Nhà văn Balzac đã từng nói rằng: “Nhà văn là người thư kí trung thành của thời

đại. Thật là thế, nhà văn là chủ thể của quá trình sáng tác, là người tạo ra một
tác phẩm, là người nhìn thấy, nhìn thấu tất thảy mọi hỉ nộ ái ố. Không có nhà
văn thì không có tác phẩm và đương nhiên sẽ không tồn tại nền văn học. Văn
học có mối quan hệ chặt chẽ với hiện thực đời sống; bất kì một tác phẩm văn
học nào cũng phải xuất phát từ hiện thực; vì vậy nhà văn khi sáng tạo nên tác
phẩm phải trung thành với hiện thực, phản ánh hiện thực thời đại mà nhà văn
sống và sáng tác. Văn học và hiện thực là đường tròn đồng tâm, và tâm của nó
chính là con người, tuy nhiên nhà văn cũng không được tô hồng hay bôi đen lên
hiện thực đó. Trên khu vườn văn học VN, ta từng thấy một Chí Phèo- con quỷ
làng Vũ Đại, vốn chỉ là một thanh niên bình thường như bao người khác, chi
muốn làm ăn kiếm tiền rồi có một gia đình bình thường, vây mà hết lần này tới
lần khác anh bị chà đạp, từ vợ Bá Kiến lợi dụng, rồi bị đem nhốt vào nhà tù thực
dân. Qua bao nhiêu lần như thế, anh trở lại, nhưng chẳng còn lương thiện nữa,
cái xã hội phong kiến ấy đã chà đạp anh thành “con quỷ”, chẳng ai cho anh
lương thiện nữa. Nhưng cho tới khi gặp Thị Nở- con người được cho là xấu ma
chê quỷ hờn, qua bát cháo hành mà Chí Phèo lại cảm thấy được hơi ấm của tình
yêu, cái thứ mà anh khao khát bấy lâu, thứ mà anh chưa bao giờ có. Thế mới
thấy tình yêu không đơn thuần chỉ là yêu, là duyên, mà nó còn là bến bờ để cho
những kẻ từng lầm đường lạc lối quay đầu, đơn thuần cũng chỉ là thứ mà ai
cũng xứng đáng có. Nam Cao đã nhìn thấy, lặn vào sâu trong biển đời mà tìm ra
hạt ngọc quý, sáng long lanh đến ngàn năm sau vẫn mãi rực rỡ. Một trong
những tư chất quan trọng hàng đầu của nhà văn giàu tình cảm, nhạy cảm, dễ xúc
động. Một trong những giá trị cao đẹp của văn học là nhân đạo hóa con người,
hình thành cho con người những suy nghĩ và tình cảm tốt đẹp. Hay nói khác
hơn, nhà văn chính là người có “dòng máu nóng” và biết truyền đi nhiệt huyết
cùng tình yêu đến với mọi người để hướng con người đến những nhận thức và
tình cảm tốt đẹp. Nhà văn Kim Lân còn phát hiện ở khía cạnh khác của nạn đói
ấy là tình người tỏa sáng trên cái nền tăm tối của chết chóc đói khát. Anh cu
Tràng nghèo khổ xấu xí và thô kệch nhưng là người giàu tình yêu thương, anh
đã cưu mang cứu vớt người vợ nhặt để thị có được một mái ấm gia đình, để thi
được sống được yêu thương và được làm một người vợ dịu dàng hiền thục. Vợ
nhặt để lại cho người đọc những ấn tượng khó quên với bút lực dồi dào của tác
giả. Một trong những tư chất quan trọng hàng đầu của nhà văn giàu tình cảm,
nhạy cảm, dễ xúc động. Một trong những giá trị cao đẹp của văn học là nhân
đạo hóa con người, hình thành cho con người những suy nghĩ và tình cảm tốt
đẹp. Hay nói khác hơn, nhà văn chính là người có “dòng máu nóng” và biết
truyền đi nhiệt huyết cùng tình yêu đến với mọi người để hướng con người đến
những nhận thức và tình cảm tốt đẹp. Thế mới thấy, nhà văn không chỉ là người
thư kí, mà còn là người cho máu, người nâng giấc, người tìm thấy tấy thảy
những viên ngọc cao đẹp.