SƠN DƯỢC TIÊU KHÁT ẨM

Học phần : Thực tập DCT 2

SV thực hiện : TRẦN HỮU HÙNG
 THÀNH PHẦN
SINH KỲ(16g) SƠN DƯỢC(20g) SINH ĐỊA(16g)

THIÊN HOA PHẤN(12g) MẠCH MÔN(12g)

 I .Nguồn gốc-tác dụng

• Bài cổ phương : “Tiêu khát phương “ là danh y Chu

Đan Khê (1281-1358)
• Sơn dược tiêu khát ẩm là bài thuốc dùng trong điều
trị chứng Tiêu khát (đái tháo đường) trong dong y.
Đây là bài thuốc hay, có tác dụng thanh nhiệt, sinh
tân, tư âm, bổ huyết, thích hợp với các thể bệnh đái
tháo đường có vị âm hư, thận âm hư, tân dịch khuy
tổn.
II .Thành phần bài thuốc

• Vị thuốc : sinh kỳ
• Bp dùng : rễ
• Tính vị : vị ngọt,tính ấm
• Quy kinh : phế và tỳ
• Công năng chủ trị : +) bổ khí trung tiêu đối với tran
thái suy nhược cơ thể
+)trừ tiêu khát,sinh tân,ích huyết,cố biểu liễu hãn,giải
độc trừ mủ…
 II .Thành phần bài thuốc

• Vị thuốc : sơn dược

• Bp dùng : rễ củ đã chế biến của hoài sơn
• Tính vị : vị ngọt ,tính bình
• Quy kinh : tỳ ,vị ,phế ,thận
• Công năng chủ trị : + Kiện tỳ vị, ích tâm phế, bổ thận,
chỉ tả lỵ.
• +Khí hư, suy nhược, tỳ hư, đi lỏng lâu ngày, viêm thận
mạn tính, di tinh, đái dầm, bạch đới, tiêu khát…
II .Thành phần bài thuốc

• Vị thuốc : sinh địa

• Bp dùng : rễ của cây sinh địa hoàng
• Tính vị : vị đắng,tính hàn
• Quy kinh: 3 kinh tâm,can,thận
• Công năng chủ trị :+) thanh nhiệt lương huyết
• +) dưỡng âm ,sinh tân dịch,chỉ khát
 II .Thành phần bài thuốc

• Vị thuốc : thiên hoa phấn

• Bp dùng : rễ của cây qua lâu
• Tính vị : vị đắng ,hơi ngọt,tính hàn
• Quy kinh: 2 kinh phế ,vị
• Công năng chủ trị : +) nhuận táo,chỉ khát,sinh tân
dịch,giảm đau, giải độc
• +) Dược liệu được dùng chữa các chứng nóng sốt, lở
ngứa, viêm tấy, hoàng đản, miệng khô khát, mụn nhọt, ho
khan do phế nhiệt.
 II .Thành phần bài thuốc

• Vị thuốc :mạch môn

• Bp dùng : rễ củ cây mạch môn đông
• Tính vị : vị ngọt,hơi đắng mang tính hàn
• Quy kinh : 3 kinh tâm,phế,vị
• Công năng chủ trị :dưỡng vị sinh tân, nhuận phế thanh
tâm. Chủ trị: Phế nhiệt do âm hư, ho khan, ho lao, tân
dịch thương tổn, tâm phiền mất ngủ, tiêu khát, táo
bón.
 III. Phân tích bài thuốc

Vị thuốc Tác dụng Vai trò

Sơn dược Ích khí dưỡng âm,nhuận phế sinh tân chỉ khát Quân
Sinh kỳ trừ tiêu khát,sinh tân,ích huyết,cố biểu liễu hãn,giải Thần
độc trừ mủ…
Sinh địa Thanh nhiệt lương huyết,dưỡng âm, sinh tân chỉ Thần
khát
Thiên hoa phấn Nhuận táo chỉ khát,sinh tân dịch giải độc Tá
Mạch môn dưỡng vị sinh tân, nhuận phế thanh tâm. Phế nhiệt Tá
do âm hư, ho khan, ho lao, tân dịch thương tổn,
tâm phiền mất ngủ, tiêu khát, táo bón.
 IV. Cách dùng

• Tất cả làm thang

• Sắc uống ngày một thang
• Có thể chỉ dùng 100g sơn dược dùng để nấu
cháo ăn hàng ngày để trị bệnh tiểu đường, suy
nhược…
 V. Các phương thuốc liên quan
• Bài thuốc chữa tiểu đường typ1
-bài thuốc trị bá địa hoàng hoàn
Vị thuốc Tác dụng Vai trò
Sinh địa ( 20g) Bổ can thận Quân
Hoài sơn (12g) Sinh tân chỉ khát Thần
Sơn thù (10g) Thanh tả can hỏa Tá
Đơn bì (12g) Tư thận,tả hỏa Tá
Phục linh (12g) Thẩm thấp hòa tỳ Thần
Trạch tả (12g) Thanh tả nhiệt Thần
Tri mẫu (12g) Thanh tả nhiệt hỏa Quân
Hoàng bá (12g) Thanh tả nhiệt hỏa Quân
Mạch môn (12g) Bổ phế,dưỡng vị ,sinh tân Thần
Ngũ vị tử (14g) Liễm phế tư thận,sinh tân Tá
liễm
Sa sâm (12g) Dưỡng vị, sinh tân Tá
 Các phương thuốc liên quan

• Bài thuốc chữa tiểu đường 2

• Gia vị gồm
Vị thuốc Tác dụng Vai trò
Sinh địa (40g) Tư âm giáng hỏa ,lươn Quân
huyết,sinh tân,nhuận
táo
Thạch cao ( 40g) Thanh nhiệt lương Thần
huyết
Hoàng liên (16g) Thanh nhiệt tả hỏa tá

• Tác dụng: dưỡng âm thanh nhiệt

 Tài liệu tham khảo

1. Bộ Y tế (2018), Dược điển Việt Nam V, NXB Y học

2. Bộ Y tế (2009), Phương tễ học, NXB Y học
3. Bộ Y tế (2005), Dược học cổ truyền, NXB Y học
4. http://dongythoxuanduong.com.vn/kho-bau-duoc-lie
u/bai-thuoc-dan-gian/tieu-khat-phuong-tri-benh-tieu
-duong.html