Голем мозок

Предмет: биологија

март 2021 Панче Палифровски, III-1 1

 Големиот мозок е највисокиот дел од черепниот мозок.
Содржи две хемисфери разделени со централна
пукнатина.
Самиот голем мозок ги содржи главните лобуси на
черепниот мозок и е одговорен за примање и давање
значење на информациите од сетилните органи, како и
за контролирање на телото.
Меѓутоа, големиот мозок не го сочинува целиот мозок.
Малиот мозок и мозочното стебло седат под големиот
мозок и работат заедно со него за да ги контролираат
доброволните дејства во телото.
 
Во човечкиот череп, големиот мозок седи на врвот на
мозочното стебло, со малиот мозок под задниот дел.
Самиот голем мозок има неколку поделби, кои невролозите
обично ги користат за да ги класифицираат функциите
на различните области.

Сива супстанца
или мозочна кора; има
нерамна површина поради
своите т.н. гируси и сулкуси
кои помагаат за зголемување
на површината на самата
кора.
Делови на
големиот
мозок
Мозочни
Бела супстанца
хемисфери
се наоѓа под мозочната кора. лева и десна хемисфера; секоја
Овде се наоѓаат поврзувачки посебно си има своја функција.
структури, како аксони, за
поврзувања и пренесувања
на информации до
мозочната кора.
 Функции на
хемисферите

Секоја хемисфера ги контролира процесите

на контралатералната страна на телото.
Ова значи, општо, дека десната страна на
мозокот прима и контролира сигнали од
левата страна на телото, и дека левата
страна на мозокот прима и контролира
сигнали од десната страна на телото.

Исто така, иако обете хемисфери

контролираат многу функции, некои функции
се јавуваат претежно во едната или во
другата.
На пример, воопшто, левата хемисфера
контролира функции како што се говорот,
пишувањето и пресметувањата. Десната
хемисфера, генерално, контролира аспекти
на креативноста, како што се уметноста и
музичките вештини.
Други важни
структури мозочни артерии
Во големиот мозок, исто така,
има артерии за снабдување
на мозокот со крв,
поделени во предни, средни
и задни гранки. Секоја
гранка помага во
снабдувањето со крв во
различни региони на
мозокот.
амигдала
Амигдалата е главна
компонента на
лимбичкиот
систем. Ги
контролира
автоматските хипокампус
реакции кај
луѓето. Структура во рамките
на темпоралниот
лобус,
хипокампусот игра
улога во учењето и
меморијата.
 Во големиот мозок, поточно кај мозочната кора се сместени
четирите големи лобуси, и секој лобус има свој сет на
функции. Иако големиот мозок како целина контролира
бројни функции во телото, ова главно се должи на
функцијата на секој поединечен лобус и меѓусебната
поврзаност меѓу нив.
 
Општо, големиот мозок ги контролира сите доброволни
активности. Исто така е контролен центар за:
 
• сензорна обработка
• емоционална контрола
• моторна контрола
• личност
• учење
• решавање на проблем
• јазик и говор
• визуелни информации
• просторни информации
• сознание и повисока мисла
• имагинација
• креативност
• музичко толкување.
 Деловите подолу детално објаснуваат контрола на
процеси различно кај секој лобус.

Фронтален лобус Париетален лобус Темпорален лобус

•говор •употреба на јазик и •меморија
•однесување и симбол •сослушување
личност •визуелна перцепција •разбирање јазик
•емоции •чувство на допир, •организација и шеми
•движење на телото притисок и болка
•интелигенција и •давање значење на
самосвест сигналите од други
сензорни информации

Окципитален лобус Изоларен лобус

•светло •хомеостаза
•боја •сочувство и емпатија
•движење •самосвест
•просторна ориентација •когнитивна функција
•социјално искуство
Бидејќи големиот мозок сочинува голем дел од черепниот
мозок и ги контролира сите доброволни активности,
доколку дојде до оштетување на овој дел може да
дојде и до трајни последици.
Во суштина, секоја состојба што влијае на мозокот може да
предизвика дисфункција во една или повеќе области на
големиот мозок.

Видот и степенот на штетата ќе се разликуваат во зависност

од нејзината сериозност и каде точно се појавува во
мозокот. Оштетување од инциденти како што е
исхемичен мозочен удар може да се појави било каде
во мозокот и може да предизвика трајна дисфункција
во областа.

Други причини за оштетување на големиот мозок

вклучуваат несреќи, повреди или други хронични
проблеми кои предизвикуваат атрофија или
оштетување на мозочното ткиво.