KOMPAN
Pilipino ngunit hindi rin ito
KASAYSAYAN NG WIKANG PAMBANSA
→ Bago pa dumating ang mga mananakop
mayroon nang paraan sa pagsulat ang
mga katutubo noon na tinatawag na
baybayin.
PANAHON NG KOLONIYALISMONG KASTILA
⇢ Pinalitan ang baybayin ng
Romanisadong Alpabeto
⇢ Mga Dahilan kung bakit hindi
nagkaroon ng isang wika ang
pilipinas ayon sa Artikulo nina
Pamela Constantino, Lydia
Gonzales at Jesus Fer Ramos na
ang sitwasyong pangwika sa
pilipinas:
1. Pisikal na katangian ng
pilipinas
2. Maraming relihiyon ang
umusbong sa bansa bago
dumating ang mga
kastila.
3. Ag pagpapangkat-
pangkat o tribalismo.
⇢ God, Glory, at Gold (tatlong
motibo ng espanya
⇢ dahilan ng pag aaral ng mga
kastila sa wikang katutubo:
1. MApanatili ang
pamahalaan
2. Mapigil ang pagkakaroon
ng kaalaman ng mga
pilipino
3. Hindi mahihikayat ang
anumang pag-aalsa
4. Mapanatili ang mataas
na pagtingin (Frei, 1959)
⇢ Doctrina Christiana (1593) -
kauna unahang lat sa bansa na
naglalaman ng mga dasal na
itinuro ng mga kastila, mga
sakramento, mga utos ng
simbahan at pananampalatayang
katoliko.
⇢ Ika-2 ng Marso 1634, ipinag-utos
muli ng Haring Felipe II ang
pagtuturo ng Espanyol sa mga
1
naisakatuparan dahil sa mga
prayle.
⇢ Dahil dito, naglabas ng isang
decreto si Carlos II na nag-uulit
ng batas ni Haring Felipe II na
gamitin ang Espanyol sa mga
paaralan noong ika-29 ng
Disyembre 1634 ngunit hindi rin
ito natupad.
PANAHON NG REBOLUSYONG PILIPINO
ANG WIKANG TAGALOG SA PANAHON NG
HIMAGSIKANG PILIPINO
⇢ Nabuo ang propagandista noong
1872 bilang simula ng
paghihimagsik at pagkagising ng
diwang nasyonalismo ng mga
pilipino (GOMBURZA paring
martir)
⇢ Wikang tagalog ang ginagamit
ng mga katipunero sa mga
opisyal na kasulatan at kautusan.
⇢ Sa panahong ito, nabuo ang
paghahangad ng pagkakaroon ng
wikang pangkalahatan mula sa
wikang katutubo
⇢ Itinatag ang kilusang
propaganda
⇢ La Solidaridad - naglalaman ito
ng mga artikulo sa wikang
espanyol na naghahangad ng
reporma para sa pilipinas
⇢ Tagalog ang wikang ginamit sa
pahayagang kalayaan (1896)
⇢ institusyong propesyonal na
biak-na-bato noong 1897,
tagalog ang opisyal na wika.
⇢ Bumalik muli pansamantala ang
wika kastila bilang wikang
opisyal na nakasaad sa Malolos
Constitution noong Enero 21,
1899.
PANAHON NG MGA AMERIKANO
⇢ Nagsimula noong 1899 nang
malapit sa Amerika ang
pamamahala sa pilipinas ayon sa
 kasunduang kastila-amerikano
na nilagdaan sa paris noong
Disyembre 10, 1898
⇢ Ingles at Espanyol ang dalawang
ginagamit na wika bago
manakop ang kautusan at
proklamasyon
⇢ Ingles ang tanging wikang
panturo ayon sa komisyong
Schurman noong Marso 4, 1899
⇢ “BATAS WATAWAT” -
nagbabawal sa pagwagayway ng
bandila ng pilipinas
⇢ “BATAS SEDISYON” -
nagbabawal sa pagsulat ng mga
akdang makabayan at paglaban
sa pamahalaang amerikano
PANAHON NG MGA HAPON
⇢ GRUPONG PURISTA - sila ang
mga nagnanais na gawing
tagalog na mismo ang wikang
pambansa at hindi batayan
lamang.
⇢ Sa panahong ito itinaguyod ang
tagalog bilang pambansang wika.
⇢ Itinuro ang nihonggo at tagalog
sa mga paaralan at naging
opisyal na wikang sa panahong
ito
⇢ “gintong panahon ng tagalog” at
“Gintong panahon ng panitikan”
dahil naging masigla ang
paggamit ng wikang tagalog sa
komunikasyong at panitikan
⇢ Bumuo ng komisyon na
naghahanda sa Saligang Batas na
nagtatadhana sa tagalog bilang
wikang pambansa
⇢ Artikulo IX, Seksyon 2 ng
konstitusyon ng 1943 - ang
pamahalaan ay magsasagawa ng
mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at
pagpapalaganap ng tagalog
bilang pambansang wika.
PANAHON NG PAGSASARILI
⇢ (Marso 24, 1943) pinagtibay ni
Pangulong Franklin D. Roosevelt
ng Estados Unidos ang batas
Tydings-Mcduffie na
nagatadhang pagkalooban ng
2
kalayaan ang pilipinas matapos
ang sampung taong pag-iral ng
pamahalaang komonwelt
⇢ (Pebrero 8, 1935) pinagtibay ng
Pambansang Asamblea ang
Konstitusyon ng Pilipinas na
niratipika ng sambayang noong
Mayo 14, 1935.
⇢ Seksyon 3, Artikulo XIII- ang
pambansang asamblea ay
gagawa ng hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay
ng isang pangkalahatang
pambansang wika ayon sa
umiiral na katutubong wika.
⇢ Wenceslao Q. Vinzons -
nanguna sa paggawa ng
resolusyon “ ang kongreso y
gagawa ng mga hakbag tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay g
isang wikang pambansa batay sa
umiiral na katutubong wika
⇢ Style Committee - nagbigay ng
huling pasya sa borador ng
konstitusyon.Binago nito a
resolusyon at naging probisyon
to sa Seksyon 3, artikulo XIV ng
konstitusyon ng 1935.
⇢ unang pagpapatupad ng
probisyon ukol sa pambansang
wika (noong pangulo ng bansa si
Manuel L. Quezon)
⇢ (Oktubre 27, 1937)
pagpapahiwatig sa pagtatag ng
Surian ng Wikang pambansa
⇢ Nobyembre 13, 1936, pinagtibay
ng Kongreso ang Batas
Komonwelt Blg 184, na nagtatag
sa SWP. Tungkulin ng SWP:
1. gumawa ng pag aaral sa
pangkalahatang wika sa
pilipinas
2. magpaunlad at
magpatibay ng isang
wikang panlahat na
Wikang Pambansa batay
sa umiiral na katutubong
wika; at
3. bigyang-halaga ang
wikang pinakamaunlad
ayon sa balangkas,
mekanismo at panitikang
tinatanggap.
⇢ Enero 12, 1937, hinirang ang mga
kagawad ng SWP alinsunod sa
Seksyon 1, Batas Komonwelt 185.
1.Jaime C. De Veyra (Samar-
Leyte) - Pangulo
2.Santiago A. Fonacier (Ilokano)
- Kagawad
3.Filemon Sotto (Cebuano) -
Kagawad
4.Casimiro F. Perfecto (Bikol) -
Kagawad
5.Felix S. Salas Rodriguez
(Panay) - Kagawad
6.Hadji Buto (Moro) - Kagawad
7.Cecilio Lopez (Tagalog) -
Kagawad
⇢ Nobyembre 7, 1937, inilabas ng
SWP ang resolusyon na Tagalog
ang gawing batayan ng
pambansang wika. (Batas
Komonwelt 184)
⇢ Disyembre 30, 1937, lumabas ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg.
134 na nagpapatibay sa Tagalog
bilang batayan ng Pambansang
Wika.
⇢ Naging mabisa ito pagkaraan ng
dalawang taon matapos
maihanda at maipalimbag ang
gramatika at diksyonaryo ng
Wikang Pambansa sa pagitan ng
1938 at 1940.
⇢ Hunyo 18, 1938, sa batas
Komonwelt 184, sinusugan ng
Batas Komonwelt Blg. 333 ang
SWP ay mapapasailalim sa
tuwirang pamamahala ng
Pangulo ng bansa.
⇢ Abril 1, 1940, inilabas ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg.
263. Ipinag-uutos nito ang:
1. pagpapalimbag ng
Tagalog-English
Vocabulary at isang aklat
sa gramatika na
pinamagatang Ang
Balarila ng Wikang
Pambansa ni Lope K.
Santos; at
2. pagtuturo ng wikang
pambansa simula Hunyo
3
19, 1940 sa mga
paaralang
publiko at pribado sa buong
kapuluan.
⇢ Hunyo 4, 1946, ipinatupad ang
Batas Komonwelt Blg. 570 na
⇢ nagtatakdang wikang opisyal na
ang pambansang wika.
⇢ Marso 6, 1954, nilagdaan ni
Pangulong Ramon Magsaysay
ang Proklamasyon Blg. 12 para sa
pagdiriwang ng Linggo ng
Wikang Pambansa simula Marso
29 - Abril 4 taon-taon.
⇢ Setyembre 1955, sinusugan ng
Proklamasyon Blg. 186 ang
paglilipat ng Linggo ngWika sa
Agosto 13 hanggangg 19 bilang
paggunit sa kaarawan ng Ama ng
Wikang Pambansa.
⇢ 1959, inilabas ni Kalihim Jose F.
Romero ng Kagawaran ng
Pagtuturo ang Kautusang
Pangkagawaran Blg. 7 na
nagtatakdang “Kailanma’t
tutukuyin ang Wikang
Pambansa, ito ay tatawaging
Pilipino”
⇢ Oktubre 24, 1967, nilagdaan ni
Pangulong Ferdinand Marcos
ang Kautusang Tagapagpaganap
Blg. 96 na nag-uutos sa lahat ng
gusali, edipisyo at tanggapan ng
pamahalaan ay nakasulat sa
Pilipino.
⇢ Marso 27, 1968, Memorandum
Sirkular Blg. 96 lahat ng
letterhead ng mga tanggapan,
kagawaran at sangay ng
pamahalaan ay nakasulat sa
Pilipino at may katumbas na
Ingles.
⇢ 1970, naging wikang panturo ang
Pilipino sa antas ng elementarya
sa bisa ng Resolusyon Blg. 70
⇢ Resolusyon Blg. 73-7 ng
Pambansang Lupon ng
Edukasyon, isinama na ang
Ingles at Pilipino sa kurikulum
mula elementarya hanggang
kolehiyo.
⇢ 1974, sinumulan ang patakarang
bilingguwal sa bansa.
 ⇢ 1978, Kautusan Pangministri ng pambansang wika na tatawaging Filipino. Ngunit
Kagawaran ng Edukasyon ang hindi opisyal na
pagkakaroon ng anim na unit ng ginamit ang salitang Filipino bilang pambansang
Filipino sa lahat ng kurso sa wika.
kolehiyo, maliban sa kursong
pangedukasyon na dapat ay 12
yunit. ORTOGRAPIYANG PAMBANSA
⇢ Marso 12, 1987, Order ➔ Ang kasaysayan ng ortograpiya ng
Pangkagawaran Blg. 22 s. 1987, wikang Filipino ay maaaring ugatin mula
gagamitin ang Filipino sa sa sinaunang
pagtukoy sa wikang pambansan ➔ panahong gumagamit ang mga Filipino
ng Pilipinas. ng katutubong paraan ng pagsulat na
Seksiyon 6, Artikulo XIV ng Konstitusyon ng tinatawag na
1987 na ang ➔ baybáyin. Sa ulat ng mga misyonerong
wikang Filipino ang:
Espanyol, nadatnan niláng 100
1.wikang pambansa ng Pilipinas;
porsiyentong letrado
2.dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa
➔ ang mga Tagalog at marunong sumulat
umiiral ng
at bumása sa baybáyin ang matanda’t
mga wika ng Pilipinas at sa iba pang wika; at
3.dapat magsagawa ng mga hakbangin ang kabataan, laláki
pamahalaan ➔ man o babae. Dahil sa pangyayaring ito,
upang ibunsod at puspusang itaguyod ang kailangan niláng ilimbag ang unang aklat
paggamit ng sa Filipinas,
Filipino. ➔ ang Doctrina Christiana (1593), nang
Tagalog-ang katutubong wikang pinagbatayan may bersiyon ng mga dasal at tuntuning
ng Kristiyano sa
pambansang wika ng Pilipinas(1935) ➔ paraang baybáyin. Sa gayon, ang libro ay
- Pilipino-ang unang itinawag sa binubuo ng mga tekstong Espanyol at
pambansang wika may salin sa
ng Pilipinas ayon sa Kautusang Pangkagawaran ➔ Tagalog, nakalimbag ang tekstong
na Espanyol at Tagalog sa alpabetong
nilagdaan ni Kalihim Jose F. Romero ng Romano ngunit inilimbag
Kagawaran ➔ din ang tekstong salin sa baybáyin.
ng Pagtuturo noong 1959. Nakahudyat na rin sa libro ang
- Filipino-ang kasalukuyang pambansang isinagawang Romanisasyon
wika ng ➔ ng palatitikang Filipino sa buong
Pilipinas, lingua franca ng mga Pilipino, at isa sa panahon ng kolonyalismong Espanyol
mga opisyal na wika sa Pilipinas kasama ang ➔ Ang baybayin ay binubuo ng 17 (SVT)
Ingles simbolo na kumakatawan sa mga titik: 14
(1987)
katinig at 3 patinig

TANDAAN: Iba ang wikang opisyal sa

pambansang wika. Noong
1987 lamang ginawang pambansang wika ang
Filipino. Bago ito,
ang pambansang wika ay walang pangalan,
sinabi lamang sa
Konstitusyon ng 1935 na ang pambansang wika
ay batay sa
Tagalog. Sa Konstitusyon ng 1973, sinabi naman
na ang
Kongreso ay magsasagawa ng mga hakbang
upang makabuo ng

4

➔ Noong nakadestiyero si Jose Rizal sa
Dapitan, sinulat niya ang Estudios sobre
la lengua
➔ tagala na nailathala noong 1899. Kasáma
sa mga panukala niyang reporma sa
ortograpiyang
➔ Tagalog ang alpabetong may limang
patinig at labinlimang katinig. Ang mga
titik na ito ang
➔ naging batayan ng abakada na binuo ni
Lope K. Santos nang kaniyang sulatin
ang Balarila
➔ (nalathala, 1940). Idinagdag sa orihinal
na mga titik ng baybáyin ang katinig na
R at ginawang
➔ lima ang patinig: A, E, I, O, U kayâ
dalawampu (20) ang mga titik ng
lumaganap na abakada
➔ hanggang sa panahong tinatawag ang
Wikang Pambansa na wikang Pilipino.
Nakahanay ang
➔ mga ito sa sumusunod na paraan: A, B,
K, D, E, G, H, I, L, M, N, NG, O, P, R, S, T,
U, W, Y.
➔ Sa pagbása ng mga titik, ang mga katinig
ay binibigkas nang may kasámang
patinig na A, gaya
➔ ng sumusunod: /A/, /Ba/, /Ka/, /Da/,
/E/, /Ga/, /Ha/, /I/, /La/, /Ma/,
/Na/, /Nga/, /O/, /Pa/, /Ra/,
/Sa/, /Ta/, /U/, /Wa/, /Ya/.
● Sa pangkalahatan, natutupad pa rin ang
payak na tuntuning “Kung ano ang
bigkas, syang sulat” sa pagbaybay na
pagsulat
● GAMIT NG WALONG BAGONG TITIK-
isang radikal na pagbabago sa
pagbaybay na pasulat ang paggamit ng
walong bagong titik: C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z.
Pangunahing gamit ng mga ito ay ang
pagpapanatili ng mga kahawig na tunog
sa pagsulat ng mga salita mula sa mga
katutubong wika ng Filipinas. Ang mga
titik na F, J, V at Z ay napaka importante
upang maigalang ang mga kahawig na
tunog sa mga katutubong wika
● (BASTA SPELLING LIKE IFUGAW AND
IPUGAW”
PAGGAMIT NG “NG” AT “NANG”
● Ang ng ay ginagamit bilang pang-ukol
(preposition) sa pagpapahayag ng pag-
aari. ng unang pangngalan na binanggit.
for people, characters, or animals).
Maaaring gamitin ang ng sa ganitong
paraan.

PAGBAYBAY NA PASALITA
● Isa isang binibigkas ang sa maayos na
pagkakasunod-sunod ang mga letrang
bumubuo sa isang salita, pantig,
akronim, daglat, inisyals, simbolong
pang-agham
● Parang nagtuturo ng bata

MERALCO (Manila Kapital em, kapital i,

Electric Company) kapital ar……

CAR (Cordillera Kapital si, kapital ey,

Administrative kapital ar
Region)

PAGBAYBAY NA PAGSULAT