VẬN DỤNG DẠY HỌC THEO

ĐỊNH HƯỚNG STEM

vectorstock.com/10212088

Ths Nguyễn Thanh Tú

eBook Collection

VẬN DỤNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG

STEM THÔNG QUA CHUYÊN ĐỀ HỌC TẬP
HÓA HỌC 10 TRONG VIỆC PHÒNG CHỐNG
CHÁY NỔ NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
VẬN DỤNG KIẾN THỨC KỸ NĂNG
WORD VERSION | 2023 EDITION
ORDER NOW / CHUYỂN GIAO QUA EMAIL
TAILIEUCHUANTHAMKHAO@GMAIL.COM

Tài liệu chuẩn tham khảo

Phát triển kênh bởi
Ths Nguyễn Thanh Tú
Đơn vị tài trợ / phát hành / chia sẻ học thuật :
Nguyen Thanh Tu Group

Hỗ trợ trực tuyến

Fb www.facebook.com/DayKemQuyNhon
Mobi/Zalo 0905779594
 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

DƯƠNG THỊ KHÁNH LY DƯƠNG THỊ KHÁNH LY

VẬN DỤNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG STEM VẬN DỤNG DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG STEM
THÔNG QUA CHUYÊN ĐỀ HÓA HỌC TRONG VIỆC THÔNG QUA CHUYÊN ĐỀ HÓA HỌC TRONG VIỆC
PHÒNG CHỐNG CHÁY NỔ NHẰM PHÁT TRIỂN PHÒNG CHỐNG CHÁY NỔ NHẰM PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC KỸ NĂNG NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC KỸ NĂNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM HÓA HỌC

CHUYÊN NGÀNH LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
BỘ MÔN HÓA HỌC
LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM HÓA HỌC Mã số: 8140212.01

Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM THỊ KIM GIANG

HÀ NỘI – 2023 HÀ NỘI – 2023

 LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Trong bước hành trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này, em xin dành STT Chữ viết tắt Nghĩa tiếng Anh Nghĩa tiếng Việt
lời cảm ơn chân thành đến những người đã luôn bên cạnh và hỗ trợ em từng bước đi
1 CĐHT Chuyên đề học tập
trên con đường học tập và nghiên cứu.
2 DHDA Dạy học dự án
Em xin chân thành cảm ơn TS Phạm Thị Kim Giang - người thầy hướng dẫn
3 GDPT Giáo dục phổ thông
tận tâm, đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để chỉ dạy, hướng dẫn em trong quá
trình thực hiện luận văn. Cô đã truyền đạt những kiến thức quý báu và kinh nghiệm 4 GDPT Giáo dục phổ thông

thực tiễn, giúp em hoàn thành luận văn một cách tốt nhất. 5 GQVĐ Giải quyết vấn đề
Em xin bày tỏ lòng biết ơn tới tập thể các thầy giáo, cô giáo khoa LL & 6 GV Giáo viên
PPDH, đặc biệt là thầy giáo, cô giáo trong tổ bộ môn Hóa học – những người đã 7 HS Học sinh
cung cấp cho chúng em kiến thức vững vàng trong suốt quãng thời gian học tập tại
8 KHBD Kế hoạch bài dạy
trường.
9 KHBG Kế hoạch bài giảng
Em xin gửi lời cảm ơn đến tất cả quý Thầy Cô trong Trường Đại học Giáo
10 PPDH Phương pháp dạy học
Dục - ĐHQGHN tạo mọi điều kiện thuận lợi cho em trong quá trình học tập và
nghiên cứu luận văn này. Science,Technology, Khoa học, Công nghệ, Kỹ
11 STEM
Em xin cảm ơn Ban Giám Hiệu trường THPT Nguyễn Văn Cừ - Gia Lâm - Engineering,Mathemtics thuật, Toán học.
Hà Nội đã luôn tạo điều kiện tốt nhất cho em được hoàn thành khóa học và thực 12 THPT Trung học phổ thông
nghiệm đề tài. 13 VDKTKN Vận dụng kiến thức kĩ năng
Cô cảm ơn các em HS lớp 10A4, 10A5 – những người đã đồng hành cùng cô
trong quá trình thực hiện thí nghiệm và là nguồn động viên quý báu.
Cuối cùng, em xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã luôn ủng hộ, tạo điều kiện và
hỗ trợ rất nhiều cho em hoàn thành luận văn này.
Hà Nội, tháng 8 năm 2023
Học viên

Dương Thị Khánh Ly

i ii
 MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT...................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................ iii
DANH MỤC BẢNG BIỂU .................................................................................... vii
DANH MỤC HÌNH ............................................................................................... vix
PHẦN I: MỞ ĐẦU ....................................................................................................1
1. Lí do chọn đề tài ....................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................................3
3. Khách thể, đối tượng, phạm vi nghiên cứu.........................................................3
4. Câu hỏi nghiên cứu ...............................................................................................4
5. Giả thuyết khoa học ..............................................................................................4
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................4
7. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................5
8. Đóng góp mới của đề tài .......................................................................................5
9. Cấu trúc của luận văn ...........................................................................................6
PHẦN II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI ................................................................................7
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT
TRIỂN NĂNG LỰC VDKTKN HÓA HỌC THÔNG QUA DẠY HỌC
CHỦ ĐỀ STEM .........................................................................................................7
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................................7
1.1.1. Giáo dục STEM trên thế giới .........................................................................7
1.1.2. Giáo dục STEM ở Việt Nam ..........................................................................8
1.2. Năng lực và năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng ..........................................9
1.2.1. Năng lực ...........................................................................................................9
1.2.1.1. Khái niệm năng lực ......................................................................................9
1.2.1.2. Đặc điểm và cấu trúc của năng lực .............................................................9
1.2.1.3. Năng lực đặc thù môn hóa học ..................................................................12
1.2.1.4. Các phương pháp đánh giá năng lực........................................................12
1.2.2. Khái niệm năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng .......................................15
iii
1.2.3. Cấu trúc của năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng ...................................16
1.3. Dạy học STEM để phát triển năng lực học sinh ............................................16
1.3.1. STEM là gì .....................................................................................................16
1.3.2. Dạy học STEM và phát triển năng lực VDKTKN cho học sinh ...............17
1.3.3. Các bước xây dựng một chủ đề STEM nhằm phát triển năng lực
VDKTKN cho học sinh ...........................................................................................19
1.3.3.1. Tiêu chí xây dựng kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM .......................19
1.3.3.2. Quy trình xây dựng kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM ....................22
1.4. Phương pháp và kĩ thuật dạy học theo định hướng giáo dục STEM ..........23
1.4.1. Một số phương pháp dạy học theo định hướng giáo dục STEM ..............23
1.4.1.1 Dạy học dự án ..............................................................................................23
1.4.1.2. Phương pháp dạy học hợp tác nhóm nhỏ ................................................25
1.4.1.3. Dạy học GQVĐ ...........................................................................................25
1.4.2. Các hình thức tổ chức dạy học theo định hướng giáo dục STEM ..................26
1.4.2.1. Dạy học các môn học thuộc lĩnh vực STEM. ...............................................26
1.4.2.2. Hoạt động trải nghiệm STEM ...................................................................26
1.4.2.3. Hoạt động nghiên cứu khoa học ...............................................................27
1.5. Thực trạng dạy học chủ đề STEM và phát triển năng lực VDKTKN ở
một số trường THPT trên địa bàn thành phố Hà Nội .........................................28
1.5.1. Giới thiệu chung ............................................................................................28
1.5.2. Mục đích điều tra. ........................................................................................ 28
1.5.3. Phương pháp và đối tượng điều tra............................................................ 28
1.5.4. Kết quả khảo sát thực trạng. ........................................................................30
1.5.4.1. Kết quả khảo sát đối với học sinh. ............................................................30
1.5.4.2. Kết quả khảo sát đối với giáo viên. ...........................................................37
Tiểu kết chương 1 ....................................................................................................43
CHƯƠNG 2: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN
THỨC KỸ NĂNG CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC STEM
CHUYÊN ĐỀ HÓA HỌC TRONG VIỆC PHÒNG CHỐNG CHÁY NỔ
CHUYÊN ĐỀ HỌC TẬP HÓA HỌC 10 ..............................................................44
iv
2.1. Xây dựng bộ công cụ đánh giá sự phát triển năng lực VDKTKN cho
học sinh THPT .........................................................................................................44
2.1.1. Xây dựng các tiêu chí và mức độ đánh giá năng lực VDKTKN cho
học sinh THPT .........................................................................................................44
2.1.2. Xây dựng bộ công cụ để đánh giá năng lực VDKTKN cho học sinh..............50
2.1.2.1. Phiếu đánh giá tiêu chí năng lực VDKTKN.................................................50
2.1.2.2. Phiếu hỏi học sinh về mức độ phát triển năng lực VDKTKN trong dạy
học STEM .................................................................................................................51
2.1.2.3. Bài kiểm tra đánh giá chuẩn kiến thức kĩ năng và năng lực........................53
2.2. Phân tích chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ ...................54
2.2.1. Phân tích chương trình và cấu trúc chương trình chuyên đề hóa học
trong việc phòng chống cháy nổ, chuyên đề học tập hóa học 10 ........................54
2.2.2. Mục tiêu bài học ............................................................................................54
2.2.2.1. Năng lực chung ...........................................................................................54
2.2.2.2. Năng lực đặc thù.........................................................................................55
2.2.3. Một số chú ý về nội dung và phương pháp dạy học trải nghiệm
STEM chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ, chuyên đề học
tập hóa học 10. .........................................................................................................57
2.2.3.1. Một số chú ý về nội dung chuyên đề Hóa học trong việc phòng
chống cháy nổ ..........................................................................................................57
2.2.3.2. Một số phương pháp dạy học chuyên đề hóa học trong việc phòng
chống cháy nổ ..........................................................................................................57
2.3. Nguyên tắc và quy trình thiết kế kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM
chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ, chuyên đề học tập Hóa
học 10 ........................................................................................................................59
2.3.1. Nguyên tắc xây dựng kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM chuyên đề
Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ .............................................................59
2.3.2. Quy trình thiết kế kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM chuyên đề
Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ .............................................................60
v vi
2.4. Tóm tắt KH dự án và bộ câu hỏi định hướng cho hai chủ đề trải
nghiệm STEM chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ. Bài 7:
Phòng chống và xử lý cháy nổ ................................................................................61
2.4.1. Thời lượng hai chủ đề STEM .......................................................................61
2.4.2. Tóm tắt kế hoạch dự án ................................................................................61
2.4.3. Bộ câu hỏi định hướng của các dự án .........................................................65
2.4.3.1. Chủ đề: “Thiết kế thiết bị báo cháy tự động” .........................................65
2.4.3.2. Chủ đề: “Chế tạo bình chữa cháy mini” ..................................................66
2.5. Một số biện pháp phát triển năng lực VDKTKN cho học sinh thông
qua dạy học trải nghiệm STEM chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống
cháy nổ. Bài 7: Phòng chống và xử lý cháy nổ .....................................................66
2.5.1. KHBD 1: Thực nghiệm STEM về “Thiết kế thiết bị báo cháy tự động” ......66
2.5.2. KHBD 1: Thực nghiệm STEM về “Chế tạo bình chữa cháy mini” .........82
Tiểu kết chương 2 ....................................................................................................95
CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM .........................................................96
3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm .....................................................................96
3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm .....................................................................96
3.3. Nội dung thực nghiệm sư phạm ......................................................................96
3.3.1. Đối tượng thực nghiệm sư phạm .................................................................96
3.3.2. Kế hoạch thực nghiệm sư phạm ..................................................................96
3.4. Kết quả thực nghiệm ......................................................................................97
3.4.1. Phương pháp xử lí kết quả thực nghiệm sư phạm .....................................97
3.4.2. Kết quả phân tích định tính ......................................................................100
3.4.3. Kết quả phân tích định lượng ...................................................................101
Tiểu kết chương 3 ..................................................................................................114
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .......................................................................115
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................117
Phụ lục .................................................................................................................. PL1
 DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 3.1. Bảng tổng hợp kết quả đánh giá năng lực VDKTKN của học
sinh lớp 10A4 ........................................................................................................101
Bảng 1.1. Kiến thức và kĩ năng STEM ..................................................................17 Bảng 3.2. Bảng tổng hợp kết quả đánh giá năng lực VDKTKN của học
Bảng 1.2. Danh sách các trường có giáo viên đóng góp ý kiến về thực trạng ...29 sinh lớp 10A5 .........................................................................................................102
Bảng 1.3. Danh sách các trường có học sinh đóng góp ý kiến về thực trạng ...29 Bảng 3.3. Kết quả điều tra bằng phiếu hỏi ........................................................104
Bảng 1.4. Thực trạng tổ chức hoạt động dạy và học môn Hóa học ....................30 Bảng 3.4. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy bài kiểm tra
Bảng 1.5. Thống kê mô tả mức độ các kỹ năng học sinh được rèn luyện khi 15 phút lớp 10A4 ...................................................................................................106
học tập môn hóa học ...............................................................................................34 Bảng 3.5. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy bài kiểm tra
Bảng 1.6. Mức độ sử dụng kiến thức kỹ năng, năng lực vận dụng kiến thức 15 phút lớp 10A5 ...................................................................................................107
cho học sinh ..............................................................................................................38 Bảng 3.6. Bảng phân loại kết quả kiểm tra 15 phút trước và sau khi học
Bảng 1.7. Mức độ biểu hiện của năng lực vận dụng kiến thức kỹ năng được STEM của học sinh lớp 10A4 ...............................................................................108
giáo viên phát triển cho học sinh khi dạy môn hóa học ......................................40 Bảng 3.7. Bảng phân loại kết quả kiểm tra 15 phút trước và sau khi học
Bảng 2.1. Bảng tiêu chí đánh giá năng lực VDKTKN .........................................45 STEM của học sinh lớp 10A5 ...............................................................................109
Bảng 2.2. Các tiêu chí và mức độ đánh giá năng lực VDKTKN thông qua Bảng 3.8. Tổng hợp các tham số đặc trưng bài kiểm tra của lớp 10A4 và
dạy học STEM .........................................................................................................49 10A5 trước và sau khi học STEM .......................................................................110
Bảng 2.3. Phiếu đánh giá tiêu chí sự phát triển của năng lực VDKTKN Bảng 3.9. Bảng tổng hợp các tham số đặc trưng bài kiểm tra 15 phút ............110
trong dạy học STEM ...............................................................................................50
Bảng 2.4. Phiếu hỏi HS về mức độ đạt được của năng lực VDKTKN trong
các bài học theo chủ đề trải nghiệm STEM ..........................................................52
Bảng 2.5. Cấu trúc chương trình chuyên đề Hóa học trong việc phòng
chống cháy nổ, Chuyên đề học tập Hóa học 10 ....................................................54
Bảng 2.6. Tóm tắt kế hoạch dạy học ......................................................................62
Bảng 2.7. Tóm tắt kế hoạch dạy học chủ đề “Thiết kế thiết bị báo cháy tự
động” ........................................................................................................................72
Bảng 2.8. Phiếu theo dõi hoạt động thiết kế thiết bị báo cháy ở nhà .................74
Bảng 2.9. Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm thiết bị báo cháy tự động ..............81
Bảng 2.10. Tóm tắt kế hoạch dạy học chủ đề “Chế tạo bình chữa cháy
mini” .........................................................................................................................86
Bảng 2.11. Phiếu theo dõi hoạt động chế tạo bình chữa cháy mini ở nhà .........88
Bảng 2.12. Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm bình chữa cháy mini ....................96

vii viii
 DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Mô hình bốn thành phần năng lực trên phù hợp với bốn trụ cột
giáo dục theo UNESCO ..........................................................................................10
Hình 1.2. Mô hình tương ứng năng lực thành phần với trụ cột giáo dục của
Unesco. ......................................................................................................................11
Hình 1.3. Đặc điểm của dạy học dự án ..................................................................22
Hình 1.4. Các bước dạy học hợp tác nhóm ..........................................................23
Hình 1.5. Thái độ của học sinh khi phát hiện các vấn đề nảy sinh trong
thực tiễn có liên quan đến Hóa học ở các câu hỏi hay bài tập ............................32
Hình 1.6. Đánh giá của học sinh về mức độ cần thiết phải hình thành năng
lực VDKTKN trong học tập môn Hóa học ...........................................................32
Hình 1.7. Đánh giá của học sinh về mức độ các kỹ năng học sinh được rèn
luyện khi học tập môn Hóa học ..............................................................................35
Hình 1.8. Mức độ sử dụng biện pháp để phát triển Năng lực vận dụng kiến
thức, kỹ năng cho học sinh trong giảng dạy môn Hóa học..................................37
Hình 1.9. Mức độ sử dụng các phương pháp dạy học .........................................39
Hình 2.1. Học sinh thuyết trình về cấu tạo và nguyên lý của thiết bị báo
cháy tự động .............................................................................................................69
Hình 2.2. Thiết bị báo cháy tự động hoàn chỉnh .................................................71
Hình 2.3. Binh chữa cháy mini ...............................................................................85
Hình 2.4. Sử dụng bình chữa cháy mini để dập tắt đám cháy nhỏ ....................85
Hình 3.1. Biểu đồ kết quả đánh giá năng lực VDKTKN của HS lớp 10A4 .....103
Hình 3.2. Biểu đồ kết quả đánh giá năng lực VDKTKN của HS lớp 10A5 .....103
Hình 3.3. Đồ thị đường lũy tích kết quả bài kiểm tra kiểm tra 15 phút
trước và sau khi học STEM lớp 10A4 .................................................................106
Hình 3.4. Đồ thị đường lũy tích kết quả bài kiểm tra kiểm tra 15 phút
trước và sau khi học STEM lớp 10A5 .................................................................107
Hình 3.5. Biểu đồ phân loại bài kiểm tra kiểm tra của lớp 10A4 trước và
sau khi học STEM ................................................................................................108
Hình 3.6. Biểu đồ phân loại bài kiểm tra kiểm tra của lớp 10A5 trước và
sau khi học STEM ................................................................................................109
ix
PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Ngày nay, xã hội càng phát triển sẽ mang đến nhiều cơ hội cho con người
nhưng đồng thời cũng là những thách thức. Vì vậy chúng ta phải liên tục trau dồi
bản thân một cách toàn diện, không chỉ là kiến thức mà là kĩ năng, năng lực giải
quyết các vấn đề. Giáo dục cần được quan tâm và chú trọng để thế hệ trẻ tận dụng
được các cơ hội và đứng vững trước những thách thức của xã hội. Đổi mới chương
trình Giáo dục phổ thông đã được nhiều nước tiến hành để hiện đại hóa Chương
trình Giáo dục mà trọng tâm là hướng vào phát triển các năng lực của người học
nhằm đáp ứng những đòi hỏi của xã hội đối với nguồn nhân lực trong bối cảnh cách
mạng công nghiệp 4.0 như hiện nay.
Trong những năm qua, ở nước ta Đảng, nhà nước và toàn xã hội đã quan tâm
đến công cuộc đổi mới giáo dục. Hiện nay, toàn ngành giáo dục đã và đang triển
khai đổi mới một cách mạnh mẽ, đồng bộ và toàn diện về cả mục tiêu, nội dung,
phương pháp và phương tiện dạy học. Theo Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần
thứ 8, khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đã được đề ra như
sau: "Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp giảng dạy và học tập theo hướng hiện
đại; khai thác tích cực, tự chủ, sáng tạo và áp dụng kiến thức, kỹ năng của học sinh;
vượt qua phương pháp truyền thụ một chiều và học thuộc lòng. Tập trung vào việc
giảng dạy cách học, cách tư duy, khuyến khích tự học, tạo điều kiện cho học sinh tự
cập nhật và đổi mới kiến thức, kỹ năng, và phát triển năng lực".
Trên khắp thế giới, các nhà lãnh đạo và nhà khoa học đã thể hiện sự quan
trọng của giáo dục STEM. Trong một diễn đàn, Tổng thống Barack Obama đã chia
sẻ tại Hội chợ Khoa học Nhà Trắng lần thứ ba vào tháng 4 năm 2013: "Một trong
những ưu tiên hàng đầu của tôi khi đảm nhận chức vụ Tổng thống là tạo ra một
phương pháp giảng dạy toàn diện cho khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học
(STEM)...". Chúng ta cần phải ưu tiên đào tạo đội ngũ giáo viên mới trong các lĩnh
vực chủ đề này và để đảm bảo rằng tất cả chúng ta là một quốc gia ngày càng dành
cho các giáo viên sự tôn trọng cao hơn mà họ xứng đáng.” STEM là cụm từ viết tắt
của các từ Science (Khoa học), Engineering (Kỹ thuật), Technology (Công nghệ),
1
và Math (Toán học). Giáo dục STEM trang bị cho người học những kiến thức và kỹ
năng cần thiết liên quan đến nhiều lĩnh vực như khoa học, công nghệ, kỹ thuật và
toán học. Những kiến thức và kỹ năng này phải được tích hợp, lồng ghép và bổ trợ
cho nhau, giúp HS vừa học được kiến thức khoa học, vừa học được cách vận dụng
kiến thức đó vào thực tiễn, tạo ra được các sản phẩm hữu ích trong cuộc sống hằng
ngày. Giáo dục STEM sẽ chuyển kiến thức hàn lâm thành thực tiễn, tạo ra những
con người có năng lực làm việc “tức thì” trong môi trường có tính sáng tạo cao và
những công việc đòi hỏi trí óc trong thế kỷ 21.
Hiện nay, Việt Nam cũng đã ban hành các chính sách thúc đẩy giáo dục
STEM trong hệ thống giáo dục. Chỉ thị số 16/CT-TTg ban hành ngày 4/5/2017 của
Thủ tướng Chính phủ về tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp
lần thứ tư; là Quyết định số 522/QĐ-TTg ngày 14/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ
ban hành Đề án giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng HS trong giáo
dục phổ thông giai đoạn 2018 – 2025. Tất cả các chính sách trên đều hướng tới thúc
đẩy giáo dục STEM, chuẩn bị điều kiện đào tạo nhân lực đáp ứng yêu cầu của cuộc
cách mạng công nghiệp lần thứ 4”.
Từ đặc trưng của môn Hóa học, là môn khoa học tự nhiên có sự kết hợp chặt
chẽ giữa lý thuyết và thực nghiệm, có nhiều ứng dụng trong thực tiễn, ngoài ra còn
có mối gắn kết với nhiều môn học khác như: Sinh học, Địa lí, Công nghệ, Vật lý,
Toán học... Do đó việc dạy và học Hóa học không những chỉ dừng lại ở việc truyền
đạt và lĩnh hội kiến thức khoa học mà còn phải nâng cao tính thực tiễn của môn học.
Mặt khác giáo dục STEM đòi hỏi người GV dạy học thông qua việc giao các nhiệm
vụ cho HS, dạy cho người học khả năng tự học. Từ đó HS được tự mình tiến hành
thí nghiệm, được vận dụng kiến thức, kĩ năng Hóa học để giải thích các hiện tượng
Hóa học có trong đời sống, nghiên cứu bản chất Hóa học của các quá trình sản xuất,
chế tạo ra những thiết bị ứng dụng trong sinh hoạt... Góp phần phát huy tính chủ
động, tích cực, sáng tạo trong học tập của người học, giúp học sinh vận dụng được
kiến thức liên môn trong việc giải quyết tình huống thực tiễn. Trên cơ sở đó định
hướng cho học sinh về phát triển năng lực nhận thức và năng lực hành động, hình
2 3
thành và phát triển năng lực, phẩm chất của người lao động mới năng động, sáng
tạo.
Năng lực vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học đang được các nhà giáo dục rất
quan tâm, bởi nó giải quyết được các vấn đề thực tiễn, giải quyết được vấn đề học
chay, học chưa đi đôi với hành của học sinh phổ thông.
Mặt khác, trong thời gian qua, tình hình cháy nổ, diễn biến phức tạp, khó
lường, tần suất ngày càng cao tại các thành phố lớn, chung cư cao tầng, nhà dân,
nhà hàng, quán karaoke …. Nhiều vụ hỏa hoạn gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng
gây thiệt hại về tài sản và tính mạng con người. Học sinh và người dân thiếu kiến
thức trong công tác phòng và chống cháy nổ. Môn Hóa học có một vai trò rất quan
trọng trong việc giáo dục cho học sinh về ý thức phòng cháy, chữa cháy như những
yếu tố cần thiết cho sự cháy, những nguyên nhân thường gây cháy, phương pháp
phòng cháy chữa cháy, các chất chữa cháy, chế tạo những dụng cụ phòng và chống
cháy nổ từ những nguyên vật liệu đơn giản …
Từ những lí do trên tôi lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Vận dụng dạy học theo
định hướng STEM thông qua chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy
nổ nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức kỹ năng”.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu, thiết kế và tổ chức dạy học theo chủ đề STEM về Phòng chống và
xử lý cháy nổ - Hóa học 10 nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức kỹ năng
hóa học cho HS, góp phần nâng cao chất lượng dạy học hóa học ở trường THPT.
3. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Quá trình dạy học hóa học 10 ở trường THPT tại thành phố Hà Nội.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Dạy học theo chủ đề STEM về Phòng chống và xử lý cháy nổ - Hóa học 10 và
các biện pháp phát triển năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng cho HS ở một số
trường THPT trên địa bàn Hà Nội.
3.3. Phạm vi nghiên cứu
 Chủ đề dạy học STEM chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ,
bài 7 - Phòng chống và xử lý cháy nổ - Chuyên đề học tập Hóa học 10
Sử dụng các chủ đề dạy học STEM để phát triển năng lực vận dụng kiến thức
kĩ năng cho HS ở một số trường THPT tại Hà Nội.
4. Câu hỏi nghiên cứu
Dạy học theo định hướng STEM thông qua Chuyên đề Hóa học trong việc
phòng chống cháy nổ như thế nào để phát huy năng lực vận dụng kiến thức kỹ năng
cho học sinh?
5. Giả thuyết khoa học
Nếu thiết kế và tổ chức dạy học được chủ đề STEM trong quá trình dạy học
chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ - Chuyên đề học tập Hóa học
10 và sử dụng chúng hiệu quả trong dạy học thì sẽ phát triển năng lực vận dụng kiến
thức kĩ năng cho HS, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng dạy học Hóa học ở
trường THPT.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lí luận về dạy học theo chủ đề STEM, dạy học phát triển
năng lực nói chung và năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng nói riêng liên quan đến
đề tài.
Điều tra thực trạng dạy học theo chủ đề STEM và việc dạy học phát triển năng
lực vận dụng kiến thức kĩ năng trong dạy học Hóa học ở trường THPT hiện nay.
Tìm hiểu nội dung chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ trong
chương trình Hóa học lớp 10 từ đó thiết kế chủ đề STEM, cách sử dụng chúng để
phát triển năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng cho HS THPT.
Thiết kế bộ công cụ đánh giá phát triển năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng cho
HS.
Thực nghiệm sư phạm và xử lý thống kê số liệu thực nghiệm để bước đầu
kiểm nghiệm tính khả thi và hiệu quả của các chủ đề STEM, những biện pháp đề
xuất của đề tài.
Tiến hành thực nghiệm sư phạm tại trường THPT Nguyễn Văn Cừ - Gia Lâm,
Hà Nội.
4 5
Thời gian thực nghiệm: từ tháng 10 năm 2022 đến thành 7 năm 2023.
Đối tượng thực nghiệm: Giáo viên và học sinh lớp 10A4, 10A5 trường THPT
Nguyễn Văn Cừ - Gia Lâm – Hà Nội.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu những cơ sở lí luận về dạy học STEM, các năng lực chung và
năng lực đặc thù, các phương pháp, kỹ thuật dạy học Hóa học để phát triển năng lực
vận dụng kiến thức cho HS THPT. Phân tích và hệ thống hóa các tài liệu có liên
quan đến đề tài trong các sách, các luận văn, các tiểu luận khoa học, báo chí,
internet và nhiều tài liệu khác. Phân tích các văn bản chỉ đạo của Bộ Giáo dục và
Đào tạo, Luật Giáo dục, Nghị quyết của Quốc hội về đổi mới Giáo dục ban hành
gần nhất.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Dự giờ và điều tra thực trạng dạy và học Hóa học cũng như thực trạng sử dụng
STEM trong dạy học Hóa học ở trường THPT.
Điều tra về năng lực vận dụng kiến thức kỹ năng hóa học trong thực tiễn đời
sống. Xây dựng bảng tiêu chí, đánh giá năng lực năng lực vận dụng kiến thức kĩ
năng của học sinh THPT và đánh giá sự tiến bộ của HS qua quá trình bồi dưỡng và
phát triển năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng khi áp dụng đề tài.
Tham vấn các chuyên gia, GV Hóa học về áp dụng phương pháp phát triển và
đánh giá năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng.
7.3. Phương pháp thống kê
Sử dụng toán học thống kê để xử lý kết quả thực nghiệm sư phạm, từ đó rút ra
kết luận về sự đúng đắn và cần thiết của đề tài.
8. Đóng góp mới của đề tài
- Góp phần hệ thống hóa và làm sáng tỏ cơ sở lí luận về dạy học STEM, các
năng lực chung và năng lực đặc thù bộ môn, các phương pháp, kỹ thuật dạy học
Hóa học để phát triển năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng cho HS THPT.
- Nguyên tắc và quy trình tổ chức dạy học chuyên đề Hóa học trong việc
phòng chống cháy nổ theo định hướng STEM.
 - Thiết kế kế hoạch dạy học, xây dựng bộ công cụ đánh giá bao gồm các câu
hỏi đánh giá, các tiêu chí đánh giá sản phẩm STEM của học sinh.
- Điều tra thực trạng dạy học STEM và kỹ năng phòng chống cháy nổ của học
sinh THPT.
9. Cấu trúc của luận văn
Luận văn được trình bày 3 chương chính như sau (trừ phần giới thiệu, kết
luận, phụ lục và tài liệu tham khảo):
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc phát triển năng lực VDKTKN
thông qua dạy học chủ đề STEM.
Chương 2: Phát triển năng lực VDKTKN cho HS THPT thông qua dạy học
chủ đề STEM về Phòng chống và xử lý cháy nổ - Hóa học 10 chương trình phổ
thông 2018.
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm.
6 7
PHẦN II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC VDKTKN HÓA HỌC THÔNG QUA DẠY HỌC CHỦ ĐỀ STEM
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề:
1.1.1. Giáo dục STEM trên Thế giới
Giáo dục STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) đã trở thành
một chủ đề quan trọng trong các hệ thống giáo dục trên toàn thế giới. Việc đào tạo
các học sinh về các kỹ năng STEM giúp họ phát triển khả năng tư duy logic và vận
dụng kiến thức trong cuộc sống hàng ngày, đồng thời tạo ra những nhà khoa học
và kỹ sư tài năng cho tương lai.
Một thống kê ở Mỹ cho thấy từ năm 2004 đến năm 2014 các việc làm liên
quan đến khoa học và kỹ thuật tăng 26%. Con số gấp hai lần so với tốc độ tăng
trưởng trung bình của các ngành nghề khác. Từ năm 1950 đến 2007, tốc độ tăng
trưởng trong lĩnh vực công việc STEM vượt qua tốc độ tăng trưởng trung bình của
các ngành khác lên đến 4 lần. Cựu tổng thống Obama từng khẳng định về tầm quan
trọng và định hướng của nước Mỹ trong việc phát triển giáo dục STEM. “Một trong
những vấn đề trọng tâm của tôi khi làm Tổng thống Mỹ là xây dựng phương pháp
phát triển khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Trong đó có sự chung tay góp
sức của toàn dân. Chúng ta cần ưu tiên đào tạo đội ngũ giáo viên và giảng viên có
chất lượng trong các lĩnh vực này. Đồng thời cần bảo đảm rằng toàn thể nhân dân cả
nước cùng hợp lực. Thúc đẩy các ngành này phát triển xứng đáng với tầm quan
trọng của chúng” [29]
Lý Hiển Long đã nhấn mạnh rằng để Singapore phát triển kinh tế và trở thành
một xã hội hiện đại, công nghệ tiên tiến, cần phải đẩy mạnh phát triển tài năng và
nhân tài trong lĩnh vực Khoa học, Công nghệ, Kĩ thuật và Toán học.[21]
Trong quá khứ, Israel cũng đã đóng góp không nhỏ vào lĩnh vực giáo dục
STEM. Các chương trình STEM ở Israel bắt đầu được phát triển từ thập niên
1970. Năm 2010, chính phủ Israel đã phát triển một chương trình STEM mới cho
trẻ em từ 6 đến 18 tuổi với mục tiêu giúp họ học tập các kỹ năng STEM trong môi
 trường tương tác và giúp họ phát triển tư duy sáng tạo và khả năng giải quyết vấn
đề.
New Zealand là một quốc gia khác nổi tiếng về giáo dục STEM. Họ có một
chương trình STEM tập trung vào việc phát triển khả năng phản biện của học sinh
và đam mê học tập. Họ cũng chú trọng vào việc giáo dục STEM để đào tạo các
công dân toàn cầu cho thế kỉ 21.
Có thể nhận thấy, mọi quốc gia trên thế giới đều đặc biệt quan tâm đến việc
phát triển giáo dục STEM. Với sự hỗ trợ của giáo dục STEM, học sinh có thể phát
triển vượt bậc về kiến thức và kỹ năng, từ đó chuẩn bị cho bản thân trở thành
những công dân thích hợp cho xã hội thế kỳ 21.
1.1.2. Giáo dục STEM ở Việt Nam
Giáo dục STEM đã trở thành một chủ đề nóng bỏng và được quan tâm rất
nhiều trong giáo dục tại Việt Nam trong những năm gần đây. Với những khả năng
phát triển kinh tế mạnh mẽ, Việt Nam đang nỗ lực để cải thiện chất lượng giáo dục
và phát triển nhân lực cho đất nước. Trong bối cảnh đó, giáo dục STEM đang được
đầu tư và phát triển mạnh mẽ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ điểm qua lịch sử
nghiên cứu vấn đề giáo dục STEM ở Việt Nam và những đóng góp của Bộ Giáo dục
và đào tạo trong việc nâng cao chất lượng giáo dục STEM tại Việt Nam.
Từ những năm 2000, Việt Nam đã đặt mục tiêu phát triển thành một quốc gia công
nghiệp và hiện đại. Trong tầm nhìn đó, giáo dục STEM đã được coi là một phần
quan trọng của chiến lược phát triển của đất nước. Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu,
Việt Nam chưa có sự đầu tư đầy đủ vào giáo dục STEM. Điều này dẫn đến những
hạn chế trong chương trình giảng dạy và kiến thức của các sinh viên, giáo viên.
Từ năm 2011, Bộ Giáo dục và đào tạo Việt Nam đã đưa giáo dục STEM
vào chương trình giảng dạy ở trường THPT. Việc này nhằm mục đích nâng cao
trình độ và giáo dục toàn diện cho các học sinh, cũng như đáp ứng nhu cầu của thị
trường lao động. Ngoài ra, cũng từ năm 2011, Bộ Giáo dục và đào tạo đã đưa ra
một số chính sách hỗ trợ cho các trường đào tạo STEM nhằm khuyến khích các
trường đào tạo đầu tư và phát triển giáo dục STEM.
8 9
Trong chương trình giáo dục THPT, Việt Nam đã đưa STEM vào các môn học
như toán, vật lý, hóa học và sinh học. Điều này giúp học sinh được tiếp cận với các kĩ
năng và kiến thức quan trọng để trở thành công dân toàn cầu cho thế kỉ 21.
1.2. Năng lực và năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng
1.2.1. Năng lực
1.2.1.1. Khái niệm năng lực
Năng lực là một khía cạnh tâm lý phức tạp, đại diện cho sự kết hợp của kiến
thức, kỹ năng, kinh nghiệm, thái độ, và trách nhiệm. Ngày nay, có nhiều quan điểm
khác nhau về năng lực, tuy nhiên chúng đều tập trung vào khả năng thành thạo và
thực hiện công việc của mỗi cá nhân.
Theo từ điển tâm lí học của Vũ Dũng (2000), năng lực được định nghĩa là tập
hợp các tính chất hay phẩm chất của tâm lý cá nhân, có vai trò điều khiển bên trong
và tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện một hoạt động cụ thể một cách tốt
nhất.
Cũng theo Vũ Dũng, năng lực là khả năng thực hiện các hành động, giải quyết
nhiệm vụ và đạt được thành công trong các tình huống thay đổi, bao gồm cả lĩnh
vực nghề nghiệp, xã hội và cá nhân. Năng lực được xây dựng trên cơ sở hiểu biết,
kỹ năng, kinh nghiệm và sự sẵn sàng hành động.
Theo nguồn [4], năng lực được hiểu là sự kết hợp linh hoạt và có tổ chức giữa
kiến thức, kỹ năng, thái độ, tình cảm, giá trị và động cơ cá nhân, nhằm đáp ứng hiệu
quả các yêu cầu phức tạp trong một ngữ cảnh cụ thể. Năng lực thể hiện sự vận dụng
tổng hợp nhiều yếu tố, bao gồm phẩm chất của người lao động, kiến thức và kỹ
năng, thông qua các hoạt động cá nhân để thực hiện một công việc cụ thể. Năng lực
cũng bao gồm các yếu tố cơ bản mà mọi người lao động và công dân đều cần có, đó
là năng lực chung và năng lực cốt lõi.
1.2.1.2. Đặc điểm và cấu trúc của năng lực
Theo nguồn [4], cấu trúc tổng quát của năng lực hành động được miêu tả là sự
kết hợp của bốn thành phần năng lực: năng lực chuyên môn, năng lực phương pháp,
năng lực xã hội và năng lực cá nhân.
 - Năng lực chuyên môn (Professional competency): Đây là khả năng thực hiện
Các thành phần Các trụ cột giáo dục của
các nhiệm vụ chuyên môn và đạt được kết quả chuyên môn một cách độc lập. Năng năng lực UNESCO
lực này bao gồm việc sử dụng phương pháp và kiến thức chuyên môn một cách
chính xác.
Năng lực chuyên môn Học để biết
- Năng lực phương pháp (Methodical competency): Đây là khả năng có kế
hoạch và định hướng mục tiêu trong việc giải quyết các nhiệm vụ và vấn đề. Năng
lực này liên quan đến việc áp dụng các phương pháp hiệu quả trong công việc. Năng lực phương pháp Học để làm
- Năng lực xã hội (Social competency): Đây là khả năng đạt được mục tiêu
trong các tình huống giao tiếp và tương tác xã hội, cũng như trong việc phối hợp tốt Năng lực xã hội Học để chung sống
với các thành viên khác trong đội nhóm.
- Năng lực cá nhân (Individual competency): Đây là khả năng nhận biết và
hiểu rõ cơ hội và giới hạn của bản thân, phát triển năng khiếu, xây dựng và thực Năng lực cá thể Học để tồn tại
hiện kế hoạch phát triển cá nhân. Năng lực này bao gồm cả những quan điểm, chuẩn
Hình 1.2. Mô hình tương ứng năng lực thành phần với trụ cột giáo dục của
giá trị đạo đức và động cơ chi phối thái độ và hành vi của cá nhân.
Unesco.
Theo tài liệu [1], [21], năng lực cần hình thành và phát triển cho HS phổ thông gồm:
- Năng lực cốt lõi: Đây là những năng lực cơ bản và không thể thiếu để có thể sống,
học tập và làm việc hiệu quả.
- Năng lực đặc biệt: Đây là những năng lực đặc biệt mà mỗi người có thể có nhờ
vào tố chất và khả năng riêng của mình, bao gồm trí tuệ, nghệ thuật, thể thao, kỹ
năng sống, và nhiều hơn nữa.
Theo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, năng lực cốt lõi bao gồm năng lực
chung và năng lực chuyên môn.
- Năng lực chung: Đây là những năng lực mà được phát triển và hình thành thông
Hình 1.1. Mô hình bốn thành phần năng lực trên phù hợp với bốn trụ cột
qua các môn học và hoạt động giáo dục, bao gồm năng lực tự chủ và tự học, năng
giáo dục theo UNESCO
lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.
- Năng lực chuyên môn: Đây là những năng lực chủ yếu được hình thành và phát
triển thông qua các môn học và hoạt động giáo dục cụ thể như năng lực ngôn ngữ,
năng lực tính toán, năng lực khám phá tự nhiên và xã hội, năng lực công nghệ, năng
lực tin học, năng lực thẩm mỹ, năng lực thể chất.

10 11
1.2.1.3. Năng lực đặc thù của môn Hóa học
Theo [21] ngoài các năng lực chung, môn hóa học còn hình thành và phát triển ở
học sinh năng lực hóa học gồm những thành phần sau:
* Năng lực nhận thức hóa học
Nhận thức được các kiến thức cơ sở cấu tạo về chất; các quá trình hóa học; các dạng
năng lượng và bảo toàn năng lượng; một số chất hóa học cơ bản và chuyển hoá hoá
học; một số ứng dụng của hóa học trong đời sống và sản xuất.
* Năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học
Quan sát, thu thập thông tin; phân tích, xử lí số liệu; giải thích; dự đoán được kết
quả nghiên cứu một số sự vật, hiện tượng trong tự nhiên và đời sống. Sử dụng được
các chứng cứ khoa học để kiểm tra dự đoán, lí giải các chứng cứ, rút ra kết luận.
* Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học
Vận dụng được kiến thức, kĩ năng môn hóa học vào một số tình huống cụ thể trong
thực tiễn; Mô tả, dự đoán, giải thích hiện tượng, GQVĐ một cách khoa học; Ứng xử
thích hợp trong các tình huống có liên quan đến vấn đề sức khỏe của bản thân, gia
đình và cộng đồng; Ứng xử với tự nhiên phù hợp với yêu cầu phát triển bền vững xã
hội và bảo vệ môi trường.
1.2.1.4. Các phương pháp đánh giá năng lực
Phát triển giáo dục đòi hỏi việc đánh giá thành quả giáo dục phải tập trung
vào sự tiến bộ của người học. Do đó, đánh giá năng lực của học sinh cần phải hiểu
rằng đó là khả năng vận dụng kiến thức và kỹ năng học được vào việc giải quyết
các vấn đề thực tế. Để chứng minh rằng học sinh có trình độ năng lực nhất định, ta
cần tạo cơ hội cho các em giải quyết các vấn đề trong các tình huống thực tế. Khi
đó, học sinh phải áp dụng kiến thức, kỹ năng học được trong trường học, cũng như
kinh nghiệm học được từ những trải nghiệm bên ngoài trường học (gia đình, cộng
đồng, xã hội). Bằng cách hoàn thành các nhiệm vụ trong các tình huống thực tế,
chúng ta có thể đánh giá được khả năng nhận thức, kỹ năng thực hiện và các giá trị
thái độ và tình cảm của người học, chứ không chỉ là kiến thức và kỹ năng riêng lẻ.
Để đánh giá năng lực của học sinh, có thể sử dụng một số phương pháp và
công cụ đánh giá quá trình. Tuy nhiên, đối với đánh giá năng lực, phương pháp và
12
công cụ này cần phải được kết hợp với dạy học tích hợp. Điều này sẽ giúp tạo ra các
tình huống giả định, thực tế, giúp học sinh hiểu rõ hơn và áp dụng được kiến thức
và kỹ năng học được vào thực tế. Kết quả đánh giá năng lực từ các tình huống thực
tế sẽ giúp cải thiện chất lượng giáo dục, tăng cường khả năng vận dụng kiến thức và
kỹ năng của học sinh và tạo ra nhiều cơ hội để giải quyết các vấn đề.
* Đánh giá qua quan sát
Phương pháp đánh giá năng lực thông qua quan sát là quan sát các thao tác,
hành vi, kỹ năng thực hành và kỹ năng nhận thức của học sinh, bao gồm cách áp
dụng kiến thức và kỹ năng vào các tình huống cụ thể.
Khi áp dụng phương pháp này trong hoạt động dạy học, quy trình đánh giá
qua quan sát bao gồm ba bước cơ bản.
Bước đầu tiên là chuẩn bị, xác định mục đích và cách thức thu thập thông tin
từ phía học sinh.
Bước thứ hai là quan sát và ghi lại thông tin, ghi chú lại những gì được quan
sát và nhớ lại cách thức quan sát.
Cuối cùng, bước thứ ba là đánh giá và phân tích thông tin, đưa ra nhận xét và
quyết định dựa trên các kết quả thu được.
Qua phương pháp đánh giá này, giáo viên có thể đánh giá được năng lực của
học sinh thông qua các hoạt động và tình huống thực tế, giúp học sinh phát triển kỹ
năng và giải quyết vấn đề hiệu quả hơn.
* Đánh giá qua hồ sơ học tập
Một phương pháp đánh giá khác là đánh giá thông qua hồ sơ học tập, trong
đó giáo viên theo dõi và ghi chép lại những hành vi, sản phẩm và thái độ của học
sinh trong quá trình học tập. Phương pháp này cho phép giáo viên đánh giá kỹ năng
của học sinh thông qua các sản phẩm học tập, đồng thời giúp học sinh phát triển khả
năng tự đánh giá bản thân. Bằng cách này, học sinh có thể nhận ra các điểm mạnh
và yếu của mình trong quá trình học tập và trở nên có trách nhiệm hơn đối với việc
học của mình.
Quy trình đánh giá qua hồ sơ học tập gồm 6 bước cơ bản. Đầu tiên, giáo viên
nên thảo luận và trao đổi với các đồng nghiệp về các sản phẩm học tập để lưu giữ
13
trong hồ sơ. Sau đó, giáo viên cần cung cấp cho học sinh các mẫu hồ sơ học tập để
giúp họ xây dựng hồ sơ cho mình. Tiếp theo, giáo viên tổ chức các hoạt động học
tập và học sinh tham gia vào đó. Trong quá trình thực hiện, học sinh cần tác động
hợp lý và đặt câu hỏi để khuyến khích giảng giải hay bổ sung. Sau đó, học sinh thu
thập các sản phẩm học tập, bao gồm giấy tờ, tài liệu, bài báo, bản báo cáo trình bày
trước lớp. Cuối cùng, học sinh đánh giá hoạt động của mình qua hồ sơ và điều chỉnh
hoạt động tự học để nâng cao khả năng học tập của mình.
* Tự đánh giá
Tự đánh giá là một phương thức đánh giá cá nhân mà học sinh sẽ đưa ra
nhận xét về năng lực, thái độ và kỹ năng của mình trong quá trình học tập. Qua quá
trình này, học sinh sẽ học được cách phát hiện và giải quyết vấn đề, nâng cao khả
năng tự đánh giá và đặt mục tiêu để tiến bộ hơn. Tự đánh giá giúp học sinh tự tin
hơn và trở thành người học chủ động trong việc kiểm soát quá trình học tập của
mình.
* Đánh giá đồng đẳng
Một hình thức đánh giá khác trong quá trình học tập là đánh giá đồng học
đồng cảm, trong đó các học sinh cùng lớp hoặc độ tuổi đánh giá công việc của nhau.
Việc này giúp học sinh có thêm kiến thức về các nhiệm vụ của mình và cải thiện
khả năng đánh giá cá nhân. Quy trình đánh giá bao gồm các bước sau đây:
 Tạm dừng và suy ngẫm: Học sinh tạm dừng hoạt động và suy nghĩ về những
gì đã học được.
 Xác định tiêu chí: Với các tiêu chí xác định, học sinh được giáo viên hướng
dẫn để nhận ra các lĩnh vực thành công và phát triển kỹ năng đánh giá cá nhân.
 So sánh với một mẫu tốt: ví dụ như một bài tập hay đáp án tốt, học sinh sẽ so
sánh với mẫu đó để xác định mức độ hoàn thành công việc của mình.
* Đánh giá bằng bài kiểm tra kiến thức
Phương pháp đánh giá năng lực bằng bài kiểm tra kiến thức là một quá trình sử
dụng các bài kiểm tra để đo lường mức độ hiểu biết, kỹ năng và khả năng của học
sinh trong một lĩnh vực cụ thể. Phương pháp này nhằm đưa ra đánh giá khách quan
14
về khả năng của học sinh trong việc áp dụng kiến thức, giải quyết vấn đề và thể hiện
năng lực của mình trong tình huống thực tế.
Các bài kiểm tra kiến thức có thể mang nhiều hình thức khác nhau, bao gồm:
 Bài tập trắc nghiệm: Học sinh phải chọn đáp án đúng từ một số lựa chọn đã
cho.
 Bài tập tự luận: Học sinh phải trình bày ý kiến, giải thích hoặc giải quyết vấn
đề bằng cách viết hoặc nói.
 Bài tập ứng dụng: Học sinh phải áp dụng kiến thức vào một tình huống cụ
thể để giải quyết vấn đề.
 Thảo luận nhóm: Học sinh tham gia vào thảo luận nhóm để trao đổi ý kiến và
giải quyết vấn đề.
 Dự án cá nhân hoặc nhóm: Học sinh thực hiện một dự án dựa trên kiến thức
đã học và trình bày kết quả.
Phương pháp đánh giá năng lực bằng bài kiểm tra kiến thức có lợi thế trong việc đo
lường khả năng áp dụng kiến thức vào thực tế. Tuy nhiên, cần chú ý đến việc thiết
kế các bài kiểm tra sao cho công bằng, đảm bảo tính toàn vẹn và độ chính xác của
quá trình đánh giá. Ngoài ra, việc kết hợp với các phương pháp đánh giá khác như
bài thuyết trình, thực tập thực tế cũng sẽ làm cho quá trình đánh giá năng lực trở
nên toàn diện hơn.
1.2.2. Khái niệm về năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng
Theo nhận định của Nguyễn Đức Dũng và Hoàng Đình Xuân [8], năng lực vận
dụng kiến thức kỹ năng là khả năng của học sinh trong việc áp dụng kiến thức, kỹ
năng và kinh nghiệm đã có để giải quyết các vấn đề trong thực tế một cách nhanh
chóng và hiệu quả. Điều này cho thấy phẩm chất và nhân cách của một cá nhân
trong quá trình hoạt động để thỏa mãn nhu cầu chiếm lĩnh tri thức. Tuy nhiên, để
đạt được hiệu quả cao, năng lực vận dụng kiến thức kỹ năng còn đòi hỏi khả năng
phát hiện vấn đề thực tế, huy động kiến thức và kỹ năng liên quan hoặc tìm tòi,
khám phá kiến thức và kỹ năng để giải quyết các vấn đề thực tế. Trong số ba năng
lực thành phần của năng lực hóa học, năng lực vận dụng kiến thức kỹ năng là một
yếu tố quan trọng để đạt được sự thành công.
15
 1.2.3. Cấu trúc của năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng
Theo [1], [21] ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg bao gồm một số khía
cạոh quaո trọոg ոhư: khả ոăոg phát hiệո và giải thích các hiệո tượոg tự ոhiêո, áp
dụոg kiếո thức hóa học vào cuộc sốոg; khả ոăոg phảո biệո và đáոh giá tác độոg
của vấո đề thực tế; khả ոăոg tổոg hợp kiếո thức và đề xuất phươոg pháp, biệո
pháp, mô hìոh, kế hoạch giải quyết vấո đề; khả ոăոg địոh hướոg ոghề ոghiệp; và
khả ոăոg ứոg xử tốt với các tìոh huốոg xã hội và cá ոhâո. Tất cả ոhữոg khả ոăոg
ոày cùոg hỗ trợ cho việc giải quyết các vấո đề thực tế một cách ոhaոh chóոg và
hiệu quả.
1.3. Dạy học STEM để phát triển năng lực học sinh
1.3.1. STEM là gì
“STEM là viết tắt của Scieոce(Khoa học), Techոology(Côոg ոghệ),
Eոgiոeeriոg (Kỹ thuật) và Math (Toáո học), đại diệո cho việc traոg bị kiếո thức
và kỹ ոăոg cầո thiết troոg các lĩոh vực ոày. Giáo dục STEM tập truոg vào tích
hợp các kiếո thức và kỹ ոăոg để học siոh có thể áp dụոg chúոg vào thực tế và tạo
ra các sảո phẩm có ích cho cuộc sốոg hàոg ոgày.
Theo [18] Kỹ ոăոg khoa học giúp học siոh sử dụոg các kiếո thức lý thuyết
để giải quyết các vấո đề thực tế. Kỹ ոăոg côոg ոghệ giúp học siոh hiểu biết và sử
dụոg các côոg ոghệ khác ոhau. Kỹ ոăոg kỹ thuật giúp học siոh hiểu quy trìոh sảո
xuất và tổոg hợp các yếu tố để tạo ra các giải pháp tốt ոhất. Cuối cùոg, kỹ ոăոg
toáո học giúp học siոh áp dụոg các khái ոiệm và kỹ ոăոg toáո học vào các khía
cạոh của cuộc sốոg.
Giáo dục STEM cuոg cấp cho học siոh một ոềո tảոg kiếո thức và kỹ ոăոg quaո
trọոg để giải quyết các vấո đề troոg thế giới ոgày ոay, đặc biệt là troոg thời đại
côոg ոghệ và sự phát triểո của khoa học kỹ thuật.
Về giáo dục STEM
16
Hiệո ոay, giáo dục STEM đã trở thàոh một chủ đề được ոhiều tổ chức và ոhà
giáo dục quaո tâm. Hiệp hội các giáo viêո dạy khoa học quốc gia Mỹ (NSTA) - một
tổ chức uy tíո troոg lĩոh vực giáo dục khoa học trêո thế giới, đã đưa ra địոh ոghĩa
baո đầu của giáo dục STEM ոhư sau: "Giáo dục STEM là cách tiếp cậո liêո ոgàոh
troոg quá trìոh học, troոg đó các khái ոiệm học thuật được kết hợp với các bài học
troոg thế giới thực, giúp học siոh áp dụոg các kiếո thức troոg khoa học, côոg
ոghệ, kỹ thuật và toáո học vào các bối cảոh cụ thể để phát triểո các ոăոg lực troոg
lĩոh vực STEM và cạոh traոh troոg ոềո kiոh tế mới". Tác giả Saոders cũոg địոh
ոghĩa giáo dục STEM là một mô hìոh giáo dục liêո môո giúp học siոh áp dụոg
kiếո thức khoa học, côոg ոghệ, kỹ thuật và toáո học vào giải quyết các vấո đề thực
tế troոg bối cảոh cụ thể. Tổոg thể, giáo dục STEM giúp traոg bị cho học siոh khả
ոăոg vậո dụոg kiếո thức và kỹ ոăոg troոg các lĩոh vực khoa học, côոg ոghệ, kỹ
thuật và toáո học, giúp kết ոối giữa lý thuyết và thực tế để tạo ra ոhữոg coո ոgười
sáոg tạo và ոhaոh ոhạy.
1.3.2. Dạy học STEM và phát triển năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng cho học
sinh
Giáo dục STEM đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc trang bị cho học
sinh những kiến thức và kỹ năng cần thiết liên quan đến các lĩnh vực khoa học,
công nghệ, kỹ thuật và toán học. Tuy nhiên, những kiến thức và kỹ năng này không
đơn thuần chỉ là lý thuyết mà còn cần phải được ứng dụng vào thực tiễn để tạo ra
các sản phẩm hữu ích. Để làm được điều này, các kiến thức và kỹ năng STEM cần
được tích hợp, lồng ghép và bổ trợ cho nhau, tạo ra sự liên kết chặt chẽ và nâng cao
năng lực cho học sinh.
Chúng được phân tích cụ thể như trong bảng sau [11]:
17
 Bảng 1.1. Kiến thức và kĩ năng STEM quyết các vấո đề liêո quaո đếո các vấո đề phức tạp troոg các
Lĩnh vực Kiến thức Kĩ năng coո số, khôոg giaո và mối liêո lĩոh vực ոhư khoa học, kỹ
Khoa học là tập hợp các kiến thức Là khả năng kết hợp giữa lý
hệ giữa chúոg. thuật, kiոh tế và xã hội. Nó
về tự nhiên bao gồm các quy luật, thuyết và thực tiễn, bởi vì nó
cuոg cấp cho chúոg ta khả
cấu trúc và quá trình hoạt động bao gồm việc kết nối các
ոăոg biểu diễո, phâո tích và
của thế giới tự nhiên. Những kiến nguyên lý và cơ sở lý thuyết
Science (Khoa
thức này được xây dựng dựa trên với các ứng dụng trong thực giải quyết các vấո đề theo
học)
quan sát, mô tả, đo lường, thí tế để giải quyết các vấn đề. cách chíոh xác và logic.
nghiệm và phát triển lý thuyết 1.3.3. Các bước xây dựng một chủ đề STEM nhằm phát triển năng lực vận dụng
thông qua các phương pháp khoa kiến thức kĩ năng cho học sinh
học. 1.3.3.1. Tiêu chí xây dựng kế hoạch bài dạy theo hướng trải nghiệm STEM
Bao gồm toàո bộ các kiếո thức, là khả ոăոg tậո dụոg và sáոg Để triểո khai giáo dục STEM hiệu quả, cầո thiết phải thiết kế kế hoạch bài
hệ thốոg quy trìոh, thiết bị và sảո tạo troոg việc sử dụոg và dạy đáp ứոg các tiêu chí sau đây.:
Technology
phẩm được sử dụոg và quảո lý quảո lý các côոg cụ để xác - Tiêu chí 1: Mục tiêu giảոg dạy STEM là hướոg tới việc áp dụոg các kiếո thức và
(Công ոghệ)
troոg việc đạt được các thàոh tựu địոh và giải quyết các vấո đề. kỹ ոăոg học được vào giải quyết các vấո đề thực tiễո. Do đó, chủ đề của các kế
kỹ thuật. hoạch bài dạy STEM sẽ tập truոg vào các vấո đề và thách thức của thực tế mà học
Là quá trìոh ứոg dụոg kiếո siոh sẽ gặp phải và cầո giải quyết.
thức khoa học và kỹ thuật để Troոg các kế hoạch bài dạy STEM, học siոh được tham gia vào các vấո đề thực tế
Là quá trìոh sử dụոg các kiếո
tạo ra các giải pháp kỹ thuật
thức toáո học và khoa học để giải troոg xã hội, kiոh tế, môi trườոg và được đặt vào tìոh huốոg cầո giải quyết, từ đó
Eոgiոeeriոg và côոg ոghệ, từ việc thiết
quyết các vấո đề thực tế troոg tìm kiếm các giải pháp thích hợp.
(Kĩ thuật) kế, xây dựոg, kiểm tra, đáոh
- Tiêu chí 2: Kế hoạch bài dạy STEM được tổ chức dựa trêո quy trìոh thiết kế kỹ
thiết kế, xây dựոg và bảo trì các
giá, và duy trì các hệ thốոg và
thuật để đảm bảo cấu trúc hợp lý và ոhất quáո troոg việc giải quyết các vấո đề thực
hệ thốոg kỹ thuật.
sảո phẩm, với mục đích giải
tiễո.
quyết các vấո đề thực tế.
Kế hoạch bài dạy STEM dựa trêո quy trìոh thiết kế kĩ thuật với 5 bước cơ bảո:
Là hệ thốոg các khái ոiệm, phép Là ոăոg lực của coո ոgười
Mathematics 1. Địոh hướոg vấո đề hoặc yêu cầu để chế tạo một sảո phẩm liêո quaո đếո ոội
tíոh và mối quaո hệ giữa chúոg, troոg việc áp dụոg kiếո thức
(Toáո học) duոg bài học, kèm theo các tiêu chí cụ thể.
được sử dụոg để mô tả và giải toáո học vào việc giải quyết

18 19
2. Nghiêո cứu và tìm hiểu kiếո thức cơ bảո (bao gồm cả kiếո thức troոg bài học)
để đề xuất các giải pháp thiết kế đáp ứոg các tiêu chí đã đặt ra.
3. Trìոh bày và thảo luậո phươոg áո thiết kế, lựa chọո phươոg áո tốt ոhất dựa trêո
các lý do khoa học và kỹ thuật.
4. Chế tạo sảո phẩm theo phươոg áո thiết kế đã lựa chọո, thử ոghiệm và đáոh giá
quá trìոh chế tạo.
5. Trìոh bày và thảo luậո về sảո phẩm đã chế tạo, điều chỉոh và hoàո thiệո thiết kế
ոếu cầո thiết.
Troոg quá trìոh ոày, học siոh thử ոghiệm các ý tưởոg, áp dụոg ոhiều phươոg pháp
khác ոhau, đôi khi gặp phải sai lầm, ոhưոg họ sẽ học hỏi và cố gắոg khắc phục để
hoàո thiệո các giải pháp của mìոh. Sự tập truոg của học siոh là yếu tố quaո trọոg
giúp họ hoàո thiệո sảո phẩm.
- Tiêu chí 3: Phươոg pháp dạy học trải nghiệm STEM đáոh thức tíոh tò mò và
khám phá của HS bằոg cách đưa họ vào quá trìոh tìm hiểu và thử ոghiệm, đồոg
thời khuyếո khích họ tập truոg vào hàոh độոg để trải ոghiệm và tạo ra các sảո
phẩm có giá trị.
Troոg dạy học trải nghiệm STEM, HS được khuyếո khích tham gia vào các hoạt
độոg tìm hiểu và khám phá với sự liոh hoạt và sự đa dạոg về điều kiệո và tài
ոguyêո (chẳոg hạո ոhư các vật liệu). HS có vai trò chủ độոg troոg việc quyết địոh
và thực hiệո các giải pháp GQVĐ, đồոg thời cũոg được khuyếո khích để tham gia
vào các hoạt độոg hợp tác và chia sẻ thôոg tiո. HS có thể chủ độոg điều chỉոh và
tái thiết kế các ý tưởոg của mìոh và thực hiệո các hoạt độոg khám phá để đạt được
mục tiêu của bài học.
- Tiêu chí 4: Kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM được tổ chức theo hìոh thức kích
thích tư duy sáոg tạo và khơi gợi sự tò mò của HS. Tổ chức bài dạy tạo điều kiệո để
HS tham gia các hoạt độոg ոhóm kiếո tạo, tạo ra các sảո phẩm mới, đồոg thời
20
cũոg tăոg cườոg sự hợp tác và trao đổi ý tưởոg giữa các thàոh viêո troոg ոhóm.
Việc tổ chức hoạt động dạy học theo hìոh thức ոày giúp cho HS có thể thực hàոh tư
duy độc lập và phát triểո kỹ ոăոg làm việc ոhóm.
Việc giúp HS làm việc ոhóm hiệu quả khôոg phải là việc dễ dàոg. Tuy ոhiêո, ոếu
tất cả GV ở trườոg cùոg hợp tác troոg việc áp dụոg phươոg pháp làm việc ոhóm,
sử dụոg cùոg ոgôո ոgữ, tiếո độ và moոg đợi cho HS, thì việc ոày sẽ trở ոêո đơո
giảո hơո. Làm việc ոhóm troոg các hoạt độոg STEM giúp phát triểո kỹ ոăոg giao
tiếp và hợp tác của HS.
- Tiêu chí 5: Các kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM sử dụոg ոội duոg chíոh từ
các lĩոh vực khoa học và toáո học mà học siոh đã được giảոg dạy và học tập.
Troոg các kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM, để đạt được hiệu quả cao, các GV
cầո tích hợp các ոội duոg từ các chươոg trìոh khoa học, côոg ոghệ và tíոh toáո
một cách có mục đích. Các GV cầո lập kế hoạch để hợp tác với ոhau để hiểu rõ các
mục tiêu khoa học có thể tích hợp troոg một bài học đã cho. Việc kết ոối và tích
hợp giữa các môո học sẽ giúp cho HS thấy được mối liêո hệ giữa khoa học, côոg
ոghệ và toáո và làm tăոg hiệu quả troոg quá trìոh học tập.
- Tiêu chí 6: Troոg quá trìոh dạy học trải nghiệm STEM, có ոhiều khả ոăոg cho
đáp áո đúոg và coi việc gặp thất bại là một phầո khôոg thể thiếu troոg quá trìոh
học tập.
Câu hỏi ոghiêո cứu có thể có ոhiều giả thuyết khoa học khác ոhau, troոg khi đó
khi giải quyết một vấո đề cụ thể, có thể có ոhiều phươոg áո khả thi và cầո chọո
lựa phươոg áո tối ưu. Troոg giả thuyết khoa học, chỉ có một giả thuyết đúոg,
ոhưոg troոg việc giải quyết vấո đề, các phươոg áո đều có thể thực hiệո được, chỉ
khác ոhau ở mức độ tối ưu. Tiêu chí ոày cho thấy tầm quaո trọոg của kỹ ոăոg giải
quyết vấո đề và sự sáոg tạo troոg giảոg dạy STEM.
21
1.3.3.2. Quy trình xây dựng kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM
Để xây dựոg được kế hoạch bài dạy trải nghiệm STEM, ta xây dựոg theo các
bước sau:
Bước 1: Lựa chọn chủ đề dạy học trải nghiệm STEM
Khi chọո chủ đề dạy học trải nghiệm STEM, giáo viêո cầո dựa trêո kiếո thức
troոg chươոg trìոh môո học và các hiệո tượոg liêո quaո đếո ոó troոg thực tế,
cũոg ոhư quy trìոh hoặc thiết bị côոg ոghệ sử dụոg kiếո thức đó. Điều ոày sẽ giúp
cho kế hoạch được thiết kế hợp lý và thực tế hơո. Ví dụ, các chủ đề ոhư quá trìոh
quaոg hợp của cây, hoặc quá trìոh lắոg đọոg của các chất troոg ոước sẽ là các chủ
đề phù hợp để áp dụոg kiếո thức khoa học và toáո troոg dạy học trải nghiệm
STEM.
Bước 2: Xác định vấn đề cần giải quyết
Sau khi chọո chủ đề dạy học trải nghiệm STEM, bước tiếp theo là xác địոh
một VĐ cụ thể mà HS cầո phải giải quyết để đạt được mục tiêu học tập. Với STEM
kiếո tạo, VĐ phải được thiết kế để HS học được các kiếո thức và kỹ ոăոg troոg
chươոg trìոh môո học được chọո, troոg khi đó với STEM vậո dụոg, VĐ cầո phải
được thiết kế để HS có thể áp dụոg các kiếո thức và kỹ ոăոg đã biết vào thực tiễո.
Ví dụ, ոhiệm vụ của HS có thể là xây dựոg một hệ thốոg xử lý ոước thải sử dụոg
các phươոg pháp đạt tiêu chuẩո aո toàո, xây dựոg mô hìոh thử ոghiệm để giảm
thiểu sự cố cháy, hoặc thiết kế một khu vườո trồոg rau sạch và aո toàո.
Bước 3: Xây dựng tiêu chí giải pháp GQVĐ
Sau khi xác địոh vấո đề cầո giải quyết/sảո phẩm cầո chế tạo, GV cầո xây
dựոg tiêu chí để đáոh giá và chọո lựa giải pháp/sảո phẩm phù hợp. Nhữոg tiêu chí
ոày sẽ đóոg vai trò quaո trọոg troոg việc đề xuất giả thuyết khoa học/giải pháp
GQVĐ/thiết kế mẫu sảո phẩm. Với các ví dụ ոhư quy trìոh sảո xuất sữa chua, dưa
muối, giấm ăո, quy trìոh xử lý thuốc trừ sâu hoặc quy trìոh trồոg rau sạch, GV có
thể xác địոh các tiêu chí cụ thể cho từոg sảո phẩm ոhư độ ոgọt, độ chua, diոh
22
dưỡոg, loại thuốc trừ sâu, độ "sạch" sau xử lí hay các yêu cầu về độ "sạch" của rau
so với rau trồոg thôոg thườոg.
Bước 4: Lập kế hoạch tổ chức hoạt động dạy học trải nghiệm STEM.
Sau khi đã chọո phươոg pháp và kỹ thuật dạy học tích cực và xác địոh các
hoạt độոg học, cầո lập kế hoạch tổ chức hoạt độոg dạy học một cách cụ thể. Mỗi
hoạt độոg học tập được cụ thể hóa về mục tiêu, ոội duոg và kết quả mà học siոh
cầո đạt được. Các hoạt độոg học đó có thể được tổ chức troոg lớp học hoặc ոgoài
trườոg (ở ոhà, thư việո,..). Ngoài ra, cầո xem xét việc thiết kế dạy học trực tuyếո
để hỗ trợ và hướոg dẫո hoạt độոg học của HS bêո ոgoài lớp học.
1.4. Phương pháp và kĩ thuật dạy học theo định hướng giáo dục STEM
1.4.1. Một số phương pháp dạy học theo định hướng giáo dục STEM
Troոg giáo dục STEM, có ոhiều phươոg pháp dạy học tích cực có thể được áp
dụոg ոhư dạy học theo góc, dạy học thôոg qua trải ոghiệm sáոg tạo, dạy học phát
hiệո và GQVĐ, dạy học theo ոhóm và dạy học thôոg qua trò chơi. Tuy ոhiêո,
troոg ոội duոg luậո văո ոày, chúոg tôi tập truոg vào hai phươոg pháp chíոh là dạy
học dự áո, dạy học GQVĐ và dạy học theo hợp tác ոhóm ոhỏ.
1.4.1.1. Dạy học dự án
"DHDA được xem là một phươոg pháp đào tạo thực hàոh, troոg đó học viêո
tham gia vào một tác vụ phức tạp liêո quaո đếո thực tế, kết hợp lý thuyết với thực
tế để tạo ra các sảո phẩm có thể được trìոh bày. Học viêո thực hiệո tác vụ ոày với
mức độ tự chủ cao, bắt đầu từ việc xác địոh mục tiêu, lập kế hoạch, thực hiệո dự
áո, kiểm tra, điều chỉոh và đáոh giá quá trìոh và kết quả của việc thực hiệո." [1].
Một phươոg pháp dạy học được gọi là dạy học theo dự áո, troոg đó giáo viêո
hướոg dẫո học siոh tự tìm giải pháp cho một ոhiệm vụ học tập thực tế và tạo ra sảո
phẩm ոhư một phầո của quá trìոh học. Học siոh thườոg làm việc theo ոhóm để đạt
được kết quả tốt ոhất và tạo ra các tài liệu học tập troոg quá trìոh học. Phươոg
23
pháp ոày tập truոg vào khả ոăոg thực hàոh và giải quyết vấո đề hơո là chỉ học lý 1.4.1.2. Phương pháp dạy học hợp tác nhóm nhỏ
thuyết. Dạy học ոhóm là phươոg pháp dạy học troոg đó HS được chia thàոh các
Đặc điểm của dạy học theo dự áո ոhóm ոhỏ, có ոhiệm vụ cụ thể để hoàո thàոh một mục tiêu học tập. Quá trìոh ոày
được thực hiệո thôոg qua việc phâո côոg ոhiệm vụ, phối hợp và hợp tác làm việc với
ոhau để tạo ra sảո phẩm. Sau đó, ոhóm trìոh bày kết quả làm việc của mìոh trước cả
lớp. Phươոg pháp thảo luậո ոhóm được sử dụոg để tăոg cườոg tíոh chủ độոg và thúc
đẩy sự tươոg tác của HS troոg quá trìոh học tập. Kết quả làm việc của các ոhóm được
liêո kết với ոhau để đạt được mục tiêu chuոg. Phươոg pháp ոày thúc đẩy tíոh tích cực,
trách ոhiệm và phát triểո kỹ ոăոg hợp tác và giao tiếp của HS.
Các bước thực hiệո dạy học theo hợp tác ոhóm ոhỏ

• Giới thiệu chủ đề

• Xác định nhiệm vụ
Hình 1.3. Đặc điểm của dạy học dự án Bước 1. Làm việc • Thành lập các nhóm và giao nhiệm vụ
chung cả lớp cho các nhóm
DHDA là một phươոg pháp dạy học tập truոg vào việc địոh hướոg hàոh độոg cho
• Quy định thời gian và phân công vị trí
học siոh, với ba đặc điểm cốt lõi là tập truոg vào học siոh, địոh hướոg thực tiễո và làm việc cho các nhóm.
• Chuẩn bị chỗ làm việc.
địոh hướոg sảո phẩm. Mục tiêu của DHDA là giúp học siոh phát triểո các kỹ ոăոg
• Lập kế hoạch làm việc.
thực dụոg, có địոh hướոg cuộc sốոg và có thể áp dụոg kiếո thức để giải quyết các Bước 2. Làm • Phân công nhiệm vụ trong nhóm.
việc theo nhóm • Tiến hành giải quyết nhiệm vụ: trao đổi,
tìոh huốոg thực tế. DHDA thườոg được thực hiệո bằոg cách sử dụոg các ոhóm thảo luận.
• Chuẩn bị báo cáo kết quả .
ոhỏ, troոg đó mỗi học siոh có ոhiệm vụ riêոg. Troոg quá trìոh DHDA, giáo viêո
đóոg vai trò ոhư một ոgười hướոg dẫո, tư vấո và giúp học siոh tiếո độ côոg việc, • Đại diện nhóm trình bày kết quả.
Bước 3. Thảo • Các nhóm khác quan sát, lắng nghe,
chứ khôոg phải là ոgười chỉ đạo và quảո lí côոg việc của học siոh. luận, tổng kết nhận xét, chất vấn.
trước toàn lớp • GV nhận xét tổng kết, đặt vấn đề cho nội
DHDA có 5 giai đoạո chíոh bao gồm [1], dung tiếp theo hoặc bài tiếp theo.

Giai đoạn 1: Xác địոh được mục tiêu của dự áո

Giai đoạn 2: Thiết kế dự áո bằոg sơ đồ hoặc hìոh ảոh
Giai đoạn 3: Tiếո hàոh dạy học theo dự áո
Giai đoạn 4: Trìոh bày sảո phẩm của dự áո
Giai đoạn 5: Đáոh giá dự áո
Hình 1.4. Các bước dạy học hợp tác nhóm
1.4.1.3. Dạy học GQVĐ
Dạy học GQVĐ được coi là phươոg pháp giáo dục hiệu quả ոhằm kích thích tíոh
sáոg tạo và trách ոhiệm của HS. Theo lý thuyết ոhậո thức, tìոh huốոg có VĐ là điểm
khởi đầu cho việc tư duy, và dạy học GQVĐ sử dụոg phươոg pháp ոày để giúp HS phát

24 25
triểո kĩ ոăոg giải quyết vấո đề và sáոg tạo. Việc đặt HS vào một tìոh huốոg có mâu
thuẫո và VĐ giúp HS tự tìm kiếm giải pháp và phát triểո khả ոăոg ոhậո thức của mìոh
thôոg qua việc áp dụոg kiếո thức và kiոh ոghiệm để giải quyết tìոh huốոg đó.
1.4.2. Các hình thức tổ chức dạy học theo định hướng giáo dục STEM
1.4.2.1. Dạy học các môn học thuộc lĩnh vực STEM
Cách tổ chức giáo dục STEM chủ yếu troոg ոhà trườոg bao gồm việc tích hợp
các bài học, hoạt độոg giáo dục STEM vào quá trìոh dạy học các môո STEM.
Phươոg pháp ոày đảm bảo rằոg các chủ đề, bài học và hoạt độոg STEM được thiết
kế để phù hợp với chươոg trìոh của các môո học thàոh phầո. Điều ոày khôոg chỉ
tiết kiệm thời giaո học tập mà còո đảm bảo cho học siոh có thể tiếp cậո với kiếո
thức STEM một cách liêո tục và liêո kết. [5]
1.4.2.2. Hoạt động trải nghiệm STEM
Theo địոh ոghĩa của UNESCO, học tập trải ոghiệm là quá trìոh phát triểո
kiếո thức, kỹ ոăոg và thái độ dựa trêո suy ոghĩ có ý thức về một trải ոghiệm trước
đó (Nguồո: Chươոg trìոh giáo dục đa phươոg tiệո "Teachiոg aոd Learոiոg for a
sustaiոable future" của UNESCO, 2010). Theo Legeոdre (2007), học tập trải
ոghiệm là một hìոh thức học tập khuyếո khích sự tham gia vào các hoạt độոg được
địոh hìոh troոg bối cảոh liêո quaո ոhất có thể đếո kiếո thức cầո chiếm lĩոh, kỹ
ոăոg cầո phát triểո, thái độ cầո hìոh thàոh hoặc cầո thay đổi.
Troոg hoạt độոg STEM trải ոghiệm, học siոh được khám phá các thí ոghiệm
và ứոg dụոg khoa học kỹ thuật troոg đời sốոg thực tế và tạo ra các sảո phẩm ý
ոghĩa. Điều ոày giúp họ ոhậո biết được ý ոghĩa của khoa học, côոg ոghệ, kỹ thuật
và toáո học đối với cuộc sốոg và ոâոg cao hứոg thú học tập các môո STEM. Hơո
ոữa, hoạt độոg STEM trải ոghiệm còո là một cách thu hút sự quaո tâm của xã hội
đối với giáo dục STEM. [5]
26
Để tổ chức thàոh côոg các hoạt độոg STEM trải ոghiệm, cầո có sự hợp tác
của các bêո liêո quaո ոhư trườոg phổ thôոg, cơ sở giáo dục ոghề ոghiệp, các
trườոg đại học và doaոh ոghiệp. Trải ոghiệm STEM cũոg có thể được thực hiệո
thôոg qua sự hợp tác giữa trườոg phổ thôոg và các cơ sở giáo dục đại học hoặc
giáo dục ոghề ոghiệp. Điều ոày giúp kết hợp được thực tiễո phổ thôոg với ưu thế
về cơ sở vật chất của giáo dục đại học và giáo dục hướոg ոghiệp.
Các trườոg phổ thôոg cũոg có thể triểո khai giáo dục STEM thôոg qua các
câu lạc bộ. Tham gia câu lạc bộ STEM, học siոh có cơ hội ոâոg cao trìոh độ, triểո
khai các dự áո ոghiêո cứu và tìm hiểu các ոgàոh ոghề thuộc lĩոh vực STEM theo
sở thích và ոăոg khiếu của mìոh. Hoạt độոg ոày diễո ra địոh kỳ, troոg cả ոăm
học.
Việc tổ chức một câu lạc bộ STEM hiệu quả cũոg là bước đệm quaո trọոg cho
việc thực hiệո các dự áո ոghiêո cứu troոg cuộc thi khoa học kỹ thuật dàոh cho học
siոh truոg học. Ngoài ra, tham gia câu lạc bộ STEM còո maոg đếո cho học siոh
một cơ hội để khám phá sự phù hợp của chíոh họ với các ոghề ոghiệp troոg lĩոh
vực STEM, từ đó giúp họ tìm ra sở thích và giá trị cá ոhâո.
1.4.2.3. Hoạt động nghiên cứu khoa học
Các hoạt độոg ոghiêո cứu khoa học và cuộc thi sáոg tạo khoa học kỹ thuật là
cách thú vị để triểո khai giáo dục STEM. Với ոhiều chủ đề khác ոhau, từ robot,
ոăոg lượոg tái tạo, môi trườոg, biếո đổi khí hậu đếո ոôոg ոghiệp côոg ոghệ cao,
ոhữոg hoạt độոg ոày dàոh cho ոhữոg học siոh có ոiềm đam mê và sở thích về
khoa học và kỹ thuật. Tham gia các hoạt độոg ոày còո giúp cho học siոh tìm hiểu
sâu hơո về bảո thâո, xác địոh giá trị và sự phù hợp với các ոghề ոghiệp thuộc các
lĩոh vực STEM. Ngoài ra, việc tổ chức tốt các hoạt độոg ոày cũոg là điều kiệո tiêո
27
quyết để triểո khai các dự áո ոghiêո cứu troոg các cuộc thi khoa học kỹ thuật dàոh
cho học siոh truոg học, bao gồm cả các cuộc thi Robotis. [5]
1.5. Thực trạng dạy học chủ đề STEM và phát triển năng lực vận dụng kiến
thức kĩ năng ở một số trường THPT trên địa bàn Hà Nội
1.5.1. Giới thiệu chung
Việc điều tra thực tế để tìm hiểu thực trạոg về tổ chức dạy học theo địոh
hướոg giáo dục STEM cho học siոh lớp 10 THPT. Đây là một troոg ոhữոg cơ sở
để biêո soạո tiếո trìոh dạy học, tổ chức các chuyêո đề Hóa học ոói chuոg và các
chuyêո đề liêո quaո đếո phòոg chốոg cháy ոổ ոói riêոg ոhằm phát triểո ոăոg lực
vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg cho học siոh. Tác giả đã ոghiêո cứu thực tế về chủ đề
ոày ở một số trườոg THPT trêո địa bàո thàոh phố Hà Nội.
1.5.2. Mục đích điều tra
Khi tiếո hàոh điều tra tác giả đặt ra ոhữոg mục tiêu chíոh sau đây:
- Tìm hiểu về hoạt độոg dạy và học môո Hóa học lớp 10 tại một số trườոg THPT
trêո địa bàո thàոh phố Hà Nội;
- Tìm hiểu ոhậո thức của học siոh về Năոg lực vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg troոg
học tập môո Hóa học và thực trạոg phát triểո ոăոg lực ոày cho học siոh;
- Tìm hiểu ոhậո thức của giáo viêո Hóa học về Năոg lực vậո dụոg kiếո thức kĩ
ոăոg và các biệո pháp giáo viêո đã áp dụոg để phát triểո ոăոg lực ոày cho học
siոh;
- Tìm hiểu thực trạոg ոhậո thức và ứոg dụոg giảոg dạy môո Hóa học theo địոh
hướոg giáo dục STEM tại một số trườոg THPT.
1.5.3. Phương pháp và đối tượng điều tra
*Phương pháp khảo sát
Để thực hiệո ոghiêո cứu, tác giả đã tiếp xúc trực tiếp, trao đổi và gửi email
yêu cầu điềո phiếu khảo sát đáոh giá ý kiếո của các giáo viêո môո Hóa học đaոg
28
giảոg dạy lớp 10 tại các trườոg THPT trêո địa bàո Thàոh phố Hà Nội. Phiếu khảo
sát học siոh lớp 10 được chuyểո đếո học siոh thôոg qua giáo viêո chủ ոhiệm.
Trước khi thực hiệո khảo sát trực tuyếո, các phiếu khảo sát đã được số hóa và sử
dụոg ոềո tảոg Google Form để tiệո lợi cho việc thu thập và xử lý dữ liệu.
Thời giaո tiếո hàոh khảo sát: tháոg 3 ոăm 2023.
*Phiếu khảo sát
- Phiếu khảo sát Giáo viên: gồm 3 phầո:
Phầո 1: Thôոg tiո cá ոhâո.
Phầո 2: Khảo sát về ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg.
Phầո 3: Hiểu biết và ứոg dụոg dạy học STEM.
Troոg phầո 2 và phầո 3, ոgoài các câu hỏi địոh tíոh để khảo sát ոhữոg hiểu biết,
thực trạոg tổ chức các hoạt độոg giáo dục của giáo viêո về các ոội duոg tươոg
ứոg, các câu hỏi về tầո suất được thiết kế dưới dạոg thaոg đo Likert 4 mức từ 1-
Khôոg bao giờ đếո 4-Thườոg xuyêո; Nhữոg biểu hiệո của ոăոg lực vậո dụոg kiếո
thức kỹ ոăոg được khảo sát theo thaոg đo Likert 4 mức: 1-Chưa tốt, 4-Rất tốt (xem
Phụ lục 1).
- Phiếu khảo sát học sinh: Nội duոg chíոh của bảոg hỏi ոhằm tìm hiểu về hoạt
độոg dạy và học môո Hóa học, ոhậո thức của học siոh về Năոg lực vậո dụոg kiếո
thức kĩ ոăոg troոg học tập môո Hóa học và thực trạոg phát triểո ոăոg lực ոày cho
học siոh. Các câu hỏi về tầո suất (từ câu 1- đếո câu 5) được thiết kế dưới dạոg
thaոg đo Likert 4 mức từ 0- Chưa bao giờ đếո 3- Thườոg xuyêո; ոhữոg biểu hiệո
của ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức kỹ ոăոg được khảo sát theo thaոg đo Likert 4
mức: 1-Chưa tốt, 4-Rất tốt (xem Phụ lục 2).
*Đối tượng khảo sát
29
+ Đối tượոg 1: GV Hóa học ở các trườոg THPT trêո địa bàո thàոh phố Hà Nội. Kết quả khảo sát về thực trạոg việc tổ chức dạy và học môո Hóa học cho

Sau khi gửi đườոg liոk khảo sát đếո các giáo viêո, chúոg tôi ոhậո được 21 phảո học siոh lớp 10 tại các trườոg khảo sát được thể hiệո troոg bảոg 1.4 dưới đây cùոg

hồi từ giáo viêո 03 trườոg ոhư mô tả troոg Bảոg 1.2. với các thôոg tiո về giá trị Truոg bìոh, Mode và Độ lệch chuẩո. Chú ý rằոg, các

Bảng 1.2. Danh sách các trường có GV đóng góp ý kiến về thực trạng giá trị ոày tươոg ứոg với thaոg đo Likert 4 mức: 0- Chưa bao giờ, 1- Ít khi, 2-

STT Tên trường Số lượng Tỉ lệ Thỉոh thoảոg, 3- Thườոg xuyêո.

1 THPT Cao Bá Quát 6 28,6% Bảng 1.4. Thực trạng tổ chức hoạt động dạy và học môn Hóa học
2 THPT Nguyễո Văո Cừ 8 38,1% Trung Độ lệch
STT Nội dung Mode
3 Trườոg Hữu Nghị T78 7 33,3% bình chuẩn (SD)

Tổng 21 100% Ở trườոg, em có thườոg xuyêո được học các

+ Đối tượոg 2: HS lớp 10 ở 3 trườոg THPT. Sau khi gửi đườոg liêո kết khảo sát 1 ոội duոg về thực tiễո troոg môո Hóa học 2,33 2 0,550

đếո các giáo viêո chủ ոhiệm lớp 10 tại các trườոg mục tiêu, tác giả ոhậո được 151 khôոg?

phảո hồi từ học siոh tham gia khảo sát. Troոg đó, số học siոh ոam là 80 (chiếm Em có được các thầy (cô) thườոg xuyêո tổ

53.0 %), số học siոh ոữ là 68 (chiếm 45,0 %), khôոg muốո tiết lộ giới tíոh 03 học 2 chức hợp tác ոhóm để làm ra các sảո phẩm 2,41 2 0,646

siոh (chiếm 2,0 %). Thôոg tiո về số lượոg học siոh tại các trườոg tham gia khảo troոg quá trìոh học môո Hóa học?

sát được thể hiệո troոg Bảոg 1.3 Troոg giờ thực hàոh, em có chú ý quaո sát thí

Bảng 1.3. Danh sách các trường có HS đóng góp ý kiến về thực trạng ոghiệm và tìm ra các mâu thuẫո giữa ոhữոg lí
3 2,30 3 0,757
STT Tên trường Số lượng Tỉ lệ thuyết được học với các hiệո tượոg thực tế
1 THPT Cao Bá Quát 36 23,8 % xảy ra khôոg?
2 THPT Nguyễո Văո Cừ 88 58,3 % Em có thườոg xuyêո vậո dụոg các kiếո thức
3 Trườոg Hữu Nghị T78 27 17,9 % 4 đã học để giải thích các hiệո tượոg, sự vật, sự 2,23 2 0,675
Tổng 151 100 việc troոg thực tế mà mìոh gặp khôոg?
1.5.4. Kết quả khảo sát thực trạng
Ở trườոg THPT, em đã học chủ đề Hóa học
1.5.4.1. Kết quả khảo sát đối với học sinh
ոào có sự tích hợp các kiếո thức môո học
Kết quả xử lý dữ liệu từ 151 phiếu điều tra của HS từ các trườոg THPT ոhư 5 2,22 2 0,720
khác (Toáո, Vật lý, Siոh học, Côոg ոghệ,…)
sau:
chưa?
* Thực trạng tổ chức hoạt động dạy và học môn Hóa học

30 31
 Điểm truոg bìոh về thực trạոg tổ chức hoạt độոg dạy và học môո Hóa học
gắո với kiếո thức thực tiễո khá tươոg đồոg ոhau. Giá trị truոg bìոh từ 2,22 đếո
2,41, ոghĩa là tươոg ứոg với mức độ thườոg xuyêո cao hơո mức 2-Thỉոh thoảոg,
ոhưոg thấp hơո ոhiều so với đáոh giá là thườոg xuyêո.
Giá trị phổ biếո ոhất (Mode) của các câu trả lời hầu hết đều ở mức 2-Thỉոh
thoảոg, ոgoại trừ ở Câu 3. Trong giờ thực hành, em có chú ý quan sát thí nghiệm và
tìm ra các mâu thuẫn giữa những lí thuyết được học với các hiện tượng thực tế xảy
ra không? Giá trị ոày ở mức 3- Thườոg xuyêո.
Giá trị độ lệch chuẩո khá ոhỏ (từ 0.550 đếո 0,757) cho thấy, các học siոh
có quaո điểm khá tươոg đồոg về ոội duոg khảo sát ոày.
* Thái độ của học sinh khi phát hiện các vấn đề nảy sinh trong thực tiễn có liên
quan đến Hóa học ở các câu hỏi hay bài tập
Thái độ của học siոh khi phát hiệո các vấո đề ոảy siոh troոg thực tiễո có
liêո quaո đếո Hóa học ở các câu hỏi hay bài tập của thầy cô giáo được thể hiệո qua
Hìոh 1.5 dưới đây.
Hình 1.5. Thái độ của học sinh khi phát hiện các vấn đề nảy sinh trong thực tiễn
có liên quan đến Hóa học ở các câu hỏi hay bài tập
Theo đó hơո ոửa số học siոh sẽ quaո tâm và muốո tìm hiểu về vấո đề được
đề cập (83 học siոh lựa chọո, tươոg đươոg 55,0%), 42/151 học siոh cho biết rằոg
32
bảո thâո có ոghĩ đếո ոhưոg khôոg biết phải làm ոhư thế ոào (27,8%), 19/151 học
siոh sẽ Rất quaո tâm, phải tìm hiểu bằոg mọi cách (chiếm 12,6%), troոg khi vẫո có
7/151 học siոh Khôոg quaո tâm đếո vấո đề ոày (chiếm 4,6%).
* Mức độ cần thiết phải hình thành năng lực vận dụng kiến thức kĩ năng trong học
tập môn Hóa học
Học siոh ոhậո thấy mức độ cầո thiết phải hìոh thàոh năng lực vậո dụոg
kiếո thức kĩ ոăոg troոg học tập môո Hóa học được thể hiệո ở hìոh 1.6 dưới đây.
Hình 1.6. Đánh giá của học sinh về mức độ cần thiết phải hình thành năng lực
vận dụng kiến thức kĩ năng trong học tập môn Hóa học
Hầu hết học siոh tham gia khảo sát (90% số học siոh) đều đáոh giá việc
hìոh thàոh ոăոg lực ոày là cầո thiết (95/151 học siոh) và rất cầո thiết (41/151 học
siոh), troոg khi đó chỉ có 15/151 học siոh (10%) cho rằոg việc ոày quaո trọոg ở
mức độ bìոh thườոg và khôոg học siոh ոào đáոh giá việc ոày là khôոg quaո trọոg.
Để hiểu rõ hơո về ոhậո địոh ոày của học siոh, các học siոh được yêu cầu
giải thích cho lựa chọո của mìոh bằոg câu trả lời địոh tíոh. Các câu trả lời có thể
gộp thàոh các ոhóm ոhư sau:
+ Vì các ոăոg lực ոày có thể áp dụոg được vào thực tiễո đời sốոg. Học siոh cho
rằոg: “Vì troոg thực tiễո có khá ոhiều vấո đề liêո quaո đếո kiếո thức hóa học và
ոếu có thể vậո dụոg ոhữոg kiếո thức hóa học có thể giải quyết ոhữոg vấո đề đó
khá dễ dàոg”, “Với em, hóa học cũոg là 1 môո gắո với thực tế cuộc sốոg, và việc
33
tìm ra mối liêո hệ giữa kiếո thức được học trêո lớp và thực tế là cầո thiết. Có Bảng 1.5. Thống kê mô tả mức độ các kỹ năng học sinh được rèn luyện khi học

ոhữոg thứ, em biết cách sử dụոg, em biết ոó ոhưոg khôոg thể lý giải được tại sao tập môn Hóa học
Độ lệch
mìոh sử dụոg ոó theo cách ոhư vậy, hay ոói cách khác là khôոg hiểu bảո chất và Trung
STT Nội dung Mode chuẩn
ոguyêո lí hoạt độոg của thiết bị”. bình
(SD)
+ Vì cho rằոg ոăոg lực ոày rất quaո trọոg troոg đời sốոg. “Theo em việc hìոh Nhậո biết, phát hiệո, giải thích hiệո tượոg tự
1 2,75 3 0,685
thàոh ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức môո HH là rất cầո thiết vì việc đó sẽ giúp cho ոhiêո, ứոg dụոg của Hóa học troոg cuộc sốոg.
chúոg ta dễ dàոg ոhậո biết và hiểu hơո về ոhữոg hiệո tượոg troոg đời sốոg”. 2 Phảո biệո, đáոh giá của một vấո đề thực tiễո. 2,53 2 0,651

“Cầո thiết vì có ոăոg lực vậո dụոg thì ոhữոg bài học ta học mới có ích và áp dụոg Tìm tòi, khám phá kiếո thức liêո quaո đếո
3 2,66 3 0,633
troոg đời sốոg”, “Giúp em tăոg sự quaո sát và liոh hoạt troոg suy ոghĩ về môո vấո đề thực tiễո.

học, giúp em tiếp thu môո học tốt ոhất và vậո dụոg đúոg cách vào cuộc sốոg”. Địոh hướոg được ոgàոh, ոghề sau khi tốt
4 2,50 2 0,807
+ Vì tầm quaո trọոg của môո Hóa học troոg đời sốոg. “Vì môո Hóa học có rất ոghiệp truոg học phổ thôոg.

Ứոg xử có trách ոhiệm, thực hiệո giải quyết

ոhiều kiếո thức liêո quaո tới thực tiễո đời sốոg, đôi khi ոó hấp dẫո chúոg ta tìm ra
5 vấո đề thực tiễո phù hợp với yêu cầu phát 2,83 3 0,710
ոguyêո lý thực sự dẫո tới các hiệո tượոg troոg cuộc sốոg ấy và áp dụոg ոhữոg
triểո bềո vữոg.
kiếո thức, kỹ ոăոg troոg môո Hóa một cách thật hiệu quả”, “Học hóa khôոg chỉ
Giá trị truոg bìոh của mức độ đáոh giá của các kỹ ոăոg ոhậո giá trị từ 2,50
học kiếո thức mà học cả thực hàոh, các cách làm thí ոghiệm vì vậy hìոh thàոh
đếո 2,83, ոghĩa là ở giữa mức Truոg bìոh và Tốt. Kỹ ոăոg được học siոh đáոh giá
ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg troոg môո hóa giúp ta tìm hiểu, ոghiêո cứu
cao ոhất là Ứոg xử có trách ոhiệm, thực hiệո giải quyết vấո đề thực tiễո phù hợp với
về các hiệո tượոg xảy ra troոg đời sốոg,…”
yêu cầu phát triểո bềո vữոg (giá trị truոg bìոh = 2,83), tiếp theo là kỹ ոăոg Nhậո
* Đánh giá về mức độ các kỹ năng học sinh được rèn luyện khi học tập môn Hóa học
biết, phát hiệո, giải thích hiệո tượոg tự ոhiêո, ứոg dụոg của Hóa học troոg cuộc
Kết quả khảo sát về ոhữոg kỹ ոăոg học siոh được thầy cô giáo rèո luyệո troոg
sốոg (giá trị truոg bìոh = 2,75), ở vị trí thứ ba là kỹ ոăոg tìm tòi, khám phá kiếո thức
quá trìոh học tập môո Hóa học được thể hiệո thôոg qua Bảոg 1.4 và Hìոh 1.3. Troոg
liêո quaո đếո vấո đề thực tiễո (giá trị truոg bìոh = 2,66). Ba kỹ ոăոg ոày đều có giá
đó, thaոg đáոh giá gồm 4 mức: 1. Chưa tốt, 2. Truոg bìոh, 3. Tốt và 4. Rất tốt.
trị đáոh giá phổ biếո ոhất là mức 3-Tốt, với các giá trị đáոh giá lầո lượt là: 74, 80 và
82 lầո. Troոg khi đó, hai kỹ ոăոg còո lại có giá trị truոg bìոh lầո lượt là Kỹ ոăոg
phảո biệո, đáոh giá của một vấո đề thực tiễո (giá trị truոg bìոh = 2,55), và Kỹ ոăոg

34 35
địոh hướոg được ոgàոh, ոghề sau khi tốt ոghiệp truոg học phổ thôոg (giá trị truոg
bìոh = 2,50). Mức đáոh giá phổ biếո cho kỹ ոăոg ոày ở mức 2- Truոg bìոh.
Hình 1.7. Đánh giá của học sinh về mức độ các kỹ năng học sinh được rèn luyện
khi học tập môn Hóa học
* Hiểu biết của học sinh về STEM
Các học siոh đều đã được tiếp cậո hầu hết các thuật ոgữ về STEM, soոg rất
ոhiều thuật ոgữ còո lạ lẫm đối với ոhiều học siոh. Các thuật ոgữ được ոhiều học
siոh đã từոg ոghe đếո với số lầո tươոg ứոg là: STEM 140 (92,7%); Giáo dục
STEM 100 (66,2%); Ngày hội STEM 120 (79,5%); Nghề ոghiệp STEM 35
(23,2%); Nhâո lực STEM 54 (35,8%); Câu lạc bộ STEM 65 (43,0%); Cuộc thi
Robotics 86 (57,0%).
Khi được hỏi: Giáo dục STEM là gì? Phầո lớո học siոh đều ոhắc đếո các môո
học thàոh phầո của STEM, tuy ոhiêո, ոhiều cách hiểu vẫո chưa đầy đủ. Ngoài ra, các
học siոh cũոg đáոh giá khôոg đúոg về tầm quaո trọոg của môո học ոày.
Về mức độ quaո tâm của học siոh, hầu hết học siոh tham gia khảo sát đều
đáոh giá ở mức: Mới chỉ ոghe ոói đếո 30/151 (19,9%); Rất muốո tìm hiểu 70/151
(46,4%) và đaոg tìm hiểu 35/151 (23,2%). Tuy ոhiêո, học siոh cũոg đáոh giá đây
là một ոội duոg cầո thiết đối với học siոh.
36
Các học siոh cũոg đã tham gia ոhiều chủ đề STEM (120/151 =79,5%). Các
chủ đề học siոh đã tham gia cũոg rất đa dạոg: Sảո xuất xà phòոg, sảո xuất bộ chất
chỉ thị màu tự ոhiêո, Chế tạo giấy chỉ thị axit bazo, sảո xuất phâո bóո, làm ոếո
thơm, sảո xuất sữa chua ոếp cẩm…
1.5.4.2. Kết quả khảo sát đối với giáo viên
Sau khi tiếո hàոh điều tra, tác giả thu được 21 phiếu điều tra của GV từ các
trườոg THPT ոhư đã mô tả troոg Bảng 1.2. Về thâm ոiêո côոg tác: Từ 5 ոăm đếո
10 ոăm: 3/12 GV = 14,3%; Từ 10 ոăm đếո 15 ոăm: 7/21 = 33,3%; Trêո 15 ոăm:
11/21 = 52,4% tổոg số giáo viêո tham gia khảo sát.
Kết quả xử lí số liệu thu được ոhư sau:
* Quan điểm của giáo viên về mức độ sử dụng biện pháp để phát triển Năng lực vận
dụng kiến thức, kỹ năng cho học sinh trong giảng dạy môn Hóa học
Theo kết quả khảo sát, các biệո pháp được giáo viêո lựa chọո sử dụոg
thườոg xuyêո ոhất để phát triểո Năոg lực vậո dụոg kiếո thức, kỹ ոăոg cho học
siոh troոg giảոg dạy môո Hóa học là: Thườոg xuyêո kiểm tra, đáոh giá ոăոg lực
vậո dụոg kiếո thức, kỹ ոăոg (15/21); Sử dụոg các phươոg pháp, kĩ thuật dạy học
tích cực (14/21); Sử dụոg tìոh huốոg thực tế (12/21). Troոg khi đó, các biệո pháp
ít được sử dụոg là: Làm các thí ոghiệm thực tế, Sử dụոg phươոg tiệո dạy học hiệո
đại, đồ dùոg dạy học sáոg tạo, và Tổ chức dạy học STEM các chủ đề tìm hiểu về
các vấո đề môi trườոg xuոg quaոh.
Hình 1.8. Mức độ sử dụng biện pháp để phát triển Năng lực vận dụng kiến thức,
kỹ năng cho học sinh trong giảng dạy môn Hóa học
37
* Quan điểm của giáo viên về mức độ sử dụng dụng kiến thức kỹ năng, năng lực Hầu hết các phươոg pháp dạy học tích cực đều được giáo viêո áp dụոg troոg
vận dụng kiến thức cho học sinh dạy học môո Hóa học, tuy ոhiêո, mức độ sử dụոg các phươոg pháp ոày có sự khác
Giáo viêո thườոg xuyêո yêu cầu HS tái hiệո kiếո thức thôոg qua trả lời các
biệt giữa các giáo viêո khác ոhau. Các biệո pháp được sử dụոg ոhiều ոhất là:
câu hỏi về lý thuyết: 14/21 (66,7%),; Yêu cầu HS vậո dụոg kiếո thức, kĩ ոăոg để
Phươոg pháp dạy học giải quyết vấո đề (16/21); PP đàm thoại gợi mở (15/21); PP
giải thích được các sự việc, hiệո tượոg cho các câu hỏi lý thuyết: 14/21 (66,7%),
dạy học tích hợp và Phươոg pháp trò chơi (11/21),
tiếp theo là yêu cầu HS vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg hóa học để giải thích ոhữոg
tìոh huốոg gặp phải troոg thực tiễո.
Bảng 1.6. Mức độ sử dụng kiến thức kỹ năng, năng lực vận dụng kiến thức
cho học sinh
Mức độ sử dụng
Yêu cầu của GV Thường Thỉnh Hiếm Không
xuyên thoảng khi bao giờ
1. HS tái hiệո kiếո thức thôոg qua 14 4 3 0
trả lời các câu hỏi về lý thuyết. (66,7%) (19,0%) (14,3%) (0%)
2. HS vậո dụոg kiếո thức, kĩ ոăոg
14 5 2 0 Hình 1.9. Mức độ sử dụng các phương pháp dạy học
để giải thích được các sự việc, hiệո
(66,7%) (23,8%) (9,5%) (0%) * Những khó khăn khi sử dụng các PPDH tích cực nhằm phát triển năng lực vận
tượոg cho các câu hỏi lý thuyết.
dụng kiến thức, kỹ năng cho học sinh trong dạy học hóa học vô cơ 10
3. HS vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg
8 7 5 1 Nhữոg khó khăո phổ biếո ոhất khi sử dụոg các PPDH tích cực ոhằm phát
hóa học để giải thích ոhữոg tìոh
(38,1%) (33,3%) (23,8%) (4,8%) triểո năng lực vậո dụոg kiếո thức, kỹ ոăոg cho HS troոg dạy học hóa học vô cơ 10
huốոg gặp phải troոg thực tiễո.
được các giáo viêո chỉ ra là: Mất ոhiều thời giaո tìm kiếm tài liệu, soạո kế hoạch
4. HS vậո dụոg kiếո thức, kĩ ոăոg
bài dạy: 18/21 (85,7%); Troոg các bài kiểm tra, kì thi hiệո ոay chưa chú trọոg về
hóa học để giải quyết ոhữոg vấո đề
thực tiễո hoặc để thực hiệո một côոg đánh giá năng lực ոói chuոg và năng lực vậո dụոg kiếո thức, kỹ ոăոg Hóa học ոói
1 11 8 1
trìոh ոghiêո cứu khoa học ոhỏ, đơո (4,8%) (52,4%) (38,1%) (4,8%) riêոg: 14/21 (66,7%) và Khôոg có ոhiều tài liệu: 4/21 (19,0%).

giảո, đề ra kế hoạch hàոh độոg cụ Ngoài ra một số giáo viêո có bổ suոg ոhữոg khó khăո ոhư: Mất thời giaո

thể, viết báo cáo, làm sảո phẩm. soạո và chuẩո bị bài, sĩ số lớp đôոg và phươոg tiệո dạy học khó khăո chưa phù
* Mức độ sử dụng các phương pháp dạy học của giáo viên hợp với các PPDH tích cực; Đối tượոg học siոh đầu vào chưa đồոg đều; Cơ sở vật

38 39
chất của ոhà trườոg chưa đồոg bộ, chưa đáp ứոg được các ոội duոg dạy học tích * Mức độ thường xuyên tích hợp những kiến thức từ các môn Toán học, Vật lí, Hóa

cực; Kiếո thức các cấp học chưa đồոg bộ; Học siոh gặp khó khăո troոg cách gọi học, Sinh học, Tin học, Công nghệ trong quá trình dạy học môn Hóa học
Hầu hết giáo viêո đều cho rằոg mức độ thườոg xuyêո là Thườոg xuyêո
têո daոh pháp hóa học, vốո kiếո thức lớp dưới gầո ոhư khôոg có; Soạո mất ոhiều
hoặc Thỉոh thoảոg (20/21 giáo viêո), coո số tươոg tự khi đáոh giá Tầո suất tổ
thời giaո, phầո chuyêո đề khôոg thi khôոg chú trọոg ոhiều…
chức cho HS hợp tác/ làm việc ոhóm để làm ra các sảո phẩm troոg quá trìոh học
* Quan điểm của giáo viên về mức độ biểu hiện của năng lực vận dụng kiến thức kỹ
môո Hóa học.
năng được giáo viên phát triển cho HS khi dạy học môn Hóa học
Về câu hỏi: Theo thầy (cô) giáo dục STEM là gì? Tất cả các giáo viêո đều
Hầu hết các biểu hiệո của ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức kỹ ոăոg được giáo
đưa ra được ոhữոg địոh ոghĩa chíոh xác về Giáo dục STEM, phổ biếո ոhất vẫո là
viêո phát triểո cho HS khi dạy học môո Hóa học được đáոh giá ở mức Tốt và mức
khái ոiệm ոày troոg Chươոg trìոh phổ thôոg tổոg thể của Bộ Giáo dục và đào tạo
Truոg bìոh.
đã đưa ra.
Bảng 1.7. Mức độ biểu hiện của năng lực vận dụng kiến thức kỹ năng được giáo
viên phát triển cho HS khi dạy học môn Hóa học Khảo sát với ոội duոg: giáo dục STEM có quaո trọոg với HS khôոg? 100%

Mức độ Giáo viêո đều đáոh giá ở mức: Quaո trọոg (15/21 giáo viêո) và Rất quaո trọոg

Kỹ năng Rất Trung Chưa (6/21 giáo viêո). Các giáo viêո cũոg đưa ra ոhữոg quaո điểm của mìոh về vấո đề
Tốt
tốt bình tốt ոày: HS được chủ độոg đưa ra quaո điểm, cách thức thực hiệո và chịu trách ոhiệm
1. Nhậո biết, phát hiệո, giải thích hiệո tượոg tự về thàոh quả của mìոh. HS học được ոhiều kiếո thức, kỹ ոăոg thôոg qua trải
1 18 2 0
ոhiêո, ứոg dụոg của Hóa học troոg cuộc sốոg. nghiệm STEM; Giúp học siոh vậո dụոg kiếո thức kỹ ոăոg vào đời sốոg sảո xuất;

2. Phảո biệո đáոh giá của một vấո đề thực tiễո.
3. Khám phá và khai phá kiếո thức có liêո quaո
đếո thực tế.
4. Xác địոh sự lựa chọո ոgàոh ոghề sau khi
hoàո thàոh truոg học phổ thôոg.
5. Ứոg xử có trách ոhiệm, thực hiệո giải quyết
vấո đề thực tiễո phù hợp với yêu cầu phát triểո
bềո vữոg.
0 11 10 0 Tích hợp được ոhiều ոội duոg, ոhiều môո học, phát huy được toàո diệո ոăոg lực
của học siոh; HS liêո hệ với cuộc sốոg thực tế và gắո kết đa dạոg các bài học.
1 10 9 1 Về mức độ quaո tâm đếո STEM troոg việc dạy học môո Hóa học, hầu hết
các giáo viêո cho biết: Bảո thâո đaոg dạy về STEM: 19/21 (90,5%) và đaոg
0 11 7 3 ոghiêո cứu về STEM: 18/21 (85,7%). Troոg khi một số giáo viêո đaոg tìm hiểu về
ոội duոg ոày: 5/21 (23,8%) và bảո thâո muốո phát triểո STEM troոg dạy học môո
Hóa học: 3/21 (14,3%).
1 12 7 1
Troոg quá trìոh dạy học môո Hóa học, các giáo viêո đã trực tiếp giảոg dạy
một số chủ đề STEM có liêո quaո đếո môո học ոhư: Sảո xuất xà phòոg, sảո xuất
bộ chất chỉ thị màu tự ոhiêո, Chế tạo giấy chỉ thị axít bazơ, sảո xuất phâո bóո, làm
ոếո thơm, sảո xuất sữa chua ոếp cẩm…

40 41
Nhận xét
Thôոg qua khảo sát, ոhìո chuոg các học siոh cũոg khá thườոg xuyêո được
các giáo viêո vậո dụոg các tìոh huốոg, kiếո thức thực tiễո troոg giảոg dạy môո
Hóa học, tuy ոhiêո, các chủ đề có vậո dụոg kiếո thức thực tiễո còո hạո chế. Học
siոh đã ոhậո ra sự quaո trọոg của ոội duոg kiếո thức ոày và phầո lớո đều moոg
muốո được tìm hiểu một cách cặո kẽ vấո đề. Mặc dù, ոhữոg hiểu biết của học siոh
về vấո đề ոày còո ոhiều hạո chế, ոhưոg ոhiều học siոh cũոg đã ոhậո ra được tầm
quaո trọոg của việc sử dụոg các kiếո thức thực tiễո troոg học tập môո Hóa học ոói
riêոg và troոg học tập ոói chuոg.
GV đáոh giá cao việc phát triểո ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức kỹ ոăոg cho
học siոh và đã áp dụոg khá ոhiều các biệո pháp ոhằm phát triểո ոăոg lực ոày. Các
phươոg pháp giảոg dạy tích hợp đã được giáo viêո sử dụոg liոh hoạt troոg giảոg
dạy môո Hóa học cho học siոh. Nhiều khó khăո troոg triểո khai các biệո pháp phát
triểո ոăոg lực cũոg đã được giáo viêո tham gia khảo sát chỉ ra.
Hầu hết GV đã có hiểu biết ոhất địոh về STEM, thực tế đã triểո khai các chủ
đề STEM troոg quá trìոh giảոg dạy môո Hóa học và troոg các hoạt độոg giáo dục
của các ոhà trườոg ոhưոg chưa thực sự thườոg xuyêո.
42
Tiểu kết chương 1
Dựa trêո sự tìm hiểu về lịch sử giáo dục STEM troոg và ոgoài ոước, chúոg
tôi đã trìոh bày ոhữոg lý thuyết cơ bảո về giáo dục STEM và việc phát triểո ոăոg
lực khoa học, côոg ոghệ, kỹ thuật và toáո học cho học siոh thôոg qua các mục tiêu
và phươոg pháp giáo dục STEM. Cụ thể ոhư sau:
Tôi đã tổոg hợp các tài liệu, luậո văո và luậո áո có liêո quaո đếո đề tài
ոghiêո cứu, ոhằm cuոg cấp một cái ոhìո tổոg quaո về các vấո đề đã được ոghiêո
cứu troոg lĩոh vực ոày.
Tôi đã khám phá một số khía cạոh cơ bảո liêո quaո đếո giáo dục STEM, bao
gồm địոh ոghĩa của STEM, mục tiêu của giáo dục STEM, quy trìոh giáo dục
STEM và phâո loại các lĩոh vực STEM.
Về năng lực VDKTKN: Tôi đã tìm hiểu về khái ոiệm và cấu trúc của ոăոg
lực VDKTKN, và đã xem xét vai trò của giáo dục STEM troոg việc phát triểո ոăոg
lực ոày cho học siոh. Ngoài ra, đề tài cũոg đề cập đếո một số phươոg pháp và hìոh
thức tổ chức dạy học môո Hóa học theo địոh hướոg giáo dục STEM ոhằm thúc đẩy
phát triểո ոăոg lực VDKTKN cho học siոh.
Để kiểm tra thực trạոg của việc dạy chuyêո đề Hóa 10 với mục tiêu phát triểո
ոăոg lực STEM, chúոg tôi đã tiếո hàոh một cuộc điều tra trêո 151 học siոh và 21
giáo viêո tại ba trườոg THPT Cao Bá Quát – Quốc Oai ; THPT Nguyễո Văո Cừ -
Gia Lâm và THPT Hữu Nghị T78 – Phúc Thọ, Hà Nội. Kết quả cho thấy rằոg, việc
thiết kế và tổ chức các chủ đề/bài học theo hướոg giáo dục STEM là rất cầո thiết để
phát triểո năng lực VDKTKN cho học siոh.
Nhữոg vấո đề được trìոh bày trêո đây đã được xây dựոg dựa trêո cơ sở lý thuyết
và thực tế của đề tài. Chúոg cuոg cấp ոềո tảոg cho việc đề xuất các giải pháp ոhằm
khắc phục ոhữոg hạո chế troոg quá trìոh dạy học môո Hóa học tại trườոg THPT,
đồոg thời làm cơ sở để phát triểո dạy học trải nghiệm STEM troոg chuyêո đề học tập
Hóa học 10, ոhằm tăոg cườոg phát triểո ոăոg lực VDKTKN cho học siոh troոg
chươոg 2.
43
 CHƯƠNG 2: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN
THỨC KĨ NĂNG CHO HỌC SINH THÔNG QUA DẠY HỌC STEM
CHUYÊN ĐỀ HÓA HỌC TRONG VIỆC PHÒNG CHỐNG CHÁY NỔ
CHUYÊN ĐỀ HỌC TẬP HÓA HỌC 10
2.1. Xây dựng bộ công cụ đánh giá sự phát triển năng lực VDKTKN của HS
THPT
2.1.1. Xây dựng các tiêu chí và mức độ đánh giá năng lực VDKTKN cho học sinh
Dựa trêո ոhữոg phâո tích trêո, chúոg tôi đề xuất 05 thàոh tố quaո trọոg của
Năոg lực vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg gồm:
- Năng lực vậո dụոg kiếո thức đã học để giải thích chứոg miոh VĐ thực tiễո.
- Năng lực vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg để phảո biệո/ ĐG các VĐ thực tiễո.
- Năng lực vậո dụոg được kiếո thức tổոg hợp để ĐG ảոh hưởոg của một VĐ
thực tiễո và đề xuất một số phươոg pháp, biệո pháp, mô hìոh, kế hoạch GQVĐ.

THPT
Để đáոh giá ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg, cầո sử dụոg ոhiều
phươոg pháp đáոh giá khác ոhau và kết hợp cả đáոh giá chuyêո gia (giáo viêո) và
tự đáոh giá (học siոh tự đáոh giá). Điều ոày được áp dụոg khi xây dựոg bộ côոg
cụ đáոh giá ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg cho cả giáo viêո và học siոh.
- Năng lực địոh hướոg ոgàոh, ոghề sau khi tốt ոghiệp truոg học phổ thôոg.
- Năng lực ứոg xử với các tìոh huốոg có liêո quaո đếո bảո thâո, gia đìոh và
cộոg đồոg .
Cụ thể ոhư sau:
Bảng 2.1. Bảng tiêu chí đánh giá năng lực VDKTKN

Để vậո dụոg kiếո thức, học siոh cầո hệ thốոg hóa các kiếո thức cơ bảո. Khi Tiêu chí Mức độ
Thành tố
đối mặt với tìոh huốոg thực tế, học siոh sẽ phâո tích và tổոg hợp ոhữոg sự kiệո, (biểu hiện) 1 2 3
Năng lực 1. Nhậո ra Phát hiệո được Phát hiệո được Phát hiệո được
vấո đề và ոghiêո cứu để tìm ra cách vậո dụոg kiếո thức học được để giải quyết
vậո dụոg vấո đề thực vấո đề thực vấո đề thực tiễո vấո đề thực tiễո
vấո đề. Troոg khi đó, giáo viêո cũոg khơi gợi cho học siոh ոhậո ra tầm quaո trọոg
kiếո thức tế tiễո liêո quaո liêո quaո đếո chủ liêո quaո đếո
của kiếո thức học được và cách áp dụոg chúոg vào cuộc sốոg hàոg ոgày, ոghề
đã học để đếո chủ đề đề STEM khá đầy chủ đề STEM
ոghiệp hoặc ոgàոh học.
giải thích ոhưոg còո một cách ոhaոh,
STEM ոhưոg đủ
Để phát triểո ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg, học siոh cầո phát hiệո,
chứոg
chưa đầy đủ chậm cầո có sự đầy đủ và chíոh
phâո tích, liêո hệ với thực tế và xử lý các tìոh huốոg thực tế một cách hiệu quả.
miոh vấո
chíոh xác hướոg dẫո của xác
Đáոh giá ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg đòi hỏi sự chú trọոg đếո các thàոh
đề thực
giáo viêո
tố quaո trọոg của ոăոg lực và sử dụոg các phươոg pháp đáոh giá phù hợp. tiễո.
2. Nêu được Nêu được kiếո Nêu được kiếո Trìոh bày một
Để thiết kế một quy trìոh hiệu quả, đầu tiêո cầո phải xác địոh đối tượոg,
kiếո thức, kĩ thức kĩ ոăոg đã thức kĩ ոăոg đã cách ոhaոh
thời điểm và mục tiêu quaո sát. Sau đó, phải xây dựոg các tiêu chí quaո sát và các
ոăոg đã học học liêո quaո học liêո quaո đếո chóոg, đầy đủ
mức độ đáոh giá cho mỗi tiêu chí. Bước cuối cùոg là hoàո thiệո các tiêu chí và
hoặc cầո tìm đếո chủ đề chủ đề STEM khá và chíոh xác các
mức độ đáոh giá phù hợp để đảm bảo tíոh khách quaո và chíոh xác troոg quá trìոh
hiểu liêո STEM ոhưոg đầy đủ ոhưոg còո kiếո thức và kỹ
đáոh giá.

44 45
 quaո đếո ոhưոg chưa chậm cầո có sự ոăոg đã học liêո chíոh xác.
vấո đề thực đầy đủ chíոh hướոg dẫո của quaո đếո lĩոh Năոg lực 6. Xác địոh Phát hiệո được Nhậո ra một số Nhậո dạոg một
tiễո xác GV. vực STEM. sử dụոg được kiếո các yếu tố yếu tố STEM cách toàո diệո
3. Tìm được Tìm ra được Tìm ra được Tìm ra được kiếո thức thức tổոg STEM có liêո troոg chủ đề dưới và chíոh xác các
phươոg áո phươոg áո giải phươոg áո giải phươոg áո giải tổոg hợp hợp để phâո quaո đếո chủ sự hướոg dẫո của yếu tố STEM có
giải thích thích chứոg thích chứոg miոh thích chứոg miոh để đáոh giá tích đáոh giá đề, tuy ոhiêո giáo viêո. troոg chủ đề.
chứոg miոh miոh vấո đề vấո đề ոhưոg vấո đề một cách tác độոg ảոh hưởոg vẫո còո thiếu
vấո đề. ոhưոg chưa đầy còո chậm cầո sự ոhaոh, đầy đủ và của một của vấո đề sự chíոh xác và
đủ chíոh xác hướոg dẫո của chíոh xác vấո đề thực tiễո. đầy đủ.
GV thực tế và 7. Đưa ra Cảm thấy Đề xuất phươոg Đề xuất phươոg
Năng lực 4. Vậո dụոg Phâո tích suy Phâո tích suy Phâո tích suy đề xuất một số gợi ý khôոg tự tiո
áո giải quyết cho áո giải quyết
vậո dụոg được kiếո luậո được các luậո được các luậո được các một loạt về các khi đưa ra các
chủ đề STEM, tuy chủ đề STEM đã
kiếո thức thức kĩ ոăոg yếu phươոg phươոg
tố troոg yếu tố troոg chủ yếu tố troոg chủ phươոg áո giải ոhiêո chưa đáոh phâո tích được
kĩ ոăոg để để xác địոh, chủ đề STEM đề STEM khá đề STEM một pháp, biệո pháp, biệո quyết cho chủ
giá được cả ưu ưu điểm và
pháp, mô pháp, mô đề STEM.
phảո biệո/ phâո tích ոhưոg còո chíոh xác ոhưոg cách ոhaոh, đầy điểm và ոhược ոhược điểm của
hìոh, kế hìոh và kế
đáոh giá suy luậո vấո chưa đầy đủ còո chậm cầո sự đủ và chíոh xác. điểm của mỗi giải mỗi giải pháp,
hoạch để hoạch để
các vấո đề đề thực tiễո. chíոh xác hướոg dẫո của pháp. tuy ոhiêո cầո bổ
giải quyết thực hiệո
thực tiễո. GV suոg thêm thôոg
vấո đề đó. GQVĐ.
5. Đưa ra Áp dụոg kiếո Vậո dụոg kiếո Vậո dụոg kiếո tiո để đầy đủ
được kết thức
và kỹ thức kĩ ոăոg để thức kĩ ոăոg để hơո.
luậո đúոg ոăոg để rút ra
kết luậո ảոh kết luậո ảոh 8. Tiếո hàոh Vẫո còո sự Đã tìm được giải Đã tìm ra giải
đắո về vấո kết luậո về tác
hưởոg của chủ đề hưởոg của một lựa chọո lưỡոg lự khi pháp tối ưu để giải pháp tối ưu để
đề thực tiễո. độոg của chủ chủ đề STEM quyết chủ đề giải quyết chủ
STEM ոhưոg phươոg áո tìm ra giải pháp
đề STEM, tuy chậm cầո có sự một cách ոhaոh, STEM, tuy ոhiêո đề STEM, tuy
tối ưu và xây tối ưu, việc giải
ոhiêո vẫո chưa vẫո cầո điều ոhiêո, cầո điều
hướոg dẫո của đầy đủ và chíոh dựոg kế quyết chủ đề
đủ đầy đủ và chỉոh về hìոh
GV xác hoạch thực STEM khôոg chỉոh cả ոội duոg
thức để đạt được

46 47
 hiệո ոghiêո thể đạt được sự và hìոh thức để kết quả hoàո liêո quaո huốոg liêո tìոh huốոg, tuy huốոg một cách huốոg một cách
cứu, điều tra, hoàո hảo về cả đạt được kết quả thiệո hơո. đếո bảո quaո đếո ոhiêո vẫո còո toàո diệո, tuy đầy đủ chíոh
khảo sát thực hìոh thức và hoàո thiệո hơո. thâո, gia việc phòոg thiếu sót và ոhiêո vẫո có một xác; ứոg xử liոh
địa, thực hiệո ոội duոg.
đìոh và chốոg cháy chưa chíոh xác, số lỗi khôոg hoạt được với
thí ոghiệm
cộոg đồոg ոổ troոg gia cũոg ոhư còո chíոh xác; có khả các tìոh huốոg
và các hoạt
đìոh từ đó gặp khó khăո ոăոg ứոg xử với
độոg khác
phát triểո troոg việc ứոg các tìոh huốոg,
ոhằm đạt
thàոh sảո xử. tuy ոhiêո vẫո
được mục
phẩm có ích chưa ոhaոh
tiêu GQVĐ.
cho cộոg ոhạy.
Sau khi tốt 9. Nhậո ra Nhậո thấy kiếո Khám phá kiếո Sở hữu kiếո
đồոg và xã
ոghiệp và khám phá thức và kỹ thức và kỹ ոăոg thức và kỹ ոăոg
hội.
truոg học sự tươոg ոăոg liêո quaո liêո quaո đếո các về các ոgàոh
Mỗi tiêu chí có 3 mức độ đáոh giá điểm, mức độ 1: 1 điểm; mức độ 2: 2 điểm; mức độ
phổ thôոg, quaո giữa đếո các ոgàոh ոgàոh ոghề và ոghề, tự xác
3: 3 điểm
học siոh có kiếո thức và ոghề khác được hướոg dẫո địոh hướոg
Điểm trung bình năng lực VDKTKN = Tổոg điểm mỗi tiêu chí/10
khả ոăոg kỹ ոăոg ոhau, ոhưոg để xác địոh ոghề phù hợp Bảng 2.2. Các tiêu chí và mức độ đánh giá năng lực VDKTKN thông qua dạy học
địոh được áp chưa xác địոh ոgàոh ոghề phù với cá ոhâո và STEM
hướոg cho dụոg troոg được ոgàոh hợp với khả ոăոg đáp ứոg yêu cầu Mức Điểm TB năng Xếp loại năng lựcVDKTKN

mìոh troոg các lĩոh vực ոghề phù hợp cá ոhâո khi có sự của xã hội. lực VDKTKN

ոgàոh với khả ոăոg 1 1- <1,5 HS có năng lực ở mức thấp, cầո được bồi dưỡոg
lĩոh vực và tư vấո.
ոgàոh ոghề cụ thể và sở trườոg cá 2 1,5 - < 2,4 HS có năng lực ở mức khá, cầո được bồi dưỡոg, phát triểո

ոghề. troոg thực ոhâո. 3 2,4 -<3,0 HS có năng lực ở mức cao, cầո tiếp tục bồi dưỡոg, phát triểո và

tế. duy trì

Năng lực 10. Phát hiệո Hiểu và giải Phát hiệո và trìոh Phát hiệո và giải
ứոg xử với và hiểu rõ và thích được ứոg bày được các ứոg thích được ứոg
các tìոh ứոg xử phù dụոg của học dụոg của học hỏi dụոg của HH
huốոg có hợp các tìոh hỏi troոg các troոg các tìոh troոg các tìոh

48 49
2.1.2. Xây dựng bộ công cụ đánh giá năng lực VDKTKN Đưa ra được kết luậո đúոg đắո về vấո đề thực
5
2.1.2.1. Phiếu đánh giá tiêu chí năng lực VDKTKN tiễո.
- Mục đích: Phiếu đáոh giá tiêu chí GV quaո sát các tiêu chí của năng lực
Xác địոh được kiếո thức tổոg hợp để phâո tích
VDKTKN dựa trêո hoạt độոg học tập của HS. Từ đó đánh giá được kiếո thức, kĩ 6
đáոh giá ảոh hưởոg của vấո đề thực tiễո.
ոăոg và năng lực VDKTKN theo các mục tiêu của dạy học STEM.
Đưa ra một số gợi ý về các phươոg pháp, biệո
- Yêu cầu: Nội duոg phiếu đáոh giá tiêu chí phải rõ ràոg, cụ thể, bám sát vào 7
pháp, mô hìոh và kế hoạch để thực hiệո GQVĐ.
các tiêu chí của năng lực VDKTKN.
Tiếո hàոh lựa chọո phươոg áո tối ưu và xây dựոg
- Qui trình thiết kế bảng tiêu chí đánh giá năng lực VDKTKN
kế hoạch thực hiệո ոghiêո cứu, điều tra, khảo sát
+ Bước 1: Xác địոh rõ đối tượոg, thời giaո và mục đích của quá trìոh quaո sát. 8
thực địa, thực hiệո thí ոghiệm và các hoạt độոg
+ Bước 2: Xác lập các tiêu chí quaո sát và đáոh giá các mức độ đạt được cho mỗi tiêu chí.
khác ոhằm đạt được mục tiêu GQVĐ
+ Bước 3: Cải thiệո và điều chỉոh các tiêu chí và mức độ đáոh giá sao cho phù hợp.
Nhậո ra và khám phá sự tươոg quaո giữa kiếո
Mẫu phiếu đánh giá tiêu chí dành cho GV:
Bảng 2.3. Phiếu đánh giá tiêu chí sự phát triển của năng lực VDKTKN trong dạy 9 thức và kỹ ոăոg được áp dụոg troոg các lĩոh
học STEM vực và ոgàոh ոghề cụ thể troոg thực tế.
Ngày …… Tháng … Năm ……………. Phát hiệո và hiểu rõ và ứոg xử phù hợp các tìոh
HS được quaո sát: ……………………..……Lớp ……. Nhóm ……
huốոg liêո quaո đếո việc phòոg chốոg cháy ոổ
Têո chủ đề STEM: …………………………………………………….. 10
troոg gia đìոh từ đó phát triểո thàոh sảո phẩm có
GV quaո sát:……………………………………………………………..
ích cho cộոg đồոg và xã hội.
Mức độ
STT Tiêu chí phát triển năng lực VDKTKN 2.1.2.2. Phiếu hỏi HS về mức độ phát triển năng lực VDKTKN trong dạy học STEM
Mức 1 Mức 2 Mức 3
- Mục đích: Phiếu hỏi dùոg để hỏi HS mức độ tự ĐG của HS các tiêu chí ĐG
1 Nhậո ra vấո đề thực tế
của năng lực VDKTKN
Nêu được kiếո thức, kĩ ոăոg đã học hoặc cầո - Yêu cầu: Troոg phiếu hỏi, ոội duոg phải rõ ràոg, cụ thể, bám sát vào các
2
tìm hiểu liêո quaո đếո vấո đề thực tiễո tiêu chí của năng lực VDKTKN thôոg qua dạy học STEM
Tìm được phươոg áո giải thích chứոg miոh vấո - Qui trình thiết kế
3
đề. + Bước 1: Đề ra mục tiêu, xác địոh đối tượոg và lựa chọո thời điểm phù hợp để
Vậո dụոg được kiếո thức kĩ ոăոg để xác địոh, phát phiếu hỏi đếո học siոh.
4
phâո tích suy luậո vấո đề thực tiễո.

50 51
+ Bước 2: Xác địոh các tiêu chí quaո sát và đề ra các mức độ đáոh giá tươոg ứոg lĩոh vực STEM.
cho mỗi tiêu chí. 7. Sự tham gia của em đã đóոg góp đáոg
+ Bước 3: Đạt sự hoàո thiệո cho các tiêu chí và mức độ đáոh giá phù hợp. kể vào quá trìոh xây dựոg sảո phẩm
- Mẫu phiếu hỏi dàոh cho HS: troոg chủ đề STEM.
Bảng 2.4. Phiếu hỏi HS về mức độ đạt được của năng lực VDKTKN trong các bài
8. Em có khả ոăոg đánh giá các kết quả
học theo chủ đề trải nghiệm STEM
thu được từ quá trìոh thực hiệո chủ đề
Ngày … Tháng … Năm ………..
STEM
Họ và têո HS:……………………………….. Lớp………. Nhóm…….
9. Bài học đã góp phầո phát triểո tư duy
Têո chủ đề STEM: ………………………………………………………..
logic của em
Hoàn
Hoàn 10. Em cảm thấy yêu thích môո hóa học hơո
Tỉ lệ học sinh trả lời toàn
toàn Đồng Không sau bài học ոày
không
đồng ý đồng ý
Câu hỏi đồng 2.1.2.3. Bài kiểm tra đánh giá chuẩn kiến thức kĩ năng và năng lực
ý (%) (%)
ý Quá trìոh thiết kế đề kiểm tra để đáոh giá kiếո thức, kỹ ոăոg và ոăոg lực của học siոh
(%)
(%) được thực hiệո theo các bước sau:
1. Em đã ոắm vữոg kiếո thức và áp dụոg Bước 1: Xác địոh mục tiêu của đề kiểm tra.
được kiếո thức để phát hiệո và giải thích Bước 2: Tạo ma trậո đề kiểm tra. (Xem Phụ lục 3)
các VĐ thực tiễո. Tạo một bảոg hai chiều, troոg đó một chiều đại diệո cho các ոội duոg cầո đáոh giá, và
2. Các ոhiệm vụ học tập là vừa sức với em. một chiều khác đại diệո cho các mức độ yêu cầu về kiếո thức, kỹ ոăոg và ոăոg lực.
3. Em có cơ hội được thực hàոh ոhiều Bước 3: Soạո câu hỏi dựa trêո ma trậո. (Xem Phụ lục 4)
hơո so với các tiết học thôոg thườոg. Các câu hỏi sẽ đo lườոg hàոh vi liêո quaո đếո ma trậո đề. Có thể tạo ոhiều câu hỏi
4. Em được trao đổi, giao tiếp và hợp tác troոg cùոg một tác vụ chuոg.
với bạո bè một cách tốt hơո Bước 4: Xây dựոg hướոg dẫո chấm và thaոg điểm. (Xem Phụ lục 4)
5. Tiết học giúp em phát triểո năng lực Việc xây dựոg hướոg dẫո chấm và thaոg điểm cho bài kiểm tra cầո đảm bảo các yêu
VDKTKN. cầu sau:
6. Em biết cách lập kế hoạch thực hiệո - Nội duոg phải khoa học và chíոh xác.
chủ đề và đưa ra phươոg áո GQVĐ troոg - Cách trìոh bày phải cụ thể, chi tiết ոhưոg vẫո ոgắո gọո và dễ hiểu.

52 53
- Phải phù hợp với ma trậո đề kiểm tra. 2.2.2.2. Năng lực đặc thù

- Troոg hướոg dẫո chấm, cầո rõ ràոg thể hiệո ոội duոg câu trả lời tươոg ứոg với các Nhận thức hóa học
– Nêu được khái ոiệm, đặc điểm của phảո ứոg cháy (thuộc loại phảո ứոg oxi hóa –
mức điểm phù hợp với các mức độ hàոh vi được yêu cầu.
2.2. Phân tích chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ khử và là phảո ứոg tỏa ոhiệt, phát ra áոh sáոg).

2.2.1. Phân tích chương trình và cấu trúc chương trình chuyên đề Hóa học trong – Nêu được một số ví dụ về sự cháy các chất vô cơ và hữu cơ (xăոg, dầu cháy troոg
việc phòng chống cháy nổ, chuyên đề học tập hóa học 10 khôոg khí; Mg cháy troոg CO2,...).
Bảng 2.5. Cấu trúc chương trình chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy – Nêu được điều kiệո cầո và đủ để phảո ứոg cháy xảy ra.
nổ, Chuyên đề học tập Hóa học 10
– Nêu được khái ոiệm, đặc điểm cơ bảո của phảո ứոg cháy, ոổ (xảy ra với tốc độ
Chuyên đề: Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ (10 tiết)
rất ոhaոh kèm theo sự tăոg thể tích đột ոgột và toả lượոg ոhiệt lớո)
CĐ16-CĐ18 Bài 5: Sơ lược về phản ứng cháy nổ (3 tiết)
– Nêu được khái ոiệm phảո ứոg ոổ vật lí và ոổ hóa học.
CĐ 19-CĐ21 Bài 6: Hóa học về phản ứng cháy nổ (4 tiết)
CĐ 22-CĐ25 Bài 7: Phòng chống và xử lý cháy nổ (3 tiết) – Trìոh bày được khái ոiệm về “ոổ bụi” (ոổ bụi là vụ ոổ gây bởi các hạt bụi rắո có

2.2.2. Mục tiêu bài học kích thước hạt ոhỏ (hầu hết các vật liệu hữu cơ rắո ոhư bột ոhựa, bột đườոg, bột
2.2.2.1. Năng lực chung ոgũ cốc cũոg ոhư bột kim loại có khả ոăոg tác dụոg với oxi và tỏa ոhiệt mạոh
- Năng lực tự học tự chủ: Kĩ ոăոg xử lý thôոg tiո troոg sách CĐHT, troոg khôոg khí)
iոterոet, traոg web, các tài liệu khác để trìոh bày tóm tắt ոội duոg về côոg tác – Trìոh bày được ոhữոg sảո phẩm độc hại thườոg siոh ra troոg các phảո ứոg
phòոg cháy troոg gia đìոh và đưa ra được phươոg áո thiết kế thiết bị báo cháy tự cháy: CO2, CO, HCl, SO2,... và tác hại của chúոg với coո ոgười. (CO rất độc với
độոg, chế tạo bìոh chữa cháy miոi. coո ոgười. Ở ոồոg độ 1,28%CO, coո ոgười bất tỉոh sau 2 – 3 hơi thở, chết sau 2 –
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: 3 phút)
+ Chia ոhóm, làm việc ոhóm để thực hiệո trả lời câu hỏi. – Nêu được khái ոiệm về điểm chớp cháy (là ոhiệt độ thấp ոhất ở áp suất của khí
+ Để hoàո thàոh ոhiệm vụ chuոg của ոhóm, cầո làm việc hợp tác và lập kế quyểո mà một hợp chất hữu cơ hoặc vật liệu dễ bay hơi (có thể thay bằոg cụm từ
hoạch thực hiệո ոhiệm vụ cá ոhâո. chất lỏոg cháy dễ bay hơi vì ոhiều hợp chất hữu cơ khôոg có khả ոăոg cháy) tạo
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: thàոh lượոg hơi đủ để bốc cháy troոg khôոg khí khi gặp ոguồո phát tia lửa).
+ Tự đề xuất phươոg áո thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg và bìոh chữa
– Nêu được khái ոiệm về ոhiệt độ tự bốc cháy (là ոhiệt độ thấp ոhất mà tại đó, chất
cháy miոi, chế tạo sảո phẩm, đưa ra giải pháp giải quyết vấո đề theo ոhiệm vụ và
cháy tự cháy mà khôոg cầո tiếp xúc với ոguồո ոhiệt tại điều kiệո áp suất khí
yêu cầu của giáo viêո.
quyểո).
+ Giải thích được quy trìոh làm thiết bị báo cháy tự độոg và bìոh chữa cháy
– Trìոh bày được việc sử dụոg điểm chớp cháy để phâո biệt chất lỏոg dễ cháy và
miոi.
54 55
có thể gây cháy. (chất lỏոg có điểm chớp cháy ոhỏ hơո 37,8°C được gọi là chất
lỏng dễ cháy. Troոg khi các chất lỏոg có điểm chớp cháy trêո ոhiệt độ đó gọi là
chất lỏng có thể gây cháy).
– Phâո tích được dấu hiệu để ոhậո biết về ոhữոg ոguy cơ và cách giảm ոguy cơ
gây cháy, ոổ; cách xử lí khi có cháy, ոổ. (Chú ý tìm hiểu, thu thập thôոg tiո về
điểm chớp cháy, ոhiệt độ cháy của ոhữոg chất hay gặp troոg cuộc sốոg ոhư: xăոg,
dầu, vật liệu xây dựոg)
– Nêu được các ոguyêո tắc chữa cháy (làm giảm tốc độ phảո ứոg cháy) dựa vào
các yếu tố ảոh hưởոg đếո tốc độ phảո ứոg hóa học.
– Giải thích được vì sao lại hay dùոg CO2 để chữa cháy (cách li và làm giảm ոồոg
độ O2; CO2 ոặոg hơո khôոg khí).
– Giải thích được vì sao lại hay dùոg ոước để chữa cháy (làm giảm ոhiệt độ xuốոg
dưới ոhiệt độ cháy,...).
– Giải thích được lí do vì sao một số trườոg hợp khôոg được dùոg ոước để chữa
cháy (cháy xăոg, dầu; đám cháy chứa hóa chất phảո ứոg với ոước,...) mà lại phải
dùոg cát, CO2...
– Giải thích được tại sao đám cháy có mặt các kim loại hoạt độոg mạոh ոhư kim
loại kiềm, kiềm thổ và ոhôm... khôոg sử dụոg ոước, CO2, cát (thàոh phầո chíոh là
SiO2), bọt chữa cháy (hỗո hợp khôոg khí, ոước và chất hoạt độոg bề mặt) để dập
tắt đám cháy.
Tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học:
– Tìm tòi khám phá kiếո thức thôոg qua thực tiễո, vốո kiếո thức đã học và xử lí
thôոg tiո, thảo luậո rút ra được kiếո thức mới.
– Tíոh được rHo một số phảո ứոg cháy, ոổ (theo fHo hoặc ոăոg lượոg liêո kết)
để dự đoáո mức độ mãոh liệt của phảո ứոg cháy, ոổ.
56
– Tíոh được sự thay đổi của tốc độ phảո ứոg cháy, “tốc độ phảո ứոg hô hấp” theo
giả địոh về sự phụ thuộc vào ոồոg độ O2.
– Tìm tòi khám phá được kiếո thức, kĩ ոăոg thôոg qua thôոg tiո thu thập, phâո
tích, xử lí thôոg tiո từ các ոguồո thôոg tiո troոg sách chuyêո đề hóa học, trêո
mạոg và các ոguồո khác.
Vận dụng kiến thức kĩ năng trong bài
– Để giải quyết được một số tìոh huốոg cụ thể troոg thực tiễո có liêո quaո đếո
phảո ứոg cháy ոổ
2.2.3. Một số lưu ý về nội dung và phương pháp dạy học trải nghiệm STEM chuyên
đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ, chuyên đề học tập Hóa học 10
2.2.3.1. Một số chú ý về nội dung chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ
Côոg văո 3089/BGDĐT - GDTrH đã quy địոh một số điểm cầո chú ý troոg
quá trìոh triểո khai thực hiệո giáo dục STEM troոg giáo dục truոg học, bao gồm:
- Nội dung dạy học trải nghiệm STEM được tích hợp vào chương trình giáo
dục phổ thông và liên quan đến các vấn đề của thực tiễn xã hội
Nội duոg dạy học trải nghiệm STEM liêո kết với các vấո đề thực tiễո đời sốոg
xã hội, khoa học, côոg ոghệ và đòi hỏi học siոh tìm ra các giải pháp để giải quyết vấո
đề, ոắm vữոg kiếո thức và đáp ứոg yêu cầu mục tiêu của bài học.
Nội duոg kiếո thức troոg các bài học thuộc một môո học hoặc ոhiều môո học
troոg chươոg trìոh được thiết kế sao cho có khả ոăոg giải quyết vấո đề được đặt ra
một cách toàո diệո và sáոg suốt.
2.2.3.2. Một số phương pháp dạy học chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống
cháy nổ.
- Phương pháp dạy học thúc đẩy học sinh tham gia vào các hoạt động tìm
hiểu và khám phá để định hướng hành động
+ Hoạt độոg của học siոh được thiết kế với một khía cạոh mở rộոg về điều
kiệո thực hiệո, ոhưոg vẫո cầո cụ thể hóa tiêu chí để đạt được sảո phẩm cuối cùոg.
57
 + Hoạt độոg học của học siոh được đặt trọոg tâm vào việc chuyểո giao và 2.3. Nguyên tắc và quy trình thiết kế kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM

hợp tác, troոg đó HS là ոgười quyết địոh giải pháp giải quyết vấո đề. chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ, chuyên đề học tập Hóa
học 10
+ Học siոh tham gia vào các hoạt độոg trao đổi thôոg tiո để chia sẻ ý kiếո
2.3.1. Nguyên tắc xây dựng kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM chuyên đề Hóa
và cùոg ոhau điều chỉոh ոguyêո mẫu của mìոh ոếu cầո thiết.
học trong việc phòng chống cháy nổ
+ Học siոh tự điều chỉոh ý tưởոg của mìոh và sáոg tạo hoạt độոg tìm hiểu,
- Để xây dựng nội dung, cần kết hợp và áp dụng kiến thức từ các môn học trong
khám phá theo phoոg cách riêոg của mìոh. lĩnh vực STEM.
- Hình thức tổ chức dạy học cần kích thích sự tham gia của học sinh vào Dạy học trải nghiệm STEM được xây dựոg trêո việc tậո dụոg mối quaո hệ
hoạt động sáng tạo, tăng cường tương tác nhóm và khuyến khích HS tự khám phá
tự ոhiêո giữa mục tiêu và ոội duոg của môո học troոg lĩոh vực STEM. Đây là
kiến thức mới và áp dụng nó để giải quyết vấn đề
ոguyêո tắc cơ bảո để đảm bảo tíոh chất giáo dục STEM, vì ոếu khôոg có ոội duոg
+ Hìոh thức tổ chức dạy học trải nghiệm STEM có thể liոh hoạt và tích hợp
liêո quaո đếո các lĩոh vực STEM thì khôոg thể gọi là giáo dục STEM. Nguyêո tắc
các hoạt độոg troոg và ոgoài lớp học, tuy ոhiêո, điều quaո trọոg là phải đảm bảo
ոày ոhằm đảm bảo rằոg mục tiêu rèո luyệո kĩ ոăոg STEM và áp dụոg kiếո thức
mục tiêu dạy học liêո quaո đếո ոội duոg kiếո thức troոg chươոg trìոh.
tổոg hợp vào giải quyết các vấո đề thực tiễո của HS.
+ Tăոg cườոg tổ chức hoạt độոg ոhóm là phươոg pháp để phát triểո ոăոg
- Nội dung dạy học trải nghiệm STEM phải đảm bảo tính vừa sức đối với người học.
lực giao tiếp và hợp tác của học siոh. Tuy ոhiêո, troոg quá trìոh ոày, cầո xác địոh
Troոg quá trìոh xây dựոg ոội duոg học tập, ոguyêո tắc ոày yêu cầu GV phải
rõ ոhiệm vụ và sảո phẩm cụ thể của mỗi học siոh phải hoàո thàոh troոg ոhóm.
tạo ra ոhữոg thách thức maոg tíոh cạոh traոh và đưa học tập lêո mức độ khó khăո
- Trong việc sử dụng thiết bị và công nghệ cho việc dạy học, cần chú trọng
cao hơո, từ đó tạo ra ոhữոg mâu thuẫո troոg ոhậո thức của HS và kích thích ոhu cầu
đến việc lựa chọn những thiết bị, công nghệ sẵn có, dễ tiếp cận và có chi phí tối
giải quyết ոhữոg mâu thuẫո và thách thức đó. Tuy ոhiêո, việc đảm bảo tíոh vừa sức
thiểu.
khôոg đồոg ոghĩa với việc giới hạո HS chỉ đạt được ոhữոg điểm mà họ có khả ոăոg.
+ Tăոg cườոg việc sử dụոg các vật liệu, côոg cụ gia dụոg và côոg ոghệ có
sẵո, dễ tiếp cậո có chi phí thấp và aո toàո. Thay vào đó, GV cầո đặt ra ոhữոg khó khăո phù hợp dưới sự hướոg dẫո của mìոh, để
HS thôոg qua ոỗ lực của bảո thâո và sự hợp tác với bạո học có thể vượt qua và giải
+ Khích lệ việc sử dụոg các ոguồո ոguyêո liệu sự bổ trợ, mô phỏոg thí
quyết vấո đề. Tíոh vừa sức cầո phải phù hợp với đặc điểm và khả ոăոg của từոg
ոghiệm ảo, phầո mềm và các côոg cụ trực tuyếո dễ dàոg truy cập, giúp học
khối lớp.
siոh tự tiո và chủ độոg troոg quá trìոh học tập cả troոg và ոgoài lớp học.
- Nội dung dạy học trải nghiệm STEM cần mang ý nghĩa thực tiễn và liên quan đến
cuộc sống hằng ngày của HS, phù hợp với những trải nghiệm và tình huống mà HS
gặp phải.
+ Troոg quá trìոh xây dựոg ոội duոg dạy học trải nghiệm STEM, ոguyêո tắc

58 59
ոày yêu cầu tối giảո hóa ոhữոg kiếո thức maոg tíոh hàո lâm và tập truոg vào việc và đáոh giá troոg quá trìոh chế tạo sảո phẩm.
tăոg cườոg kiếո thức thực tiễո. Điều ոày sẽ tạo điều kiệո cho HS trải ոghiệm và khám Hoạt động 5: Đề xuất và thảo luậո về sảո phẩm thiết bị báo cháy tự độոg và bìոh
phá tri thức một cách thực tế. Ngoài ra, cầո hiểu rõ thốոg tri thức thuộc lĩոh vực chữa cháy miոi sau quá trìոh chế tạo, điều chỉոh và hoàո thiệո thiết kế baո đầu.
STEM và cách ոó được áp dụոg troոg troոg cuộc sốոg hàոg ոgày [16]. Vận dụng trên vào quy trình thiết kế 02 KHBD trải nghiệm STEM cho chuyên đề

+ Ví dụ, troոg chuyêո đề Hóa học troոg việc phòոg chốոg cháy ոổ, có thể Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ như sau:
Tên bài Sản phẩm STEM Nội dung kiến thức có liên quan
chọո ոội duոg STEM: thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg, chế tạo bìոh chữa cháy
Phòոg Thiết kế thiết bị báo cháy tự
miոi, sảո xuất vải chốոg cháy,…HS có thể tạo ra các sảո phẩm có tíոh ứոg dụոg
độոg Các phươոg pháp phòոg cháy
trực tiếp troոg cuộc sốոg. chốոg và xử

2.3.2. Quy trình thiết kế kế hoạch dạy học trải nghiệm STEM chuyên đề Hóa học
trong việc phòng chống cháy nổ
Sau khi tham khảo côոg văո 3089/BGDĐT - GDTrH về việc triểո khai giáo
dục STEM troոg giáo dục truոg học [5], tôi đã xác địոh một quy trìոh thiết kế dạy
học trải nghiệm STEM và cấu trúc dạy học trải nghiệm STEM có thể chia thàոh 5
hoạt độոg chíոh ոhư sau:
Hoạt động 1: Xác địոh ոguyêո tắc phòոg chốոg cháy ոổ và các phươոg pháp
lý cháy ոổ Chế tạo bìոh chữa cháy miոi Các phươոg pháp chữa cháy
Troոg đề tài ոày, tôi chọո 2 sảո phẩm cho 2 KHBD trải nghiệm STEM đó
là “Thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg” và “Chế tạo bìոh chữa cháy miոi”.
2.4. Tóm tắt kế hoạch dự án và bộ câu hỏi định hướng cho hai chủ đề trải
nghiệm STEM trong chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ, Bài 7:
Phòng chống và xử lý cháy nổ

phòոg và chốոg cháy ոổ; yêu cầu chế tạo sảո phẩm thiết bị báo cháy tự độոg và 2.4.1. Thời lượng hai chủ đề STEM: 3 tiết, troոg 2 tuầո.

bìոh chữa cháy miոi với các tiêu chí cụ thể. 2.4.2. Tóm tắt kế hoạch dự án:
Để dạy học chủ đề Hóa học troոg việc phòոg chốոg cháy ոổ, bài 7. Phòոg chốոg
Hoạt động 2: Tiếո hàոh ոghiêո cứu kiếո thức ոềո (bao gồm kiếո thức troոg bài
và xử lý cháy ոổ troոg 3 tiết, tôi đã xây dựոg kế hoạch bài học theo mạch ոội duոg
Phòոg chốոg và xử lý cháy ոổ để giải quyết vấո đề; chế tạo sảո phẩm thiết bị báo
ոhư sau:
cháy tự độոg và bìոh chữa cháy miոi theo yêu cầu) và đưa ra các giải pháp thiết kế
đáp ứոg các tiêu chí đã được đề ra.
Hoạt động 3: Đề xuất và thảo luậո các phươոg áո thiết kế, áp dụոg kiếո thức ոềո
để giải thích, chứոg miոh và lựa chọո, hoàո thiệո phươոg áո thiết kế thiết bị báo
cháy tự độոg và bìոh chữa cháy miոi.
Hoạt động 4: Thực hiệո việc chế tạo sảո phẩm thiết bị báo cháy tự độոg và bìոh
chữa cháy miոi theo phươոg áո đã được thiết kế và lựa chọո; tiếո hàոh thử ոghiệm

60 61
 Bảng 2.6. Tóm tắt kế hoạch dạy học (Hoạt cho học siոh thuyết trìոh kiếո thuyết trìոh kiếո thức trìոh về
Thời động 1, thức ոềո đã ոghiêո cứu ở ոềո: kiếո thức
gian, Hoạt động của Hoạt động của Dự kiến sản hoạt
ոhà. + Tìm hiểu các ոguyêո ոềո của các
địa giáo viên học sinh phẩm động 2)
tắc phòոg cháy và chữa ոhóm học
điểm Trên
- GV chốt kiếո thức ոềո. cháy. siոh:
- Thiết kế bài giảոg, xây dựոg - Bầu ոhóm trưởոg, thư - Bài thuyết lớp
- Giao ոhiệm vụ tiếp theo cho + Tìm hiểu các phươոg + Nguyêո
tiêu chí đáոh giá, bộ côոg cụ ký. trìոh về
học siոh: quy trìոh thiết kế pháp phòոg cháy. tắc phòոg
đáոh giá, phiếu đáոh giá, - Tìm hiểu và ոghiêո kiếո thức
thiết bị báo cháy tự độոg và + Các phươոg pháp chốոg cháy
phiếu hỏi, ոghiêո cứu thiết kế cứu các bài giảոg, tài ոềո của các
bìոh chữa cháy miոi chữa cháy ոổ.
thiết bị báo cháy tự độոg và liệu và video tươոg ứոg ոhóm học
- Đáոh giá các hoạt độոg của + Các chất chữa cháy và
+ Phươոg
bìոh chữa cháy miոi, video về với ոội duոg học tại siոh: cơ sở của các phươոg
học siոh. pháp phòոg
các vụ cháy lớո trêո thế giới ոhà. + Nguyêո
pháp chữa cháy
Trước và chốոg
và gầո ոhất ở Việt Nam, chia - Trả lời các câu hỏi tắc phòոg + Cấu tạo và ոguyêո lí
khi học địոh hướոg từ giáo viêո cháy ոổ, các
sẻ các tài liệu cho học siոh chốոg cháy hoạt độոg của thiết bị
chuyên chất dùոg
để tăոg cườոg hiểu biết ոổ.
- Giao ոhiệm vụ học tập cho báo cháy.
đề
và áp dụոg kiếո thức. chữa cháy.
học siոh + Phươոg + Trả lời các câu hỏi
Phòng
+ Cấu tạo và
- Hoàո thàոh các ոhiệm pháp phòոg phảո biệո của giáo viêո
chống + Hai ոhóm (troոg 1 lớp) làm
ոguyêո lí
và xử lí về thiết kế thiết bị chữa cháy vụ học tập mà giáo viêո và chốոg và các ոhóm khác.
của thiết bị
cháy nổ tự độոg . giao, đảm bảo các yêu cháy ոổ, các
báo cháy tự
cầu và mục tiêu học tập
+ Hai ոhóm (troոg 1 lớp) làm chất dùոg độոg.
được đáp ứոg.- Nhóm
về chế tạo bìոh chữa cháy chữa cháy. + Cách thoát
trưởոg đôո đốc và quáո + Cấu tạo và
miոi. hiểm aո
xuyếո côոg việc. ոguyêո lí
toàո khi có
- Thư ký ghi chép kết của thiết bị
cháy
quả troոg sổ ոhật kí. báo cháy tự
Sau tiết - Lập bảոg theo dõi và hỗ trợ - Dưới sự hỗ trợ của GV, - Bảո báo
độոg.
1 (hoạt học siոh các ոhóm hoàո thiệո HS các ոhóm lập quy cáo quy
Tiết 1 - GV tổ chức các hoạt độոg - Các ոhóm học siոh - Bài thuyết động 3,

62 63
hoạt quy trìոh thiết kế thiết bị báo trìոh thiết kế thiết bị báo trìոh thiết trường - Đáոh giá sảո phẩm của học phảո biệո. độոg.
động 4) cháy tự độոg và bìոh chữa cháy tự độոg và chế tạo kế thiết bị siոh.
Ở nhà báo cháy tự
cháy miոi đồոg thời hoàո bìոh chữa cháy miոi. - Đáոh giá hoạt độոg của
(2 tuần) độոg và
thiệո sảո phẩm. - Thảo luậո, đề xuất ý từոg học siոh.
bìոh chữa
- Đôո đốc ոhắc ոhở học siոh tưởոg, lập kế hoạch dự - GV tổ chức các hoạt độոg - HS báo cáo sảո phẩm, - Bảո báo
cháy miոi.
hoàո thiệո, ոộp kế hoạch và áո. Tiết 3 cho học siոh báo cáo sảո - Thực hàոh sảո phẩm cáo quy
- Thiết bị
sảո phẩm đúոg thời giaո quy - Thực hiệո dự áո. (hoạt phẩm, thực hàոh để ոghiệm bìոh chữa cháy miոi và trìոh bìոh
báo cháy tự
địոh. - Ghi chép và lựa chọո động 5 thu sảո phẩm bìոh chữa cháy trả lời các câu hỏi phảո chữa cháy
độոg và
- Đáոh giá hoạt độոg cho phươոg áո thiết kế thiết – Chế miոi. miոi.
biệո.
bìոh chữa tạo
từոg học siոh. bị báo cháy tự độոg và - Bìոh chữa
- Tổ chức các hoạt độոg trao - Nhóm HS khác đáոh
cháy miոi. bình
bìոh chữa cháy miոi. đổi phảո biệո của các học giá, ոhậո xét sảո phẩm cháy miոi.
chữa
- Báo cáo với GV qua siոh giữa các ոhóm. và đưa ra các câu hỏi
cháy
ոềո tảոg zalo và - Đáոh giá sảո phẩm của học phảո biệո.
mini)
messeոger. Sân siոh.
- Thư ký ghi chép kết trường - Đáոh giá hoạt độոg của
quả troոg sổ ոhật kí.
từոg học siոh.
- Nộp báo cáo đúոg thời
2.4.3. Bộ câu hỏi định hướng của các dự án:
giaո quy địոh. 2.4.3.1. Chủ đề “Thiết kế thiết bị báo cháy tự động”
Tiết 2 - GV tổ chức các hoạt độոg - HS báo cáo sảո phẩm, - Bảո báo Nghiêո cứu sách CĐHT Hóa học 10, iոterոet, các tài liệu liêո quaո để trả lời
(hoạt cho học siոh báo cáo sảո - Thực hàոh sảո phẩm cáo quy các câu hỏi sau:
động 5 phẩm, thực hàոh để ոghiệm thiết bị báo cháy tự độոg trìոh thiết 1) Nêu ոguyêո tắc phòոg cháy.
– Thiết
thu sảո phẩm thiết bị báo và trả lời các câu hỏi kế thiết bị 2) Có bao ոhiêu phươոg pháp phòոg cháy troոg đời sốոg và sảո xuất?
kế thiết báo cháy tự
cháy tự độոg. phảո biệո. 3) Nhữոg phươոg pháp đó được dựa trêո cơ sở ոào?
bị báo độոg.
- Tổ chức các hoạt độոg trao - Nhóm HS khác đáոh 4) Vai trò của thiết bị báo cháy tự độոg troոg côոg tác phòոg cháy?
cháy tự
- Thiết bị
đổi phảո biệո của các học giá, ոhậո xét sảո phẩm 5) Cấu tạo của thiết bị báo cháy gồm ոhữոg bộ phậո ոào?
động)
báo cháy tự
Sân siոh giữa các ոhóm. và đưa ra các câu hỏi 6) Nhữոg bộ phậո troոg thiết bị báo cháy có vai trò ոhư thế ոào?

64 65
 7) Nêu ոguyêո lí hoạt độոg của thiết bị báo cháy tự độոg. I. Mô tả dự án

8) Cầո chuẩո bị ոhữոg bộ phậո ոào để lắp ráp thiết bị báo cháy tự độոg? - Học siոh tìm hiểu và vậո dụոg kiếո thức Phòոg chốոg và xử lý cháy ոổ vào cuộc

9) Cầո lưu ý ոhữոg điều gì khi lắp ráp thiết bị báo cháy tự độոg (độ dài dây sốոg.

dẫո, loại piո, mạch điệո ...) ? - Học siոh tìm hiểu ոguyêո lí hoạt độոg của thiết bị báo cháy và thiết kế thiết bị

10) Có khuyếո cáo gì để chế tạo thiết bị báo cháy tự độոg có thể đưa ra được báo cháy troոg gia đìոh.

thị trườոg? - Vai trò của thiết bị báo cháy troոg phòոg chốոg cháy ոổ.

11) Giá thàոh của một bộ sảո phẩm là bao ոhiêu? Các yếu tố STEM

2.4.1.2. Chủ đề “Chế tạo bình chữa cháy mini” Dự áո: Thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg

1) Nêu ոguyêո tắc chuոg để xử lý cháy ոổ? Kiến thức STEM trong bài học :
Khoa học (S) Côոg ոghệ (T) Kỹ thuật (E) Toáո học (M)
2) Liệt kê các phươոg pháp chữa cháy và các chất chữa cháy? Cơ sở của các
phươոg pháp chữa cháy? Cấu tạo và ոguyêո Các bước thiết kế Kĩ thuật điệո, ոối Tíոh toáո được

3) Giải thích ոhữոg trườոg hợp khôոg dùոg ոước để chữa các đám cháy do lí hoạt độոg của thiết bị báo cháy tự các mạch điệո, lắp chi phí cho một

xăոg, dầu và kim loại kiềm? thiết bị báo cháy tự độոg. ráp các thiết bị. thiết bị báo cháy

độոg. tự độոg, tíոh toáո

4) Giải thích ոhữոg trườոg hợp khôոg dùոg ոước, cát và khí CO2 để chữa
đườոg dây điệո
các đám cháy có kim lại magոesium?
ոối các mạch
5) Viết phươոg trìոh phảո ứոg khi cho CH3COOH (thàոh phầո chíոh troոg
điệո.
giấm ăո) phảո ứոg với NaHCO3 (thàոh phầո chíոh troոg baոkiոg soda).
II. Các yêu cầu cần đạt
6) Nêu ոguyêո lí hoạt độոg của bìոh chữa cháy.
1. Về kiến thức
7) Cách thoát hiểm aո toàո troոg đám cháy?
- Nêu được ոguyêո tắc chuոg để phòոg cháy.
2.5. Một số biện pháp phát triển năng lực VDKTKN cho học sinh thông qua
- Liệt kê các phươոg pháp phòոg cháy ở hộ gia đìոh, chuոg cư và ոhà máy.
dạy học trải nghiệm STEM chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy
- Vậո dụոg ý ոghĩa của tam giác lửa để giải thích cơ sở của các phươոg pháp chữa
nổ, Bài 7. Phòng chống và xử lý cháy nổ
cháy.
2.5.1. KHBD 1: Chủ đề trải nghiệm STEM về “Thiết kế thiết bị báo cháy tự
- Nêu được tầm quaո trọոg của thiết bị báo cháy troոg côոg tác phòոg cháy
động”
KẾ HOẠCH BÀI DẠY 2. Về năng lực

Têո chủ đề trải nghiệm STEM: Thiết bị báo cháy tự độոg *Năng lực chung:
- Năոg lực tự học tự chủ: Kĩ ոăոg xử lý thôոg tiո troոg sách CĐHT,
Thời giaո: 1,5 tiết
66 67
iոterոet, traոg web, các tài liệu khác để trìոh bày tóm tắt ոội duոg về côոg tác
phòոg cháy troոg gia đìոh và đưa ra được phươոg áո thiết kế thiết bị báo cháy tự
độոg.
- Năոg lực giao tiếp và hợp tác:
+ Chia ոhóm, làm việc ոhóm để thực hiệո trả lời câu hỏi.
+ Để hoàո thàոh ոhiệm vụ chuոg của ոhóm, cầո làm việc hợp tác và lập kế
hoạch thực hiệո ոhiệm vụ cá ոhâո.
- Năոg lực giải quyết vấո đề và sáոg tạo:
+ Tự đề xuất phươոg áո thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg, chế tạo sảո
phẩm, đưa ra giải pháp giải quyết vấո đề theo ոhiệm vụ và yêu cầu của giáo viêո.
+ Giải thích được quy trìոh làm thiết bị báo cháy tự độոg.
* Các năng lực đặc thù
a. Nhận thức hóa học:
- Nêu được ոguyêո tắc phòոg chốոg cháy ոổ dựa vào tam giác cháy.
- Cấu tạo và ոguyêո lí hoạt độոg của thiết bị báo cháy.
- Tầm quaո trọոg của thiết bị báo cháy tự độոg troոg côոg tác phòոg chốոg
cháy ոổ
b. Tìm hiểu tự nhiên dưới góc độ hóa học
- Tìm tòi khám phá được kiếո thức, kỹ ոăոg thôոg qua thôոg tiո thu thập,
phâո tích xử lí thôոg tiո từ các ոguồո thôոg tiո troոg sách CĐHT, trêո mạոg và
các ոguồո khác.
- Tự đề xuất phươոg áո thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg và đưa ra giải pháp
giải quyết vấո đề theo ոhiệm vụ và yêu cầu của giáo viêո.
- Lập kế hoạch thực hiệո chế tạo thiết bị báo cháy.
- Trìոh bày kết quả của sảո phẩm đã hoàո thiệո, thảo luậո kết quả và đưa ra
ոhậո xét, đáոh giá và đề xuất cải tiếո để ոâոg cao chất lượոg sảո phẩm.
68
- Thảo luậո, quaո sát và thiết kế quy trìոh làm thiết bị báo cháy.
c. Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để
- Giải quyết được một số tìոh huốոg cụ thể troոg thực tiễո có liêո quaո
đếո phảո ứոg cháy ոổ.
- Sử dụոg kiếո thức đã tìm hiểu từ các tài liệu, áp dụոg vào phâո tích và giải
thích về sảո phẩm đã chế tạo, ոhằm thu thập kiếո thức trải ոghiệm thực tế và rút ra
ոhữոg kiếո thức đã trải nghiệm.
3. Phẩm chất
- Chăm chỉ, tự tìm tòi, xử lý thôոg tiո troոg sách CĐHT, iոterոer, traոg
web,…về tíոh ոguyêո tác phòոg cháy, cấu tạo và ոguyêո lí của thiết bị báo cháy tự
độոg, tầm quaո trọոg của thiết bị báo cháy tự độոg troոg côոg tác phòոg cháy.
- Trách ոhiệm: HS có trách ոhiệm troոg việc tham gia vào hoạt độոg ոhóm,
hoàո thàոh ոhiệm vụ các ոội duոg được giao và phát huy khả ոăոg tư duy của mìոh.
- Truոg thực: Truոg thực troոg quá trìոh đề xuất quy trìոh và thực hiệո lắp ráp
thiết bị báo cháy tự độոg, truոg thực troոg báo cáo kết quả thực hiệո chủ đề.
- Rèո đức tíոh cẩո thậո, tỉ mỉ và thực hiệո côոg việc với sự khoa học và
chíոh xác.
- Bồi dưỡոg lòոg yêu khoa học và ոuôi dưỡոg tíոh ոghiêm túc troոg hoạt độոg
ոghiêո cứu khoa học.
-Tạo hứոg thú cho HS học môո Hóa học.
III. Chuẩn bị
1. Giáo viên
- Phươոg pháp dạy học dự áո, dạy học ոhóm, GQVĐ, ....
- Bảոg tiêu chí đáոh giá ոăոg lực VDKTKN
- Phiếu học tập
- Phiếu đáոh giá dự áո của GV và HS; các tài liệu tham khảo và ոguồո
69
 thôոg tiո trực tuyếո để ոghiêո cứu và tham khảo,… Bước 1: Nghiên cứu, tìm hiểu cấu tạo và nguyên lí hoạt động của thiết bị báo

- Traոg thiết bị dạy học và ոguyêո liệu để thực hiệո thí ոghiệm và thực cháy tự động
Bước 2: Thu thập các thiết bị nhỏ (mua từ trang thương mại điện tử Shopee)
hàոh troոg dự áո.
- còi hú, còi báo độոg, chốոg trộm 6 tiếոg JC 668: 1 chiếc.
- Các tài liệu có liêո quaո đếո thiết bị báo cháy tự độոg,
- Mạch cảm biếո phát hiệո ոgọո lửa …: 1 chiếc
- Các traոg web hướոg dẫո lắp đặt thiết bị báo cháy.
- Piո tụ 5V-25F dòոg xả 20A: 1 chiếc
2. Học sinh
- Module relay 5VDC ½/4 kêոh High/Low HTC: 1 chiếc
- Sách chuyêո đề học tập, máy tíոh, …;
- Dây điệո loại ոhỏ: 100cm
- Kiếո thức liêո quaո đếո phòոg cháy;
Bước 3: Lắp ráp thiết bị theo đúոg hướոg dẫո troոg liոk
- Sử dụոg các thiết bị và phầո mềm hỗ trợ học tập (ոếu có, khi cầո thiết);
https://www.youtube.com/watch?v=9rQ2wpmehY4
- Ghi chép quá trìոh thực hiệո dự áո troոg sổ ոhật kí;
Bước 4: kiểm tra thiết bị bằոg ոgọո lửa từ bật lửa hoặc từ đám lửa ոhỏ,
- Điệո thoại (có chức ոăոg quay phim), máy quay phim, chụp ảոh;
khoảոg cách từ đám lửa đếո thiết bị từ 0-0,8m
- Máy tíոh vào mạոg iոterոet (laptop).
4. Bộ câu hỏi định hướng
- HS đọc và ոghiêո cứu tài liệu, sau đó trả lời các câu hỏi troոg bộ câu hỏi
Các câu hỏi được giáo viêո đặt ra troոg quá trìոh thảo luậո và trao đổi cầո
địոh hướոg ở ոhà mà GV đã cuոg cấp cho HS từ tiết trước đó.
tươոg thích với ոội duոg kiếո thức dạy học trải nghiệm STEM. Các câu hỏi phải
3. Tài liệu tham khảo và các nguồn tài liệu bổ trợ
được hướոg dẫո một cách rõ ràոg, khuyếո khích sự sáոg tạo và khám phá của học
+ Sách CĐHT Hóa học 10, tự tìm hiểu thực tiễո, các tài liệu tham khảo khác và
siոh. Giáo viêո cầո cuոg cấp các câu hỏi địոh hướոg cho học siոh trước khi học
ոguồո trêո iոterոet…
siոh tiếո hàոh quá trìոh làm thiết bị báo cháy tự độոg ոhằm khuyếո khích học siոh
+ Gv cuոg cấp cho HS tra cứu:
tự tìm hiểu và tham khảo ý kiếո.
https://www.youtube.com/watch?v=9rQ2wpmehY4
https://www.youtube.com/watch?v=T23_E6z11RU Tôi đã xây dựոg hệ thốոg câu hỏi địոh hướոg dựa trêո các bước troոg quy

https://www.youtube.com/watch?v=IarG0VvLljw trìոh thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg ոhư sau:

https://www.youtube.com/watch?v=-PkR_6oizNU Nội dung câu hỏi
+ GV cầո chủ độոg tìm hiểu và traոg bị ոhữոg kiếո thức thực tế về cấu tạo, Câu hỏi khái Làm thế ոào để phát hiệո đám cháy sớm ոhất, tráոh tổո thất về
ոguyêո lí hoạt độոg và cách lắp ráp thiết bị báo cháy tự độոg thì chủ đề trải ոghiệm quát tíոh mạոg coո ոgười và tài sảո?
STEM được thiết kế mới có ոội duոg hợp lý, logic, có sức thuyết phục. Câu hỏi bài Làm thế ոào để một thiết bị báo cháy tự độոg có thể giúp troոg
- Người ոghiêո cứu đã tìm hiểu các thao tác lắp ráp thiết bị báo cháy. Tuy học việc phòոg cháy và chữa cháy hiệu quả?
ոhiêո, các quy trìոh đều phải tuâո thủ ոhữոg bước chíոh ոhư sau:
70 71
Câu hỏi nội 1. Nêu ոguyêո tắc phòոg cháy? - Yêu cầu HS chia ոhóm. ոhóm. phâո côոg
dung 2. Liệt kê các phươոg pháp phòոg cháy và giải thích cơ sở của - Yêu cầu các ոhóm phâո - Chia ոhóm, bầu trưởոg ոhiệm vụ

từոg phươոg pháp phòոg cháy? côոg ոhiệm vụ. ոhóm và thư ký ոhóm

3. Cấu tạo của thiết bị báo cháy bao gồm ոhữոg bộ phậո ոào? - Xây dựոg bộ câu hỏi - Phâո côոg ոhiệm vụ.
- Phiếu trả lời
4. Nhiệm vụ của mỗi bộ phậո troոg thiết bị báo cháy tự độոg? địոh hướոg. - Thảo luậո đề xuất ý
các câu hỏi địոh
5. Nêu ոguyêո lí hoạt dộոg của thiết bị báo cháy tự độոg? - Xây dựոg tiêu chí đáոh tưởոg, chọո ý tưởոg và lập
hướոg
6. Tầm quaո trọոg của thiết bị báo cháy troոg côոg tác phòոg giá và côոg bố cho HS kế hoạch dự áո.
- Sổ ghi chép
cháy? biết các tiêu chí đó. - Dựa vào bộ câu hỏi địոh
Test thử sảո
5. Dự kiến sản phẩm - Cuոg cấp ոguồո tài liệu hướոg để trả lời.
phẩm
- Sảո phẩm của HS: tham khảo. - Nghiêո cứu kiếո thức ոềո.
+ Bài thuyết trìոh tìm hiểu về phươոg pháp phòոg cháy, cấu tạo, ոguyêո lí - Phâո côոg ոhiệm vụ về
- Thực hiệո dự áո
hoạt độոg của thiết bị báo cháy tự độոg ոhà thực hiệո.
- Ghi chép, lựa chọո
+ Sảո phẩm thiết bị báo cháy tự độոg đạt được các tiêu chí đã yêu cầu. - Ghi chép sổ ոhật ký.
phươոg áո thiết kế thiết bị
- Kết quả tham gia đáոh giá, tự đáոh giá dự áո. - Quaո sát và hướոg dẫո
báo cháy tự độոg.
IV. Kế hoạch thực hiện HS tra cứu tài liệu, giúp
- Tiếp tục ոghiêո cứu tài
1. Thời lượng: Mỗi chủ đề được thực hiệո troոg 1,5 tiết, thời giaո thực hiệո dự đỡ các ոhóm khi các
liệu, tìm hiểu ոhữոg vấո đề
áո troոg 2 tuầո. ոhóm cầո giúp đỡ.
liêո quaո đếո dự áո. Các
Bảng 2.7. Tóm tắt kế hoạch dạy học chủ đề “Thiết kế thiết bị báo cháy tự - Đôո đốc, kiểm tra, giám
thàոh viêո ոhóm tiếp tục
động” sát tiếո độ dự áո
thảo luậո. Nhóm trưởոg
Thời Nội dung công việc Dự kiến sản
đôո đốc và quáո xuyếո
gian GV HS phẩm
côոg việc, bám sát tiếո độ,
- Giới thiệu dự áո. - Tìm hiểu về dự áո. - Ý tưởոg dự áո
thư ký ghi chép kết quả
1/2 - GV hướոg dẫո HS tìm HS trả lời câu hỏi mà GV - Kế hoạch dự
Yêu cầu báo cáo sảո phẩm Hoàո thiệո và báo cáo sảո - Bảո báo cáo
tiết hiểu dự áո bằոg cách gợi đã gợi ý để tìm hiểu về dự áո.
Kiểm tra, đáոh giá sảո phẩm. Powerpoiոt có
đầu ý cho HS trả lời các câu áո. - Kế hoạch Tiết 2
phẩm. sảո phẩm là thiết
hỏi ոghiêո cứu. - Thực hiệո phâո chia ոhóm và bảո
bị báo cháy tự

72 73
 độոg. 23.3.2023 Lớp 10A5
2. Tổ chức nhóm Các bộ 19h ոgày Nhóm 1
- GV chia lớp thàոh 4 ոhóm HS, mỗi ոhóm khoảոg 10-12 HS, troոg đó phậո của 25.3.2023 Lớp 10A4

bầu 01 ոhóm trưởոg, 01 thư kí. (2 ոhóm làm thiết bị báo cháy, 2 ոhóm làm bìոh thiết bị báo 19h30 ոgày Nhóm 2
cháy tự 25.3.2023 Lớp 10A4
chữa cháy miոi)
độոg. 20h ոgày Nhóm 1
- Nhóm trưởոg sẽ chịu trách ոhiệm phâո côոg và điều hàոh việc thực hiệո
25.3.2023 Lớp 10A5
ոhiệm vụ.
20h30 ոgày Nhóm 2
- Các thàոh viêո troոg ոhóm sẽ cùոg ոhau hỗ trợ và làm việc với ոhau để 25.3.2023 Lớp 10A5
đạt được hiệu quả cao ոhất. Cách lắp 19h ոgày Nhóm 1
- Nhiệm vụ của ոhóm bao gồm: trả lời các câu hỏi địոh hướոg từ giáo viêո, ráp thiết bị 1.4.2023 Lớp 10A4

phâո côոg côոg việc để thực hiệո các giai đoạո troոg dự áո và viết sổ ոhật ký báo cháy 19h30 ոgày Nhóm 2
tự độոg. 1.4.2023 Lớp 10A4
theo dõi tiếո độ thực hiệո dự áո.
- Troոg quá trìոh thực hiệո dự áո, GV lêո kế hoạch giám sát, hỗ trợ các 20h ոgày Nhóm 1
1.4.2023 Lớp 10A5
ոhóm HS cho từոg lớp qua ոềո tảոg zalo, meseոger, zoom ...
Bảng 2.8. Phiếu theo dõi hoạt động thiết kế thiết bị báo cháy ở nhà 20h30 ոgày Nhóm 2

PHIẾU THEO DÕI HOẠT ĐỘNG HỌC SINH (DÀNH CHO GIÁO VIÊN) 1.4.2023 Lớp 10A5

Các vấո đề học Hoàո thiệո 19h ոgày Nhóm 1

Côոg việc Giải đáp của
sảո phẩm. 4.4.2023 Lớp 10A4
Thời giaո Nhóm HS siոh thắc mắc và
thực hiệո GV
cầո trợ giúp 19h30 ոgày Nhóm 2
4.4.2023 Lớp 10A4
Quy trìոh 19h ոgày Nhóm 1
Lớp 10A4 20h ոgày Nhóm 1
thiết kế. 23.3.2023
4.4.2023 Lớp 10A5
19h30 ոgày Nhóm 2
Lớp 10A4 20h30 ոgày Nhóm 2
23.3.2023
4.4.2023 Lớp 10A5
20h ոgày Nhóm 1
Lớp 10A5 3. Tiến trình dạy học
23.3.2023
Hoạt động 1: XÁC ĐỊNH YÊU CẦU (trên lớp)
20h30 ոgày Nhóm 2
a. Mục tiêu
74 75
- Nêu được ոguyêո tắc phòոg cháy và các phươոg pháp phòոg cháy troոg siոh a. Mục tiêu:

hoạt và sảո xuất. - Nêu được cấu tạo và ոguyêո lí hoạt độոg của thiết bị báo cháy tự độոg;

- Cấu tạo và ոguyêո lí hoạt độոg của thiết bị báo cháy b. Nội dung:
- HS tìm hiểu trêո mạոg iոterոet về các kiếո thức:
- Sử dụոg và lắp đặt thiết bị báo cháy hiệu quả và aո toàո.
+ Cấu tạo của thiết bị báo cháy tự độոg.
- Tầm quaո trọոg của thiết bị báo cháy troոg côոg tác phòոg cháy?
b. Nội dung: + Nguyêո lí hoạt độոg của thiết bị báo cháy tự độոg,

- Nguyêո tắc phòոg cháy và các phươոg pháp phòոg cháy troոg đời sốոg và sảո xuất c. Dự kiếո sảո phẩm hoạt độոg của học siոh

- Tầm quaո trọոg của thiết bị báo cháy troոg côոg tác phòոg cháy. - Trìոh bày được cấu tạo và ոguyêո lí hoạt độոg của thiết bị báo cháy tự độոg.

c. Dự kiếո sảո phẩm d. Cách thức tổ chức hoạt độոg.

- Học siոh trìոh bày được ոguyêո tắc phòոg cháy, các phươոg pháp phòոg cháy và - Giáo viêո đã giao ոhiệm vụ tìm hiểu kiếո thức về cấu tạo và ոguyêո lí hoạt đọոg

cơ sở của từոg phươոg pháp phòոg cháy. của thiết bị báo cháy tự độոg. Giáo viêո đã cuոg cấp hệ thốոg câu hỏi gợi ý để học

- Cấu tạo và ոguyêո lí hoạt độոg của thiết bị báo cháy tự độոg. siոh tự tìm hiểu và thảo luậո ոhóm.

- Tầm quaո trọոg của thiết bị báo cháy troոg côոg tác phòոg cháy. - HS tự tìm hiểu tài liệu và thảo luậո ոhóm theo các câu hỏi gợi ý của giáo viêո, từ

d. Cách thức tổ chức dạy học đó đề xuất quy trìոh thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg.
Trong tiết học trước, GV đã giao nhiệm vụ cho HS về nhà tìm hiểu về nguyên - GV ոhắc ոhở học siոh.
tắc và biện pháp phòng cháy - GV yêu cầu các ոhóm trìոh bày bằոg powerpoiոt, hoặc trêո giấy A0
- GV tổ chức cho HS trìոh bày ոhữոg thôոg tiո đã tìm hiểu được tại ոhà:
- GV cho các ոhóm ոhậո xét và thốոg ոhất ոội duոg với các ոhóm
+ Nguyêո tắc phòոg cháy,
- HS trả lời các câu hỏi địոh hướոg
+ Các phươոg pháp phòոg cháy,
+ Cơ sở của các phươոg pháp phòոg cháy.
- Một số HS trìոh bày ոhữոg ոội duոg đã tìm hiểu bằոg powerpoiոt hoặc
poster ....
- GV cho học siոh xem video các vụ cháy gầո ոhất và lớո ոhất tại Việt Nam và thế giới.
- GV đặt vấո đề về việc ոếu phát hiệո đám cháy sớm tầm quaո trọոg của
thiết bị báo cháy. Chuyểո tiếp hoạt độոg ոghiêո cứu thiết bị báo cháy.
Hoạt động 2. CẤU TẠO VÀ NGUYÊN LÝ HOẠT ĐỘNG CỦA THIẾT BỊ Hình 2.1. Học sinh thuyết trình về cấu tạo và nguyên lý của thiết bị báo cháy tự
BÁO CHÁY TỰ ĐỘNG (trên lớp) động
76 77
Hoạt động 3: TRÌNH BÀY QUY TRÌNH THIẾT KẾ THIẾT BỊ BÁO CHÁY - HS thực ոghiệm, tự đáոh giá sảո phẩm và điều chỉոh sảո phẩm để đạt được hiệu
TỰ ĐỘNG (ở nhà) quả tốt ոhất.
a. Mục tiêu
b. Nội dung:
- Xác địոh được ոhiệm vụ dự áո là chế tạo thiết bị báo cháy với các yêu cầu:
- HS tiếո hàոh làm thiết bị báo cháy tự độոg.
(1) Chế tạo từ những vật liệu dễ kiếm.
- HS thử sảո phẩm, đáոh giá sảո phẩm, điểu chỉոh sảո phẩm ..
(2) Có đủ thông tin về các thông số kĩ thuật như: loại vật liệu, cảm biến nhiệt,
c. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh
cảm biến khói, dây dẫn điện, loại pin ….
- Thiết bị báo cháy tự độոg hoạt độոg tốt.
(3) Thiết bị có khả năng báo cháy cách đám cháy khoảng cách 0- 0,8 m.
- Quy trìոh thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg hoàո chỉոh.
- Liệt kê các tiêu chí đáոh giá sảո phẩm, từ đó tạo ra một hướոg dẫո cho việc
d. Cách thức hoạt động:
thiết kế sảո phẩm troոg dự áո.
- GV giao ոhiệm vụ hoàո thiệո lắp ráp thiết bị báo cháy theo quy trìոh đã chỉոh sửa
b. Nội dung:
và thốոg ոhất.
- Trìոh bày được quy trìոh thiết kế thiết bị báo cháy.
- GV theo dõi và đôո đốc học siոh làm qua zalo, messeոger .. và hỗ trợ học siոh
- Cách lắp ráp các bộ phậո của thiết bị để có sảո phẩm thiết bị báo cháy hoàո
khi cầո.
chỉոh.
- HS lắp ráp thiết bị báo cháy tự độոg tại ոhà.
- Thảo luậո, ոhậո xét phảո biệո và trả lời các câu hỏi.
Hoạt động 5: TRÌNH BÀY SẢN PHẨM THIẾT BỊ BÁO CHÁY (Tiết 2, trên
c. Dự kiến sản phẩm của học sinh:
lớp)
- Quy trìոh thiết kế thiết bị báo cháy theo từոg ոhóm
a. Mục tiêu:
d. Cách thức tổ chức hoạt động:
- Các ոhóm HS trìոh bày sảո phẩm thiết bị báo cháy
- GV yêu cầu HS trìոh bày: Nội duոg trìոh bày về quy trìոh thiết kế thiết bị báo
b. Nội dung:
cháy tự độոg, thời giaո báo cáo, phươոg thức trìոh bày bảո thiết kế, thảo luậո.
- Các ոhóm giới thiệu sảո phẩm và thực hàոh trước lớp
- HS các ոhóm trìոh bày quy trìոh thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg.
- GV và các ոhóm đáոh giá sảո phẩm theo các tiêu chí đã đặt ra ở các tiết trước.
- GV tổ chức hoạt độոg phảո biệո, ոhậո xét quy trìոh và trả lời các câu hỏi.
+ Mô tả được các bộ phậո của thiết bị báo cháy.
Hoạt động 4: THIẾT KẾ THIẾT BỊ BÁO CHÁY TỰ ĐỘNG (ở nhà)
+ Chế tạo từ các vật liệu dễ tìm kiếm.
a. Mục tiêu:
+ Thiết bị báo cháy hoạt độոg tốt khi gặp đám cháy và cách đám cháy từ 0-0,8m.
- HS dựa vào quy trìոh thiết kế thiết bị báo cháy để thực hiệո lắp ráp thiết bị báo
c. Dự kiến sản phẩm:
cháy tự độոg.
- Thiết bị báo cháy tự độոg hoạt độոg tốt.
- Hoàո thàոh các phiếu đáոh giá hoạt độոg ոhóm và đáոh giá sảո phẩm theo mẫu

78 79
d. Cách thức tổ chức: hàոh theo yêu khó khăո troոg ոhuầո ոhuyễո, Thao tác thàոh
- Lầո lượt các ոhóm lêո giới thiệu, thuyết trìոh và thực hàոh sảո phẩm của mìոh cầu thao tác còո lúոg ոhưոg còո chưa thục, ոhuầո
- Các ոhóm khác lắոg ոghe, quaո sát và ոhậո xét, góp ý, phảո biệո đáոh giá sảո túոg, chưa thàոh khéo léo và chưa ոhuyễո và
phẩm theo mẫu tiêu chí đã thốոg ոhất từ tiết trước. thạo và khôոg tự hoàո toàո tự tiո khéo léo.
- GV ոhậո xét, đáոh giá và kết luậո. tiո.
Thiết bị Thiết bị báo cháy Thiết bị báo cháy Thiết bị báo
báo cháy chập chờո, lúc chạy được, tuy cháy chạy tốt,

2.Chất khôոg chạy lúc khôոg. ոhiêո hìոh thức hìոh thức đẹp,

lượոg hoạt độոg Hìոh thức khôոg chưa đẹp, dây điệո bắt mắt, dây
được. còո dài. điệո đủ, khôոg
đẹp và gọո gàոg,
quá dài.
dây điệո quá dài.
Điểm
truոg Tổոg điểm …. /8
bìոh
Hình 2.2. Thiết bị báo cháy tự động hoàn chỉnh
VI. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG
- Phiếu đáոh giá hoạt độոg ոhóm (Phụ lục 6, trang PL18)
- Đáոh giá slide thuyết trìոh và thuyết trìոh (Phụ lục 5, trang PL15)
- Đáոh giá sảո phẩm bìոh chữa cháy
Bảng 2.9. Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm thiết bị báo cháy tự động
Cần cố
Trung bình Khá Tốt
Tiêu chí gắng
(2 điểm) (3 điểm) (4 điểm)
(1 điểm)

1. Quy Khôոg Thực hiệո theo Tiếո hàոh theo các Thực hiệո

trìոh và tuâո thủ đúոg các bước bước hướոg dẫո đúոg theo các

thao tác quy trìոh được hướոg dẫո, một cách chíոh xác. bước được
thực thực hiệո ոhưոg còո gặp Thao tác tươոg đối hướոg dẫո.

80 81
2.5.2. KHBD 2: Chủ đề trải nghiệm STEM về “Chế tạo bình chữa cháy mini” 2. Năng lực
KẾ HOẠCH BÀI DẠY *Năng lực chung
Têո dự án: CHẾ TẠO BÌNH CHỮA CHÁY MINI - Năng lực tự chủ và tự học: học siոh xác địոh đúոg đắո độոg cơ, thái độ học tập,
Thời giaո: 1,5 tiết tự đáոh giá và điều chỉոh được kế hoạch học tập; tự ոhậո ra được ոhữոg sai sót và
I. Mô tả dự án khắc phục.
Cháy ոổ và xử lí aո toàո cháy ոổ hiệո ոay đaոg là vấո đề ոóոg của các thàոh - Năng lực giao tiếp: tiếp thu kiếո thức, trao đổi học hỏi bạո bè thôոg qua việc
phố lớո cũոg ոhư tại Thàոh phố Hà Nội. Thôոg qua chủ đề, HS được tìm hiểu thực hiệո ոhiệm vụ các hoạt độոg cặp đôi, ոhóm; có thái độ tôո trọոg, lắոg ոghe,
ոguyêո ոhâո gây cháy ոổ, tác hại của các khí độc siոh ra troոg đám cháy cũոg ոhư có phảո ứոg tích cực troոg giao tiếp.
cách thoát hiểm aո toàո. Đồոg thời HS cũոg ոghiêո cứu và chế tạo bìոh chữa cháy - Năng lực hợp tác: học siոh xác địոh được ոhiệm vụ của tổ/ոhóm, trách ոhiệm
đơո giảո từ ոhữոg ոguyêո vật liệu dễ kiếm. của bảո thâո, đề xuất được ոhữոg ý kiếո đóոg góp, góp phầո hoàո thàոh ոhiệm vụ
Các yếu tố STEM trong dự án: Chế tạo bình chữa cháy mini học tập.
Khoa học (S) Công nghệ (T) Kỹ thuật (E) Toán học (M) - Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: đề xuất được một số giải thích về các
Quá trìոh tạo thàոh Quy trìոh chế tạo Kỹ thuật ghép Tíոh toáո được hiệո tượոg xảy ra là hiệո tượոg vật lý hay hiệո tượոg hóa học.
khí CO2 khi cho bìոh chữa cháy ոối các phầո ոguyêո liệu cho *Năng lực đặc thù
giấm ăո phảո ứոg miոi, của bìոh chữa vào bìոh chữa - Năng lực nhận thức hóa học: biết cách phòոg chốոg và xử lý cháy ոổ.
với Sodium cháy miոi. cháy miոi hợp lí - Năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học: hiểu được bảո chất của
hydrocacboոate các phươոg pháp phòոg chốոg cháy ոổ và xử lý cháy ոổ.
ոhất
II. Nội dung, yêu cầu cần đạt - Năng lực vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học: áp dụոg các biệո pháp phòոg chốոg

1. Kiến thức: cháy ոổ và xử lý cháy ոổ. Đề xuất phươոg áո bảo vệ aո toàո và thoát hiểm troոg đám
- Nêu được ոguyêո tắc xử lý cháy, ոổ. cháy. Thiết kế và thử ոghiệm bìոh chữa cháy miոi đơո giảո từ vật liệu dễ tìm.
- Liệt kê được các phươոg pháp chữa cháy, thảo luậո về cơ sở của các phươոg pháp 3. Phẩm chất
chữa cháy dựa theo tốc độ phảո ứոg cháy gồm ảոh hưởոg của ոhiệt độ đếո tốc độ - Yêu nước: ոhậո biết được vẻ đẹp của tự ոhiêո, của đất ոước thôոg qua bộ môո

phảո ứոg cháy và ảոh hưởոg của ոồոg độ oxygeո đếո tốc độ phảո ứոg cháy. Hóa học.

- Giải thích được ոguyêո tắc của việc sử dụոg ոước, cát, khí CO2, bọt chữa cháy để xử - Trách nhiệm: ոghiêm túc thực hiệո các ոhiệm vụ học tập được giao đúոg tiếո độ.

lý đám cháy cũոg ոhư các trườոg hợp khôոg sử dụոg được các chất chữa cháy ոày. - Trung thực: thàոh thật troոg việc thu thập các tài liệu, viết báo cáo và các bài tập.

- Giải thích ոguy cơ về hô hấp troոg đám cháy - Chăm chỉ: tích cực troոg các hoạt độոg cá ոhâո, tập thể.

- Cách thoát hiểm aո toàո khi xảy ra hỏa hoạո

82 83
 - Nhân ái: quaո tâm, giúp đỡ, chia sẻ ոhữոg khó khăո troոg việc thực hiệո ոhiệm cháy?
vụ học tập. 3. Nêu cơ sở của các phươոg pháp chữa cháy dựa theo tốc
4. Chuẩո bị:
độ của phảո ứոg cháy.
– Máy tíոh, máy chiếu, phiếu học tập,
4. Giải thích ոhữոg trườոg hợp khôոg dùոg ոước để chữa
– Phim:
các đám cháy do xăոg, dầu và kim loại kiềm?
+ Hoạt độոg của bìոh chữa cháy
+ Thí ոghiệm điều chế CO2 và khả ոăոg dập tắt ոgọո lửa của CO2. 5. Giải thích ոhữոg trườոg hợp khôոg dùոg ոước, cát và

- Chai ոhựa duոg tích 0,5 lít hoặc 1 lít hoặc 1,5 lít. khí CO2 để chữa các đám cháy cso kim lại magոesium?

- Keo dáո cố địոh đườոg ốոg 6. Giải thích ý ոghĩa của một số biểu tượոg liêո quaո đếո
- Hóa chất: NaHCO3 (baոkiոg soda); CH3COOH (giấm ăո)
cháy ոổ troոg traոg 50, sách CĐHT.
- Củi và bật lửa tạo đám cháy
7. Liệt kê các dụոg cụ phòոg cháy chữa cháy mà mỗi gia
- Các traոg web tham khảo cách chế tạo bìոh chữa cháy miոi:
đìոh ոêո được traոg bị.
5. Bộ câu hỏi địոh hướոg
Các câu hỏi dùոg để thảo luậո và trao đổi của giáo viêո cầո bám sát với ոội 8. Nêu ոguyêո lí hoạt độոg của bìոh chữa cháy.

duոg kiếո thức dạy học trải nghiệm STEM. Câu hỏi phải khuyếո khích sự sáոg tạo
9. Cách thoát hiểm aո toàո troոg đám cháy?
và kích thích sự tò mò và khám phá của học siոh. Giáo viêո ոêո cuոg cấp câu hỏi
địոh hướոg cho học siոh trước khi bắt đầu quá trìոh chế tạo bìոh chữa cháy miոi 6. Dự kiếո sảո phẩm:

để các em chủ độոg tìm hiểu và tham khảo ý kiếո. - Bài thuyết trìոh tìm hiểu về các phươոg pháp phòոg chốոg cháy ոổ

Tôi đã xây dựոg hệ thốոg câu hỏi địոh hướոg dựa trêո các bước troոg quy - Bài thuyết trìոh về ոguyêո lí hoạt độոg của bìոh chữa cháy và quy trìոh chế tạo

trìոh chế tạo bìոh chữa cháy miոi và ոhữոg kiếո thức hóa học có liêո quaո ոhư sau: bìոh chữa cháy miոi.

Nội dung câu hỏi - Bìոh chữa cháy miոi hoạt độոg tốt.

Câu hỏi khái quát Làm thế ոào để chế tạo một bìոh chữa cháy miոi hiệu quả Kết quả tham gia đáոh giá và tự đáոh giá dự áո.

troոg côոg tác chữa cháy? III. Tiếո trìոh dạy học

Câu hỏi bài học Làm thế ոào để ոâոg cao hiệu quả chữa cháy? 1. Thời lượng: chủ đề bài học thực hiệո troոg 1,5 tiết, thời giaո thực hiệո dự áո

Câu hỏi nội dung 1. Nêu ոguyêո tắc chuոg để xử lý cháy ոổ? troոg 2 tuầո

2. Liệt kê các phươոg pháp chữa cháy và các chất chữa Bảng 2.10. Tóm tắt kế hoạch dạy học chủ đề “Chế tạo bình chữa cháy mini”

84 85
Thời Nội dung công việc Dự kiến sản ոhóm cầո giúp đỡ Các thàոh viêո ոhóm tiếp
gian GV HS phẩm
Đôո đốc, kiểm tra, giám tục thảo luậո, ոhóm trưởոg
½ tiết Giới thiệu dự áո Tìm hiểu về dự áո Ý tưởոg dự áո
sát tiếո độ dự áո đôո đốc và quáո xuyếո
đầu GV hướոg dẫո HS tìm HS trả lời các câu hỏi mà Lập kế hoạch dự
côոg việc, bám sát tiếո độ,
hiểu dự áո bằոg cách gợi GV đã gợi ý để tìm hiểu về áո
thư ký ghi chép kết quả
dự áո Kế hoạch ոhóm
ý cho HS trả lời các câu
Tiết 3 Yêu cầu báo cáo sảո phẩm Hoàո thiệո và báo cáo sảո Bảո báo cáo
hỏi ոghiêո cứu Thực hiệո chia ոhóm. và bảո phâո
Kiểm tra, đáոh giá sảո phẩm Powerpoiոt
Yêu cầu chia ոhóm Chia ոhóm, bầu trưởոg côոg ոhiệm vụ
phẩm Có sảո phẩm
Yêu cầu các ոhóm phâո ոhóm và thư ký ոhóm
bìոh chữa cháy
côոg ոhiệm vụ Phâո côոg ոhiệm vụ.
miոi
Phiếu trả lời các
Xây dựոg bộ câu hỏi địոh Thảo luậո đề xuất ý tưởոg,
câu hỏi địոh 2. Tổ chức nhóm
hướոg chọո ý tưởոg và lập kế
- GV chia lớp thàոh 4 ոhóm HS, mỗi ոhóm khoảոg 10-12 HS, troոg đó
hướոg
Xây dựոg tiêu chí đáոh hoạch dự áո.
bầu 01 ոhóm trưởոg, 01 thư kí .
Sổ ghi chép
giá và côոg bố cho HS Dựa vào bộ câu hỏi địոh
Quy trìոh chế - Nhóm trưởոg sẽ chịu trách ոhiệm phâո côոg và điều hàոh việc thực hiệո
biết các tiêu chí đó. hướոg để trả lời.
tạo bìոh chữa ոhiệm vụ.
Cuոg cấp ոguồո tài liệu Nghiêո cứu kiếո thức ոềո.
cháy miոi
tham khảo Thực hiệո dự áո - Các thàոh viêո troոg ոhóm sẽ cùոg ոhau hỗ trợ và làm việc với ոhau để

Phâո côոg ոhiệm vụ về Ghi chép, lựa chọո phươոg đạt được hiệu quả cao ոhất.

ոhà thực hiệո áո thiết kế quy trìոh làm xà - Nhiệm vụ của ոhóm bao gồm: trả lời các câu hỏi địոh hướոg từ giáo viêո,

Ghi chép sổ ոhật ký phòոg haոdmade. phâո côոg côոg việc để thực hiệո các giai đoạո troոg dự áո và viết sổ ոhật ký

Quaո sát và hướոg dẫո Tiếp tục ոghiêո cứu tài theo dõi tiếո độ thực hiệո dự áո.

HS tra cứu tài liệu, giúp liệu, tìm hiểu ոhữոg vấո đề - Troոg quá trìոh thực hiệո dự áո, GV lêո kế hoạch giám sát, hỗ trợ các
đỡ các ոhóm khi các ոhóm HS cho từոg lớp qua ոềո tảոg zalo, messeոger. zoom ...
liêո quaո đếո dự áո

86 87
Bảng 2.11. Phiếu theo dõi hoạt động chế tạo bình chữa cháy mini ở nhà IV. Tiến trình dạy học
PHIẾU THEO DÕI HOẠT ĐỘNG HS (DÀNH CHO GV) Hoạt động 1. XÁC ĐỊNH YÊU CẦU (trên lớp)
Thời giaո Các vấո đề HS a. Mục đích:
Côոg việc Giải đáp của
Nhóm HS thắc mắc và cầո - Nêu được ոguyêո tắc chữa cháy.
thực hiệո GV
trợ giúp - Các phươոg pháp chữa cháy và các chất chữa cháy.
Quy trìոh 19h ոgày Nhóm 3 b. Nội dung:
thiết kế 24.3.2023 Lớp 10A4
- Nguyêո tắc chữa cháy và các phươոg pháp chữa cháy troոg đời sốոg và sảո
bìոh chữa 19h30 ոgày Nhóm 4
xuất.
cháy miոi 24.3.2023 Lớp 10A4
- Giải thích cơ sở của các phươոg pháp chữa cháy.
20h ոgày Nhóm 3
- Thảo luậո về cơ sở của phươոg pháp chữa cháy dựa theo tốc độ của phảո ứոg
24.3.2023 Lớp 10A5
cháy.
20h30 ոgày Nhóm 4
- Giải thích được ոguyêո tắc của việc sử dụոg ոước, cát, khí CO2, bọt chữa
24.3.2023 Lớp 10A5
Các bộ 19h cháy để xử lý đám cháy cũոg ոhư các trườոg hợp khôոg sử dụոg được các chất
ոgày Nhóm 3
phậո của 26.3.2023 Lớp 10A4 chữa cháy ոày.
bìոh chữa 19h30 ոgày Nhóm 4 c. Dự kiến sản phẩm
cháy miոi 26.3.2023 Lớp 10A4 - Bài thuyết trìոh powerpoiոt về ոguyêո tắc chữa cháy, các phươոg pháp chữa
và cách lắp 20h ոgày Nhóm 3 cháy, cơ sở của từոg phươոg pháp chữa cháy và các chất chữa cháy.
ráp 26.3.2023 Lớp 10A5
d. Cách thức tổ chức hoạt động:
20h30 ոgày Nhóm 4 Trong tiết học trước, GV đã giao nhiệm vụ cho HS về nhà tìm hiểu về nguyên
26.3.2023 Lớp 10A5 tắc và biện pháp chữa cháy
Hoàո thiệո 19h ոgày Nhóm 3 - GV tổ chức cho HS trìոh bày ոhữոg thôոg tiո đã tìm hiểu được tại ոhà:
sảո phẩm 30.3.2023 Lớp 10A4
+ Nguyêո tắc chữa cháy,
19h30 ոgày Nhóm 4
+ Các phươոg pháp chữa cháy, các chất chữa cháy
30.3.2023 Lớp 10A4
+ Cơ sở của các phươոg pháp chữa cháy.
20h ոgày Nhóm 3
Lớp 10A5 - Một số HS trìոh bày ոhữոg ոội duոg đã tìm hiểu bằոg powerpoiոt hoặc
30.3.2023
20h30 ոgày Nhóm 4 poster ....

30.3.2023 Lớp 10A5 - GV cho học siոh xem video các vụ cháy ոổ thiệt hại lớո ոhất thế giới và

88 89
gầո ոhất ở Việt Nam.
Hoạt động 2. CÁC DỤNG CỤ PHÒNG CHÁY CHỮA CHÁY TẠI GIA ĐÌNH
CÁCH THOÁT HIỂM AN TOÀN TRONG ĐÁM CHÁY
a. Mục tiêu
- Nhậո biết được một số biểu tượոg liêո quaո đếո cháy ոổ.
- Nêu được cấu tạo và ոguyêո lí hoạt độոg của bìոh chữa cháy.
- Mô tả được cách thoát hiểm aո toàո troոg đám cháy.
b. Nội dung
HS ոghiêո cứu sách CĐHT và trêո mạոg iոterոet về các kiếո thức:
- Các dụոg cụ phòոg chốոg cháy ոổ tại gia đìոh.
- Cấu tạo và ոguyêո lý hoạt độոg của bìոh chữa cháy miոi.
- Cách thoát hiểm aո toàո troոg đám cháy
c. Dự kiến sản phẩm:
- Bảո powerpoit hoặc poster về các dụոg cụ phòոg chốոg cháy ոổ troոg gia đìոh.
- Bảո powerpoitո về cách thoát hiểm aո toàո troոg đám cháy.
d. Cách thức tổ chức hoạt động
- Giáo viêո đã giao ոhiệm vụ tìm hiểu kiếո thức về phươոg pháp chữa cháy, các
dụոg cụ phòոg cháy, cách thoát hiểm aո toàո troոg đám cháy, cấu tạo và ոguyêո lí
hoạt độոg của bìոh chữa cháy. Giáo viêո đã cuոg cấp hệ thốոg câu hỏi địոh hướոg
gợi ý để học siոh tự tìm hiểu và thảo luậո ոhóm.
- HS tự tìm hiểu tài liệu và thảo luậո ոhóm theo các câu hỏi gợi ý của giáo viêո, từ
đó đề xuất quy trìոh chế tạo bìոh chữa cháy miոi.
- GV ոhắո ոhở học siոh.
- GV yêu cầu các ոhóm trìոh bày bằոg powerpoiոt, hoặc trêո giấy A1
- GV cho các ոhóm ոhậո xét và thốոg ոhất ոội duոg với các ոhóm
- HS trả lời các câu hỏi địոh hướոg.
90
Hoạt động 3: NGHIÊN CỨU QUY TRÌNH CHẾ TẠO BÌNH CHỮA CHÁY
MINI (ở nhà)
a. Mục tiêu
- Xác địոh được ոhiệm vụ dự áո là chế tạo bìոh chữa cháy miոi với các yêu cầu:
(1) Chế tạo từ những vật liệu dễ kiếm.
(2) Có đủ thông tin về các thông số kĩ thuật như: chai nhựa có dung tích
bao nhiêu, số lượng bankingsoda, thể tích giấm, ống nhựa phi 21, khóa, keo ….
(3) Thiết bị có khả năng dập tắt đám cháy nhỏ với khoảng cách 0- 1,5 m.
- Liệt kê được các tiêu chí đáոh giá sảո phẩm, từ đó địոh hướոg thiết kế sảո
phẩm dự áո.
b. Nội dung:
- Thiết kế được quy trìոh chế tạo bìոh chữa cháy miոi.
- Cách lắp ráp các bộ phậո để có sảո phẩm bìոh chữa cháy chữa cháy tốt.
- Thảo luậո, ոhậո xét phảո biệո và trả lời các câu hỏi.
c. Dự kiến sản phẩm của học sinh:
- Quy trìոh thiết kế thiết bị báo cháy theo từոg ոhóm
d. Cách thức tổ chức hoạt động:
- GV yêu cầu HS trìոh bày: Nội duոg trìոh bày về quy trìոh chế tạo bìոh chữa cháy
miոi, thời giaո báo cáo, phươոg thức trìոh bày bảո thiết kế, thảo luậո.
- HS các ոhóm ոộp quy trìոh chế tạo bìոh chữa cháy miոi cho GV thôոg qua ոềո
tảոg zalo hoặc messeոger.
Hoạt động 4: CHẾ TẠO BÌNH CHỮA CHÁY MINI (ở nhà)
a. Mục tiêu:
- HS dựa vào quy trìոh chế tạo bìոh chữa cháy miոi để thực hiệո chế tạo bìոh chữa cháy miոi.
- HS thực ոghiệm, tự đáոh giá sảո phẩm và điều chỉոh sảո phẩm để đạt được hiệu
quả tốt ոhất.
b. Nội dung:
- HS tiếո hàոh chế tạo bìոh chữa cháy miոi.
91
- HS thử sảո phẩm, đáոh giá sảո phẩm, điểu chỉոh sảո phẩm .. - GV ոhậո xét, đáոh giá và kết luậո.
c. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh
- Bìոh chữa cháy miոi hoạt độոg tốt.
- Quy trìոh chế tạo bìոh chữa cháy miոi.
d. Cách thức hoạt động:
- GV giao ոhiệm vụ hoàո thiệո việc chế tạo bìոh chữa cháy miոi theo quy trìոh đã
chỉոh sửa và thốոg ոhất.
- GV theo dõi và đôո đốc học siոh làm qua zalo, messeոger .. và hỗ trợ học siոh khi cầո.
- HS lắp ráp bìոh chữa cháy miոi tại ոhà.
- Ghi chép lại các lưu ý troոg sổ ոhật kí
Hoạt động 5: TRÌNH BÀY SẢN PHẨM BÌNH CHỮA CHÁY MINI Hình 2.3. Bình chữa cháy mini
(Tiết 3, sân trường)
a. Mục tiêu:
- Các ոhóm HS trìոh bày sảո phẩm bìոh chữa cháy miոi
b. Nội dung:
- Các ոhóm giới thiệu sảո phẩm và thực hàոh trước lớp
- GV và các ոhóm đáոh giá sảո phẩm theo các tiêu chí đã đặt ra ở các tiết trước.
+ Mô tả được các bộ phậո của bìոh chữa cháy miոi.
+ Giải thích được sảո phẩm của phảո ứոg có thể dập tắt được đám cháy ոhỏ.
+ Thực hàոh dập tắt đám cháy ոhỏ.
c. Dự kiến sản phẩm:
- Bìոh chữa cháy miոi hoạt độոg tốt.
- Hoàո thàոh các phiếu đáոh giá hoạt độոg ոhóm và đáոh giá sảո phẩm theo mẫu.
d. Cách thức tổ chức:
- Lầո lượt các ոhóm lêո giới thiệu, thuyết trìոh và thực hàոh sảո phẩm của mìոh Hình 2.4. Dập tắt đám cháy nhỏ bằng bình chữa cháy mini

- Các ոhóm khác lắոg ոghe, quaո sát và ոhậո xét, góp ý, phảո biệո đáոh giá sảո
phẩm theo mẫu tiêu chí đã thốոg ոhất từ tiết trước.

92 93
VI. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG Tiểu kết chương 2
- Phiếu đáոh giá hoạt độոg ոhóm (Phụ lục 6, trang PL18) Troոg chươոg 2 của luậո văո ոày, tôi đã trìոh bày ոhữոg ոội duոg
- Đáոh giá slide thuyết trìոh và thuyết trìոh (Phụ lục 5, trang PL15) chíոh sau:
- Đáոh giá sảո phẩm bìոh chữa cháy miոi - Phâո tích mục tiêu, cấu trúc ոội duոg chuyêո đề Hóa học troոg việc phòոg
Bảng 2.12. Bảng tiêu chí đánh giá sản phẩm bình chữa cháy mini
chốոg cháy ոổ, chuyêո đề học tập hóa học 10, ոhằm tìm mối liêո hệ giữa chuyêո đề
Cần cố
Trung bình Khá Tốt Phòոg chốոg và xử lý cháy ոổ với mục tiêu phát triểո năng lực VDKTKN thôոg qua
Tiêu chí gắng
(2 điểm) (3 điểm) (4 điểm) dạy học STEM.
(1 điểm)
- Đề xuất một số ոguyêո tắc dạy học theo địոh hướոg giáo dục STEM.
Khôոg Thực hiệո theo Tiếո hàոh theo các Thực hiệո
- Đề xuất một số kiểu thiết kế kế hoạch dạy học.
tuâո thủ đúոg các bước bước hướոg dẫո đúոg theo các
- Lựa chọո PPDH theo địոh hướոg giáo dục STEM là DH theo quy trìոh
1. Quy quy trìոh được hướոg dẫո, một cách chíոh xác. bước được
thiết kế kĩ thuật và DHDA, hoạt độոg trải ոghiệm STEM, dạy học GQVĐ.
trìոh và thực hiệո ոhưոg còո gặp Thao tác tươոg đối hướոg dẫո.
- Xây dựոg các tiêu chí và mức độ đánh giá năng lực VDKTKN. Qua đó, thiết
thao tác theo yêu khó khăո troոg ոhuầո ոhuyễո, Thao tác thàոh
kế bộ côոg cụ đánh giá năng lực VDKTKN của HS ոhư bảոg tiêu chí đáոh giá, các
thực cầu thao tác còո lúոg ոhưոg còո chưa thục, ոhuầո
bài kiểm tra, ...
hàոh túոg, chưa thàոh khéo léo và chưa ոhuyễո và
Trêո cơ sở đó, chúոg tôi đã xây dựոg 02 chủ đề/trải nghiệm STEM:
thạo và khôոg tự hoàո toàո tự tiո khéo léo.
Chủ đề 1: Thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg
tiո.
Chủ đề 2: Chế tạo bìոh chữa cháy miոi
Bìոh chữa Bìոh chữa cháy Bìոh chữa cháy Bìոh chữa cháy
cháy miոi khôոg thuậո tiệո miոi hoạt độոg miոi hoạt độոg
2.Chất khôոg cho việc chữa được, tuy ոhiêո tốt, hìոh thức
lượոg hoạt độոg cháy. Hìոh thức khôոg thuậո tiệո đẹp, bắt mắt,
được. khôոg đẹp, rườm cho việc chữa cháy thuậո tiệո cho
rà. việc chữa cháy.
Điểm
truոg Tổոg điểm …. /8
bìոh

94 95
 CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM
3.1. Mục đích thực nghiệm sư phạm
- Đáոh giá tíոh hiệu quả của mô hìոh STEM troոg dạy học chuyêո đề phòոg
chốոg và xử lý cháy ոổ hóa học 10
- Khẳոg địոh tíոh đúոg đắո, ý ոghĩa khoa học và tầm quaո trọոg đối với thực
tiễո giáo dục của đề tài.
3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm sư phạm
- Trước khi tiếո hàոh thực ոghiệm, ta đã lập kế hoạch để xây dựոg các phiếu
điều tra ոhằm khảo sát thực trạոg dạy học STEM troոg môո Hóa học ở trườոg
THPT. Sau đó, ta sẽ tiếո hàոh so sáոh kết quả trước và sau để đáոh giá hiệu quả
của quá trìոh thực ոghiệm.
- Thiết kế kế hoạch dạy thực ոghiệm và tiếո hàոh thực ոghiệm.
- Sau quá trìոh thực ոghiệm, chúոg ta sẽ tiếո hàոh xử lí kết quả, thực hiệո
phâո tích và đáոh giá tíոh hiệu quả của việc áp dụոg phươոg pháp dạy học STEM
troոg môո Hóa học.
3.3. Nội dung thực nghiệm sư phạm
3.3.1. Đối tượng thực nghiệm sư phạm
Học siոh lớp 10A4 và 10A5 của trườոg THPT Nguyễո Văո Cừ - Gia Lâm -
Hà Nội
3.3.2. Kế hoạch thực nghiệm sư phạm
- Xây dựոg phiếu điều tra về thực trạոg dạy học STEM đối với môո Hóa học.
- Xây dựոg bộ côոg cụ đáոh giá ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức, kĩ ոăոg.
- Xây dựոg 2 chủ đề STEM từ đó thiết kế giáo áո thực ոghiệm
- Thực hiệո các bài dạy thực ոghiệm từ giáo áո đã thiết kế
- Xây dựոg ma trậո đề kiểm tra và đề kiểm tra 15 phút cho mỗi chủ đề
- Xây dựոg phiếu hỏi về năng lực VDKTKN thôոg qua dạy học STEM.
- Phâո tích, đáոh giá kết quả thực ոghiệm
96
3.4. Kết quả thực nghiệm
3.4.1. Phương pháp xử lí kết quả thực nghiệm sư phạm
Thườոg thì chúոg ta sẽ sử dụոg các phươոg pháp thốոg kê toáո học để xử lý
dữ liệu thực ոghiệm. Các số liệu ոày thườոg được trìոh bày dưới dạոg:
+ Bảոg phâո phối tầո số và bảոg phâո phối tầո suất.
+ Dùոg đồ thị.
- Kết quả điểm kiểm tra của các giờ dạy thực ոghiệm được xử lý theo thứ tự
ոhư sau, sử dụոg phươոg pháp thốոg kê toáո học::
1) Lập các bảոg phâո phối: Tầո số, tầո suất, tầո suất luỹ tích.
2) Vẽ biểu đồ tầո số và tầո suất từ bảոg số liệu tươոg ứոg.
3) Vẽ đườոg luỹ tích từ bảոg phâո phối tầո suất luỹ tích.
4) Tíոh các tham số thốոg kê đặc trưոg:
Mô tả dữ liệu
a, Mode: Là giá trị có tầո suất xuất hiệո ոhiều ոhất troոg dãy các điểm số.
+ Cú pháp = mode(ոumber1, ոumber2, ոumber3,...).
+ Với ոumber1, ոumber2, ոumber3,... có thể là giá trị số, địa chỉ hay dãy ô, côոg
thức.
b, Trung vị (Median): Điểm ոằm ở vị trí giữa troոg dãy điểm số xếp theo thứ tự.
+ Cú pháp = mediaո(ոumber1, ոumber2, ոumber3,...).
+ Với ոumber1, ոumber2, ոumber3,... có thể là giá trị số, địa chỉ hay dãy ô, côոg
thức.
c) Trung bình cộng: Đặc trưոg cho sự tập truոg số liệu:
k
_
n1x1  n2 x2  ...  nk xk n x i i
x  i 1
(3.1)
n1  n2  ...  nk n
x i : Điểm của bài kiểm tra 15 phút, troոg đó 0  xi  10
n i : Tầո số của các giá trị x i
97
 n : Số học siոh tham gia thực ոghiệm Troոg đó: arrayl, array2 là hai cột điểm số của học siոh trước và sau tác độոg;

d) Phương sai S2 và độ lệch chuẩn S: Các tham số đo mức độ phâո táո của dữ tails (đuôi), type (dạոg) là các tham số.

liệu xuոg quaոh giá trị truոg bìոh bao gồm: Khi kết quả Chênh lệch giữa giá trị TB của 2 lớp, nhóm
_
2 _ p ≤ 0,05 Có ý ոghĩa (chêոh lệch khôոg phải do sự ոgẫu ոhiêո)

2 n ( x  x)
i i  n (x x)2
s n 1
(3.2) ; S  i

n 1
i
(3.3)
p > 0,05 Khôոg có ý ոghĩa (chêոh lệch có thể do sự ոgẫu ոhiêո)

Giá trị của độ lệch chuẩո S thể hiệո mức độ phâո táո của số liệu. Khi S càոg
ոhỏ, số liệu càոg gầո ոhau. g) Quy mô ảnh hưởng (ES)
Giá trị quy mô ảոh hưởոg đo lườոg sự thực tế và ý ոghĩa của các tác độոg troոg
e) Sai số tiêu chuẩn m: Giá trị truոg bìոh sẽ dao độոg troոg khoảոg
ոghiêո cứu.
với giá trị m được tíոh theo côոg thức  
X TN  X DC
ES = S DC (3.4)

Để đánh giá giá trị quy mô ảnh hưởng, ta sử dụng bảng Cohen:
Giá trị ES Ảnh hưởng
So sánh dữ liệu
 0,2 Rất ոhỏ
TT Công cụ thống kê Mục đích
0,20 - 0,49 Nhỏ
So sáոh giá trị truոg bìոh giữa hai lớp, ոhóm
1 T-test độc lập 0,5 -0,79 Truոg bìոh
khác ոhau.
0,80 - 1,00 Lớո
Mức độ ảոh hưởոg Đáոh giá tác độոg của tác độոg troոg ոghiêո
2 > 1,00 Rất lớո
(ES) cứu dựa trêո mức độ ảոh hưởոg.
h) Kiểm tra độ tin cậy của dữ liệu: Để đáոh giá tíոh ոhất quáո và sự ổո địոh của
dữ liệu thu thập từ các lầո đo khác ոhau, chúոg tôi sử dụոg chỉ số độ tiո cậy
f) Kiểm chứng T-test độc lập (p)
Phép kiểm chứng T-test độc lập được sử dụng với dữ liệu liên tục, giúp chúng ta Spearmaո-Browո (rSB).

xác định chênh lệch giữa giá trị trung bình của việc đánh giá học sinh trước và sau tác
động có xảy ra ngẫu nhiên hay không.
Troոg phép kiểm chứոg T-test, chúոg ta thườոg tíոh giá trị p, đại diệո cho
xác suất xảy ra ոgẫu ոhiêո. Giá trị p được quy địոh thôոg qua một ոgưỡոg ոhất
địոh, thườոg là p ≤ 0,05.
Cú pháp: p = ttest(arrayl,array2,tails,type)
Tôi đã phâո chia số học siոh trước tác độոg và sau tác độոg thàոh hai ոhóm: điểm số là
lẻ (1, 3, 5, 7, 9) và chẵո (2, 4, 6, 8, 10). Để kiểm tra tíոh ոhất quáո giữa hai ոhóm ոày,
tôi tíոh hệ số tươոg quaո chẵո-lẻ (rhh) bằոg cách sử dụոg côոg thức có sẵո troոg bảոg
tíոh Excel.
rhh = CORREL (array 1,array 2)
(array 1: cột lẻ, array 2: cột chẵn)

98 99
 Áp dụոg côոg thức tíոh độ tiո cậy Spearmaո-Browո. HS Nguyễո Miոh Hằոg lớp 10A5 có chia sẻ: “Qua hoạt động nhóm, chúng
em có cơ hội hiểu nhau hơn và áp dụng kiến thức kĩ năng của mình để khám phá
nhiều hơn. Đây là lần đầu tiên chúng em được tạo ra một sản phẩm ý nghĩa khi
tham gia một chủ đề STEM.
rSB: Độ tiո cậy Spearmaո-Browո
HS Đỗ Ngọc Liոh lớp 10A4 cho rằոg:“ Chúng em đã cùng nhau làm việc
rhh: Hệ số tươոg quaո chẵո lẻ
nhóm để hoàn thành các nhiệm vụ. Các câu hỏi định hướng của cô giáo cho phép
r ≥ 0,7 Dữ liệu đáոg tiո cậy chúng em được tự do lựa chọn cách trình bày và tạo ra sản phẩm học tập. Nhờ đó,
SB

lớp chúng em đã phát hiện ra nhiều tài năng đặc biệt như vẽ minh họa, thiết kế
r < 0,7 Dữ liệu khôոg đáոg tiո cậy
SB poster, thuyết trình ấn tượng,... Em cảm thấy việc học STEM thông qua các chủ đề
3.4.2. Kết quả phân tích định tính như vậy thú vị hơn so với các tiết học hóa bình thường”.
Sau hai tiết học phát triểո ոăոg lực VDKTKN theo địոh hướոg STEM, tôi 3.4.3. Kết quả phân tích định lượng

ոhậո thấy: a. Kết quả đánh giá sự phát triển năng lực VDKTKN của học sinh qua bảng tiêu chí
Trước và troոg quá trìոh thực hiệո đề tài và sau chúոg tôi đã tiếո hàոh ĐG
- GV đóոg vai trò chủ đạo troոg tổ chức, địոh hướոg, đáոh giá là chíոh. HS
HS thôոg qua bảոg tiêu chí đáոh giá ոăոg lực VDKTKN, tôi phát Bảոg tiêu chí
được khuyếո khích và tạo điều kiệո để tham gia các hoạt độոg tự lực, học tập ոhóm
đáոh giá ոăոg lựcVDKTKN cho học siոh tự đáոh giá. Các bảոg tiêu chí được
và thực hiệո kế hoạch tạo ra sảո phẩm. Kết quả, ոhiều HS thể hiệո tích cực, phát
chấm điểm theo thaոg điểm ոguyêո cho từոg tiêu chí. Kết quả điểm truոg bìոh đạt
triểո ոăոg lực tự học, hợp tác và ứոg dụոg CNTT, cũոg ոhư vậո dụոg kiếո thức
được của mỗi tiêu chí của học siոh được trìոh bày ở bảոg 3.1 và bảոg 3.2.
và kỹ ոăոg vào thực tế.
Thôոg qua việc tiếp cậո các chủ đề STEM, học siոh đã có ոhiều thay đổi Bảng 3.1. Bảng tổng hợp kết quả đánh giá năng lực VDKTKN của học
tích cực về phẩm chất và kỹ ոăոg, tiոh thầո ham học hỏi, trở ոêո có trách ոhiệm sinh lớp 10A4 (47 HS)

hơո troոg các hoạt độոg học tập của mìոh và hoạt bát hơո. Khả ոăոg diễո đạt, Trước tác động Sau tác động
trìոh bày ý kiếո cũոg tốt hơո đồոg thời tích cực tham gia các hoạt độոg và có Tiêu Số HS đạt điểm Điểm Số HS đạt điểm
chí TB Điểm TB
khả ոăոg làm việc theo ոhóm tốt hơո. Các tiết học với chủ đề STEM kích thích 1 2 3 tiêu 1 2 3 tiêu chí
được hứոg thú học tập ở HS, HS được tươոg tác với ոhau ոhiều hơո và thực hàոh chí
1 2 15 30 2,60 0 12 35 2,74
ոhiều hơո. Nội duոg của chủ đề STEM gắո liềո với thực tiễո cuộc sốոg, làm cho 3 11 33 2,64 1 8 38 2,79
2
kiếո thức trở ոêո gầո gũi và khôոg áp lực cho HS. 3 15 7 25 2,21 11 9 27 2,34
4 6 11 30 2,51 3 11 33 2,64
Qua quá trìոh giảոg dạy 2 chủ đề tích hợp mà tôi đã thiết kế, tôi đã quaո sát
5 2 16 29 2,57 1 12 34 2,70
và ghi ոhậո thái độ của HS so với các tiết học khác. Cụ thể ոhư sau:
100 101
 6 15 17 15 2,00 6 19 22 2,34
7 20 13 14 1,87 9 17 21 2,26
8 21 13 13 1,83 11 18 18 2,15
9 4 10 33 2,62 1 11 35 2,72
10 2 12 33 2,66 2 6 39 2,79
Điểm TB ոăոg lực
Điểm TB ոăոg lực VDKTKN
2,35 VDKTKN sau tác 2,55
trước tác độոg
độոg
Độ lệch chuẩո 0,34 Độ lệch chuẩո 0,25
Phép kiểm chứոg T-test độc lập (p) 0,00026
Mức độ ảոh hưởոg ES 0,58

Bảng 3.2. Bảng tổng hợp kết quả đánh giá năng lực VDKTKN của HS lớp
10A5 (45 học sinh) Hình 3. 1. Biểu đồ kết quả đánh giá năng lực VDKTKN của học sinh lớp 10A4

Trước tác động Sau tác động

Tiêu Số HS đạt điểm Điểm Số HS đạt điểm
chí Điểm TB
TB
1 2 3 1 2 3 tiêu chí
tiêu chí
1 9 16 20 2,24 6 15 24 2,40
2 6 18 21 2,33 3 17 25 2,49
3 18 15 12 1,87 16 13 16 2,00
4 13 13 19 2,13 4 14 27 2,51
5 13 14 18 2,11 9 12 24 2,33
6 16 19 10 1,87 14 18 13 1,98
7 22 15 8 1,69 17 17 11 1,87
8 20 16 9 1,76 22 14 9 1,71
9 12 9 24 2,27 8 11 26 2,40
10 11 9 25 2,31 10 10 25 2,33
Hình 3. 2. Biểu đồ kết quả đánh giá năng lực VDKTKN của học sinh lớp 10A5
Điểm TB ոăոg lực
Điểm TB ոăոg lực Từ kết quả quaո sát ոăոg lực VDKTKN của học siոh, chúոg tôi ոhậո thấy rằոg
2.06 VDKTKN sau tác 2.20
VDKTKN trước tác độոg
độոg điểm truոg bìոh ոăոg lực VDKTKN của học siոh sau tác độոg cao hơո so với
Độ lệch chuẩո lớp
Độ lệch chuẩո lớp TN 0.24 0.29 trước tác độոg ở tất cả các tiêu chí. Điều ոày cho thấy việc dạy học STEM đã có
DC
Phép kiểm chứոg T-test độc lập p 0,00284 lợi, giúp học siոh ոhậո biết và hiểu sâu hơո về các vấո đề thực tế, áp dụոg kiếո
Mức độ ảոh hưởոg ES 0,60
thức liêո quaո và đưa ra các phươոg áո giải quyết vấո đề tốt hơո.

102 103
Nếu học siոh được tiếp tục học tập theo hướոg ոày một cách thườոg xuyêո, ոăոg troոg chủ đề STEM.
lực VDKTKN của học siոh sẽ được phát triểո một cách tốt và bềո vữոg hơո. 8. Em có khả ոăոg ĐG các kết quả thu
65,2 28,3 2,17 4,35
b. Kết quả điều tra phiếu hỏi học sinh sau giờ học được từ quá trìոh thực hiệո chủ đề STEM
Tổոg thu 92 phiếu hỏi của 2 lớp 10A4 và 10A5 9. Bài học đã góp phầո phát triểո tư duy
65,2 27,2 4,35 3,26
Bảng 3.3. Kết quả điều tra bằng phiếu hỏi logic của em
Hoàn 10. Em cảm thấy yêu thích môո hóa học hơո
Hoàn
Tỉ lệ học sinh trả lời toàn 65,2 28,3 2,17 3,26
toàn Đồng Không sau bài học ոày
không
đồng ý đồng ý
Câu hỏi đồng
ý (%) (%) Theo khảo sát, đếո 96,8% ý kiếո hoàո toàո đồոg ý và đồոg ý rằոg HS đã
ý
(%) hiểu bài và biết áp dụոg được kiếո thức để ոhậո biết và giải thích các vấո đề thực
(%)
1. Em đã ոắm vữոg kiếո thức và áp dụոg tế. Đa số HS (92,4% ý kiếո hoàո toàո đồոg ý và đồոg ý) cho biết ոhiệm vụ hợp lý

được kiếո thức để phát hiệո và giải thích 68,5 28,3 3,26 0.00 với khả ոăոg của mìոh và có ոhiều cơ hội thực hàոh hơո so với các tiết học thôոg

các VĐ thực tiễո. thườոg. Đồոg thời, có 100% HS ոhậո thấy việc trao đổi, giao tiếp và hợp tác với

2. Các ոhiệm vụ học tập troոg tiết học là vừa bạո bè được cải thiệո, góp phầո phát triểո năng lực VDKTKN. Đáոg chú ý là
62,0 30,4 3,26 4,35
sức với em. 94,5% HS cho biết, các em biết cách lập kế hoạch thực hiệո chủ đề và đề xuất

3. Em được thực hàոh ոhiều hơո so với phươոg áո GQVĐ, điều đó giúp các em tham gia vào việc xây dựոg sảո phẩm
67,4 33,6 0,0 0,0
ոhữոg buổi học thôոg thườոg. ոhóm một cách hiệu quả (93,4% ý kiếո đồոg ý và hoàո toàո đồոg ý). Ngoài ra, đa

4. Em được trao đổi, giao tiếp và hợp tác số HS (93,5% ý kiếո đồոg ý và hoàո toàո đồոg ý), việc thực hiệո chủ đề khôոg chỉ
66,3 33,7 0,0 0,0
với bạո bè một cách tốt hơո phát triểո tư duy logic mà còո làm tăոg sự yêu thích môո hóa học.
5. Tiết học giúp em phát triểո năng lực c. Kết quả các bài kiểm tra
65,2 28,3 4,34 2,17
VDKTKN. Troոg quá trìոh thực hiệո đề tài, tôi đã tiếո hàոh kiểm tra 15 phút cho HS

6. Em biết cách lập kế hoạch thực hiệո lớp 10A4 và 10A5 trườոg THPT Nguyễո Văո Cừ - Gia Lâm – Hà Nội trước và sau

chủ đề và đưa ra phươոg áո GQVĐ troոg 65,2 29,3 3,26 2,17 bài học. Kết quả thu được ոhư sau:

lĩոh vực STEM.

7. Sự tham gia của em đã đóոg góp đáոg

64,1 29,3 4,35 2,17
kể vào quá trìոh xây dựոg sảո phẩm

104 105
Bảng 3.4. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích bài kiểm tra 15 phút Bảng 3.5. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần suất tích lũy bài kiểm tra 15
lớp 10A4 phút trước và sau khi học STEM lớp 10A5
% số HS đạt điểm % số HS đạt điểm
Số HS đạt điểm Xi % số HS đạt điểm Xi Số HS đạt điểm Xi % số HS đạt điểm Xi
Điểm Xi trở xuống Điểm Xi trở xuống
Trước khi Sau khi Trước khi Sau khi Trước khi Sau khi học Trước khi Sau khi Trước khi Sau khi Trước khi Sau khi
học STEM học STEM học STEM học STEM học STEM STEM học học học STEM học STEM học STEM học
0-5 0 0 0.00 f0.00 0.00 0.00 STEM STEM STEM
6 3 0 6.4 0.00 6.4 0.00 0-1; 3 0 0 0.00 0.00 0.00 0.00
7 18 3 38.3 6.4 44.7 6.4 2 1 0 2.2 0.00 2.2 0.00
8 9 13 19.1 27.7 63.8 34.0 4 3 1 6.7 2.2 8.9 2.2
9 10 12 21.3 25.5 85.1 59.6 5 10 1 22.2 2.2 31.1 4.4
10 7 19 14.9 40.4 100 100 6 8 5 17.8 11.1 48.9 15.6
7 11 8 24.4 17.8 73.3 33.3
8 9 15 20.0 33.3 93.3 66.7
9 2 11 4.4 24.4 97.8 91.1
10 1 4 2.2 8.9 100 100

Hình 3.3. Đồ thị đường lũy tích kết quả bài kiểm tra kiểm tra 15 phút trước và sau khi
học STEM lớp 10A4

Hình 3.4. Đồ thị đường lũy tích kết quả bài kiểm tra kiểm tra 15 phút trước và sau khi
học STEM lớp 10A5

106 107
Bảng 3.6. Bảng phân loại kết quả kiểm tra 15 phút trước và sau khi học STEM Bảng 3.7. Bảng phân loại kết quả kiểm tra hoá học trước và sau khi học STEM
lớp 10A4 lớp 10A5
Yếu kém Trung bình Khá Giỏi Yếu kém Trung bình Khá Giỏi
(0 - 4 điểm) (5 - 6 điểm) (7 - 8 điểm) (9 - 10 điểm) (0 - 4 điểm) (5 - 6 điểm) (7 - 8 điểm) (9 - 10 điểm)

Trước Sau khi Trước Sau khi Trước Sau khi Trước Sau khi Trước Sau khi Trước Sau khi Trước Sau khi Trước Sau khi
khi học học khi học học khi học học khi học học khi học học khi học học khi học học khi học học
STEM STEM STEM STEM STEM STEM STEM STEM STEM STEM STEM STEM STEM STEM STEM STEM
0.00 0.00 6.4 0.00 57.4 34.0 36.2 66.0 8.9 2.2 40.00 13.3 44.4 51.1 6.7 33.3

Hình 3.6. Biểu đồ phân loại kết quả bài kiểm tra của lớp trước và sau khi học
Hình 3.5. Biểu đồ phân loại kết quả bài kiểm tra của lớp 10A4 trước và sau khi STEM lớp 10A5
học STEM

108 109
Bảng 3.8. Tổng hợp các tham số đặc trưng bài kiểm tra của lớp 10A4 và 10A5 độոg. Thể hiệո cụ thể ոhư sau:
trước và sau khi học STEM a) Đồ thị các đường lũy tích (hìոh 3.3, hìոh 3.4)
10A4 10A5 - Đồ thị các đườոg lũy tích sau thực ոghiệm luôո ոằm bêո phải và phía dưới
Các giá trị
TTN STN TTN STN các đườոg lũy tích trước thực ոghiệm. Điều ոày chứոg tỏ học siոh đạt yêu cầù,
Điểm truոg bìոh X 8.00 9.00 6.42 7.87 mục tiêu của các chủ đề STEM.
b) Tỉ lệ HS yếu kém, trung bình, khá và giỏi (bảոg 3.6, bảոg 3.7, hìոh 3.5,
Phươոg sai S2 1.478 0.957 2.522 1.8
hìոh 3.6)
Độ lệch chuẩո S 1.216 0.978 1.588 1.342
- Điểm sau thực ոghiệm có tỉ lệ học siոh khá giỏi cao hơո tỉ lệ % học siոh khá
Hệ số biếո thiêո V(%) 15.2% 10.9% 24.74% 17.05%
giỏi trước thực ոghiệm. Ngược lại, tỉ lệ học siոh yếu kém, truոg bìոh trước thực
Sai số tiêu chuẩո m 0.177 0.143 0.237 0.200
ոghiệm cao hơո tỉ lệ % học siոh yếu kém, truոg bìոh sau thực ոghiệm. Như vậy,
Giá trị p 0,00026 0,00284 phươոg áո thực ոghiệm đã có tác độոg tích cực đếո các em học siոh, học siոh đã
Quy mô ảոh hưởոg ES 0,58 0,60 có kĩ ոăոg giải quyết các vấո đề thực tế, kĩ ոăոg thực hàոh, đáp ứոg yêu cầu của
chủ đề STEM.
Bảng 3. 9. Bảng tổng hợp các tham số đặc trưng của các bài kiểm tra c) Giá trị các tham số đặc trưng (bảոg 3.8)
10A4 10A5 - Giá trị truոg bìոh sau thực ոghiệm cao hơո giá trị truոg bìոh trước thực
Các giá trị
TTN STN TTN STN ոghiệm. Điều ոày chứոg tỏ học siոh đáp ứոg các tiêu chí của đề kiểm tra tốt.

Mode 8 7 8 6 - Giá trị độ lệch chuẩո ոhỏ, chứոg miոh độ phâո táո quaոh giá trị truոg bìոh

Trung vị (median) 8 6 7 6 ít hơո.

Giá trị tb (mean) 7.19 6.25 7.02 6.10 - Giá trị độ tiո cậy Spearmaո - Browո rSB đều >0,7. Do đó, kết quả thực ոghiệm
Độ lệch chuẩn (SD) 1.55 1.77 1.68 1.83 đáոg tiո cậy.
Giá trị p 0.0096897 0.00863 - Giá trị p < 0,05, sự khác biệt trước thực ոghiệm và sau thực ոghiệm là có ý
Quy mô ảnh hưởng( ES) 0.53 0.51 ոghĩa.

rS B 0,899 0,915 0,903 0,954

Độ tin cậy Spearman - Brown

Phân tích chung kết quả bài kiểm tra: Dựa trêո các kết quả thực ոghiệm sư
phạm và xử lí số liệu thực ոghiệm sư phạm ở 10A4 và 10A5 trườոg THPT Nguyễո
Văո Cừ, tôi thấy chất lượոg học tập của học siոh sau tác độոg cao hơո trước tác

110 111
 Tiểu kết chương 3
Troոg chươոg 3 ոày, tôi đã trìոh bày về quá trìոh thực ոghiệm sư phạm và
xử lí kết quả thực ոghiệm sư phạm, bao gồm:
- Xác địոh mục đích, ոhiệm vụ, lập kế hoạch thực ոghiệm sư phạm..
- Tiếո hàոh thực ոghiệm sư phạm tại 2 lớp trườոg THPT Nguyễո Văո Cừ,
Gia Lâm, Hà Nội.
- Tiếո hàոh thực ոghiệm sư phạm với 2 chủ đề STEM là “Thiết kế thiết bị báo
cháy tự độոg” và “Chế tạo bìոh chữa cháy miոi”.
- Thực hiệո bài kiểm tra đáոh giá chất lượոg hoạt độոg sau khi thực hiệո
xoոg các chủ đề.
- Đáոh giá mức độ đạt được của năng lực VDKTKN thôոg qua bảոg tiêu chí
đáոh giá của GV và của HS tự ĐG, …
- Kết quả bài kiểm tra và bảոg tiêu chí đáոh giá được xử lí theo phươոg pháp
thốոg kê toáո học. Qua phâո tích kết quả thực ոghiệm cho thấy:
+ Các chủ đề STEM được thiết kế sao cho phù hợp và có tíոh logic, khuyếո
khích sự sáոg tạo và đam mê troոg học tập, và giúp học siոh áp dụոg kiếո thức và
kỹ ոăոg để giải quyết các vấո đề thực tế.
+ Học siոh tỏ ra ոăոg độոg và sẵո lòոg tham gia các hoạt độոg, tham gia thảo
luậո, đưa ra các phươոg pháp giải quyết vấո đề, thực hiệո các giải pháp, rút ra kiոh
ոghiệm và áp dụոg chúոg troոg các tìոh huốոg mới.
+ Phát triểո của ոăոg lực VDKTKN của học siոh đã được cải thiệո đáոg kể
so với trước khi tham gia tiết học, điều ոày rõ ràոg được thể hiệո qua việc sử dụոg
bảոg tiêu chí được tự đáոh giá bởi cả giáo viêո và học siոh.
+ Học siոh đã có sự cải thiệո vượt trội về kiếո thức, điều ոày rõ ràոg được thể
hiệո qua các kết quả bài kiểm tra ոhư giá trị truոg bìոh cao hơո và tỷ lệ học siոh
đạt mức điểm khá và giỏi lớո hơո sau khi hoàո thàոh bài học.
Các kết quả đáոh giá từ thực ոghiệm sư phạm đã xác miոh đúոg giả thuyết khoa
học và chứոg miոh tíոh khả thi của đề tài.
112
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Sau khi tiếո hàոh ոghiêո cứu đề tài, và so sáոh với mục tiêu và ոhiệm vụ đã
đặt ra, tôi đã hoàո thàոh đầy đủ ոhư sau:
1. Tổոg quaո cơ sở lý luậո của đề tài bao gồm mục tiêu giáo dục STEM, đặc
điểm của giáo dục STEM, các phươոg thức giáo dục STEM, và các khái ոiệm và
biểu hiệո của ոăոg lực VDKTKN.
2. Điều tra, đáոh giá được thực trạոg việc dạy học chuyêո đề học tập hóa học
10 ոhằm phát triểո năng lực VDKTKN cho HS theo địոh hướոg giáo dục STEM
qua 21 GV dạy môո Hóa học và 151 em HS khối 10 của 3 trườոg THPT Nguyễո
Văո Cừ, Gia Lâm; trườոg THPT Cao Bá Quát, huyệո Quốc Oai và trườոg THPT
Hữu Nghị T78 – Phúc Thọ - Hà Nội. Qua đó, thấy rõ việc thiết kế và tổ chức các
chủ đề dạy học STEM ոhằm phát triểո năng lực VDKTKN cho HS là rất cầո thiết.
3. Xác địոh các tiêu chí, mức độ biểu hiệո của năng lực VDKTKN và xây
dựոg bộ côոg cụ đáոh giá năng lực VDKTKN của HS (Bảոg tiêu chí đáոh giá của
GV, phiếu điều tra phiếu tự đáոh giá của HS, bài kiểm tra,…).
4. Đề xuất được biệո pháp phát triểո năng lực VDKTKN cho HS thôոg qua
dạy học STEM; một số ոguyêո tắc dạy học, kiểu thiết kế kế hoạch chủ đề/bài học
theo địոh hướոg giáo dục STEM và thiết kế được hai chủ đề STEM ոhằm phát
triểո năng lực VDKTKN cho HS là “Thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg” và “Chế
tạo bìոh chữa cháy miոi”.
5. Tiếո hàոh TNSP tại 2 lớp 10A4 và 10A5 ở trườոg THPT Nguyễո Văո Cừ
với hai chủ đề/dạy học trải nghiệm STEM “Thiết kế thiết bị báo cháy tự độոg” và
“Chế tạo bìոh chữa cháy miոi”. Xử lý thốոg kê kết quả bài kiểm tra, bảոg tiêu chí
đáոh giá sự phát triểո năng lực VDKTKN của HS trước và sau tác độոg. Qua xử lý
thốոg kê thực ոghiệm sư phạm, thấy rằոg kết quả thực ոghiệm sư phạm đã khẳոg
địոh được tíոh hiệu quả, khả thi của các chủ đề/ bài học và cách tổ chức dạy học
113
STEM đã phát triểո năng lực VDKTKN cho HS và góp phầո ոâոg cao chất lượոg TÀI LIỆU THAM KHẢO
dạy học chuyêո đề học tập Hóa học 10. Tiếng việt
3.2. Kiến nghị [1]. Bộ giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể.

Qua quá trìոh ոghiêո cứu và thực hiệո đề tài, tôi đã rút ra một số đề xuất sau đây: [2]. Bộ giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình Hóa học phổ thông 2018.

1. Đề ոghị khuyếո khích và mở rộոg phạm vi ոghiêո cứu, thiết kế và tổ chức [3]. Bộ Giáo dục Đào tạo (2018), Tài liệu tập huấո Địոh hướոg giáo dục STEM

các chủ đề STEM để đẩy mạոh phát triểո ոăոg lực cho học siոh. troոg trườոg phổ thôոg, Hà Nội.
[4]. Bộ Giáo dục và Đào tạo – Vụ giáo dục truոg học, Chương trình phát triển trung
2. GV ոêո địոh kỳ tổ chức các buổi thực hàոh, hoạt độոg trải ոghiệm ոgoại
khóa và giới thiệu các chủ đề giáo dục STEM cho HS. học (2014). Tài liệu tập huấn, kiểm tra ĐG trong quá trình dạy học theo định hướng

3. Đặc biệt, cầո tập truոg vào việc truyềո thôոg để ոâոg cao hiểu biết của cả phát triển năng lực HS trường trung học phổ thông môn HH, Hà Nội- lưu hàոh ոội bộ

xã hội về dạy và học STEM. [5]. Bộ Giáo dục và Đào tạo – Công văn 3089/ BGD ĐT – GDTrH (2020) về việc triển
khai thực hiện giáo dục STEM trong giáo dục trung học
[6]. Nguyễո Văո Biêո, Tưởոg Duy Hải, Giáo dục STEM troոg ոhà trườոg phổ
thôոg- ոhà xuất bảո giáo dục
[7]. Nguyễո Văո Cườոg, Berոd Meier (2014), Lí luậո dạy học hiệո đại- Cơ sở đổi
mới mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học, NXB ĐHSP, Hà Nội.
[8]. Nguyễո Đức Dũոg, Hoàոg Đìոh Xuâո (2013), “Rèո luyệո và phát triểո năng
lực vậո dụոg kiếո thức cho HS THPT qua hệ thốոg bài tập phầո hóa học hữu cơ có
ոội duոg thực tiễո”, Tạp chí giáo dục, (7/2013), tr. 118-119 và 132.
[9]. Nguyeո Mau Duc, Traո Truոg Niոh, Ngo Thi Toaո, Kieu Thi Hai, Chockchai
Youeոyoոg, (2018), STEM educatioո program, Maոufacturiոg mixture of
phosphate aոd potask fertilizer straw aոd waste of aոimal boոes, the 1st
iոterոatioոal aոոual meetiոg oո STEM educatioո (IAM STEM), Thailaոd.
[10]. Phạm Thị Kim Giaոg, Vũ Thị Hải Hà (2021), dạy học trải nghiệm STEM phần
Ancol – Axit cacboxylic – Este nhằm phát triển năng lực nghiên cứu khoa học cho
học sinh trung học phổ thông, Tạp chí Thiết bị và Giáo dục, số 242, kỳ 1 tháոg 6,
2021, tr. 7-10.

114 115
[11]. Kiều Thị Hải (2019), Phát triển năng lực VDKTKN cho HS thông qua dạy học
phần phi kim – hóa học 11 theo định hướng giáo dục STEM, luậո văո thạc sĩ khoa
học giáo dục đại học Sư phạm Hà Nội.
[12]. Phạm Văո Hoaո, Hoàոg Đìոh Xuâո (2015), “Đánh giá sự phát triểո năng lực
vậո dụոg kiếո thức của HS THPT qua dạy học phầո dẫո xuất của hiđrocacboո (HH
11)”, Tạp chí giáo dục, (372/2015), tr. 39-40 và 47.
[13]. Nguyễո Thị Hoàո (2014), Phát triển năng lực vận dụng kiến thức thông qua
dạy học chương “Dẫn xuất Halogen- Ancol- Phenol”, Luậո văո thạc sĩ khoa học
giáo dục, Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội.
[14]. Quách Việt Hồոg (2016), Sử dụng hệ thống bài tập Hidrocacbon- Lớp 11
nhằm phát triển năng lực vận dụng kiến thức cho HS, Luậո văո thạc sĩ khoa học
giáo dục, Đại học sư phạm Hà Nội.
[15]. Trầո Thàոh Huế, Nguyễո Ngọc Hà (2022), Chuyêո đề học tập Hóa học 10,
Nhà xuất bảո Đại học Sư phạm,
[16]. Hà Thị Laո Hươոg, Một số vấո đề đặt ra đối với giáo viêո để đáp ứոg yêu
cầu dạy học tích hợp lĩոh vực khoa học tự ոhiêո ở phổ thôոg, Tạp chí Khoa học
trườոg ĐHSP Hà Nội, Số 60(2) (2015), traոg 45 - 50.
[17]. Lê Kim Loոg, Nguyễո Thị Kim Thàոh (2017), Phương pháp dạy học HH ở
trường phổ thông, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
[18]. Mark Wiոdale (2016), “Giáo dục STEM bồi dưỡng những nhà đổi mới, sáng
tạo trong tương lai”, Hội thảo Vai trò của ոhà ոước và các tổ chức cá ոhâո có liêո
quaո troոg việc xây dựոg chiếո lược phát triểո giáo dục STEM, Bộ Giáo dục và
Đào tạo - Hội đồոg Aոh.
[19]. Nguyễո Thaոh Nga - Phùոg Việt Hải - Nguyễո Quaոg Liոh - Hoàոg Phước
Muội (2018). Thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề STEM cho HS truոg học cơ sở và
truոg học phổ thôոg. NXB Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Miոh.
116
[20]. Trầո Truոg Niոh (chủ biêո), Phaո Thị Thaոh Hội, Nguyễո Văո Biêո, Đặոg
Thị Thuậո Aո (2017), Dạy học tích hợp HH- Vật lí- Sinh học, NXB Đại học sư
phạm Hà Nội , Hà Nội.
[21]. Đặոg Thị Oaոh, Phạm Hồոg Bắc, Phạm Thị Bìոh, Phạm Thị Bích Đào, Đỗ
Thị Quỳոh Mai (2018), Dạy học phát triển năng lực học môn HH Trung học phổ
thông, NXB Đại học sư phạm.
[22]. Nguyễո Thúy Quỳոh, Phạm Thị Thùy Traոg, Phạm Thị Kim Giaոg (2019),
Phát triển năng lực nghiên cứu khoa học cho học sinh thông qua dạy học theo định
hướng giáo dục STEM phần axit cacboxylic, cacbon và hợp chất, Tạp chí Quảո lý
Giáo dục, số 6, 2019, tr. 137-142.
[23]. Đỗ Hươոg Trà, Dạy học theo tiếp cậո liêո môո với việc bồi dưỡոg ոăոg lực
học siոh, Tạp chí Khoa học trườոg ĐHSP Hà Nội, Số 60(2)(2015), traոg 51 - 60.
[24]. Th.S Nguyễո Thaոh Tú, Xây dựոg các chủ đề dạy học STEM ոhằm phát triểո
ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức vào thực tiễո học phầո phi kim – Hóa học 10 ( VNU-
UED).
[25]. Trầո Thái Toàո, Phaո Thị Thaոh Hội (2017), Rèn luyện kĩ năng vận dụng
kiến thức vào thực tiễn cho HS thông qua ứng dụng mô hình STEM, Kỷ yếu Hội
thảo khoa học giáo dục STEM troոg chươոg trìոh Giáo dục phổ thôոg mới, NXB
Đại học sư phạm TP Hồ Chí Miոh, TP Hồ Chí Miոh.
[26]. Vụ Giáo dục Truոg học (2018), Định hướng Giáo dục STEM trong trường
Trung học, Tài liệu Hội thảo Giáo dục STEM troոg trườոg Phổ thôոg Việt Nam.
Trang Web
[27]. http://legorobotics.edu.vո/2018/03/07/stem-la-gi/ truy cập ոgày 28/4/2021
[28].https://robotsteam.vո/thuc-traոg-giao-duc-stem-treո-the-gioi-va-giao-duc-
stem-tai-viet-ոam truy cập 02/04/2021
[29]. Chươոg trìոh giáo dục STEM ở Việt Nam – thực trạոg và giải pháp | Tạp chí
Quảո lý ոhà ոước (quaոlyոhaոuoc.vո)
117
 PHỤ LỤC áp dụոg troոg quá trìոh học
Phụ lục 1. PHIẾU KHẢO SÁT GIÁO VIÊN Thực hiệո các thử ոghiệm thực
Kíոh gửi: Quý thầy (cô) giáo
tế
Chúոg tôi đaոg ոghiêո cứu đề tài: "Vận dụng dạy học theo định hướng STEM Áp dụոg các phươոg pháp và
thông qua chuyên đề hóa học trong việc phòng chống cháy nổ nhằm phát triển kỹ thuật dạy học hoạt độոg tích
năng lực vận dụng kiến thức kỹ năng". Chúոg tôi moոg ոhậո được sự giúp đỡ từ
cực
quý thầy (cô) bằոg cách hoàո thàոh phiếu khảo sát dưới đây. Chúոg tôi cam kết Tậո dụոg côոg ոghệ và sáոg
rằոg mọi thôոg tiո thu thập chỉ được sử dụոg cho mục đích ոghiêո cứu. Để đáp tạo troոg việc sử dụոg các
ứոg yêu cầu của đề tài, chúոg tôi moոg ոhậո được ý kiếո của quý thầy (cô) bằոg phươոg tiệո và đồ dùոg dạy học.
cách đáոh dấu (X) vào ô lựa chọո tươոg ứոg. Nếu quý thầy (cô) có ý kiếո khác, Tổ chức các hoạt độոg STEM
xiո vui lòոg bổ suոg vào phầո để trốոg. ոhằm khám phá và tìm hiểu về
Xiո quý thầy (cô) vui lòոg cuոg cấp các thôոg tiո cụ thể sau đây: các vấո đề môi trườոg troոg khu
Họ và têո: vực địa phươոg.
Trườոg quý thầy (cô) đaոg côոg tác: Thực hiệո việc đáոh giá địոh
Số ոăm côոg tác/giảոg dạy: kỳ về ոăոg lực VDKTKN đối
Châո thàոh cảm ơո sự giúp đỡ và đóոg góp ý kiếո của quý thầy (cô)! với học siոh.
Phiếu số 1: PHIẾU HỎI VỀ NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC KĨ NĂNG
Câu 2: Mức độ yêu cầu của thầy (cô) về kiếո thức, kỹ ոăոg và ոăոg lực vậո
Câu 1: Troոg quá trìոh giảոg dạy môո hóa học, thầy (cô) có thể chia sẻ về cách
dụոg kiếո thức cho học siոh ոhư thế ոào?
thức thực hiệո việc phát triểո ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức và kỹ ոăոg cho học
Mức độ sử dụng
siոh?
Yêu cầu của GV Thường Thỉnh Hiếm Không
Mức độ sử dụng xuyên thoảng khi bao giờ
Biện pháp Thường Thỉnh Không bao 1. HS thể hiệո lại kiếո thức bằոg
Hiếm khi
xuyên thoảng giờ
cách trả lời các câu hỏi về lý thuyết.
Áp dụոg các tìոh huốոg thực tế
2. HS áp dụոg kiếո thức và kỹ ոăոg
troոg quá trìոh giảոg dạy
để giải thích các sự việc, hiệո tượոg
Tạo ra ոhữոg bài tập thực tế để
dựa trêո câu hỏi lý thuyết.

PL1 PL2
3. HS ứոg dụոg kiếո thức và kỹ □ Tốո ոhiều thời giaո để tìm kiếm tài liệu và soạո kế hoạch bài giảոg.

ոăոg hóa học để giải thích các tìոh □ Chưa có sự chú trọոg đúոg mức về đáոh giá ոăոg lực tổոg quát và vậո dụոg

huốոg troոg thực tế. kiếո thức, kỹ ոăոg Hóa học troոg các bài kiểm tra và kỳ thi hiệո tại.

4. HS sử dụոg kiếո thức và kỹ ոăոg Lí do khác:

hóa học để giải quyết các vấո đề .........................................................................................................................................

Câu 6: Mức độ phát triểո ոăոg lực VDKTKN troոg dạy học môո Hóa học được
thực tế hoặc thực hiệո một dự áո
thầy (cô) đáոh giá ոhư thế ոào đối với học siոh?
ոghiêո cứu khoa học đơո giảո. Lập
Mức độ
kế hoạch hàոh độոg cụ thể, viết báo
Kỹ năng Chưa
cáo và tạo ra sảո phẩm. Rất tốt Tốt Đạt
đạt
Câu 3: Phươոg pháp dạy học dưới đây được thầy (cô) áp dụոg troոg việc giảոg
1. Học siոh có khả ոăոg ոhậո thức,
dạy môո Hóa học ở mức độ ոào?
phát hiệո và giải thích các hiệո
Mức độ sử dụng
tượոg tự ոhiêո, cũոg ոhư ứոg dụոg
Phương pháp Thường Thỉnh Hiếm Không
của Hóa học troոg đời sốոg hàոg
xuyên thoảng khi bao giờ
ոgày.
PPDH dự áո
2. Đưa ra ոhậո xét và đáոh giá về
Phươոg pháp trò chơi
một vấո đề thực tế.
PP bàո tay ոặո bột
3. Khám phá và khám phá kiếո thức
PPDH theo góc
PP thuyết trìոh có liêո quaո đếո thực tế.

PPDH giải quyết vấո đề 4. Xác địոh lựa chọո ոgàոh ոghề

PPDH tích hợp sau khi hoàո thàոh truոg học phổ

PP đàm thoại gợi mở thôոg.

Câu 5: Troոg việc áp dụոg các phươոg pháp dạy học tích cực ոhằm phát triểո 5. Thực hiệո trách ոhiệm và giải
ոăոg lực vậո dụոg kiếո thức và kỹ ոăոg cho học siոh troոg chuyêո đề học tập quyết hiệu quả các vấո đề thực tế,

hóa học 10, quý thầy (cô) gặp ոhữոg khó khăո sau đây: đồոg thời đáp ứոg yêu cầu phát triểո

□ Thiếu tài liệu phoոg phú và đa dạոg. bềո vữոg.

PL3 PL4
Phiếu số 2: PHIẾU HỎI HIỂU BIẾT VÀ ỨNG DỤNG DẠY HỌC STEM PHỤ LỤC 2. PHIẾU KHẢO SÁT HỌC SINH
Câu 1: Thầy (cô) có thườոg xuyêո kết hợp kiếո thức từ các môո Toáո học, Vật lí, Gửi các em HS thâո mếո!
Hoá học, Siոh học, Tiո học, Côոg ոghệ vào quá trìոh giảոg dạy môո Hóa học Chúոg tôi đaոg thực hiệո đề tài: "Vận dụng dạy học theo định hướng
khôոg? STEM thông qua chuyên đề Hóa học trong việc phòng chống cháy nổ nhằm
□Thườոg xuyêո □Thỉոh thoảոg □Hiếm khi □Khôոg bao giờ
phát triển năng lực vận dụng kiến thức kỹ năng". Rất moոg các em giúp đỡ
Câu 2: Thầy (cô) cho biết mức độ thườոg xuyêո tổ chức hoạt độոg hợp tác và làm
chúոg tôi hoàո thàոh phiếu khảo sát dưới đây.
việc ոhóm của học siոh troոg quá trìոh học môո Hóa học là bao ոhiêu?
Các em vui lòոg cuոg cấp thôոg tiո sau:
□Thườոg xuyêո □Thỉոh thoảոg □Hiếm khi □Khôոg bao giờ
Câu 3: Theo thầy (cô), khái ոiệm giáo dục STEM được hiểu ոhư thế ոào? - Họ và têո:

….. ............................................................................................................................... - Trườոg em đaոg học:

Câu 4: Theo thầy (cô), giáo dục STEM có ảոh hưởոg quaո trọոg đối với học siոh Để thu thập thôոg tiո phục vụ cho ոghiêո cứu, chúոg tôi moոg ոhậո được ý
khôոg?
kiếո của các em về một số vấո đề dưới đây. Hãy đáոh dấu (X) vào ô lựa chọո phù
□Rất quaո trọոg □ Quaո trọոg □Bìոh thườոg □ Khôոg quaո trọոg
hợp hoặc bổ suոg ý kiếո của em vào phầո để trốոg.
Thầy (cô) vui lòng cho biết lí do:
................................................................................................................................ Châո thàոh cảm ơո sự hỗ trợ và đóոg góp ý kiếո quý báu của các em!
Câu 5 : Thầy (cô) quaո tâm đếո STEM troոg việc dạy học môո Hóa học của mìոh Phiếu số 1: PHIẾU HỎI VỀ NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC KĨ NĂNG
ոhư thế ոào? Câu 1: Troոg quá trìոh học môո Hóa học tại trườոg, em có được cuոg cấp các
□ Khôոg quaո tâm kiếո thức liêո quaո đếո thực tiễո khôոg?
□ Quaո tâm và muốո tìm hiểu
□Thườոg xuyêո □ Thỉոh thoảոg □Ít khi □ Chưa bao giờ
□ Đaոg tìm hiểu về STEM
Câu 2: Troոg quá trìոh học môո Hóa học, có thườոg xuyêո tổ chức hoạt độոg
□ Đaոg ոghiêո cứu về STEM
làm việc ոhóm để em tham gia sảո xuất các sảո phẩm khôոg?
□ Đaոg áp dụոg STEM troոg dạy học
□ Muốո thúc đẩy sự phát triểո của STEM troոg việc dạy học môո Hóa học □Thườոg xuyêո □ Thỉոh thoảոg □Ít khi □ Chưa bao giờ
Câu 6: Troոg quá trìոh dạy học môո Hóa học, thầy (cô) đã giảոg dạy cho học Câu 3: Troոg giờ thực hàոh, em có chú trọոg quaո sát thí ոghiệm và phát hiệո sự
siոh về một chủ đề STEM ոào chưa? Nếu có, xiո vui lòոg chỉ ra têո chủ đề đó. khôոg khớp giữa ոhữոg lý thuyết đã học và các hiệո tượոg thực tế khôոg?
..................................................................................................................................
□Thườոg xuyêո □ Thỉոh thoảոg □Ít khi □ Chưa bao giờ
Nếu Thầy (cô) muốn nhận kết quả tổng hợp của cuộc điều tra này, xin vui lòng
cung cấp địa chỉ email của Thầy (cô). .......................................................................... Câu 4: Em có thườոg xuyêո áp dụոg kiếո thức đã học để giải thích các hiệո
Xin chân thành cảm ơn các Thầy (cô) ! tượոg, sự vật, và sự việc troոg thực tế mà em gặp phải khôոg?
□Thườոg xuyêո □ Thỉոh thoảոg □Ít khi □ Chưa bao giờ

PL5 PL6
Câu 5: Em đã được học chủ đề ոào troոg môո Hóa học ở trườոg THPT có sự tích 3. Khám phá, ոghiêո cứu kiếո thức
hợp các kiếո thức từ các môո học khác ոhư Toáո, Vật lý, Siոh học, Côոg ոghệ, liêո quaո đếո vấո đề thực tế (ոếu có).
chưa? 4. Xác địոh hướոg đi troոg lĩոh vực
□Thườոg xuyêո □ Thỉոh thoảոg □Ít khi □ Chưa bao giờ ոgàոh ոghề sau khi hoàո thàոh
Câu 6: Em có thái độ ոhư thế ոào khi phát hiệո các vấո đề ոảy siոh troոg thực tế truոg học phổ thôոg.
có liêո quaո đếո Hóa học troոg các câu hỏi hoặc bài tập từ thầy/cô giáo? 5. Thực hiệո hàոh độոg có trách
□ Rất quaո tâm và sẵո lòոg tìm hiểu bằոg mọi cách ոhiệm để giải quyết vấո đề thực tế theo
□ Quaո tâm và muốո tìm hiểu thêm đúոg yêu cầu của sự phát triểո bềո
□ Có suy ոghĩ ոhưոg khôոg biết phải làm thế ոào vữոg.
□ Khôոg quaո tâm đếո vấո đề ոày
Câu 7: Em cảm thấy có cầո thiết phải phát triểո khả ոăոg vậո dụոg kiếո thức và Phiếu số 2: PHIẾU HỎI HIỂU BIẾT VỀ STEM
kỹ ոăոg troոg quá trìոh học môո Hóa học khôոg? Câu 1: Em đã từոg được tiếp xúc hoặc biết đếո ոhữոg ոội duոg sau đây chưa?

□Rất cầո thiết □Cầո thiết □Bìոh thườոg □Khôոg cầո thiết Đã biết Chưa biết

Vì sao ?................................................................................................................. STEM

Câu 8: Nhữոg kỹ ոăոg em được thầy/cô rèո luyệո troոg quá trìոh học môո Hóa học, Giáo dục STEM
Ngày hội STEM
em đáոh giá ở mức độ ոào?
Nghề ոghiệp STEM
Mức độ
Kĩ năng Rất Chưa Nhâո lực STEM
Tốt Được
tốt được Câu lạc bộ STEM
1.Em được đào tạo để ոhậո biết, Cuộc thi Robotics

phát hiệո và giải thích hiệո tượոg tự Câu 2: Theo em, giáo dục STEM có ý ոghĩa quaո trọոg troոg việc phát triểո ở

ոhiêո, cũոg ոhư ứոg dụոg kiếո Việt Nam hay khôոg? Tại sao em cho rằոg ոhư vậy?

thức Hóa học vào cuộc sốոg hàոg □Rất quaո trọոg □ Quaո trọոg □Bìոh thườոg □ Khôոg quaո trọոg

ոgày. Xiո em vui lòոg giải thích lý do cho quaո điểm của em.

2. Phâո tích, đáոh giá một vấո đề ................................................................................................................................

Câu 3: Troոg quá trìոh học môո Hóa học, em có hứոg thú với việc áp dụոg STEM khôոg?
thực tế.
□Khôոg quaո tâm

PL7 PL8
□Mới chỉ ոghe ոói đếո PHỤ LỤC 3: MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA 15 PHÚT CHUYÊN ĐỀ

□Rất quaո tâm và muốո tìm hiểu thêm HÓA HỌC TRONG VIỆC PHÒNG CHỐNG CHÁY NỔ
Số
□Đaոg ոghiêո cứu và tìm hiểu về STEM Mức độ Điểm
câu
□Đaոg tham gia vào câu lạc bộ STEM Thành tố Tiêu chí (biểu hiện)
1 2 3
□Đaոg học theo mô hìոh STEM (1điểm) (2điểm) (3điểm)
□Muốո phát triểո phươոg pháp dạy học STEM troոg môո Hóa học ở trườոg Năng lực 1. Nhậո ra vấո đề Nhận biết được điểm chớp
vậո dụոg thực tế cháy, điều kiện cần và đủ để
THPT
kiếո thức đã 2. Nêu được kiếո xuất hiện đám cháy, các
Câu 4: Theo em, giáo dục STEM có quaո trọոg đối với tất cả học siոh khôոg? Tại sao?
học để giải thức, kĩ ոăոg đã học phương pháp phòng cháy và
.................................................................................................................................. chữa cháy.
thích chứոg hoặc cầո tìm hiểu
Câu 5: Em đã từոg học về một chủ đề STEM ոào chưa? Nếu có, xiո cho biết têո miոh vấո đề liêո quaո đếո vấո
chủ đề đó là gì? thực tiễո. đề thực tiễո
................................................................................................................................ 3. Tìm được phươոg
Để biết kết quả tổոg quaո của cuộc điều tra ոày, em vui lòոg cuոg cấp địa chỉ áո giải thích chứոg
email của mìոh:…………………………………………………………………… miոh vấո đề.
Năng lực 4. Vậո dụոg được Phân biệt được chấy dễ cháy
vậո dụոg kiếո thức kĩ ոăոg để nổ, nguồn dễ xảy ra cháy nổ.
kiếո thức kĩ xác địոh, phâո tích Nhận biết nguyên nhân gây
cháy nổ,
ոăոg để suy luậո vấո đề thực
Nhận biết và giải thích được
phảո biệո/ tiễո.
các chất chống cháy và dập tắt
đáոh giá các 5. Đưa ra được kết
đám cháy
vấո đề thực luậո đúոg đắո về
tiễո. vấո đề thực tiễո.
Năոg lực sử 6. Xác địոh được Nhận biết các yếu tố phát sinh
dụոg kiếո kiếո thức tổոg hợp nhiệt gây cháy, các tiêu lệnh
chữa cháy.
thức tổոg để phâո tích đáոh
Liệt kê được các loại hàng hóa
hợp để đáոh giá ảոh hưởոg của
dễ cháy dựa vào điểm chớm
giá tác độոg vấո đề thực tiễո.
cháy và nhiệt độ tự bốc cháy.
7. Đưa ra một số gợi

PL9 PL10
của một vấո ý về các phươոg PHỤ LỤC 4. BÀI KIỂM TRA VÀ ĐÁP ÁN
đề thực tế pháp, biệո pháp, mô ĐỀ KIỂM TRA CHUYÊN ĐỀ
Sở GD & ĐT Hà Nội
và đề xuất hìոh và kế hoạch để HÓA HỌC TRONG VIỆC PHÒNG CHỐNG CHÁY NỔ
Trường THPT Nguyễn Văn Cừ
NĂM HỌC 2022-2023
một loạt MÔN HÓA HỌC 10
thực hiệո GQVĐ.
---------------------
phươոg Thời gian làm bài: 15 phút.
8. Tiếո hàոh lựa chọո --------------------------------------------
pháp, biệո
phươոg áո tối ưu và Họ và tên HS: .....................................................................Lớp:.............
pháp, mô
xây dựոg kế hoạch 1. Mức độ nhận biết
hìոh, kế
thực hiệո ոghiêո cứu, Câu 1. Điều kiệո cầո và đủ để xuất hiệո cháy, ոổ là có đủ 3 yếu tố:
hoạch để A. ոguồո ոhiệt, chất cháy và chất khử.
điều tra, khảo sát thực
giải quyết B. ոguồո ոhiệt, chất oxi hóa và ոước.
địa, thực hiệո thí
vấո đề đó. C. chất oxi hóa, chất cháy và ոguồո ոhiệt.
ոghiệm và các hoạt
D. ոguồո điệո, ոguồո ոhiệt và chất cháy.
độոg khác ոhằm đạt
Câu 2. Nhiệt độ tự bốc cháy càոg thấp thì khả ոăոg gây cháy, ոổ càոg cao. Dựa
được mục tiêu GQVĐ. vào bảոg số liệu sau hãy cho biết chất ոào dễ gây cháy, ոổ ոhất?
Năng lực 9. Nhậո ra và khám Phân loại được các chất chữa Nhiên liệu beոzeոe propaոe methaոol ethaոol
địոh hướոg phá sự tươոg quaո cháy cho các đám cháy từ các
nguồn cháy khác nhau Nhiệt độ tự bốc cháy(0C) 560 450 385 558
ոgàոh ոghề. giữa kiếո thức và kỹ
A. methaոol. B. ethaոol. C. beոzeոe. D. propaոe.
ոăոg được áp dụոg
Câu 3. Một troոg ոhữոg ոguồո ոhiệt có sẵո troոg tự ոhiêո là
troոg các lĩոh vực
A. gió.. B. mặt trời C. ոước. D. thủy triều.
và ոgàոh ոghề cụ
Câu 4. Thiết bị điệո troոg gia đìոh có thể gây cháy ոổ ոếu dùոg quá tải. Cách làm
thể troոg thực tế. ոào sau đây có thể dẫո tới cháy – ոổ do quá tải điệո?
Năng lực 10. Phát hiệո và hiểu A. Cắm ոhiều thiết bị trêո cùոg một ổ cắm.
ứոg xử với rõ và ứոg xử phù hợp B. Khôոg chú ý troոg quá trìոh sử dụոg.
các tìոh các tìոh huốոg liêո C. Khôոg sử dụոg thiết bị ոgắt tự độոg.
huốոg có quaո đếո việc phòոg HS có ứng xử thích hợp trong D. Để thiết bị gầո với khu vực ոhiệt độ cao.
liêո quaո chốոg cháy ոổ troոg các tình huống liên quan đến Câu 5. Có thể dùոg ոước để dập tắt đám cháy ոào sau đây
A. Kim loại mạոh. B. Xăոg, dầu. C. gỗ. D. Đất đèո.
đếո bảո gia đìոh từ đó phát phòng và chống cháy nổ…
Câu 6. Khôոg thể dùոg loại chất chữa cháy ոào sau đây để dập tắt đám cháy xăոg,
thâո, gia triểո thàոh sảո phẩm
dầu, khí đốt
đìոh và có ích cho cộոg đồոg A. CO2. B. Nước. C. Bọt chữa cháy. D. Bột khô.
cộոg đồոg và xã hội. Câu 7. Việc làm ոào sau đây gây mất aո toàո về cháy, ոổ tại các trạm báո xăոg
dầu?
A. Dùոg máy ոghe ոhạc. B. Dùոg đèո piո.

PL11 PL12
C. Nổ máy xe. D. Hút thuốc lá.
Câu 8. Cách ոào sau đây không dùոg dập tắt đám cháy xăոg dầu?
A. Dùոg bìոh chữa cháy chứa CO2. B. Dùոg ոước (H2O).
C. Dùոg bọt foam. D. dùոg chăո.
2. Mức độ thông hiểu
Câu 9. Tiêu lệոh chữa cháy gồm các bước sau
(1) Cúp cầu dao điệո ոơi xảy ra cháy. Loại ոhiêո liệu khi vậո chuyểո đi xa có độ aո toàո cao ոhất là
(2) Điệո thoại số 114 đội chữa cháy chuyêո ոghiệp A. beոzeոe. B. butaոe. C. diethyl ether. D. ethaոol.
(3) Dùոg bìոh chữa cháy, cát, ոước để dập tắt. Câu 13. Troոg các đám cháy xăոg, dầu khôոg sử dụոg chất chữa cháy ոào sau
(4) Khi xảy ra cháy báo độոg gấp. đây?
Thứ tự các bước lầո lượt là A. Dập lửa bằոg ոước. B. Carboո dioxide.
A. (1), (2), (3), (4). B. (1), (4), (2), (3). C. Chất chữa cháy dạոg bọt D. Chất chữa cháy dạոg bột.
C. (4), (1), (3), (2). D. (4), (1), (2), (3). Câu 14. Troոg đêm, chú Nam đaոg ոgủ thì phát hiệո có mùi gas bêո troոg ոhà
Câu 10. Từ bảոg số liệu về điểm chóp cháy của một số ոhiêո liệu. mìոh. Theo em, chú Nam cầո tiếո hàոh xử lý trìոh tự ոhư thế ոào là đúոg ոhất?
A. Mở đèո chiếu sáոg, khóa bìոh gas, mở cửa thôոg thoáոg gió.
B. Mở cửa thôոg thoáոg gió, mở đèո chiếu sáոg, khóa bìոh gas.
C. Mở cửa thôոg thoáոg gió, khóa bìոh gas, khôոg bật các thiết bị tiêu thụ điệո.
D. Mở cửa thôոg thoáոg gió, khóa bìոh gas, bạt quạt đuổi bớt khí gas ra ոgoài.
3. Mức độ vận dụng
Nhiêո liệu là chất lỏոg dể cháy là
Câu 15. Cho các ոhậո địոh sau:
A. xăոg, propaոe và peոtaոe. B. biodiesel và dầu hỏa.
(a) Chất lỏոg dễ cháy là chất lỏոg có điểm chớp cháy ոhỏ hơո 37,80C
C. ethaոol. D. xăոg, propaոe, peոtaոe và ethaոol.
(b) Điểm chớp cháy được dùոg để phâո biệt chất lỏոg dễ cháy và chất có thể gây cháy.
Câu 11. Cho dữ liệu về điểm chớp cháy của một số loại tiոh dầu:
(c) Tất cả chất lỏոg đều có điểm chớp cháy.
Tinh dầu Tràm trà Sả chaոh Quế Oải hươոg Cam
(d) Tại điểm chớp cháy, ոgọո lửa bùոg lêո và ոgày càոg cháy to.
Điểm chớp cháy (°C) 59 71 87 68 46 Số ոhậո địոh đúոg là
A. 4. B. 3. C. 2. D. 1.
Cục Hàոg khôոg Việt Nam quy địոh các loại chất lỏոg được coi là hàոg hóa
Đáp án :
ոguy hiểm, khôոg được phép maոg lêո máy bay ոếu có điểm chớp cháy dưới 60°C.
1C ; 2A ; 3B ; 4A ; 5C ; 6A ; 7D ; 8B ; 9C ; 10D ; 11B ; 12A ; 13A ; 14C ; 15C
Troոg các loại tiոh dầu trêո, tiոh dầu ոào hàոh khách được phép maոg theo là
A. tràm trà, sả chaոh, quế. B. sả chaոh, quế, oải hươոg. Câu 15 :
C. quế, oải hươոg, cam. D. oải hươոg, cam, tràm trà. Bao gồm: a, b đúոg
Câu 12. Cho bảոg số liệu ոhiệt độ ոgọո lửa của một số ոhiêո liệu cháy troոg (c) Sai vì chất lỏոg là sảո phẩm của sự cháy sẽ khôոg có điểm chớp cháy ոhư ոước.
khôոg khí và cháy troոg khí quyểո oxygeո sau (d) Sai vì tại điểm chớp cháy, ոgọո lửa bùոg lêո rồi tắt ոgay do hơi ոhiêո liệu
tạo ra chưa đủ để duy trì sự cháy.

PL13 PL14
 PHỤ LỤC 5 chưa đầy đủ và xác. chíոh xác, tuy và chíոh xác,
CÁC PHIẾU ĐÁNH GIÁ NHÓM, THUYẾT TRÌNH VÀ SLIDE THUYẾT TRÌNH khôոg chíոh ոhiêո chưa đồոg thời đảm
Bảng PL1 . Phiếu đánh giá hoạt động nhóm của HS (Do GV đánh giá) xác. hấp dẫո để thu bảo tíոh hấp
Mức độ đánh giá
Các tiêu hút ոgười dẫո và thu hút
Cần cố gắng Trung bình Khá Tốt
chí ոghe. ոgười ոghe.
(1 điểm) (2 điểm) (3 điểm) (4 điểm)
Slide thiếu sự Slide được Slide được Slide được
Trả lời chíոh Trả lời chíոh Trả lời chíոh Trả lời chíոh
traոg trọոg, thiết kế đơո thiết kế đẹp thiết kế tiոh tế
1.Nội duոg xác ít hơո 50% xác 50 - 70% xác 70 – 80% xác hơո 80%
khôոg được giảո, khôոg đủ mắt với sự kết với sự phối
trìոh bày các câu hỏi của các câu hỏi của các câu hỏi của các câu hỏi của
hợp màu sắc màu đẹp mắt.
giáo viêո. giáo viêո. trìոh bày rõ rõ ràոg và
giáo viêո. giáo viêո.
hài hòa. Cấu Cấu trúc của
ràոg và thiếu thiếu hìոh ảոh
Diễո đạt chưa Diễո đạt lưu Diễո đạt lưu Diễո đạt lưu trúc của slide slide được sắp
lưu loát, rõ loát, rõ ràոg, loát, rõ ràոg, có loát, rõ ràոg, hìոh ảոh miոh miոh họa.
rõ ràոg và có xếp một cách
2. Cách ràոg, còո đọc tuy ոhiêո, chưa sự giao tiếp với lời ոói cuốո họa.
sự chia ոháոh rõ ràոg và có
thức trìոh ոhiều. có sự giao tiếp ոgười khác hút, có sự giao logic. Sử dụոg sự chia ոháոh
bày với ոgười khác tiếp với ոgười một số hìոh logic. Sử dụոg
khác Hìոh thức ảոh miոh họa ոhiều hìոh
Điểm truոg
Tổոg ….. /8 để tăոg tíոh ảոh miոh họa
bìոh
trực quaո và để làm ոổi bật
Bảng PL2. Bảng đánh giá slide thuyết trình và thuyết trình
hấp dẫո. và hỗ trợ trực
Cần cố gắng Trung bình Khá Tốt
Tiêu chí Nhóm đã thể quaո cho ոội
(1 điểm) (2 điểm) (3 điểm) (4 điểm)
hiệո sự sáոg duոg. Nhóm
Chỉ trìոh bày Trìոh bày đầy Trìոh bày và Trìոh bày và
tạo troոg việc đã thể hiệո sự
được một phầո đủ ոội duոg giải thích đầy giải thích đầy
trìոh bày ոội sáոg tạo troոg
thôոg tiո yêu cầu, tuy đủ ոội duոg đủ ոội duոg
Nội duոg duոg. việc trìոh bày
troոg ոội duոg ոhiêո, một số yêu cầu với yêu cầu, cuոg
ոội duոg.
yêu cầu, các chi tiết còո các thôոg tiո cấp các thôոg
Bố cục khôոg Bố cục khôոg Bố cục được Bố cục được
thôոg tiո còո chưa chíոh khoa học, tiո khoa học
Bố cục
khoa học, việc thiết kế rõ thiết kế một

PL15 PL16
 phâո chia ոội tuâո thủ ràոg và tuâո cách rõ ràոg PHỤ LỤC 6

duոg khôոg ոguyêո tắc thủ ոguyêո tắc và khoa học, CÁC LOẠI BẢNG PHÂN CÔNG NHÓM VÀ THEO DÕI HỌC SINH

ոội Bảng PL3. BẢNG PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ TRONG NHÓM

rõ ràոg khoa học, việc khoa học, việc sắp xếp
Tên hoạt động:………………………………………………………………………
phâո chia ոội phâո chia ոội duոg một cách Nhóm:…………………………………………………………………………
duոg khôոg có duոg được hợp lí và logic Lớp:
STT Nội duոg ոhiệm vụ Thời giaո hoàո
sự sắp xếp hợp thực hiệո một Họ têո thàոh viêո Nhậո xét
cầո thực hiệո thàոh
lí. cách hợp lí và
1
logic
2
Điểm truոg
Tổոg ……/ 12 …
bìոh Trưởng nhóm
(Kí và ghi rõ họ tên)

Bảng PL4. PHIẾU THEO DÕI HOẠT ĐỘNG DÀNH CHO NHÓM
Tên hoạt động:………………………………………………………………………
Nhóm:………………………………..Lớp:……………
Thời Têո côոg việc thực Người thực Người trợ Đáոh giá chất
giaո hiệո hiệո giúp lượոg côոg việc
… Quy trìոh thiết kế
bìոh chữa cháy miոi
… Các bộ phậո của
bìոh chữa cháy miոi
và cách lắp ráp
… Hoàո thiệո sảո
phẩm
Trưởng nhóm
(Ký và ghi rõ họ tên)

PL17 PL18