Thuốc An Thần - ThS. Võ Thanh Phong

UMP
University of Medicine and Pharmacy
Thuốc an thần
ThS. Võ Thanh Phong
Faculty of Traditional Medicine

Nội dung
1. Đại cương
2. Trọng trấn an thần
3. Tư dưỡng an thần
2
UMP
Đại cương
3
Tác dụng
• An thần, định chí
• Trị lo âu, mất ngủ, căng thẳng
4
UMP
Nguyên tắc lập phương
5
Phục linh – Phục thần
Đặc điểm Nội dung
Công dụng Ninh tâm an thần
Chủ trị Hỏa thủy vị tế
Liều dùng Phục linh 6-10g

Phục thần 6-15g
Kinh nghiệm
6
Phục thần – Mạch môn
Công dụng Dưỡng tâm an thần
Chủ trị Tâm âm hư dương kháng
Liều dùng Phục thần 10-15g

Mạch môn 6-10g
Kinh nghiệm Phối hợp thêm với Chu sa  tăng tác dụng an thần
7
Sinh táo nhân – Thục táo nhân
Chủ trị Tâm huyết hư không dưỡng được thần, hư hỏa thượng
viêm gây mất ngủ, tâm quý
Liều dùng Sinh táo nhân 6-15g

Thục táo nhân 6-15g
Kinh nghiệm
8
Toan táo nhân – Bá tử nhân
Chủ trị Tâm huyết hư, Tâm dương vượng  mất ngủ
Huyết hư tiện bí
Bệnh tim mạch có hồi hộp, mất ngủ
Liều dùng Toan táo nhân 10-15g

Bá tử nhân 10-12g
Kinh nghiệm
9
Viễn chí – Thạch xương bồ
Công dụng Ích thận kiện não thông trí, khai khiếu, ninh thần
Chủ trị Rối loạn thần chí sau trúng phong

Tâm thần bất an gây mất ngủ, hay quên
Liều dùng Viễn chí 6-10g

Thạch xương bồ 3-10g
Kinh nghiệm Viễn chí sao cháy giảm kích ứng dạ dày
10
Hà thủ ô – Bạch tật lê
Công dụng Ích thận bình can, tán phong nhiệt, chỉ thống
Chủ trị Can thận hư gây huyễn vựng, mất ngủ, hay quên
Tăng huyết áp, xơ vữa động mạch
Liều dùng Hà thủ ô 10-15g

Bạch tật lê 10-15g
Kinh nghiệm
11
Cam tùng – Lộc giác sương
Công dụng Lý khí khai uất, kiện não ích trí, an thần
Chủ trị Lao tâm quá mức làm tinh hao tổn gây chóng mặt, mất ngủ,
hay quên
Huyết áp thấp
Liều dùng Cam tùng 3-10g

Lộc giác sương 4.5-10g
Kinh nghiệm
12
Bách hợp – Tri mẫu
Công dụng Nhuận phế thanh nhiệt, ninh tâm an thần
Chủ trị Âm hư gây mất ngủ

Tinh thần hốt hoảng không yên
Liều dùng Bách hợp 10-30g

Tri mẫu 6-10g
Kinh nghiệm
13
Toan táo nhân – Chi tử
Công dụng Thanh tâm lương can, tả hỏa trừ phiền, dưỡng tâm an thần
Chủ trị Tâm hỏa vượng gây mất ngủ, mơ nhiều

Suy nhược mạn
Liều dùng Toan táo nhân 6-10g

Chi tử 4.5-6g
Kinh nghiệm Hư hỏa: phối Nữ trinh tử, Hạn liên thảo

Thực hỏa: Hoàng liên, Nhục quế
14
Bán hạ - Hạ khô thảo
Công dụng Điều hòa can đởm, điều hòa âm dương
Chủ trị Đàm nhiệt gây ngực phiền, chóng mặt, mất ngủ, đau đầu
Suy nhược mạn
Liều dùng Bán hạ 6-10g

Hạ khô thảo 6-15g
Kinh nghiệm
15
Hoàng liên – Nhục quế
Công dụng Hàn nhiệt phối hợp, giao thông tâm thận
Chủ trị Mất ngủ do Tâm thận bất giao
Liều dùng Hoàng liên 4.5-6g

Nhục quế 4.5-6g
Kinh nghiệm
16
Hoàng liên – A giao
Công dụng Dưỡng âm thanh nhiệt, an thần, chỉ tả
Chủ trị Âm hư hỏa vượng gây tâm phiền mất ngủ

Thấp nhiệt lỵ
Liều dùng Hoàng liên 4.5-6g

A giao 6-10g
Kinh nghiệm
17
Nữ trinh tử - Hạn liên thảo
Công dụng Bổ can thận, thanh hư nhiệt, lương huyết chỉ huyết
Chủ trị Can thận hư gây chóng mặt, mất ngủ, hay quên, tóc bạc sớm
Âm hư hỏa vượng bức huyết vọng hành gây chảy máu mũi,
chảy máu răng, thổ huyết, tiện huyết, niệu huyết, băng lậu
Liều dùng Nữ trinh tử 6-10g

Hạn liên thảo 6-10g
Kinh nghiệm Phối hợp Sinh địa thán, Thục địa thán, Hắc giới tuệ, Thăng ma
thán, Đan sâm, Địa du thán trị xuất huyết tử cung
18
Bạch vi – Bạch tật lê
Công dụng Thanh nhiệt bình can, lương huyết an thần, hoạt huyết chỉ
thống
Chủ trị Can dương thượng kháng gây đau đầu, mất ngủ
Tăng huyết áp
Liều dùng Bạch vi 6-10g

Bạch tật lê 6-10g
Kinh nghiệm
19
Long cốt – Mẫu lệ
Công dụng Ích âm trọng trấn an thần
Chủ trị Âm hư dương kháng làm tâm thần bất an gây mất ngủ, hay
quên, ù tai, chóng mặt
Tăng huyết áp
Cửu tả, cửu lỵ
Tiểu không tự chủ, di tinh, hoạt tinh, băng lậu, đới hạ
Liều dùng Long cốt 15-30g

Mẫu lệ 15-30g
Kinh nghiệm Đau tức hạ sườn kèm gan lách to: gia Quất diệp, Uất kim,
Bạch tật lê, Hợp hoan bì
20
Tử thạch anh – Tử bối xỉ
Công dụng Trấn tĩnh an thần, bình can tiềm dương
Chủ trị Thần chí không yên, tâm quý chính xung, mất ngủ mơ
nhiều, chóng mặt
Tăng huyết áp
Liều dùng Tử thạch anh 6-12g

Tử bối xỉ 6-15g
Kinh nghiệm
21
Long xỉ - Tử bối xỉ
Công dụng Trấn can tiềm dương, an hồn định phách
Chủ trị Dương không nhập âm gây mất ngủ

Tăng huyết áp
Liều dùng Long xỉ 10-15g

Tử bối xỉ 6-15g
Kinh nghiệm
22
Thạch quyết minh – Tử thạch anh
Công dụng Trấn can tiềm dương, bình can hạ áp, tả nhiệt tức phong,
minh mục
Chủ trị Can dương thượng kháng gây chóng mặt, đau đầu, mất
ngủ
Tăng huyết áp
Liều dùng Thạch quyết minh 6-12g

Tử thạch anh 6-12g
Kinh nghiệm
23
Tử thạch anh – Thiết lạc
Công dụng Trấn can ninh tâm, khứ khiếp an thần, hạ áp
Chủ trị Điên, cuồng, giản

Kinh quý, huyễn vựng, thất miên
Tăng huyết áp

Thiết lạc 15-30g
Kinh nghiệm
24
Thạch quyết minh – Từ thạch
Công dụng Tư thận bình can, trấn kinh tiềm dương, hạ áp
Chủ trị Can thận hư, Can dương thượng nhiễu gây chóng mặt, đau
đầu, ù tai, mất ngủ mơ nhiều
Tăng huyết áp
Liều dùng Thạch quyết minh 6-12g

Từ thạch 10-30g
Kinh nghiệm
25
Tử thạch anh – Từ thạch
Công dụng Tư thận bình can, trấn tĩnh an thần, hạ áp
Chủ trị Thận âm hư, Can dương thượng kháng gây chóng mặt, ù
tai, đau đầu, mất ngủ
Tăng huyết áp

Từ thạch 10-30g
Kinh nghiệm Phối Kỷ cúc địa hoàng thang trị THA
26
Tử thạch anh – Bạch thạch anh
Công dụng Trấn tâm an thần định phách, ôn phế khí, ôn hạ tiêu
Chủ trị Tâm phế khí hư gây tâm quý

Ôn dương trị dương nuy, vô sinh nam nữ

Bạch thạch anh 10-25g
Kinh nghiệm
27
Trân châu mẫu – Từ châu hoàn
Công dụng Tư thận bình can, trấn tĩnh an thần, minh mục thoái ế
Chủ trị Can thận hư, Can dương thượng kháng gây chóng mặt,
mắt mờ, ù tai, điếc
Liều dùng Trân châu mẫu 6-30g

Từ châu hoàn 6-10g
Kinh nghiệm Từ châu hoàn: Từ thạch, Chu sa, Lục thần khúc
28
Chu sa – Hổ phách
Công dụng Trấn tĩnh, trấn kinh an thần
Chủ trị Tâm thần không yên, mất ngủ mơ nhiều

Rung nhĩ
Liều dùng Chu sa, Hổ phách lượng bằng nhau, tán bột, mỗi lần dùng
1g, hòa nước sắc
Kinh nghiệm
29
UMP
Trọng trấn an thần
30
Chu sa an thần hoàn
Nội ngoại thương biện hoặc luận
Chủ trị Tâm hỏa kháng thịnh, âm huyết bất túc
Biện chứng Mất ngủ, hoảng sợ, lưỡi đỏ, mạch tế sác
Bệnh cơ Tâm hỏa kháng thịnh, nhiễu loạn tâm thần, chước thương âm
huyết
Công dụng Trấn tâm an thần, tả hỏa dưỡng âm
Dược vị Chu sa (thủy phi) 15g, Hoàng liên 18g, Quy thân 18g, Sinh địa
5g, Chích thảo 16g
Cách dùng Tán bột, làm hoàn, uống 2-4g trước khi ngủ với nước nóng
31
32
Gia giảm:
• Khó ngủ nhiều: gia Liên tâm, Toan táo nhân
• Có đàm nhiệt: gia Qua lâu nhân
• Tâm hỏa thịnh: gia Chi tử
33
Ứng dụng lâm sàng:
• Suy nhược mạn
• Mất ngủ
• Đổ mồ hôi trộm
34
UMP
Tư dưỡng an thần
35
Toan táo nhân thang
Kim quỹ yếu lược
Chủ trị Can huyết bất túc, hư nhiệt nội nhiễu
Biện chứng Hư phiền, mất ngủ, họng khô, lưỡi đỏ, mạch huyền tế
Bệnh cơ Can huyết bất túc, âm hư nội nhiệt
Công dụng Dưỡng âm an thần, thanh nhiệt trừ phiền
Dược vị Toan táo nhân 20g, Phục thần 12g, Tri mẫu 12g, Xuyên khung
6g, Cam thảo 4g
Cách dùng Sắc uống trước ngủ
36
37
Toan táo nhân thang
Gia giảm:
• Mồ hôi trộm nhiều: gia Mạch môn, Ngũ vị tử
• Hồi hộp nhiều: gia Long cốt
• Khí hư: gia Đảng sâm, Long cốt
38
Bá tử dưỡng tâm hoàn
Thể nhân vựng biên
Chủ trị
Biện chứng Hồi hộp, hay sợ, dễ quên, mất ngủ hay mơ, đạo hãn
Bệnh cơ Âm huyết bất túc, Tâm thận bất giao
Công dụng Dưỡng tâm an thần, bổ thận tư âm
Dược vị Bá tử nhân 100g, Mạch môn 40g, Thạch xương bồ 40g,
Huyền sâm 80g, Cam thảo 20g, Kỷ tử 120g, Đương quy 40g,
Phục thần 40g, Thục địa 80g
Cách dùng Tán bột làm hoàn, uống 8-12g với nước sắc Đăng tâm thảo và
Long nhãn
39
Gia giảm:
• Mơ nhiều, di tinh: gia Kim anh tử, Khiếm thực, Liên tu
• Hay quên, tinh thần mệt mỏi: gia Đăng tâm thảo, Viễn chí, Táo
nhân
40
• Bệnh mạch vành mạn
• Mất ngủ
41
Thiên vương bổ tâm đơn
Thế y đắc hiệu phương
Chủ trị Âm hư huyết thiểu, thần chí bất an
Biện chứng Hồi hộp, mất ngủ, sợ hãi, ngũ tâm phiền nhiệt, lưỡi đỏ ít rêu,
mạch tế sác
Bệnh cơ Tâm thận âm huyết khuy hư, tâm thất sở dưỡng, hư hỏa nội
nhiễu
Công dụng Tư âm thanh nhiệt, dưỡng huyết an thần
Dược vị Sinh địa 160g, Toan táo nhân, Thiên môn đông, Bá tử nhân,
Đương quy, Mạch môn, Ngũ vị tử 40g, Đan sâm, Đảng sâm,
Viễn chí, Huyền sâm, Bạch linh, Cát cánh 20g
Cách dùng Tán bột làm hoàn, dùng Chu sa áo ngoài, uống 12g/lần
42
43
Giao thái hoàn
Hàn thị y tông
Chủ trị
Biện chứng Mất ngủ, hồi hộp không yên, ngày thì chóng mặt, hay buồn
ngủ
Bệnh cơ
Công dụng Giao thông tâm thận
Dược vị Hoàng liên 4g, Nhục quế 2g
Cách dùng Tán bột, chia 2 lần uống trước ngủ
44
Phối hợp thuốc trị mất ngủ
Kết hợp Outcome dương tính

Toan táo nhân, Xuyên khung, Viễn chí 100%
Bạch thược, Hoàng liên, Nhục quế 100%
Sơn thù, Sinh địa 100%
Đại táo, Toan táo nhân, Sinh cam thảo, Phục linh 100%
Toan táo nhân, Nhục quế, Tri mẫu 100%
Hoàng liên, Chỉ thực, Sinh cam thảo, Chế bán hạ 100%
Bạch thược, Hoàng liên, Toan táo nhân 100%
Đại táo, Phù tiểu mạch 97.78%
Bạch thược, Hoàng liên 96.97%
Hoàng liên, Toan táo nhân, Phục linh 95.59%
45
Kinh nghiệm trị mất ngủ
• Kinh nghiệm lâm sàng điều trị mất ngũ của nhóm tác giả Lung Sheng
Hsiao, Lung Cheng Hsiao & Wen Shuo Wu (2007)[1]:
• Tâm thận bất giao: Hoàng liên 10g, Nhục quế 5g, Chế miết giáp 15g, Tang
ký sinh 15g, Ngưu tất 15g, Sinh địa 10g, Sơn thù 10g, Phục linh 15g, Long xỉ
15g.
• Dinh vệ bất hoà: Quế chi 10g, Bạch thược 15g, Sinh long cốt 25g, Mẫu lệ
25g, Đại táo 5g, Chích cam thảo 6g, Sinh mạch nha 15g, Cát căn 10g,
Xuyên khung 10g, sài hồ 10g, Phù tiểu mạch 20g, Bạc hà 6g, Cương tàm
20g, Liên tâm 10g.
• Đàm nhiệt nhiễu tâm: Hoàng liên 10g, Chỉ thực 10g, Trúc nhự 20g, Bán hạ
10g, Phục linh 15g, Trần bì 10g, Xuyên bối mẫu 10g, Viễn chí 10g, Long cốt
15g.
• Huyết ứ não lạc: Quế chi 10g, Đào nhân 10g, Xích thược 10g, Đan sâm
15g, Sài hồ 10g, Uất kim 10g, Chỉ xác 15g, Qua lâu 15g, Địa long 15g, Miết
giáp 15g, Dạ giao đằng 30g, Toan táo nhân 15g.
46
UMP
Tóm lược

Trọng trấn an thần
Bài thuốc Giống nhau Khác nhau
Chu sa an thần hoàn Trọng trấn an Thanh Tâm tả hỏa

thần
Trân châu mẫu hoàn Bình Can dương
Từ chu hoàn Tiềm dương, giao thông Tâm Thận
Sài hồ long cốt mẫu lệ thang Hòa giải thiếu dương, an thần
48
Dưỡng tâm an thần
Toan táo nhân thang Dưỡng âm Bổ Can huyết, tiềm Can dương
huyết, dưỡng
Thiên vương bổ tâm đan tâm an thần Dưỡng Tâm âm, Thận âm, an thần
Cam mạch đại táo thang Trị chứ “tạng táo”, an thần
Dưỡng tâm thang Bổ Tâm huyết
49
UMP
Thuốc khai khiếu

An cung ngưu hoàng hoàn
Ôn bệnh điều biện
Chủ trị Tà nhiệt nội hãm tâm bào
Biện chứng Sốt cao, phiền táo, hôn mê, nói sảng, lưỡi đỏ, rêu vàng khô,
mạch sác hữu lực
Bệnh cơ Ôn nhiệt độc tà nội bế tâm bào
Công dụng Thanh nhiệt giải độc, khai khiếu tỉnh thần
Dược vị Ngưu hoàng, Uất kim, Hoàng cầm, Hùng hoàng, Chu sa, Tê
giác, Hoàng liên, Chi tử 40g, Trân châu 20g, Băng phiến, Xạ
hương 10g
Cách dùng Tán bột, làm hoàn, mỗi viên 4g, áo vàng quỳ bên ngoài
51
52
An cung ngưu hoàng hoàn
• Viêm màng não
• Đột quỵ
• Sốt cao hôn mê
• Viêm gan
• Chấn thương sọ não
53
Lương khai
An cung ngưu hoàng hoàn Khai khiếu, trị Thanh nhiệt giải độc
nhiệt bế
Chí bảo đơn Khai khiếu, an thần
Tử tuyết đơn Tức phong chỉ kinh
Tiểu nhi hồi xuân đơn Khai khiếu Trị co giật trẻ em
Hành quân tán Trị chứng thổ tả do thấp độc
54
Ôn khai
Tô hợp hương hoàn Khai khiếu, trị Hành khí, tán hàn, chỉ thống
hàn bế
Tử kim đỉnh Trừ đàm, hóa trọc, giải độc
55
UMP
Thuốc khu trùng

Phì nhi hoàn
Hòa tễ cục phương
Chủ trị
Biện chứng Đau bụng, tiêu hóa kém, sắc mặt vàng úa, gầy, bụng đầy
trướng, người nóng, miệng hôi
Bệnh cơ Trùng tích
Công dụng Sát trùng tiêu tích, kiện tỳ thanh nhiệt
Dược vị Nhục đậu khấu nướng, Sử quân tử 20g, Thần khúc, Hoàng
liên 40g, Mạch nha sao, Mộc hương 8g, Tân lang hột
Cách dùng Tán bột làm hoàn, mỗi lần uống 4g
57
CÁM ƠN SỰ CHÚ Ý LẮNG NGHE
However, whether we are heading at the right direction is more
important than how far we have gone
58

Thuốc An Thần - ThS. Võ Thanh Phong

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Thuốc An Thần - ThS. Võ Thanh Phong

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UMP

University of Medicine and Pharmacy

ThS. Võ Thanh Phong

Faculty of Traditional Medicine

Faculty of Traditional Medicine

Nguyên tắc lập phương

Faculty of Traditional Medicine

Công dụng Ninh tâm an thần

Chủ trị Hỏa thủy vị tế

Liều dùng Phục linh 6-10g

Công dụng Dưỡng tâm an thần

Chủ trị Tâm âm hư dương kháng

Liều dùng Phục thần 10-15g

Công dụng Ninh tâm an thần

Liều dùng Sinh táo nhân 6-15g

Công dụng Ninh tâm an thần

Liều dùng Toan táo nhân 10-15g

Chủ trị Rối loạn thần chí sau trúng phong

Liều dùng Viễn chí 6-10g

Liều dùng Hà thủ ô 10-15g

Liều dùng Cam tùng 3-10g

Công dụng Nhuận phế thanh nhiệt, ninh tâm an thần

Chủ trị Âm hư gây mất ngủ

Liều dùng Bách hợp 10-30g

Chủ trị Tâm hỏa vượng gây mất ngủ, mơ nhiều

Liều dùng Toan táo nhân 6-10g

Kinh nghiệm Hư hỏa: phối Nữ trinh tử, Hạn liên thảo

Công dụng Điều hòa can đởm, điều hòa âm dương

Liều dùng Bán hạ 6-10g

Chủ trị Mất ngủ do Tâm thận bất giao

Liều dùng Hoàng liên 4.5-6g

Công dụng Dưỡng âm thanh nhiệt, an thần, chỉ tả

Chủ trị Âm hư hỏa vượng gây tâm phiền mất ngủ

Liều dùng Hoàng liên 4.5-6g

Liều dùng Nữ trinh tử 6-10g

Liều dùng Bạch vi 6-10g

Công dụng Ích âm trọng trấn an thần

Liều dùng Long cốt 15-30g

Công dụng Trấn tĩnh an thần, bình can tiềm dương

Liều dùng Tử thạch anh 6-12g

Công dụng Trấn can tiềm dương, an hồn định phách

Chủ trị Dương không nhập âm gây mất ngủ

Liều dùng Long xỉ 10-15g

Liều dùng Thạch quyết minh 6-12g

Công dụng Trấn can ninh tâm, khứ khiếp an thần, hạ áp

Chủ trị Điên, cuồng, giản

Liều dùng Tử thạch anh 6-12g

Công dụng Tư thận bình can, trấn kinh tiềm dương, hạ áp

Liều dùng Thạch quyết minh 6-12g

Công dụng Tư thận bình can, trấn tĩnh an thần, hạ áp

Liều dùng Tử thạch anh 6-12g

Kinh nghiệm Phối Kỷ cúc địa hoàng thang trị THA

Chủ trị Tâm phế khí hư gây tâm quý

Liều dùng Tử thạch anh 10-25g

Liều dùng Trân châu mẫu 6-30g

Công dụng Trấn tĩnh, trấn kinh an thần

Chủ trị Tâm thần không yên, mất ngủ mơ nhiều

Trọng trấn an thần

Faculty of Traditional Medicine

Faculty of Traditional Medicine

Kết hợp Outcome dương tính

ThS. Võ Thanh Phong

Faculty of Traditional Medicine

Chu sa an thần hoàn Trọng trấn an Thanh Tâm tả hỏa