Thuốc Thanh Nhiệt

UMP
University of Medicine and Pharmacy
Thuốc thanh nhiệt
ThS. Võ Thanh Phong
Faculty of Traditional Medicine

Nội dung
1. Đại cương
2. Thanh nhiệt khí phận
3. Thanh dinh lương huyết
4. Thanh nhiệt giải thử
5. Thanh nhiệt tạng phủ
6. Thanh hư nhiệt
2
UMP
Đại cương
3
Tác dụng
• Thanh nhiệt tả hỏa
• Lương huyết giải độc
• Trị chứng lý nhiệt (thực nhiệt hoặc hư nhiệt)
4
Đặc tính
• Thanh nhiệt giải thử: trừ thử tà, vị ngọt nhạt, tính bình hoặc
hàn, sinh tân chỉ khát, thường dùng tươi
• Thanh nhiệt giải độc: tính hàn lương, công dụng thanh giải
hỏa độc
• Thanh nhiệt tả hoả: thanh tiết phần khí, dùng khi nhiệt nhập
khí phận
• Thanh nhiệt lương huyết: tính ngọt, mặn, lạnh, giải nhiệt
huyết phận
• Thanh nhiệt táo thấp: tính vị đắng lạnh, trị thấp nhiệt, hỏa
nhiệt
• Thanh hư nhiệt: trị nhiệt do âm hư
5
Chú ý
• Thuốc thanh nhiệt tính hàn lương  dễ thương tỳ vị, thận
trọng trên người tỳ vị khí hư gây ăn ít, tiêu lỏng
• Dễ gây hóa táo thương âm  dùng thận trọng trong chứng âm
thịnh cách dương, chân hàn giả nhiệt.
6
UMP
Nguyên tắc lập phương
7
Kim ngân hoa – Nhẫn đông đằng
Đặc điểm Nội dung
Công dụng Thanh nhiệt tiêu viêm giải độc, tiêu thũng, thông lạc chỉ
thống
Chủ trị Ôn bệnh giai đoạn đầu, cảm mạo phong nhiệt
Phong thấp nhiệt tý
Da lở loét, sưng đỏ
Liều dùng Kim ngân hoa 10-15g

Nhẫn đông đằng 15-30g
Kinh nghiệm Nhiệt tý: thêm Đơn bì, Đan sâm, Thương truật, Hoàng bá
8
Bạch mao căn – Lô căn
Công dụng Thanh nhiệt thấu biểu
Chủ trị Cảm mạo, ôn bệnh phát sốt giai đoạn đầu
Phế nhiệt gây khái suyễn
Ma chẩn giai đoạn đầu (giúp thấu chẩn)
Nấc do nhiệt
Nhiễm trùng tiểu
Liều dùng Bạch mao căn 10-15g

Lô căn 10-15g
Kinh nghiệm Dùng phát sốt bất kể do ngoại cảm hay nội thương
Phối thêm Sơn chi, Đậu xị
9
Tri mẫu – Thạch cao
Công dụng Thanh tiết thực nhiệt ở Phế ,Vị
Chủ trị Ngoại cảm phong hàn hóa nhiệt, ôn nhiệt nhập Phế Vị
Đái tháo đường
Liều dùng Tri mẫu 6-10g

Thạch cao 15-30g
Kinh nghiệm Phối hợp thêm Phù bình trị chứng thượng tiêu khát, uống
nước nhiều
10
Tiên địa hoàng – Can địa hoàng
Công dụng Dưỡng âm thanh nhiệt, sinh tân chỉ khát
Chủ trị Nhiệt nhập dinh huyết phận

Huyết nhiệt vọng hành
Âm hư huyết nhiệt
Liều dùng Tiên địa hoàng 15-60g

Can địa hoàng 10-15g, đại tễ dùng 30-60g
Kinh nghiệm
11
Can địa hoàng – Bạch mao căn
Công dụng Thác độc thoái nhiệt, thanh nhiệt lương huyết
Chủ trị Nhiệt nhập dinh huyết

Huyết nhiệt vọng hành
Sốt âm ỉ không rõ nguyên nhân
Liều dùng Can địa hoàng 10-15g

Bạch mao căn 15-30g
Kinh nghiệm
12
Tiên địa hoàng – Thạch hộc
Công dụng Dưỡng âm sinh tân, thanh nhiệt trừ phiền
Chủ trị Sốt cao gây thương âm

Ôn bệnh giai đoạn sau
Vị âm hư gây chán ăn
Liều dùng Tiên địa hoàng 15-30g

Thạch hộc 6-12g
Kinh nghiệm
13
Nam sa sâm – Bắc sa sâm
Công dụng Dưỡng âm sinh tân, thanh nhiệt chỉ khát, nhuận phế chỉ
khái
Chủ trị Nhiệt bệnh thương tân

Phế âm hư gây ho mạn tính
Liều dùng Nam sa sâm 10-15g

Bắc sa sâm 10-15g
Kinh nghiệm
14
Qua lâu bì – Thiên hoa phấn
Công dụng Thanh nhiệt hóa đàm, khai hung tán kết, nhuận phế chỉ khái
Chủ trị Ho do Phế táo

Nhiệt bệnh thương âm gây khí nghịch, tức ngực
Liều dùng Qua lâu bì 6-10g

Thiên hoa phấn 10-30g
Kinh nghiệm Kết hợp Nam sa sâm, Bắc sa sâm tăng hiệu quả nhuận phế
chỉ khái
15
Xích thược – Bạch thược
Công dụng Thanh nhiệt, dưỡng huyết, liễm âm, tán ứ chỉ thống
Chủ trị Nhiệt nhập huyết phận gây mắt đỏ

Âm hư tân khuy
Ngực sườn đau, bụng đầy đau
Kinh nguyệt không đều, bế kinh
Liều dùng Xích thược 6-10g

Bạch thược 6-10g
Kinh nghiệm Nếu dinh vệ bất hòa, khí huyết không thông gây đau gia
thêm Sài hồ, Quế chi
16
Thiên môn – Mạch môn
Công dụng Tư âm nhuận táo, thanh nhiệt ở Phế, Tâm, Vị, Thận
Chủ trị Âm hư triều nhiệt

Nhiệt thương phế lạc gây khái huyết
Phế âm hư gây ho mạn tính
Liều dùng Thiên môn 10-15g

Mạch môn 10-15g
Kinh nghiệm Mạch môn quy Phế kinh, Thiên môn quy Thận kinh, phối
hợp  kim thủy tương sinh
17
Miết giáp – Quy bản
Công dụng Tư âm thanh nhiệt, dục âm tức phong chỉ kinh
Chủ trị Âm hư phát nhiệt gây cốt chưng, triều nhiệt, phế lao
Âm hư phong động gây co giật
Âm hư dương kháng gây chóng mặt, đau đầu, ù tai
Bế kinh do âm hư
Liều dùng Miết giáp 10-30g

Quy bản 10-30g
Kinh nghiệm Dùng sống hiệu quả hơn chế
18
Thanh hao – Miết giáp
Công dụng Thanh hư nhiệt, thoái phục tà
Chủ trị Âm hư phát nhiệt

Sốt rét
Ôn bệnh giai đoạn hồi phục, âm hư chưa khôi phục hoàn
toàn
Sốt âm ỉ chưa rõ nguyên nhân
Liều dùng Thanh hao 5-10g

Miết giáp 10-15g
Kinh nghiệm
19
Tri mẫu – Hoàng bá
Công dụng Thanh nhiệt tả hỏa giải độc trừ thấp
Chủ trị Âm hư phát nhiệt gây cốt chưng, triều nhiệt, đạo hãn
Âm hư hỏa vượng gây di tinh, mộng tinh, hoạt tinh
Tăng libido cả nam và nữ

Hoàng bá 6-10g
Kinh nghiệm Tiểu tiện bất lợi: phối Phục linh, Trạch tả
20
Can địa hoàng – Thục địa hoàng
Công dụng Tư âm bổ Thận, điền tinh ích tủy, bổ huyết sinh huyết,
dưỡng âm lương huyết, thanh nhiệt thoái nhiệt
Chủ trị Nhiệt bệnh thương âm, sốt âm ỉ kéo dài

Âm hư phát nhiệt gây cốt chưng, triều nhiệt
Can Thận bất túc gây chóng mặt, mất ngủ, tâm quý
Liều dùng Can địa hoàng 10-15g

Thục địa hoàng 6-10g
Kinh nghiệm Phối thêm Sa nhân tránh Thục địa gây nê trệ
21
Tri mẫu – Thạch cao
Công dụng Thanh tiết thực nhiệt ở Phế ,Vị
Chủ trị Ngoại cảm phong hàn hóa nhiệt, ôn nhiệt nhập Phế Vị

Thạch cao 15-30g
Kinh nghiệm Phối hợp thêm Phù bình trị chứng thượng tiêu khát, uống
nước nhiều
22
Hoàng cầm – Hoàng liên
Công dụng Thanh nhiệt táo thấp, tả hỏa giải độc
Chủ trị Thượng, trung tiêu nhiệt thịnh gây mắt đỏ, răng lợi sưng đỏ
đau, miệng lưỡi loét
Sốt cao bứt rứt
Mụn nhọt sưng đỏ đau
Hội chứng mãn kinh có sốt
Lỵ do thấp nhiệt
Đái tháo đường có táo nhiệt
Liều dùng Hoàng cầm 6-10g

Hoàng liên 3-6g
Kinh nghiệm Chích rượu để thăng lên thượng tiêu

Faculty of Traditional Medicine 23
Thương truật – Hoàng bá
Công dụng Thanh nhiệt táo thấp hạ tiêu, trừ thấp chỉ đới
Chủ trị Thấp nhiệt hạ chú gây đau chi dưới

Thấp nhiệt gây lâm chứng
Viêm khớp dạng thấp, hồng ban dạng nút
Liều dùng Thương truật 6-10g

Hoàng bá 6-10g
Kinh nghiệm VKDT: phối Xích thược, Đương quy vỹ, Đan sâm, Nhũ
hương, Một dược, Kê huyết đằng
24
Tử hoa địa đinh – Bồ công anh
Công dụng Thanh nhiệt giải độc, tiêu thũng chỉ thống, tán kết tiêu thũng
Chủ trị Đinh nhọt sưng đỏ đau

Nhiễm trùng tiểu
Nhiễm trùng có mủ ngoài da
Liều dùng Tử hoa địa đinh 10-30g

Bồ công anh 10-30g
Kinh nghiệm Có thể tăng liều đến 60g mỗi vị

Lâm chứng: gia thêm Ích nguyên tán, Xa tiền thảo, Hạn liên
thảo
25
Ngưu bàng tử - Liên kiều
Công dụng Thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm chỉ thống, khu phong chỉ
dưỡng, thấu chẩn giải độc
Chủ trị Nhiệt ở thượng tiêu gây lở loét miệng lưỡi, họng sưng đỏ
đau
Nhọt lở loét
Phong nhiệt phát ra ban chẩn, ngứa da
Liều dùng Ngưu bàng tử 6-10g

Liên kiều 6-15g
Kinh nghiệm Phối thêm Mã bột, Thanh đại  tăng hiệu quả trị viêm
họng, viêm thanh quản
Ngưu bàng tử có thể tăng liều đến 15g
Faculty of Traditional Medicine 26
Mã bột – Thanh đại
Công dụng Thanh nhiệt giải độc thượng tiêu, tiêu thũng chỉ thống,
thanh lợi yết hầu
Chủ trị Sưng đau họng do hỏa độc thượng tiêu

Viêm họng cấp và mạn
Liều dùng Mã bột 1.5-4.5g

Thanh đại 6-10g
Kinh nghiệm Bỏ vào túi vải sắc

Phối Cẩm đăng lung, Kim quả lãm, Sinh cam thảo  tăng
hiệu quả trị viêm họng cấp
27
Mã bột – Đại cáp tán
Công dụng Thanh nhiệt tiêu viêm, lương huyết chỉ huyết, tiêu thũng chỉ
thống, hóa đàm tán kết, thanh lợi yết hầu
Chủ trị Nhiệt ở thượng tiêu gây sưng đau họng, hạch
Can hỏa phạm Phế gây ho khan mạn tính, ho ra máu
Liều dùng Mã bột 4.5-6g

Đại cáp tán 6-10g
Kinh nghiệm Bỏ vào túi vải sắc
28
Bản lam căn – Sơn đậu căn
Công dụng Thanh nhiệt giải độc, thanh lợi yết hầu
Chủ trị Sưng đau họng

Lở loét miệng lưỡi
Liều dùng Bản lam căn 10-15g

Sơn đậu căn 6-12g
Kinh nghiệm Ung thư vùng họng: gia thêm Bạch hoa xà thiệt thảo, Bán
chi liên, Đằng lê căn
29
Bản lam căn – Huyền sâm
Công dụng Thanh nhiệt giáng hỏa giải độc, thanh lợi yết hầu, tiêu sưng
chỉ thống
Chủ trị Âm hư hỏa vượng gây sưng đau họng
Liều dùng Bản lam căn 10-15g

Huyền sâm 10-15g
Kinh nghiệm
30
Thạch cao – Tế tân
Công dụng Thanh nhiệt tả hỏa thượng tiêu, thông lạc chỉ thống
Chủ trị Tà nhiệt nội uẩn gây đau răng, nướu, loét miệng lưỡi
Cảm phong nhiệt phạm thanh khiếu
Liều dùng Thạch cao 15-30g

Tế tân 1-3g
Kinh nghiệm Đau răng, miệng lưỡi lở do Vị hỏa thịnh: gia thêm Sinh địa,
Ngưu tất
31
Tế tân – Can địa hoàng
Công dụng Thanh nhiệt chỉ thống thượng tiêu
Chủ trị Phong hỏa gây đau đầu, đau răng

Âm hư, hư hỏa thượng nhiễu
Liều dùng Tế tân 1-3g

Can địa hoàng 6-10g
Kinh nghiệm
32
Thương truật – Huyền sâm
Công dụng Kiện tỳ trừ trọc, hạ đường huyết
Chủ trị Đái tháo đường

Rối loạn lipid máu
Liều dùng Thương truật 10-15g

Huyền sâm 15-30g
Kinh nghiệm
33
Hoàng kỳ - Sơn dược
Công dụng Kiện Tỳ, liễm Tỳ tinh, hóa trọc
Chủ trị Đái tháo đường

Viêm dạ dày mạn thể Tỳ khí hư
Liều dùng Hoàng kỳ 10-30g

Sơn dược 10-30g
Kinh nghiệm
34
Lục đậu y – Ý dĩ nhân
Công dụng Ích Tỳ Vị, thanh hư nhiệt, giải độc, trị tiêu khát
Chủ trị Thượng tiêu khát
Liều dùng Lục đậu y 6-10g

Ý dĩ nhân 10-15g
Kinh nghiệm Phối thêm Thiên hoa phấn  tăng tác dụng
35
Cát căn – Đan sâm
Công dụng Hoạt huyết hóa ứ, khứ ứ sinh tân
Chủ trị Đái tháo đường kèm huyết ứ rõ
Liều dùng Cát căn 10-15g

Đan sâm 10-15g
Kinh nghiệm Có thể phối hợp thêm các thuốc lý khí hoạt huyết như Mộc
hương, Đương quy, Xuyên khung, Xích thược, Ích mẫu 
tăng hiệu quả
36
Huyền sâm – Mạch môn
Công dụng Dưỡng âm sinh tân, nhuận táo chỉ khát
Chủ trị Đái tháo đường với biểu hiện táo nhiệt tân khuy
Liều dùng Huyền sâm 10-30g

Mạch môn 10-30g
Kinh nghiệm
37
Tri mẫu – Hoàng bá – Nhục quế
Công dụng Tư âm giáng hỏa, thanh thấp nhiệt uẩn kết ở hạ tiêu
Chủ trị Đái tháo đường thể hạ tiêu khát

Hoàng bá 6-10g
Nhục quế 1-1.5g
Kinh nghiệm
38
Sinh địa – Dâm dương hoắc
Công dụng Âm dương song bổ
Chủ trị Đái tháo đường thể Thận âm dương lưỡng hư

Viêm khớp dạng thấp thể âm dương lưỡng hư
Liều dùng Sinh địa 10-60g

Dâm dương hoắc 10-30g
Kinh nghiệm Tương quan liều Sinh địa và Dâm dương hoắc cần xem xét
âm hư hay dương hư cái nào nhiều hơn
39
UMP
Thanh nhiệt khí phận
40
Khái lược
• Tác dụng thanh nhiệt tả hỏa, trị ôn bệnh ở khí phận
• Triệu chứng: sốt cao, khát nước, bứt rứt, ra mồ hôi, rêu vàng,
mạch hồng đại sác
• Thường dùng các vị thuốc tính khổ hàn
• Nhiệt tà hay tổn thương khí và tân dịch  phối hợp thuốc ích
khí sinh tân
41
Bạch hổ thang
Thương hàn luận
Chủ trị Khí phận nhiệt thịnh chứng
Biện chứng Sốt cao, miệng khát nhiều, muốn uống, mồ hôi ra nhiều, mạch
hồng đại
Bệnh cơ Lý nhiệt thịnh, nhiệt chước tân thương

Công dụng Thanh nhiệt sinh tân
Dược vị Sinh thạch cao 40g, Tri mẫu 12g, Ngạnh mễ 30g, Cam thảo
4g
Cách dùng Sắc nước cho gạo chin, lọc bỏ xác, uống ngày 3 lần
42
43
Bạch hổ thang
Ứng dụng lâm sàng:
• Sởi
• Sốt xuất huyết: gia Kim ngân hoa, Liên kiều, Đại thanh diệp,
Hoàng cầm, Sinh địa
• Đái tháo đường: gia Hoàng cầm, Sa sâm, Thiên hoa phấn,
Sinh địa
44
UMP
Thanh dinh lương huyết
45
Khái lược
• Tác dụng thanh nhiệt lương huyết
• Trị ôn bệnh giai đoạn dinh phận, huyết phận
• Thường tính cam hàn, hàm hàn
46
Thanh dinh thang
Ôn bệnh điều biện
Chủ trị Nhiệt nhập dinh phận chứng
Biện chứng Sốt, tăng về đêm, tinh thần phiền muộn, ít ngủ, nổi ban, lưỡi
đỏ tím khô, mạch tế sác
Bệnh cơ Dinh nhiệt âm thương, nhiễu thần thoán lạc
Công dụng Thanh dinh giải độc, thấu nhiệt dưỡng âm
Dược vị Tê giác 4g, Huyền sâm 12g, Mạch đông 12g, Sinh địa 20g,
Đan sâm 12g, Hoàng liên 8g, Trúc diệp tâm 6g, Liên kiều 10g,
Kim ngân hoa 12g
Cách dùng Tê giác tán bột, uống với nước sắc thuốc. Có thể thay Tê giác
bằng Thủy ngưu giác, lượng gấp 3-10 lần Tê giác
47
48
Hoàng liên giải độc thang
Ngoại đài bí yếu
Chủ trị Tam tiêu hỏa độc chứng
Biện chứng Sốt cao, phiền táo, miệng họng khô, lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch
sác hữu lực
Bệnh cơ Hỏa độc thịnh, dục xích tam tiêu
Công dụng Tả hỏa giải độc

Dược vị Hoàng liên, Hoàng cầm, Hoàng bá, Chi tử đều 12g
Cách dùng Sắc uống
49
50
Hoàng liên giải độc thang
Giai giảm:
• Vàng da: gia Nhân trần, Đại hoàng
• Xuất huyết: gia Huyền sâm, Sinh địa, Đơn bì, Bạch mao căn
51
Ngũ vị tiêu độc ẩm
Y tông kim giám
Chủ trị
Biện chứng
Bệnh cơ
Công dụng Thanh nhiệt giải độc, tiêu tán đinh sang
Dược vị Kim ngân hoa, Bồ công anh, Tử hoa địa đinh đều 12g, Tử bối
thiên quỳ 8g, Dã cúc hoa 16g
52
Ngũ vị tiêu độc ẩm
Giai giảm:
• Nhiệt thịnh: gia Hoàng liên, Liên kiều
• Sưng nhiều: gia Phòng phong, Thuyền thoái
• Huyết nhiệt độc thịnh: gia Xích thược, Đơn bì, Sinh địa
• Áp xe nóng đỏ: gia Qua lâu bì, Bối mẫu, Thanh bì
53
UMP
Thanh nhiệt giải thử
54
Khái lược
• Dùng chữa sốt do thử tà
• Các chứng nhiệt, kiêm thấp, kiêm khí hư
55
Thanh thử ích khí thang
Ôn nhiệt kinh vĩ
Chủ trị
Biện chứng Sốt, ra mồ hôi nhiều, miệng khát, bứt rứt, mệt mỏi, mạch hư
sác
Bệnh cơ
Công dụng Thanh thử ích khí, dưỡng âm sinh tân
Dược vị Thạch hộc, Mạch môn 12g, Trúc diệp, Cam thảo, Tri mẫu 8g,
Tây dương sâm 6g, Tây qua bì 40g, Hoàng liên 4g, Liên diệp,
Ngạnh mễ 20g
56
57
UMP
Thanh tạng phủ nhiệt
58
Khái lược
• Tác dụng thanh nhiệt ở tạng phủ
• Tâm nhiệt: bứt rứt, miệng khát, lở miệng, tiểu đỏ
• Can nhiệt: hông sườn đau, miệng đắng, mắt đỏ, ù tai
• Phế nhiệt: ho, khó thở, khô mũi, khô da
• Vị nhiệt: khát, khô miệng, mau đói, đau rang, hơi thở hôi, lưỡi
đỏ, rêu vàng
59
Long đởm tả can thang
Cổ kim y phương tập thành
Chủ trị Can đởm thực hỏa, can kinh thấp nhiệt
Biện chứng Miệng đắng, lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch huyền sác hữu lực
Bệnh cơ Can đởm thực hỏa thượng viêm, can kinh thấp nhiệt hạ chú
Công dụng Thanh tả can đởm, thanh lợi can kinh thấp nhiệt
Dược vị Long đởm thảo 12g, Hoàng cầm 12g, Chi tử 12g, Trạch tả,
Mộc thông, Đương quy, Sinh địa, Sài hồ 8g, Xa tiền tử 6g,
Cam thảo 2g
60
61
Long đởm tả can thang
Ứng dụng lâm sàng:
• Viêm gan siêu vi: gia Nhân trần
• Viêm túi mật cấp: gia Đại hoàng, Khổ luyện bì
• Viêm bang quang: gia Trúc diệp, Hoàng bá, Hoạt thạch
• Tăng huyết áp
• Viêm cầu thận cấp
62
Thanh vị tán
Tỳ vị luận
Chủ trị Vị hỏa nha thống
Biện chứng Đau răng, đau đầu, hơi thở hôi, lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch hoạt
sác
Bệnh cơ Vị hữu tích nhiệt, hỏa uất huyết nhiệt, tuần kinh thượng công
Công dụng Thanh vị lương huyết
Dược vị Hoàng liên, Sinh địa, Đương quy 12g, Đơn bì 10g, Thăng ma
10g
63
64
Thanh vị tán
Gia giảm:
• Táo bón: gia Đại hoàng, Mang tiêu
• Miệng khát, thích uống lạnh: gia Huyền sâm, Thiên hoa phấn
• Đau răng nhiều: gia Phòng phong, Bạc hà
65
Bạch đầu ông thang
Thương hàn luận
Chủ trị Nhiệt độc lỵ tật
Biện chứng Tiêu chảy, lỵ ra máu mủ, đỏ nhiều hơn trắng, đau bụng, mót
rặn, lưỡi đỏ, rêu vàng, mạch huyền sác
Bệnh cơ Nhiệt độc ủng trệ đại trường, thâm hãm huyết phận
Công dụng Thanh nhiệt giải độc, lương huyết chỉ lỵ
Dược vị Bạch đầu ông 20g, Hoàng bá 12g, Hoàng liên, Tần bì 12g
Cách dùng Sắc uống ấm
66
67
Bạch đầu ông thang
Gia giảm:
• Sốt, sợ lạnh: gia Cát căn, Kinh giới, Kim ngân hoa, Liên kiều
• Bụng đau, mót rặn nhiều: gia Mộc hương, Binh lang, Bạch
thược
• Xích lỵ: gia Xích thược, Đơn bì, Địa du
• Phụ nữ sau sinh, huyết hư mà có lỵ: gia A giao, Cam thảo
• Lỵ đã hết mà lưỡi đỏ khô, không muốn ăn uống: bỏ Hoàng bá,
gia Hài nhi sâm, Mạch môn, Thạch hộc, Cam thảo, Liên nhục,
Thạch xương bồ, Thạch liên tử
68
UMP
Thanh hư nhiệt
69
Khái lược
• Tác dụng tư âm thanh nhiệt
• Thời kỳ cuối của nhiệt bệnh, tà nhiệt chưa hết, âm dịch đã hư
• Âm hư hỏa vượng
70
Thanh hao miết giáp thang
Ôn bệnh điều biện
Chủ trị Ôn bệnh hậu kỳ, tà phục âm phận chứng
Biện chứng Sốt về đêm, sáng thì mát, sốt không ra mồ hôi, lưỡi đỏ, rêu ít
Bệnh cơ Dư nhiệt vị tận, âm dịch kỷ thương, tà phục âm phận
Công dụng Dưỡng âm thấu nhiệt
Dược vị Thanh cao 12g, Miết giáp 20g, Tri mẫu 12g, Sinh địa, Đơn bì
12g
71
72
Thanh hao miết giáp thang
Gia giảm:
• Phế âm hư: gia Mạch môn, hạn liên thảo
• Hư nhiệt kéo dài: gia Thạch hộc, Địa cốt bì, Bạch vi
73
UMP
Tóm lược
74
Thanh nhiệt khí phận
Bài thuốc Giống nhau Khác nhau
Bạch hổ thang Thanh nhiệt khí Sinh tân

phận
Bạch hổ gia nhân sâm Sinh tân, bổ khí
thang
Trúc diệp thạch cao thang Sinh tân, bổ khí, hòa Vị
75
Thanh dinh lương huyết
Thanh dinh thang Thanh nhiệt dinh Dưỡng âm, hoạt huyết
phận
Tê giác địa hoàng thang Thanh nhiệt lương Chỉ huyết, khử ứ
huyết ở huyết phận
Thanh ôn bại độc ẩm Thanh nhiệt khí Trị ôn dịch mà nhiệt độc nhập khí
huyết phận huyết phận
76
Thanh nhiệt giải độc
Hoàng liên giải độc thang Thanh nhiệt tả hỏa Trị cả thượng, trung, hạ tiêu
giải độc
Hoàng liên thượng thanh Trị thượng, trung, hạ tiêu và vùng đầu
hoàn
Thanh thượng phòng Trị thượng tiêu và mặt
phong thang
Lương cách tán Trị thượng và trung tiêu
Phổ tế tiêu độc ẩm Trị thượng tiêu và đầu
Tam hoàng tả tâm thang Thanh hỏa nhiệt, trừ thấp nhiệt
thượng, trung, hoặc hạ tiêu
Tam hoàng thạch cao Nhiệt độc ở lý
thang
Lục thần hoàn Trị nhiệt độc gây bệnh bên trong và
bên ngoài
77
Thanh nhiệt tạng phủ
Đạo xích tan Thanh nhiệt ở Tâm Dưỡng âm

và Tiểu trường
Thanh tâm liên tử ẩm Bổ khí âm
Chi tử xị thang Thanh Tâm nhiệt Thanh nhiệt ở ngực và cách mô
Long đởm tả can thang Tả hỏa Can Đởm Thanh thấp nhiệt hạ tiêu
Đương quy long hội hoàn Chỉ dùng trong trường hợp rất nặng
Tẩy can minh mục tán Thanh Can nhiệt, Bệnh ở mắt do phong nhiệt hoặc Can
trừ phong nhiệt nhiệt
78
Tả bạch tán Thanh Phế nhiệt Chỉ khái bình suyễn
Thanh tâm lợi cách thang Giảm đau họng
Hưởng thanh phá địch tán Dưỡng âm, lương âm
Tả kim hoàn Thanh Can hỏa Giáng vị khí nghịch
Thanh vị tán Thanh Vị nhiệt Lương huyết
Tả hoàng tán Tả phục hỏa ở Tỳ Vị
Ngọc nữ tiển Dưỡng âm
Cam lộ ẩm Thanh thấp nhiệt Tỳ Vị
79
Thược dược thang Thanh thấp nhiệt Điều hòa khí huyết
trường phủ, chỉ tả
Hoàng cầm thang Hòa trung chỉ thống
Bạch đầu ông thang Lương huyết
80
Thanh hư nhiệt
Thanh hao miết giáp thang Thanh hư nhiệt, Trừ hư nhiệt ẩn phục sâu bên trong
dưỡng âm
Tần giao miết giáp tán Tán ngoại phong
Thanh cốt tán Trị chứng cốt chưng
Đương quy lục hoàng Thanh hư nhiệt, bổ Bổ khí âm

thang hư
Tư âm giáng hỏa thang Bổ khí âm, huyết
Thanh lương ẩm Bổ vào tân dịch
81
Thanh nhiệt giải thử
Thanh lạc ẩm Thanh nhiệt giải Trị cảm thử mùa hạ mức độ nhẹ
thử, thanh lý nhiệt
Hương nhu tán Trị thử nhiệt kiêm hàn thấp
Tân gia hương nhu ẩm Trị thử nhiệt kiêm hàn, thấp, nhiệt
Lục nhất tán Tác dụng nhẹ
Quế linh cam lộ ẩm Tác dụng mạnh đến trung bình
Thanh thử ích khí thang Trị thử nhiệt cả hư và thực chứng
82
CÁM ƠN SỰ CHÚ Ý LẮNG NGHE
However, whether we are heading at the right direction is more
important than how far we have gone
83

Thuốc Thanh Nhiệt - ThS. Võ Thanh Phong

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Thuốc Thanh Nhiệt - ThS. Võ Thanh Phong

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UMP

University of Medicine and Pharmacy

ThS. Võ Thanh Phong

Faculty of Traditional Medicine

Faculty of Traditional Medicine

Nguyên tắc lập phương

Faculty of Traditional Medicine

Liều dùng Kim ngân hoa 10-15g

Công dụng Thanh nhiệt thấu biểu

Liều dùng Bạch mao căn 10-15g

Công dụng Thanh tiết thực nhiệt ở Phế ,Vị

Liều dùng Tri mẫu 6-10g

Công dụng Dưỡng âm thanh nhiệt, sinh tân chỉ khát

Chủ trị Nhiệt nhập dinh huyết phận

Liều dùng Tiên địa hoàng 15-60g

Chủ trị Nhiệt nhập dinh huyết

Liều dùng Can địa hoàng 10-15g

Công dụng Dưỡng âm sinh tân, thanh nhiệt trừ phiền

Chủ trị Sốt cao gây thương âm

Liều dùng Tiên địa hoàng 15-30g

Chủ trị Nhiệt bệnh thương tân

Liều dùng Nam sa sâm 10-15g

Chủ trị Ho do Phế táo

Liều dùng Qua lâu bì 6-10g

Chủ trị Nhiệt nhập huyết phận gây mắt đỏ

Liều dùng Xích thược 6-10g

Chủ trị Âm hư triều nhiệt

Liều dùng Thiên môn 10-15g

Công dụng Tư âm thanh nhiệt, dục âm tức phong chỉ kinh

Liều dùng Miết giáp 10-30g

Kinh nghiệm Dùng sống hiệu quả hơn chế

Công dụng Thanh hư nhiệt, thoái phục tà

Chủ trị Âm hư phát nhiệt

Liều dùng Thanh hao 5-10g

Công dụng Thanh nhiệt tả hỏa giải độc trừ thấp

Liều dùng Tri mẫu 6-10g

Chủ trị Nhiệt bệnh thương âm, sốt âm ỉ kéo dài

Liều dùng Can địa hoàng 10-15g

Công dụng Thanh tiết thực nhiệt ở Phế ,Vị

Liều dùng Tri mẫu 6-10g

Công dụng Thanh nhiệt táo thấp, tả hỏa giải độc

Liều dùng Hoàng cầm 6-10g

Kinh nghiệm Chích rượu để thăng lên thượng tiêu

Chủ trị Thấp nhiệt hạ chú gây đau chi dưới

Liều dùng Thương truật 6-10g

Chủ trị Đinh nhọt sưng đỏ đau

Liều dùng Tử hoa địa đinh 10-30g

Kinh nghiệm Có thể tăng liều đến 60g mỗi vị

Liều dùng Ngưu bàng tử 6-10g

Chủ trị Sưng đau họng do hỏa độc thượng tiêu

Liều dùng Mã bột 1.5-4.5g

Kinh nghiệm Bỏ vào túi vải sắc

Liều dùng Mã bột 4.5-6g

Kinh nghiệm Bỏ vào túi vải sắc

Chủ trị Sưng đau họng

Liều dùng Bản lam căn 10-15g

Chủ trị Âm hư hỏa vượng gây sưng đau họng

Liều dùng Bản lam căn 10-15g

Liều dùng Thạch cao 15-30g

Công dụng Thanh nhiệt chỉ thống thượng tiêu

Chủ trị Phong hỏa gây đau đầu, đau răng

Liều dùng Tế tân 1-3g

Công dụng Kiện tỳ trừ trọc, hạ đường huyết