მფლობელობა

ბესარიონ ზოიძე, ქართული სანივთო სამართალი, მეორე

გამოცემა, თბ. 2003 (თავი მფლობელობა)
თამარ ზარანდია, სანივთო სამართალი, თბ. 2019, სექცია III
სამოქალაქო კოდექსის კომენტარები, მუხლები 155-168
ისტორიული ექსკურსი

• გვიანფეოდალური ხანიდან _ ტერმინი

„ჭერა,“ „პყრობა“

• სულხან - საბა ორბელიანი -

მფლობელობა არს თვისისა ნების ქმნა.

• ივ. ჯავახიშვილი:
მფლობელობის გამომხატველი ტერმინი
,,ქონება“ _ გამოიყენებოდა დროებითი
მფლობელობისა და მქონებლობის აზრით.
მფლობელობის ცნება

•სკ 155 მუხლი 1 NAნაწილი _

•მფლობელობაც წარმოიშობა ნივთზე

ფაქტობრივი ბატონობის ნებითი მოპოვებით.
•ხომ არ მოძველდა მფლობელობის მხოლოდ
ფაქტად აღიარების მიდგომა?
მფლობელობა არაა საკუთრება!

მფლობელობა გამიჯნულია საკუთრებისგან

• არის თუ არა მფლობელობა საკუთრების შინაარსის ელემენტი

სამოქალაქო კოდექსის თანახმად?

• რა მნიშვნელობა აქვს მფლობელობას საკუთრებასთან

მიმართებით?
მფლობელობის ელემენტები

ორი ელემენტი:
1.Corpus - მატერიალური ელემენტი;
2.Animus - ინტელექტუალურ-ნებითი ელემენტი.

ნება და განზრახვა

სამოქალაქო კოდექსში ეს როგორ გამოიხატა:

1. ნივთზე ფაქტობრივი ბატონობის შესაძლებლობა;

2. ფაქტობრივი ბატონობის ნებით მოპოვება.
ფაქტი თუ უფლება?

გერმანული დოქტრინა სსკ-მდე -

საკუთრება ნივთზე იურიდიული
ბატონობაა, მფლობელობა კი –
ფაქტობრივი.
ქართულ სამოქალაქო სამართალი
მფლობელობა განიხილება გერმანულის
ანალოგიურად. თანამედროვე
გერმანული
სამართლის
მიდგომა!
მჭერის სამართლებრივი ბუნება
შუამავლობითი მფლობელობისას

რით განსხვავდება მჭერი მფლობელისგან?

რატომ გვაქვს სახეზე შუამავალი რგოლი და რას

განაპირობებს ის?

როგორ უნდა განვასხვავოთ პრაქტიკაში მჭერი

მფლობელისგან?

რა უფლებები აქვს მჭერს?

შეუძლია, თუ არა მჭერმა გამოიყენოს თვითდახმარება და რა

სახით?
მფლობელობის ფუნქციები

მტკიცებითი;
შეძენითი;
საჯაროობის;
დაცვითი ფუნქცია;
უზრუნველყოფის ფუნქცია
მფლობელობის დონეები

• პირდაპირი და არაპირდაპირი

• მფლობელობითი კონფლიქტის
პირობებში უპირატესობა რატომ ენიჭება
პირდაპირ მფლობელობას.

• სკ 155-ე მუხლის
3-4 ნაწილები.
მფლობელთა რაოდენობის
მნიშვნელობა
მფლობელი N1
თანამფლობელები
მარტივი ან
კვალიფიციური
(სოლიდარული) მფლობელი N2

ცალკეული
ნაწილების
მფლობელები
მფლობელობის შეწყვეტა

• მფლობელობის შეწყვეტა _ ქონებაზე

ფაქტობრივი ბატონობის შეწყვეტა.

• მფლობელობის შეწყვეტის საფუძვლები უძრავ

და მოძრავ ნივთებზე
მფლობელობის მემკვიდრეობა

რა სახით არის მემკვიდრეობადი

მფლობელობა?

•მემკვიდრეობადია, როგორც ფაქტი და ამ

ფაქტის უკან არსებული უფლებანი;
•უფლების მემკვიდრეობით გადაცემის ნება
მოიცავს მფლობელობის გადაცემის ნებასაც.
მფლობელობა, როგორც
საკუთრების ვარაუდი
• ივარაუდება, რომ ნივთის მფლობელი
არის მისი მესაკუთრე (მუხლი 158)
• პრეზუმფცია მოქმედებს მხოლოდ
მოძრავი ნივთების მიმართ;
• მფლობელობის რა ფუნქციით მიიღწევა
ეს?
• რა წინაპირობები აქვს 1. მფლობელობა;
2. საკუთრად ფლობა;
3. მფლობელობის
ნაკლოვანებები
მართლზომიერება თუ
კეთილსინდისიერება
• მართლზომიერი მფლობელი=კანონშესაბამისი
მფლობელი
• მართლზომიერი მფლობელი შეიძლება არ იყოს
მესაკუთრეც;
• კეთილსინდისიერი მფლობელი ყოველთვის არ
ნიშნავს მართლზომიერ მფლობელს.

კეთილსინდისიერება ≠ მართლზომიერება
რა უფლებები აქვს მართლზომიერ
მფლობელს

• მისი მფლობელობა დაცულია;

რაში გამოიხატება დაცვა?

• მისი მფლობელობა დაცულია იმ უფლების არსებობისას,

რომელიც მფლობელობას ანიჭებს;
• ძალადობა გამორიცხავს დაცვას!
• ნივთის ყველანაირი ნაყოფი ეკუთვნის მას.
კეთილსინდისიერი მფლობელობა

• კეთილსინდისიერია მფლობელი,
რომელიც ნივთს მართლზომიერად
ფლობს ან რომელიც უფლებამოსილ
პირად შეიძლება იქნეს მიჩნეული
საქმიან ურთიერთობებში საჭირო
გულმოდგინე შემოწმების საფუძველზე -
მუხლი 159
რამდენად უხარვეზოა მუხლი?

• სუბიექტური შეფასების საგანია.

კეთილსინდისიერი მფლობელის
დაცვა
• სამოქალაქო კოდექსი იცავს კეთილსინდისიერ
მფლობელობას.
• სპეციალური ვადა _ 3 წელი -
კეთილსინდისიერი მფლობელობის დაცვის
მექანიზმი;
• კეთილსინდისიერი მფლობელის მიერ უკანონო
ხელშეშლის აღკვეთის მოთხოვნა;
• არაუფლებამოსილი კეთილსინდისიერი
მფლობელის მოვალეობა;
• არაკეთილსინდისიერი მფლობელის
მოვალეობანი.
მადლობა ყურადღებისთვის!