III.

Lý thuyết “ Số nhân đầu tư”

Số nhân đầu tư thể hiện mối quan hệ giữa gia tăng đầu tư với gia tăng thu nhập. Nó
chỉ ra sự gia tăng đầu tư sẽ kéo theo sự gia tăng thu nhập lên bao nhiêu. “ Nó cho
chúng ta biết rằng khi có một lượng thêm về đầu tư tổng hợp, thì thu nhập sẽ tăng
thêm một lượng bằng k lần mức giá gia tăng đầu tư” ( Lý thuyết tổng quát về việc
làm, lãi suất và tiền tệ, Nxb.GD, 1994,tr.156).

Ta có:
ΔY
k = ΔI
Từ đó, ta có: thay đổi về thu nhập = số nhân x thay đổi về đầu tư:
Δ Y =k . Δ I
Xác định trị số k như sau: theo Keynes thu thập được chia thành tiêu dùng và
tiết kiệm, đồng thời thu nhập cũng có thể chia thành tiêu dùng và đầu tư.
Như vậy:
Thu nhập = tiêu dùng + tiết kiệm: Y = C + S,
Thu nhập = tiêu dùng + đầu tư: Y = C + I.
Từ đó:
Tiết kiệm= đầu tư S = I,
Nếu xét phương diện cận biên thì: ΔY = ΔC + Δ S = Δ C + ΔI.
Suy ra Δ I = Δ S= Δ Y - Δ C,
ΔY
ΔY ΔY ΔY
Nên: k = Δ I = ΔY− ΔC = ΔY ΔC '
−
ΔY ΔY

1
1
Như vậy trị số k sẽ là: k = Δ C hay =
1− 1−MPC
ΔY
Qua sự phân tích trên, ta thấy khuynh hướng tiêu dùng cận biên có vai trò quan trọng
trong số nhân và đến lượt mình số nhân làm khuếch đại thu nhập khi có sự gia tăng
đầu tư. Khuynh hướng tiêu dùng cận biên càng tăng thì số nhân đầu tư càng lớn, do đó
độ khuếch đại của gia tăng đầu tư đối với thu nhập, sản lượng và công ăn việc làm
càng lớn thì ngược lại, khuynh hướng tiết kiệm cận biên càng tăng thì rò rỉ trong chi
tiêu càng lớn nên số nhân càng nhỏ, do đó, độ khuếch đại thu nhập, sản lượng, công
ăn việc làm của gia tăng đầu tư càng nhỏ.

Theo Keynes, mỗi sự gia tăng đầu tư đều kéo theo cầu bổ sung về công nhân và tư
liệu sản xuất, có nghĩa là việc làm gia tăng, thu nhập gia tăng. Thu nhập gia tăng sẽ là
tiền đề cho đầu tư mới. Như vậy, số nhân có tác động dây chuyền, nó khuyếch đại thu
nhập tăng lên.
Ở đây, cần chú ý là Keynes sử dụng khái niệm số nhân để chứng minh những hậu quả
tích cực của một chính sách đầu tư của nhà nước vào các công trình công cộng để giải
quyết việc làm. Ví dụ: nhà nước đầu tư 2 tỷ xây một cảng biển. Giả sử khuynh hướng
1
tiêu dùng cận biên trong xã hội là 0.75 thì số nhân là: k = = 4. Lúc này thu
1−0.75
nhập trong xã hội sẽ khuếch đại lên 8 tỷ ( R= 4 x 2 = 8 tỷ).