‫‪Wondershare‬‬

‫‪PDFelement‬‬

‫مديريت اوقات فراغت و‬

‫ورزش هاي تفريحي‬

‫تأليف‪:‬‬

‫دكتر مجيد جاللي فراهاني‬

‫استاديار دانشگاه تهران‬

‫فهرست مطالب‬

‫‪1‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫پيشگفتار‬

‫فصل اول‪ -‬تعريف ها‪ ،‬نظريه ها و تاريخچه اوقات فراغت‬

‫‪ -1‬اهميت اوقات فراغت در عصر حاضر‬

‫‪ -2‬تعريف هاي اوقات فراغت و ديدگاه هاي مختلف‬

‫‪ -3‬نظر اسالم درباره اوقات فراغت و نحوة گذراندن آن‬

‫‪ -4‬تاريخچه اوقات فراغت از آغاز پيدايش انسان تا امروز‬

‫فصل دوم‪ -‬گونه هاي مختلف گذران اوقات فراغت‪ ،‬عوامل تأثي رگذار بر نحوه گذران اوقات فراغت‬

‫و نحوه گذران آن در تعدادي از کشورها‬

‫‪ -1‬گونه هاي مختلف گذران اوقات فراغت‬

‫‪ -2‬انواع تفريح ها‬

‫‪ -3‬عوامل تأثيرگذار بر نحوة گذران اوقات فراغت‬

‫‪ -4‬نحوه گذران اوقات فراغت در تعدادي از کشورها‬

‫فصل سوم‪ -‬سودمندي هاي تفري حاات ساالو و ورزش هااي تفريحاي‪ ،‬خصوصايات ورزش هااي‬

‫تفريحي ‪ ،‬اثرات مثبت ورزش هاي تفريحي بر جسو‪ ،‬ذهن و روان‬

‫‪ -1‬سودمندي هاي تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي‬

‫‪ -2‬خصوصيات ورزش هاي تفريحي‬

‫‪ -3‬بهترين زمان براي انجام ورزش هاي تفريحي‬

‫‪ -4‬اوقات فراغت و بازي‬

‫‪2‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ -5‬اوقات فراغت و گردشگري‬

‫‪ -6‬تأثيرات مثبت تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي بر جسو‪ ،‬ذهن و روان‬

‫‪ -7‬تأثيرات مثبت تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي بر سالمت افراد‪ ،‬افزايش بهره وري و کاهش‬

‫هزينه ها‬

‫‪ -8‬تأثير تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي در جلوگيري از آسيب هاي اجتماعي‬

‫‪ -9‬تأثير تفريحات سالو‪ ،‬فعاليت هاي هنري و ورزشي بر همبستگي ملي‬

‫‪ -11‬تأثير تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي بر محيط زيست‪ ،‬رشد اقتصادي و توسعه پايدار‬

‫فصل چهارم‬

‫اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي اقشار خاص‬

‫‪ -1‬اوقات فراغت‪ ،‬ورزش هاي تفريحي و سالمندان‬

‫‪ -2‬اوقات فراغت‪ ،‬ورزش هاي تفريحي و معلوالن‬

‫فصل پنجو‬

‫آسيب شناسي اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي‬

‫‪ -1‬اوقات فراغت‪ ،‬ورزش هاي تفريحي و چاقي‬

‫‪ -2‬ورزش هاي تفريحي و دوپينگ‬

‫‪ -3‬ورزش هاي تفريحي و معضلي به نام جشنواره هاي ورزشي‬

‫‪ -4‬پيچيدگي مفصل مچ پا در ورزش هاي تفريحي‬

‫‪ -5‬لذت به جاي زجر در هنگام ورزش هاي تفريحي‬

‫‪3‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ -6‬راه هاي مقابله با کو تحريکي‬

‫‪ -7‬ضرورت انجام معاينات دقيق پزشکي افرادي که به ورزش هاي تفريحي مي پردازند‪.‬‬

‫فصل ششو‬

‫راهکارهاي مديريتي‬

‫‪ -1‬سياست گذاري هاي فرهنگي‪ ،‬هنري و ورزشي اوقات فراغت‬

‫‪ -2‬وظايف مديران و دست اندرکاران اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي‬

‫‪ -3‬نحوه تأمين منابع مالي فعاليت هاي فراغتي و ورزش هاي تفريحي‬

‫‪ -4‬آينده اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي‬

‫پيشگفتار‬

‫‪4‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫فصل سوم‬
‫خصوصيات ورزشي تفريحي‪ ،‬اثرات مثبت‬
‫ورزش هاي تفريحي بر جسم‪ ،‬ذهن و‬
‫روان افزايش بهره وري‪ ،‬جلوگيري از‬
‫آسيب هاي اجتماعي‪ ،‬همبستگي ملي و‬
‫توسعه پايدار‬

‫هدف هاي يادگيري‬

‫‪81‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫براي بيشتر مردم او درجة حرارت بدن و سطوح هورموني‪ ،‬ساعت ‪ 6‬بعاد از ظهار اسات‪ .‬ساه‬ ‫‪‬‬

‫ساعت قبل و سه ساعت بعد از اين زمان‪ ،‬بهترين وقت انجام تمرينات استقامتي و قدرتي است؛‬

‫در ساعات ‪ 3‬تا ‪ 5‬بعد از ظهر‪ ،‬شش ها بهترين عملكرد را دارند؛‬ ‫‪‬‬

‫عضالت در اين زمان آماده تر و انعطاف پذيرترند؛‬ ‫‪‬‬

‫تجربه ثابت كرده است كه كمترين احساس خساتگي از تمارين در بعاد از ظهرهاا وجاوددارد و‬ ‫‪‬‬

‫انسان مي تواند تمرينات شديدتري انجام دهد‪.‬‬

‫ا معايب‬

‫بيشتر افراد در اين زمان‪ ،‬به دليل كارها و وظايف روزانه خسته اند و تمايلي به ورزش ندارند؛‬ ‫‪‬‬

‫بعد از ورزش‪ ،‬سه ساعت زمان نياز است تا بدن براي استراحت و خوام آماده شود‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫گاهي افراد بعد از ورزش در شب دچار مشكل در خوابيدن مي شوند (‪.)89‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ -4‬اوقات فراغت و بازي‬

‫بازي ها‪ ،‬جنبه هاي تفريحي و سرگرم كنندگي يا آموزشي آنها‪ ،‬پرداختن به آنها يا تماشايشان و‪....‬‬

‫ذهن بسياري از انديشمندان را به خود مشغول كرده و ديدگاه هاي مختلفي دربارة آنها به وجود آماده‬

‫است‪ .‬در عين حال‪ ،‬آنچه همگان بر آن تأکيد دارند اين است که امروزه بازي ها‪ ،‬چه به صورت فعال‬

‫‪88‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫و چه به صورت غيرفعال جزيي از زندگي انسان ها شده اند‪ ،‬به طوري که بسياري از افاراد ياا باازي‬

‫مي کنند يا به تماشاي آن مي پردازند‪.‬‬

‫بازي هاي تفريحي كه در اوقات فراغت انجام مي پذيرند‪ ،‬انواع مختلفي دارند باازي هااي ورزشاي‪،‬‬

‫بازي هاي رايانه اي‪ ،‬بازي هاي با وسيله يا بادون وسايله در خاناه‪ ،‬باازي هااي باومي و محلاي ‪،...‬‬

‫اما همگي آنها اگر براي تفريح و سرگرمي انجام شوند‪ ،‬داراي ويژگي هايي هستند كه عبارتند از‪:‬‬

‫غير جدي بودن‪ :‬نخستين ويژگي بازي كه آن را از ساير جنبه هاي زندگي متمايز مي سازد‪ ،‬غيار جادي‬

‫بودن آن است‪.‬‬

‫انجام آزاداناه‪ :‬بازي ها به صورت آزادانه و با ميل و رغبت انجام مي شوند (همان گونه كه الزمة اوقات‬

‫فراغت و تفريح است)‪ .‬در صورتي كه كوچز تارين اجبااري در انجاام باازي وجاود داشاته باشاد‪،‬‬

‫مي توان گفت كه آن فعاليت تنها سايه اي كمرنگ از بازي يا نوعي شبيه سازي آن است‪.‬‬

‫نظو‪ :‬بازي داراي قانون است‪ .‬اگر چه در تعريف بازي هاي تفريحي و فراغتي‪ ،‬از جهان شمول نباودن‬

‫قوانين بازي صحبت مي شود‪ ،‬اما در هر حال بازي ها چارچوم هاي مشخصي دارند كه به آنها بعاد‬

‫اخالقي مي دهند‪.‬‬

‫محدوديت زماني و مكاني‪ :‬محدودة زماني و مكاني بازي كامال" مشخص است‪ .‬در غير اينصورت نظماي‬

‫كه در قسمت باال از آن صحبت شد‪ ،‬ديگر وجود نخواهد داشت‪ ،‬براي مثال يز كودك در بازي باياد‬

‫بداند چه فضايي مربوم به بازي اوست يا بازي چه وقت شروع مي شود و چه وقات باه پاياان ماي‬

‫رسد‪ .‬گذشته از آن در هنگام بازي تكرارهاي متعددي وجود دارند كه شخص به دليل لذت بردن آنها‬

‫را انجام مي دهد و اين در حالي است كه در فعاليت هاي اجباري و وظايف و تعهدات‪ ،‬کارها تنها به‬

‫دليل لذت بخش بودن‪ ،‬تكرار نمي شوند‪.‬‬

‫عدم قطعيت و غيرقابل پيش بيني بودن‪ :‬با وجود اينكه بازي هاي تفريحي به منظور لذت باردن و سارگرم‬

‫شدن انجام مي شوند‪ ،‬اما اگر نتيجة آنها قابل پيش بيني باشد‪ ،‬شركت كنندگان در آن تنها حركاات را‬

‫انجام مي دهند و انگيزه و عالقه اي از خود نشان نمي دهند‪.‬‬

‫نتايج و هدف هاي بازي‬

‫‪89‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫هدف ها و نتايجي را كه در بازي هاي تفريحي و فراغتي مدنظر هستند‪ ،‬مي توان همانناد هادف‬

‫هاي پرداختن به ورزشها ( به طوركلي ) دانست كه عبارتند از هدف هاي فيزيولوژيكي‪ ،‬ذهني‪ -‬رواني‬

‫و اجتماعي‪.‬‬

‫هدف هاي فيزيولاوژيكي‪ :‬بازيهاي تفريحي و فراغتي‪ ،‬به ويژه اگر به صورت فعال باشند‪ ،‬اثرهااي مثبات‬

‫بسيار زيادي بر همة دستگاه ها و اندام هاي انسان دارند‪ .‬در بخش هاي بعد به طور مفصل تر درباارة‬

‫آنها صحبت خواهد شد‪.‬‬

‫هدف هاي ذهني رواني‪ :‬بازي ها از عوامل مهو و تأثيرگذار در پرورش و تكامل ذهناي انساان باه وياژه‬

‫كودكان و نوجوانان هستند‪ .‬به همين دليل براي كودكان قبل از دبستان محيطي به ناام كودكساتان باه‬

‫وجود آمده تا آنها در آن آزادانه به بازي هاي مورد عالقه خاود بپردازناد و باه طاور طبيعاي رشاد و‬

‫تكامل يابند‪ .‬در بعضي از كشورها‪ ،‬سعي مي شاود حتاي باراي آماوزش در كاالس هااي اول و دوم‬

‫ابتدايي بيشتر از بازي استفاده شود‪ .‬عالوه بر جنبه آموزشي‪ ،‬بازي ها موجب مي شوند كه بساياري از‬

‫مهارت هاي الزم كه جنبة پرورشي دارند‪ ،‬نيز به بهترين فراگرفته شوند‪ .‬روحية تعاون‪ ،‬همكاري‪ ،‬حس‬

‫اعتماد به نفس‪ ،‬گذشت و فداكاري و افزايش انگيزه از اين موارد هستند‪.‬‬

‫بازي ها موقعيت هايي را فراهو مي كنند كه در حين آنها‪ ،‬شخص رفتارهاا و فعاليات هاايي از خاود‬

‫بروز مي دهد كه در ساير جنبه هاي زندگي امكان پذير نيستند و از راه تخلية هيجان هاي انباشته شده‬

‫‪ ،‬رضايت مندي رواني به وجود مي آيد‪.‬‬

‫هدف هاي اجتماعي‪ :‬در حين بازي‪ ،‬بسياري از رفتارهاي اجتماعي آموخته مي شاوند کاه در نتيجاة آن‪،‬‬

‫انسان ها در زندگي روزمرة خود نيز بهتر با مشكالت و مسائل رو به رو و راه حال هااي مناساب را‬

‫پيدا مي كنند‪ .‬بازي ها به ويژه به كودكان و نوجوانان كمز مي كنند كه وظايف‪ ،‬ساختارها‪ ،‬باورهاا و‬

‫ارزش هاي اجتماعي را بهتر درك كنند و با آنها كنار آيند‪ .‬هنگامي كه كاودك ياا نوجاواني در حاين‬

‫بازي با موقعيتي تنش زا رو به رو و راه مقابله با آن را مي آموزد‪ ،‬نظو اجتماعي را نيز فرا مي گيارد و‬

‫با خود به دنياي بزرگسالي منتقل مي كند‪ .‬امروزه در بسياري از كشورها‪ ،‬از طريق بازي هااي شااد و‬

‫متنوع در مدرسه‪ ،‬به كودكان رفتارهاي ترافيكي را آموزش مي دهند‪.‬‬

‫‪91‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫انواع بازي ها‬

‫بازي ها‪ ،‬چه حالت سرگرم كنندگي و تفريحي داشته باشد و چاه حالات مساابقه و قهرمااني‪ ،‬از‬

‫ديدگاه هاي مختلف‪ ،‬انواع گوناگوني دارند كه به مهو ترين آنها اشاره مي شود‪.‬‬

‫بازي هاي رقابتي‪ :‬در اين گونه بازي ها‪ ،‬رقابت با طرف مقابل نقش اصلي را دارد و نتيجاه آن از راه باه‬

‫كارگيري مهارت‪ ،‬هوش و ذكاوت‪ ،‬بردباري و تصميو گيري صحيح و باه موقاع باه وياژه در مواقاع‬

‫حساس‪ ،‬تعيين مي شود‪ .‬مانند شطرنج‪ ،‬فوتبال‪ ،‬تنيس و امثال آن‪.‬‬

‫بازي هاي شانسي‪ :‬در اين بازي ها‪ ،‬بازيكنان نقش غيرفعال دارند و هنگامي كه بازي شاروع ماي شاود‪،‬‬

‫تسلط يا تأثيري بر آن ندارند و تنها منتظر اعمال ديگران يا وسايل مورد استفاده مي مانند‪ ،‬مانند باازي‬

‫با كارت‪ ،‬شرم بندي ها‪ ،‬شير يا خط و امثال آن‪.‬‬

‫بازي هاي تقليادي‪ :‬در اين بازي ها‪ ،‬بازيگران شخصيتي متفاوت به خود مي گيرند که گاهي اين کار باه‬

‫منظور گريز از واقعيت ها انجام مي شود‪ .‬البته بازيگران قصد ندارند خود را گول بزنند‪ ،‬بلكه پذيرش‬

‫شخصيت ديگران زودگذر و آگاهانه است‪ ،‬مانند بازيگري در تئاتر‪ ،‬سياه بازي‪ ،‬پوشايدن لبااس هااي‬

‫خيال انگيز در كارناوال ها‪ ،‬بالماسكه ها و ‪. ...‬‬

‫بازي هاي دوراني‪ :‬كه در آن واقعيت از نظر صوري و باا بهاره گياري از نيروهااي جاذباه و اصاطكاك‬

‫چرخش پيدا مي كند‪ ،‬مانند بازي چرخ و فلز‪ ،‬سقوم آزاد‪ ،‬بعضي از رقص ها و ‪.)34(. ...‬‬

‫البته بازي هاي ورزشي تفريحي را از ديدگاه هاي ديگر نيز مي توان تقسيو بندي کارد كاه اگار چاه‬

‫موضوع اين بحث ما نيستند‪ ،‬اما به طور گذران مي توان به مواردي از آنها اشاره کرد‪ ،‬مانند‪:‬‬

‫بازي هاي گروهي يا انفرادي‪ ،‬بازيهاي رفت و برگشتي مانند فوتبال‪ ،‬هندبال‪ ،‬بسكتبال‪ ،‬هاكي و ‪ ،...‬يا‬

‫ثابت مانند واليبال كه بازيكنان تنها در زمين خود مي مانند‪ ،‬بازي هاي با وسيله يا بدون وسيله و ‪. ...‬‬

‫اما آنچه در مورد بازيهاي تفريحي بايد مورد توجه قرارگيرد اين است كه انگيزة انجام باازي از حاد‬

‫معيني فراتر نرود تا جنبة لذت بخشي و تفريحي آن حفظ شود‪ .‬در غير ايان صاورت‪ ،‬ماهيات آن باه‬

‫‪91‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫خطر مي افتد‪ ،‬بي احترامي به قوانين بازي و افرام در ميل به تقليد‪ ،‬از اين دست به شمار ماي روناد‪.‬‬

‫بدتر از همه اين است که فرد به جاي تغيير دادن وضعيت فيزيکي محيط‪ ،‬سعي کند که با مصرف مواد‬

‫مخدر تغييرات رواني فيزيكي ايجاد کند‪ .‬اگرچه با اين کار ممكن است لذتي آني براي شخص فراهو‬

‫شود‪ ،‬اما سرانجام کار تباهي و تخريب خواهد بود‪..‬‬

‫گذران اوقات بايد به گونه اي باشد كه انسان را از حالت رسمي خار کند و او را از قيد و بندهايي‬

‫كه در زندگي روزمره وجود دارد ا البته به صورت معقول و با در نظر داشتن شرايط اجتماعي‪ ،‬باورها‬

‫و هنجارها ا رهايي بخشد‪ .‬همان گوناه كاه در بخاش هااي ديگار نياز آورده خواهاد شاد‪ ،‬اماروزه‬

‫بحث هاي مختلفي درباره جنباه هااي گونااگون رفتاار در اوقاات فراغات در جرياان اسات‪.‬يكي از‬

‫بحث هاي مهو‪ ،‬راه هاي جلوگيري از رفتارهاي خشونت آميز در اوقات فراغت باه وياژه در هنگاام‬

‫فعاليت هاي ورزشي است‪ .‬محققي به نام دانينگ‪ 1‬انواع بازيها و مساابقات را از حادود ساال ‪1311‬‬

‫ميالدي تاكنون به طور گسترده اي مورد توجه قرارداده اسات‪ .‬او پاي بارد كاه باازي هااي تاوده اي‬

‫(مردمي) مانند اشكال اولية فوتبال‪ ،‬وحشيانه و پر غوغا بود‪ .‬شمار بازيكنان هيچ محادوديتي نداشات‪،‬‬

‫هيچ قانون مكتوم و هيچ نوع محدوديتي از نظر زمان بازي وجود نداشت و اگر هو وجاود داشات‪،‬‬

‫هيچ تضميني در كار نبود كه بازيكنان به آن پايبند باشند‪ .‬به نظر دانينگ‪ ،‬انجام و يا تماشاي اين گوناه‬

‫بازي ها و يا گاوبازي‪ ،‬سنگ پراني و به جان هو انداختن خروس ها‪ ،‬اگر چه براي عااده اي سارگرم‬

‫کننده و تفريح آميز بود‪ ،‬اما موجب توسعه و روا خشونت در جامعه مي شد‪.‬‬

‫او در كتام خود ويژگي هاي بازي هاي سنتي عامه پسند را با بازيها و ورزش هااي جدياد مقايساه‬

‫کرد و در جدولي به صورت زير ارائه داد(‪.)34‬‬

‫جدول ‪ -3-2‬ويژگي هاي بازي هاي سنتي عامه پسند و بازي ها و ورزش هاي جديد‬

‫بازي ها و ورزش هاي جديد‬ ‫بازي هاي سنتي عامه پسند‬

‫پائين بودن سطح تحمل خشونت فيزيكي كنارگذاشتن و‬ ‫تحمل زياد خشونت جسمي‪« ،‬هيجان ا جنگي» آشكار و‬

‫‪1‬‬
‫‪Dunning‬‬

‫‪92‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫مهار «هيجان ا جنگي»‬ ‫خود به خود‬

‫قوانين رسمي و كد گذاري شده كه از راه هاي اداري‬ ‫قوانين سادة غيرمكتوم كه به طور شفاهي منتقل مي شد‪.‬‬

‫منتقل مي شود‪.‬‬

‫استاندارد سازي بين المللي قوانين و تجهيزات‬ ‫تنوع منطقه اي قوانين ا تجهيزات‬

‫محدوده هاي دقيق فضا و زمان و شماربازيكنان‬ ‫نامحدود بودن فضا و زمان يا شمار بازيكنان‬

‫تأكيد بر مهارت به عنوان نقطة مقابل نيرو‬ ‫تأكيد بر نيرو به عنوان نقطة مقابل مهارت‬

‫تقسيو زياد كار (نقش تفكيز تدريجي در بين بازيكنان)‬ ‫تقسيو اندك كار (نقش تفكيز تدريجي)‬

‫نقش هاي بازيكنان‪ ،‬تماشاگران به دقت از يكديگر‬ ‫نقش هاي بازيكنان و تماشاگران‪ ،‬چندان از يكديگر‬

‫تفكيز شده است‪.‬‬ ‫تفكيز نشده است‬

‫‪ -5‬اوقات فراغت و گردشگري‬

‫امروزه گردشگري در شهر يا بيرون از آن و در داخل يا خار كشور‪ ،‬با توجه به افازايش درآماد‬

‫بيشتر مردم در جوامع مختلف و نيز توسعه وسايل نقليه و آسان تر شدن مسافرت‪ ،‬به يكي از متاداول‬

‫ترين گونه هاي گذران اوقات فراغت تبديل شده است‪.‬‬

‫آن گونه كه آخرين آمار منتشر شده از طرف سازمان جهاني گردشاگري‪ 1‬منتشار شاده در تااريخ‬

‫‪ 2116/3/11‬نشان مي دهد (گزارش سال ‪ 2116‬هنوز منتشر نشده است)‪ ،‬با وجود همة مشكالت و‬

‫‪1‬‬
‫‪World Travel Monitor Company‬‬

‫‪93‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫ناآرامي هايي كه در نقام مختلف دنيا وجود دارد‪ ،‬در سال ‪ 2115‬ميالدي نسبت به سال پايش از آن‪،‬‬

‫‪ 5‬درصد به مسافرت هاي خار از كشور در دنيا افزوده شده است‪ .‬اين سازمان دليل عمده اين رشد‬

‫را افزايش درآمد مردم به طور كلي‪ ،‬كاهش هزينه هاي سفر به دليل رقابت شاديد باين شاركت هااي‬

‫هواپيمايي و نيز افزايش چشمگير مسافرت مردم آسيا به ديگر نقام جهاان باه دليال وضاعيت بسايار‬

‫مناسب اقتصادي و رشد درآمدهاي مردم اين كشورها و به ويژه ژاپني ها‪ ،‬كره اي ها‪ ،‬عارم هاا و ‪...‬‬

‫مي داند‪ .‬اين رشد در زمينة گردشگري در تمامي كشورها مشاهده مي شود‪ .‬بيشترين رشاد را آفريقاا‬

‫با ‪ 11‬درصد در اختيار دارد‪ .‬آسيا با ‪ 7‬درصد رشد‪ ،‬امريكا با ‪ 6‬درصد و اروپا باا ‪ 4‬درصاد رشاد در‬

‫رتبه هاي بعد قراردارند (‪.)131‬‬

‫در زمينة گردشگري در سطح جهان‪ ،‬اساپانيا و فرانساه در باين هماة کشاورها‪ ،‬بيشاترين تعاداد‬

‫گردشگر در سال را پذيرا بودند (همان)‪.‬‬

‫عالوه بر گردشگري خارجي‪ ،‬گردشگري در داخل كشور نيز طباق آماار منتشار شاده از ساوي ايان‬

‫سازمان به طور چشمگيري افزايش يافته است (همان)‪.‬‬

‫گردشگري از نظر اوقات فراغت ممكن است به گونه هاي مختلف باشد‪ ،‬مانند گردشاگري انفارادي‪،‬‬

‫گروهي‪ ،‬كوتاه مدت‪ ،‬بلند مدت‪ ،‬اردوهاي يكروزه‪ ،‬سياحتي يا زيارتي‪ ،‬در درون شهر يا بيارون از آن‬

‫و در داخل كشور يا خار از آن‪ .‬اما هدف ها‪ ،‬همواره شامل موارد زير است‪:‬‬

‫تفريح‪،‬‬ ‫‪‬‬

‫استراحت؛‬ ‫‪‬‬

‫آشنايي با مکان ها و جاذبه هاي طبيعي‪ ،‬تاريخي و باستاني؛‬ ‫‪‬‬

‫آشنايي با فرهنگ ها‪ ،‬آدام و رسوم‪ ،‬صنايع دستي و نوع تغذية مردم نقام مختلف؛‬ ‫‪‬‬

‫زيارت و عبادت؛‬ ‫‪‬‬

‫كسب تجربه و افزايش دانش و معلومات‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫گردشگري ممكن است سازمان يافته باشد و توسط شركت هاي مسافرتي انجام پذيرد يا به طاور‬

‫شخصي صورت گيرد‪ .‬در هر حال براي دستيابي به هدف هاي ياد شده‪ ،‬به امكانات‪ ،‬تجهيزات‪ ،‬اماكن‬

‫‪94‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫و زياار ساااخت هاااي مناساابي نياااز اساات‪ .‬وسااايل حماال و نقاال شخصااي يااا عمااومي‪،‬‬

‫جاده ها‪ ،‬فرودگاه ها‪ ،‬بنادر‪ ،‬مکان هاي اقامتي بين راهي‪ ،‬هتل ها‪ ،‬اردوگاه ها‪ ،‬سواحل مناساب و ‪ ،...‬از‬

‫جمله اين امكانات و تجهيزات هستند كه ضروري است با توجه به افزايش تعداد گردشگران و توسعة‬

‫روزافزون سطح انتظارها به وجود آيند‪.‬‬

‫امروزه گردشگري در جهان به صنعت تبديل شده است صنعت گردشگري‪ ،‬از كارآفرين تارين و‬

‫پردرآمد ترين صنعت ها است به طوري که براي افراد زيادي در زمينة هاي مختلف از قبيال حمال و‬

‫نقل جاده اي‪ ،‬هوايي و دريايي‪ ،‬هتلداري‪ ،‬دفاتر خدمات مسافرتي‪ ،‬رستوران داري و ‪، ...‬شاغل و منباع‬

‫درآمد به وجود مي آورد‪ .‬عالوه بر اين‪ ،‬گردشگري ياا مساافرت ماي تواناد موجاب شاود كاه از راه‬

‫آشنايي با فرهنگ ها‪ ،‬آدام و رسوم‪ ،‬باورها نوع تغذيه و صنايع دستي ديگار اقاوام و ملال‪ ،‬نزديكاي‬

‫بيشتري بين مردم كشورها و شهرهاي مختلف به وجود آيد از پيش داوري ها و تبليغات سوء توساط‬

‫رسانه ها جلوگيري شود‪ .‬بسيار اتفاق افتاده كه مردم كشور يا شهري پس از بازديد از شهر ياا كشاور‬

‫ديگر و آشنايي با مردم آنجا‪ ،‬نظرشان نسبت به آن شهر کشور تغيير پيدا كرده است‪.‬‬

‫در دين مبين اسالم توجه خاصي به مسافرت مبذول شده است در قارآن كاريو‪ ،‬در آياات ‪ 11‬از‬

‫سورة انعام‪ 36 ،‬از سورة نحل‪ 21، ،‬از سورة عنكبوت‪ 22 ،‬از سورة يونس‪ 119 ،‬از سورة يوساف و‬

‫‪ 46‬از سورة حج‪ ،‬دربارة فوايد مسافرت و توصيه به آن است‪.‬‬

‫امام علي (ع) فرموده اند‪ :‬در طلب بلندي و بزرگي غربت بگزين و مسافرت اختياار نماا كاه بار ايان‬

‫قاعده پنج فايده مرتب مي گردد‪ .‬يكي كشف اندوه‪ ،‬ديگاري كساب روزي‪ ،‬ديگاري تحصايل علاوم‪،‬‬

‫ديگري تكميل رسوم و ديگري صحبت بزرگان‪.‬‬

‫همچنين شاعران و انديشمندان ايراني درباره مسافرت و فوايد آن بسيار سخن گفته اند‪.‬‬

‫سعدي شاعر نامدار مي گويد‪:‬‬

‫صوفي نشود صافي تا درنكشد جامي»‬ ‫«بسياار سفر بايد تا پخته شود خامي‬

‫اوحدي ديگر شاعر ايراني مي گويد‪:‬‬

‫كجا مرغ حااارم را صيااد ساااازي»‬ ‫«اگار در خانااه خود را قيااد ساااازي‬

‫‪95‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫سعدي در جايي ديگر مي گويد‪:‬‬

‫زهر جنس‪ ،‬در نقش پاكاش علااوم‬ ‫«عرم ديده و ترك و تاجيز و روم‬

‫سفاار كاارده و صحبت آماوختااه»‬ ‫جهااان گشتااه و دانااش آموختااه‬

‫تاريخ به ما آموخته است كه روند تكاملي گردشگري همواره يكسان نبوده است‪ .‬از اواسط قرن بيستو‬

‫به بعد نوسان تكاملي در زمينة گردشگري در کمترين حد و تقريبا" به صورت صعودي بوده است‪ .‬باه‬

‫عبارت ديگر روند گردشگري در چند دهة اخير همواره رو به توسعه و رشاد آن باه انادازه اي باوده‬

‫است كه امروزه از آن به نام صنعت گردشگري نام برده مي شود‪ .‬همان گونه كه پيشتر نيز اشااره شاد‬

‫اين صنعت به طور روزافزوني توسعه پيدا كرده و به نظر مي آيد كه توقفي هو در پيشرفتش ديده نمي‬

‫شود‪ .‬اما آنچه موجب نگراني ها و بحث هايي در زمينة با اين صنعت شده است‪ ،‬محاسبه سود و زيان‬

‫آن است‪ .‬توسعة روزافزون گردشگري (صنعت گردشگري) آن را با چالش هاي زيادي مواجه سااخته‬

‫است كه اگر به آنها دقت كافي مبذول نشود‪ ،‬در آينده در برابر مشكالت و معضالتي غيرقابل حل قرار‬

‫خواهيو داشت (‪.)91‬‬

‫چالش هاي رو به روي گردشگري‬

‫‪1‬ا جهاني شدن‬

‫جهاني شدن در برابر گردشگري چالش مهمي را به وجود آورده است‪ .‬افزايش تعداد گردشگران‪،‬‬

‫نيروي كار شاغل در زمينة گردشگري‪ ،‬ايده هاي جديد و سرمايه ها‪ ،‬همگاي باه ساويي سارازير ماي‬

‫شوند كه اميد به آينده اي بهتر انتظار مي رود‪ .‬به همين دليل هاو راهبارد شاركت هااي گردشاگري‪،‬‬

‫محصوالت‪ ،‬برنامه ريزي هاي بازاريابي و رويكردهاي مديريتي‪ ،‬همه با هو متحد شده اناد تاا هرچاه‬

‫بهتر به موفقيت دست پيدا كنند‪ .‬اين موضوع آشکار شده است كه گردشگري پيشارو جهااني ساازي‬

‫بوده و هنوز هو چنين است‪ .‬راه هاي ارتباطي ملي و بين المللي تعيين كننده مسير تكامل و سرعت آن‬

‫است‪ .‬همچنين انعطاف پذيري و قدرت ماانور در جاا باه جاايي هاا و رزرو كاردن هاا‪ ،‬باه عناوان‬

‫مهو ترين عوامل موفقيت مطرح شده اند‪.‬‬

‫‪96‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫در همة كشورها‪ ،‬گردشگري مهو ترين عامل پيشرفت و توسعة امكانات گردشگري در همة زمينه هاا‬

‫از قبيل راه هاي ارتباطي‪ ،‬هتل ها‪ ،‬اقامتگاه ها‪ ،‬پارك هاي تفريحي‪ ،‬تأسيسات ورزشي‪ ،‬جشنواره هاا و‬

‫‪ ...‬بوده است و همة اين موارد تحت عنوان جهاني شدن صورت مي پذيرد(‪.)91‬‬
‫‪ 2‬ا پيرتر شدن بعضي از جوامع و جوان تر شدن جوامع ديگر‬

‫در بيشتر كشورهاي غربي‪ ،‬از يز سو جمعيات روباه كااهش اسات و از ساوي ديگار باه دليال‬

‫تغييراتي كه در هرم سني به وجود آمده‪ ،‬از تعداد جوانان كاسته شاده و بار تعاداد ساالمندان افازوده‬

‫مي شود‪ .‬اين در حالي است كه در بعضي ديگر از كشورها مانند ايران‪ ،‬تعداد جوانان بيشاتر از ديگار‬

‫مقاطع سني است‪ .‬بديهي است كه سليقه ها و گرايش هاي افراد سالمند باا ساالئق و عالئاق جواناان‬

‫متفاوت است‪ ،‬بنابراين برنامه ريزي‪ ،‬سازمان دهي و مديريت گردشگري در هر جامعه‪ ،‬بايد باا توجاه‬

‫به اين هرم سني باشد كه اين خود چالشي بزرگ را براي مسئوالن و تصميو گيران به وجود ماي آورد‬

‫(‪.)91‬‬

‫‪3‬ا تغيير نگرش ها‬

‫نگرش انسان ها به سرعت زياد در حال دگرگوني است‪ .‬انسان هاي امروزي‪ ،‬هار روز بيشاتر از‬

‫روز پيش‪ ،‬به دنبال كسب تجربيات جديد‪ ،‬كشف مناطق و آثار نو‪ ،‬ماجراجويي بيشاتر و لاذت باردن‪،‬‬

‫هستند كه اينها در زمينة گردشگري نيز اثرها و عواقب خود را به دنبال دارد‪.‬‬
‫‪4‬ا افزايش وسايل نقلية شخصي‬

‫در همة جوامع‪ ،‬هر روز بر تعداد کساني كه صاحب خودرو شخصي مي شوند‪ ،‬افزوده ماي شاود‬

‫اين افراد تمايل دارند که با اتومبيل خود به مسافرت و گردشگري بپردازناد‪ .‬باا آنكاه آماار دقيقاي از‬

‫تعداد افرادي كه در سال هاي اخير با خودروشخصي به مسافرت هاي تفريحاي پرداختاه اناد وجاود‬

‫ندارد (بعضي اعداد و ارقام از طرف مقامات و ارگان هاي مسئول ارائه شده اسات كاه چنادان دقياق‬

‫‪97‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫نيستند) اما از راهبندان هاي طوالني در مسيرهاي مختلف به راحتي مي توان به رشد و نگاران كننادة‬

‫افرادي كه با وسيلة نقليه خود به مسافرت مي روند‪ ،‬پي برد‪ .‬اين در حالي است كه راههااي جدياد و‬

‫توسعه آنها به هيچ وجه نتوانسته و نمي تواند با اين رشد هماهنگ شود‪ .‬اين معضل كه ساال هاسات‬

‫در بيشتر كشورهاي صنعتي در زمان او سفرها وجود دارد‪ ،‬رفته رفته در كشورهايي از قبيل كشور ما‬

‫ايران نيز عادي شده است‪ .‬راهبندان هاي چندين كيلومتري‪ ،‬اتالف وقت و انرژي‪ ،‬فشارهاي عصابي و‬

‫از همه مهو تر آسيب هاي جدي و جبران ناپذير به محيط زيست كه از جمله پيامدهاي نامطلوم اين‬

‫پديده است‪.‬‬
‫‪ 5‬ا گرمتر شدن هوا و محيط زيست‬

‫بحث دربارة م محيط زيست و گرم تر شدن هوا از مدتي پيش توجه بسياري از صااحب نظاران‬

‫گردشگري را به خود جلب كرده است‪ .‬از يز سو با توسعة صانعت گردشاگري هار روز نقاام دور‬

‫افتادة جديدي كشف و براي گردشگران قابل دسترسي مي شود كه اين حالت اثرهاي نامطلوم خاود‬

‫را از هو اکنون به جاي گذاشته است و از سوي ديگر‪ ،‬بيشتر مردم با افازايش ساطح آگااهي هايشاان‬

‫نسبت به محيط زيست حساس تر شده اند‪.‬‬

‫متأسفانه تعداد زياد وسايل نقليه و استفاده از آنها در سفرها‪ ،‬باه بساياري از مواهاب طبيعاي از قبيال‬

‫جنگل ها‪ ،‬مراتع و رودخانه ها آسيب هاي جدي وارد مي سازد‪ .‬با افازايش روزافازون هرچاه بيشاتر‬

‫‪ CO2‬دماي هوا هر روز بيشتر مي شود‪ .‬ساخت راه هاي جديد موجب قطع درختان جنگلي وگاه مانند‬

‫آنچه در مورد ساخت بزرگراه تهران شمال اتفاق افتاده‪ ،‬موجب تخريب حيات وحش و تقسيو آن مي‬

‫شود‪ .‬اينها تنها بخشي از اثرهاي نامطلوم مسافرت هاي زيادي است كه با عنوان گردشگري صاورت‬

‫مي پذيرد‪.‬‬

‫اگر به اين اثرهاي نامطلوم تعداد بسيار زياد و وحشتناك تصادف هاي رانندگي را به وياژه در زماان‬

‫او تعطيالت و مسافرت هاي تفريحي اضافه کنيو‪ ،‬آشکار مي شود كه در كنار تاثير مثبت و اقتصادي‬

‫‪98‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫گردشگري‪ ،‬با چه چالش هايي روبه رو هستيو كه بايد براي آنها راه حل هاي مناسب و منطقاي پيادا‬

‫شود‪.‬‬

‫متأسفانه بعضي از افراد‪ ،‬به هنگام سفر و گردش‪ ،‬به گونه اي رفتار مي كنند كه تنها ماي تاوان گفات‪:‬‬

‫گويي مي پندارند كه دو كره خاكي وجود دارد و اگر يكي از آنها از باين رفات‪ ،‬دوماي جاايگزين آن‬

‫مي شود‪ .‬شايد يكي از راههاي مقابله با اين معضل‪ ،‬كار فرهنگي هر چه بيشتر براي آگاه ساختن تعداد‬

‫بيشتري از مردم باشد‪ ،‬به گون ه اي كه بتوانند با نوعي رفتار مناسب تر گردش خود را با محيط زيست‬

‫سازگارتر کنند‪ .‬در ادامه چند نمونه گردش و يا نوع رفتار در زميناة گردشاگري كاه در نتيجاه آن بار‬

‫محيط زيست آسيب زيادي وارد مي شود‪ ،‬آورده مي شود‪ .‬همچنين اين پرسش مطرح مي شود كه آيا‬

‫اثرات منفي در مقابل اثرهاي مثبت گردشگري قابل توصيه هستند‬

‫ورزش هاي زمستاني‬

‫مردم براي پرداختن به ورزش هاي زمستاني مجبورند به مناطق كوهستاني دور دست سفر کنند و‬

‫در آنجا چند روز يا چند هفته ساکن شوند‪ .‬بنابراين اين نوع ورزش تبديل به نوعي گردشاگري شاده‬

‫است‪ .‬گروهي ديگر از مردم توانايي رفتن روزانه به مناطق كوهستاني را با وسايل نقليه شخصي دارند‬

‫و تبديل به سفرهاي روزانه مي كنند اين کار‪ ،‬با توجه به تقاضاي روزافزون براي پيست هاي اسكي و‬

‫امكانات جنبي آن تأثيرهاي نامطلوم زيست محيطاي و اجتمااعي زياادي را پدياد ماي آورد كاه باه‬

‫تعدادي از آنها به صورت فهرست وار اشاره مي شود‪:‬‬

‫تخريب جنگل ها و حيات وحش به علت ايجاد پيست هااي اساكي ياا مجتماع هااي اقاامتي و‬ ‫‪‬‬

‫رستوران ها؛‬

‫تغيير در هويت سنتي روستاها؛‬ ‫‪‬‬

‫افزايش قيمت زمين و ساختمان؛‬ ‫‪‬‬

‫عدم امكان خريد زمين براي مردم محلي‬ ‫‪‬‬

‫نياز به ساخت راه هاي ارتباطي بيشتر؛‬ ‫‪‬‬

‫‪99‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫آلودگي هوا‪ ،‬زمين و آم به دليل استفادة بيشتر؛‬ ‫‪‬‬

‫تغيير در نوع مشاغل افراد بومي‪ .‬مردم بومي باه جااي پارداختن باه كارهااي توليادي در بخاش‬ ‫‪‬‬

‫كشاورزي و دامپروري‪ ،‬به كار در هتل ها و رستوران ها روي مي آورند‪.‬‬

‫سفربه سواحل‬

‫افراد ساكن در شهرهاي بزرگ‪ ،‬شلوغ و پر سر و صدا كه از آلودگي هااي صاوتي و محيطاي خساته‬

‫شده اند‪ ،‬به سواحل خوش و آم و هواي دور و نزديز هجوم مي آورند‪ .‬چشو اندازهاي زيباا فقاط‬

‫يكي خصوصيات سواحل است كه موجب مي شود مردم زيادي به اين مناطق سفر كنند‪ .‬صخره هااي‬

‫عظيو و مهيب‪ ،‬رودخانه هايي كه به دريا مي ريزند و محل زندگي انواع آبزيان و پرنادگان هساتند از‬

‫ديگر مواردي هستند كه انسان را به خود جذم مي كنند‪ .‬اما رفتار نادرست و غير مسائوالنه‪ ،‬موجاب‬

‫مي شود كه اين نوع از گردشگري‪ ،‬گاه در تضاد كامل با محيط زيست قرارگيرد و آسيب هاايي را باه‬

‫آن وارد کند که از آن ميان مي توان به موارد زير اشاره نمود‪:‬‬

‫ايجاد مزاحمت و تخريب آشيانة پرندگان دريايي در صخره هاي ساحلي توسط گردشگران؛‬ ‫‪‬‬

‫ايجاد اختالل در حيات دريايي و جانوران توسط قايق هاي تفريحي باه وياژه باا ايجااد آلاودگي‬ ‫‪‬‬

‫صوتي؛‬

‫سايش سطح صخره هاي ساحلي در اثر رفت و آمد زياد مردم؛‬ ‫‪‬‬

‫سرازير شدن پسام خروجي از قايق ها و كشتي هاي تفريحي به آم‬ ‫‪‬‬

‫بديهي است كه با رفتار صحيح تر و به ويژه با فرهنگ سازي مناسب مي توان و بايد با اين معضاالت‬

‫مقابله كرد و در راه جلوگيري از آسيب رساندن باه محايط زيسات گاام برداشات‪ .‬در اينجاا وظيفاه‬

‫شركت هاي مسافرتي‪،‬مديران هتل ها و صاحبان رستوران ها بسيار سنگين و مهو است‪ .‬آنها بايد با در‬

‫نظر گرفتن منافع دراز مدت خود و جامعة بشري در راه هر چه سازگارتر کردن سااخت و ساازها باا‬

‫محيط زيست و اتخاذ روش هاي درست دفع زباله ها و پسماندها و ‪ ،...‬براي سالو نگه داشتن محايط‬

‫زيست تالش کنند(‪.)91‬‬

‫‪111‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫گرايش هاي جديد در زمينة گردشگري‬

‫تغييراتي كه در زمينة سالئق و عالئق گردشگري به وجود آمده اند جهت گيري هاي جديادي را‬

‫در اين زمينة مطرح ساخته اند كه تعدادي از آنها كه جنبه عمومي بيشتري داشاته و در بيشاتر منااطق‬

‫دنيا موضوعيت دارند‪ ،‬عبارتند از‪:‬‬

‫‪1‬ا جهت گيري به استقالل بيشتر‪ :‬توجه به مسافرت هايي كه بيشتر مطابق ميل و عالقه شخصي است‬

‫و مي توان استقالل عمل بيشتري داشت؛‬

‫‪2‬ا گرايش به ايمني و فراگيري بيشتر‪ :‬توجه به مسافرت هايي كاه از ياز طارف باي خطرترناد و از‬

‫طرف ديگر جنبه فرهنگي و آموزشي دارند‪ .‬مسافرت هايي كه تنها هدف در آنها استراحت باشد و ياا‬

‫بر عكس‪ ،‬مسافرت هايي كه در آنها فعاليت هاي ورزشي بيش از حد را طلب مي كنند‪ ،‬ديگر طرفادار‬

‫ندارند‪.‬‬

‫‪3‬ا گرايش به تجربيات تازه‪ :‬توجه به مسافرت هايي كه در آنها كسب تجربيات و دانساتنيهاي جدياد‬

‫امكان پذير باشند‪ .‬سفرهايي كه در آنها ماجراجويي و خطر پذيري مطرح است‪ ،‬ديگر طرفدار ندارند؛‬

‫‪4‬ا گرايش به آرامش بيشتر در اوقات فراغت‪ :‬توجه به نوعي گردشگري كه در آن انسان هاي استرس‬

‫زده‪ ،‬آرامش بيشتري پيدا كنند‪ .‬مسافرت هايي با تغذية سالو تر‪ ،‬تحركات بدني مناسب‪ ،‬در قالب تراپي‬

‫هاي متنوع و استراحت زياد‬

‫‪5‬ا گرايش به محيط هاي تفريحي مناسب و با نشام‪ :‬مسافرت هاي به محيط هايي باا فضااهاي آرام‪،‬‬

‫سرسبز‪ ،‬لوكس و تميز؛‬

‫‪6‬ا گرايش به سفرهايي با قيمت مناسب‪ :‬با توجه به گسترش اينترنت و نيز رقابت شديد بين شاركت‬

‫هاي گردشگري‪ ،‬گردشگران هر چه بيشتر به دنبال تورهاايي ماي گردناد كاه ضامن داشاتن شارايط‬

‫مناسب‪ ،‬ارزان قيمت هو باشند؛‬

‫‪111‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪7‬ا جهت گيري به سوي مسافرت هاي كوتاه مدت و در عوض سافرهاي بيشاتر‪ :‬بيشاتر گردشاگران‬

‫تمايل دارند دفعات زيادتري در سال به مسافرت هاي كوتاه مدت رفته و در عوض به مناطق بيشتري‬

‫سفر كنند؛‬

‫‪8‬ا گرايش به مسافرت هايي كه با توقف هاي بين راهي همراه است‪ :‬بيشتر مردم تمايل پيدا كرده اناد‬

‫برنامه سفر خود را طوري تنظيو كنند كه بتوانند در بين راه توقف کنند تا از اين طريق‪ ،‬هو از خستگي‬

‫جلوگيري شود و هو تنوع زيادتري برايشان فراهو شود‪.‬‬

‫اين گرايش هاي جديد بيانگر اين نكته است كه عالوه بر چالش هاي اشااره شاده در قسامت قبال‪،‬‬

‫چالش هاي ديگري نيز به وجود خواهند آمد كه مهو ترين آنها عبارتند از‪:‬‬

‫فشار هر چه زياد تر به آخرين مناطق طبيعي و بكر موجود‬ ‫‪‬‬

‫طوالني تر شدن مسافت هاي گردشگري و در پي آن مصرف باز هو بيشتر انرژي ها و در نتيجاه‬ ‫‪‬‬

‫عواقب زيانبارتر براي محيط زيست‪.‬‬

‫آيندة گردشگري‬

‫بعضي از صاحب نظران معتقدند انسان به جاي آنكه پيش بيني كند كه آينده چگونه خواهد باود‪،‬‬

‫بهتر است كوشش كند آينده اي آرماني را بسازد‪ .‬در زمينة گردشگري تمامي كوشش ها باراي آيناده‪،‬‬

‫بايد بر مسئوليت پذيري و حفظ محيط زيست‪ ،‬هويت و فرهنگ مبتني باشد‪.‬‬

‫در زمينة گردشگري نبايد تنها استفاده كنندگان و لذت برندگان را مدنظر قرارداد بلكه بايد به اثرهااي‬

‫نامطلوم آن نيز توجه کرد‪ .‬امروزه در بعضي از نقام گردشگرپذير و شلوغ ناوعي مخالفات از ساوي‬

‫مردم و دلسوزان به وجود آمده است‪ .‬براي مواجهه با اين مخالفت هاا‪ ،‬باياد هماة دسات انادرکاران‬

‫تدابير پيشگيرانه اي اتخاذ کنند‪ .‬اين تدابير بايد از برنامه ريزي شاروع شاود و همكااري و همااهنگي‬

‫همة سازمان ها‪ ،‬ارگان ها‪ ،‬نهادها و افراد ضروري است‪.‬‬

‫‪112‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫گردشگري در آينده نياز به كيفي شدن به جاي كمي شدن دارد‪ .‬براي كيفي شدن گردشگري‪ ،‬به افراد‬

‫آموزش ديده نياز است‪ .‬براي پاسخ دادن به نيازها و انتظارات متنوع و روزافزون اين تدابير‪ ،‬باه وياژه‬

‫در زمينة مديريتي بسيار ضروري است‪.‬‬

‫گردشگري در آينده بايد با محايط زيسات ساازگار تار شاود‪ .‬برخاي ازمساائل خطرسااز مارتبط باا‬

‫گردشگري براي محيط زيست رابطه كامال" شناخته شده است‪ .‬نكتة اساسي اينجاست كه اين خطرات‬

‫جدي گرفته شوند و تدابيري اتخاذ شود تا از آنها جلوگيري به عمل آيد‪ .‬خوشابختانه در چناد ساال‬

‫اخير سازمان هايي در سطح جهاني به وجود آمده اند كه وظيفه تبليغات‪ ،‬كارهاي فرهنگي و مبارزه باا‬

‫زمينة هاي خطرساز را به عهده گرفته اند كه البته هنوز در ابتداي راه قراردارند و باياد گساترده تار و‬

‫فعال تر شوند‪.‬‬

‫گر دشگري در آينده بايد بيشتر پاسخگوي نياز گردشگران به كسب تجربيات تازه باشد‪ .‬نياز به كساب‬

‫تجربيات تازه‪ ،‬نوآوري و تنوع هر روز بيشتر از گذشته به چشاو ماي خاورد و پايااني هاو باراي آن‬

‫متصور نيست‪.‬‬

‫گردشگري در آينده با يز مشكل بسيار اساسي نيز رو به روست و آن تعداد زياد وسايل نقليه اسات‪.‬‬

‫وسيله نقليه الزمه گردشگري است و بدون آن گردشگري غيرممكن مي شود‪ ،‬اما بايد براي جلوگيري‬

‫از اثرهاي نامطلوم آن راه حلي انديشيده شود‪ .‬شايد تجربة بعضي از كشاورها در ايان زميناه‪ ،‬يعناي‬

‫محدوديت سرعت در جاده ها و بزرگراه ها‪ ،‬راهگشا باشد‪.‬‬

‫در نهايت‪ ،‬گردشگري بايد انساني تر شود‪ .‬متأسفانه تقليد و چشو و هو چشمي‪ ،‬بسياري از مردم را از‬

‫هدف هاي اصلي گردشگري دور ساخته است‪ .‬امروزه كو نيستند افرادي كه فقط به منظور خودنمايي‬

‫و بدون آنكه لذت چنداني ببرند يا هدف خاصي را دنبال كنند‪ ،‬به سفر مي روند‪ .‬اين نوع نگارش هاا‬

‫بايد تغيير پيدا كند؛‬

‫در هر حال‪ ،‬آيندة مطلوم در هر زمينة اي و در اينجا در گردشگري‪ ،‬تنها هنگامي تحقق پيدا خواهاد‬

‫كه کسي به اميد ديگري نباشد‪ .‬بلكه خود گام سرنوشت ساز اول را بردارد؛ انقالم كوچاز شخصاي‬

‫به عنوان شروع و زمينة ساز تغييرات بزرگ تر (‪.)91‬‬

‫‪113‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫وجه معرفي مي کند‪ .‬با برگزاري اين رويدادهاي عظيو ورزشي‪ ،‬انگيزه براي رشاد و توساعه در هماة‬

‫امور جامعه به وجود مي آيد(‪.)119‬‬

‫بي گمان تأثير مثبت برگزاري بازي هاي المپيز براي يز شهر و در نتيجه ياز كشاور‪ ،‬تنهاا باه‬

‫مسابقات ورزشي و ساخت مکان ها و تجهيزات ورزشي‪ ،‬محدود نمي شود‪ .‬افزايش تعاداد شاهرهاي‬

‫متقاضي برگزاري بازيهاي المپيز و رقابت شديدي كه براي به دسات آوردن امتيااز ميزبااني وجاود‬

‫دارد‪ ،‬بهترين گواه است كه برگزاري اين بازي ها تأثيرات عميقي در سااير اماور اجتمااعي باه جااي‬

‫مي گذارد(همان)‪.‬‬

‫‪ -11‬تأثير تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي بر محيط زيست‪ ،‬رشد اقتصادي و توسعة پايدار‬

‫فعاااليت هااي فراغتي به وياژه اگاار در قاالبي صاحيح انجاام شاوند)تفريحاات ساالو) و نياز‬

‫ورزش هاي تفريحي‪ ،‬تأثير بسيار زيادي بر رشد اقتصادي‪ ،‬توسعه پايدار و ايجاد محيط زيساتي ساالو‬

‫تر خواهند داشت‪.‬‬

‫اگر چه تاكنون در ايران‪ ،‬در اين زمينة ها تحقيقات بسيار اندكي انجام شده و آمار و اطالعاات دقيقاي‬

‫در دست نيست‪ ،‬امااا در بعضي از كشورهاااي با سااابقه تر در زمينة اوقات فراغت يا سازمان هااي‬

‫بين المللي‪ ،‬آمار و اطالعات جالبي كه گواه اين مدعاست‪ ،‬وجود دارد‪.‬‬

‫بنابر آماري كه انستيتو اقتصاد آلمان در شهر كلن منتشر كرده است‪ ،‬آلمااني هاا هار ساال حادود‬

‫‪ 311‬ميليارد يورو براي گذران اوقات فراغت خود خر مي كنند‪ .‬فعاليت هاايي كاه باراي عاده اي‬

‫گذران اوقات فراغت است‪ ،‬براي عده ديگري شغل و براي جامعه‪ ،‬رشد اقتصادي به وجود ماي آورد‪.‬‬

‫طبق اعالم اين انستيتو‪ ،‬بين ‪ 1/7‬تا ‪ 5‬ميليون شغل (با توجه به نوع نگاه) با گذران اوقات فراغت مردم‬

‫آلمان ارتبام دارد و به ويژه افرادي كه تخصص هاي كمي دارند در اين زمينة شغل پيدا مي كنناد‪ .‬در‬

‫سال ‪ ،2111‬هر آلماني به طور متوسط از هر چهار يورو درآمد خود يز يورو را خر فعاليت هااي‬

‫فراغتي كرد‪ .‬مسافرت‪ ،‬فعاليت هاي هنري و فرهنگي و نيز پرداختن به ورزش هاي تفريحي‪ ،‬بيشترين‬

‫‪147‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫سهو را در اين زمينة دارند‪ .‬اين آمار نشان مي دهند كه ‪ 85‬درصد اقامت در هتل ها و صرف غذا در‬

‫رستوران ها‪ ،‬به منظور سفرهاي تفريحي و گذران اوقات فراغات باوده اسات‪ .‬همچناين بايش از ‪51‬‬

‫درصد از هزينه مصرف شده در زمينة هاي فرهنگي‪ ،‬هنري و ورزشي‪ ،‬مختص فعاليات هااي هناري‪،‬‬

‫فرهنگي و ورزشي در اوقات فراغت بوده است (‪.)41‬‬

‫اگرچه نمي توان ادعا كرد كه همة اين هزينه هاي گزاف در راه گذران اوقات فراغت به صاورت‬

‫مناسب يا در قالب تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي صرف مي شود‪ ،‬اما در هار حاال باه رشاد‬

‫اقتصادي و توسعه پايدار اين گونه كشورها كمز بزرگي مي کند‪.‬‬

‫در كشورهايي كه مانند آلمان گونه هاي ناسالو گذران اوقات فراغت نياز وجاوددارد (قمارخاناه هاا‪،‬‬

‫ميكده ها‪ ،‬شرم بندي ها‪ ،‬دخانياات و ‪ )...‬دولات هاا مالياات هااي سانگيني را بار روي ايان گوناه‬

‫فعاليت ها وضع مي کنند‪ .‬در كشورهاي اسكانديناوي كه طبق آماار ‪ ،‬ورزش هااي تفريحاي در آنهاا‬

‫گسترده تر از هر نقطة ديگري از جهان است و دولت ها سرمايه گذاري هاي زيادي براي آنهاا و نياز‬

‫ديگر تفريحات سالو مي كنند‪ ،‬براي مشروبات الكلي و دخانيات سنگين ترين ماليات ها وضاع شاده‬

‫است که با دريافت اين ماليات ها‪ ،‬مي توان براي تفريحات سالو سرمايه گذاري بيشتري كرد‪.‬‬

‫اين فعاليت ها و سرمايه گذاري ها‪ ،‬موجب ايجاد شغل براي عدة زيادي از افراد جامعاه ماي شاود و‬

‫چون بيشتر اين مشاغل خدماتي هستند‪ ،‬افرادي هو كه تخصاص هااي كماي دارناد‪ ،‬در زميناة هااي‬

‫گردشگري‪ ،‬هتل و رستوران و نيز ساير مراكز تفريحي منبع درآمد مناسبي پيدا مي كنند‪ .‬همچنين افراد‬

‫خارجي مقيو آن كشور يا زنان خانه دار كه مايل اند كمي درآمد داشته باشند‪ ،‬با كارهااي خادماتي و‬

‫نيمه وقت‪ ،‬مي توانند درآمد كسب كنند‪.‬‬

‫عالوه بر اين مشاغل كه با اوقات فراغت ارتبام مستقيو دارند‪ ،‬بعضي مشاغل ديگر مانند تعميركااران‬

‫اتومبيل يا فروشندگان وسايلي كه كاربردهاي چندگانه دارند و ممكن است در گذران اوقات فراغات‬

‫نيز مورد نياز باشند‪ ،‬به طور غيرمستقيو با اقتصاد اوقات فراغت ارتبام دارند(همان)‪.‬‬

‫‪148‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫تمامي سياستگذاري ها و برنامه ريزي هايي كه در بسياري از كشورها صورت مي پذيرد‪ ،‬يز هادف‬

‫را دنبال مي كنند و آن دستيابي به توسعة پايدار است‪ .‬بر طبق اين هدف هاي‪ ،‬توجه باه ورزش هااي‬

‫تفريحي و ورزش به طور كلي‪ ،‬در درجة اول اهميت قراردارد‪.‬‬

‫در برنامة توسعة اقتصادي‪ -‬اجتماعي انگلستان در سال ‪ 2111‬چنين آماده اسات‪« :‬مأموريات ورزش‬

‫انگلستان برگرفته از برنامة توسعه‪ ،‬عبارت است از پرورش ملتي سالو تر و موفاق تار از راه افازايش‬

‫سرمايه گذاري در ورزش و به ويژه ورزش در اوقات فراغت» (‪.)114‬‬

‫چنانچه افراد جامعه اي اوقات فراغت خود را صرف ورزش كنند يا به تماشاي رقابت هااي ورزشاي‬

‫بپردازند‪ ،‬رفتارها و حركات افرادي از جامعة ورزش را الگو قرارمي دهند كه ايان کاار‪ ،‬باويژه باراي‬

‫جوانان بسيار مفيد است‪ .‬ورزش به عنوان تعليو دهنده مناسب و الگوساز ‪ ،‬داراي اهميت بسيار زيادي‬

‫است‪ .‬ورزش ارزش هايي چون‪ ،‬بازي عادالنه‪،‬كاار گروهاي و همكااري‪ ،‬مناعات طباع و احتارام باه‬

‫ديگران را مي آموزد و وسيله اي براي ارائة شيوة سالو زندگي است كه در نهايت سالمت بيشتر‪ ،‬رفاه‬

‫و عزت نفس جامعه را به همراه دارد‪ .‬اين موارد‪ ،‬موجب رشاد و پيشارفت جامعاه و توساعه پايادار‬

‫مي شود‪.‬‬

‫ورزش‪ ،‬چه در بعد قهرماني و چه در زمينة اوقات فراغت‪ ،‬نقش بسيار مؤثري در جلوگيري از آلاوده‬

‫شدن محيط زيست دارد‪ .‬سالمت فردي ورزشاكاران‪ ،‬تماشااچيان و سااير دسات انادركاران ورزش‬

‫ارتبام تنگاتنگي با وضعيت محيط زيست آنها دارد‪.‬‬

‫نقش سالمت در فعاليت هاي ورزشي يز ورزشكار حرفه اي يا تفريحي چنان مهو و حياتي است كه‬

‫همگان انتظار دارند‪ ،‬ورزشكاران بيش از همه به ارتبام ميان انسان و محيط زيست سالو توجه نشاان‬

‫دهند‪.‬‬

‫يكي از جامعه شناسان معروف فنالنادي معتقاد اسات در فرهناگ حااكو بار بساياري از كشاورها‪،‬‬

‫پارورش جسماني ارتبام نزديكي با طبيعت دارد‪ .‬مردم ايان كشاورها باه طبيعات باه چشاو دشامن‬

‫نمي نگرند‪ ،‬بلكه آن را حريفي محسوم مي كنند كه بايد مورد تكريو و احترام قرارگيرد‪ .‬اين نزديكي‬

‫‪149‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫و ارتبام با طبيعت انگيزه و عامل ترغيب ورزشكاراني است كه مي خواهند در فضاي بااز و گساترده‬

‫آن احساس شادماني و سرزندگي کنند و تحرك داشته باشند‪.‬‬

‫شايد با اين موضوع آشنايي داشته باشيد كه ورزشكاران تفريحي كوهناورد كاه باراي گاذران اوقاات‬

‫فراغت به كوه هاي شمال تهران يا ساير مناطق كشور مي روند‪ ،‬چند بار در سال به جمع آوري زبالاه‬

‫و پاكسازي كوه ها مي پردازند‪ .‬آنها به منظور لذت بردن بيشتر و توجاه باه ساالمت خاود ‪ ،‬نيااز باه‬

‫طبيعتي سالو تر و پاكيزه تر دارند‪ ،‬از اين رو گذران اوقات فراغت خود را با پاكسازي محيط زيسات‬

‫همراه مي كنند‪ .‬همه ساله در روزهاي معيني از ساال‪ ،‬عاده زياادي از ماردم و باه وياژه نوجواناان و‬

‫جوانان‪ ،‬اوقات فراغت خود را صرف نهالكاري مي کنند‪ .‬اين نهال ها در آينده‪ ،‬درختاان تنومندي مي‬

‫شوند كه از يز طرف‪ ،‬محيط زيست را سالو تر و زيباتر مي سازند و از طرف ديگر توسعة پايادار را‬

‫به دنبال دارند‪.‬‬

‫در تركيه‪ ،‬در يز طرح ملي‪ ،‬اوقات فراغت هزاران نفر از جوانان به گونه اي سازمان دهي شد كه آنها‬

‫چندين ميليون نهال را در مناطق مختلف كشور كاشتند و موجب افزايش سطح جنگل هاي كشورشان‬

‫شدند‪.‬‬

‫در خالل بازيهاي المپيز آتالنتا‪ ،‬مردم شهر‪ ،‬هواي پاكيزه تري را شااهد بودناد‪ .‬بررساي هااي مركاز‬

‫كنترل و جلوگيري از بيماري ها كه در نشرية «انجمن پزشكي امريكا» به چاپ رسيد‪ ،‬نشان مي دهاد‬

‫كه تردد كمتر مردم با اتومبيل هاي شخصي در طول برگزاري بازيهاي المپيز ‪ 1996‬آتالنتاا تاا حاد‬

‫زيادي از آلودگي هوا كاست‪ .‬ضمن آنكه در خالل اين بازي ها از تعداد كودكاني كه بر اثار اباتال باه‬

‫بيماري آسو به بيمارستان هاي آتالنتا مراجعه كرده بودند‪ ،‬تا حد زيادي (‪ 42‬درصد) كاسته شد‪ .‬ايان‬

‫تحقيق نشان داد كه افزايش چشمگير در استفاده از وسايل نقليه عمومي و نيز تشويق ماردم باه پيااده‬

‫روي بيشتر به خاطر تأثيري كه رويدادهاي ورزش قهرماني روي آنها گذاشته بود‪ ،‬موجب شد استفاده‬

‫از وسايل نقلية شخصي به حد چشمگيري كاهش يابد (‪.)52‬‬

‫‪151‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫قبل از برگزاري بازيهاي المپيز ‪ 2111‬در سيدني استراليا‪ ،‬خليج هوم بوش‪ ،1‬چندين دهه محل دفان‬

‫زباله هاي سمي بود‪ .‬اما براي اين بازي ها‪ ،‬اين خليج پاكسازي و از آن به منظور برگازاري مساابقات‬

‫استفاده شد‪ .‬اين مکان در حال حاضرمحلي امن‪ ،‬سالو و تفريحي براي ساكنان سيدني است (‪.)56‬‬

‫يكي از مهو ترين رويكردهاي مسؤالن برگزاري بازي هاي المپيز ‪ 2118‬پكن‪ ،‬ايجاد محيطي امان و‬

‫پاكيزه براي اين بازي هاست كه كنترل كيفيت هوا و كاهش آلاودگي هااي آن در درجاة اول اهميات‬

‫قراردارد (‪.)71‬‬

‫بايد توجه داشت كه هرگونه اقدامي به منظور بهبود كيفيت فضاهاي ورزشاي حتاي باراي مساابقات‬

‫قهرماني‪ ،‬سالمت ساكنان محلي را نيز در پي خواهد داشت‪ ،‬زيرا اين تأسيساات در آيناده‪ ،‬باه عناوان‬

‫امکانات ورزشي و تفريحي نيز مورد استفاده قرار مي گيرد و از طرفي وجاود ورزش هااي قهرمااني‬

‫موجب الگوبرداري همة اقشار مي شود‪ .‬يز مسابقه يا يز مجموعة ورزشي پايدار‪ ،‬برگزاري مساابقه‬

‫يا ساخت مجموعة ديگري را موجب مي شود و همة اين توسعة پايدار را باه دنباال دارد‪ .‬از ايان راه‬

‫آگاهي هاي عمومي و نگرش مردم نيز به گونة مثبت تغيير پيدا مي كند‪ .‬به كارگيري اصاول پاياداري‬

‫در يز مسابقه يا مجموعة ورزشي‪ ،‬همچنين فرصتي اسات کاه جامعاة ميزباان باه طاور مساتقيو در‬

‫فعاليت ها شرکت کند‪ .‬زيرا بخش اعظو كاركنان و داوطلباني كه در انجام آن رويداد فعاليت دارند ‪ ،‬از‬

‫جامعه ميزبان هستند و در نتيجه فرصت خواهند داشت كه هو چگونگي انجام کارها را ببينناد و هاو‬

‫در انجام آنها مشاركت داشته باشند‪.‬‬

‫ال صحيح است كه ساخت و ايجاد تأسيسات ورزشي براي يز رويداد ورزشي‬
‫البته اين نظريه نيز كام و‬

‫مي تواند موجب آسيب رسيدن به محيط زيست شود‪ ،‬اما امروزه راه هاي گوناگوني براي مقابله با آن‬

‫انديشيده شده است ‪ .‬استفاده از مصالح و تأسيساتي كه با محيط زيست همخواني بيشتري دارند‪ ،‬يكي‬

‫از اين راه هاست‪ .‬ساخت و ايجاد تأسيسات در محل هايي كه كمترين آسايب را باه محايط زيسات‬

‫برساند و نيز ايجاد چنين تأسيساتي به گونه اي كه پس از استفاده براي يز رويداد ورزشي باه وياژه‪،‬‬

‫براي گذران اوقات فراغت نيز مورد استفاده قرار گيرد‪ ،‬از ديگر تمهيدات است‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Humebuch Bay‬‬

‫‪151‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫در اينجا نمونه اي از اين گونه تمهيدات آورده مي شود ‪:‬‬

‫طرحي براي ساخت يک پيست دوچرخاه ساواري باراي باازي هااي (كشاورهاي مشاترك المناافع‬

‫بريتانيا)‪ ،1‬در سال ‪ 1994‬در شهر ويكتوريا ريخته شد‪ .‬كميته برگزار كنندة اين بازي ها امكان ساخت‬

‫يز ساختمان استاندارد و مناسب در سطح حرفه اي باراي ايان رشاته ورزشاي را داشات‪ .‬اماا آنهاا‬

‫مي دانستند كه زمين و سرمايه هاي عمومي در مركزي هزيناه ماي شاود كاه احتماال کمتاري باراي‬

‫برگزاري مسابقات منظو رده باال در آن وجود دارد‪ .‬با توجه به اين موضوع‪ ،‬يز راه حل ابتكااري كاه‬

‫تجلي پايداري بيشتر و سودمندي براي كل جامعه باشد‪ ،‬ارائه شد‪ .‬آنها پيست دوچرخه ساواري را باا‬

‫مشخصات زير طراحي كردند‪:‬‬

‫ساخت سالني بدون سقف با هدف به حداقل رساندن هزيناه هااي سااخت و ماديريت حفاظ و‬ ‫‪‬‬

‫نگهداري آن در آم و هواي معتدل ويكتوريا؛‬

‫استفاده از سيمان در ساخت سطح پيست با هدف استفادة کمتر از چوبهاي ساخت جنگال هااي‬ ‫‪‬‬

‫گرمسيري كه به مراقبت بيشتري نياز دارند؛‬

‫ساخت محوطه اي بيضي شكل و گسترده با حداقل شيب (مجاز براي مسابقات بين المللاي) كاه‬ ‫‪‬‬

‫نتيجه آن در اختيار داشتن فضايي بود كه ‪:‬‬

‫الف) براي هر دو گروه دوچرخه سواران حرفه اي و تفريحي قابل استفاده بود؛‬

‫م) از پيست آن براي اسكيت نيز مي شد استفاده كرد؛‬

‫)زمين فوتبال داخل آن توسط عالقه مندان به فوتبال استفاده مي شد‪.)92( .‬‬

‫تدبير ديگري كه سال هاست در راستاي حفظ محيط زيست و آسيب رسااني كمتار باه آن انديشايده‬

‫شده‪ ،‬روا ورزش هاي ساحلي است‪ .‬فوتبال ساحلي‪ ،‬واليبال سااحلي‪ ،‬هنادبال سااحلي‪ ،‬دويادن در‬

‫ساحل (كه به تنهايي داراي فوايد بيشماري است) و ‪ ...‬به اين دليل باه وجودآماده اناد كاه باه جااي‬

‫ساختن تأسيسات و فضاهاي ورزشي ‪ ،‬عالقمندان در سواحل بي شمار و وسيعي كاه وجاود دارد باه‬

‫‪1‬‬
‫‪Common Wealth‬‬

‫‪152‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫ورزش‪ ،‬به ويژه ورزش هاي تفريحي بپردازند و در عين حال به علت عدم نياز به وسايلي مانند كفش‬

‫يا لباس هاي ورزشي مخصوص‪ ،‬محيط زيست كمتر دچار آسيب ديدگي شود‪.‬‬

‫به طور كلي مي توان گفت مردم يز جامعه مي توانند با شركت در فعاليت هاي تفريحي ساالو و باه‬

‫ويژه ورزش هاي تفريحي‪ ،‬نقش بسيار مهمي در حفظ محيط زيست و توسعة پايدار آن جامعه و نياز‬

‫رشد اقتصادي خود و جامعه داشته باشند‪ .‬هرچه تز تز افراد جامعه‪ ،‬سالو تر و شادام تر باشند‪ ،‬به‬

‫همان اندازه كارايي آنها بيشتر مي شود‪ .‬همان گونه كه در بخاش هااي ديگار باه تفصايل بياان شاد‪،‬‬

‫هزينه هاي درماني كاهش مي يابد و رشد اقتصادي پدياد ماي آياد‪ .‬فراگياري ارزش هاايي همچاون‬

‫روحية همكاري و تعاون و به ويژه نظو و انضبام در محايط هااي ورزشاي و توساط يکاياک افاراد‬

‫جامعه‪ ،‬بي گمانً اثراهاي مثبتي بر زندگي اجتماعي و محيط زيست آن جامعه خواهد گذاشت‪ .‬افراد و‬

‫گروه هاي مختلف اعو از كساني كه هرگز فرصت ديدار و همكاري با يكديگر را نداشته اند يا كساني‬

‫كه داراي منافع مشترك و مهارت هاي تكميلي متعدد و قابل به كارگيري در شرايط و موقعيات هااي‬

‫متفاوت هستند‪ ،‬مي توانند به منظور يافتن راه حال هااي پايادارتر باراي مشاكالت بخاش ورزش و‬

‫فعاليت هاي تفريحي‪ ،‬جلوگيري از آلودگي محيط زيست و بهبود ساير شرايط اجتماعي‪ ،‬باا يكاديگر‬

‫همكاري کنند‪ .‬اين مشاركت ها به دستاوردهايي مي انجامد که هرگز گروه ها نمي توانستند به تنهايي‬

‫به آنها برسند‪.‬‬

‫در اينجا نمونه اي مناسب در مورد فعاليت هاي ورزشي تفريحي با هدف بهباود شارايط اجتمااعي و‬

‫محيط زيست كه توانسته است به موجب پيشرفت هاي عظايو باه دسات آماده‪ ،‬عاالي تارين جاايزة‬

‫سازمان ملل متحد را كسب كند‪ ،‬شرح داده مي شود‪:‬‬

‫گروهي از نوجوانان و جوانان يكي از محله هاي فقيرنشين نايروبي در كنيا كاه شااهد نباود شارايط‬

‫مطلوم براي تخلية انرژي هاي انباشته شدة خود و ناظر شرايط غير بهداشتي‪ ،‬جنايت هاي خياباني و‬

‫فروش مواد مخدر و همچنين محيطي زيستي كامال" آلوده بودند‪ ،‬از اشتياق همگاني باه ورزش باراي‬

‫حل مشكالت مرتبط به هو مانند آلودگي‪ ،‬بيماري‪ ،‬قتل‪ ،‬اعتياد و رخوت عمومي كه جامعه از آن رناج‬

‫مي برد‪،‬استفاده كرده و انجمني ورزشي به نام ماتاري به وجود آوردند ‪.‬‬

‫‪153‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫انجمن ورزشي ماتاري بي گمان يكي از جنبش هاي الهام بخش است كه تاكنون در جهان ايجاد شده‬

‫است‪ .‬اين انجمن ورزشي در سال ‪ ،1987‬در زماني تشكيل شاد كاه نيماي از جواناان منطقاه دچاار‬

‫افسردگي بودند‪ .‬چسب بويي (بو كردن چسب به دليل اثر تخديري آن)‪ ،‬روسپيگري‪ ،‬زمين هاي آلوده‪،‬‬

‫فاضالم هاي رها شده در جاوي هااي آم‪ ،‬بيكااري‪ ،‬آماار زيااد تارك تحصايل و فارار از مدرساة‬

‫چشو انداز حاكو بر منطقه بود‪ .‬جوانان به موجب فقدان امكانات ورزشي‪ ،‬نباود سارمايه و پاول الزم‬

‫براي ايجاد تأسيسات ورزشي و دسترسي نداشتن به امكانات ورزشي ساير مناطق‪ ،‬امكان پرداختن باه‬

‫هيچ ورزشي را نداشتند و تنها سرگرمي آنها بازي با يز توپ پاره در كوچه ها و خيابان هاي باريز‬

‫و خاكي محل سكونت خود بود‪ .‬آنها سرانجام تصميو گرفتند که اين انجمن ورزشي را تأسيس کنند‪،‬‬

‫بدون آنكه هزينه هاي زيادي داشته باشد‪ .‬نكتة جالب توجه اين باود كاه ايان انجمان بايش از آنكاه‬

‫انجمني با محوريت موضوعات ورزشي باشد‪ ،‬مسؤليت ساازماندهي فعاليات هااي پاكساازي محايط‬

‫(پاكسازي فيزيكي و مشكالت رفتاري) را به عنوان گامي مهو براي بهبود وضعيت جامعاه باه عهاده‬

‫گرفت‪ .‬اما در هر حال عالقه و اشتياق وافر مردم و به وياژه جواناان باه ورزش باراي بهباود اوضااع‬

‫زيست محيطي‪ ،‬اقتصادي و اجتماعي مورد استفاده قرارگرفت‪ .‬اصول اولية انجمن مذكور براي تشريح‬

‫موفقيت هاي آن كافي بود‪ .‬رعايت نظاو و انضابام‪ ،‬احتارام باه ديگاران‪ ،‬تصاميو گياري مشااركتي‪،‬‬

‫سختكوشي و مشاركت در كارها از مهو ترين اصول انجمن به شمار ماي رفات‪« .‬شاما كااري انجاام‬

‫دهيد‪ ،‬انجمن كاري انجام خواهد داد؛ شما كاري انجام ندهيد‪ ،‬انجمن كاري نخواهد كرد»‪ .‬اين شاعار‬

‫انجمن بود‪ .‬جوانان به روشهاي گوناگون به مشاركت در امور تشويق و ترغيب مي شدند‪ .‬آنها عاالوه‬

‫بر پرداختن به فعاليت هاي ورزشي ‪ ،‬موظف شده بودناد تاا باا همكااري باا تايو هااي ورزشاي در‬

‫فعاليت هاي مربوم به پاكسازي محيط در روزهاي معين مشاركت کنند‪ .‬آنها با همكااري تعادادي از‬

‫شهروندان‪ ،‬به جمع آوري زباله ها و رفع گرفتگي فاضالم ها پرداختند و مردم را باه رعايات بيشاتر‬

‫نكته هاي بهداشتي و دفع صحيح زباله تشويق كردند‪ .‬جوانان عضو انجمن مانند ديگر جوانان سراسر‬

‫دنيا نمي توانستند در تمام جلسات پاكسازي حضور داشته باشند‪ ،‬از اين رو در مسابقاتي كه براي آنها‬

‫‪154‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫ترتيب داده مي شد‪ ،‬براي تيو هايي كه در فعاليت هاي پاكسازي شركت مي كردناد امتيازهاايي قائال‬

‫مي شدند و تيو هايي كه در برنامه ها نداشتند از شركت در مسابقات نهايي محروم مي شدند‪.‬‬

‫جدي بودن بزرگساالن در نظارت‪ ،‬يكي از وجوه بارز رفتاري اين گاروه باود‪ .‬از تماام اعضاا انتظاار‬

‫مي رفت كه از اصول اخالقي و ورزشي انجمن پيروي كنند‪ .‬انجمن به فشار از سوي همساالن معتقد‬

‫بود‪ .‬اين نيرو كه زماني اعضا را وسوسه مي كرد تا به دزدي و اعتيااد روي آورناد‪ ،‬حاال باه نيروياي‬

‫مثبت تبديل شده بود و جوانان را تشويق مي كرد كه براي صالح خود و جامعه‪ ،‬زنادگي ساالو تار و‬

‫مسؤالنه تري را برگزينند‪.‬‬

‫اصولي را كه به کمک انجمن در ميان دختران و پسران جوان عضو انجمن رايج شد‪ ،‬باه شايوه هااي‬

‫زندگي روزمرة آنها نيز تسري پيدا كرد‪ .‬موارد زيادي مشااهده شاد كاه نوجواناان خيابااني راهاي را‬

‫انتخام كردند كه با آنچه در مورد آنها انتظار مي رفت كامال" متفاوت بود‪.‬اکنون آنها به جااي دويادن‬

‫با اراذل خياباني‪ ،‬تالش مي کنند تا انواع مسئوليت هاي تحصيلي‪ ،‬كاري‪ ،‬آموزشاي و وظاايف محاول‬

‫شده از سوي انجمن را هماهنگ با هو در زندگي روزمره خود به عهده گيرند‪.‬‬

‫آنچه به عنوان برنامة پاكسازي محيط زيست ورزشي در اواخر دهة هشتاد ميالدي آغاز شد‪ ،‬به حادي‬

‫گسترش يافت كه بسياري از فعاليت ها را در برگرفت‪ .‬انجمن نيز با بهره جاويي از اعتباار و منزلات‬

‫اجتماعي بازيكنان تراز اول ورزشي و جايگاه آنها نزد مردم محله هاي فقير نشين‪ ،‬ميزباني برنامه هاي‬

‫بسياري را عهده دار شد‪ .‬آموزش هاي الزم در مورد جلوگيري از ابتال به بيماري ايدز به اين رهباران‬

‫جوان ارائه شد و بدين ترتيب بر مشكل جدي نبود آموزش در راس همة برنامه ها تأكيد شد‪ .‬هر چند‬

‫با وجود فشارهاي اجتماعي و باور و نگرش مردم بومي منطقه در مورد دختاران كنياايي‪ ،‬صاحبت از‬

‫پرداختن آنها به فعاليت هاي ورزشي كمي سخت بود‪ ،‬اما در اين زمينة نيز پيشرفت هااي خاوبي باه‬

‫دست آمد‪.‬‬

‫در چنين جامعه اي كه زنده ماندن اولويت نخست آن است‪ ،‬ميزان اعتبارات نقدي و حتي غير نقادي‬

‫اختصاص يافته به ورزش بسيار كو است‪ .‬به همين دليل حمايات افاراد و مؤسساات از برناماه هااي‬

‫انجمن بسيار ضروري است‪ .‬در هر حال‪ ،‬تصوير انجمن ورزشي جوانان ماتااري باي گماان‪ ،‬بهتارين‬

‫‪155‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫الگوي كاري درورزش پايدار است‪ .‬بي ترديد تقسيو مسؤليت ها و مشااركت عماومي‪ ،‬تحقاق سااير‬

‫هدف هاي تكميلي مانند سالمت بيشتر‪ ،‬محيط زيست سالو تر‪ ،‬فرصت هاي تفريحي بهتار و مناساب‬

‫تر و پيشرفت فردي و اجتماعي را ميسر مي سازد (‪.)27‬‬

‫پرسش ها‪:‬‬

‫‪ .1‬سودمندي هاي تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي چيست‬

‫‪ .2‬تفاوت هاي ورزش هاي تفريحي با ورزش هاي قهرماني يا رقابتي درچيست‬

‫‪ .3‬ورزش صبحگاهي چه محاسن و چه معايبي دارد‬

‫‪ .4‬ورزش در ظهر چه محاسن و چه معايبي دارد‬

‫‪ .5‬ورزش در بعد از ظهر چه محاسن و چه معايبي دارد‬

‫‪ .6‬ويژگي هاي بازي چيست‬

‫‪ .7‬نتايج و هدف هاي بازي چيست‬

‫‪ .8‬گردشگري داراي چه هدف هايي است‬

‫‪ .9‬در عصر حاضر گردشگري با چه چالش هايي روبروست‬

‫‪156‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ .11‬آينده گردشگري را چگونه ارزيابي مي كنيد‬

‫‪ .11‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي چگونه بر جسو‪ ،‬ذهن و روان تأثير مثبت مي گذارند‬

‫‪ .12‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي چگونه موجب كاهش هزينه ها و افزايش بهاره وري‬

‫مي شوند‬

‫‪ .13‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي چگونه با آسيب هاي اجتماعي مقابله مي كنند‬

‫‪ .14‬چگونه مي توان از آسيب رساندن به محيط زيست جلوگيري كرد‬

‫‪ .15‬منظور از همبستگي ملي از طريق ورزش چيست‬

‫‪ .16‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي چگونه سبب توسعه پايدار مي شوند‬

‫فصل چهارم‬

‫‪157‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي‬

‫اقشار خاص‬

‫هدف هاي يادگيري‬

‫پس از مطالعة اين فصل‪:‬‬

‫‪ .1‬با داليل بحث دربارة اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي ساالمندان و معلاوالن باه عناوان‬

‫اقشار خاص آشنا خواهيد شد؛‬

‫‪ .2‬نيازهاي فراغتي سالمندان را خواهيد شناخت؛‬

‫‪ .3‬با وظايف در قبال سالمندان آشنا خواهيد شد؛‬

‫‪ .4‬به اهميت ورزش هاي تفريحي براي سالمندان پي خواهيد برد؛‬

‫‪ .5‬با ورزش هاي تفريحي مناسب براي سالمندان آشنا خواهيد شد؛‬

‫‪ .6‬با داليل توجه سازمان هاي جهاني به اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحاي معلاوالن‪ ،‬آشانا‬

‫خواهيد شد؛‬

‫‪ .7‬نيازهاي معلوالن در اوقات فراغت را خواهيد شناخت؛‬

‫‪ .8‬هدف هاي ورزش هاي تفريحي معلولين را خواهيد شناخت؛‬

‫‪158‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ .9‬با موانع احتمالي گذران اوقات فراغت معلوالن آشنايي پيدا خواهيد کرد؛‬

‫‪ .11‬با اصول و روش هاي سازماندهي اوقات فراغت معلوالن آشنا خواهيد شد‪.‬‬

‫مقدمه‬

‫اگر چه مديريت اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي به گونه اي صحيح و مناسب براي همة اقشاار‬

‫جامعة داراي اهميت است و بايد با بررسي دقياق شارايط ‪ ،‬خصوصايات ‪ ،‬امکاناات‪ ،‬گارايش هاا و‬

‫سليقه هاي افراد تصميو گيري و برنامه ريزي شود اما دو قشر از افراد جامعه به داليلي که در ادامه به‬

‫آنها اشاره خواهد شد ‪،‬نياز به توجه خاص و نگاهي متفاوت دارند‪ .‬اين دو قشر سالمندان و معلوالن‬

‫هستند که در بارة هر کدام‪ ،‬به صورت مجزا بحث و راهکارهاي مناسب براي اوقات فراغت و ورزش‬

‫هاي تفريحي آنها ارائه خواهد شد‪.‬‬

‫‪ -1‬اوقات فراغت‪ ،‬ورزش هاي تفريحي و سالمندان‬

‫‪159‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫سالمندان امروزه بايش از گذشاته باه عناوان قشاري عظايو در جواماع انسااني مطارح هساتند‪.‬‬

‫مهو ترين دليل اين موضوع‪ ،‬افزايش عمر انسان ها در بسياري از كشورهاي جهان است (در اياران از‬

‫اصطالح اميد به زندگي استفاده مي شود)‪ .‬طبق قوانين بين المللي افراد باالي ‪ 61‬سال‪ ،‬سالمند نامياده‬

‫مي شوند‪ .‬البته در بعضي از كشورها ‪ 65‬سالگي را آغاز سالمندي مي دانند‪ ،‬اما در هر حال بيشتر اين‬

‫افراد بازنشسته اند و به عبارت ديگر وقت آزاد بيشتري نسبت به ساير افراد جامعه دارند‪.‬‬

‫در ايران به عنوان يكي از جوان ترين كشورهاي دنيا‪ ،‬اميد به زندگي طي ‪ 21‬سال گذشته حدود ‪19‬‬

‫سال افزايش يافته و در حال حاضر به ‪ 74‬سال رسيده است (‪ .)19‬اين در حالي است كه بار خاالف‬

‫بسياري از كشورهاي جهان‪ ،‬سن بازنشستگي در ايران بسيار کو بوده و گاهي افراد در پنجاه ساالگي‬

‫بازنشسته مي شوند‪ .‬در ژاپن به عنوان مسن ترين كشور دنيا‪ ،‬در حاال حاضار ‪ 25/6‬ميلياون انساان‬

‫باالتر از ‪ 65‬سال زندگي مي كنند (سن بازنشستگي در ژاپن ‪ 65‬سال است) كه ‪ 21‬درصد جمعيات‬

‫ژاپن را تشكيل مي دهند‪ .‬به گفته مسئووالن ژاپني‪ ،‬در سال ‪ 2115‬اين عدد به ‪ 25‬درصاد و در نيماة‬

‫قرن جاري‪ ،‬به ‪ 33‬درصد كل جمعيت ژاپن خواهد رسيد (‪.)61‬‬

‫در بيشتر كشورهاي اروپايي نيز به دليل رشد منفي جمعيت‪ ،‬هر روز بر تعداد افاراد ساالمند افازوده‬

‫مي شود‪ .‬براي مثال‪ ،‬ايتاليا بعد از ژاپن‪ ،‬مسن ترين كشور دنياا و در عاين حاال مسان تارين كشاور‬

‫اروپاست‪.‬‬

‫در آلمان به عنوان سومين كشور مسن جهان‪ ،‬از هر چهار نفر‪ ،‬يز نفر بيش از ‪ 61‬ساال سان دارد و‬

‫پژوهش هاي جديد نشان مي دهند كه در سال ‪ ، 2151‬بيش از ‪ 45‬درصد جمعيت آلمان بااالي ‪61‬‬

‫سال سن خواهند داشت (‪.)116‬‬

‫همان گونه كه در باال نيز اشاره شد‪ ،‬بيشتر افراد ساالمند بازنشساته باوده و تنهاا عاده كماي از آنهاا‬

‫مشغااول باه كارند‪ ،‬اما بايد توجه داشت كه بازنشستگي پايان زندگي نيست‪ ،‬بلكه آمارها نشان ماي‬

‫دهند كه بيشتر آنان با سالمت كامل و عده اي نيز با بعضي مشكالت جسمي به زندگي خاود اداماه‬

‫مي دهند‪ .‬بنابراين آنها ن يز مانند ديگر اقشار جامعه حق استفاده از امكانات تفريحي و فراغتي مناساب‬

‫را دارند‪.‬‬

‫‪161‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫اما آنچه موجب مي شود بحثي مخصوص دربارة اوقات فراغت و ورزش هاي‬

‫تفريحي اين قشر انجام شود اين است كه‪:‬‬

‫سالمندان زمان آزاد بيشتري نسبت به ديگران دارند مهو است كه وقت يا زمان آزاد را باا اوقاات‬ ‫‪‬‬

‫فراغت اشتباه نكنيو (به بخش تعريف هاي مختلف از اوقات فراغت مراجعه شود)‪.‬‬

‫متأسفانه در جامعه‪ ،‬توجه كمي نسبت به آنها مبذول مي شود‪ .‬اين مسئله را حتاي گااهي در باين‬ ‫‪‬‬

‫افراد خانوادة خود آنها نيز مشاهده مي كنيو كه تصور مي كنند افاراد ساالمند ديگار هايچ نياازي‬

‫ندارند و فقط بايد در گوشه اي بنشينند و منتظر مرگ باشند‪.‬‬

‫فعاليت هاي فراغتي و به ويژه ورزش هاي تفريحي براي آنان از اهميت بسيار بيشتري نسبت باه‬ ‫‪‬‬

‫ساير اقشار برخوردار است‪.‬‬

‫با افزايش سن‪ ،‬توجه و حساسيت نسبت به سالمت افزايش مي يابد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫باياد توجاه داشت كه بيشتر ساالمندان در دوران زنادگي خاود داراي تجربياات بسايار ارزشامندي‬

‫شده اند‪ .‬آنها از توانايي هاي بسيار بااليي برخوردارند و در مشاغل مهو مشغول به كار بوده اند‪ .‬حاال‬

‫اگر در دوران سالمندي نتوانند از دانستني ها و تجربيات استفاده كنند و به نحاوي آنهاا را در اختياار‬

‫ديگران قراردهند‪ ،‬هو خودشان دچار مشكالت رواني و عاطفي مي شوند و هو جامعه متضرر خواهد‬

‫شد‪ .‬به اين دليل ضروري است كه براي اوقات فراغت آنان برنامه ريزي مخصوصي صورت پذيرد تاا‬

‫زمان آزاد آنان به اوقات فراغت پرثمري براي خودشان و نيز ديگر افراد جامعه تبديل شود‪.‬‬

‫به منظور برنامه ريزي مناسب در مورد اوقات فراغت سالمندان و به وياژه ورزش هااي تفريحاي‬

‫براي آنان‪ ،‬آگاهي هاي اوليه اي الزم است كه در ادامه به اختصار درباره آنها صحبت مي شود‪.‬‬

‫اوقات فراغت سالمندان‬

‫‪161‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫آن گونه كه بررسي ها نشان مي دهند‪ ،‬اوقات فراغت سالمندان در جوامع مختلف متفاوت اسات‪.‬‬

‫بي گمان در جوامع سنتي كه سالمندان در كنار خانوادة خود و در ميان فرزندان و نوه هايشان زندگي‬

‫مي كنند‪ ،‬شرايط با جوامعي كه در آنها سالمندان فقط در كنار همسر خود ‪ ،‬به تنهاايي و ياا در خاناة‬

‫سالمندان زندگي مي كنند ‪ ،‬كامال" تفاوت دارد‪ .‬اما به طور كلي مي توان گفت كه خانمهااي ساالمند‪،‬‬

‫صبح ها را براي نظافت خانه‪ ،‬خريد‪ ،‬پخت و پاز‪ ،‬شسات و شاو و ‪ ...‬ساپري ماي كنناد‪ .‬ماردان‪ ،‬در‬

‫صبح ها بعضي كارهاي خار از خانه را انجام مي دهند يا در كارهاي خانه كمز مي كنند‪ ،‬اما بعد از‬

‫ظهرها هو براي زنان و هو براي مردان زمان فراغت است و شبها نيز به تماشاي تلويزيون اختصاص‬

‫دارد (گذران اوقات فراغت به صورت غيرفعال)‪ .‬در هر حال تقسيو زمان براي سالمندان باه موقعيات‬

‫كاري‪ ،‬وضعيت اقتصادي و نيز سطح آمادگي هاي جسماني (سالمت) آنها بستگي دارد‪.‬‬

‫نيازهاي فراغتي سالمندان‬

‫نيازهاي فراغتي سالمندان‪ ،‬كو و بيش مانند ديگر اقشاار جامعاه (كودكاان‪ ،‬نوجواناان‪ ،‬جواناان و‬

‫بزرگساالن) است كه آنها را مي توان به صورت زير خالصه كرد‪:‬‬

‫‪ .1‬استراحت و تجديد قوا؛‬

‫‪ .2‬سرگرمي و تفريح؛‬

‫‪ .3‬برقراري ارتباطات اجتماعي؛‬

‫‪ .4‬تحرك؛‬

‫‪ .5‬كسب اطالعات و توسعة دانستني ها؛‬

‫‪ .6‬استفاده از توانايي ها‪ ،‬خالقيت ها و تجربيات‪.‬‬

‫با توجه به اين مطالب مشاهده مي كنيو كه اوقات فراغت سالمندان‪ ،‬نبايد تنها براي اساتراحت كاردن‬

‫صرف شود‪ .‬بسياري از افراد‪ ،‬وقتي سالمند و به عبارت ديگر بازنشسته مي شوند فرصت كاافي باراي‬

‫فعاليت هاي فرهنگي‪ ،‬هنري‪ ،‬ورزشي‪ ،‬سياسي‪ ،‬اجتماعي و کارهاي عام المنفعه پيدا مي كنند‪.‬‬

‫‪162‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫آن گونه كه بررسي ها نشان مي دهند‪ ،‬اوقات فراغت سالمندان در جوامع مختلف متفاوت اسات‪.‬‬

‫بي گمان در جوامع سنتي كه سالمندان در كنار خانوادة خود و در ميان فرزندان و نوه هايشان زندگي‬

‫مي كنند‪ ،‬شرايط با جوامعي كه در آنها سالمندان فقط در كنار همسر خود ‪ ،‬به تنهاايي و ياا در خاناة‬

‫سالمندان زندگي مي كنند ‪ ،‬كامال" تفاوت دارد‪ .‬اما به طور كلي مي توان گفت كه خانمهااي ساالمند‪،‬‬

‫صبح ها را براي نظافت خانه‪ ،‬خريد‪ ،‬پخت و پاز‪ ،‬شسات و شاو و ‪ ...‬ساپري ماي كنناد‪ .‬ماردان‪ ،‬در‬

‫صبح ها بعضي كارهاي خار از خانه را انجام مي دهند يا در كارهاي خانه كمز مي كنند‪ ،‬اما بعد از‬

‫ظهرها هو براي زنان و هو براي مردان زمان فراغت است و شبها نيز به تماشاي تلويزيون اختصاص‬

‫دارد (گذران اوقات فراغت به صورت غيرفعال)‪ .‬در هر حال تقسيو زمان براي سالمندان باه موقعيات‬

‫كاري‪ ،‬وضعيت اقتصادي و نيز سطح آمادگي هاي جسماني (سالمت) آنها بستگي دارد‪.‬‬

‫نيازهاي فراغتي سالمندان‬

‫نيازهاي فراغتي سالمندان‪ ،‬كو و بيش مانند ديگر اقشاار جامعاه (كودكاان‪ ،‬نوجواناان‪ ،‬جواناان و‬

‫بزرگساالن) است كه آنها را مي توان به صورت زير خالصه كرد‪:‬‬

‫‪ .1‬استراحت و تجديد قوا؛‬

‫‪ .2‬سرگرمي و تفريح؛‬

‫‪ .3‬برقراري ارتباطات اجتماعي؛‬

‫‪ .4‬تحرك؛‬

‫‪ .5‬كسب اطالعات و توسعة دانستني ها؛‬

‫‪ .6‬استفاده از توانايي ها‪ ،‬خالقيت ها و تجربيات‪.‬‬

‫با توجه به اين مطالب مشاهده مي كنيو كه اوقات فراغت سالمندان‪ ،‬نبايد تنها براي اساتراحت كاردن‬

‫صرف شود‪ .‬بسياري از افراد‪ ،‬وقتي سالمند و به عبارت ديگر بازنشسته مي شوند فرصت كاافي باراي‬

‫فعاليت هاي فرهنگي‪ ،‬هنري‪ ،‬ورزشي‪ ،‬سياسي‪ ،‬اجتماعي و کارهاي عام المنفعه پيدا مي كنند‪.‬‬

‫‪162‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫بديهي است كه دانستني ها‪ ،‬تجربيات و صالحيت هاي سالمندان براي جامعه سرمايه اي گرانبهااسات‬

‫و در دوران بازنشستگي كه آنان فرصت كافي دارند ‪ ،‬مي توانند آنها را در اختيار جوان ترها قرار دهند‬

‫و از اين طريق هو براي ارضاي نيازهاي شخصيتي عاطفي خود گام بردارند و هو جامعه را از مواهب‬

‫آن برخوردار سازند‪.‬‬

‫گاهي افراد سالمند به صورت داوطلبانه‪ ،‬سرپرستي يا كمز به انسان هاي سالمندتر از خود را به عهده‬

‫مي گيرند يا در ساير امور عام المنفعه فعاليت مي كنند كه اين کار بسيار نيكو و پسنديده است‪ ،‬زيرا از‬

‫يز سو‪ ،‬احساس مفيد بودن به آنها مي دهد و از سوي ديگر كمز مناسبي براي سالمنداني است كه‬

‫خود قادر به رفع نيازهايشان نيستند‪ .‬نياز به مفيد بودن به ويژه براي ساالمندان اهميات بسايار زياادي‬

‫دارد‪ .‬شخصي كه عمري را به كار و فعاليت پرداخته و گاه در مشاغل مهو و تأثيرگذار مشغول به کاار‬

‫بوده‪ ،‬نبايد در زمان سالمندي (بازنشستگي) احساس بيهودگي و پوچي کند‪ .‬بنابراين يكاي از وظاايف‬

‫مهو دست اندركاران امور سالمندان‪ ،‬به وجود آوردن شرايط مناسب براي فعاليت هايي اسات كاه باه‬

‫وسيله آنها اين نياز مهو تا حد امکان برطرف شود‪.‬‬

‫فعاليت هاي خار از خانه براي سالمندان از ضروريات است‪ ،‬زيرا اين فعاليت ها به آنهاا احسااس‬

‫سرزندگي‪ ،‬نشام و نيرو مي دهد(‪.)119‬‬

‫وظايف در قبال سالمندان‬

‫‪ .1‬برنامه ريزي و سازماندهي فعاليت هاي هنري فرهنگي و اجتماعي؛‬

‫‪ .2‬تاسيس مراكز فرهنگي‪ ،‬هنري‪ ،‬ورزشي و كتابخانه ها؛‬

‫‪ .3‬تشكيل گروههاي ورزشي و هنري؛‬

‫‪ .4‬تشكيل اردوهاي سياحتي‪ ،‬تفريحي و زيارتي؛‬

‫‪ .5‬برنامه ريزي و سازماندهي سفرهاي زيارتي‪ ،‬سياحتي و تفريحي با قيمتهاي مناسب به وياژه باراي‬

‫آن گروه از سالمندان كه از امكانات مالي خوبي برخوردار نيستند؛‬

‫‪163‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ .6‬به وجود آوردن شرايط و امكاناتي كه سالمندان بتوانند با ديگر اقشار جامعه (جوان ترها) اوقاات‬

‫فراغت خود را با توجه به گرايش ها و سليقه هايشان سپري كنند‪.‬‬

‫‪ .7‬برقراري ارتبام تنگاتنگ با شركت هاي بيمه به منظور برنامه ريزي مشترك فعاليت هايي كه جنبة‬

‫پيشگيرانه دارند‪ .‬اين فعاليت ها موجب مي شوند كه از بسياري از بيمااري هاا و نااراحتي هااي‬

‫جسمي و رواني جلوگيري شود و در نتيجه هزينه هاي درماني به طور محسوسي كاهش يابد‪.‬‬

‫ورزش هاي تفريحي و سالمندان‬

‫اين نكته واضح و بديهي است كه هرچه سن افزايش مي يابد فرد آماادگي بيشاتري باراي مباتال‬

‫شدن به بعضي بيماري ها پيدا مي كند‪ .‬اما بزرگ ترين تهديد براي سالمندان باي تحركاي اسات كاه‬

‫بيشتر از عوامل ديگر آنها را مستعد بيماري مي سازد‪ .‬بنابراين به وجود آوردن شارايط مناساب باراي‬

‫تحرك بيشتر (ورزش هاي تفريحي) كه از يز طارف موجاب سارگرمي و پركاردن اوقاات فراغات‬

‫سالمندان شود و از طرف ديگر نياز مبرم آنها به تحرك را برطرف سازد‪ ،‬از ضاروري تارين تادابيري‬

‫است كه بايد در برنامه ريزي هاي مربوم به گذران اوقات فراغت سالمندان انديشيده شود‪.‬‬

‫البته پرداختن به ورزش هاي تفريحي براي سالمندان تنها فوايد فيزيولوژيكي نادارد بلكاه ساودمندي‬

‫هاي فراوان ديگري نيز دارد كه از جمله مي توان به افزايش حاس اعتمااد باه نفاس‪ ،‬نشاام رواناي‪،‬‬

‫برقراري ارتبام با ديگران‪ ،‬جلوگيري از انزوا و ‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬

‫فوايد ورزش هاي تفريحي براي سالمندان‬

‫همان گونه كه بيان شد‪ ،‬فوايد فيزيولوژيكي ورزش هاي تفريحي باراي ساالمندان در درجاة اول‬

‫اهميت قرار دارد‪ .‬شواهد معتبر نشان مي دهند كه اگر سيستو هاي قلباي‪ ،‬عروقاي و تنفساي ضاعيف‬

‫باشند‪ ،‬پيامدهاي زيانبار فيزيولوژيكي ناشي از پيري افزايش ماي ياباد‪ .‬تمريناات مانظو و سابز كاه‬

‫‪164‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫موجب افزايش ضربان قلب و تنفس مي شود عامل مهو و حياتي در حفظ سالمت سالمندان به شمار‬

‫مي آيد‪.‬‬

‫تحقيقات معتبر نشان داده اند كه ورزش هاي سبز و منظو‪ ،‬فرايند پيري را به تعويق مي اندازند‪ .‬اين‬

‫تمرينات موجب مي شوند انتقال اكسيژن كه افزايش ظرفيت هوازي و استقامت عمومي (انجام كار در‬

‫مدت زمان طوالني تر) را به دنبال دارد‪ ،‬بهتر صورت پذيرد (‪.)31‬‬

‫اجراي منظو ورزش هاي تفريحي‪ ،‬موجب افزايش آمادگي جسماني به طور كلي ماي شاود‪ .‬آماادگي‬

‫جسماني مناسب نيز موجب كاهش فشارخون‪ ،‬بهبود ظرفيت تنفسي ‪ ،‬كارايي بهتر عضالت و مفاصل‪،‬‬

‫كاهش تخريب تودة استخواني مانند پوكي استخوان ‪ ،‬كاهش روند از دست رفتن مواد آلاي و كااهش‬

‫ابتال به تصلب شرايين مي شود و روي هو رفته اميد به زندگي را افزايش مي دهد‪.‬‬

‫بنابر تحقيقات جديدي كه در اروپا انجام شده است‪ ،‬فعاليت هاي بدني مناسب و مرتب‪ 3 ،‬تا ‪ 5‬ساال‬

‫عمر را افزايش مي دهد (‪.)65‬‬

‫ورزش هاي مناسب براي سالمندان‬

‫مناسب ترين ورزش ها براي سالمندان‪ ،‬ورزش هاي انعطاف پذيري‪ ،‬سوئدي و پياده روي ساريع‬

‫يا دويدن آرام است‪ .‬تمرينات كششي و حركات سوئدي سبز‪ ،‬عضالت و مفاصال را انعطااف پاذير‬

‫مي سازد و در حد خاوم نگه مي دارد‪ .‬گذشته از آن‪ ،‬گردش خون تحريز مي شود و فشاري اندك‬

‫به قلب وارد مي آيد‪ .‬البته پياده روي سريع يا دويدن آرام‪ ،‬فايدة بيشاتري باراي دساتگاه هااي قلباي‪،‬‬

‫عروقي و تنفسي دارد‪ .‬بهترين ضاربان قلاب باراي ساالمندان در حاين اجاراي تمريناات اساتقامتي‪،‬‬

‫‪ 112-121‬در دقيقه است‪.‬‬

‫تمرينات انعطاف پذيري (كششي) و سوئدي بايد هر روز انجام شوند‪ ،‬ولي دويادن آرام ياا راه رفاتن‬

‫سريع را بايد دست کو ‪ 3‬بار در هفته انجام داد‪.‬البته بايد حداقلي از ساطح آماادگي جساماني وجاود‬

‫داشته باشد تا اين نوع فعاليت هاي بدني براي سالمندان مفيد باشد‪ .‬بهتر اسات ساالمندان بااالي ‪61‬‬

‫‪165‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫سال با پزشز متخصصي مشورت کنند و در صورت لزوم آزمايش هاي پزشكي ورزشاي از آنهاا باه‬

‫عمل آيد تا برنامة تمريني مناسب دريافت كنند‪.‬‬

‫افراد سالمند بايد از ضربان قلب کمتر از ‪ 111‬بار در دقيقه شروع كنناد و باه تادريج آن را افازايش‬

‫دهند‪ .‬آنان بايد از وارد آوردن فشارهاي ناگهاني‪ ،‬شديد و غيرهوازي مانند دوهاي سريع يا بلند كردن‬

‫وزنه هاي سنگين خودداري كنند‪ .‬در ضمن شنا و دوچرخه سواري هاو از ورزش هاايي هساتند كاه‬

‫براي سالمندان بسيار مفيد تشخيص داده شده اند‪.‬‬

‫در اينجا يادآوري اين مطلب نيز ضروري به نظر مي رسد كه اگر اين فعاليت ها‪ ،‬به صورت گروهي و‬

‫در صورت امكان در قالب بازي هاي ورزشي شاد و متنوع برگزار شاوند‪ ،‬بسايار ساودمندتر خواهناد‬

‫بود‪ .‬به طوري که به غير از اثرهاي مثبت فيزيولوژيكي‪ ،‬فوايد ديگري نيز كه پيش از اين دربااره آنهاا‬

‫صحبت شد‪ ،‬به دست مي آيند ‪.‬‬

‫در پايان يز بار ديگر به اين نكتة مهو اشاره مي شاود كاه گاذران اوقاات فراغات باه وياژه باراي‬

‫سالمندان‪ ،‬بايد لذت بخش باشد و ضمن اينكه موجب سارگرمي و نشاام آنهاا ماي شاود‪ ،‬باه آنهاا‬

‫احساس مفيد بودن بدهد‪ .‬گذران اوقات فراغت ساالمندان بايش از هار عامال ديگاري تحات تاأثير‬

‫عادت هايي است كه در طول زندگي خود پيدا كرده اند‪ .‬اگر سالمندي در زمان شاغل بودن‪ ،‬با ماردم‬

‫زيادي در ارتبام بوده و رابطه اي صميمانه با آنها داشته است‪ ،‬نمي تواند و نبايد در سالمندي اوقاات‬

‫فراغت خود را تنها به استراحت يا نگاه كردن تلويزيون بگذراند‪ .‬چناين فاردي در دوران ساالمندي‪،‬‬

‫فقط با شركت در فعاليت هاي اجتماعي عام المنفعه‪ ،‬فعاليت هاي هنري و فرهنگاي ياا ورزش هااي‬

‫تفريحي گروهي ارضا خواهد شد‪.‬‬

‫‪166‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ -2‬اوقات فراغت ‪ ،‬ورزش هاي تفريحي و معلوالن‬

‫بنابر آمار سازمان بهداشت جهاني وابسته به سازمان ملل متحد‪ ،‬حادود ‪ 11‬درصاد انساان هاا در‬

‫سراسر دنيا به نوعي معلول هستند ‪ .‬تعريفي که اماروزه ساازمان بهداشات جهااني از معلوليات دارد‪،‬‬

‫بسيار گسترده تر از گذشته است و تنها شامل کساني که معلوليت هاي آشکار دارند نماي شاود (باه‬

‫منابع تخصصي مراجعه شود )‪.‬‬

‫اين قشرعظيو از انسان ها‪ ،‬مانند افراد غير معلول‪ ،‬جق حيات‪ ،‬کار‪ ،‬خانواده‪ ،‬تفريحات سالو‪ ،‬تحصيل و‬

‫‪ ...‬دارند‪ .‬طبق قطعنامة ‪ 48/96‬مجمع عمومي ساازمان ملال کاه در ‪ 21‬دساامبر ‪ 1993‬باه تصاويب‬

‫رسيده‪ ،‬همة کشورها موظف اند تدابيري اتخاذ کنند که جامعه با موقعيت معلاوالن‪ ،‬حقاوق‪ ،‬نيازهاا‪،‬‬

‫توانايي ها و نقش آنان هر چه بيشتر آشنا شود (‪.)67‬‬

‫طبق مواد مختلف اين قطعنامة بايد کلية امکانات به منظور شناسااندن معلاوالن باه عناوان جزياي از‬

‫جامعه که حقوق يکساني با افراد غير معلول دارند به کار گرفته شود ‪ .‬به منظور پي بردن باه اهميات‬

‫اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي براي معلوالن‪ ،‬آنچه در ايان قطعناماه درباارة فرهناگ‪ ،‬اوقاات‬

‫فراغت و ورزش معلوالن آمده است به اختصار بيان مي شود‪.‬‬

‫مادة ‪ : 11‬فعاليت هاي فرهنگي‬

‫‪167‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫تمامي کشور ها موظف اند به معلوالن کمک کنند کاه در فعاليات هااي هناري شارکت کنناد و‬

‫توانايي هاي آنان به کار گرفته شود‬

‫بند ‪ :1‬کشورها بايد امکاناتي را براي معلوالن فراهو کنند که آنان بتوانند از خالقيت ها و توانايي هاي‬

‫هنري و ذهني خود نه تنها به منظور منافع شخصي‪ ،‬بلکه در راه منافع همگاني ( اجتمااعي ) اساتفاده‬

‫کنند ‪ .‬مثال هايي براي اين گونه فعاليت ها عبارتند از موسيقي‪ ،‬تئاتر‪ ،‬نويساندگي‪ ،‬طراحاي‪ ،‬هنرهااي‬

‫تزييني و‪ . ...‬اين امور در کشورهاي در حال توسعه به ويژه در زمينة هنرهاي بومي و محلي مانند تئاتر‬

‫عروسکي‪ ،‬نقالي و ‪ ...‬داراي اهميت فراوان است ‪.‬‬

‫بند ‪ :2‬کشورها موظف اند تأسيسات و امکانات مناسبي مانند سالن هاي تئاتر‪ ،‬سينما‪ ،‬کتابخانه ‪ ،‬موزه‬

‫و ‪ ...‬که به آساني در دسترس معلوالن باشد‪ ،‬براي آنان بسازند ‪.‬‬

‫بند ‪ :3‬كشورها بايد در راه تکامل و به وجود آوردن روش هاي خاص گام بردارند تا امکان اساتفادة‬

‫مناسب از کتام ها ‪ ،‬فيلو ها‪ ،‬تئاترها و ساير امور هنري براي همة معلوالن فراهو شود‪.‬‬

‫مادة ‪ : 11‬اوقات فراغت و ورزش‬

‫همة کشورها موظف اند تدابيري در پيش گيرند تا معلوالن بخت يکساني با غيار معلاوالن باراي‬

‫گذران مناسب اوقات فراغت و به ويژه فعاليت هاي ورزشي داشته باشند ‪.‬‬

‫بند ‪ :1‬کشورها موظف اند تأسيسات رفاهي از قبيل هتال هاا‪ ،‬ساواحل درياا‪ ،‬فضااها و ساالن هااي‬

‫ورزشي مخصوص‪ ،‬اردوگاه هاي تفريحي و‪ ،...‬براي معلوالن بسازند يا تأسيسات موجود را به نحاوي‬

‫تجهيز کنند که معلوالن به آساني بتوانند از آنها استفاده کنند ‪.‬گذشته از آن ضروري است که براي اين‬

‫گونه مکان ها و تأسيسات‪ ،‬کارکنان مناسب آموزش داده شوند و اطالعات مناسب در اختيار معلاوالن‬

‫قرار داده شود‪.‬‬

‫بند ‪ : 2‬مراکز جهانگردي و شرکت هاي توريستي‪ ،‬هتل ها‪ ،‬سازمان هاا وا رگاان هااي داوطلاب کاه‬

‫درزمينة فعاليت هاي اوقات فراغت وظيفه اي به عهده دارند‪ ،‬بايد خدمات خاود را باه نحاوي ارائاه‬

‫‪168‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫دهند که با شرايط و نيازهاي معلوالن همخواني داشته باشد و امکان حداکثر استفاده از آنهاا را باراي‬

‫معلوالن فراهو سازد ‪ .‬به اين دليل آموزش و تربيت کارکنان متخصص نيز از ضروريات است ‪.‬‬

‫بند ‪ :3‬سازمان هاي ورزشي بايد همة سعي و کوشش خود را به کار گيرند تا امکان شرکت معلاوالن‬

‫در فعاليت هاي ورزشي فراهو آيد ‪ .‬گاهي تنها امکان دسترسي آسان تر باه تأسيساات و مکاان هااي‬

‫ورزشي کفايت مي کند تا معلوالن به شرکت در فعاليت هاي ورزشي تشويق شوند‪ .‬البتاه گااهي نياز‬

‫الزم است تأسيسات و مکان هاي ورزشي مخصوص براي آنان سااخته شاود ‪ .‬همچناين دولات هاا‬

‫موظف اند امکان شرکت ورزشکاران معلول را در مسابقات داخلي و خارجي فاراهو ساازند و از آن‬

‫پشتيباني کنند‪.‬‬

‫بند ‪ : 4‬معلوالن شرکت کننده در فعاليت هاي ورزشي‪ ،‬بايد امکان تمرين و آموزش را همانناد افاراد‬

‫غير معلول و با همان کيفيت داشته باشند ‪.‬‬

‫بند ‪ :5‬همة سازمان هاي وابسته به اوقات فراغت و ورزش کشاورها‪ ،‬موظاف اناد باه ساازمان هاا و‬

‫ارگان هايي که در زمينة اوقات فراغت و ورزش معلوالن فعاليت دارند‪ ،‬کمک کنند و از خدمات آنهاا‬

‫پشتيباني به عمل آورند (‪.)67‬‬

‫نگاهي دوباره به مطالب باال که تنها قسمتي از قطعنامة سازمان ملل متحد درباارة وظاايف دولات هاا‬

‫نسبت به معلوالن است‪ ،‬نشان از اهميت توجه به مسائل مربوم به اين قشر از جامعه دارد‪ .‬خوشبختانه‬

‫ديدگاه ها دربارة معلولين و اينکه آنان نيز با ديگر افراد ( غير معلوالن) حقوق يکسااني دارناد‪ ،‬رفتاه‬

‫رفته در جامعة ما نيز رو به بهبود است ‪ .‬با فرهنگ ساازي مناسابي کاه توساط رساانه هاا در حاال‬

‫اجراست‪ ،‬هر روز افراد بيشتري به اين موضوع پي مي برند که به جاي ترحو نسبت به معلاوالن باياد‬

‫آنها را درک کرد‪ .‬يکي از ضروريات در زمينة درک معلوالن‪ ،‬آشنايي با محدوديت هاي آنان و تاالش‬

‫در بر طرف کردن مشکالتي است که معلوالن در اثر اين محدوديت ها دچارشان مي شوند‪.‬‬

‫همان گونه که در قطعنامة سازمان ملل آمده و قسمتي از آن در باال آورده شد‪ ،‬توجه به حقوق‪ ،‬نيازها‪،‬‬

‫توانايي ها و نقش معلوالن در جامعاه از ديادگاه نظاري و باه وجاود آوردن امکاناات‪ ،‬تأسيساات و‬

‫تجهيزات هنري‪ ،‬فرهنگي‪ ،‬ورزشي و تفريحي مناسب و مجهز کردن مکان ها و تأسيسات موجاود باه‬

‫‪169‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫نحوي که معلوالن نيز به آساني به آنها دسترسي داشته باشاند‪ ،‬در زميناة عملاي‪ ،‬باه گاذران اوقاات‬

‫فراغت معلوالن به گونة مناسب کمک بزرگي مي کند‪.‬‬

‫نيازهاي معلوالن در اوقات فراغت‬

‫نيازهاي معلوالن در اوقات فراغت که با توجاه باه آنهاا‪ ،‬هادف هااي دسات انادرکاران و مسائوالن‬

‫مشخص مي شود‪ ،‬عبارتند از ‪:‬‬

‫‪1‬ا تجديد قوا و انبسام خاطر؛‬

‫‪1‬ا‪1‬ا استراحت‪ ،‬سالمت و شادابي؛‬

‫‪ -1-2‬آرامش؛‬

‫‪ -1-3‬فعاليت هايي که موجب سالمت و يا حفظ و نگهداري آن مي شوند؛‬

‫‪ -2‬تعادل و جبران‬
‫‪ -2-1‬نياز به جبران‪ ،‬توازن‪ ،‬سپري کردن اوقات فراغت و لذت بردن؛‬

‫‪-2-2‬جبران سرخوردگي ها و کمبود ها؛‬

‫‪ -3‬آموزش و تکامل؛‬

‫‪ -3-1‬نياز به آشنايي با علوم و فنون جديد‪،‬آموزش و تکامل خود؛‬

‫‪ -3-2‬آزادي عمل در اوقات فراغت؛‬

‫‪ -3-3‬تکامل اجتماعي؛‬

‫‪ -4‬درک خود‬
‫‪ -4-1‬نياز به آرامش‪ ،‬وقت آزاد و درک خود؛‬

‫‪ -4-2‬انديشيدن به خود؛‬

‫‪ -4-3‬عبادت وتعمق در خالق حهان‬

‫‪ -5‬برقراري ارتبام و پيدا کردن هو صحبت؛‬

‫‪171‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ -5-1‬نياز به کسب اطالعات‪ ،‬برقراري ارتبام با ديگران و هو صحبتي؛‬

‫‪ -5-2‬تبادل اطالعات؛‬

‫‪ -5-3‬ابراز نيازهاي شخصي به ديگران؛‬

‫‪ -5-4‬درک احساسات و ديدگاه هاي ديگران؛‬

‫‪ -6‬شرکت در اجتماع‬
‫‪ -6-1‬نياز به بودن با ديگران و تشکيل گروه و عضويت در آن؛‬

‫‪ -6-2‬عضويت در سازمان ها و انجمن ها؛‬

‫‪ -6-3‬رشد در اجتماع؛‬

‫‪ -6-4‬ابراز وجود در اجتماع؛‬

‫‪ -6-5‬شرکت در فعاليت هاي اجتماعي؛‬

‫‪ -6-6‬استفاده از حق تعيين سرنوشت‬

‫‪ -7‬رشد خالقيت ها و نشان دادن آن‬

‫‪ -7-1‬نياز به رشد خالقيت ها و بروز آنها؛‬

‫‪ -7-2‬شرکت در فعاليت هاي هنري؛‬

‫‪ -7-3‬فراگيري و آموزش مهارت هاي هنري (‪.)115‬‬

‫هدف هاي اختصاصي در برنامه ريزي اوقات فراغت معلوالن‬

‫از مهو ترين هدف ها در برنامه ريزي اوقات فراغت معلاولين از ياک طارف جباران و برطارف‬

‫نمودن موانعي است که احتما وال موجب جلوگيري از شرکت انان در فعاليت هاي اجتماعي از جمله در‬

‫فعاليت هاي فراغتي مي شود‪ ،‬است و از طرف ديگر باه وجاود آوردن شارايط محيطاي و اجتمااعي‬

‫مناسب تا از پيش داوري ها و تبعيضات نسبت به آنان جلوگيري شود به اين دليال باياد کاه هماواره‬

‫شرايط انفرادي و نيز موقعيت هر معلولي را به طور کامل شناخت و با توجه به آن تصميو گيري کرد‪.‬‬

‫‪171‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫توجه به موارد زير مي تواند راهگشا باشد ‪:‬‬

‫‪ -1‬جلوگيري از انزواي معلول‬

‫‪ -2‬تکامل شخصيتي‬
‫‪ -2-1‬سعي در توسعة تجربيات و افق ديد معلول؛‬

‫‪ -2-2‬بيداري عاليق؛‬

‫‪ -2-3‬کمک به استقالل و تقويت حس اعتماد به نفس‪.‬‬

‫‪ -3‬استراحت و بازسازي؛‬

‫‪ -3-1‬بازسازي و جايگزين کردن نيروهاي به کار گرفته شده؛‬

‫‪-3-2‬جبران فعاليت هاي يکنواخت و خسته کنناده اي کاه در محايط آموزشاي و ياا شاغلي انجاام‬

‫مي شوند؛‬

‫‪ -4‬کمک به سپري کردن اوقات فراغت‬

‫‪ -4-1‬معرفي فعاليت هاي مفيد در اوقات فراغت؛‬

‫‪ -4-2‬آشنايي با امکانات مختلف وابسته به اوقات فراغت؛‬

‫‪ -4-3‬کمک به انتخام مناسب فعاليت هاي فراغتي از ميان امکانات زياد‬

‫‪ -5‬توسعة آموزش‬
‫‪ -5-1‬توسعه و استحکام دانستني ها و توانايي ها؛‬

‫‪ -5-2‬آموزش رفتار اجتماعي؛‬

‫‪ -5-3‬کمک به حل مشکالت‪.‬‬

‫‪ -6‬برداشتن بار از دوش خانواده‬

‫با شرکت در اردوهاي تفريحي مي توان براي مدتي معلول را از خانواده جدا کارد و باه ايان ترتياب‬

‫براي اعضاي ديگر خانواده‪ ،‬آسايش به ارمغان آورد ‪.‬‬

‫‪ -7‬به وجود آوردن شرايط يکسان براي معلوالن و غير معلوالن براي سپري کردن اوقات فراغت‬
‫‪ -8‬به وجود شرايط مديريتي و تج هيزاتي به منظور شرکت راحت معلوالن در فعاليت هاي فراغتي‬

‫‪172‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ -9‬در اختيار قرار دادن امکانات مناسب از قبيل وسيلة حمل و نقل مناسب‪ ،‬تجهيزات و تأسيساتي که‬
‫معلوالن بتوانند به سهولت با آنها رفت و آمد کنند‪.‬‬
‫‪ -11‬کمک به معلوالن تا آنها بتوانند عاليق‪ ،‬سالي ق و روياهاي خود را در مورد نحوة گذران اوقات‬
‫فراغت بيان کنند و عملي سازند (‪.)115‬‬

‫اهميت اوقات فراعت و تفريحات سالو براي معلوالن‬

‫اوقات فراغت و تفريحات سالو براي معلوالن نيز همانناد ديگاران اهميات دارد‪ .‬عاالوه بار ايان‬

‫هدف هاي ديگري نيز وجود دارند كه عبارتند از ‪:‬‬

‫‪ ‬تفريحات سالو و فراغتي امکان استقالل عمل را به معلوالن مي دهد و اگر در قالب ورزش هااي‬

‫تفريحي انجام شود‪ ،‬مکملي مطلوم براي فيزيوتراپي است‪.‬‬

‫‪ ‬تفريحات سالو و فعاليت ها ي اوقات فراغت براي معلوالن نقش مهماي در همگراياي اجتمااعي‬

‫دارد‪.‬‬

‫‪ ‬تفريحات سالو و محيط هايي که در آنها اوقات فراغت سپري مي شود‪ ،‬امکاان مناسابي را باراي‬

‫برقراري ارتبام معلوالن با يکديگر و نيز با افراد غير معلول فراهو مي سازد‪.‬‬

‫‪ ‬تفريحات سالو و فعاليت هاي اوقات فراغت موجب افزايش اعتماد به نفاس‪ ،‬اساتقالل و روحياه‬

‫اجتماعي معلوالن مي شود ‪.‬‬

‫‪ ‬تفريحات سالو و فعاليت هاي اوقات فراغات موجاب کااهش تارس‪ ،‬خجالات و گوشاه گياري‬

‫معلوالن مي شود و از طرف ديگر به از بين رفتن پيش داوري ديگران (غير معلاوالن) درباارة باه‬

‫آنها مي انجامد (‪.)115‬‬

‫موانع احتمالي گذرا ن اوقات فراغت معلوالن‬

‫اوقات فراغت براي معلوالن ممکن است به صورت يک مشکل درآيد‪ ،‬اگر ‪:‬‬

‫‪173‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ ‬آنان در اين زمان هيچ فعاليتي نداشته باشند؛‬

‫‪ ‬آنان قادر و مايل به انجام فعاليتي باشند‪ ،‬اما امکانات الزم در اختيارشان نباشد؛‬

‫‪ ‬محدوديت هايي براي گذران اوقات فراغت وجود داشته باشد (‪.)115‬‬

‫اصول و روش هاي سازماندهي اوقات فراغت معلوالن‬

‫‪ ‬اصل تشويق و ايجاد انگيزه ‪ :‬به معلوالن بايد کمک کرد تا آنها برداشت و نظري مثبت نسبت‬

‫به تفريحات سالو پيدا کنند؛‬

‫‪ ‬اصل آزادانه بودن‪ :‬بايد براي معلوالن فضاهاي آزاد ايجاد کرد و فعاليت هاي جايگزين و مطابق‬

‫با شرايط آنها در نظر گرفت و از هر گونه اجبار پرهيز کرد؛‬

‫‪ ‬اصل توجه به شرايط انفرادي‪ :‬فعاليت هاي فراغتاي و نياز تفريحاات ساالو و ورزش هااي‬

‫تفريحي بايد با توجه به شرايط انفرادي و نيازهاي فردي معلوالن انتخام ‪ ،‬برنامه ريازي و اجارا‬

‫شوند؛‬

‫‪ ‬ا صل شرکت در سازماندهي‪ :‬به معلوالن بايد اين امکاان را داد کاه خاود در برناماه ريازي و‬

‫سازماندهي فعاليت هاي اوقات فراغت شرکت کنند‪.‬‬

‫‪ ‬اصل آموزش اجتماعي ‪ :‬کمک به معلوالن براي کسب تجربيات جديد اجتماعي و شارکت در‬

‫فعاليت هاي گروهي؛‬

‫‪ ‬اصل طبيعي بودن‪ :‬به وجود آوردن شرايطي که در آن معلوالن و غير معلوالن تا آنجا که امکان‬

‫دارد ‪،‬اوقات فراغت خود را با يکديگر سپري کنند؛‬

‫‪ ‬اصل استقالل عمل ‪ :‬سازماندهي بايد به گونه اي باشد که معلوالن رفته رفته از کمک ديگاران‬

‫بي نياز شوند و بتوانناد باه صاورت مساتقل فعاليات هااي تفريحاي و فراغتاي خاود را انجاام‬

‫دهند(‪.)115‬‬

‫‪174‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫در جامعه ما‪ ،‬به دليل حوادث و وقوع انقالم و جنگ هشت سالة تحميلي و تصادف هااي راننادگي‬

‫که هر ساله تعداد زيادي را به گونه هاي مختلف معلول قطع عضو‪ ،‬نابينا‪ ،‬قطع نخاع و ‪ ...‬ماي ساازد‪،‬‬

‫کساني که در اثر وقايع طبيعي دچار معلوليت مي شوند و سرانجام معلاوالن ماادرزاد‪ ،‬تعاداد زياادي‬

‫جانباز و معلول وجود دارد که توجه به نحوة زندگي‪ ،‬تحصيل‪ ،‬شغل‪ ،‬مسائل خاانوادگي و نياز نحاوة‬

‫گذران اوقات فراغت آنها داراي اهميت زيادي است ‪ .‬خوشبختانه بنياد جانبازان و معلاولين‪ ،‬ساازمان‬

‫بهزيستي و ديگر ارگان ها‪ ،‬درسال هاي اخير گام هاي مناسبي در زميناة رفاع مشاکالت جانباازان و‬

‫معلوالن برداشته اند ‪ .‬البته هنوز تا رسيدن باه نقطاه مطلاوم و باه وياژه گاذران اوقاات فراغات باا‬

‫ورزش هاي تفريحي‪ ،‬فاصلة زيادي وجود دارد ‪.‬اين در حالي اسات كاه در زميناة ورزش قهرمااني و‬

‫رقابتي فعاليت هاي بسيار خوبي صورت پذيرفته است ‪.‬‬

‫عليزاده و قره خانلو (‪ )1379‬در تحقيقي که در زمينة نحوة گذران اوقات فراغت جانبازان و معلاوالن‬

‫ايران انجام دادند به نتايجي دست يافتند که نشان از نارضايتي اکثر آنها از نحوة گذران اوقات فراغت‬

‫خود و اينكه مجبور به گذران آن به صورت غير فعال هستند ‪ ،‬داشت(‪. )22‬‬

‫طبق يافته هاي اين تحقيق‪ ،‬تماشاي تلويزيون ‪ ،‬عبادت و انجام مستحبات‪ ،‬مطالعة مطبوعات و کتاام‬

‫در رديف هاي اول تا سوم گونه هاي گذران اوقات فراغت جانبازان و معلوالن بود و ديگر فعاليت ها‬

‫مانند ورزش‪ ،‬گوش کردن به راديو‪ ،‬گردش‪ ،‬بودن در کنار دوستان يا رفتن به مراکز فرهنگي و هناري‬

‫به ترتيب در رديف هاي بعدي قرار داشتند ‪ .‬اين در حالي است که بيشتر جانبازان و معلاوالن عالقاة‬

‫فراواني داشتند که اوقات فراغت خود را به صورت فعال به ويژه با ورزش کردن سپري کنناد‪ .‬بيشاتر‬

‫آنها مشکالت رفت و آمد ‪ ،‬مشكالت جسمي ‪ ،‬كمبود امكاناات و مشاكالت معمااري شاهري را باه‬

‫عنوان موانع اصلي شرکت نکردن خود در فعاليت هاي ورزشي بياان داشاتند ‪ .‬در غيار ايان صاورت‬

‫بيشتر آنها تمايل داشتند که به ورزش بپردازند(همان)‪.‬‬

‫يکي ديگر از موانع مهو در راه گذران اوقات فراغت به صورت دلخواه که از يافته هااي تحقياق يااد‬

‫شده است‪ ،‬عدم تمکن مالي است (همان)‪.‬‬

‫‪175‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫گذران اوقات فراغت با ورزش هاي تفريحي توسط معلوالن اهميت بيشتري حتي نسبت به افراد غيار‬

‫معلول دارد‪ ،‬زيرا منخصصان آشنا با خصوصيات معلاوالن و نياز متخصصاان تربيات بادني و ورزش‬

‫معلوالن معتقدند که اگر ورزش براي غير معلوالن امري مستحب است‪ ،‬براي معلوالن واجاب اسات‪.‬‬

‫آنها معتقدند که ورزش براي افراد غير معلول بسيار نيکو و پسنديده است‪ ،‬اما اگار آناان ورزش هاو‬

‫نکنند‪ ،‬از راه فعاليت هاي روزانه تا حدي نيازهاي حرکتي خود را برطارف ماي کنناد‪ ،‬در حاالي کاه‬

‫معلوالن به خاطر محدوديت هايشان (با توجه به نوع معلوليت) حتما بايد با ورزش هدفمند‪ ،‬نيازهاي‬

‫حرکتي خود را برطرف سازند (‪.)11‬‬

‫البته همان گونه که در مورد افراد غير معلول نيز صادق است‪ ،‬هدف از ورزش‪ ،‬تنها سالمت فيزيکاي‬

‫نيست‪ ،‬بلكه ورزش يکي از بهترين و مهو ترين امکانات براي جلوگيري از منزوي شدن معلاوالن در‬

‫جامعه است‪ .‬همچنين هدف از ورزش هاي تفريحي براي معلوالن‪ ،‬گاذران مناساب اوقاات فراغات‪،‬‬

‫برقراري ارتبام با ديگران‪ ،‬شرکت در مسابقات به منظور ابراز وجود و افزايش حس اعتماد باه نفاس‬

‫است (‪.)75‬‬

‫يکي از مشکالتي که موجب مي شود معلوالن بيشتر اوقات فراغت خود را با معلوالن هو نوع خاود‬

‫بگذرانند يا از پرداختن به ورزش هاي تفريحي پرهيز کنند‪ ،‬داشتن روحية ترس و خجالت از وضعيت‬

‫خود است که اگر موفق شويو آنها را يک بار وارد اجتماع کنيو و امکان ورزش با افراد غير معلاول را‬

‫برايشان فراهو سازيو‪ ،‬کمک بزرگي به برطرف کردن اين معضل بزرگ کرده ايو و راحت تر مي توان‬

‫آنان را به ادامة فعاليت هاي ورزشي تشويق کرده و زمينة استفاده بهينه از اندام هااي ساالو را فاراهو‬

‫کرد و به اين ترتيب حس اعتماد به نفس آنها را افزايش داد (همان)‪.‬‬

‫اين از وظايف مسئوالن و دست اندرکاران ارگان هاي وابسته است کاه امکاناات مناساب را از نظار‬

‫فيزيکي و اداري‪ ،‬همان گونه که در باال توضيح داده شد‪ ،‬فراهو سازند تا معلوالن نياز بتوانناد اوقاات‬

‫فراغت خود را به صورت دلخواه و به ويژه با ورزش هاي مناسب و مطابق با موقعيت خود که ماورد‬

‫عالقة بيشتر آنهاست سپري سازند‪.‬‬

‫‪176‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫در پايان اين بحث‪ ،‬نکاتي را دربارة ورزش معلوالن و به ويژه ورزش هاي تفريحي و اوقات فراغات‬

‫که از مهو ترين گونه هاي گذران اوقات فراغت براي معلوالن است‪ ،‬بيان مي داريو‪:‬‬

‫ا هيچ معلوليتي وجود ندارد کاه معلاولي را از پارداختن باه ورزش مناع کناد‪ ،‬مگار آنکاه پزشاک‬

‫متخصص معلول خاصي را از پرداختن به ورزش خاصي منع کند؛‬

‫ا انتخام نوع ورزش و سطح فشار بايد با مشاورت پزشاک متخصاص‪ ،‬فيزياوتراپ‪،‬روان شاناس و‬

‫متخصص ورزش معلوالن صورت گيرد؛‬

‫ا قبل از شروع ورزش و در حين انجام تمرينات و فعاليت ها بايد معاينات دقيق پزشکي از معلاوالن‬

‫به عمل آيد تا از بروز مشکالت احتمالي جلوگيري شود ‪ .‬معلوالن به دليل وضعيت خاصشان روحياة‬

‫بسيار حساسي دارند و اگر در حين ورزش کوچک ترين مشکلي پيدا کنند‪ ،‬ديگر رغبتي باراي اداماة‬

‫ورزش از خود نشان نمي دهند؛‬

‫ا جنبة لذت بردن از ورزش بايد همواره در درجة اول اهميت قرار داشته باشد تا از ايان راه‪ ،‬انگيازة‬

‫معلوالن براي ادامة فعاليت هاي ورزشي افزايش يابد؛‬

‫ا در انتخام نوع ورزش‪ ،‬بايد تنها به اندام هايي که هنوز کارايي دارند توجه داشت‪ ،‬نه به اندام هاايي‬

‫که از کار افتاده؛‬

‫ا بايد بيشتر به ورزش هاي گروهي توجه شود تا از ايان راه معلاوالن در گاروه و حتاي در صاورت‬

‫امکان با افراد غير معلول به ورزش بپردازند و به اين وسيلة روحيه اجتماعي آنها تقويت و از منازوي‬

‫شدن آنها جلوگيري شود (‪.)11‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪177‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ .1‬به چه علت دربارة سالمندان و معلوالن بحثي جداگانه و مخصوص ارائه شده است‬

‫‪ .2‬مدت اوقات فراغت و نحوة گذران آن توسط سالمندان به چه عواملي بستگي دارد‬

‫‪ .3‬نيازهاي فراغتي سالمندان كدام اند‬

‫‪ .4‬جامعه نسبت به سالمندان چه وظايفي دارد‬

‫‪ .5‬به چه علت ورزش هاي تفريحي براي سالمندان اهميت بسيار زيادي دارد‬

‫‪ .6‬ورزش هاي مناسب براي سالمندان كدام اند‬

‫‪ .7‬به چه دليل سازمان ملل متحد توجه ويژه اي به وضعيت معلوالن و به ويژه اوقات فراغات و‬

‫ورزش هاي تفريحي آنان دارد‬

‫‪ .8‬وظيفة مسؤالن ورزشي در قبال ورزش معلوالن چيست‬

‫‪ .9‬نيازهاي معلوالن در اوقات فراغت چيست‬

‫‪ .11‬هدف هاي اختصاصي در برنامه ريزي اوقات فراغت معلوالن كدام اند‬

‫‪ .11‬چگونه مي توان موانع احتمالي گذران اوقات فراغت معلوالن را برطرف کرد‬

‫‪ .12‬در سازماندهي اوقات فراغت معلوالن و به ويژه ورزش هاي تفريحي براي آنان بايد باه چاه‬

‫نكاتي توجه ويژه داشت‬

‫‪ .13‬به چه علت بايد به اصل لذت بخش بودن و نيز گروهاي انجاام دادن ورزش هااي تفريحاي‬

‫براي معلوالن توجه شود‬

‫‪178‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫فصل پنجم‬
‫آسيب شناسي اوقات فراغت و ورزش هاي‬
‫تفريحي‬

‫هدف هاي يادگيري‬

‫پس از مطالعة اين فصل‪:‬‬

‫‪ .1‬با آسيب هاي اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي آشنا خواهيد شد؛‬

‫‪ .2‬با علت هاي چاقي به عنوان معضلي بزرگ و رابطة آن با اوقات فراغت پي خواهيد برد؛‬

‫‪ .3‬با درصد افراد چاق در كشورهاي مختلف آشنا خواهيد شد؛‬

‫‪ .4‬با روش صحيح كاهش وزن آشنا خواهيد شد؛‬

‫‪179‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ -3‬ورزش هاي تفريحي و معضلي به نام جشنواره هاي ورزشي‬

‫يکي ديگر از معضالتي که امروزه در کشور ما‪ ،‬در زمينة ورزش هاي تفريحي باه وجاود آماده و‬

‫تأثير منفي بر جنبه هاي بسيار مثبت و فراوان ورزش هاي تفريحي گذاشته‪ ،‬جشانواره هااي ورزشاي‬

‫است‪.‬‬

‫با رشد و توسعة علوم مختلف و از جمله تربيت بدني و آگاهي هاي نسبي که در زمينة اثرهاي مثبات‬

‫و فراوان ورزش هاي تفريحي به وجود آمده (البته هنوز به هيچ وجه کافي نيسات) و نياز اختصااص‬

‫بودجه به منظور حمايت از آن از طرف دستگاه هاي دولتي‪ ،‬از چند سال پيش بساياري از ارگاان هاا‪،‬‬

‫سازمان ها‪ ،‬دانشگاه هاا و حتاي مادارس‪ ،‬باراي کارکناان‪ ،‬کارمنادان‪ ،‬دانشاجويان و داناش آماوزان‬

‫جشنواره هاي ورزشي ترتيب مي دهند‪ .‬اصل ايده و برگزاري اين گونه جشنواره ها‪ ،‬بسيار پسنديده و‬

‫نيکوست‪ .‬هدف اصلي از برگزاري بايد پرکردن اوقات فراغت آن گروه از مخاطبان و تشويق هر چاه‬

‫بيشااتر آنهااا بااه بااازي هااا و ورزش هاااي تفريحااي باشااد‪ .‬امااا متأساافانه در اينجااا نيااز بعضااي از‬

‫برنامه ريزي هاي غلط و عدم رعايت بعضي از اصول‪ ،‬مشاکالت و معضاالت فراواناي را باه وجاود‬

‫آورده که موجب شده اند که هدف هاي اصلي در حاشيه قرارگيرند‪.‬‬

‫بايد توجه داشت که جشنواره هاي ورزشي با مسابقات قهرماني تفااوت دارناد‪ .‬هماان گوناه کاه در‬

‫بخشي ديگر دربارة خصوصيات ورزش هاي تفريحي توضيح داده شد‪ ،‬در اين گونه ورزش هاا‪ ،‬تنهاا‬

‫‪214‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫پرکردن اوقات فراغت به وسيلة بازي ها و فعاليت هاي شاد‪ ،‬متنوع‪ ،‬سابک و مانظو ورزشاي مادنظر‬

‫است نه رقابت هاي ورزشي‪ .‬حال اگر در قالب اين گونه جشنواره هاي ورزشي مسابقات ورزشي‪ ،‬در‬

‫رشته هاي گوناگون ورزشي برگزار و جوايزي از قبيل سکه طال‪ ،‬مسافرت هاي زياارتي ياا ساياحتي‪،‬‬

‫کفش و لباس ورزشي و… توزيع شود‪ ،‬کامال" از هدف اصالي دوره شاده اياو‪ .‬البتاه وجاود جاايزه‬

‫مشوق خوبي است اما نه بيشتر‪ .‬وقتي صحبت از قهرماني و در کنار آن توزيع جوايز به ميان مي آياد‪،‬‬

‫موجب مي شود که شرکت کنندگان به جاي تفريح و لذت بردن از ورزش‪ ،‬با جديت هرچه بيشتر که‬

‫گاه کار را به خشونت‪ ،‬درگيري و حتي تقلب و … مي کشاند‪ ،‬تنها و تنها فکر پيروزي و باه دسات‬

‫آوردن مقام باشند‪ .‬در چنين حالتي از اين گونه جشنواره هاي ورزشي به عنوان معضل يا آسيب جدي‬

‫در زمينة ورزش هاي مربوم به اوقات فراغت صحبت شود‪.‬‬

‫اگر چه آمار دقيقي از تعداد افراد و آسيب هايي كه شارکت کننادگان در ايان گوناه جشانواره هااي‬

‫ورزشي به آنهاا مباتال شاده اناد‪ ،‬وجاود نادارد ا جااي تحقيقاات علماي از جنباه هااي ماديريتي‬

‫در اين زمينه کامال" خالي است ا اما تجربيات شخصي نويسنده حاکي از آن است که بسياري از ايان‬

‫افراد به هنگام برگزاري بسياري از اين جشنواره ها دچار آسيب هاي جدي مي شوند‪ .‬دليل اين آسيب‬

‫هاااي دياادگي هااا هااو واضااح اساات‪ .‬در مسااابقات رساامي دانشااجويي‪ ،‬کااارگري‪ ،‬کارمناادي و‬

‫دانش آموزي‪ ،‬کساني شرکت مي کنند که در آن رشته هاي ورزشي تمرينات منظو دارند و از آماادگي‬

‫جسماني خوبي برخوردارند‪ ،‬اما آيا افرادي هو که در جشنواره هااي ورزشاي شارکت ماي کنناد‪ ،‬از‬

‫آمادگي جسماني خوبي برخوردارند در اين صورت ديگر نمي تاوان باه آنهاا ورزشاکاران تفريحاي‬

‫گفت‪ ،‬بلکه آنان را بايد ورزشکاران قهرماني ناميد‪ .‬البته بنابر تمامي شواهد موجود مي توان گفت کاه‬

‫بيشتر آنها دست کو از آن سطحي از آمادگي جسماني برخوردار نيستند که براي مثال در يک تورنمت‬

‫فوتبال‪ ،‬فوتسال‪ ،‬واليبال‪ ،‬کشتي و … شرکت کنند‪.‬‬

‫آسيب ديدگي هايي که در حين برگزاري اين گونه به اصطالح جشنواره ها به وجود مي آيناد‪ ،‬از‬

‫يک طرف موجب مي شوند که شخص‪ ،‬مدتي از ورزش محروم شود و حتاي در ماواقعي‪ ،‬در انجاام‬

‫وظايف شغلي و کارهاي روزانه دچار مشکل شود و از طرف ديگر‪ ،‬درست برعکس هادف اصالي از‬

‫‪215‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫انجام ورزش هاي تفريحي‪ ،‬يعني لذت ‪ ،‬نشام و شادي ‪ ،‬براي او و خانواده اش‪ ،‬مشکل ايجاد شود و‬

‫نه تنها او‪ ،‬بلکه اعضاي خانواده‪ ،‬دوستان و آشنايانش را از پرداختن به ورزش روي گردان کناد‪ .‬ايان‬

‫در حالي است که شايد هيچ يک از آنها از تفاوت ورزش هاي تفريحي و ورزش هاي رقابتي آگااهي‬

‫نداشته باشند‪ .‬آنها بدون توجه به اين تفاوت و تنها به دليل برنامه ريزي نادرسات مسائوالن و دسات‬

‫اندرکاران به اين نتيجه گيري غلط مي رسند‪.‬‬

‫نکته مهو ديگري که موجب مي شود برگزاري اين گونه جشنواره ها‪ ،‬يک معضل يا آسايب در زميناة‬

‫ورزش هاي تفريحي به شمار آيد‪ ،‬اين است که بودجة اين سازمان ها‪ ،‬ارگان هاا‪ ،‬دانشاگاه هاا و …‬

‫محدود است و بودجه اي که بايد صرف امور مربوم به اوقات فراغات و ورزش هااي تفريحاي در‬

‫همة طول سال شود‪ ،‬در مدت کوتاهي‪ ،‬با عنوان برگزاري جشنواره هااي ورزشاي و باراي اماوري از‬

‫قبيل حق داوري‪ ،‬پذيرايي‪ ،‬رفت و آمد‪ ،‬حق سرپرستي‪ ،‬جوايز و امثال آن هزينه شود و براي بقية سال‬

‫بودجه اي باقي نماناد‪ .‬باي گماان ايان هادف اصالي نيسات‪ ،‬بلکاه ورزش هااي تفريحاي و ديگار‬

‫فعاليت هاي مربوم به اوقات فراغت بايد با توجه به اصولي که پيشتر‪ ،‬با درنظرگرفتن تعرياف هاايي‬

‫كه از اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي داشتيو و نيز با در نظر گرفتن اصولي که در ادامه با عنوان‬

‫وظايف مديران‪ ،‬دست اندرکاران‪ ،‬برنامه ريزان و مسئوالن اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي آورده‬

‫خواهد شد‪ ،‬براي همة اقشار و در تمامي طول سال جريان داشته باشد‪.‬‬

‫بسيار ضروري است که در جشنواره هاي ورزشي از برگزاري مساابقات ورزشاي و توزياع جاوايز‪،‬‬

‫پرهيزشود‪ .‬شايد با اين نظريه‪ ،‬با اين استدالل که جايزه و رقابت مشوق خوبي براي سوق دادن ماردم‬

‫به سوي ورزش است‪ ،‬مخالفت شود‪ .‬اما در پاسخ مي توان گفت که راه هاي بهتر‪ ،‬سالو تر و مؤثرتري‬

‫در مقايسه با برگزاري مسابقات ورزشي در زمينة ورزش هاي تفريحي وجود دارد‪ .‬مانند تهية پوساتر‪،‬‬

‫عکس‪ ،‬مطالب ساده و مستدل و سخنراني صااحبنظران در زميناة فواياد ورزش هااي تفريحاي و باه‬

‫طورکلي فرهنگ سازي البته هيچ مخالفتي با برگزاري جشناواره هاي ورزشي وجود ندارد‪ ،‬بلکه ياک‬

‫بار ديگر در جمع بندي کلي بيان مي کنيو که‪:‬‬

‫‪216‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ .1‬برگزاري مسابقات و توزيع جوايز در ورزش هاي تفريحي موجب مي شود که شارکت کننادگان‬

‫بدون در نظر گرفتن سطح آمادگي و توانايي هاي خود‪ ،‬فشارهاي بيش از حد به خود وارد آورند‬

‫و دچار آسيب ديدگي شوند؛‬

‫‪ .2‬اگر اين گونه جشنواره هاي ورزشي براي کارمندان‪ ،‬کارکنان‪ ،‬كارگران‪ ،‬دانشجويان‪ ،‬دانش آموزان‪،‬‬

‫زنان خانه دار يا هر قشر ديگري با اين هدف برگزار مي شاود کاه اوقاات فراغتشاان باه نحاوي‬

‫مطلوم و سودمند غني شود‪ ،‬ضروري است که در تمام طاول ساال و در هار فصالي مطاابق باا‬

‫شرايط آن فصل در قالب بازي ها و فعاليت هاي ورزشي شاد‪ ،‬متنوع و لذت بخش باشد؛‬

‫‪ .3‬هنگامي که رقابت‪ ،‬جايزه و قهرماني مدنظر باشد‪ ،‬به منظور پيروزي‪ ،‬موفقيات و دريافات جاايزه‪،‬‬

‫حتي به خشونت‪ ،‬درگياري و شايد تقلاب نيااز روي آورده ماي شاود کاه ايان بارخالف هماة‬

‫هدف هاي پرداختن به ورزش هاي تفريحي است؛‬

‫‪ .4‬صرف بودجه در تمامي سال‪ ،‬به جاي برگزاري يک يا دو جشنوارة مقطعي و نيز سارمايه گاذاري‬

‫بر روي فعاليت هاي مربوم به اوقات فراغت و فعاليت هاي ورزشي با هادف هااي دراز مادت‪،‬‬

‫موجب مي شود که پس از چند سال مجموعه اي مناسب از امکانات و تأسيسات به وجاود آيناد‬

‫که سال هاي سال قابل استفاده خواهند بود‪.‬‬

‫‪217‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ .8‬در ورزش هاي تفريحي بيشتر از کدام مواد نيروزاي غيرمجااز اساتفاده ماي شاود و اثرهااي‬

‫مخرم آنها چيست‬

‫‪ .9‬به چه علت جشنواره هاي ورزشي به صورت كنوني‪ ،‬به عنوان يز معضل شناخته مي شود‬

‫‪ .11‬چه پيشنهادي به عنوان جايگزين برگزاري جشنواره هاي ورزشي به صورت كنوني داريد‬

‫‪ .11‬چرا بسياري از افراد در ورزش هاي تفريحي دچار پيچيدگي مفصل مچ پا مي شوند‬

‫‪ .12‬چگونه مي توان از پيچيدگي مفصل مچ پا جلوگيري کرد‬

‫‪ .13‬چگونه مي توان به جاي زجر کشيدن در هنگام انجام ورزش هاي تفريحي ‪ ،‬لذت برد‬

‫‪ .14‬چگونه مي توان بهانة كو تحركي را از مردم گرفت‬

‫‪ .15‬چرا بايد قبل از شروع فعاليت هاي ورزشي در اوقات فراغت‪ ،‬معاينات دقيق پزشكي به عمل‬

‫آيد‬

‫فصل ششم‬
‫راهكارهاي مديريتي‬

‫‪217‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫هدف هاي يادگيري‬

‫پس از مطالعة اين فصل‪:‬‬

‫‪ .1‬با سياستگذاري هاي فرهنگي‪ ،‬هنري و ورزشي اوقات فراغت آشنا خواهيد شد‪.‬‬

‫‪ .2‬از وظايف دولت ها‪ ،‬بخش خصوصي و نيز مردم در سياستگذاري ها آگاهي خواهيد يافت؛‬

‫‪ .3‬با وظايف مديران و دست اندركاران اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هااي تفريحاي‬

‫در زمينة برنامه ريزي‪ ،‬سازماندهي‪ ،‬رهبري و كنترل آشنايي پيدا خواهيد کرد؛‬

‫‪ .4‬نحوة تأمين منابع مالي فعاليت هاي مرباوم باه اوقاات فراغات و ورزش هااي تفريحاي را‬

‫خواهيد شناخت؛‬

‫‪ .5‬با آيندة اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي آشنا خواهيد شد‪.‬‬

‫‪218‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ -1‬سياستگذاري هاي فرهنگي‪ ،‬هنري و ورزشي اوقات فراغت‬

‫سياستگذاري هاي ورزشي و فعاليت هاي هناري مرباوم باه اوقاات فراغات در ياز كشاور را‬

‫نمي توان بدون توجه به ساير شرايط اجتماعي و به صورت سياستي جدا از فرهنگ‪ ،‬محايط زيسات‪،‬‬

‫بازار كار و وضعيت آموزشي آن جامعه در نظر گرفت‪ .‬اين سياستگذاري ها بي گماان باياد باه طاور‬

‫مرتب مورد بازنگري قرارگيرد و با انجام تحقيقات دقيق و علمي‪ ،‬نقام قوت و ضاعف آنهاا شاناخته‬

‫شود‪ .‬افراد سياستگذار و مجري و كساني كه در اين زمينة تصميو مي گيرند بايد كوشش کنناد تاا باا‬

‫آگاهي از نيازها و انتظارهاي افراد مختلف و تغييراتي كه در عالقه ها و سليقه ها و يا ساير زمينة هاا‪،‬‬

‫به ويژه در زمينة هرم سني به وجود مي آيد‪ ،‬برنامه ها و روش هاي اجرايي جديدي را تدوين کنند‪.‬‬

‫با پيشرفت هاي سريعي كه در بسياري از زمينة ها‪ ،‬ابداع بازي ها يا ورزش هاي جدياد و وساايل و‬

‫ابزار متنوع به وجود مي آيد‪ ،‬نوع گرايش مردم به سوي فعاليت هاي مربوم باه اوقاات فراغات نياز‬

‫دچار دگرگوني مي شود‪ .‬ورزش هايي از قبيل ماو ساواري‪ ،‬اساكيت‪ ،‬اساكي و ‪ . ...‬رفتاه رفتاه در‬

‫جامعة ما نيز طرفداران بيشتري پيدا كرده است از ايان رو باه منظاور پاساخگويي باه ايان نيازهاا و‬

‫‪219‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫انتظارها بايد تمهيدات الزم به ويژه در باه وجاود آوردن امكاناات‪ ،‬تأسيساات و وساايل ضاروري و‬

‫مناسب صورت پذيرد‪.‬‬

‫حمايت از فعاليت هاي هنري و ورزشي بايد يكي از اصول اساسي در معماري شهري باشد‪ .‬بايد كه‬

‫امكانات و تأسيسات ورزشي و هنري براي هماة افاراد باه راحتاي در دساترس باشاد‪ .‬اصاوال"تعداد‬

‫تأسيسات و فضاهاي ورزشي و هنري يا به طور كلي تر امكاناتي كه براي گذراندن اوقات فراغت در‬

‫يز شهر وجود دارد‪ ،‬معرف و نماد آن شهر محسوم مي شود (‪.)128‬‬

‫البته در سياستگذاري هاي فرهنگي و ورزشي هر جامعه اي بايد الويت ها را در نظر گرفت و كوشش‬

‫کرد تا تعادلي منطقي بين وضعيت موجود‪ ،‬نوآوري ها‪ ،‬ايده هاي جديد و هدف هاي متعالي به وجود‬

‫آيد كه اين يكي از مهو ترين وظايف ارگاان هاا و نهااد هااي تصاميو گيرناده و افاراد سياساتگذار‬

‫است(‪.)81‬‬

‫فعاليت هاي هنري و ورزشي در اوقات فراغت بايد در آينده نقش پررنگ تر و ماؤثرتري در حفاظ‬

‫سالمت و شادابي جسمي و رواني افراد جامعه ايفا کنند‪ .‬از اينرو سرمايه گذاري ها و برنامه ريزي هاا‬

‫بايد هر چه بيشتر و مناسب تر شود‪ .‬ضروري است كه سياست گذاري هاي هنري و ورزشاي اوقاات‬

‫فراغت به گونه اي باشد که فعاليت ها ضمن برخورداري از جنباه هااي پايش گيرنادة آسايب هااي‬

‫جسمي‪ ،‬رواني و اجتماعي‪ ،‬سبب بروز خالقيت ها و از همه مهو تر لذت خاطر افراد شوند‪ ،‬در غيار‬

‫اين صورت با عدم استقبال مردم رو به رو مي شوند‪ .‬ورزش بايد در جامعه ما نيز رفته رفته جزء جدا‬

‫نشدني زندگي روزمرة همة مردم اعو از زن‪ ،‬مرد‪ ،‬كودك‪ ،‬نوجوان‪ ،‬جوان‪ ،‬بزرگسال‪ ،‬كهنسال‪ ،‬معلول و‬

‫غير معلول شود‪.‬‬

‫همة اقشار جامعه بايد بخت يكساني براي دسترسي به امكانات ورزشي و هنري داشته باشاند و ايان‬

‫امكان برايشان فراهو شود كه شخصيت فردي و اجتماعي خود را تكامل بخشند‪.‬‬

‫هنر و ورزش عناصر اوليه آموزش و تكامل فيزيكي و شخصيتي انسان ها هستند‪ .‬كودكان باه وسايلة‬

‫اولين كوشش هاي هنري و مهارت هاي حركتي با محيط زندگي خود آشنايي پيدا مي كنند (‪ .)98‬اما‬

‫زندگي مدرن امروزي انسان را از يز طرف مجبور به تجزياه و تحليال هار چاه بيشاتر اطالعاات و‬

‫‪221‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫توسعه و تكامل مرتب دانسته هاي خود مي کند و از اين رو او را تحت فشاارهاي رواناي (اساترس)‬

‫قرار مي دهد و از طرف ديگر به دليل فعاليت هاي بدني کمتر‪ ،‬خطر كو تحركي را براي او باه وجاود‬

‫آورده است كمبودهاي حركتي و خالقيت هاي هنري در بين دانش آموزان‪ ،‬خود‪ ،‬گواه اين امر اسات‬

‫(‪ .)38‬اين كمبودها كه در زمينة تكامل فيزيكي و خالقيت هاي ذهني ديده ماي شاود‪ ،‬خطار بزرگاي‬

‫براي هر جامعه به شمارمي آيد‪ .‬زيرا خالقيت ها و مهارت هااي گروهاي كاه آنهاا را بايش از هماه‬

‫مي توان در محيط هاي هنري‪ ،‬فرهنگي و ورزشي تكامل بخشيد‪ ،‬پايه و اساس زندگي اجتماعي آيندة‬

‫هستند و بي گمان جامعه اي كه كودكان‪ ،‬نوجوانان و جوانان آن دچار سستي و گوشه گياري باشاند‪،‬‬

‫آينده روشن و درخشاني نخواهند داشت‪ .‬البته توجاه باه نكتاه يااد شاده تنهاا مخصاوص كودكاان‪،‬‬

‫نوجوانان و جوانان نيست؛ بلكه براي همه اقشار جامعه ضروري است سياست هاي مناسب در زميناة‬

‫اوقات فراغت براي همة اقشار جامعه به صورت عام و هر گروه به طور خاص در نظر گرفته شاده و‬

‫به اندازه كافي براي آن سرمايه گذاري شود‪ .‬سرمايه گذاري هايي كه در زميناة فعاليات هااي اوقاات‬

‫فراغت سالو در جوامع مختلف صورت مي پذيرد‪ ،‬به هيچ وجه هدردادن منابع نيست‪ ،‬بلكه تأثيرهااي‬

‫مثبت كوتاه مدت‪ ،‬ميان مدت و بلند مدت‪ ،‬آن سرمايه گذاري ها را به خوبي توجيه پذير مي سازد‪.‬‬

‫گذران اوقات فراغت به وسيلة فعاليت هاي سالو‪ ،‬مفرح و شاد يا باه عباارت ديگار ساازنده‪ ،‬سابب‬

‫جلوگيري از بروز بسياري از معضالت در اجتماع ماي شاود و از هادر رفاتن مناابع ماالي و انسااني‬

‫فراواني كه بايد براي رفع آنها به كار رود‪ ،‬جلوگيري مي کند‪ .‬حتي در كشورهايي كه مسائل اخالقي و‬

‫معنوي اصال" رعايت نمي شود و يا بسيار كو مورد توجه قرار مي گيرد‪ ،‬دولت ها در سياستگذاري ها‬

‫و برنامه ريزي ها توجه زيادي به فعاليت هاي اوقات فراغت از طريق يز برنامة سالو دارند و مناابع‬

‫مالي زيادي را براي آنها هزينه مي كنند‪ ،‬اما براي ديگر فعاليت هاي مرباوم اوقاات فراغات از قبيال‬

‫اسبها و يا شرم بندي روي بازي هاي فوتبال‪ ،‬ميكده ها‪ ،‬قمار خانه ها و امثاال آنهاا كاه البتاه آزاد و‬

‫قانوني هو هستند‪ ،‬ماليات هاي سنگين وضع مي کنند(‪.)34‬‬

‫بي گمان اين سياستگذاري ها‪ ،‬برنامه ريزي ها و سرمايه گذاري ها نبايد تنها به توسط ارگان ها و‬

‫سازمان هاي دولتي صوت پذيرد‪ ،‬بلكه اگر كارفرمايان بخش هاي مختلف خصوصي نياز باه اهميات‬

‫‪221‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫نحوة گذراندن اوقات فراغت كاركنان و اعضاي خانواده آنها باه خاوبي پاي ببرناد و از تاأثير مثبات‬

‫گذراندن اوقات فراغت به صورت فعال و شاد آگاه باشند براي افزايش بازدهي كاركنان خاود حتماا"‬

‫تمهيدات مناسب تري را در مورد سياستگذاري‪ ،‬برنامه ريزي و سرمايه گذاري اتخاذ خواهند كرد‪.‬‬

‫در راهبرد جديد اتحاديه اروپا در زمينه هاي كاري و اجتماعي‪ ،‬توجه به پيشاگيري نقاش تعياين‬

‫كننده اي دارد‪ .‬تنها نگاهي كوتاه به آمارهايي كه نشان دهندة ضررهاي اقتصاادي شاركت هاا در اثار‬

‫غيبت كاركنان و گرفتن مرخصي استعالجي به دليل بيماريها و آسيب ديدگي ها‪ ،‬هساتند‪ ،‬باه خاوبي‬

‫اهميت اخذ تدابير پيشگيرانه را نمايان مي سازد‪( .‬البته در بخش هاي ديگر تعدادي از اين نموناه هاا‬

‫ارائه شده است)‪ .‬هدف از انجام اين تدابير پيشگيرانه و ساير برنامه ريزي ها‪ ،‬افزايش كيفيات نياروي‬

‫انساني و در نتيجه افزايش بازدهي است‪ ،‬به گونه اي كه اين اتحاديه قادر خواهد بود در سال ‪،2111‬‬

‫به عنوان با ثبات ترين و قدرتمندترين منطقة اقتصادي جهان مطرح شود(‪.)79‬‬

‫مهو ترين مسئله براي دستيابي به اين هدف‪ ،‬توجه به نيروي انساني كاراماد اسات‪ .‬باه وجاود آوردن‬

‫محيط كاري امن‪ ،‬آرام و با نشام براي آنان و نيز اهميت دادن به رضايت شغلي و داشتن انگيزه زيااد‬

‫به عنوان اصول اساسي در نظر گرفته شده است‪ .‬كارفرمايان بخش هاي مختلف صنعتي در كشورهاي‬

‫اتحاديه اروپا با توجه به اين ضرم المثل معروف كه مي گويد‪« :‬گاوهااي خوشابخت شاير بيشاتري‬

‫مي دهند»‪ ،‬همة سعي و كوشش خود را براي رضايت بيشتر كاركنان خود به كار مي برند تا از اين راه‬

‫بتوانند كارايي و بازدهي آنها را افزايش دهند‪.‬‬

‫از جمله تدابير سودمند‪ ،‬توجه زياد به اوقات فراغت آنها و اعضاي خانواده شاان و باه وجاود آوردن‬

‫امكانات مناسب براي بهتر گذراندن اوقات فراغت آنهاست (‪.)43‬‬

‫امروزه بحث بهره وري در جامعة ما نيز جاي خود را به خوبي بااز كارده اسات و تاالش ماي شاود‬

‫حداكثر بازدهي از منابع موجود به دست آيد ‪ .‬از طرف ديگر به گفته صاحبنظران‪ ،‬مهو ترين منابع هر‬

‫سازمان منابع انساني است(‪ .)15‬بنابراين ضروريست توجاه كاافي باه نشاام و ساالمت جسامي و‬

‫روحي آنان صورت پذيرد‪ .‬در اين راه گذران اوقات فراغت با فعاليات هااي مفارح و شااد‪ ،‬از باروز‬

‫بسياري از مشكالت و معضالت جلوگيري مي کند و سطح كارايي افراد را افزايش ميدهد‪ .‬باه گفتاه‬

‫‪222‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫دكتر علي ترابي‪ ،‬كارشناس امور اجتماعي و استاد دانشگاه‪ ،‬كمباود نشاام و شاادي عاالوه بار آنكاه‬

‫موجب فقر ذهني در بين جوانان و نوجوانان مي شود‪ ،‬بستر مناسبي را نياز باراي اشااعه افساردگي و‬

‫رخوت بين اقشار مختلف جامعه ايجاد مي كند (‪.)18‬‬

‫به گفته سردار طاليي ا فرمانده سابق نيروي انتظامي تهران بزرگ ا اميد به زنادگي‪ ،‬ماردم را باه‬

‫سوي رشد و تعالي و خوبي ها سوق مي دهد و آنان را از گرايش به بدي و بزهكاري باز مي دارد‪ .‬به‬

‫گفتة وي نقش و كارايي نشام و شادابي در زندگي و جامعه‪ ،‬ايجاد اميدواري است (‪.)17‬‬

‫در هر حال سياستگذاريها در امر گذران اوقات فراغت اقشار مختلف جامعه‪ ،‬همواره باياد در جهات‬

‫فعاليت هاي شاد‪ ،‬خالق و سالو و مانع از گرايش به مدل هاي كاذم باشد‪.‬‬

‫هراندازه كه امكانات براي گذراندن اوقات فراغت سالو بيشتر باشد و افراد مختلف جامعه آساان تاار‬

‫باه ايان امكانات دسترسي داشته باشند‪ ،‬امكان گرايش آنان به تفريحات ناسالو كمتر مي شود‪.‬‬

‫‪223‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ -2‬وظايف مديران و دست اندركاران اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي‬

‫وظايف مديران براي دستيابي به هدف هاي مورد نظر‪ ،‬به طور كلي شامل چهار مهارت اصلي‬

‫است كه عبارتند از‪ :‬برنامه ريزي‪ ،‬سازماندهي‪ ،‬رهبري و كنترل (‪.)15‬‬

‫البته نبايد از نظر دور داشت كه مديران بايد هر چهار وظيفه را به طور همزمان اجرا کند‪ ،‬زيرا اين‬

‫وظايف وابسته به يكديگرند و بر هو تأثير مي گذارند‪.‬‬

‫سازماندهي‪:‬‬
‫تعيين آنچه بايد انجام شود‪،‬‬
‫چگونه انجام شود‬
‫و چه كسي آن را انجام دهد‬

‫رهبري‪:‬‬ ‫برنامه ريزي‪:‬‬

‫دستيابي به اهداف‬
‫هدايت و ايجاد انگيزه در‬ ‫تعريف هدف هاي‪ ،‬تدوين‬
‫کليه طرف هاي ذي نفع‬ ‫تعيين شده‬ ‫راهبرد و توسعه‬
‫و رفع تعارض ها‬ ‫برنامه هاي عملياتي‬

‫كنترل‪:‬‬
‫نظارت‪ ،‬مقايسه و اصالح‬

‫‪224‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫فعاليت ها براي اطمينان از انجام‬

‫درست آنها طبق برنامه‬

‫اين وابستگي در زمينة مديريت اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي اهميت دو‬

‫چنداني پيدا مي كند‪ .‬دليل آن هو غيرانتفاعي بودن اين گونه فعاليت هاست‪ .‬فعاليت هاي فراغتي از‬

‫زمرة فعاليت هايي است كه مديران آنها با سنجش سودآوري به دليل عملكردشان رو به رو نيستند‪.‬‬

‫آنها نيز وظايفي از قبيل تصميو گيري‪ ،‬هدف گذاري‪ ،‬ايجاد ساختار سازماني كارامد‪ ،‬استخدام و به‬

‫كارگيري کارکنان و انگيزه دادن به آنها و نيز توسعة حمايت هاي سياسي داخلي براي پيشبرد‬

‫هدف ها را برعهده دارند‪ ،‬اما از آنها سود مادي و به ويژه آني خواسته نمي شود‪ .‬مديران دست‬

‫اندركار اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي نيز مي توانند همانند ساير مديران از روش هاي‬

‫گوناگوني براي مديريت مجموعة زيرنظر خود استفاده کنند‪ .‬آنها بايد با آگاهي يافتن از قوت ها و‬

‫ضعف هاي هر يز از روش هاي مديريتي‪ ،‬بهترين آنها را انتخام و به كارگيرند‪ .‬در عصر حاضر كه‬

‫عصر ارتباطات نام دارد‪ ،‬مديران اثربخش بيشترين زمان (‪44‬درصد) مديريت خود را صرف‬

‫فعاليت هاي ارتباطاتي مي كنند‪ .‬در حالي كه مديران متوسط تنها ‪ 29‬درصد از زمان خود را به اين امر‬

‫اختصاص مي دهند (همان)‪.‬‬

‫نقش ارتباطات در مديريت اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي از آن نظر اهميت زيادي دارد كه‬

‫تأمين منابع مالي‪ ،‬به وجود آوردن امكانات و تأسيسات و نيز فرهنگ سازي مناسب براي فعاليت هاي‬

‫فراغتي و ورزش هاي تفريحي‪ ،‬نياز مبرمي به ارتباطات مناسب دارد‪.‬‬

‫مديريت اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي بايد بيشتر مشاركت گرا باشد‪ ،‬زيرا‬

‫همان گونه در تعريف هاي مختلف از اوقات فراغت و تفريحات سالو نتيجه گيري شد‪ ،‬سليقه ها و‬

‫گرايش هاي انسان ها متفاوت است و در اين زمينة كه هدف‪ ،‬گذران اوقات فراغت با طيب خاطر و‬

‫سرگرمي و لذت بردن است شيوه هاي ديگر مديريتي چندان مؤثر نخواهند بود‪.‬‬

‫‪225‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫بين مديريت سنتي و مديريت پيشرفته‪ ،‬تفاوت هاي مشهودي وجود دارد‪ .‬امروزه مديريت طبق‬

‫روش هاي سنتي پاسخگوي نيازها نيست‪ .‬به همين دليل مديران دست اندركار اوقات فراغت‪،‬‬

‫تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي بايد هر چه بيشتر به سوي روش هاي پيشرفتة حرکت کنند و‬

‫وظايف خود را تحت ضوابط آن روش ها به انجام رسانند‪.‬‬

‫نمودار ‪ -6-1‬مقايسة مديريت هاي سنتي و پيشرفته‬

‫مديريت پيشرفته‬ ‫مديريت سنتي‬

‫بيشتر عيني است تا ذهني‬ ‫بيشتر ذهني است تا عيني‬

‫گروهي و جهاني‬ ‫بيشتر فردي است تا گروهي‬

‫تخصص ها ويژه و خاص هستند‬ ‫تخصص ها كلي است تا ويژه‬

‫كارها مستقل از افراد مي باشد‬ ‫كارها بيشتر متكي به فرد است‬

‫دسترسي به موقع به اطالعات‬ ‫عدم دسترسي به سيستو اطالعاتي‬

‫آمادگي براي تغيير‬ ‫مقاومت در مقابل تغيير‬

‫سيستو پذير‬ ‫سيستو پذيري اندك‬

‫نوآوري در انجام وظايف‬ ‫روش هاي تكراري‬

‫به اين ترتيب وظايف مديران دست اندركار اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي را‬

‫با توجه به چهار مهارت اصلي كه برشمرده شد‪ ،‬به صورت زير بيان مي كنيو‪:‬‬

‫‪1‬ا برنامه ريزي‬

‫‪226‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫مديران دست اندركار اوقات فراغت‪،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحاي باه طاور مرتاب باا‬

‫تغييرات محيط پيرامون خود روبه رو هستند سليقه ها و عاليق ماردم پيوساته در حاال تغييار اسات‪.‬‬

‫مسلما" آنچاه اماروزه ماديران انجاام ماي دهناد‪ ،‬همااني نيسات كاه در آيناده انجاام خواهناد داد‪.‬‬

‫دگرگوني هاي علمي ‪ ،‬اجتماعي‪ ،‬سياسي‪ ،‬اقتصادي و قانوني هميشه وجود دارند كه اينها عالوه بار آن‬

‫تغييرات در سليقه و گرايش مخاطبان است‪ .‬تمامي اين موارد ايجام مي كند كه مديران به طور ماؤثر‬

‫برنامه ريزي كنند (‪.)15‬‬

‫به چه علت مديران برنامه ريزي مي كنند‬

‫مديران به چهار دليل عمده بايد برنامه ريزي كنند‪:‬‬

‫‪ .1‬تعيين مسير؛‬

‫‪ .2‬كاهش تأثير تغييرات؛‬

‫‪ .3‬به حداقل رساندن ضايعات؛‬

‫‪ .4‬ايجاد استانداردهايي براي تسهيل كنترل‪.‬‬

‫برنامه ريزي يز تالش هماهنگ شده را به وجود مي آورد و مسير را به مديران و افاراد ديگار نشاان‬

‫مي دهد‪ .‬وقتي همة دست اندركاران بدانند كه بايد در چه مسيري حركات كنناد‪ ،‬فعاليات هااي آنهاا‬

‫هماهنگ شده و همكاري و كار گروهي به وجود مي آيد‪.‬‬

‫برنامه ريزي به مديران کمک مي کند تا با دورانديشي‪ ،‬تغييرات را پيش بيني کنند و با در نظر گارفتن‬

‫تأثير تغيير و واكنش هاي مناسب‪ ،‬تزلزل در برنامه را كااهش دهاد‪ .‬همچناين برناماه ريازي‪ ،‬عواقاب‬

‫اقداماتي را كه ممكن است مديران در واكنش به تغييرات نشان دهناد‪ ،‬روشان ماي ساازد‪ .‬در نتيجاه‬

‫برنامه ريزي دقيقوا آن چيزي است كه به هنگام اداره كردن محيط در حال تحول مورد نياز است‪ .‬برنامه‬

‫ريزي از فعاليت هاي اضافي وموازي مي کاهد هنگامي كه در برنامه ريزي‪ ،‬ابزار و هدف ها مشاخص‬

‫باشند‪ ،‬ناکارايي را به آساني مي توان تشخيص داد‪.‬‬

‫‪227‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫برنامه ريزي هدف ها و استانداردهايي را به وجود مي آورد كه در نتيجة آنها كنترل آساان ماي شاود‪.‬‬

‫اگر همة دست اندركاران از آنچه براي رسيدن به آن تالش مي كنند اطمينان نداشته باشند‪ ،‬چگونه مي‬

‫توانند تشخيص دهند كه به آن هدف رسيده اند يا نه‬

‫برنامه ها انواع مختلفي دارند‪ .‬مناسب ترين راه توصيف برنامه بستگي به وسعت (راهباردي در مقابال‬

‫عملياتي)‪ ،‬زمان (دراز مدت در مقابل كوتاه مدت)و تناوم استفاده (يز بار مصرف در مقابل اساتفاده‬

‫مكرر)‪ ،‬است (‪.)15‬‬

‫با توجه به مطالب ياد شده مديران دسات انادركار اوقاات فراغات‪ ،‬تفريحاات ساالو و ورزش هااي‬

‫تفريحي در زمينة برنامه ريزي بايد اقدامات زير را انجام دهند‪:‬‬

‫الف‪ -‬با توجه به اينكه فعاليت هاي فراغتي متأثر از فرهنگ‪ ،‬سياسات‪ ،‬اوضااع اقتصاادي و وضاعيت‬

‫اجتماعي آن جامعه است‪ ،‬ضروري است كه مديران در برنامه ريزي هاي خاود عوامال زيربناايي يااد‬

‫شده را مدنظر قراردهند‪ .‬بي گمان الگوبرداري از ديگر جوامع و تالش در اجراي فعاليت هايي كاه باا‬

‫وضعيت جامعه مورد نظر مطابقت ندارند‪ ،‬براي مردم آن جامعه مفيد نخواهد بود‪.‬‬

‫م‪ -‬برنامه ريزي بايد با مالك ها و معيارهاي جامعه مطابقت داشته باشاد و محتاواي آن در راساتاي‬

‫هدف هاي نظام اجتماعي باشد‪.‬‬

‫‪ -‬در برنامه ريزي‪ ،‬بايد به امكانات اجرايي از قبيل توان و كيفيت نياروي انسااني‪ ،‬امكاناات ماادي‪،‬‬

‫موقعيت كيفي و محدود كمي (نوع برنامه) توجه كافي مبذول شاود باديهي اسات كاه گااهي ساطح‬

‫انتظارات و خواسته ها بيش از امكانات مادي و نيروي انساني در دسترس است‪ .‬از برنامه ريزي هااي‬

‫بلندپروازانه و غيرقابل تحقق‪ ،‬اجتنام شود و به گونه اي برنامه ريزي شود كه هدف هاي به راحتي و‬

‫با كيفيت مطلوم تحقق پيدا كنند‪.‬‬

‫د‪ -‬پيش بيني عوامل بازدارندة حركت در حين اجراي برنامه و نيز در نظر گرفتن گزينه هاي جايگزين‬

‫براي مواقعي كه اين عوامل به وجود مي آيند‪ ،‬به منظور پيشگيري از نارسايي ها ضروري است‪.‬‬

‫‪228‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫در حين اجراي فعاليت هاي فراغتي و ورزش هاي تفريحي ممكن است عوامل بسيار زياادي از قبيال‬

‫شرايط نامناسب جوي و يا حوادث پيش بيني نشدة غيرطبيعي روند اجراي برنامه را با مشكل مواجاه‬

‫سازند‪ .‬بنابراين در برنااااماه ريزي ها جايگزين هاي مناسب پيش بيني شود‪.‬‬

‫ها‪ -‬تعيين مالك هاي ارزشيابي برنامه به منظور سنجش صحيح عملكردها‪ ،‬همان گونه كه در مقايساه‬

‫ماااديريت سااانتي و پيشااارفته بياااان شاااد‪ ،‬ماااديريت پيشااارفته براسااااس عينيا ات هاااا و ناااه‬

‫ذهنيت ها استوار است‪ .‬از اين رو بايد مالكهاي عيني براي ارزيابي برناماه تعياين شاود تاا بتاوان باه‬

‫صورت دقيق و بدون دخالت دادن ديدگاه ها و برداشت هاي شخصي عملكردها را ارزشيابي كرد‪.‬‬

‫درصورتي كه برنامه ريزي بر اصول ياد شده متكي باشد‪ ،‬موجب مي شود كه‪:‬‬

‫اجراي امور در زمان هاي پيش بيني شده تحت كنترل در آيد؛‬ ‫‪‬‬

‫روش اجراي برنامه براي مجريان روشن شود‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫در فعاليت ها هماهنگي به وجود آيد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫فرايند تصميو گيري‬

‫تصميو گيري موجبات توجيه امور را فراهو مي آورد‪ .‬گاهي تصميو گيري را به عنوان «انتخام از‬

‫ميان گزينه ها» توصيف مي كنند‪ ،‬اما اين گونه برخورد با موضوع بسايار سااده انديشاانه اسات‪ .‬زيارا‬

‫تصميو گيري يز فرايند است و نه فقط عمل سادة‪ ،‬انتخام از ميان گزينه ها‪.‬‬

‫فرايند تصميو گيري هشت مرحله دارد كه عبارتند از‪:‬‬

‫‪ .1‬شناسايي مشكل؛‬

‫‪ .2‬شناسايي معيار تصميو؛‬

‫‪ .3‬تخصيص وزن به معيار؛‬

‫‪ .4‬ارائه گزينه ها؛‬

‫‪ .5‬تجزيه و تحليل گزينه ها؛‬

‫‪229‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ .6‬انتخام يز گزينه؛‬

‫‪ .7‬اجراي گزينه؛‬

‫‪ .8‬ارزيابي اثربخشي گزينه‪.‬‬

‫همچنين توجه به موارد زير سبب تسهيل در تصميو گيري مي شود‪:‬‬

‫‪ -‬هدف مربوم به موضوع تصميو گيري مشخص شود؛‬

‫‪ -‬محدودة موضوع تصميو گيري تعيين شود؛‬

‫‪ -‬مشكالت رسيدن به هدف ها تجزيه و تحليل شود؛‬

‫‪ -‬امكانات به وجود آورندة هدف مورد توجه قرارگيرد‪.‬‬

‫‪ -‬از كل عمليات بررسي كامل به عمل آيد و سپس تصميو گيري شود‪.‬‬

‫‪ -‬تصميو گيري با مشاركت و مشورت صاحب نظران در رابطه با موضوع صورت پذيرد‪.‬‬

‫رويكرد مديران دست انادركار اوقاات فراغات‪ ،‬تفريحاات ساالو و ورزش هااي تفريحاي در زميناة‬

‫تصميو گيري‪ ،‬بايد ب ا توجه به شناخت از محاسن و مشكالت هر يز از فعاليتها و نيز نيازهاي واقعاي‬

‫جامعه مورد نظر باشد‪.‬‬

‫مديران بايد در تصميو گيري هايشان كه در زمينة نوع فعاليت هاي فراغتي صورت مي پذيرد به مقدار‬

‫بودجه در اختيار‪ ،‬نيروي انساني در دسترس‪ ،‬امكانات و تأسيسات موجود و از همه مهو تر طبق آنچه‬

‫در فصل هاي قبل آورده شد‪ -‬فوايد هر يز از فعاليت ها و نيز آسيب شناسي هر يز از آنهاا‪ ،‬توجاه‬

‫كافي مبذول دارند‪ .‬امروزه در تمامي زمينة ها‪ ،‬نيازها بيشتر از منابع در اختيار است‪ ،‬بنابراين ضارورت‬

‫اولويت بندي بيش از بيش وجود دارد‪ .‬همان گونه كه در بااال اشااره شاد‪ ،‬ماي تاوان باا مشاورت و‬

‫مشاركت دادن صاحب نظران‪ ،‬اولويت ها را شناسايي و پس از طي مراحال برشامرده شاده‪ ،‬تصاميو‬

‫گيري کرد‪.‬‬

‫‪2‬ا سازماندهي‬

‫‪231‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫سازماندهي ‪ ،‬به زبان ساده‪ ،‬كار با افراد و طبقاه بنادي وظاايف آناان در تشاكيالت اسات‪ .‬از راه‬

‫سازماندهي‪ ،‬در زمان و امكانات صرفه جويي مي شود و بيشترين استفاده از کمترين امکانات صورت‬

‫مي گيرد‪ .‬بنابراين هنگامي كه مدير به سازماندهي دست مي زند‪:‬‬

‫براي هركس وظيفه اي تعيين مي كند؛‬ ‫‪-‬‬

‫هر كس فرد مافوق خود را كه از او دستور مي گيرد مي شناسد؛‬ ‫‪-‬‬

‫كنترل كار را از نظر زمان و ارزشيابي آسان مي سازد؛‬ ‫‪-‬‬

‫تخصص ها در راستاي هدف به كار گرفته مي شوند‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫مديران دست اندركار اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي نيز همانند ساير ماديران‬

‫نياز به سازماندهي دارند‪ .‬با توجه به اينكه انسان ها تنها قادرند از حجو انبوه اطالعااتي كاه در طاول‬

‫روز به ذهنشان وارد مي شود‪ ،‬تعداد كمي را تجزيه و تحليل كنند ‪ ،‬تخصصي شدن هر چه بيشتر امور‪،‬‬

‫كمبود وقت افراد و نيز نياز به بهره وري هر چه بهتر‪ ،‬سازمان دهي بايد به گونه اي صورت پذيرد كاه‬

‫به بهترين وجه پاسخگوي نيازها باشد و با بيشترين اطمينان‪ ،‬هدف هاي ماورد نظار و از قبال برناماه‬

‫ريزي و پيش بيني شده را محقق سازد‪.‬‬

‫سازماندهي در بخش اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات ساالو و ورزش هااي تفريحاي باياد جنباه ارگاانيكي‬

‫داشته باشد تاا از انعطااف پاذيري خاوبي برخاوردار باشاد‪ .‬در ساازمان هااي ارگاانيكي‪ ،‬بارخالف‬

‫سازمان ها ي مكانيكي‪ ،‬ساختار نرم و انعطاف پذير بوده و به جاي داشتن مشاغل و مقررات استاندارد‬

‫شده‪ ،‬ساختار به گونه اي است كه برحسب نياز به سرعت تغيير پيدا مي كناد‪ .‬هادف از ماديريت در‬

‫زمينااة اوقااات فراغاات‪ ،‬تفريحااات سااالو و ورزش هاااي تفريحااي نيااز فااراهو آوردن امكانااات و‬

‫موقعيت هايي است كه افاراد در آنهاا احسااس آزادي‪ ،‬لاذت‪ ،‬تكامال شخصايت‪ ،‬افازايش داناش و‬

‫اطالعات و ‪ ...‬پيدا كنند‪ .‬گاهي بايد برنامه اي به سرعت به برنامة ديگري تغيير پيدا كند و يا فعااليتي‪،‬‬

‫جايگزين فعاليت ديگري شود تا بتوان به آن هدف ها دست پيدا كرد‪ .‬از اين رو ضروري است كه در‬

‫اختيارات و وظايف دست اندركاران (کارکنان) نيز تغييراتي سريع به وجود آيد‪ .‬که الزمة اين کار ايان‬

‫است که سازماندهي انعطاف پذيري مناسبي داشته باشد‪.‬‬

‫‪231‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪3‬ا رهبري‬

‫همان گونه كه پيش از اين اشاره شد‪ ،‬مديران دست اندركار اوقاات فراغات‪ ،‬تفريحاات ساالو و‬

‫ورزش هاي تفريحي نيز مانند ساير مديران‪ ،‬براي دستيابي به هدف هاي مورد نظر (باتوجه به مطالاب‬

‫بيان شده در بخش هاي قبلي)‪ ،‬چهار مهارت اصلي دارند كه به نظر مي رسد مهارت رهبري و هدايت‬

‫براي آنان اهميت بسيار بيشتري دارد‪ .‬دليل آن را مي توان شرايط خاص ايان گوناه ماديران و زميناة‬

‫كاري آنها دانست‪ .‬هدف اصلي از فعاليت هاي فراغتي‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي‪ ،‬كسب‬

‫درآمد بيشتر (مانند آنچه در سازمان هاي انتفاعي مدنظر است) نيست‪ .‬بلكه منافع و اثرهاي مثبت آنها‬

‫در درازمدت در جامعه نمايان مي شود‪ .‬به اين دليل هدايت و رهبري مجموعة دست اندركار نياز تاا‬

‫اندازه اي متفاوت از رهبري و هدايت سازمان هاي انتفاعي است‪.‬‬

‫مدير در امور رهبري بايد بداند كه‪:‬‬

‫هدف رهبري چيست و چه ارتباطي بين آن و هدف هاي مورد نظر وجود دارد‬ ‫‪-‬‬

‫چه راه هايي در ارتبام با اين هدف وجود دارد به عبارت ديگر‪ ،‬رهبري باراي رسايدن باه ايان‬ ‫‪-‬‬

‫هدف ها چه راهي را انتخام مي كند‬

‫توانايي و قابليت افراد در پيشبرد هدف ها در چه سطحي قراردارد‬ ‫‪-‬‬

‫در مورد رهبري‪ ،‬به ويژه در زمينة اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي‪،‬مديريت‬ ‫‪-‬‬

‫بايد تنها به هدايت مجموعة زيرنظر بينديشد و نه رئيس و مرئوسي را‪.‬‬

‫نظر به اينكه در فعاليت هاي تفريحي و ورزشي در اوقات فراغت‪ ،‬مديران با انساان هاا ساروكار‬ ‫‪-‬‬

‫دارند‪ ،‬اطالع از رفتار سازماني از ضروريات است‪ .‬بايد توجه داشت كه رفتار انسان تابعي از زمان‬

‫و مكان است‪ .‬به اين دليل‪ ،‬پيش از آنكه به داوري بنشينيو وصفات نابهنجار يا بهنجار را به انسان‬

‫ها نسبت دهيو ‪ ،‬بايد شرايط خاصي را كه اين رفتار در آن شكل گرفته در نظار بگياريو و باه آن‬

‫توجه کنيو‪.‬‬

‫‪232‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫رهبري فعاليت هاي فراغتي و تفريحي بايد كوشش کند که تا حد امکاان‪ ،‬هيجاان و اضاطرام را‬ ‫‪-‬‬

‫كاهش دهد و با ديدي ارشادي و راهنمايي هاي دلسوزانه‪ ،‬ديگران را هدايت كند‪.‬‬

‫گاهي افراد روحيه حساسي دارند و بي توجهي به اين صافت‪ ،‬مادير را در زميناة رهباري دچاار‬ ‫‪-‬‬

‫مشكل مي سازد‪.‬‬

‫مديران دست اندركار فعاليت هاي فراغتي و ورزش هاي تفريحي بايد كوشش کنند تاا آنجاا كاه‬ ‫‪-‬‬

‫ممكن است در مجموعة خود انگيزه ايجاد تا آنها با دلگرمي و روحيه اي شاد كاه الزماة كاار در‬

‫اين زمينة است‪ ،‬به فعاليت بپردازند‪.‬‬

‫مدير در نقش رهبري و هدايت خود بايد در صورت نياز ديگران به كماز‪ ،‬بادون تأمال آناان را‬ ‫‪-‬‬

‫ياري دهد و نقش پدري دلسوز را ايفا کند‪.‬‬

‫مدير بايد در زمينة رهبري خود را از ديگران جدا نداند‪ ،‬بلكه ضروري است که با ايجااد ارتباام‬ ‫‪-‬‬

‫عاطفي با مجموعة تحت رهبري خود‪ ،‬محيطي صميمي براي آنان فراهو سازد‪.‬‬

‫از ديگر وظايف مديران در زمينة رهبري‪ ،‬توجه به تنوع وظايف و امور محول شده و ايجاد انگيزة‬ ‫‪-‬‬

‫مناسب براي انجام وظايف به بهترين نحو‪ ،‬همراه با عالقه و عشق به كار است‪.‬‬

‫‪ 4‬ا كنترل (ارزشيابي و نظارت)‬

‫كنترل را مي توان فرايند بازبيني فعاليت براي اطميناان ياافتن از انجاام فعاليتهاا بار طباق برناماه‬

‫دانست‪ .‬اين فرايند اصالح كاستي هاي چشمگير و انحراف ها را نيز شامل مي شود‪ .‬همه مديران باياد‬

‫درگير كاركرد كنترل باشند‪ ،‬حتي اگر كار در واحدهايشان طبق برنامه پيش رود‪.‬‬

‫واقعيت اين است كه مديران نمي توانند از چگونگي كار در واحدها آگااهي پيادا كنناد‪ ،‬مگار آنكاه‬

‫بتوانند فعاليت در حال را كنترل و عملكرد واقعي را با استاندارد مطلوبشان مقايسه كنند‪ .‬يز سيساتو‬

‫كنترل اثربخش اين اطمينان را مي دهد كه فعاليت ها به شيوه هايي كه منجر به دساتيابي هادف هااي‬

‫سازماني مي شوند‪ ،‬در حال اجرا هستند‪ .‬معياري كه اثربخشي اين سيستو را تعيين مي كند اين اسات‬

‫‪233‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫كه اين سيستو تا چه حد دستيابي به هدف هاي سازماني را سرعت مي بخشد‪ .‬هر چه سيستو كنتارل‬

‫در اين کار موفق تر باشد‪ ،‬اثر بخش تر است (‪.)15‬‬

‫در فعاليت هاي فراغتي‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي‪ ،‬بحث كنترل و ارزشيابي نياز اهميات‬

‫بسيار زيادي دارد‪ .‬همان گونه كه در مباحث برنامه ريزي وسازماندهي بيان شاد‪ ،‬انعطااف پاذيري در‬

‫زمينة برنامه ريزي ها و سازماندهي ها از ضروريات است‪ .‬دليل آن را هو تغييرات مرتاب در شارايط‬

‫محيطي‪ ،‬سليقه ها و عاليق مخاطبان بيان كرديو‪ .‬حال با كنترل و ارزشيابي دقيق و مرتاب و اطاالع از‬

‫اثربخشي هر يز از برنامه ها و نيز سنجش عملكرد هريز از دست اندركاران‪ ،‬مي توان‪ ،‬باه سارعت‬

‫نسبت به اصالح برنامه‪ ،‬جايگزين کردن برنامة ديگر‪ ،‬جابه جا کردن کارکنان و ماواردي از ايان قبيال‬

‫اقدام کرد‪.‬‬

‫در سازمان هاي انتفاعي سه نوع سيستو كنترل وجود دارد كاه عبارتناد از كنتارل اقتصاادي‪ ،1‬كنتارل‬

‫اداري‪ 2‬و كنترل فرهنگي‪( 3‬همان)‪.‬‬

‫نمودار ‪ -6-2‬ويژگي هاي سه ديدگاه سيستو هاي كنترل در سازمان هاي انتفاعي‬

‫كاربرد‬ ‫روش هاي ايجاد استاندارد‬ ‫نوع كنترل‬

‫در سازمان هايي كه توليدات يا خدمات در آنها‬ ‫رقابت در قيمت ها‬ ‫اقتصادي‬
‫به روشني مشخص است‬

‫درسازمان هايي كه تأكيد بر اقتدار متكي بر سلسله‬ ‫تعيين سهو بازار از طريق آيين نامه ها‪،‬‬ ‫اداري‬
‫مراتب است‬ ‫سياست ها‪ ،‬استاندارد‪ ،‬فعاليت ها‪ ،‬شرح دقيق‬

‫وظايف‪ ،‬بودجه‬

‫در سازمان هايي كه در آنها تيو و گروه وجود‬ ‫تعيين ارزش هاي مشترك‪ ،‬هنجارها‪ ،‬سنت ها‪،‬‬ ‫فرهنگي‬
‫دارد و نيز در مواقعي كه فناوري به سرعت تغيير‬ ‫شعائر‪ ،‬باورها‪ ،‬فرهنگ ها‬

‫مي كند‬

‫‪1‬‬
‫‪Market Control‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Bureaucratic Control‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Clan Control‬‬

‫‪234‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫با توجه به سه ديدگاه باال مي توان گفت در مديريت اوقات فراغت‪ ،‬تفريحاات ساالو و ورزش هااي‬

‫تفريحي‪ ،‬سيستو كنترل فرهنگي اهميت بيشتري دارد‪ ،‬زيرا توجه به هنجارها‪ ،‬سنت ها‪ ،‬شعائر و باورها‬

‫در درجه اول اهميت قراردارند‪.‬‬

‫اگر چه گفته شد مديريت اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات ساالو و ورزش هااي تفريحاي همانناد ماديريت‬

‫سازمان هاي انتفاعي نبوده و هدف كسب درآماد بيشاتر نيسات‪ ،‬اماا كنتارل هزيناه هاا و اينكاه آياا‬

‫سرمايه گذاري هاي به عمل آمده توانسته به درستي در راه هدف مورد نظر به كارگرفته شود‪ ،‬نيز نبايد‬

‫از نظر دور بماند‪ .‬همچنين بايد كنترل و ارزشيابي دائمي از عملكرد و فعاليت هااي افاراد باه منظاور‬

‫پي بردن به كارامدي و بازدهي مناسب آنان صورت پذيرد‪.‬‬

‫‪ -3‬نحوة تأمين منابع مالي فعاليت هاي فراغتي و ورزش هاي تفريحي‬

‫نحوة تأمين منابع مالي فعاليت هاي فراغتي و ورزش هاي تفريحي در كشورهاي مختلف‪ ،‬متفاوت‬

‫و تابعي از شرايط اقتصادي‪ ،‬اجتماعي و سياسي آن كشورهاست‪ .‬ناوع اقتصااد و نحاوة ادارة شاهر از‬

‫جهات مختلف‪ ،‬مهو ترين نقش را در اين زمينة ايفا مي كند‪ .‬بي گمان بررسي تجربيات ديگر كشورها‬

‫در اين زمينة و به ويژه كشورهايي كه توانسته اند تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي را به نحوي‬

‫مطلوم سازماندهي كنند‪ ،‬كمز بزرگي به مسئوالن و دست اندركاران ماي کناد‪ .‬اماا باه هايچ وجاه‬

‫نمي توان الگوهاي آنها را به صورت كامل در ايران پياده کرد‪ .‬در اينجا سعي شاده اسات باا در نظار‬

‫گرفتن شرايط‪ ،‬مقتضيات و امكانات خود‪ ،‬راهكارهاي مناسب ارائه شود‪.‬‬

‫جوامع مختلف در قرن بيست و يكو در مقابل مسائل بزرگي قراردارند‪ .‬از يز طارف بحاث جهااني‬

‫شدن مطرح است و از طرف ديگر در بيشتر كشورها به دليل كاهش منابع مالي‪ ،‬سعي در صرفه جويي‬

‫هاي اقتصادي است‪ .‬در حالي كه كشورها هر روز بيشتر به هو نزديز مي شوند‪ ،‬فاصله هاي طبقااتي‬

‫‪235‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫بين ثروتمندان و فقرا نيز زيادتر مي شود‪ .‬در هر حال انسان ها براي غلبه بر مشكالت و رفع نيازهاي‬

‫زندگي روزمرة خود‪ ،‬مجبورند به هو نزديز شوند و همگرايي هر چه بيشتري داشته باشند‪ .‬اما مايال‬

‫نيستند آزادي و تمايالت شخصي خود را محدود سازند؛ نياز به يكديگر از يز طرف و جدايي از هو‬

‫از طرف ديگر‪.‬‬

‫به منظور همگرايي هر چه بيشتر و كمز به رفع نگراني هاايي كاه بيشاتر ماردم باه دليال مشاكالت‬

‫روزمره با آنها دست به گريبان هستند‪ ،‬نياز به فعاليت هايي است كه به صورت تفريحاي و باا ميال و‬

‫رغبت صورت پذيرند‪ .‬فعاليت هاي فرهنگي‪ ،‬هنري و ورزشي فراغتي ماي توانناد باه بهتارين وجاه‪،‬‬

‫سبب اين همگرايي و نزديز تر شدن انساان هاايي كاه در جامعاه هار روز از هاو فاصالة بيشاتري‬

‫مي گيرند‪ ،‬شوند‪.‬‬

‫هنگامي كه از فعاليت هاي فرهنگي‪ ،‬هنري و ورزشي در اوقات فراغت صحبت مي كنايو‪ ،‬ابتادا باياد‬

‫مشخص كنيو كه منظورمان چيست همان گونه كه در مباحث مختلف كتام شرح داده شاد‪ ،‬هادف‬

‫فعاليت هايي است كه همةافراد جامعه از هر طبقه‪ ،‬نژاد‪ ،‬جانس‪،‬سان‪ ،‬ساطح معلوماات و ‪ ...‬باه آنهاا‬

‫دسترسي داشته و از انجام دادن آنها لذت ببرند‪ .‬اين گونه فعاليت ها بايد به گونه اي باشند كه امكاان‬

‫برقراري ارتبام بين اقشار مختلف را فراهو سازند‪ .‬هر اندازه كه تخصصاي تار شادن مشااغل سابب‬

‫جدايي اقشار مختلف جامعه از يكديگر مي شود‪ ،‬به همان اندازه فعاليت هاي فراغتي مي تواناد آنهاا‬

‫را به يكديگر نزديز کند‪.‬‬

‫فعاليت هاي هنري‪ ،‬فرهنگي و به ويژه ورزشي در اوقات فراغات سابب ماي شاوند کاه انساان هاا‬

‫خالقيت ها و توانايي هاي شخصي را در راه بهبود سالمت جسامي‪ ،‬رواناي خاود و جامعاه باه كاار‬

‫گيرند‪ .‬بديهي است كه سالمت‪ ،‬شادكامي و نشام تز تز افاراد جامعاه‪ ،‬سابب رشاد و پيشارفت و‬

‫كارامدتر شدن كل جامعه مي شود‪.‬‬

‫در بخش هاي قبل به طور مفصل دربارة تأثير مثبت تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحاي صاحبت‬

‫شده و بيان شد كه اين گونه فعاليت ها تا چه اندازه سبب كاهش هزينه هاي درمااني و جلاوگيري از‬

‫‪236‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫معضالت ديگر مي شوند‪ .‬بنابراين سرمايه گذاري و صرف بودجه براي آنها‪ ،‬نه تنها هادر دادن مناابع‬

‫مالي نيست‪ ،‬بلكه كامال" هو اقتصادي است‪.‬‬

‫البته اين سرمايه گذاري نبايد و تنها به توسط دولت ها صورت پذيرد و امکان چنين کاري هو فاراهو‬

‫نيست‪ ،‬بلكه با آگاه ساختن مردم و نيز آشنا کردن بعضي از سازمان ها و ارگان هااي غيار دولتاي از‬

‫قبيل شركت هاي بيمه و ادارات رفاه شركت ها و سازمان ها‪ ،‬با اين تأثيرات مثبت‪ ،‬مي تاوان از آنهاا‬

‫خواست كه در تامين هزينه ها سهيو شوند‪.‬‬

‫اگرچه در ابتدا مشكل به نظر مي آيد اما باا فرهناگ ساازي مناساب ماي تاوان از تجربيااتي كاه در‬

‫كشورهاي ديگر صورت پذيرفته استفاده کرد امروزه در بعضي از كشورها‪ ،‬بيشترين سرمايه گذاري در‬

‫زمينة تفريحات سالو و به ويژه ورزش هاي تفريحي بيمه شدگان هر شركتي را شركت بيماه مربوطاه‬

‫انجام مي دهد‪ .‬شركت هاي بيمه به اين نكته مهو آگاه شده اند كه سرمايه گذاري در اين زمينة سابب‬

‫كاهش هزينه هاي درماني در ميان مدت و درازمدت مي شود و اين كار جنبه كامال اقتصادي دارد‪.‬‬

‫اين مسئله در مورد تز تز افراد نيز صادق است‪ .‬اگر مردم متقاعد شوند كه صرف هزينه اي اندك به‬

‫منظور پرداختن به تفريحات سالو و به ويژه ورزش هاي تفريحي تا چه اندازة موجب صارفه جاويي‬

‫در هزينه هاي درماني آنها مي شود‪ ،‬حاضر خواهند شد‪ ،‬خود سهمي در تامين هزينه ها تقبل کنند‪.‬‬

‫در زبان فارسي‪ ،‬جملة شيرين و پرمعناي پيشگيري بهتر از درمان است را همگان مي دانند و به زباان‬

‫مي آورند‪ ،‬اما متاسفانه هنوز عدة كمي عمل مي کنند‪ .‬از اين رو نياز به كار فرهنگي زيادتر و طاوالني‬

‫مدت براي ترغيب مردم به اين کار حس مي شود‪.‬‬

‫منابع مالي براي تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي را بنابراين با توجه به تمامي مطالب گفته شده‬

‫در باال مي توان به صورت هاي زير تامين کرد‪:‬‬

‫‪ -1‬منابع دولتي‪ :‬بديهي است كه دولت ها نسبت به گذران اوقات فراغت و تفريحاات ساالو افاراد‬

‫جامعه مسئوليت دارند و بايد در حد توان در اين زمينة سرمايه گذاري كرده و منابع مالي را در اختيار‬

‫سازمان ها و ارگان هاي مسئول قرار دهند‪.‬‬

‫‪237‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ -2‬شركت هاي بيمه‪ :‬باتوجه به اينكه سرمايه گذاري و صرف هزينه در زمينة تفريحات سالو و به‬

‫ويژه ورزش هاي تفريحي‪ ،‬سبب جلوگيري از بسياري از معضالت و بيماري هاي جسامي و روحاي‬

‫رواني مي شود‪ ،‬شركت هاي بيمه مي توانند از اين راه هزينه هاي درماني بيمه شدگان خود را تا حاد‬

‫زيادي كاهش دهند‪.‬‬

‫‪ -3‬تز تز افراد جامعه‪ :‬مردم هر جامعه مي توانند و بايد قسمتي از منابع ماورد نيااز تفريحاات‬

‫سالو و ورزش هاي تفريحي را تامين کنند‪ .‬آنها مي توانند با عضويت در باشگاه هاي ورزشي و مراكز‬

‫فرهنگي‪ -‬هنري و پرداخت شهريه يا حق عضويت‪ ،‬در تامين منابع مورد نياز سهيو شوند‪.‬‬

‫بديهي است كه بايد نياز اين كار و همچنين فوايد آن را با تالش هاي فرهنگي زياد براي آنان روشان‬

‫کرد‪ .‬آنها بايد آگاه شوند كه بودجه هاي دولتي به تنهايي براي تامين امكانات مناساب گاذران اوقاات‬

‫فراغت آحاد مردم و به ويژه ورزش هاي تفريحي کافي نيستند‪ ،‬بلكه مردم نيز مي توانند در اين راه به‬

‫دولت كمز کنند‪ .‬البته مي توان آنها را متقاعد ساخت كه صرف هزينه اي انادك در ايان راه باه نفاع‬

‫خود آنهاست‪.‬‬

‫نياز اين مشاركت مردمي بيشتر در زمينة ورزش هاي تفريحي مشااهده ماي شاود‪ ،‬زيارا باراي ديگار‬

‫تفريحات مردم‪ ،‬خود هزينه مي كنند‪.‬‬

‫‪ -4‬اخذ عوارض مخصوص‪ :‬عالوه بر تخصيص بودجه هاي معين كه هر ساله براي اين گونه امور‬

‫در نظر گرفته مي شود‪ ،‬مي توان با دريافت عوارض يا ماليات مخصوص از برخي كاالها يا خادمات‪،‬‬

‫آنها را براي ساخت و تجهيز مکان هاي ورزشي يا فعاليت هاي تفريحي هزينه كرد‪ .‬اين كار در بيشاتر‬

‫كشورهاي جهان متداول است‪ .‬در كشورهايي كه تفريحات ناسالو (حتي به نظار خاود آنهاا) از قبيال‬

‫قمار ‪ ،‬شرم بندي بر روي اسب‪ ،‬شرم بندي روي مسابقات فوتباال‪ ،‬مصارف مشاروبات الكلاي و ‪...‬‬

‫وجود دارد و دولت ها به دليل آنچه آنرا آزادي مي نامند‪ ،‬مايل به جلوگيري از آنها نيستند‪ ،‬عوارض و‬

‫ماليات هاي سنگين بر درآمادهاي حاصال از آنهاا وضاع و دريافات در راه تفريحاات ساالو هزيناه‬

‫مي شود‪ .‬در كشور ما در مواردي‪ ،‬اين گونه عوارض دريافت و به حسام مخصوصي واريز مي شاود‬

‫‪238‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫مانند اخذ عوارض از دخانيات‪ .‬البته با برنامه ريزي بهتر ماي تاوان دامناة آن را گساترش داد‪ .‬شارم‬

‫اساسي در اينجا اين است كه منابع به دست آمده از اين راه واقعا در راه توساعه و تعمايو تفريحاات‬

‫سالو و به ويژه ورزش هاي تفريحي مصرف شود‪.‬‬

‫‪ -5‬استفاده از امكانات بخش خصوصي‪ :‬بايد شرايطي فراهو شود که بخاش خصوصاي نياز باا‬

‫استفاده از سرمايه هاي خود در تاسيس مکان ها و تاسيسات مناسب براي تفريحاات ساالو و ورزش‬

‫هاي تفريحي سهيو شود‪ .‬براي نمونه با دادن وام هاي کو بهره و درازمدت مي تاوان آنهاا را تشاويق‬

‫كرد كه سرمايه هاي خود را در اين راه به کار گيرند‪.‬‬

‫وظيفة دولت و مسئوالن دست اندركار اين است كه ريساز فعاليات بخاش خصوصاي را باا ايجااد‬

‫مقررات و قوانين مناسب و پايدار تا حد امكان كاهش دهند‪ .‬باي گماان هادف بخاش خصوصاي از‬

‫سرمايه گذاري در هر زمينه اي‪ ،‬به دست آوردن سود است و همان گونه كه پيشتر نيز گفتاه شاد‪ ،‬در‬

‫صورتي كه فرهنگ سازي مناسب صورت پذيرد و مردم حاضر به شاركت در تاامين مقادار كماي از‬

‫هزينه ها شوند‪ ،‬اين دو حلقه – بخش خصوصي و ديگر مردم– مي توانند با اتصال باه يكاديگر و در‬

‫كنار بودجه هاي دولتي و سرمايه گذاري شركت هااي بيماه‪ ،‬مناابع الزم را باراي تفريحاات ساالو و‬

‫ورزش هاي تفريحي به گونه اي مناسب فراهو سازند‪.‬‬

‫در پايان اين بحث به يز نكته مهو ديگر نيز اشاره ماي شاود و آن ايان اسات كاه ماديريت علماي‪،‬‬

‫آگاهانه و صحيح اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي در جامعه و نياز همااهنگي و‬

‫انسجام ارگان ها‪ ،‬سازمان ها و نهادهاي مختلفي كه در اين زمينة ها فعاليات ماي کنناد ياا مسائوليت‬

‫دارند‪ ،‬به كاهش هزينه ها‪ ،‬صرفه جويي‪ ،‬جلوگيري از کارهاي موازي و ريخت و پاش ها و باه هادر‬

‫رفتن منابع مي كند و اين خود نياز به تامين منابع مالي جديد را به صورت محسوسي كاهش مي دهد‪.‬‬

‫‪239‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ -4‬آيندة اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي‬

‫آيندة اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي چيست و چگونه بايد باشد انسان همواره باه آيناده‬

‫عالقه مند بوده است‪ .‬آينده نگران با استفاده از روش هاي مختلف تالش مي کنند تا آيناده را ترسايو‬

‫كنند‪ .‬آنها سعي مي كنند گذشته و حال را بررسي کنناد و باا توجاه باه آن اولويات هاايي را كاه در‬

‫انتخام هاي آينده ما تأثير خواهند گذاشت مشخص سازند‪ .‬بررسي آينده‪ ،‬يعني مشخص کردن نتاايج‬

‫مطلوم و نامطلوم‪ .‬آينده نگر بايد مسئوليت يافتن موارد جايگزين را به عهده گيرد‪ ،‬به گوناه اي كاه‬

‫تاحد امكان در آينده مطلوبي دست يافته شود(‪.)26‬‬

‫با وجود اشتباه در آينده نگري ها‪ ،‬هنوز هو تالش براي پيش بيني اتفاقات آينده ضروري است‪ .‬زيارا‬

‫همة ما بايد زندگي خود را در آينده ادامه دهيو‪ .‬ما مي توانيو مشكالت را پيش بيني كنيو و مي توانيو‬

‫طرح بريزيو‪.‬‬

‫‪241‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫طراحان و برنامه ريزان باراي آيناده‪ ،‬از ايان مسائله آگااهي دارناد كاه تغييار و تحاوالت ساريع از‬

‫ويژگي هاي شيوة زيستي ماست‪ .‬هر روزي كه مي گذرد‪ ،‬زندگي ما با زندگي گذشته تفاوت بيشاتري‬

‫پيدا مي كند‪ .‬مطلب اساسي اين است كه تحول و تغيير فرايندي هميشگي در پديده هاي هستي است‪.‬‬

‫رونادها و پيشرفت هااايي قابال تشخيص اند كاه خود را باراي شنااخت بهتر آيناده وقاف كاارده‬

‫اند(همان منبع)‪.‬‬

‫روند تكامل اجتماعي‬

‫ورزش هاي تفريحي و فراغتي‪ ،‬به عنوان يكي از رايج ترين‪ ،‬و در عاين حاال‪ ،‬ساودمندترين و از‬

‫هر نظار‪ ،‬اقتصاادي تارين ناوع گاذران اوقاات فراغات از زماان پيادايش‪ -‬دهاة ‪ 71‬قارن بيساتو‪-‬‬

‫پيشرفت هاي بزرگي داشته است‪ .‬توجه به تحرك‪ ،‬باازي‪ ،‬ورزش‪ ،‬ساالمت و شاادابي در ‪ 31‬ساال‬

‫گذشته تبديل به يز فرهنگ در بسياري از كشورها تبديل شده است‪ .‬در اين مدت هر روز بر تعاداد‬

‫عالقه مندان به ورزش هاي تفريحي و فراغتي در كشورهاي مختلف افزوده ماي شاد اماا باه تاازگي‬

‫بي تحركي‪ ،‬به ويژه در كودكان و نوجوانان و به طور خاص در كشورهاي صنعتي روبه افزايش اسات‬

‫(‪.)42‬‬

‫يكي از داليل اين را ماي تاوان روا روزافازون وساايل الكترونيكاي و راياناه اي دانسات‪ .‬جالاب‬

‫اينجاست كه افراد ميانسال و كهنسال‪ ،‬امروزه در بعضي از كشورها بيش از کودکان‪ ،‬به تفريحات سالو‬

‫و به ويژه ورزش هاي تفريحي و فراغتاي‪ ،‬عالقاه نشاان ماي دهناد‪ .‬اماا ايان كودكاان و نوجواناان‪،‬‬

‫بزرگساالن فردا هستند‪ .‬بنابراين چه آينده اي در انتظار ماست (‪)111‬‬

‫به نظر بيشتر کارشناسان‪ ،‬آيندة جوامع مختلف تحت تأثير دو عامل به ظاهر متضاد قرار دارد‪ .‬نخسات‬

‫نيازهاي مادي (تضمين اقتصاادي‪ ،‬ثاروت‪ ،‬توساعه) و دوم‪ ،‬نيازهااي معناوي (عازت نفاس‪ ،‬حقاوق‬

‫شهروندي‪ ،‬آرامش رواني ولذت)‪ .‬حال بايد منتظر ماند و ديد كه انسان چگوناه ايان دو را هماهناگ‬

‫مي كند‪ .‬اما بي گمان اوقات فراغت و ورزش‪ ،‬دست کو در ‪ 11‬سال آينده بيشتر از هر زمان ديگري‬

‫دچار دوگانگي و حتي چندگانگي خواهد شد‪ .‬دليل عمدة اين موضوع را مي توان فاصلة طبقاتي باين‬

‫‪241‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫مردم دانست‪ .‬اگر تا امروز اوقات فراغت و ورزش به عنوان عامل از بين برنده اختالف هاي طبقااتي‬

‫و همگرايي اجتماعي به حسام مي آمد‪ ،‬رفته رفته فردگرايي و تعلقات شخصي جاي آن را مي گيرد‪.‬‬

‫«دارم و لذت مي برم» را امروزه هرچه بيشتر مي شانويو‪ .‬ايان طارز فكار باه منزلاة كااهش روحياة‬

‫همبستگي و بي توجهي به ديگران است‪ .‬متأسفانه هدف هاي مادي در بيشتر جوامع در حال گسترش‬

‫است و براي رسيدن به اين هدف ها‪ ،‬زير پا گذاشتن منافع و نيازهاي ديگران‪ ،‬عادي به نظر مي آياد‪.‬‬

‫جوامع در آينده تحت تأثير اين پديده كه پست ماترياليسموس‪ 1‬نام دارد‪ ،‬خواهند بود (‪.)85‬‬

‫جامعة اوقات فراغت و كسب تجربه‬

‫امروزه در بسياري از كشورها‪ ،‬از جامعة اوقات فراغت و كسب تجربه صحبت مي شاود‪ .‬منظاور‬

‫اين ا ست كه اوقات فراغت و كسب تجربه بر ديگر پديده هاي اجتماعي غلبه پيدا كرده است‪ .‬اماا در‬

‫عمل به هيچ وجه اين گونه نيست‪ ،‬اين سخن بيش از آنكه واقعيت باشد‪ ،‬شاعار اسات (‪ .)121‬البتاه‬

‫اوقات فراغت پس از جنگ جهاني دوم‪ ،‬تا حد زيادي تكامل و توسعه پيداكرده اسات‪ .‬كااهش زماان‬

‫كار‪ ،‬وقت بيشتر براي خود و كسب تجربيات جديد‪ ،‬بهبود وضعيت اقتصادي گاروه زياادي از ماردم‬

‫(اگر چه نه همه)‪ ،‬امكانات بيشتر گذران اوقات فراغت و آزادي هاي بيشتر‪ ،‬هماه وهماه تحقاق پيادا‬

‫كرده است‪ .‬هرگونه از گذران اوقات فراغت موجب كسب تجربيات جديدي مي شود و هر هفته يز‬

‫فعاليت جديد براي گذران اوقات فراغت به وجود مي آيد(‪ .)111‬اما اين ايده هاي جديد چيزي جاز‬

‫شكل ديگري از همان فعاليت هاي قبلي نيستند كه همگي آنها موجب شده اند امروزه‪ ،‬بايش از آنکاه‬

‫در اوقات فراغت فعاليتي انجام پذيرد‪ ،‬تبديل به كسب تجربه شود‪ .‬به همين دليال اسات كاه در ايان‬

‫‪1‬‬
‫‪Postmatrialismus‬‬

‫‪242‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫اواخر‪ ،‬گذران اوقات فراغت به صورت ماجراجويانه افزايش چشمگيري يافته اسات‪ .‬اکناون پرساش‬

‫اين است كه بعد از كسب تجربه و ماجراجويي‪ ،‬چه چيزي خواهد آمد بي گماان تحات تاأثير ايان‬

‫روند‪ ،‬تبليغات زيادي دربارة فوايد و نكات مثبت اين فعاليت ها صورت خواهد گرفت‪ ،‬اما در پاي آن‬

‫يز مشكل مهو به وجود خواهد آمد و آن عدم مرزبندي مشخص بين اوقات فراغت و وقات آزاد از‬

‫يز طرف و سبک اوقات فراغت و سبک زندگي از طرف ديگر است‪.‬‬

‫به نظر مي آيد در آينده زمان كار مردم در كشورهاي مختلف افزايش نيابد‪ .‬اما از طرف ديگر باا ايان‬

‫وضعيت اقتصادي‪ ،‬شايد حتي در كشورهاي صنعتي هو افراد بيشتري مجبور شوند شغل دوم يا حتاي‬

‫سوم در كنار شغل اصلي خود داشته باشند‪ .‬زيرا باا آنچاه از شاغل اول خاود باه دسات ماي آورناد‬

‫نمي توانند از عهدة مخار زندگي بر آيند در حال حاضر (‪ ،)2115‬از هر چهار نفر شااغل در آلماان‬

‫يز نفر شغل دوم دارد كه اين حالت در كشورهاي در حال توسعه به مراتب بيشتر اسات و چاون در‬

‫آيندة نزديز تغييري در اين روند به وجود نخواهد آمد‪ ،‬اوقات فراغت‪ ،‬بيشتر فداي كار خواهد شاد‪.‬‬

‫البته چرخ زمان را نمي توان به عقب برگرداند‪ .‬اوقات فراغت بخش بسيار مهمي از زنادگي ماردم در‬

‫بسياري از كشورها شده است‪ ،‬اما مدت آن بستگي كامل به موقعيت كاري دارد‪.‬‬

‫اگر امروز در هر جامعه اي پرسيده شود كه مهو ترين چياز باراي انساان چيسات ا باه اساتثناي‬

‫خانواده ا همگي پاسخ خواهند داد كار‪ .‬جامعه تنها از طريق كار و فعاليت توليادي‪ ،‬باه حياات خاود‬

‫ادامه مي دهد‪ .‬بنابراين در هيچ كشوري حتي پيشرفته ترين آنها نمي توان از جامعة اوقاات فراغات و‬

‫كسب تجربه صحبت كرد‪ ،‬بلكه مي توان گفت در چند دهة اخير اوقاات فراغات نسابت باه گذشاته‬

‫داراي اهميت بيشتري شده است‪ .‬كامال" صحيح است كه كار جاي اوقات فراغت را نماي گيارد و در‬

‫آينده نيز به همين گونه خواهد بود‪ .‬اما آنچه مسلو است برخالف روندي كه در ‪ 51‬سال گذشته طاي‬

‫شده‪ ،‬اوقات فراغت در بسياري از كشورها و به ويژه كشورهايي كه در آنها اوقاات فراغات در حاال‬

‫پيشي گرفتن از كار بود‪ ،‬روندي نزولي پيدا خواهد‪ .‬البته اين پيش بيني ها مربوم به بيشتر مردم اسات‬

‫و شايد در مورد اقليت خاص‪ ،‬به گونه اي ديگر باشد (‪.)85‬‬

‫‪243‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫گذشته از اينها‪ ،‬تجربه به ما آموخته است كه متنوع تر شدن ساعات كاري يا کاهش ساعات كار‪،‬تنهاا‬

‫در مورد شمار اندکي از مردم‪ ،‬سبب تغيير در نحوة گذران اوقات فراغت مي شود‪ .‬تنهاا زمااني تناوع‬

‫ساعات كاري به تغيير در نحوة گذران اوقات فراغت مي انجامد كه مديريت صحيح زمان نياز وجاود‬

‫داشته باشد و از طريق آن بتوان زمان به يكباره آزاد شده را براي فعاليتي دلخواه سپري كرد‪ .‬اماا تنهاا‬

‫تعداد کمي از مردم توانايي اين کار را تنها دارند‪ .‬حتي افراد بيكار (فاقد شاغل) كاه زماان آزاد بسايار‬

‫زيادي دارند‪ ،‬به سختي مي توانند خود را از آنچه عادت شده رها سازند‪ .‬زمان فراغات تحميال شاده‬

‫سبب روي آوردن به فعاليت هاي فراغتي جديد نمي شود‪ ،‬بلكه تنها زمان هااي خاالي را باه وجاود‬

‫مي آورد‪.‬‬

‫همان گونه كه پيش از اين در بخش هاي ديگر نيز گفته شد‪ ،‬اوقات فراغات‪ ،‬اماروزه تنهاا باراي‬

‫استراحت‪ ،‬خوش گذراني و لذت بردن نيست‪ ،‬بلكه سال هاست كه سعي مي شود از اين زمان‪ ،‬باراي‬

‫آموزش‪ ،‬توسعة مهارت ها و تكامل شخصيت استفاده شود‪ .‬در آينده مردم بيشتري كوشاش خواهناد‬

‫كرد كه در اوقات فراغتشان سطح دانش و توانايي هايشان را افزايش دهند و شخصيت خاود را رشاد‬

‫بخشند تا بتوانند در جامعه رقابتي امروز‪ ،‬حرفي براي گفتن داشته باشند‪ .‬از اين رو بي گماان اوقاات‬

‫فراغت نيز تا حدودي استرس زا خواهد شد‪ .‬اما با وجود تمامي اين پيش بيني هاي منفي‪ ،‬باي گماان‬

‫در آينده نيز فعاليت هاي فراغتي لذت بخش‪ ،‬تجملي و متنوع وجود خواهد داشت (همان)‪.‬‬

‫ورزش در اوقات فراغت‬

‫ورزش در اوقات فراغت در چند دهة گذشته جايگاه رفيعي در گذران اوقات فراغت پيادا كارده‬

‫است‪ .‬از اين نظر‪ ،‬بيش ورزش سازماندهي شده در باشگاه هاي ورزشي و ورزش به صورت شخصي‪،‬‬

‫چندان تفاوتي وجود ندارد‪ .‬مهو اينست كه فعاليت بدني است‪ .‬در ايران‪ ،‬آمار دقيقي از افرادي كاه باه‬

‫ورزش هاي تفريحي و يا فراغتي مي پردازند وجود ندارد‪ ،‬اما ازجمعيت ‪ 461‬ميليون نفاري اتحادياه‬

‫اروپا‪ 121 ،‬ميليون نفر ورزش مي كنند‪ .‬به عبارت ديگر اين عده افرادي هستند كاه باه طاور مرتاب‬

‫فعاليت هاي ورزشي دارند(‪.)123‬‬

‫‪244‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫در بسياري از كشورها در كنار باشاگاه هااي ورزشاي كاه باه صاورت طبيعاي و سانتي‪ ،‬وظيفاة‬

‫سازماندهي و برنامه ريزي ورزش را به عهده دارند‪ ،‬در سال هااي اخيار ساازمان هاا و ارگاان هااي‬

‫مختلف ديگري در زمينة ورزش هاي تفريحي و فراغتي فعال شده اند‪ .‬در ايران هالل احمار و بسايج‬

‫از مهو ترين اين ارگان ها هستند كه ساالنه برنامه ها و جشانواره هااي ورزشاي متعاددي را برگازار‬

‫مي كنند‪ .‬در كشورهاي صنعتي‪ ،‬همان طور كه در بخش هااي قبلاي بياان شاد‪ ،‬شاركت هااي بيماه‪،‬‬

‫كارفرمايان در شركت ها‪ ،‬سازمان هاي خيريه وحتي احزام سياسي در زمينة ورزش هاي تفريحاي و‬

‫فراغتي فعال شده اند (داليل اين كار پيش از اين به طور مفصل توضيح داده شده است)‪ ،‬اما نكتة مهو‬

‫در تكامل ورزش امروز و فردا اين است كه ورزش از شكل سنتي و قبلاي خاود خاار شاده اسات‬

‫امروزه ورزش ها را به صورت زير طبقه بندي مي کنند‪ :‬ورزش قهرماني ياا رقاابتي‪ ،‬ورزش همگااني‬

‫تفريحي يا فراغتي‪ ،‬ورزش هاي سالني و فضاي باز‪ ،‬ورزش هاي طبيعي‪ ،‬ورزش هاي ساحلي‪ ،‬ورزش‬

‫هاي ماجراجويانه‪ ،‬ورزش هاي باشگاهي‪ ،‬ورزش هاي انفرادي يا گروهي و باالخره ورزش هايي كاه‬

‫با انگيزة شخصي و به صورت دلخواه توسط او انجام مي شوند‪.‬‬

‫تعريف هاي جديد از دهة ‪ 71‬قرن بيستو به وجود آمده اند و به اين ترتيب بازي‪ ،‬لذت‪ ،‬تندرستي‬

‫و شادابي‪ ،‬در موارد بسيار زيادي‪ ،‬وارد مقوله فراغت شده اند‪ .‬ورزش هاي جديدي به وجود آمده اند‪،‬‬

‫گروه هاي ورزشي جديدي تشكيل شده اند (خانو ها‪ ،‬کهنسال‪ ،‬معلوالن‪ ،‬خانواده) و باه ايان ترتياب‬

‫انتظارات از ورزش رشد يافته است‪.‬‬

‫ورزش از نظر اقتصادي و سياسي مورد حمايت بسيار زياد قرارگرفته و مشاغل بسيار زيادي در رابطه‬

‫با ورزش و به ويژه ورزش در اوقات فراغت به وجود آمده اند كه در آينده باازهو افازايش خواهناد‬

‫يافت‪.‬‬

‫همة اين تحوالت به اين دليل بوده است در ‪ 31‬سال گذشته با توجه به رشد علوم مختلاف از جملاه‬

‫پزشكي‪ ،‬روان شناسي‪ ،‬جامعه شناسي و تربيت بدني‪ ،‬مشاخص شاد كاه ورزش چاه تاأثير مثبتاي در‬

‫سالمت جسو و روان انسان ها دارد و چگونه مي تواند از بروز بسياري از بيمااري هاا و آسايب هاا‬

‫موثر است‪ .‬به همين دليل هو امروزه در بسياري از كشورها ماو عظيماي از روي آوردن باه تحارك‬

‫‪245‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫بيشتر ديده مي شود كه بي گمان در آينده روند هرچه سريع تري خواهد يافت‪ .‬ورزش و حركات در‬

‫آينده هسته اصلي گذران اوقات فراغت خواهد بود‪ .‬انسان ها در آينده بيشاتر از اماروز باه اهميات و‬

‫تأثير ورزش در سالمت و افزايش توان كار (كارايي) و نياز باه نقاش ورزش در رشاد و شاكوفايي‬

‫خالقيت ها پي خواهند برد‪ .‬به همي ن دليل هاو آن گاروه از ورزش هااي تفريحاي كاه نشاام تار و‬

‫خالقيت بيشتري را به همراه مي آورند و سبب كسب تجربيات لذت بخش بيشتري مي شوند‪ ،‬بيشاتر‬

‫گسترش پيدا خواهند كرد‪.‬‬

‫اين نظريه كه ورزش هاي متداول و پرطرفدار کنوني در آينده روندي نزولي پيدا خواهند كارد را نياز‬

‫نمي توان به هيچ وجه تاييد كرد‪ .‬تنها به وسيلة اين ورزش هاي محبوم و پرطرفادار اسات كاه ماي‬

‫توان توده هاي مردم را به ورزش عالقه مند كرد‪ .‬ورزش هايي كه جديدا" به وجود مي آيند بيشتر ياا‬

‫گران هستند و اقشار متوسط و پايين جامعه قادر به انجام آنها نيستند‪ ،‬يا به صورت ياز ماو كوتااه‬

‫مدت‪ ،‬پس از زمان كوتاهي از بين مي روند‪ ،‬يا فقط در نقام خاصي از جهان قابل اجارا هساتند وياا‬

‫براي اجرايشان به توانايي هاي بسيار زيادي نياز است‪ .‬اما اگر هاو بتوانناد مانادگار شاوند‪ ،‬در كناار‬

‫ورزش هاي متداول و پرطرفدار قرار مي گيرند‪ .‬براي تعدادي از ايان ورزش هااي جدياد‪« ،‬آماادگي‬

‫جسماني كالسيز» كه آن را فقط از طريق پرداختن به ورزش هاي سنتي ماي تاوان باه دسات آورد‪،‬‬

‫شرم اوليه است‪ .‬بنابراين مي توان گفت در آينده ورزش هاي سنتي و جديد در كنار هو و به موازات‬

‫يکديگر وجود خواهند داشت‪ .‬در آينده نيز‪ ،‬مانند امروز درصد افرادي كه ورزش هاي تفريحي را باه‬

‫عنوان روشي براي گذران اوقات فراغت انتخام خواهند كرد به سطح تحصيالت افراد بستگي خواهد‬

‫داشت‪ .‬نتايج همة تحقيقاتي كه تا امروز در سراسر جهان انجام پذيرفته نشان ماي دهاد كاه هار چاه‬

‫تحصيالت بيشتر باشد‪ ،‬آشنايي با فوايد ورزش بيشاتر شاده و بيشاتر باه ورزش پرداختاه ماي شاود‬

‫(‪.)111‬‬

‫البته ساير عوامل اجتماعي و اقتصادي نيز تأثير فراواني بر روناد توساعه ياا نازول احتماالي جايگااه‬

‫ورزش در اوقات فراغت خواهند داشت كه از آن جمله مي توان از امكاناات و تأسيساات عماومي و‬

‫نيز امكانات شخصي نام برد‪.‬‬

‫‪246‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫در آينده بايد بيش از امروز براي ورزش در اوقات فراغت فرهنگ سازي كرد و باتوجه به هرچاه‬

‫صنعتي تر شدن جوامع و خطر بي تحركي در زندگي روزانه‪ ،‬مردم را به ساوي تفريحاات هماراه باا‬

‫تحرك تشويق كرد‪ .‬اگر امروز از ورزش به عنوان نماايش صاحبت ماي شاود‪ ،‬ايان فقاط در ورزش‬

‫قهرماني يا حرفه اي موضوعيت دارد و ورزش فراغتي اين گونه نيست‪ .‬در آينده نيز اين دوگانگي در‬

‫ورزش وجود خواهد داشت و بيشتر سرمايه گاذاري هااي حمايات كننادگان ماالي (اسپانسارها) در‬

‫ورزش‪ ،‬در زمينة ورزش قهرماني يا حرفه اي خواهد بود‪ ،‬زيرا هدف آنها كساب ساود بيشاتر اسات‪.‬‬

‫بنابراين تنها بودجه هاي عمومي و نيز شخصي و در كنار آنها كمز شركت هاي بيمه‪ ،‬ساازمان هاا و‬

‫ارگان هاي خيريه و به طور كلي همة نهادهايي كه باه فكار ساالمت جسامي و رواناي و نياز تعاالي‬

‫انسان ها هستند‪ ،‬را مي توان و بايد در زمينة ورزش در اوقاات فراغات باه گرفات‪ .‬باي گماان هماة‬

‫دگرگوني ها به ساختار اجتماعي از نظر هرم سني نيز بستگي دارد‪ .‬هر چه جامعه اي مسن تار باشاد‪،‬‬

‫به همان اندازه اصطالحاتي از قبيل سالمت‪ ،‬استقامت و آمادگي جسماني‪ ،‬اهميات بيشاتري پيادا ماي‬

‫كنند و ورزش هاي رقابتي يا قهرماني كو اهميت تر مي شوند‪ .‬از طرف ديگر‪ ،‬نوجوانان و جواناان در‬

‫همة جوامع بيشتر به بازي هاي گروهي و مهيج از قبيل فوتباال‪ ،‬واليباال‪ ،‬بساكتبال و ‪ ...‬ورزش هااي‬

‫انفرادي كه بيشتر حس ماجراجويي آنهاا را تحرياز ماي كنناد‪ ،‬مانناد اساكيت‪ ،‬دوچرخاه ساواري‬

‫كوهستان و نيز ورزش هايي مانند ايروبيز (به ويژه خانمهاي جوان) عالقه مند مي شوند(‪. )131‬‬

‫در آينده نيز با توجه به اين آگاهي ها‪ ،‬بايد برنامه ريزي و سازماندهي براي گروه هاي سني مختلاف‬

‫صورت پذيرد‪ .‬در هر حال در آينده نيز اين تناقص وجود خواهد داشت كه از يز سو افراد بيشاتري‬

‫به اهميت روز افزون ورزش هاي تفريحي و فراغتي پي مي برند و مايال باه گاذران هار چاه بيشاتر‬

‫اوقات فراغت خود از طريق آن هستند و از طرف ديگر با كمبود امكاناات و موقعيات هااي مناساب‬

‫مواجه مي شوند‪ .‬بنابراين بايد با شناخت شرايط آينده‪ ،‬از امروز طراحاي مناسابي صاورت پاذيرد تاا‬

‫امكان پاسخگويي به همة اقشار عالقه مند اعو از كودك‪ ،‬نوجوان‪ ،‬جوان‪ ،‬ميانسال‪ ،‬كهنسال‪ ،‬مارد‪ ،‬زن‪،‬‬

‫معلول يا غير معلول فراهو شود‪ .‬به اين منظور كمز گرفتن ازفناوري هاي روز و مديريت پيشرفته از‬

‫ضروريات انكارناپذير است‪ .‬همچنين آگاهي از اين نكته نيز ضاروري اسات كاه نقاش ورزش هااي‬

‫‪247‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫فراغتي در پيشگيري از آسيب هاي جسمي و رواني در آينده بسيار پررنگ تر از امروز خواهد باود و‬

‫مرزهاي بين سالمت و اوقات فراغت نزديز تر مي شود‪ .‬از اين رو نياز باه کارکنااني كاه هاو خاود‬

‫كامال" فعال باشند و هو بتوانند رابطه اي هرچه محکو تر بين شرايط جسماني‪ ،‬محيط زيست و نحوة‬

‫زندگي برقرار کنند‪ ،‬كامال" مشهود خواهد بود‪ .‬بنابراين گروه هاي ورزشي بايد كامال" با هدف تشكيل‬

‫شد و آنها را هرچه بهتر سازماندهي و اداره شوند‪ .‬عالوه بر همة اينها‪ ،‬بايد تحقيقات روز افزوناي در‬

‫زمينة ورزش هاي تفريحي‪ ،‬اوقات فراغت و سالمت چه از ديدگاه جامعه شاناختي و چاه از ديادگاه‬

‫پزشكي و علوم تجربي انجام پذيرد‪.‬‬

‫پرسش ها‬

‫‪ .1‬سياست گذاري هاي فرهنگي‪ ،‬هنري و ورزشي در مورد اوقات فراغت بايد با توجه باه چاه‬

‫عواملي باشد‬

‫‪ .2‬چگونه مي توان با سياست گذاري هاي مناسب پاسخگوي نيازهاي همة اقشار جامعه بود‬

‫‪ .3‬سياست گذاريها بايد به توسط چه افرادي صورت پذيرد‬

‫‪ .4‬بهترين نوع برنامه ريزي براي تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي كادام اسات و باه چاه‬

‫علت‬

‫‪ .5‬وظايف برنامه ريزان دست اندركار اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات ساالو و ورزش هااي تفريحاي‬

‫چيست‬

‫‪ .6‬در روند تصميو گيري براي فعاليت هاي فراغتي‪ ،‬تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي بايد‬

‫به چه نكاتي توجه داشت‬

‫‪ .7‬نقش رهبري در مديريت اوقات فراغت‪ ،‬تفريحات ساالو و ورزش هااي تفريحاي چيسات‬

‫توضيح دهيد‪.‬‬

‫‪248‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ .8‬ضرورت وجود برنامه هاي جايگزين مناسب چيست‬

‫‪ .9‬نحوة تأمين منابع مالي تفريحات سالو و ورزش هاي تفريحي چگونه است‬

‫‪ .11‬به چه دليل عالوه بر بودجه هاي دولتي‪ ،‬بايد از ساير منابع نيز استفاده كرد‬

‫‪ .11‬به چه دليل براي شركت هاي بيمه اقتصادي تر است كه در زمينة تفريحات سالو و باه وياژه‬

‫ورزش هاي تفريحي سرمايه گذاري كنند‬

‫‪ .12‬چگونه مي توان بخش خصوصي را به سرمايه گذاري در امر ورزش هااي تفريحاي تشاويق‬

‫کرد‬

‫‪ .13‬آينده اوقات فراغت و ورزش هاي تفريحي را چگونه مي بينيد‬

‫منابع‪:‬‬

‫‪ )1‬اسالم و اوقات فراغت‪ ,‬مجلة تربيت شمارة ‪ ،11‬سال هفتو‪ ،‬تابستان ‪.1371‬‬

‫‪ )2‬آرون‪ ,‬ريمون‪ .‬مراحل اساسي انديشه در جامعه شناسي‪ ,‬ترجمة باقر پرهام‪ ,‬شركت سهامي كتام‬

‫هاي جيبي تهران‪1356. ،‬‬

‫‪ )3‬اماميان‪ ،‬عفت السادات؛ پيري‪ ،‬سولماز؛ ماندگار‪ ،‬محمدحسين‪ .‬از قلب خود مراقبت كنيو‪ ،‬نشر‬

‫نگارينه‪ ،‬چاپ دوم‪1381 ،‬‬

‫‪ )4‬بادامپور‪ ,‬زهرا‪ .‬بررسي نحوة گذران اوقاات فراغات ايرانياان در دورة صافوي‪ ،‬دانشاكدة علاوم‬

‫اجتماعي دانشگاه تهران‪ ,‬تهران‪1353 ،‬‬

‫‪ )5‬بررسي وضعيت اوقات فراغت جوانان‪ ،‬گزارش ملي جوانان‪ ،‬سازمان ملي جوانان‪1381 ،‬‬

‫‪ )6‬تاثير فعاليت هاي ورزشي بر کاهش هزينه هاي دارو و درمان در شارکت هااي وابساته و تابعاه‬

‫وزارت نيرو‪ ،‬دبيرخانة شوراي مرکزي وزارت نيرو‪.1385 ،‬‬

‫‪ )7‬تندنويس‪ ,‬فريدون‪ .‬جايگاه ورزش در اوقات فراغت زناان ايراناي‪ ،‬مجلاة حركات‪ ،‬شامارة ‪,21‬‬

‫تابستان ‪.1381‬‬

‫‪249‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ )8‬تندنويس‪ ,‬فريدون‪ :‬جايگاه ورزش در اوقات فراغت مردم ايران‪ ,‬مجله پژوهش در علوم ورزشي‬

‫سال اول زمستان ‪. 81‬‬

‫‪ )9‬تندنويس‪ ,‬فريدون‪ .‬نحوة گذراندن اوقات فراغت دانشجويان كشور‪ ،‬پايان نامه دكتاراي‪ ,‬تهاران‪.‬‬

‫‪.1375‬‬

‫‪ )11‬جاويد‪ ,‬سيروس‪ .‬سكته قلبي‪ ،‬به سفارش انتشارات سازمان تربيت بدني‪ ,‬انتشارات يزداني‪ ،‬تهران‬
‫‪1383‬‬
‫‪ )11‬جاللي فراهاني‪ ,‬مجيد‪ .‬تربيت بدني و ورزش معلولين‪ ,‬جزوة درسي‬

‫‪ )12‬حييو‪ ،‬فرهنگ معاصر‪ ،‬انگليسي فارسي‪1385 ،‬‬

‫‪ )13‬خليل زاده ‪ ،‬علي ؛ كوهستاني‪ ,‬حسينعلي‪ .‬پژوهش دراوقات فراغت و راه هاي بهاره وري از آن‬

‫(بي تا)‬

‫‪ )14‬دهخدا‪ ,‬علي اكبر‪ ,‬لغت نامه‪،‬‬

‫‪ )15‬رابينز‪ ,‬دي سنزو‪ .‬مباني مديريت‪ ,‬ترجمه محماد اعراباي حمياد رفيعاي‪ ,‬بهاروز اساراري‪ ,‬دفتار‬

‫پژوهش هاي فرهنگي‪ ،‬چاپ چهارم ‪.1385‬‬

‫‪ )16‬روزنامة ايران‪ ،‬مورخ ‪ ،85/9/5‬صفحة اجتماعي‪.‬‬

‫‪ )17‬روزنامة جوان‪ ،‬شمارة ‪ 1856‬يكشنبه ‪ 11‬مهر ‪.1384‬‬

‫‪ )18‬روزنامه همشهري شماره ‪ 31 ,3815‬شهريور ‪1384‬‬

‫‪ )19‬سيماي مرگ و مير در ‪ 23‬استان كشور در سال ‪ 1382‬در ‪ 23‬استان كشور‪ ,‬تحليال و تادوين‬

‫دكتر محسن نقاوي – اپيدميولوژيسات معاونات ساالمت وزارت بهداشات درماان و آماوزش‬

‫پزشكي‪ ،‬تير‪.1384‬‬

‫‪ )21‬صدا و سيماي جمهوري اساالمي اياران‪ ,‬ساهو ورزش در اوقاات فراغات‪ ،‬مركاز تحقيقاات و‬

‫مطالعات صدا و سيماي جمهوري اسالمي ايران‪.1366 ،‬‬

‫‪ )21‬صديق‪ ,‬عيسي‪ .‬تاريخ فرهنگ ايران‪ ،‬بي تا‪.‬‬

‫‪251‬‬
 ‫‪Wondershare‬‬
‫‪PDFelement‬‬

‫‪ )22‬عليزاده‪ ,‬محمدحسين؛ قره خانلو‪ ,‬رضا‪ .‬بررساي چگاونگي گاذران اوقاات فراغات جانباازان و‬

‫معلولين با تاكيد بر نقش تربيت بدني و ورزش‪ .‬مجله حركت شمارة ‪ ،6‬پائيز‪.1379‬‬

‫‪ )23‬فر الهي‪ ,‬نصرت اله‪ .‬بررسي جايگاه تربيت بدني در گذران اوقات فراغات دانشاجويان دختار‬

‫دانشگاه تهران‪ ،‬پايان نامة كارشناسي ارشد‪.1373 ،‬‬

‫‪ )24‬گزارش عملكرد فعاليت هاي اوقات فراغت‪ ,‬سازمان ملي جوانان‪.1383،‬‬

‫‪ )25‬گودرزي‪ ,‬محمود؛ اسدي‪ ,‬حسن‪ .‬تحليل ميزان و نوع فعاليت هاي فراغتاي و ورزشاي اساتادان‬

‫دانشگاه تهران‪ ,‬مجله حركت شمارة ‪ 4‬بهار ‪1379.‬‬

‫‪ )26‬آوست‪ ،‬ديوار؛ ايوچر‪ ،‬چارلز‪ .‬مباني تربيت بدني و ورزش ها‪ ،‬ترجمة احمد آزاد‪ ,‬انتشارات كميتة‬

‫ملي المپيز جمهوي اسالمي ايران‪ ،‬تهران‪.1374‬‬

‫‪ )27‬چرنوشنکو‪ ،‬ديويد‪ .‬مديريت پايدار ورزش‪ ،‬ترجمة مهري آزادي‪ ,‬انتشارات كميتة ملاي المپياز‪،‬‬

‫‪.1384‬‬

‫‪ )28‬معاني االخبار صفحه ‪325‬‬

‫‪ )29‬معين‪ ,‬محمد‪ .‬فرهنگ معين فارسي؛‬

‫‪ )31‬مز گالين‪ ,‬جر ‪ .‬آمادگي جسماني پويا‪ ،‬ترجمة فاطمه پسند‪ ،‬نشر چكامه‪ ،‬چاپ اول‪1384 ،‬‬

‫‪ )31‬منصوري‪ ,‬ناهيد‪ ,‬ضيايي چوپانان‪ ,‬سعيد‪ .‬بررسي نحوة گذراندن اوقاات فراغات داناش آماوزان‬

‫دورة متوسطه فارسال‪ ,‬گروه آموزشي علوم اجتماعي متوسطه شهرستان فارسال‪1371. ،‬‬

‫‪ )32‬نمازي زاده‪ ،‬مهدي؛ سلحشور ‪ ،‬بهمان‪ .‬تربيات بادني عماومي ‪ ،‬انتشاارات سامت چااپ دوم‪،‬‬

‫‪.1367‬‬

‫‪ )33‬نيرو و نشام‪ ،‬ادارة كل تربيت بدني وزارت آموزش و پرورش‪ ،‬جلد ششو‪.1362،‬‬

‫‪ )34‬هيوود‪ ,‬لس و همكاران‪ .‬اوقات فراغت‪ ,‬ترجمه محمد احساني‪ ,‬پژوهشكدة تربيت بدني و علاوم‬

‫ورزشي‪.1381 ،‬‬
‫)‪35‬‬ ‫‪Aristoteles: Politik. Buch II, Aristoteles Werke in Deutscher Übersetzung Bd. 9‬‬
‫‪hg. Von Helmut Flashar, übersetzt und erläutert von Eckart Schütrumff Berlin‬‬
‫‪1991‬‬

‫‪251‬‬
 Wondershare
PDFelement

36) Arme und Alte sehen mehr TV als Reiche und Junge. Yahoo Nachrichten de.
22.10.2006
37) Bach, Gunolf: Doping im Breitensport, in WHV – Vereinshilfe vom 28. Ortober
in http// www.deutscher Hockey – bund . de
38) Balster, Klaus, Kinder mit mangelnden Bewegungserfahrungen, Teil 1 Februar
Duisburg 2003
39) Bässler, Roland: Freizeit Und Sport in Österreich, Band 1: Angebotsstrucktur
Wien 2005
40) Beiträge Zur Geselschaft und Bildungspoliti in Institut der deutschen Wirtschaft
Köln 2003
41) Blücher, Viggo: Theoretische und empirische Befunde zur Entwicklung der
wachsenden Freizeit, in Kölner Zeitschrift fur Soziologic und Soziopsychologie
Nr.26, 1974
42) Brettschneider ‚ W.D: Fett, faul, Fernsehsühtig – Europas junge Generation auf
Prüfestand. Vortrag auf dem Wissenschafsforum des Turnfest Akademie Berlin
2005
43) Bullinger, H, Zukunft der Arbeit in einer altenden Gesellschaft, Broschürenreihe
Demographic und Erwerbsarbeit, Stuttgart 2001
44) Bühl , Walter : Eine Zukunft für Deutschland. Grundlinien der technologischen ,
geselschaftlischen und politischen Entwicklung , München 1999
45) Carlson, E: Reynold Recreation and Leisure, The Changing Seince, wadsworth
Publisching comany, Inc Belmont, California Third Ed 1979
46) De Grazia, Sebastian: Der Begriffe der Musse, in Scheuch, Erwin K. /
Meyersohn, Rolf (Hg): Soziologie der Freizeit, Köln 1972
47) Dumazedier, Joffer: Toward a society of Leisure London/ New York 1967
48) Elias, Norbert: über den Prozess der Zivilisation. soziogenetische und
Psychgenetische Untersuchungen (2.Bde) Frankfurt aM 1990
49) Fischer,Peter,Wirbelsäule Fitness,Ihr personal-Trainer bei Verspannung ,
Schmerzen , schlechter Haltung.Trias Verlag 2006
50) Forschungsinstitut für Freizeit und Tourismus FIF Universität Bern
51) Frankreich im Überblick – Kultur und Freizeit – Ministere des Affaires etrano
28.6.2006

252
 Wondershare
PDFelement

52) Friedman, M.S : "impact of changes in Transportation and Commuting Behaviors

During the 1996 Summer Olympic Games in Atlanta on Air Quality and
childhood Asthma" Journal of American Medication Association. ET AL 2001
53) Gesundheit Pro-Freizeitsport. So können Sie Knöchel – Verletzungen Vorbeugen.
Apotheken Umschau 2001
54) Giegler, Helmut: Dimensionen und Determinanten der Freizeit. Eine
Bestandsaufnahme der Sozial wissenschaftlichen Freizeitforschung ‚Opladen
1982
55) Hörning ‚ Karl H ⁄ Gerhard ‚ Anette ⁄ Michailow ‚ Mathias : Zeitpioniere ‚
Flexible Arbeiszeiten ‚ neuer Lebensstil ‚ Frankfurt a M .1991
56) Green Games Watch 2000. 2000 After the Games: Ongoing ecologically
sustainable development management at Homebusch Bay an other Sydney
Olympic venues
57) Gross ‚Peter ‚Garhammer, Manfred: Freizeitmarkt ‚Dienstleistungen und
Häuslicher Freizeitpfad, Institut für landes – und Stadtentwicklung des landes
Nordrhein – westfallen, Dortmund 1988
58) Habermas, Jürgen: Die Moderne – ein Unvollendetes Projekt, in welsch
Wolfgang (Hg) Wege aus der Moderne ‚Weinheim 1988
59) Hitzler, Rohald: Lebensstile und Freizeiträume. Von deutscher Gemütlichkeit zu
globaler Heimatlosichkeit? in Freizeit padagogig Nr. 10 1988
60) Horch, Heinz, Dieter, Prof. Dr. Events im Sport, Marketing, Management,
Finanzierung, Band 1, Deutsche Sporthochschule Köln 2004.
61) http// shortnews, stern. de/ shownews 2.6.2006
62) http//www.aerzteblatt------de/V4/news/news aps?/ id=12740
63) http//www. Deutschland_tourismus. de.
64) http// www.diet-aachen de./ Teachers News 29.10.2000
65) http:// www euro. who int / media centre/ RR/ 2006/ 2006/05/08-1? Language=
German
66) http//www euro. who. int/mediacentre//rr /2006/20062528-1? Language= German
67) http//www.forsea.de/aktuelles/un standard rules.shtml # seitenanfang
68) http//ww.med.Uni_jena .de/ Klinikmagazin/ archive/ km 601/ kmonline/ wifo.
Htm 2006

253
 Wondershare
PDFelement

69) http:// www. Wrongdiagnosis. Com/o/ obesity/ stats. Country. Htm 2006
70) Huck, Gerhard: Freizeit als Forschungs problem, in ders: Sozialgeschichte der
Freizeit, Untersuchungen zum Wandel der Altagskultur in Deutschland
Wuppertal 1980
71) International Olympic Committee 2000 .Agenda for Sport . Lausanne Author
72) Kant – Theorie – Werkaufgabe Bd Xl, hg, Wilhelm Weischedel, Frankfurt a.M.
1964
73) Kelly, John: Freedom To Be, A New Sociology of Leisure New York/ Londen
1987
74) Korff, Wilhelm: Christlicher Glaube als Konkreter Moral. Überlegungen zum
Verhältnis von Religion und Ethos, in Herder Korrespondenz 44 (1990)
75) Kosel, Horst, Sport ohne Wenn und Aber. Ratgeber für den behinderten
Menschen Köln 2005
76) Kramer, Olaf : Freizeit ist wichtig für Körper, Geist und Seele in Leipziger
Zeitung 15.6.2006
77) Kreibich ‚ Rolf : Zukunftsforschung und Freizeitwissenschaft in Freizeit und
Forschung Köln 2006
78) Kuhn, Karl: Die Volkswirtschaftliche Bedeutung von Gesundheitsmanagement
im Unternehmen. Weinheim 2000
79) Kuhn, Karl, Mit Qualität in der Gesundheit förderung Zu mehr Gesundheit in
Betrieb, München 2001
80) Kultur, Sport, Freizeit, neue Wege, Chancen und Anforderungen vor Ort,
Beschluss des Vorstandes der Bundes SGK 1. Mârz 2002.
81) Lippel Bodo, Die Bedeutung der Freizeit in der modernen Gesellschaft aus
Sozialethischer Perspektive . Lizentiatsarbeit Zur Erlangen des Lizentiats der
Theologie an der Katholisch – Theologischen Fakultat der Ludwig – Maximilians
– Universität München 1995
82) Luetkens, S. A., Das Europäische Jahr der Erziehung durch Sport-Chancen für die
heranwachsende Generation, Fokusheft des Bayerischen Jugendrings: Sport-
Bewegung- Gesundheit, München 2004.

254
 Wondershare
PDFelement

83) Lüdtke, Hartmut: Jugendliche in Organisierter Freizeit, Ihr Soziales Motivation –

Und Orientierungsfeld als Variable des inneren System von Jugendfreizeitheimen
Weinheim/ Basel 1972
84) Lüdtke, Alf: : Arbeitsbeginn ‚ Arbeitspausen, Arbeitsende, Skizzen Zu
Bedürfnisbefriedigung und Industriearbeit in 19. und frühen 20. Jahrhundert, in
Huck Gerhard (Hg.) Sozialgeschichte der Freizeit.Untersuchungen zum Wandel
der Alltagskultur in Deutschland ‚ Wupertal 1980
85) Lüdtke, H. Die Zeit der Soziologie, in ihr und um sie herum. Abschiedsvorlesung
an der Universität Marburg am 09.Februar 2005
86) Mansdorf,Sigrid: Der Schmerz im Knie- und Arthrose an sich.Amazon Verlag 2000
87) Manzenreiter, Wolfram, Freizeit und freie Zeit in der Postindustriellen
Geselschaft Japan, Universitat Wien 2004
88) Michels, H. , Petrs, K./ Tokarski,W. : Padagogik der Freizeit und Sport,
Sammelband Padagogik der Freizeit Balmannsweiler 2003
89) Miessner , Wolfgang , Richtig Trainieren mit Pulsuhr , Taschenbuch 2003
90) Montfort, Christian: Herz – Kreizlauf verstehen und länger leben – alle meine
Rezensionen ansehen. Köln 2006
91) Müller ،Hansreudi :Der Tourismus vor großen Herausforderungen

،Forschungsinstitut der Universität Bern 2006

92) Mumma ، T: Guide to resource efficient building elements ، 6 t ed. Center for

Resourceful Building Technology

93) Münchener Stadtgespräche,Nr. 36 /Mäz 2005
94) Nahrstedt, Wolfgang: Leben in freier Zeit . Grundlagen und Aufgaben der
Freizeitpädagogig ‚ Darmstadt 1990
95) Narstedt, Wolfgang: Die Entstehung der Freizeit. Dargestellt am Beispiel
Hamburgs. Ein Beitrag zur Struktur geschichte und zur Struktur geschichtlichen
Grundlagen der Freizeitpädagogik, Göttingen 1992
96) Nauck, Bernhard: Konkurrierende Freizeitdefinitionen und ihre Auswirkungen
auf Forschungspraxis der Freizeitsoziologie in Kölner Zeitschrift für Soziologie
und Sozialpsychologie Nr. 35 1983
97) Neulinger, John, The Psychology of Leisure, Springfield 1981

255
 Wondershare
PDFelement

98) Novak ‚G Peleuze ‚ M. Child and Adodescent Development, , SAGE Publication

Londen 2004
99) Opaschowski, Horst: Pädagogik der Freizeit. Grundlegung für Wissenschaft und
Praxis, Bad Heilbrunn 1976
100) Opaschowski, Horst: Einführung in die Freizeitwissenschaft, Opladen 1994
101) Opaschowski, Horst,: Zukunft: Freizeit: Wissenschaft Festschrift zum 65.
Geburtstag von Univ. Prof. Dr. Horst W. Opaschowski 2005
102) Parker, S: Leisure and Work, Georg Allen and Unwin London 1983
103) Petry, K., Jesse, B., Tokarski, W., Wie sieht die bewegte Zukunft aus?
Veröffenlichungen der Deutschen Sporthochschule Köln Sport und Buch Strauß.
Bd 14 2004
104) Pichler,Andreas: Arbeit und Freizeit, Die Bedeutung des betriebsinternen
Freizeitmanagement im Entpolarisierungsprozess. Linz 1991
105) Pohl, Rudolf: Praxis der Freizeiterziehung geistig Behinderten in Kerkhoff,
Winfried: (Hrsg) Freizeitchancen und Freizeitlerner für behindert kinder
und Jugendliche Berlin Marhold 1982
106) Prahl, Hans Werner: Wird die Zeit knapp? Vom Streit der Soziologen um die
Zeit, Bielefeld 1990
107) Prahl, Hans-werner: Freizeit soziologie, Entwicklung, Konzepte, Prespektiven,
München 1977
108) Präventive und Rehabilitative Sportmedizin der Technischen Universität
München – Freizeit + Medizin 24.8.2006
109) Preuss. H. Olympische Spiele 2012 in Deutschland? Ihre ökonomischen
Auswirkungen Singer Verlag 2003.
110) Rapoport, Rhona ‚ Rapoport, Robert ‚ Four Themes in the Sociology of Leisure
in Britisch Journal of Socielogy Nr.25 1974
111) Reick, Ch.: Formen und Ausprägungen neuer Arbeits – und Organisations
formen. In M. Kastner, (Hrsg) Gesundheit und Sicherheit in Arbeits- und
Organisationformen der Zukunft, Bremerhaven 2001
112) Schäzer, W: Doping im Sport (institute für Biochemie der deutschen
Sporthochschule Köln). In http//www. Dshs_koeln. De/ biochemie/ rubriken/ 07-
info_02.pdf

256
 Wondershare
PDFelement

113) Scheuch, Erwin: Die Problematik der Freizeit in der Massengesellschaft in

Scheuch, Erwin/ Meyersohn, Rolf (Hg), Soziologie der Freizeit Köln 1972
114) Sport in England. Survey of custum http// www. Sportengland. Org/
national_benchmarfinal pdf 2001
115) Tatsachen über Deutschland. de/de/kultur medien. Html 28.112006
116) Tatsachen über Deutschland, Freizeit + alte Menschen. http//www.google.com/
search? Q= Freizeit %28 alte + menschen= deb/r= 8 start = 108 sa=N 2006
117) Taylor, Frederick: Die Grundsätze Wissenschaftlicher Betriebsführung, München,
Berlin 1919
118) Tokarski, Walter, Freizeit und Sport in einer sich wandelnden Gesellschaft. In R.
Popp. Zukunft Freizeit – Wissenschaft, Münster 2005
119) Tokarski, W: Freizeit- Und Lebensstile älterer Menschen. Kasseler
Gernotologische Schriften Kassel 1989
120) Tokarski,W: Freizeit- oder Arbeitsgeselschaft? In Barz, H, Kampik, w, Winger,
Th & Teuber St. (Hrdg) Neue Werte neue Wünsche. Düddeldorf 2001
121) Tokarski, Walter : Rektor der Deutschen Sport hochschule köln und Leiter des
1998 gegrndeten Institut für Freizeitwissenssenschaft in einem Interwu. 2005
122) Tokarski/ Schmitz, Freizeit, Stuttgart 1985
123) Tokarski .٫ W.٫ Steinbach ٫ D. ٫ Petry ٫ K. Two Pleyer – one Goal ?
Sportsturukturen im Europäischen Union. Aachen 2004
124) Van der Loo, Hans: Modernisierung. Projekt und Paradox München 1992
125) Vester, Heinz- Günter, Zeitalter der Freizeit, Eine soziologische
Bestandaufnahme, Darmstadt 1988
126) Vetter, C. Eieterich, C. und Acher: Krankneits bedingte Fehlzeiten in der
deutschen Wirtschaft. In B. Badura ⁄ M Litsch und C. Vetter (Hrsg.) Fehlzeiten
Report Berlin 2001
127) Vorläufige “World Travel Monitor Ergebnisse ” von IPK International zur ITB
Berlin Messege 2006
128) Vornholz, Günter, Finanzierung von Sport – und Freizeitanlagen verlag
Hofmann, Schorndorf 2005
129) Weber. Erich, Das Freizeitproblem , Anthropologisch padagogische
Untersuchung, München/ Basel 1963

257
 Wondershare
PDFelement

130) Weber , Herbert : Chancen und Risiken des Freizeitbereiches in der “ rund um die
Uhr aktiven Geselschaft ” Münster / Hamburg 1992
131) Wopp, Ch.: Welchen Sport treiben wir morgen? Szenarien zum Sport in einer
sich wandelden Gesellschaft. Vortrag auf dem Wissenschaftsforum der Turnfest –
Akademie Berlin 2005
132) World Travel Monitor informiert IPK international: Vorläufige World Travel
Monitor Ergebnisse 10.3.2006

258