Trường Đại học Tôn Đức Thắng

KHOA KẾ TOÁN

KẾ TOÁN TÀI CHÍNH

(Financial Accounting)
MÃ MÔN HỌC: 201081

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 1

 CHƯƠNG 6

KẾ TOÁN HÀNG HÓA TRONG DOANH

NGHIỆP THƯƠNG MẠI
(Accounting for merchandise goods)

Biên soạn: Bộ môn Kế toán 2

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 2

 TÀI LIỆU THAM KHẢO
(Reference)
Võ Văn Nhị, [2015], Kế toán tài chính.
NXB Tài Chính, Hà Nội

Bộ Tài chính, Thông tư 200/2014/TT-BTC

ban hành ngày 22/12/2014
Trần Xuân Nam – Maastricht MBA, [2015],
Kế toán tài chính -Financial Accounting,
NXB Tài Chính, Hà Nội

Chuẩn mực kế toán VAS 02

201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 3

30/03/2016
 MỤC TIÊU
(Learning Objectives)

1 Hiểu được lý thuyết nền tảng về hàng hóa

2 Biết cách tính giá nhập, xuất kho hàng

hóa
3 Biết phân tích và ghi nhận nghiệp vụ phát sinh

4 Biết đọc chỉ tiêu liên quan trên BCTC

201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 4

30/03/2016
 NỘI DUNG
(Learning Content)

1 Những vấn đề chung

Kế toán hoạt động mua hàng trong nước

2

3 Kế toán hoạt động bán hàng trong nước

Kế toán các khoản làm giảm trừ DT

4

5 Trình bày thông tin trên BCTC

201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 5

30/03/2016
 6.1. Những Vấn Đề Chung
(Overview)
6.1.1 Khái niệm - Definition
Hàng hóa (Goods – Merchandise)
Sản phẩm được mua về (hoặc hình thành từ các nguồn
khác) nhằm mục đích bán lại.

6
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 6.1. Những Vấn Đề Chung
(Overview)
Discussion
Can you show me the different between products
and goods?

Products Merchandise

7
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 61. Những Vấn Đề Chung
(Overview)
6.1.2 Phương pháp tính giá
 Tính giá nhập kho:
(1) Giá mua:
Giá Thuế không
được hoàn lại
mua
Các khoản
được
giảm giá

Trị giá nhập kho hàng hóa

TK 1561
8
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 6.1. Những Vấn Đề Chung
(Overview)

Thảo luận
Hãy thảo luận và đưa ra tên các loại thuế
được cộng vào trị giá hàng hóa khi mua về
nhập kho.

9
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 6.1. Những Vấn Đề Chung
(Overview)
6.1.2 Phương pháp tính giá
 Tính giá nhập kho:

(2) Chi phí mua: gồm các chi phí liên quan trực tiếp đến quá
trình thu mua HH như:
 Chi phí vận chuyển, bốc dỡ, hoa hồng mua HH, CP
bảo hiểm HH,
 CP thuê kho, thuê bến bãi,
 CP bảo quản HH, các khoản hao hụt tự nhiên (trong
định mức) phát sinh trong quá trình thu mua HH.

10
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 6.1. Những Vấn Đề Chung
(Overview)
6.1.2 Phương pháp tính giá
 Tính giá nhập kho:
Lưu ý:
 Giá mua được phản ánh theo giá mua thực tế và thuế
nhập khẩu, thuế TTĐB (nếu có)
 Chi phí mua hàng không tính trực tiếp vào giá nhập mà
được theo dõi riêng, cuối kỳ phân bổ cho hàng bán ra
để xác định giá vốn hàng bán

11
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 6.1. Những Vấn Đề Chung
(Overview)
6.1.2 Phương pháp tính giá
 Tính giá nhập kho:

(4) Xác định GVHB

Giá xuất kho Cp mua hàng phân

Giá vốn = của hàng bán + bổ cho hàng đã
hàng bán ra bán

12
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 6.1. Những Vấn Đề Chung
(Overview)
6.1.2 Phương pháp tính giá
 Tính giá xuất kho:

Phương pháp
tính giá xuất kho

Thực tế đích Nhập trước-xuất Bình quân gia

danh trước quyền

13
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước

6.2.1 Phương thức mua hàng

 Mua hàng trực tiếp (PT nhận hàng)
 Mua theo PT chuyển hàng

14
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 15

 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước
6.2.2 Chứng từ hạch toán - Vouchers
Trường hợp: mua hàng trong nước
 Hoá đơn VAT hoặc hoá đơn bán hàng thông thường (*)
 Chứng từ liên quan chi phí mua hàng
 Phiếu kê mua hàng
 Phiếu nhập kho
 Thẻ kho
 Biên bản kiểm nhận nhập kho
 Các chứng từ khác có liên quan …

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 16

 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 17

 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 18

 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước
6.2.3 Tài khoản sử dụng – Types of account
 TK 151 “Hàng mua đang đi đường”
 TK 156 “Hàng hóa”
 TK 1561 “Giá mua hàng hóa”
 TK 1562 “Chi phí thu mua hàng hóa”

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 19

 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước
6.2.4 Phương pháp hạch toán
1561 - merchandise
111; 112; 331; 341
(4)
(1
) 331; 111; 112
13
3

(2 133
)
1381
(2)

151
(3)

201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 30/03/2016 20

 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước
Ví dụ 1:
1. Ngày 5/8 doanh nghiệp mua 500hh về nhập kho, giá mua
chưa thuế 50.000đ/hh, chi phí vận chuyển hàng về NK
500.000đ, VAT 10%, tất cả đã thanh toán bằng TGNH.
2. Ngày 10/8 Doanh nghiệp được bên bán giảm 5% trên trị giá
bán chưa thuế của lô hàng do mua nhiều và đã thu lại bằng
tiền mặt.
Yêu cầu: Định khoản các nghiệp vụ phát sinh trên?

21
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước
Thảo luận
Hãy thảo luận về việc, khi bên bán giảm giá
cho bên mua, bên bán sẽ phát hành chứng từ
gì? Cách viết chứng từ đó?

22
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước
Ví dụ 2: Mua 500hh về nhập kho với đơn giá chưa thuế
100.000đ/hh, VAT khấu trừ 10%. Chi phí vận chuyển hàng về
nhập kho là 550.000đ đã gồm VAT 10% đã được thanh toán
bằng tiền tạm ứng. Khi hàng về nhập kho phát hiện thiếu 10
hàng hóa chưa rõ nguyên nhân.

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 23

 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước
Ví dụ 2(tt): Các trường hợp xử lý hàng thiếu:
TH1: Hàng thiếu do bên bán giao nhầm, bên bán đã giao thêm
và doanh nghiệp đã nhận đủ nhập kho
TH2: Hàng thiếu do bên bán giao nhầm, doanh nghiệp
không mua số hàng thiếu.

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 24

 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước
Ví dụ 2(tt): Các trường hợp xử lý hàng thiếu:
TH3: Hàng thiếu do nhân viên thu mua làm mất, doanh nghiệp
quyết định trừ vào lương
TH4: Hàng thiếu nằm trong định mức cho phép, doanh nghiệp
quyết định đưa vào chi phí.

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 25

 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước
Ví dụ 3: Mua 500 hàng hóa về nhập kho với đơn giá chưa
thuế 100.000đ/hh, VAT khấu trừ 10% chưa thanh toán. Khi
hàng về nhập kho phát hiện thừa 10 hàng hóa chưa rõ nguyên
nhân. DN quyết định nhập kho luôn số hàng thừa.

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 26

 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước
Ví dụ 3 (tt): Các trường hợp xử lý hàng thừa
TH1: Hàng thừa do bên bán giao nhầm, doanh nghiệp
quyết
định mua luôn số hàng thừa, tiền hàng chưa trả.
TH2: Hàng thừa không tìm được nguyên nhân, doanh
nghiệp quyết định bổ sung vào vốn kinh doanh.
TH3: Hàng thừa do bên bán giao nhầm, doanh nghiệp xuất kho
trả lại hàng cho bên bán.

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 27

 6.2. Kế Toán Hoạt Động Mua Hàng
trong nước
Ví dụ 4: Ngày 25/10, doanh nghiệp mua 300 hàng hóa có đơn
giá chưa thuế 70.000đ/hh, VAT 10% chưa thanh toán tiền.
Cuối ngày hàng chưa về nhập kho

Ngày 28/10, Lô hàng mua ngày 25/10 doanh nghiệp đã nhận

đủ về nhập kho đủ.

Giả sử ngày 31/10 Lô hàng mua ngày 25/10 vẫn chưa về

nhập kho doanh nghiệp.

Ngày 2/11, Lô hàng mua đang đi đường tháng trước, nay đã

vê nhập kho đủ.

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 28

 6.3. Kế toán hoạt động bán hàng
trong nước
6.3.1 Phương thức bán hàng
Hàng còn
trong lưu
thông
Bán buôn
Số lượng bán
lớn
P
bán hàng h
ưHàng đã đến
ơ người tiêu
n dùng
Bán lẻ g
Số lượng bán
t nhỏ
h
ứ
c
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 29
 6.3. Kế toán hoạt động bán hàng
trong nước

6.3.2 Chứng từ hạch toán - Voucher

 Hoá đơn VAT
 Phiếu xuất kho
 Hóa đơn liên quan hàng mua
 Các chứng từ chi phí
 Chứng từ thanh toán

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 30

 6.3. Kế toán hoạt động bán hàng
trong nước

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 31

 6.3. Kế toán hoạt động bán hàng
trong nước
3. Tài khoản sử dụng – Types of account
 Tài khoản 157 “Hàng gửi đi bán”,
 Tài khoản 632 “Giá vốn hàng bán”
 TK 511 “Doanh thu bán hàng …”
 TK 333 “Thuế và các khoản phải nộp NN”
Lưu ý: không còn sử dụng TK 512 “Doanh thu nội bộ”.

30/03/2016 32
201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
 6.3. Kế toán hoạt động bán hàng
trong nước
6.3.4 Phương pháp hạch toán
632- Cost of good sold
111; 331
91
157 1
(3)
(4)
(6)

1561
(2)
(1)

(5)

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 33

 6.3. Kế toán hoạt động bán hàng
trong nước
6.3.4 Phương pháp hạch toán
511 - Sales
111; 112; 131
(1)
3332; 3333
(2) 3331

911

(3)

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 34

 6.3. Kế toán hoạt động bán hàng
trong nước

Lưu ý

Nếu bao bì gửi Nợ 1388

kèm và tính
giá riêng Có 153
Khi gửi hàng đi
bán Chi phí vận Nợ 1388
chuyển DN chi
hộ bên mua Có 111; 112

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 35

 6.3. Kế toán hoạt động bán hàng
trong nước
Ví dụ 1
Xuất kho 200hh có đơn giá xuất là 30.000đ/hh, bán ngay tại
kho với đơn giá bán chưa thuế 50.000đ/hh, Thuế GTGT khấu
trừ 10%. Doanh nghiệp đã thu 1/2 bằng TGNH.

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 36

 6.3. Kế toán hoạt động bán hàng
trong nước
Ví dụ 2
1.Ngày 5/6 xuất kho 300hh đem giao cho khách hàng A,
biết đơn giá xuất kho 100.000đ/sp; đơn giá bán chưa thuế
150.000đ/sp; VAT 10%. khách hàng chưa nhận được hàng.
2.Ngày 7/6 khách hàng đã nhận được hàng và chấp nhận
mua nhưng chưa thanh toán. Chi phí vận chuyển hàng đến
bên khách hàng là 500.000đ, doanh nghiệp đã trả bằng tiền
mặt.

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 37

 6.3. Kế toán hoạt động bán hàng
trong nước
Ví dụ 3
1. Ngày 15/10 Mua chịu 500hh từ nhà cung cấp A đem gửi
đi bán thẳng cho khách hàng C. Biết trị giá mua chưa
thuế 50.000đ/hh, trị giá bán chưa thuế 80.000đ/hh, thuế
GTGT khi mua và bán là 10%. Khách hàng chưa nhận
được hàng.
2. Ngày 18/10. Khách hàng C đã nhận được hàng và chấp
nhận mua toàn bộ. Tiền hàng chưa thanh toán.

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 38

 6.4. Kế toán các khoản giảm trừ
doanh thu

6.4.1 Phân loại và đặc điểm

CK thương mại Giảm giá hàng bán Hàng bán bị trả lại
(Sale (Sales allowance) (Sales Return)
Discount)
• Giảm giá bán • Là việc giảm giá • Là việc giảm
• Do mua hàng bán khối lượng
khối lượng lớn • Do hàng bị lỗi, bán
sai quy cách • Do hàng bị lỗi
lớn, sai quy
cách.

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 39

 6.4. Kế toán các khoản giảm trừ
doanh thu
2. Chứng từ hạch toán – Vouchers

 Hóa đơn điều chỉnh giảm giá

 Hóa đơn xuất trả lại hàng
 Phiếu nhập kho

30/03/201 40
201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM
6
 6.4. Kế toán các khoản giảm trừ
doanh thu

6.4.3 Tài khoản sử dụng – Types of account

TK 521: Các khoản giảm trừ doanh thu, trong đó:

 5211 “chiết khấu thương mại (Sales Discounts)
 5212 “giảm giá hàng bán” (Sales allowances)
 5213 “hàng bán trả lại” (Sales returns)

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 41

 6.4. Kế toán các khoản giảm trừ
doanh thu
6.4.4 Phương pháp hạch toán
5211; 5212; 5213
111; 331
51
(1)
1
3331
(2)

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 42

 6.5 Trình bày thông tin trên BCTC

Trình bày thông tin trên bảng CĐKT

Trình bày thông tin trên báo cáo KQKD

Trình bày thông tin trên thuyết minh

BCTC

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 43

 Tóm tắt chương học

1.Kế toán hoạt động mua hàng trong

nước, Chi phí mua hàng theo dõi riêng
vào TK 1562

2.Kế toán hoạt động bán hàng trong

nước, chi phí vận chuyển hàng đi bán
được theo dõi tại Tk 641

3.Khi doanh nghiệp là người bán, đã ghi

nhận DT cho lô hàng bán được. Sau đó
phải giảm giá hoặc bị trả lại, kế toán sẽ
sử dụng TK 521
30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 44
 Tóm tắt thuật ngữ

 Merchandise goods
 Purchase Costs
 Incidental expenses
 Outward goods on consignment
 Goods in transit
 Renenue from sales of merchandises
 Cost of goods sole

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 45

 Nhiệm vụ sau giờ học
Sinh viên chia nhóm làm ra giấy và nộp lại sau 1 tuần

Nhóm 1 (số lẻ): Sinh viên mô tả quy trình hoạt

động mua hàng của siêu thị Coopmart bằng
một sờ đồ cụ thể.

Nhóm 2 (số chẵn): Sinh viên mô tả quy trình

bán hàng của siêu thị điện máy Nguyễn
Kim bằng sơ đồ cụ thể.

Lưu ý: Trong quy trình sinh viên phải liệt kê rõ

tên các loại chứng từ và bút toán định khoản
liên quan.

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 46

30/03/2016 201081 – Kế toán kinh doanh hàng hóa trong DNTM 47