15/01/2022

 Chương 1. Nhập môn kinh tế học vĩ mô

 Chương 2. Hạch toán tổng sản phẩm trong
nước
 Chương 3. Tổng cầu và sản lượng cân bằng
 Chương 4. Chính sách tài khóa
 Chương 5. Tiền tệ và chính sách tiền tệ
 Chương 6. Mô hình IS – LM
 Chương 7. Kinh tế vĩ mô trong nền kinh tế mở
 Chương 8. Lạm phát và thất nghiệp
15/01/2022 1 15/01/2022 2

 Trần Nguyễn Ngọc Anh Thư, “Hướng dẫn tự

học Kinh tế vĩ mô”, Lưu hành nội bộ. I. Sự ra đời và phát triển kinh tế học vĩ mô
 David Begg, Stanley Fisher, Rudiger II. Mục tiêu của kinh tế vĩ mô
Dornbusch (2009), Kinh tế học vĩ mô, Nhóm III. Công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô
giảng viên Đại học Kinh tế Quốc dân dịch, IV. Tổng cung và tổng cầu
Nhà xuất bản Thống kê.
 N. Gregory Mankiw (2014), Nguyên lý kinh tế
học, Dịch thuật: Khoa Kinh tế, Trường Đại
học Kinh tế TP. HCM, © 2014 Cengage
Learning Asia Pte Ltd.
15/01/2022 3 15/01/2022 4

1

 Kinh tế vĩ mô là một trong hai bộ phận của
kinh tế học, nghiên cứu cách thức xã hội quản
lý nguồn lực khan hiếm
 Xuất phát từ trường phái kinh tế trọng thương
(TK 16 – 17), cố vấn các chính sách ngoại
thương
 Đầu TK18, trường phái trọng nông đề cập đến
việc hạch toán sản lượng quốc gia
15/01/2022
 Trường phái cổ điển (cuối TK 18) cho rằng
nền kinh tế luôn có khả năng tự điều chỉnh,
tổng cung luôn ở mức sản lượng tiềm năng,
không có khủng hoảng kinh tế. Đại diện
trường phái A. Smith, D. Ricardo, J.S. Mill…
 J.M.Keynes (1936) tách kinh tế vĩ mô thành
môn khoa học độc lập với “Lý thuyết tổng quát
về việc làm, lãi suất và tiền tệ” đề cập một số
khái niệm mới như chi tiêu hộ gia đình, đầu tư,
chi tiêu chính phủ, tổng chi tiêu,… làm nền
tảng cho nền kinh tế hỗn hợp.
15/01/2022
15/01/2022
 Adam Smith (1776), Nghiên cứu về bản chất và
nguồn gốc giàu có của các quốc gia, xem kinh tế
học là một môn khoa học
 J.M.Keynes (1936), Lý thuyết tổng quát về
việc làm, lãi suất và tiền tệ, xuất hiện thuật
ngữ kinh tế học vĩ mô (macroeconomics). Tác
phẩm ra đời gợi ý biện pháp giải quyết vấn đề
suy thoái của các nước tư bản (1929 – 1933)
 Sự ra đời các lý thuyết hoàn thiện dần nội
dung khoa học của kinh tế học vĩ mô.
5 15/01/2022 6
 Sản lượng quốc gia (Y): Là giá trị toàn bộ sản
lượng cuối cùng mà một quốc gia có thể tạo ra
trong một thời gian nhất định.
 Sản lượng quốc gia tiềm năng (Yp): Là mức
sản lượng tối đa mà nền kinh tế có thể đạt
được khi sử dụng hết nguồn lực một cách hợp
lý, tương ứng với tỷ lệ thất nghiệp tự nhiên và
tỷ lệ lạm phát vừa phải.
7 15/01/2022 8
2
 15/01/2022

Ở mức sản lượng tiềm năng:  Sản lượng tiềm năng không phụ thuộc vào
 Không phải là mức sản lượng tối đa mà nền mức giá mà chỉ phụ thuộc vào các nguồn lực
nền kinh tế có thể đạt được kinh tế nên đường sản lượng tiềm năng song
 Vẫn còn thất nghiệp (thất nghiệp tự nhiên) song với trục giá
 Có xu hướng tăng theo thời gian vì theo thời P
gian các nguồn lực có xu hướng gia tăng.
Hình 1.1. Đồ thị sản
 Mục tiêu của kinh tế là sản lượng quốc gia
lượng tiềm năng
thực đạt mức ngang bằng/gần với mức sản
lượng tiềm năng.
YP Y
15/01/2022 9 15/01/2022 10

 Thất nghiệp là tình trạng không có việc làm  Thất nghiệp tạm thời hay dai dẳng/cọ xát: Thất
của người trong độ tuổi lao động có đăng ký nghiệp tối thiểu không thể loại trừ trong xã hội.
tìm việc và sẵn sàng làm việc.  Thất nghiệp cơ cấu: Thất nghiệp do nền kinh tế
chuyển đổi cơ cấu.
Số người thất nghiệp  Thất nghiệp chu kỳ (Thất nghiệp bắt buộc): Thất
Tỷ lệ thất nghiệp = x100 nghiệp do nền kinh tế suy thoái hay trì trệ.
Lực lượng lao động
 Khi chỉ tồn tại thất nghiệp tạm thời/và thất nghiệp
cơ cấu thì nền kinh tế đang trong tình trạng thất
 Lực lượng lao động = Số người có việc làm + nghiệp tự nhiên hay toàn dụng nhân công.
số người thất nghiệp.
15/01/2022 11 15/01/2022 12

3

 Lạm phát (R): Là tỷ lệ phần trăm tăng của chỉ
số giá năm đó so với năm trước.
: Chỉ số giá năm t.
: Chỉ số giá năm (t – 1).
Ví dụ: Chỉ số giá năm 2020 là 125%, chỉ số giá năm
2019 là 112,5% thì tỷ lệ lạm phát năm 2020:
15/01/2022 13 15/01/2022
 Cán cân thanh toán: Là bảng ghi chép một cách
có hệ thống các giao dịch của một nước đối với
các nước còn lại.
 Cán cân thanh toán cân bằng: Khi lượng ngoại tệ
đi vào trong nước bằng lượng ngoại tệ đi ra.
 Cán cân thanh toán thặng dư: Khi lượng ngoại tệ
đi vào trong nước lớn hơn lượng ngoại tệ đi ra.
 Cán cân thanh toán thâm hụt: Khi lượng ngoại tệ
đi vào trong nước nhỏ hơn lượng ngoại tệ đi ra.
15/01/2022 15 15/01/2022
15/01/2022
 Phân loại:
 Lạm phát vừa phải (lạm phát một con số):
Khi tỷ lệ lạm phát dừng lại ở hàng đơn vị.
 Lạm phát phi mã: Khi tỷ lệ lạm phát từ 10%
đến dưới 1000%/năm.
 Siêu lạm phát: Khi tỷ lệ lạm phát lớn hơn
1000%/năm.
14
 Chính sách tài khóa: chính phủ tăng chi tiêu hay
cắt giảm thuế suất nhằm tăng sản lượng, giảm thất
nghiệp và ngược lại.
 Chính sách tiền tệ: tác động đến cung tiền và lãi
suất.
 Chính sách ngoại thương: tác động đến cán cân
thương mại và cán cân thanh toán thông qua tỷ
giá hối đoái, thuế xuất nhập khẩu, hạn ngạch…
 Chính sách thu nhập: tác động đến giá cả và
chính sách tiền lương.
16
4
 15/01/2022

1.1. Khái niệm 1.2.Tổng cung ngắn hạn (SAS)

 Là giá trị tổng hàng hóa và dịch vụ cuối cùng,
mà các doanh nghiệp cung ứng cho nền kinh
tế ứng với mỗi mức giá chung, trong một
khoảng thời gian nhất định và trong những
điều kiện nhất định.
15/01/2022
(Short Run Aggregate Supply)
 Tổng cung ngắn hạn phản ánh mối quan hệ
giữa tổng cung và mức giá trong điều kiện các
yếu tố đầu vào chưa thay đổi
 Trong ngắn hạn, đường tổng cung dốc lên: sự
gia tăng mức giá chung có xu hướng làm tăng
lượng cung hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh
tế và ngược lại.
17 15/01/2022 18

 Khi sản lượng nền kinh tế nhỏ hơn sản lượng

P YP SAS
tiềm năng, sự biến động của sản lượng ít ảnh
hưởng đến giá cả. Đường tổng cung hơi dốc
lên.
P0 A  Khi sản lượng nền kinh tế lớn hơn sản lượng
tiềm năng, sự biến động của sản lượng ảnh
0 hưởng lớn đến giá cả. Đường tổng cung bắt
YP Y dốc lên và trở thành thẳng đứng tại mức sản
Hình 1.2. Đường cung ngắn hạn. lượng tối đa
15/01/2022 19 15/01/2022 20

5
 15/01/2022

 Tổng cung dài hạn phản ánh mối quan hệ giữa

1.3. Tổng cung dài hạn (LAS)
(Long Run Aggregate Supply)
 Trong dài hạn, sản lượng hàng hóa và dịch vụ
của một nền kinh tế được quyết định bởi
nguồn cung về lao động, của cải, tài nguyên
thiên nhiên và công nghệ để chuyển các yếu tố
đầu vào thành sản phẩm.
tổng cung và mức giá trong điều kiện giá các
yếu tố sản xuất đều thay đổi theo cùng một tỷ
lệ với mức giá của sản phẩm
 Khi có sự điều chỉnh giữa mức giá và giá của
các yếu tố sản xuất, các doanh nghiệp hoạt
động ở mức tối ưu. Nền kinh tế ở trạng thái
toàn dụng.
 Do vậy, đường cung trong dài hạn thẳng đứng.

15/01/2022 21 15/01/2022 22

1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổng cung

P LAS
 Tổng cung phụ thuộc bởi nhiều yếu tố:
P2  Mức giá chung của nền kinh tế
 Các nguồn lực: tài nguyên, nhân lực, vốn,
trình độ công nghệ
P1
 Chi phí sản xuất: tiền lương, giá các yếu tố

0 sản xuất, thuế, lãi suất,…

YP Y  Điều kiện tự nhiên thuận lợi hay thiên tai,
dịch bệnh…
Hình 1.3. Đường cung dài hạn.
15/01/2022 23 15/01/2022 24

6
 15/01/2022

1.5. Sự di chuyển và dịch chuyển đường tổng P SAS

cung
 Khi mức giá thay đổi làm lượng cung thay đổi
sẽ xảy ra hiện tượng trượt cung hay sự di P2 B
chuyển của đường tổng cung. Nghĩa là lượng
cung di chuyển dọc theo đường tổng cung. P1
A
0
Y1 Y2 Y
Hình 1.4. Sự di chuyển đường tổng cung.
15/01/2022 25 15/01/2022 26

 Khi các yếu tố khác (ngoài giá) làm lượng SAS1 SAS2
P
cung thay đổi, đường tổng cung dịch chuyển
 Lượng cung giảm, đường tổng cung dịch
chuyển sang trái
 Lượng cung tăng, đưởng tổng cung dịch P1
chuyển sang phải
0
Y1 Y2 Y
Hình 1.5. Sự dịch chuyển đường tổng
27 cung ngắn hạn. 28
15/01/2022 15/01/2022

7
 15/01/2022

LAS1 LAS2 2.1. Khái niệm

P
 Tổng cầu là giá trị tổng hàng hóa và dịch vụ
mà các thành phần kinh tế (dân cư, doanh
nghiệp, chính phủ, nước ngoài…) muốn mua
và có khả năng mua ở mỗi mức giá chung,
trong một khoảng thời gian nhất định và trong
những điều kiện nhất định.
0
YP1 YP2 Y
Hình 1.6. Sự dịch chuyển đường cung dài hạn.
15/01/2022 29 15/01/2022 30

 Tổng cầu bao gồm:

 Chi tiêu tiêu dùng của các hộ gia đình (C) P
 Chi tiêu đầu tư tư nhân (I) P2
 Chi tiêu chính phủ (G)
 Chi tiêu của khu vực nước ngoài P1
AD
(NX = X – M)
 Mô hình tổng cầu: 0
AD = C + I + G + X – M Y2 Y1 Y
Hình 1.7. Đường tổng cầu.
15/01/2022 31 15/01/2022 32

8
 15/01/2022

 Đường tổng cầu cho biết tổng lượng cầu về
hàng hóa và dịch vụ tại mỗi mức giá.
 Nếu các điều kiện khác không đổi, mức giá
chung của nền kinh tế có mối quan hệ nghịch
biến với lượng cầu về hàng hóa và dịch vụ. Do
đó. đường tổng cầu dốc xuống.
 Thực chất, với thu nhập không đổi khi mức giá
chung giảm số lượng hàng hóa và dịch vụ mua
được nhiều hơn và ngược lại.
2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổng cầu
 Sự thay đổi thu nhập của cư dân, lãi suất, lạm
phát và các kỳ vọng về nền kinh tế
 Lợi nhuận kỳ vọng của các doanh nghiệp
 Chi tiêu chính phủ
 Những yếu tố ảnh hưởng đến xuất, nhập khẩu

15/01/2022 33 15/01/2022 34

2.3. Sự di chuyển và dịch chuyển của đường

tổng cầu P
 Khi mức giá thay đổi làm lượng cầu thay đổi P2 B
sẽ xảy ra hiện tượng trượt cầu hay sự di
chuyển của đường tổng cầu. Nghĩa là lượng P1 A
cầu di chuyển dọc theo đường tổng cầu. AD
0
Y2 Y1 Y
Hình 1.8. Sự di chuyển của lượng cầu.
15/01/2022 35 15/01/2022 36

9
 15/01/2022

 Khi các yếu tố khác (ngoài giá) làm lượng cầu

thay đổi, đường tổng cầu dịch chuyển P
 Lượng cầu giảm, đường tổng cầu dịch
chuyển sang trái
P1
 Lượng cầu tăng, đưởng tổng cầu dịch chuyển
AD2
sang phải AD1

Y1 Y2 Y
Hình 1.8. Sự dịch chuyển của lượng cầu.
15/01/2022 37 15/01/2022 38

Dư thừa SAS
P Yp
 Nền kinh tế đạt trạng thái cân bằng khi tổng
cung bằng tổng cầu. A
P1 B
 Hình 1.9 biểu thị nền kinh tế cân bằng ở điểm
E0 với mức sản lượng Y0 và mức giá chung P0. E0
P0
AD
0
YA Y0 Yp YB Y
Hình 1.9. Sự cân bằng giữa tổng cung và tổng cầu
15/01/2022 39 15/01/2022 40

10
 15/01/2022

 Khi Y < YP: Nền kinh tế cân bằng trong tình SAS
P Yp
trạng thiểu dụng hay khiếm dụng, khi đó tỷ lệ
thất nghiệp thực tế cao hơn tỷ lệ thất nghiệp tự
nhiên.
 Khi Y = YP: Nền kinh tế cân bằng ở mức toàn
P0 E0
dụng, khi đó tỷ lệ thất nghiệp thực tế bằng tỷ
lệ thất nghiệp tự nhiên. AD
 Khi Y > YP: Nền kinh tế cân bằng trong tình
Y0 Yp Y
trạng lạm phát.
Hình 1.10. Sự cân bằng khiếm dụng
15/01/2022 41 15/01/2022 42

SAS SAS
P P

P0 P0 E0
E0
AD AD

Yp Y Yp Y0 Y
Hình 1.11. Sự cân bằng toàn dụng Hình 1.12. Sự cân bằng trong tình trạng lạm phát
15/01/2022 43 15/01/2022 44

11
 15/01/2022

4.1. Sự dịch chuyển của đường tổng cung

P SAS1  Khi tổng cầu không đổi, nếu tổng cung ngắn
SAS hạn giảm, đường cung sẽ dịch chuyển về phía
bên trái.
E1  Kết quả nền kinh tế vừa suy thoái vừa lạm
P1
P0 E0 phát: Sản lượng cân bằng giảm, thất nghiệp
AD
tăng và mức giá chung cũng tăng.

Y1 Y0 Y
Hình 1.13. Sự dịch chuyển của đường tổng cung ngắn hạn
15/01/2022 45 15/01/2022 46

P
LAS0 LAS1
 Trong dài hạn, nếu tổng cung tăng, đường
cung dài hạn dịch chuyển về bên phải, sản
P0 E0 lượng tăng, thất nghiệp giảm và mức giá
E1
chung cũng giảm.
P1
 Do đó, để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế phải tác
động về phía cung bằng việc tăng năng lực sản
0
Y0 Y1 Y xuất của nền kinh tế.
Hình 1.14. Sự dịch chuyển của đường tổng
15/01/2022
cung dài hạn 47 15/01/2022 48

12
 15/01/2022

4.2. Sự dịch chuyển của đường tổng cầu LAS0

P
P SAS

P1 EE1
1
P1 E1
AD1
E0 AD1 P0 E0
P0
AD0
AD0 0
0 Y0 Y
Y0 Y1 Y Hình 1.16. Sự dịch chuyển của đường tổng
Hình 1.15. Sự dịch chuyển của đường tổng cầu. cầu trong dài hạn
15/01/2022 49 15/01/2022 50

 Trong ngắn hạn, khi tổng cung không đổi, nếu
tổng cầu tăng, đường tổng cầu dịch chuyển
sang phải. Kết quả, sản lượng cân bằng tăng,
nền kinh tế tăng trưởng, thất nghiệp giảm
nhưng mức giá chung tăng dẫn đến lạm phát
tăng.
 Trong dài hạn, tổng cầu tăng chỉ làm mức giá
chung tăng. Do đó, tác động về phía cầu chỉ
làm nền kinh tế rơi vào tình trạng lạm phát
cao.
15/01/2022
 Ví dụ 1: Do dịch bệnh COVID–19 kéo dài, thu
nhập của dân chúng trong nền kinh tế giảm thì
sẽ ảnh hưởng đến mức giá chung, sản lượng,
thất nghiệp và lạm phát như thế nào?
 Ví dụ 2: Do dịch bệnh COVID–19 kéo dài,
nhiều doanh nghiệp đóng cửa sản xuất thì sẽ
ảnh hưởng đến mức giá chung, sản lượng, thất
nghiệp và lạm phát như thế nào?
51 15/01/2022 52

13