FLUOROKİNOLONLAR

Dr.Mahmut ÖZDEMİR
2013

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 1

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 Konular ve amaçlar
 Fluorokinolonlar
 Fluorokinolonların yapısı ve etki mekanizmaları
 Fluorokinolonların türleri
 Fluorokinolonların etki spektrumları
 Fluorokinolonların endikasyonları
 Fluorokinolonların farmakokinetik özellikleri
 Fluorokinolonların yan tesirleri
 Fluorokinolonların uygun hastalarda, uygun
endikasyonda, uygun yol ve uygun dozlarda
kullanılabilmesi için gerekli bilginin kazandırılması

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 2

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Yapıca nalidiksik aside benzeyen 6-fluoro 4-
kinolonkarboksilik asid türevleridir

Nalidiksik asid

Siprofloksasin Levofloksasin
Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 3
FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR

 Siprofloksasin, ofloksasin, norfloksasin,

enoksasin, pefloksasin, levofloksasin,
lomefloksasin, moksifloksasin, fleroksasin,
sparfloksasin, grepafloksasin, klinafloksasin,
gatifloksasin,
 Pipemidik asid (florsuz atipik bir türev)

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 4

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR

Özellikleri
 Güçlü bakterisid etkilidirler
 Suda kolayca çözünürler
 Fazla lipofilik bileşiklerdir
 Geniş spektrumlu, hızlı etkilidirler
 Siprofloksasin

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 5

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Antibakteriyel spektrumları
 Gr(-) basiller; E. Coli, salmonella, shigella, klebsiella
 Penisiline-rezistan N. Gonorrhoeae, N. Meningitidis
 Metisiline rezistan ve beta laktamaz üreten Staph.
Aureus şusları
 Chlamydia trachomatis, mycoplasma pneumoniae
 Mycobacterium tüberculosis ve diğer mikrobakteriler
 Shigella ve salmonellaların yaptığı gastroenteritler

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 6

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR

 Antibakteriyel etki mekanizmaları

 Fluorokinolonlar bakterilerin sitoplazmasına girerek
DNA’yı negatif supersarmal durumuna getiren DNA
jiraz enzimini inhibe ederler.

 Böylece bakteri kromozomlarının birbirinden

ayrılmasını, DNA replikasyonunu ve DNA
transkripsiyonunu bozarlar.
Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 7
FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Rezistans

 DNA jiraz alfa alt biriminin sentezini düzenleyen

kromozamal gyrA geninde tek basamaklı mutasyona
bağlıdır

 Duyarlı bakterilerin dış duvarları içinden geçen porin

kanallarının bozulması

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 8

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Rezistans

Gram negatif bakteriler :

 Bakteri membranının ilaca geçirgenliğinin azalması

Gram pozitif bakteriler :

 DNA-jiraz enziminde mutasyon (ilaca afinitesinin azalması),
 Bakteri membranında ilacı hücre dışına pompalayan aktif bir
pompa

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 9

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Rezistans

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 10

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Farmakokinetik özellikleri-1
 Lipofilik bileşiklerdir.(Mide-barsak kanalından iyi
absorbe edilir ve oral kullanılırlar).

 Besinlerle alınmaları absorpsiyon hızlarını azaltır.

Absorpsiyon oranını değiştirmez.

 Metallerle şelasyon yaparlar

 Parenteral kullanılanlar; siprofloksasin, ofloksasin ve levofloksasindir

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 11

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Farmakokinetik özellikleri-2
 Fluorokinolonlar vucutta yaygın bir dağılım gösterirler
 Plazma proteinlerine fazla bağlanmazlar(% 14-51)
 Dokulara iyi penetre olduklarından böbrek, akciğer, bronş mukozası,
çizgili kas, kalp kası ve prostat içinde konsantrasyonları yüksektir.
 Kemik dokusunda fazla toplanırlar
 BOS içinde (pefloksasin % 40) düşük konsantrasyonda bulunurlar

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 12

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Farmakokinetik özellikleri-3

 Karaciğerde değişen oranda sitokrom p450 enzimleri tarafından

metabolize edilirler (en fazla pefloksasin %85)

 Ofloksasin, fleroksasin lomefloksasin ve norfloksasin karaciğerde

fazla değişikliğe uğramadan böbreklerden itrah edilir ( idrarda
plazmadakinin 300 katına ulaşırlar)

 Siprofloksasin karaciğer ve safrada en yüksek konsantrasyon

oluşturan fluorokinolondur.

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 13

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Farmakokinetik özellikleri-4
 Ofloksasin vucutta en az metabolize edilen fluorokinolondur
(%90 böbreklerden değişmeden atılır).

 Fluorokinolonların eliminasyon yarılanma ömürleri uzundur

(dağılım hacimlerinin yüksek olması ve dokulara fazla penetre
olmaları nedeniyle)

 Fleroksasin ve pefloksasin yarılanma ömrü en uzun olan

kinolonlardır

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 14

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Kullanılışları-1
 Fluorokinolonlar ;
 Shigella enteriti, P.aeuroginosa’ya bağlı veya E. Coli’ye bağlı
idrar yolu enfeksiyonunda
 Tifo, paratifo ve kolerada en tercih edilen ilaçlar arasındadır.
 Komplikasyonlu idrar yolu enfeksiyonu
 Bakteriyel gastroenterit durumunda antibakteriyel tedavi
gerektiriyorsa

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 15

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Kullanılışlar-2
 Kr. Salmonella typhi portörlerinin eradikasyonu
 Gr (-) basillere bağlı kronik osteomyelitte

 P. Aeruginosa’ya bağlı invazif eksternal otitisin tedavisinde

 Kistik fibrozisli hastada P. Aeruginosa’nın eşlik ettiği kr.

bronşitin akut nükslerinin tedavisinde

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 16

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Kullanılışlar-3
 Akut komplikasyonsuz idrar yolu enfeksiyonu( ko-trimoksazol)

 Prostatit olgularında (ko-timoksazol)

 Tifo tedavisinde (kloromfenikol)

 Gonokokkal üretrit

 Non-gonokokkal üretritte ve servisitte kullanılabilir

 Enterotoksijenik E coli, shigella türlerinin rol oynadığı turist diyaresinin

tedavisinde ve proflaksisinde kullanılabilir

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 17

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Kullanılışlar-4
 Gr (-) aerob basillere bağlı cilt ve yumuşak doku enfeksiyonları
 Ağır stafilokok infeksiyonlarında rifampinle kombine
 Nazokomiyal pnömoni
 Nötropenik hastalarda gr(-) enfeksiyonlarının proflaksisi
 Meningokok portörlerinde nazofaringeal bakterilerin
eredikasyonu

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 18

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Yan tesirleri-1
 GİS belirtileri
 Cildin ışığa duyarlılığında artma
 Ağızda metalik tat
 Yüksek dozda kristalüriye neden olurlar
 Sparfloksasin ve grepafloksasin QT intervalini uzatır
 Temafloksasin hematolojik problemler yapar

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 19

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 Yan tesirleri-2
 Deney hayvanlarında kondrotoksik oldukları gösterilmiştir
 Gebelerde ve emziren kadınlarda kontrendikedirler
 Bebekler, çocuklarda ve adolesanda kullanılmaları tavsiye
edilmez
 Yüksek dozda ve yatkınlığı olanlarda florokinolonlar
konvülsiyon yapabilirler

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 20

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLON TÜRLERİ-1
SİPROFLOKSASİN
( Ciflosin tb, Cipro fl, Ciproxin tb, Siprosan tb )

 Gravimetrik etki gücü en yüksek olandır

 KC ve safrada en yüksek oranda bulunandır.
 En kısa etkili kinolondur.
 İYE ve kr. prostatit’de kullanılır
 Kistik fibrözde, psödomonas infeksiyonlarına karşı oral kullanılabilir.
 

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 21

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLON TÜRLERİ-2
 
OFLOKSASİN
( Menefloks Tb, Tarivid tb, Tarivid Flakon)

 Alt solunum yolu enf, prostatit, İYE ve genital yolla

geçen enf. kullanılır
 Günde 2 kez 100-200 mg dozunda verilir
 Metabolize edilmez, %95 oranında değişmeden atılır.

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 22

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLON TÜRLERİ-3

NORFLOKSASİN
( Noroxin tb)

 İYE, kr. prostatit ve genital yolla geçen

enfeksiyonların tedavisinde kullanılır
 Günde 2 kez 400 mg dozunda verilir
 Sadece oral kullanılır

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 23

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLON TÜRLERİ-4
 
LEVOFLOKSASİN
( Cravit tb, fl, Levolon tb,Tavanic tb, fl, Voleflok tb, fl)

 Ofloksasinin L-izomeridir
 Alt solunum yolu enf, prostatit, İYE kullanılır
 Günde 1 kez 500 mg dozunda verilir
 Göz damlası şeklinde lokal uygulanır

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 24

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLON TÜRLERİ-5
 
LOMEFLOKSASİN
( Ocacin Göz damlası)

 Alt solunum yolu enf, prostatit, İYE kullanılır

 Günde 1 kez 400 mg dozunda verilir
 Göz damlası şeklinde lokal uygulanır

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 25

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLON TÜRLERİ-6
 
MOKSİFLOKSASİN
(Avelox tb, fl, Moxday tb, Moxifor tb, Moxitec tb, Moxai
tb)

 ÜSYE, toplumdan kazanılmış pnömoni, kr bronşitin

akut alevlenmelerinde endikedir
 Günde 1 kez 400 mg dozunda verilir
 EG’de QT mesafesini uzatır, hepatotoksik etkilidir

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 26

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 FLUOROKİNOLONLAR
 İlaç etkileşmeleri
 Teofilin ve kafeinin yıkımını yavaşlatırlar (CYP1A2
enzimini inh.ederek)
 Simetidin karaciğerde metabolize edilen
fluorokinolonların toksitesini artırır.
 Pefloksasin ve siprofloksasin penisilinler ve aminofilinle
farmasötik geçimsizlik gösterir

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 27

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ
 sorular
 Fluorokinolonlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?

 A.geniş spektrumlu, hızlı etkili ve bakterisid özelliktedirler

 B.DNA nın replikasyonunu bozarlar
 C. Eliminasyon yarılanma ömürleri oldukça kısa
olduğundan günde 4 kez verilmeleri gerekir
 D. Tifo dahil bakteriyel gastroenteritlerde kullanılır.
 E. Teofilin ve kafeinin yıkımını yavaşlatırlar ve
toksisitesini artırabilirler
 Siprofloksasin ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?

 A. En yaygın kullanılan fluorokinolon grubudur

 B. Oral biyoyararlanımı yüksektir
 C. Aerobik gr (-) basillere karşı aktivitesi çok yüksektir
 D. Teofilin ile birlikte kullanımı serum teofilin
konsantrasyonunu düşürür
 E. Streptokok ve stafilokoklara karşı aktivitesi sınırlıdır
 P. Aeruginosa ya bağlı üriner sistem
enfeksiyonlarının tedavisinde oral yoldan efektif
olarak kullanılan antibiyotik aşağıdakilerden
hangisidir?
 A. Sefoksidin
 B. Amoksisilin
 C. Siproflaksasin
 D. Gentamisin
 E. Seftazidim
 Hangisi DNA girazı inhibe ederek etki
eder?
 A. Amikasin
 B. Eritromisin
 C. Klindamisin
 D. Polimiksin
 E. ofloksasin
 Fluorokinolonlar hakkında hangisi yanlıştır?

 A.böbrek yetmezliğinde florokinolonların dozu

ayarlanmalıdır
 B.fluorokinolonlarla tedavide streptekokal
süperenfeksiyon oluşabilir
 C.Kız çocuklarında komplike olmayan ilk idrar
yolu enfeksiyonunda kullanılabilirler
 D.Direnç DNA jirazdaki değişikliklerle sağlanır
 E. Antiasidler oral biyoyararlanımını azaltırlar
 Kaynaklar
 Prof. Dr. S. Oğuz Kayaalp, Rasyonel Tedavi
Yönünden Tıbbi Farmakoloji, 11. Baskı, Hacettepe
Taş, 2005.
 Bertram G. Katzung, Basic&Clinical
Pharmacology, 7th edition, Appleton&Lange,
1998.

Dr.M.ÖZDEMİR,2013, ESOGÜ, TIP 33

FAKÜLTESİ, FARMAKOLOJİ