Thuốc Hòa Giải

UMP
University of Medicine and Pharmacy
Thuốc hòa giải
ThS. Võ Thanh Phong
Faculty of Traditional Medicine

Nội dung
1. Đại cương
2. Hòa giải thiếu dương
3. Điều hòa can tỳ
4. Điều hòa trường vị
2
UMP
Đại cương
3
Tác dụng
• Sơ tán, điều hòa chức năng tạng phủ
• Tà ở kinh Thiếu dương
4
Chú ý
• Tà ở cơ biểu chưa vào thiếu dương, hoặc đã vào dương minh
đều không dùng
• Mệt nhọc, nội thương, ăn uống thất điều, khí hư, huyết hư mà
có chứ hàn nhiệt vãn lai thì không dùng
5
UMP
Nguyên tắc lập phương
6
Bạch thược – Quế chi
Đặc điểm Nội dung
Công dụng Thông điều huyết mạch, hoãn cấp chỉ thống, điều hòa Tỳ Vị
Chủ trị Ngoại cảm phong hàn biểu hư chứng

Tự hãn, đạo hãn do dinh vệ bất hòa, Tâm huyết hư, Tỳ Phế hư
Hung tý, hung thống do Tâm dương hư, khí huyết thất điều
Phúc thống do hư hàn
Tứ chi đau tê do khí huyết không thông điều
Ốm nghén
Liều dùng Bạch thược 6-10g

Quế chi 6-10g
Kinh nghiệm Tý chứng hàn nặng, gia thêm Phụ tử
7
Bạch thược – Sài hồ
Công dụng Thanh đởm sơ can, hòa giải biểu lý, thăng dương liễm âm,
giải uất chỉ thống
Chủ trị Hàn nhiệt vãng lai

Chóng mặt, đau tức ngực sườn do Can khí uất
Kinh nguyệt không đều
Liều dùng Bạch thược 10-15g

Sài hồ 6-10g
Kinh nghiệm Dùng Sài hồ chích giấm tăng cường hiệu quả
8
Sài hồ - Hoàng cầm
Công dụng Sơ điều khí cơ Can Đởm, thanh tiết thấp nhiệt nội uẩn
Chủ trị Thiếu dương chứng

Ngược tật
Can khí uất hóa hỏa
Liều dùng Sài hồ 5-10g

Hoàng cầm 6-10g
Kinh nghiệm Can Vị bất hòa ngây đàm ẩm nội đình, gia thêm Bán hạ
9
Hoàng cầm – Bán hạ
Công dụng Thanh nhiệt tả hỏa, hòa vị chỉ ẩu, tiêu bĩ tán kết
Chủ trị Tà ở thiếu dươnf dùng nhầm phép hạ thành chứng bĩ

Đàm nhiệt hỗ kết gây đầy chướng bụng, chán ăn, buồn nôn
Tăng tiết acid dạ dày
Liều dùng Hoàng cầm 6-10g

Bán hạ 6-10g
Kinh nghiệm Ứng dụng trong viêm dạ dày
10
Tri mẫu – Thảo quả
Công dụng Hòa giải biểu lý, trừ ngược tật
Chủ trị Hàn nhiệt vãng lai

Ngược tật
Liều dùng Tri mẫu 10-12g

Thảo quả 3-6g
Kinh nghiệm Ngược tật: gia thêm Thường sơn, Thanh hao, Sài hồ,
Hoàng cầm
11
Thường sơn – Thảo quả
Công dụng Hóa thấp trọc, hòa giải biểu lý
Chủ trị Ngược tật
Liều dùng Thường sơn 5-10g

Thảo quả 6-10g
Kinh nghiệm Ngược tật: gia thêm Thanh hao, Tri mẫu, Sài hồ, Hoàng
cầm, Bán hạ
12
UMP
Hòa giải thiếu dương
13
Khái lược
• Tác dụng trị hội chứng Thiếu dương
14
Tiểu sài hồ thang
Thương hàn luận
Chủ trị Thiếu dương chứng, nhiệt nhập huyết thất
Biện chứng Thiếu dương chứng: hàn nhiệt vãng lai, ngực sườn trướng
đau, không muốn ăn, tâm phiền, buồn nôn, miệng đắng, họng
khô, rêu trắng, mạch huyền
Bệnh cơ Tà phạm thiếu dương, Đởm nhiệt phạm vị, vị thất hòa giáng
Công dụng Hòa giải thiếu dương
Dược vị Sài hồ 12g, Hoàng cầm 12g, Chích thảo 8g, Đại táo 4 quả,
Bán hạ 12g, Nhân sâm 12g, Sinh khương 12g
Cách dùng Sắc uống, ngày 1 tháng
15
16
Tiểu sài hồ thang
Gia giảm:
• Nhiệt làm thương âm: gia Sinh địa, Đơn bì
• Ứ huyết: gia Diên hồ sách, Đương quy, Đào nhân
• Có hàn: gia Nhục quế
• Có khí trệ: gia Hương phụ, Trần bì, Chỉ xác
17
UMP
Điều hòa can tỳ
18
Khái lược
• Dùng điều trị khi Can khí uất kết phạm Tỳ vị
19
Tiêu dao tán
Hòa tễ cục phương
Chủ trị Can uất, huyết hư, Tỳ nhược
Biện chứng Hông sườn đau, mệt mỏi, ăn ít, kinh nguyệt không đều, mạch
huyền hư
Bệnh cơ Can uất huyết hư, Tỳ nhược bất vận
Công dụng Sơ can giải uất, dưỡng huyết kiện tỳ

Dược vị Sài hồ, Đương quy, Bạch thược, Bạch linh, Bạch truật đều
40g, Chích thảo 20g
Cách dùng Tán bột, mỗi lần dùng 12g, sắc với gừng và Bạc hà
20
21
Tiêu dao tán
Gia giảm:
• Nếu Can có nhiệt: gia Đơn bì, Chi tử
• Nếu huyết hư nặng: gia Thục địa
• Hông sườn đau nhiều: gia Hương phụ
• Ăn kém: gia Hải phiêu tiêu, Đảng sâm
22
Tiêu dao tán
Ứng dụng lâm sàng:
• Viêm gan B: gia Bản lam căn, Bại tương thảo
• Viêm gan mạn: gia Tứ quân tử thang
• Viêm túi mật mạn
• Thống kinh: gia Ngải diệp, Quế chi, Hương phụ, Diên hồ sách.
Uống trước hành kinh 3-5 ngày
• Viêm xoang mũi: gia Huyền sâm, Mạch môn, Cúc hoa, Mạn
kinh tử, Bạch chỉ, Xuyên khung, Tân di hoa, Thương nhĩ tử,
Cát cánh, Cam thảo
23
Thống tả yếu phương
Cảnh Nhạc toàn thư
Chủ trị Tỳ hư Can vượng chi thống tả
Biện chứng Sôi bụng, đau bụng, tiêu chảy, sau đại tiện giảm đau, mạch
huyền
Bệnh cơ Thổ hư mộc thừa, Can Tỳ bất hòa, Tỳ thụ Can chế, thăng vận
thất thường
Công dụng Bổ Tỳ nhu Can, khứ thấp chỉ tả

Dược vị Bạch truật 120g, Phòng phong 80g, Bạch thược 80g, Trần bì
60g
Cách dùng Tán bột làm hoàn, mỗi lần dùng 6-12g, ngày uống 2-3 lần
24
25
Gia giảm:
• Tiêu phân lỏng: gia Xa tiền tử, Phục linh, Can khương
• Phân có mủ máu: gia Bạch đầu ông, Hoàng cầm
• Sốt: gia Hoàng liên, Hoàng cầm
• Mót rặn nhiều: gia Mộc hương, Binh lang
• Bụng đau: tăng Bạch thược, gia Thanh bì, Hương phụ
• Hông sườn đau: gia Xuyên luyện tử, Diên hồ sách, Quất lạc
• Nôn: gia Bán hạ, Trúc nhự
• Vàng da: gia Nhân trần, Uất kim
• Mệt mỏi: gia Lục khúc, Mạch nha
26
• Hội chứng ruột kích thích (IBS)
• Viêm đại tràng mạn
• Viêm túi mật mạn
27
UMP
Điều hòa trường vị
28
Khái lược
• Trị rối loạn công năng trường vị gây đau bụng, hàn nhiệt thác
tạp, buồn nôn, nôn, tiêu chảy
• Thường dùng các vị cay đắng, hàn nhiệt
29
Bán hạ tả tâm thang
Thương hàn luận
Chủ trị Hàn nhiệt thác tạp chi bĩ chứng
Biện chứng Vùng dưới tim đầy tức, nôn ói, tiêu chảy, rêu vàng nhờn
Bệnh cơ Trung khí hư nhược, hàn nhiệt thác tạp, thăng giáng thất
thường, khí cơ bĩ tắc
Công dụng Hàn nhiệt bình điều, tiêu bĩ tán kết

Dược vị Bán hạ 10g, Nhân sâm, Hoàng cầm, Can khương đều 12g,
Hoàng liên, Chích thảo đều 8g, Đại táo 4 quả
Cách dùng Sắc uống
30
31
Gia giảm:
• Cơ thể khỏe: bỏ Đảng sâm, Can khương
• Bụng đau, nôn nhiều: gia Tả kim hoàn (Hoàng liên, Ngô thù
du)
• Thực tích: bỏ Đảng sâm, Chích thảo, gia Chỉ thực, Đại hoàng
32
• Xuất huyết tiêu hóa: gia Ngẫu tiết, Bạch cập, Hoa nhụy thạch
• Viêm ruột cấp: tăng liều Hoàng liên, gia Chỉ xác, Mộc hương,
Cát căn, Sinh khương
• Viêm đại tràng mạn
• Viêm dạ dày
• Thai nghén: gia Hoàng cầm, Hoàng liên, Can khương, Bán hạ,
Sa sâm
33
UMP
Tóm lược
34
Hòa giải thiếu dương
Bài thuốc Giống nhau Khác nhau
Tiểu sài hồ thang Hòa giải thiếu dương Bài thuốc chính cho thiếu
dương chứng: bổ khí
Sài hồ quế chi thang Trị thái dương và thiếu dương
chứng: trừ tà cả hai kinh
Sài linh thang Trị thiếu dương chứng kiêm
thấp trệ: trừ thấp, hóa đàm
Sài hãm thang Trị thiếu dương chứng kiêm
đàm: trừ đàm, hành khí ở ngực
Hao cầm thanh đởm thang Trừ thấp nhiệt ở Đởm: trừ thấp
hóa đàm
Sài hồ đạt nguyên ẩm Trừ đàm thấp tắc trở mộ
nguyên
35
Điều hòa Can Tỳ
Tứ nghịch tán Sơ can lý khí Hành dương khí để trị thiếu âm chứng
kèm lạnh tay chân
Sài hồ sơ can tán Thiên về hành khí
Sơ can thang Thiên về hoạt huyết
Sài hồ thanh can thang Thanh nhiệt Can Đởm, kinh Tam tiêu
Ích can tán Thanh Can nhiệt, dưỡng Can huyết
Tiêu dao tán Sơ can giải uất, Trị Can khí uất
kiện tỳ, dưỡng
Gia vị tiêu dao tán huyết Trị Can khí uất hóa hỏa
Thống tả yếu phương Điều can, bổ tỳ Trừ thấp chỉ tả
36
Điều hòa trường vị
Bán hạ tả tâm thang Trừ căng trướng Trừ hàn nhiệt nội kết
thượng vị
Sinh khương tả tâm thang Trừ thấp nhiệt nội kết
Cam thảo tả tâm thang Bổ Vị hư
Hoàng liên thang Điều lý hàn nhiệt Trị nhiệt ở thượng tiêu, trung tiêu
(ngực và Vị)
37
CÁM ƠN SỰ CHÚ Ý LẮNG NGHE
However, whether we are heading at the right direction is more
important than how far we have gone
38

Thuốc Hòa Giải - ThS. Võ Thanh Phong

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Thuốc Hòa Giải - ThS. Võ Thanh Phong

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UMP

University of Medicine and Pharmacy

ThS. Võ Thanh Phong

Faculty of Traditional Medicine

Faculty of Traditional Medicine

Nguyên tắc lập phương

Faculty of Traditional Medicine

Chủ trị Ngoại cảm phong hàn biểu hư chứng

Liều dùng Bạch thược 6-10g

Kinh nghiệm Tý chứng hàn nặng, gia thêm Phụ tử

Chủ trị Hàn nhiệt vãng lai

Liều dùng Bạch thược 10-15g

Chủ trị Thiếu dương chứng

Liều dùng Sài hồ 5-10g

Chủ trị Tà ở thiếu dươnf dùng nhầm phép hạ thành chứng bĩ

Liều dùng Hoàng cầm 6-10g

Kinh nghiệm Ứng dụng trong viêm dạ dày

Công dụng Hòa giải biểu lý, trừ ngược tật

Chủ trị Hàn nhiệt vãng lai

Liều dùng Tri mẫu 10-12g

Công dụng Hóa thấp trọc, hòa giải biểu lý

Chủ trị Ngược tật

Liều dùng Thường sơn 5-10g

Hòa giải thiếu dương

Faculty of Traditional Medicine

Cách dùng Sắc uống, ngày 1 tháng

Điều hòa can tỳ

Faculty of Traditional Medicine

Công dụng Sơ can giải uất, dưỡng huyết kiện tỳ

Công dụng Bổ Tỳ nhu Can, khứ thấp chỉ tả

Điều hòa trường vị

Faculty of Traditional Medicine

Công dụng Hàn nhiệt bình điều, tiêu bĩ tán kết

Cách dùng Sắc uống

Faculty of Traditional Medicine

Sơ can thang Thiên về hoạt huyết

Ích can tán Thanh Can nhiệt, dưỡng Can huyết

Thống tả yếu phương Điều can, bổ tỳ Trừ thấp chỉ tả

Cam thảo tả tâm thang Bổ Vị hư

You might also like