: (045) 982-0374

7. Bookmarking Sites – Sa pamamagitan ng mga site na ito ay maaari mong isave

at isaayos ang mga link sa iba’tibang mga website sa Internet. Magiging mas
mabilis ang iyong pananaliksik at pagbabagi nito sa iba dahil nagsama-sama na
sa iisang site ang magkakaugnay na paksang hinahanp mo. Ang ilan sa mga
popular na bookmarking site ay Pinterest at Google+
PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
F. SUBUKIN NATIN:
BIGYAN MO NAMAN AKO NG DAHILAN. Tiyak na hindi ka magpapahuli

kung sa paggamit ng social media ang pag-uusapan. Ibigay ang kahulugan o
magbigay ng halimbawa para maipaliwanag ang kahulugan ng sumusunod
na salitang
karaniwang ginagamit sa social media.
1. Accept -
2. Seen -
3. Trending -
4. Private Message
5. Comment -
6. Blocked -
7. Search -
8. Upload -
9. Status -
10. Post -
KAHOLAMAN, Kahon ay Punan ng tamang Panitikan. Tukuyin kung saang

uri ng social media maaring makita o mabasa ang mga akdang pampanitikang
nakatala sa ibaba. Isulat ang sa loob ng kahon kung saan ito nabibilang.
Nobela Tula Sanaysay

Anekdota Talambuhay Balita Epiko
Maikling Kuwento Kasabihan Salawikain
136
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
Social Microblogging
Networking Media
Sharing
Blogging Social News Blog

Comments
Online
Forum
https://www.clipartmax.com/so/empty-box-clipart/
G. SA PALAGAY MO?
TWEET NA. Mula sa tinalakay na iba’ta ibang popular na anyo ng social media,
anong hashtag o tweet ang maaari mong bauunin at ibahagi sa iba.
137
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
H. AYOS NA:
TIMBANGIN NATIN. Ibigay ang positibo at negatibong dulot ng social media

sa kasalukuyan.
POSITIBO
NEGATIBO
I. TAYAIN NATIN:
SHARE KO LANG. Basahin ang isang post mula sa facebook. Bigyang reaction ang
nilalaman ng post. Bilugan ang napiling reaksyon at bigyang paliwanag ito sa
comment section.
138
Telephone No.: (045) 982-0374

PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=3121640074525670&id=882767858412914

139
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN:
GRADE 10 FILIPINO IKALAWANG MARKAHAN-PAGSULAT

Kompendyum sa Gramatikal at Diskorsal na Pagsulat
A. KOMPETENSI/MELC:
F10PU-IIi-j-77
Naisusulat at naibabahagi sa iba ang sariling akda
F10WG-IIi-j-70
Nagagamit ang kahusayan sa gramatikal at diskorsal na pagsulat ng isang
organisado at makahulugang akda
B. BASAHIN NATIN:
Ang pagsulat ay ang paghahatid ng mensahe ng awtor (opinyon man o

mga kaalaman) sa mga mambabaa sa tulong ng mga titik o simbolo at kalakip nito
ang pagiging epektibo niya sa paghatid ng mensahe.
Ito ay sistema ng komunikasyong interpersonal, na gumagamit ng mga simbolo

at inuukit/isisnusulat sa isang makinis na bagay tulad ng papel, tela, o di kaya’y isang
malapad at makapal na tipak ng bato. (Badayos 1999). Ang pagsulat ay isang kompleks
na proseso. Ang pagsulat ay nagsisimula sa pagkuha ng kasanayan (self-getting)
hanggang sa kasanayang ito ay aktwal na nagagamit (self-using) . (Rivers, 1975)
Ito ay kasanayang nangangailangan ng disiplinang mental at mataas na

kaalamang teknikal at pagkamalikhain gayon din ang sapat na kasanayan. (Recuba, et. al.
2003)  It ay kasanayan sa pakikipagtalastasan na isatitik ang mga nakalap na
impormasyon mula sa pagbasa. (Recuba, et. Al. 2000)
https://www.slideshare.net/shekainalea/pagsulat-78825434
KAMAY KAILANGAN NG GABAY. Mahalaga ang paggamit ng kamay sa pagsulat.

Isulat sa bawat daliri ng kamay sa ibaba ang ilang mga pagsubok na maaaring
makaharap kapag susulat ng sariling akda.
140
Telephone No.: (045) 982-0374

D. IUGNAY NATIN:
Nangangailangan ito n disiplinang mental at mataas na kaalamang teknikal

at pagkamalikahain, gayon din ng sapat na kasanayan. (Tanawan, et. al.) Ito ay
pagsasatitik sa papel o sa anumang bagay na maaring gamitin na pagsasalitan ng mga
ideya, sagisag at paglalarawan ng isang indibidwal o grupo sa pagnanais na maisiwalat
ang
kaniya o kanilang naiisip o nadarama. (Garcia 2008)
Ito ay isang prosesong sosyal o panlipunan, ang bunga ng interaksyong proseso ng
mga mag-aaral at produkto sa sosyo-kultural na konteksto na nakakaapekto sa
pagkatuto. “Walang misteryong taglay ang mabuting panulat, ito ay kasanayang
natutuhan” (Gonzales 2005) Ito ay isang komprehensib na kakayahang naglalaman ng
wastong gamit, talasitaan, pagbuo ng kaisian, retorika at iba pang mga elemento. (Xing
at Jin 1989)
https://www.slideshare.net/shekainalea/pagsulat-78825434
KILALA MO PA BA AKO? Tukuyin kung anong akdang pampanitikan ang inilalarawan ng mga
sumusunod na pahayag. Isulat sa patlang ang kasagutan.
1. Akdang naglalaman ng opinyon, pananaw at kuro kuro
ng may-akda.
2. Isang mahabang salaysayin na nahahati sa kabanata.
3. Isang akdang patula na nagbabakita ng kabayanihan ng
pangunahing tauhan.
141
Telephone No.: (045) 982-0374

4. Akdang may iisang tagpuan at iilang tauhan.

5. Panitikang naghahatid ng mga napapanahong pangyayari sa
lipunan na mababasa mga pahayagan o di kaya’y sa telebisyon.
E. TALAKAYIN NATIN:
Apat na Sangkap ng Kasanayang Komunikatibo
Ang kasanayang komunikatibo ay ang abilidad na magamit ang wika sa maayos na

paraan sa anumang pagkakataon, na isinaalang-alang ang gamit at pagkakaiba-iba ng mga
wika. Ito ay makatutulong sa ating lahat sa pagiging isang mahusay na tagapagsalita dahil ito
ang isa sa pinakamahalagang kasanayan na pwede mong matutunan dahil ito’y magagamit
mo kahit saan at kahit kailan.
Narito ang mga uri o mga sangkap ng Kasanayang Komunikatibo:
1. Gramatikal – ito ang sangkap kung saan nagbibigay- kakayanan sa nagsasalita kung paano
bigkasin sa wastong kaayusan ang mga salita/pangungusap na kanyang ginagamit at kung
angkop ng kanyang ginagamit na mga salita. Mahalaga ang komponent na ito upang magka-
intindihan kayo ng kausap mo dahil maaring maging sanhi nang hindi pagkakaunawaan
kapag hindi wasto ang paggamit ng baralila at epektibo ito sa pagbuo ng salita, tamang
pagbigkas, pagbabaybay at maging sa pagbibigay kahulugan ng salita.
2. Sosyo-Lingguwistik – ito ang sangkap na magagamit nang nagsasalita ang kalawakan ng

kanyang vocabularyo at ang pagpili ng salitang naangkop sa sitwasyon at sa kontekstong
sosyal ng lugar kung saan ginagamit ang wika. Dapat alam ng nagsasalita ang paggamit ng
angkop anumang pagkakataon. Dito makikilala ang pagkakaiba ng isang taong mahusay lang
magsalita kompara sa isang katutubong nagsasalita ng wika.
3. Diskorsal – ito ay ang sangkap na nagbibigay kakayahang ng nagsasalita na ipalawak ang

mensahe upang mabigyan ng wastong interpretasyon ang salita upang mas maunawaan ang
salita at mapahayag ang mas malalim na kahulugan nito.
4. Strategic – ito ay ang sangkap na nagagamit ng nagsasalita ang mga berbal na pananalita
upang wasto niyang maipahayag ang kanyang mensahe at maiwasan o maisaayos ang hindi
pagkaunawaan o mga puwang sa komunikasyon. Nakatutulong din ng mga hindi berbal na
hudyat sa pagsasalita kagaya ng kumpas ngkamay, tindig, at ekspresyon ng mukha upang
mailahad ang tamang mensahe.
https://www.slideshare.net/jmpalero/filipino-10-apat-na-sangkap-ng-kasanayang-
komunikatibo
142
Telephone No.: (045) 982-0374

PAGSULAT SA FILIPINO
Sa larangan ng pagsulat maraming bagay ang kailangang isaalang-alang. Tulad nang

sa pagsasalita ang ilan rito ay magagamit din sa pagsulat.
Isa sa isinasaalang-alang ay ang gramatika, tumutukoy ang gramatika sa paggamit ng
mga bahagi ng pananalita upang makabuo ng tamang pahayag. Binibigyang pansin din ang
estruktura ng Pangungusap. Tumutukoy ang estruktura ng pangungusap sa paraan ng
pagsasaayos ng mga salita upang makabuo ng isang malinaw at naiintindihang pahayag. Narito
rin ang Mekaniks. Mahalaga ang ginagampanan ng mekaniks sa pagsulat upang lubos na
mailahad nang wasto ang pangungusap. Nakatutulong ito sa lalong ikalilinaw ng kahulugan
ng mga pangungusap.
https://journals.upd.edu.ph/index.php/djwf/article/download/6071/5412
Katangian na dapat taglayin ng Manunulat

1. Kalinawan - sa pagsulat ng unumang sulatin, kailangan maging malinaw ang pahayag.
2. Kawilihan - Gampanin ng manunulat na lumikha ng isang sulating naaayon sa kawilihan ng
mambabasa.
3. Kawastuhan - Upang matiyak ang kawastuhan ng sulatin,tiyakin na ang komposisyon ay
wasto sa estruktura,pagbaybay at gramitika upang maiwasan ang kalituhan sa panig ng
mambabasa
Istandard na dapat taglayin ng sulatin:

1. Kaisahan
2. Koherens
3. Kalinawan
4. Kasapatan
5. Empasis/Diin
6. Kagandahan
https://prezi.com/avjrrqqjlyqp/dapat-isaalang-alang-sa-mabisang-pagsulat/?fallback=1
143
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
F. SUBUKIN NATIN:
MAY MALI BA AKO? Basahin ang mga sumusunod na talata. Tukuyin kung ang
talata ay wasto o hindi. Isulat ang WASTO kung ito ay tama at HINDI naman kung
may taglay na kamalian at ipaliwanag.
Ang naturang pamanang ito ay pinangalagaan at kalaunan ay nagbagong-

anyo sa pamamagitan ng paglaganap ng Kristiyanismo. At nagpalipatlipat ito sa
buong kontinente ng Europe hanggang sa umabot sa mga bansa sa Kanluran
hanggang mula noon hanggang ngayon, masasalamin sa panitikan ng mga bansa
sa Kanluran ang pagkakaisa sa kanilang mga tema o paksain at ang pagkakabuo
ng kanilang mga akda na nagbigay ng sarili nilang pagkakakilanlan sa iba pang
kontinente ng mundo. (Panitikang Pandaigdig 10 p. 120)
Lumipas na ang panahon ng pag-aaklas laban sa paniniil ng mga mananakop:

ginawa na ito nila Rizal at Bonifacio, ng mga Katipunero at iba pang bayaning
Pilipino. Ginawa nila ito dahil mulat silang walang ibang magtatanggol sa ating
karapatan; walang ibang magsusulong para sa kinabukasan ng ating bayan; walang
ibang magtutulak para sa ating ganap na kalayaan, kundi tayo ring mga Pilipino.
Wala nang iba. Salamat sa kanila, isandaan at labinlimang taon na nating
ipinapahayag sa mundo na tayo’y isang bansang malaya. (Panitikang Pandaigdig
10 p. 123)
144
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
G. SA PALAGAY MO?
HANDA NA! Sa mga natalakay na konsepto sa larangan ng pagsulat, paano mo

ihahanda ang iyong sarili sa pagsisimula ng iyong sariling akda? Itala ang ang iyong
paghahanda sa loob ng lapis.
https://clipartix.com/pencil-clipart-image-50086/
H. AYOS NA:
GANOON DIN BA IYON? Itala ang pagkakaiba at pagkakatulad ng pagsusulat

ng akda sa kwaderno o papel na bahagi ng kahingian sa paaralan at pagsusulat
gamit ang social media.
PAPEL O KWADERNO SOCIAL MEDIA
145
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
I. TAYAIN NATIN:
PLUMALAYSAY, Pluma’y gamitin sa pagsasalaysay. Sumulat ng isang

sulatin o akda na magsasalaysay ng mga PAGBABAGONG NAGANAP SA IYONG
BUHAY DAHIL SA PANDEMYA. Ang akda ay dapat buuin ng 200-400 na salita at 2-5
talata.
Isaalang-alang mga mga konseptong tinalakay sa ating paksa. Gawing gabay sa pagbuo
ang sulatin ang pamantayan sa ibaba.
5 3 2 1
Lohikal at Magkakaugnay ang Di gaanong lohikal Magulo at di
magkakaugnay ang nilalaman ng sulatin at magkakaugnay magkakaugnay ang
nilalaman ng sulatin ang nilalaman nilalaman ng
ng sulatin
sulatin
Epektibong May kalinawan ang Di Malabo
naibahagi naibahaging
ang sariling sariling karanasan gaanong malinaw ang naibahaging
karanasan na sariling karanasang
kaugnay na kaugnay ng ang kaugnay ng paksa
ng paksa naibahaging
paksa sariling karanasang
kaugnay ng paksa
Naisaalang-alang Naisaalang-alang Di Hindi Naisaalang-
ang lahat ang ilan sa mga alang ang lahat ng
ng istandard gaanong istandard
istandard Naisaalang-alang
sa pagbuo ng ang ilan sa mga sa pagbuo ng
sa pagbuo ng sulatin istandard sulatin
sulatin sa
pagbuo ng sulatin
146
Telephone No.: (045) 982-0374


PANGALAN: PETSA:
PANGKAT: MARKA:
147
Telephone No.: (045) 982-0374
Republic of the
Philippines Department
of Education

Abegail M. Garcia Joel M. Grande
Teacher II Teacher II
Mababanaba National High Padapada National High School
School
Rodel T. Navarra Mary Jean E. Daseco

Head Teacher VI Head Teacher III
Mababanaba National High School Padapada National High School
Dionisio D. Madriaga, PhD Wilma B. Domingo

Principal II Principal II
Mababanaba National High School Padapada National High School
Allan T. Manalo Bobby P. Caoagdan, PhD PAULINO D. DE PANO, PhD

EPSvr - Filipino EPSvr – LRMDS/ Chief Education Supervisor
Division SHS Focal Person Curriculum and Implementation Division
MELISSA S. SANCHEZ,Ph.D 148 DR. RONALDO A. POZON, CESO V

Assistant Schools Division Superintendent
Schools Division Superintendent
Telephone No.: (045) 982-0374

Part II Ikalawang Markahan Kompendyum Filipino 10

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Part II Ikalawang Markahan Kompendyum Filipino 10

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

G10 – FILIPINO – IKALAWANG MARKAHAN

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

GRADE 10 FILIPINO IKALAWANG MARKAHAN-NOBELA

Si Ernest Miller Hemingway (21 Hulyo 1899 – 2

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

(1) (3) (12) (9) (3) (21)

(1) (3) (5) (14) (12) (3) (21)

Ang nobela ay itinuturing na makulay, mayaman at makabuluhang anyo ng

TALA-KAALAMAN. Itala ang kaalaman na pupuno sa talaan.

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

Paano ito lumaganap?

Ihambing ito sa ibang uri ng akda.

AND MATANDA AT AND DAGAT

Isinalin ni Jesus Manuel Santiago

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

4. TEMA O PAKSA NG AKDA

5. MGA TAUHAN / KARAKTER SA AKDA

7. NILALAMAN / BALANGKAS NG MGA PANGYAYARI

8. MGA KAISIPAN O IDEYANG TAGLAY NG AKDA

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

Isang uri ng maikling kwentong na nagsasalaysay tungol sa isang mahalagang pangyayari ng

9. ISTILO NG PAGKAKASULAT NG AKDA / TEORYANG PANITIKAN

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

Kilos o Gawi Saloobin o Paano gagawing

Ano-anong pakikipagsapalaran ang hinarap ni Santiago (ang matanda) sa nobela? Isa-isahin

Pakikipagsapalaran ni Uri ng Tunggalian Bunga

Lip-Nayan. Pangyayari sa lipunan at paksa ay may uganyan.

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

SaMuKda. Sagot Mula sa Akda.

 Sa iyong palagay, bakit pinamagatang “Ang Matanda at ang Dagat” ang

 Ano ang positibong epekto ang naidulot ng dagat kay Santiago?

Taon kung Kailan

Mga napansin mong

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

Pangkalahatang komento sa ginawa mong paghahambing:

Pangalan at Lagda ng Mag-aaral Pangalan at Lagda ng Magulang

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

GRADE 10 FILIPINO IKALAWANG MARKAHAN-NOBELA

Ang Philippine Drama, o mas kilala bilang teleserye o teledrama, ay

IYONG LARAWAN AY PAMILYAR. Tukuyin kung anong mga palabas sa telebisyon

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

Likas sa mga Pilipino na mapaglibang sa mga

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

KASAYSAYAN NG TELESERYE SA PILIPINAS

Makikitang malaki ang ikinaunlad ng panitikan sa ating bansa. Ito

Ang soap opera ay kuwento tungkol sa ilang karakter at sa

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

Anumang katawagan ng mga ito ito ay mga dramang palabas sa

Masasabi nating isang malaking sandata ito upang hubugin ang

Republic of the Philippines

SCHOOLS DIVISION OF TARLAC PROVINCE

BUOIN MO AKO. Mula sa mga umiiral na teleserye sa kasalukuyan, Pumili ng isa