ПЕДАГОШКИТЕ ИДЕИ ВО СВЕТЛОТО НА

НИВНИОТ ИСТОРИСКИ РАЗВОЈ

  ПЕДАГОШКИТЕ ИДЕИ ДО XX ВЕК
ПЛАТОН - (во делото „Dржава“)

се залагал за воспитание кое ќе одговара на

идеализираното робовладетелско општество;
децата почнуваат со училиште од осмата година и во
училиштето се до осумнаесеттата година;
учат да читаат и пишуваат, се занимаваат со
гимнастика и ја совладуваат музиката;
 АРИСТОТЕЛ

организираното воспитание го наметнува само на слободните луѓе

и се залага тоа да биде државно;
училишниот систем што тој го препорачува ги опфаќа децата и
младите на возраст од седум до дваесет и една година.

КВИНТИЛИЈАН

препорачувал во воспитанието на децата (посебно на оние од

предучилишна возраст) да се користи играта;
 го осудувал телесното казнување на воспитаниците;
нагласувал дека учителот може да биде само човек кој има
широко образование и ги сака децата.
 педагогијата se конституираla како посебна наука во
текот на XIX век koga se odvoila od filozofijata

 ЈАН АМОС КОМЕНСКИ (1592-1670)

 дело„голема дидактика“ (didactica magna) - во која е

изложен целиот педагошки систем;

 се залагал за училиште кое ќе му служи на целиот

народ;

 го основал часовно–предметниот систем на наставата.

ЏОН ЛОК (1632-1704)
ја задолжил педагогијата со својата книга „мисли за
воспитанието“
тврдел дека човековата душа при раѓањето е tabula rasa
(чиста табла) и со помош на воспитанието се испишува
она што го сакаат воспитувачите.

ЖАН ЖАК РУСО (1712-1778)

привразаник на слободното воспитание
роман „емил или за воспитанието“.
 ПЕСТАЛОЦИ (1746-1827)
 најпознато делo - „Kако Gертруда ги учи своите деца“.
 во наставата е важно учениците да ги развиваат своите
интелектуални способности, да го вежбаат своето мислење,
помнење и.т.н.
ХЕРБАРТ (176-1841)
dело - „Nацрт предавања по педагогија“
ДИСТЕРВЕГ (1790-1866)
дело - „Pатоказ за образование на германските учители“.
се истакнал и како борец за полна демократизација на
училиштата.
УШИНСКИ (1824-1870)
педагошко дело „^овекот како предмет на воспитанието“
ТОМАС МОР
 во своето дело „Uтопија“ го опишува идеалното бескласно
општество
 воспитаниеto е бесплатно и за него се грижи општеството.

РОБЕРТ ОВЕН
 прв го реализирал институционализираното предучилишно
воспитание
 тогаш дошло до соединување на училишната настава и
индустриското производство - учениците работеле во фабриката и
се школувале во вечерно училиште.
 СОВРЕМЕНИТЕ ПЕДАГОШКИ ИДЕИ
 периодот на ХХ век во историјата на педагогијата ќе остане
забележан по појавата на бројни теории, движења и концепции.
Pојавувањето на овие правци воглавно се должи на два
моменти:

  потреба од корегирање и преиспитување на педагошката

теорија и практика поради појавени слабости во истите.

  негирање на предметот на педагогијата и самата педагогија.

 се изродиле голем број педагошки правци, сите тие правци

во заеднички именител ја доведуваат активноста на детето
ЏОН ДЈУИ - творецот на прагматизмот

во центарот на вниманието го ставил детето, неговите потреби и

склоности
него треба да го поставиме во ситуации да експериментира,
испробува, да се сретне со многу нешта
затоа семејството и институциите на воспитанието мора на детето
да му понудат богатство од матерјали за работа
да му овозможат на детето да запознае најразлични предмети и
процеси
при сето ова воспитувачот треба да има улога на посочувач и
понудувач на различни средства за стекнување искуство.
 РАБОТНИ ПОИМИ ВО ПЕДАГОГИЈАТА
 ВОВЕД ВО ПРОБЛЕМАТИКАТА

 во рамките на педагошката наука како основни термини се

јавувааат термините воспитание и образование

 како помошни се среќаваат повеќе поими како што се термините

развој, настава, учење, знаење, искуство, умеење, вештина.

 често се среќаваат и некои други термини како социјализација,

нега и згрижување
 ОСНОВНИ ПЕДАГОШКИ ПОИМИ

 двојна определба во нашата педагошка литература nа два основни

педагошки поими (воспитание и образование)

 наспроти определбата која постои во западната литература за

единствен термин означен како education

 „процес на образование“.
 „Воспитанието е целисходна општествена
дејност чија содржина се состои во негување на
развојот на новите поколенија, наше давање, а
нивно усвојување, во одреден систем и форми на
стекнатото искуство кое е неопходно за
понатамошен развој и изградување на
општествено поведение.“
 во рамките на обемот на поимот „education“, може да се внесе сè
она што кај нас влегува во најшироката определба на терминот
„воспитание“

ТЕРМИНОЛОШКИ ДУАЛИЗАМ ВО ОДНОС НА ОСНОВНИТЕ

ПОИМИ:

 „воспитанието е комплексна појава, систем и процес кој се

однесува на формирање на човекот т.е. негово унапредување и
обликување со сите негови суштински човекови одлики”

 „процесот на образование е образовна филозофија која е

фокусирана на утврдување на вештините за учење кај секој оној кој
учи (во когнитивно, сознајно и психомоторичко подрачје) и
изградба на self-growers“.
 терминот што го исполнува просторот или ги опфаќа содржините
во оној меѓупростор во кој се преклопуваат термините „воспитание“
и „образование“ е секако терминот „настава“

 тоа е процес во кој во најголема мера се случува:

 стекнувањето на знаења
сврзан е и се одвива во наменски институции кои ги формира
општеството со свесна намера - на еден простор и во исто време
повеќе индивидуи
врз основа на однапред подготвена и осмислена програма, да
бидат подложени на процес на подучување и процес на учење.
ДЕФИНИРАЊЕ НА ПОИМОТ ВОСПИТАНИЕ
„воспитанието е комплексна појава, систем и процес кој се однесува
на формирање на човекот т.е. негово унапредување и обликување со
сите негови суштински човекови одлики“.
 воспитанието можеме да го разгледуваме како општествена
појава, како систем и како процес.
„воспитниот систем претставува севкупност од фактори кои се
меѓусебно поврзани, а кои се наоѓаат во општествената средина, со
помош на кои во организиран и целенасочен начин се решаваат
определени воспитни задачи.
 подсистемите на воспитниот систем се: семејството,
предучилишните установи, училиштето, културно-просветните
институции, средствата за масовна комуникација.“
 ПОМОШНИ ПОИМИ ВО
ПЕДАГОШКАТА НАУКА
 поими: „социјализација“, „знаење“, „учење“, „искуство“,
„умеење“, „навика“, „развој“, „нега и згрижување“
 терминот „развој“во најопшта смисла на зборот значи:„да се биде
или да се стане поголем, поисполнет, поразработен, или да се
доведе или да се биде во активна видлива или созреана состојба“.
 терминот „развој“ во педагошката наука воглавно се поврзува со
развојот на човековата личност и тоа од повеке аспекти на
личноста: развој на процесите на мислење, развој на говорот, развој
на социјалниот аспект на личноста, развој на човековата моторика,
морален развој, развој на естетиката, работната компонента и
слично.
 термин што често пати е спомнуван во педагошката литература е
терминот социјализација кој во истата се користи во повеќе
прилики:
 и кога станува збор за целите на воспитно-образовниот процес,

 и кога станува збор за релациите помеѓу поединецот и

општеството и помеѓу луѓето воопшто.

„човекот не се формира со имитирање и репродуцирање, туку со

менување и развивање.“

 педагогијата ги користи и термините „културализација“ или

„акултурација“ кои всушност се поими со потесен обем и содржина
 термин кој најфрекфентно е користен во педагошката литература
е терминот знаење.

 заложбата на големиот хербарт - меморирањето да биде

единствена метода преку која ќе се прават напори секој човек во
себе да депонира што поголем обем на знаења.

 „знаењето е факт за ситуацијата во која ние знаеме нешто со

блискоста водена низ искуството од асоцијациите“.
  терминот образование во кој како потесен термин влегува
прашањето за стекнувањето знаења во текот на воспитно-
образовниот процес низ структурата на воспитно - образовниот
систем.

 за прашањето на знаењата директно се поврзува и терминот

настава кој претставува најинтенционалниот дел од воспитно
образовниот процес чија главна цел е токму таа - стекнувањето на
знаење.
 учењето е уште еден интегрирачки термин кој е носечка нишка
на воспитно-образовната теорија и практика.

 две варијанти: објективистичка и конструктивистичка:

објективистичкото тврдење поаѓа од ставот дека: „знаењето и

вистината постојат како апсолути надвор од разумот на
индивидуата и затоа се објективни. фактите си се факти независно
од човековите чувства, надежи, желби и стравови“

„конструктивизмот е филозофија на учење базирана на концептот

дека кога индивидуата учи, таа не го апсорбира или усвојува новото
знаење. наместо ова, новата информација активно се асимилира во
постоечките когнитивни структури додека симултано се одвива
промената, преправката на овие структури.“
 

Teoreti~ari Bihejvioristi Kognitivisti Humanisti Socijalna

Torndajk     teorija
Pavlov Levin Maslov  Bandura
Skiner Pija`e Salomon
Bruner
Roxers Lev i Vagner

Pogled na Promena vo Vnatre{en Li~en akt koj Interakcija/ops

mentalen proces vodi kon ervacija vo
procesot na odnesuvaweto op{testven
u~ewe koj go vklu~uva ispolnuvawe
kontekst,dvi`e
vnatre{noto na potencijalot we od
procesuirawe na na poedinecot periferija kon
informacijata,mem centarot na
orirawe na op{testvenata
percepciite praktika

Fokusiranost vo Stimulusi vo Vnatre{no Afektivna i U~eweto e

procesot na nadvore{nata kognitivno kognitivna vzaemna
u~ewe sredina strukturirawe potreba povrzanost me|
u lu|eto i
sredinata
искуството - за педагошата наука е значаен термин бидејќи сумата
од стекнати искуства го определува човековиот развој, а тоа воедно
претставува и предуслов и плод на процесот на учење т.е.
претставува активен облик на учење.

воспитно-образовната работа е таа која треба да понуди што

побогати и што поразновидни искуства затоа што врз основа на нив
човекот учи за себе и за светот што го окружува.