CÁC QUY TẮC ĐẠO ĐỨC TRONG

THAM VẤN - TRỊ LIỆU TÂM LÝ

GV: TS. Võ Thị Tường Vy
 THÀNH VIÊN NHÓM
1 NGUYỄN TRẦN PHÚ
4 ĐOÀN CHÍ THIỆN

2 5
NGUYỄN
PHẠM VĂN HUY
PHẠM MINH
NGỌC

3 LÝ MINH TÂM 6 NGUYỄN THỊ

HỒNG NHUNG
 CHÚNG TA SẼ CÙNG ĐI QUA CÁC NỘI
DUNG SAU

Tại sao quy điều Khái quát và tóm tắt

Quy điều đạo đức
đạo đức trong lại cái quan điểm về
và những vấn đề
tham vấn lại cần quy điều đạo đức
ở Việt Nam
thiết? trong tham vấn
(ACA)

Khái niệm về Các nguyên tắc So sánh một số bộ

quy điều đạo đạo đức căn bản quy điều đạo đức
đức
 Khái niệm về
quy điều đạo đức
Đạo đức: Những nguyên
lý, quy tắc quy định
hành vi phải theo trong
các mối quan hệ
 Trong tham vấn tâm lý là
thước đo quyết định hành vi
đó có đúng, có tốt, có sai hay
làm hại thân chủ không

Không làm điều xấu

Làm hết sức vì lợi ích của thân

chủ
 Tại sao quy điều đạo đức
trong tham vấn lại cần thiết?
 Hành động của chúng ta có
Giúp nhà tham vấn thể không đem lại kết quả
không lạm quyền tốt nhất cho thân chủ

Giúp cho nhà tham vấn giữ

Nâng cao được uy tín
được đạo lí và hướng hành vi
và vị thế nghề nghiệp
tới sự chuyên nghiệp
 Bảo vệ thân chủ

Hướng dẫn về đạo đức giúp hỗ trợ

những hội viên

Nguyên tắc đạo đức là yêu tố phân

biệt tham vấn
Mục đích của việc
xây dựng
các nguyên tắc đạo
Duy trì niềm tin của thân chủ đức nghề trợ giúp

Giúp các chuyên gia duy trì tính

chính trực

Cung cấp một phương tiện pháp lý

Các nguyên tắc đạo đức
căn bản
 Giữ bí mật

• Giữ bí mật thông tin

• Thể hiện sự tôn trọng tính riêng

tư, sự bảo về và ủng hộ thân
chủ, giúp thân chủ tin tưởng và
chia sẻ nhiều hơn
 • Thân chủ cho phép nói ra vấn đề của
Nhà tham vấn mình

chỉ được tiết lộ • Khi vấn đề của thân chủ đe dọa đến tính
mạng của bản thân và những người khác
bí mật khi • Khi nhà tham vấn bị gọi ra tòa chất vấn
về chính vấn đề này
 Việc nhà tham vấn cảnh báo cho thân
chủ biết về sự hạn chế của tính bảo mật
là thực hiện nguyên tắc pháp lý trong
mối quan hệ tham vấn
Thân chủ
trọng tâm
Chấp nhận
thân chủ
Tôn trọng
thân chủ
Tin tưởng vào
khả năng tự
giải quyết của
thân chủ
Nhà tham vấn không
gắn mình vào mối
quan hệ cá nhân với
thân chủ
• Dự đoán những tác động của quá
trình tham vấn lên thân chủ và người
có liên quan
Bảo vệ phúc lợi
• Mức thu phí phải được xem xét theo
của thân chủ
lợi ích tốt nhất của thân chủ
• Trách nhiệm tìm ra những dịch vụ
tham vấn phù hợp
Khái quát và tóm tắt lại quan điểm
về quy điều đạo đức trong tham vấn
(ACA)
Ngoài những quy điều đạo đức chung,
các quy điều ấy cần được thể chế hóa
trên nền tảng pháp lý cụ thể của mỗi
quốc gia
 Quyền tiếp tục
hay từ chối dịch Quyền được thông báo
Biết về danh tính, vụ tham vấn trước trong trường hợp
bằng cấp chuyên thông tin về họ buộc
môn, kinh nghiệm phải chia sẻ với những
đối tượng khác

Những quyền lợi cơ

bản của thân chủ
Được lựa chọn Biết về việc lưu
phải được tính đến
người trợ giúp trữ thông tin
đối với một dịch vụ
tham vấn

Tiến trình và Thông báo về

cách thức tiếp những hạn chế
cận và nguy cơ
Những trách nhiệm
của nhà tham vấn
 • Tôn trọng phẩm giá và thúc đẩy quyền lợi của thân chủ, tôn trọng

sự khác biệt và tính đa dạng của thân chủ

• Không được tham vấn cho người quen biết, không được quan hệ

Đối với tình cảm, tình dục với thân chủ, không áp đặt lên thân chủ và

không được bỏ rơi thân chủ khi đang trong quá trình tham vấn.
nhà tham vấn
• Không được có những hành vi phân biệt đối xử với thân chủ.

• Không được phép sử dụng vị trí của mình để áp đặt hay ép buộc

thân chủ trong bất cứ việc gì, đặc biệt là sự lợi dụng tiền bạc từ

thân chủ
 Tôn trọng quyền được giữ bí mật thông tin của thân chủ

Lưu trữ lại những thông tin ghi chép về khách hàng nhằm
phục vụ cho mục đích tham vấn, cũng như trong trường
hợp có sự đòi hỏi của tòa án, và theo những quy định của
cơ sở làm việc

Chủ động tự nâng cao sự hiểu biết về các nền văn hóa khác
nhau
 Nhà tham vấn nhận thấy mình không đủ khả
năng giúp đỡ thân chủ thì phải giới thiệu họ
tới nhà tham vấn khác có khả năng giúp đỡ họ
và cần chuẩn bị tinh thần cho thân chủ
• Đọc, hiểu và tuân thủ đạo đức nghề nghiệp

• Hành nghề phù hợp với chuyên môn. NHÀ THAM VẤN

• Phải chịu trách nhiệm về các lý thuyết, kỹ năng mình

đã áp dụng.

• Biết dừng công việc khi nhận thấy có sự suy giảm

năng lực làm việc hoặc sức khỏe, làm ảnh hưởng đến

kết quả tham vấn cho khách hàng.

• Ý thức nâng cao trình độ chuyên môn

• Tìm kiếm sự giám sát thường xuyên

NHÀ THAM VẤN

• Cần kiểm soát những giá trị, cảm xúc của bản thân

• Nhận thức rõ tầm quan trọng của những hỗ trợ từ

đồng nghiệp, tôn trọng cách làm việc và sẵn sàng giúp

đỡ họ khi cần thiết

• Chỉ được phép quảng cáo những thông tin trung thực

về bản thân và dịch vụ của mình

So sánh một số bộ
quy điều đạo đức
 Beneficence and
Nonmaleficence (Lợi Các nhà tâm lý phấn đấu cho lợi ích của những người họ làm
ích và không gây hại) việc cùng và cẩn trọng trong việc không gây hại cho họ

Fidelity and Nhà tâm lý thiết lập mối quan hệ tin cậy với những người mà
Responsibility (Lòng họ làm việc cùng; ý thức được trách nhiệm nghề nghiệp và
trung thực và trách chuyên môn của mình đối với xã hội và những cộng đồng mà
nhiệm) họ làm việc
Integrity (Liêm Nhà tâm lý cần cố gắng thành thật, chính xác, uy tín trong
chính) khoa học, giảng dạy và thực hành tâm lý.
Nguyên tắc
Justice (Sự công Tất cả mọi người đều có quyền tiếp cận và hưởng lợi từ các
APA bằng) hoạt động chuyên môn của các nhà tâm lý, với chất lượng
dịch vụ, quy trình, thủ tục được thực hiện bởi các nhà tâm lý.
Respect for People’s
Rights and Dignity
Nhà tâm lý ý thức tôn trọng phẩm giá, giá trị của mọi người
(Tôn trọng nhân
cũng như quyền riêng tư, bảo mật, tự quyết của mỗi người.
quyền và nhân
phẩm)
 ACA APA PACFA APS

Autonomy (Quyền tự chủ)


Trust (Sự tin tưởng)
Justice (Sự công bằng)
Fairness (Sự công bằng)
Beneficence (Sự có lợi)
Nonmaleficence (Không gây hại)
Fidelity (Sự thành thật)
Self-respect (Tự trọng)
Respect (Tôn trọng)
Integrity (Liêm chính)
Resposibility (Trách nhiệm)
Cung cấp thông tin
 Nêu suy nghĩ, nhận định của bạn với các tình huống sau:
1. Nhà tham vấn bắt đầu mối quan hệ tình cảm với một thân chủ cũ đã điều trị cách đây 3 năm trước.
(APA) 10.08. Thân mật tình dục với thân chủ/bệnh nhân trước đó
(a) Nhà tâm lý không dính líu đến thân mật tình dục với thân chủ/bệnh nhân trước đó ít nhất là hai
năm sau khi kết thúc hay chấm dứt trị liệu.
(b) Nhà tâm lý không dính líu đến thân mật tình dục với thân chủ/bệnh nhân trước đó ngay cả sau hai
năm kết thúc trị liệu trong một số trường hợp thực sự bất thường.
Sau 2 năm chấm dứt trị liệu và không có liên hệ tình dục với thân chủ/bệnh nhân trước đó, khi nhà
tâm lý dính líu đến những hoạt động như thế phải chịu trách nhiệm nghiêm trọng để giải thích rằng
hoạt động này không có bất cứ sự lợi dụng nào, dựa trên một số yếu tố có liên quan, bao gồm
– (1) thời gian đã qua từ khi trị liệu chấm dứt;
– (2) bản chất, thời gian duy trì, và cường độ của trị liệu;
– (3) trường hợp chấm dứt;
– (4) lịch sử cá nhân của thân chủ/bệnh nhân ;
– (5) tình trạng tinh thần hiện tại của thân chủ/bệnh nhân ;
– (6) khả năng gây ra ảnh hưởng tiêu cực lên thân chủ/bệnh nhân
– (7) bất cứ phát biểu hay hành động được thực hiện bởi nhà trị liệu trong suốt tiến trình trị liệu có ý
đề xuất hay mời gọi vào mối quan hệ tình dục/tình cảm với thân chủ/bệnh nhân sau khi trị liệu chấm
dứt
 Nêu suy nghĩ, nhận định của bạn với các tình huống sau:

2. Nhà tham vấn nói: “Tôi sẽ giữ bí mật tuyệt đối cho bạn.”
Hiệp hội Tham vấn và Phát triển Hoa Kỳ (AACD), Phần G Điều 10. Nhà tham vấn chỉ được
tiết lộ bí mật khi:
+ Thân chủ cho phép nói ra vấn đề của mình,
+ Khi vấn đề của thân chủ đe dọa đến tính mạng của bản thân và những người khác,
+ Khi nhà tham vấn bị gọi ra tòa chất vấn về chính vấn đề này.
Việc nhà tham vấn cảnh báo cho thân chủ biết về sự hạn chế của tính bảo mật là thực hiện
nguyên tắc pháp lý trong mối quan hệ tham vấn.
 Nêu suy nghĩ, nhận định của bạn với các tình huống sau:

3. Nhà tham vấn: “Sao chị lại có thể tin vào người chồng đã từng lừa dối và vũ phu với
mẹ con chị? Đằng nào thì chị cũng quyết định ly hôn với anh ta rồi cơ mà!”

(ACA) A.4.b. Những giá trị cá nhân

Chuyên viên tham vấn ý thức về những giá trị, thái độ, niềm tin và những hành vi của riêng
cá nhân họ và tránh áp đặt những giá trị mà không phù hợp với những mục tiêu tham vấn.
Chuyên viên tham vấn tôn trọng sự đa dạng của những thân chủ, người được huấn luyện
và người tham gia nghiên cứu.
 Nêu suy nghĩ, nhận định của bạn với các tình huống sau:

4. Nhà tham vấn sử dụng dữ liệu từ cuộc tham vấn để viết sách, ví dụ giảng dạy.

(APA) 4. Quyền riêng và bảo mật

4.07. Sử dụng thông tin mật phục vụ cho giảng dạy hoặc các mục đích khác
Trong các tài liệu, bài giảng hay bất cứ phương tiện công chúng nào, nhà tâm lý không tiết
lộ những thông tin mật và có thể nhận diện thân chủ/bệnh nhân, sinh viên, người tham gia
nghiên cứu, thân chủ là các tổ chức, hoặc những người nhận được dịch vụ mà họ có được
trong suốt tiến trình làm việc, trừ khi:
(1) họ tiến hành các bước hợp lý để ngụy trang nhân thân của cá nhân/tổ chức ấy,
(2) cá nhân hoặc tổ chức đã chấp thuận bằng văn bản
(3) có sự cấp phép hợp pháp.
 Nêu suy nghĩ, nhận định của bạn với các tình huống sau:
5. Nhà TV. A gần đây có quen biết và làm quen với một cô gái trên mạng. nhà TV. A quyết
định hẹn hò với cô gái này. Họ đã có một buổi hẹn rất vui vẻ nhưng qua câu chuyện nhà TV.
A nhận ra rằng người yêu của mình có thể là em ruột của một thân chủ mà mình đang trị
liệu. nhà TV. A đã nói với bạn gái trong buổi hẹn hò đó rằng anh không thể tiếp tục gặp cô
nữa vì những lý do liên quan đến đạo đức nghề nghiệp. Nhà TV. A cũng nói mình không thể
trả lời các thông tin chi tiết hơn và mong cô bạn hiểu. Theo bạn hành vi trên có phải nhà TV.
A đang tuân thủ đúng nguyên tắc đạo đức hay không?
(APA) 3.05 Các mối quan hệ đa chiều:
b. Vì có những yếu tố không lường trước được, nếu một nhà tâm lý nhận thấy có một mối
quan hệ đa chiều chứa đựng những nguy cơ tiềm tàng đã phát sinh thì nhà tâm lý phải tiến
hành các bước hợp lý để giải quyết nó, với mối quan tâm thích đáng đến quyền lợi cao nhất
của người bị ảnh hưởng và tuân thủ tối đa Tiêu chuẩn đạo đức.
c. Khi các nhà tâm lý được pháp luật, chính sách của cơ sở hoặc các tình huống bất thường yêu
cầu phục vụ nhiều hơn một vai trò trong các vụ kiện pháp lý hay dân sự, thì ngay từ lúc bắt
đầu họ phải làm rõ vai trò được trông đợi, mức độ bảo mật và thậm chí xa hơn nếu có thay
đổi xảy ra.
 Nêu suy nghĩ, nhận định của bạn với các tình huống sau:
6. Nhà TV. A (trong tình huống trên) sau một thời gian suy nghĩ thấy rằng cô bạn gái đích thực là tình
yêu của cuộc đời mình. Vì vậy ông trình bày với thân chủ của mình (là anh trai của cô gái) yêu cầu
chấm dứt hợp đồng. Thân chủ hiểu, đồng ý chấm dứt hợp đồng trị liệu để chuyển sang làm việc với
nhà tâm lý khác để nhà TV. A có thể tiếp tục mối quan hệ yêu đương với em gái mình. Nhà TV. A cho
rằng hành vi của mình đã không vi phạm nguyên tắc đạo đức nếu mình không Cung cấp dịch vụ trị
liệu cho anh trai của cô gái trong suốt quá trình hẹn hò. Điều này là đúng hay sai?

(APA)(APA)
10.10.
10.06.
Chấm Thândứtmật
trị liệu
tình dục với người thân hoặc người có quan hệ quan trọng với
 (a) thân
Nhà tâm
chủ/bệnh
lý chấmnhân
dứttrịtrịliệu
liệu
hiện
khitại.
nhận thấy rõ ràng thân chủ/bệnh nhân không còn cần
dịch vụ Nhà
nữa,
tâm
không
lý không
có được
dínhlợi líuích
đếnhoặc
thânsẽmật
bị nguy
tình hại
dụcnếu
với tiếp
cá nhân
tục dịch
mà họ
vụ. biết người đó
 (b) có
Nhàmối
tâmquan
lý có
hệthể
gầnchấm
gũi, người
dứt trịgiám
liệu hộ
khihoặc
bị đengười
dọa, hay
có quan
nói cách
hệ thân
khác,thiết
gặpquan
nguy trọng
hiểm từ
thânvớichủ/bệnh
thân chủ/bệnh
nhân hoặc
nhân người
trị liệu
quenhiện
của
tại.thân
Nhàchủ/bệnh
tâm lý không
nhân. được chấm dứt trị liệu để
 (c) né
Trừtránh
khi bịhayngăn
láchcản
quabởi
tiêuhành chuẩnđộng
này.của thân chủ/bệnh nhân hoặc người chi trả thuộc
bên thứ ba (ví dụ: công ty, tổ chức của thân chủ…), trước khi chấm dứt, nhà tâm lý tham
vấn cho thân chủ/bệnh nhân trước khi kết thúc dịch vụ và đề xuất nhà cung cấp dịch vụ
khác thích hợp.
 Nêu suy nghĩ, nhận định của bạn với các tình huống sau:

7. Chị H bị ung thư đã nhiều năm, hiện tại chỉ có thể liên tục dùng thuốc giảm đau để tiếp tục
sống qua ngày. Dù thuốc khang hiếm và hiện nay chỉ đã phải dùng liều rất cao mới giảm đau
được phần nào. Sau nhiều năm chịu đau đớn cùng với thấy gia đình ai cũng cực nhọc, chị muốn
được ra đi.
Tình huống trên dễ gặp mắc phải vấn đề đạo đức gì? Nếu là nhà tham vấn khi gặp tình huống
bạn có những suy nghĩ gì, sẽ lưu ý, xử lý, hay giải quyết tình huống trên như thế nào?
 Quy điều đạo đức và
những vấn đề ở Việt Nam
 • Phương Tây coi trọng phát triển tính tự chủ và tự

quyết cá nhân thì ở Việt Nam lại đề cao sự hài hòa

với cộng đồng

Tính tự chủ • Việc ký hợp đồng trị liệu thường được tiến hành

không phải với chính thân chủ mà là với cha mẹ

hoặc người thân

• Một số cha mẹ đặt vấn đề với nhà tâm lý để thực

hiện những ý đồ nào đó của họ

• Việt thường thấy mình ở vị trí thấp hơn

nhiều về vị trí, kiến thức so với nhà tâm lý

Tính thứ bậc
• Chờ đợi những lời khuyên
trong
• Tin rằng những lời khuyên đó luôn đúng mà mối quan hệ
không cân nhắc đến sự phù hợp với bối trị liệu
cảnh cá nhân của mình cũng như những hậu

quả tiềm năng

 Văn hóa tập thể gia đình

Với nỗi lo "mất mặt”, việc ra quyết định về

một cá nhân sẽ được gia đình lựa chọn
trên tiêu chí “tốt cho tất cả” chứ không
phải là “tốt cho một cá nhân”
Định kiến đối với vấn đề
sức khỏe tâm thần

Những người phụ nữ bị nghi có dấu

hiệu tâm thần sẽ không thể lập gia đình,
khó khăn trong quá trình tìm kiếm việc
làm, hòa nhập với xã hội
 Mối quan hệ đa chiều

• Các nhà tâm lý học phương Tây rất cẩn

thận với những quan hệ song chiều hoặc
đa chiều
• Người Việt Nam thường cho là “nhất thân
nhì quen”. Người ta tin rằng nếu quen thì
làm việc với nhau sẽ dễ dàng và thuận lợi
hơn những người không quen biết
Dịch vụ chăm sóc sức khỏe
tâm thần chưa phổ biến

Nhà tâm lý sẽ phải làm việc

với nhiều nhóm vấn đề mà
mình không chuyên sâu
 TÀI LIỆU THAM KHẢO

Trần Thị Minh Đức. (2012). Giáo trình Tham vấn tâm lý.
NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
Nguyễn Thị Minh Hằng. (2021). Giáo trình Tâm lý học lâm sàng.
NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
Cảm ơn cô và các bạn đã
chú ý lắng nghe
bài thuyết trình