Professional Documents
Culture Documents
482060971-Kasaysayan-Ng-Wika-2-Pptx 2023 Full
482060971-Kasaysayan-Ng-Wika-2-Pptx 2023 Full
N AT PAG-
UNLAD NG
WIKANG
FILIPINO
PANAHON NG
KATUTUBO
Baybayin ang tawag sa
katutubong paraan ng pagsulat
Binubuo ito ng labimpitong
(17) titik: tatlong (3) patinig at
labing-apat (14) na katinig
BAYBAYIN
Ang mga katinig ay binibigkas na may
kasamang tunog ng patinig na /a/. Kung
nais basahin o bigkasin ang mga katinig
na kasama ang tunog na /e/ o /i/,
nilalagyan ang titik ng tuldok sa itaas.
Samantala, kung ang tunog ng /o/ o /u/
ang nais isama sa pagbasa ng mga katinig,
. inilalagay.
tuldok sa ibaba nito ang
Samantala, kung ang nais kaltasin ay ang
anumang tunog ng patinig na kasama ng katinig
sa hulihan ng isang salita, ginagamitan ito ng
panandang kruz (+) bilang hudyat sa pagkakaltas
ng huling tunog.
Gumagamit ng dalawang pahilis
na guhit // sa hulihan ng
pangungusap bilang hudyat ng
pagtatapos nito.
Maraming pagbabago ang
naganap at isa na rito ang sistema
ng ating pagsulat.
PANAHON Ang dating alibata ay napalitan
ng Alpabetong Romano na binubuo
NG naman ng 20 titik, limang (5)
KASTILA patinig at labinlimang (15) katinig.
a, e, i, o, u b, k, d, g, h, l, m, n, ng,
p, r, s, t, w, y
Pagpapalaganap ng
Kristiyanismo ang isa sa naging
layunin ng pananakop ng mga
Kastila.
Ngunit nagkaroon ng suliranin
hinggil sa komunikasyon.
Nagtatag ang Hari ng Espanya
ng mga paaralang magtuturo ng
wikang Kastila sa mga Pilipino
ngunit ito ay tinutulan ng mga
prayle.
Ang mga misyonerong Kastila mismo ang nag-
aral ng mga wikang katutubo.
1. Mas madaling matutuhan ang wika ng isang
rehiyon kaysa ituro ito sa lahat ang Espanyol.
2. Higit na magiging kapani-paniwala at
mabisa kung ang isang banyaga ay nagsasalita
ng katutubong wika.
• Ang mga prayle’y nagsulat ng mga
diksyunaryo at aklat-panggramatika,
katekismo at mga kumpesyonal para sa mabilis
na pagkatuto nila ng katutubong wika
Naging usapin ang tungkol sa wikang panturong
gagamitin sa mga Pilipino.
Inatas ng Hari na ipagamit ang wikang katutubo sa
pagtuturo ng pananampalataya subalit hindi naman ito
nasunod.
Gobernador Tello – turuan ang mga Indio ng wikang
Espanyol
Carlos I at Felipe II – kailangang maging bilinggwal
ang mga Pilipino
Carlo I – ituro ang doktrinang Kristiyana sa
pamamagitan ng wikang Kastila
Noong Marso 2, 1634, muling inulit
ni Haring Felipe II ang utos tungkol
sa pagtuturo ng wikang Kastila sa
lahat ng katutubo
Hindi naging matagumpay ang mga
kautusang nabanggit kung kaya si
Carlos II ay naglagda ng isang dekrito
na inuulit ang mga probisyon sa mga
nabanggit na batas. Nagtakda rin siya
ng parusa para sa mga hindi susunod
dito.
Noong Disyembre 29,
1792, nilagdaan ni Carlos
IV ang isa pang dekrito na
nag-uutos na gamitin ang
wikang Kastila sa mga
paaralang itatatag sa lahat
ng mga pamayanan ng
Indio.
Sa panahong ito, marami
na ring mga Pilipino ang
naging matindi ang
damdaming nasyonalismo.
Nagtungo sila sa ibang
PANAHON NG bansa upang kumuha ng
PROPAGANDA mga karunungan.
Dr. Jose Rizal, Graciano
Lopez-Jaena, Antonio Luna,
Marcelo H. del Pilar
Sa panahong ito ay
maraming akdang naisulat sa
wikang Tagalog. Pawang
mga akdang nagsasaad ng
pagiging makabayan,
masisidhing damdamin laban
sa mga Kastila ang
pangunahing paksa ng
kanilang mga isinulat.
Nagsimula na naman ang
pakikibaka ng mga Pilipino
nang dumating ang mga
Amerikano sa pamumuno ni
PANAHON NG Almirante Dewey
AMERIKANO Ginamit nilang
instrumento ang edukasyon
na sistema ng publikong
paaralan at pamumuhay na
demokratiko
Mga gurong sundalo na tinatawag na
Thomasites ang mga naging guro noon.
William Cameron Forbes – naniniwala ang
mga kawal Amerikano na mahalagang
maipalaganap agad sa kapuluan ang wikang
Ingles upang madaling magkaunawaan ang
mga Pilipino at Amerikano
Nagtatag ng lupon si Mc Kinley na
pinamumunuan ni Schurman na ang layunin ay
alamin ang pangangailangan ng mga Pilipino
1. Isang pambayang paaralan ang kailangan ng
mga Pilipino
2. Mas pinili ng mga lider-Pilipino na gamitin
bilang wikang panturo ang Ingles
Jorge Bocobo – naniniwalang ang lahat ng
sabjek sa primaryang baitang, kahit na ang
Ingles ay dapat ituro sa pamamagitan ng
diyalektong lokal
N.M Saleeby, isang Amerikanong
Superintende – kahit na napakahusay ang
maaaring pagtuturo sa wikang Ingles ay
hindi pa rin ito magiging wikang panlahat
dahil ang mga Pilipino ay may kani-
kaniyang wikang bernakular na nananatiling
ginagamit sa kanilang mga tahanan at sa iba
pang pang-araw-araw na gawain
Bise Gobernador Heneral
George Butte – naniniwalang
epektibong gamitin ang mga
wikang bernakular sa pagtuturo
sa mga Pilipino
Labag man sa iniutos ni Mc
Kinley na gamiting wikang
panturo ang mga wikang
bernakular sa mga paaralan ay
nanatili pa rin ang Ingles na
wikang panturo at pantulong
naman ang wikang rehiyonal
Sa pagnanais na burahin
ang anumang
impluwensiya ng mga
PANAHON Amerikano, ipinagamit
NG nila ang katutubong wika
HAPONES partikular ang wikang
Tagalog sa pagsulat ng
mga akdang pampanitikan.
Ito ang panahong
namayagpag ang panitikang
Tagalog.
Ipinatupad nila ang Order
Militar Blg. 13 na nag-uutos na
gawing opisyal na wika ang
Tagalog at wikang Hapon
Saligang Batas noong 1935, Seksyon
3, Artikulo XIV – “Ang Kongreso ay
PANAHO gagawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang
N NGA wikang pambansa na batay sa isa sa
MALASA mga umiiral na katutubong wika.”
RILING Dahil sa probisyong ito, itinatag ni
Pangulong Quezon ang Surian ng
PAMAHA Wikang Pambansa na ngayon ay
LAAN Sentro ng Wikang Filipino upang
mamuno sa pagaaral sa pagpili ng
wikang pambansa.
Nilikha ng Batasang Pambansa
ang Batas Komonwelth Blg. 184
– opisyal na paglikha ng Surian
ng Wikang Pambansa noong ika-
13 ng Nobyembre 1936
Ang tungkulin nito ay
magsagawa ng pananaliksik,
gabay at alituntunin na magiging
batayan sa pagpili ng wikang
pambansa ng Pilipinas
Si Jaime C. de Veyra ang naging tagapangulo
ng komite
Napili nila ang Tagalog bilang batayan ng
wikang tatawaging Wikang Pambansa
Ipinalabas noong 1937 ng Pang. Quezon ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 –
nagaatas na Tagalog ang batayan ng wikang
gagamitin sa pagbubuo ng wikang pambansa
Ilang dahilan kung bakit
Tagalog ang napiling batayang
wika :
1. Mas marami ang
nakapagsasalita at nakauunuwa
ng Tagalog kumpara sa ibang
wika
2. Mas madaling matutuhan ang
Tagalog kumpara sa ibang
wikain sapagkat sa wikang ito,
kung ano ang bigkas ay siyang
sulat
3.Tagalog ang ginagamit sa
Maynila at ang Maynila ang sentro
ng kalakalan sa Pilipinas
4. Ang wikang Tagalo ay may
hostorikal na basehan sapagkat ito
ang wikang ginamit sa himagsikan
na pinamunuan ni Andres Bonifacio
5. May mga aklat na panggramatika
at diksyunaryo ang wikang Tagalog
Dahil sa pagsusumikap ni Pang.
Quezon na magkaroon tayo ng
wikang pagkakakilanlan, hinirang
siyang “Ama ng Wikang
Pambansa”
Kautusang Tagapagpaganap Blg.
263 noong Abril 1940 –
nagpapahintulot sa
pagpapalimbag at paglalathala ng
Talatinigang Tagalog-Ingles at
Balarila sa Wikang Pambansa.
Pinasimulan ang pagtuturo
ng wikang pambansa sa mga
paaralan pampubliko at
pampribado sa buong bansa
23
Pinagtibay ng Batas
Komonwelth Blg. 570 na
ang Pambansang Wika ay
magiging isa na sa mga
wikang opisyal ng Pilipinas
simula sa Hulyo 4, 1940
Nilagdaan ni Pang. Ramon Magsaysay ang
Proklamasyon Blg. 12 noong Marso 26, 1954 na
nagpapahayag ng pagdiriwang ng Linggo ng Wikang
Pambansa ay magaganap mula sa ika-29 ng Marso
hanggang ika-4 ng Abril bilang pagbibigay-
kahalagahan sa kaarawan ni Balagtas (Abril 2)
Nilagdaan ni Pang. Magsaysay ang Proklamasyon
Blg. 186 noong Setyembre 23, 1955 na nag-uutos sa
paglilipat ng petsa ng Linggo ng Wika mula ika13
hanggang 19 ng Agosto bilang pagbibigay ng
kahalagahan sa kaarawan ni Pang. Quezon (Agosto
19)
Noong Pebrero, 1956, nilagdaan ni
Gregorio Hernandez, Direktor ng
Paaralang Bayan ang Sirkular 21 na nag-
uutos na ituro at awitin ang Pambansang
Awit sa mga paaralan
Nagpalabas si Kalihim Jose E. Romero
ng Kagawaran ng Edukasyon ng
Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 noong
Agosto 13, 1959 na nagsasaad na
kailanma’t tutukuyin ang Wikang
Pambansa, ang salitang Pilipino ang
gagamitin
Nilagdaan ni Pang. Ferdinand Marcos ang
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 96 na
nagtatadhana ng pagsasa-Pilipino ng mga
pangalan ng gusali, edipisyo at tanggapan ng
pamahalaan noong Oktubre 24, 1967 25
Marso 27, 1968, nilagdaan ni Rafael Salas,
Kalihim Tagapagpaganap, ang Memorandum
Sirkular Blg. 96 na nag-aatas ng paggamit ng
wikang Pilipino sa mga opisyal na
komunikasyon sa mga transaksyonng
pamahalaan
Memorandum Sirkular Blg. 488 noong Hulyo
29, 1972 na humihiling sa lahat ng tanggapan
ng pamahalaan na magdaos ng Linggo ng Wika
Saligang Batas ng 1973, Artikulo XV, Seksyon
2 at 3 – “Ang Batasang Pambansa ay
magsasagawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pormal na paggamit ng
pambansang wikang Pilipino at hangga’t hindi
binabago ang batas, ang Ingles at Pilipino ang
mananatiling mga wikang opisyal ng
Pilipinas”
Hunyo 21, 1978, nilagdaan ng Ministro ng
Edukasyon at Kultura, Juan Manuel ang
Kautusang Pangministri Blg. 22 na nag-uutos
na isama ang Pilipino sa lahat ng kurikulum na
pandalubhasang antas
Nabagong muli ang Konstitusyon nang
sumiklab ang Edsa I noong Pebrero 25, 1986 at
nahirang na pangulo ng bansa si Gng. Corazon
C. Aquino
Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV, nasasaad tungkol sa wika:
Sek.6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino
Sek.7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga
wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang ibang
itinatadhana ang batas, Ingles • Sek.8. Ang Konstitusyong ito ay dapat
ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing
wikang panrehiyon, Arabic at Espanyol
Sek.9. Dapat magtatag ang Kongreso ng isang komisyon ng wikang
pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at
mga disiplina na magsasagawa, mag-uugnay at magtataguyod ng mga
pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika para sa kanilang
pagpapaunlad, pagpapalaganap at pagpapanatili
Noong Enero taong 1987, sa bias ng
Kautusang Tagapagpaganap Blg. 117
na nilagdaan ni Pangulong Corazon
Aquino, nilikha ang Linangan ng
mga Wika sa Pilipinas (LWP)
Noong Mayo 21, 1987 nagpalabas
ng Kautusang Pangkagawaran Blg.
52 si Kalihim Lourdes R.
Quisimbing ng Kagawaran ng
Edukasyon, Kultura at Isports na
mas kilala sa Patakarang
Edukasyong Billingwal ng 1987.
Mayo 27, inihayag na agad sa bias
ng Kautusang Pangkagawaran Blg.
54 ang Panuntunan sa
Implementasyon ng Patakaran. 29
Agosto 25, 1988, ipinagtibay ang
Batas Tagapagpaganap 335, na nag-
aatas sa lahat ng mga
Kagawaran/Kawanihan/Opisina at
Ahensiya/Instrumentaliti ng
pamahalaan na magsagawa ng mga
hakbang na kailangan para sa
layuning magamit ang Filipino sa
opisyal na mga transaksiyon,
komunikasyon at korspondensiya.
Kapapasok pa lamang ng dekad 90
nag nilagdaan ni kalihim Isidro
Carino ng Kagawaran ng
Edukasyon, kultura at Isports noong
Marso 19, 1990 ang isang
Kautusang Pamgkagawaran Blg. 21
na nagsasaad na gamitin ang
Filipino sa panunumpa ng katapatan
sa Konstitusyon at sa bayan.
Agosto, 14, 1991, pinagtibay ni
Pangulong Corazon Aquino ang
Batas Republika Blg. 7104 na
lumikha ng Komisyon sa Wikang
Filipino
Ang Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ay nag-
iisang ahensiyang pang-wika ng pamahalaan na
binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang grupong
etnolingwistiko at iba-ibang disiplina.
• Nilikha ito upang magsagawa, mag-ugnay at
magtaguyod ng mga pananaliksik para sa
pagpapaunlad, pagpapalaganap at preserbasyon ng
Filipino at iba pang wika ng Pilipinas.
• Bubuuin/Binubuo ito ng labing isang komisyoner na
ang isa ay magsisilbing tagapangulo.
Noong Hunyo 12, 1996 naman ayipignagtibay
ni Pangulong Fidel Ramos ang Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 343 na nagpapatibay sa
Panunumpa ng Katapatan sa Watawat.
Sa panunungkulan ni Pangulong Fidel Ramos
ay naitala ang isa sa mga mahahalagang bahagi
ng kasaysayan ng wikang pambansa. Ang
Proklamasyon Blg. 1041 na nilagdaan noong
Hulyo 15, 1997.
Ang proklamasyon ay nagtatakda na sa
halip na isang linggong pagdiriwang
lamang, ginawa niyang buong buwan ng
Agosto ay tanghaling Buwan ng Wikang
Pambansa.
KAHULUGAN
NG WIKANG
FILIPI
NO
Ayon kay Garcia, et. Al (2010), malaganap na
ang promosyon ng wikang pambansa at maging
ang mga asignatran ay maliwanag na nakasulat
at tinatawag na Filipino.
Sinasabing pambansang lingua franca
ang Filipino dahil ito ang ginagamit ng
mga tao mila sa iba’t ibang katutubong
wika o magkakaibang pinanggalingang
probinsiya upang magkaunawaan at
makipaguganayan.
PAMBANSANG
LINGUA FRANCA
Nakapaloob sa konstitusyon
1987 ng Republika ng
Pilipinas, ang Filipino ang
Wikang Pambansa. Dahil sa
WIKANG wikang ito tinatalakay ang mga
bagay-bagay ukol sa bansa na
PAMBANSA siya namang naiintindihan ng
bawat mamamayang Pilipino.
Ito ay ginagamit sa
pakikipagugnayan
Ginagamit ang Filipino sa
opisyal na komunikasyon
OPISYAL NA WIKA SA
KOMUNIKASYON
•Delibersyon sa lehislatura at pagsulat ng batas;
• Pag-isyu ng mga deskrito at mga kautusang
ANG ehukutibo;
• Pormulasyon ng mga pambansang patakaran;
WIKANG •Paghahanda ng mga impormasyong
FILIPINO pampubliko kauganay na programa ng
AY gobyerno;
OPISYAL NA WIKANG
PANTURO
•Resolusyon Blg. 92-1 (Mayo
13, 1992)
PORMAL NA • Ito nag katutubong wika,
DESKRIPSIYON pasalita at pasulat sa Metro
NG FILIPINO Manila, ang Pambansang
Punong Rehiyon at sa iba
AYON SA KWF pang sentrong urban sa
archipelago na ginagamit
bilang wika ng komunikasyon
ng mga etnikong grupo.
•Ngunit noong ika-28 ng Agosto. 1986 sa
bias ng Resulosyon 96-1, sinusugan ang
batayang deskripsiyon ng ng Filipino na
ganito ang isinasaad: Ang Filipino ay ang
katutubong wika na ginagamit sa buong
Pilipinas bilang wika ng komunikasyon ng
mga etnikong grupo.
•Noong Agosto 5, 2013 ay pinagtibay ng
bagong Kalupunan ng KWF ang
Kappasiyahan Blg. 13-39. isang
rebisadong depinisyon ito ng wikang
“Filipino” at ipinahayag ang sumusunod
na pakahulugan.
“Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit
ng Buong Filipinas bilang wika ng komunikasyon, sa
pagbigkas, at sa pasulat na paraan ng mga pangkating
katutubo sa buong kapuluan. Sapagkat isang wikang
buhay, mabilis itong pinauunlad ng araw-araw at iba’t
ibang paggamit sa iba’t ibang pook at sitwasyon at
nilinang sa iba’t ibang antas ng saliksik at talakayang
akademiko ngunit sa paraang maugnayin at
mapagtampok sa mga lahok na nagtataglay ng mga
malikhaing katangian at kailangang karunungan
mula sa katutubong wika sa bansa.”
ALPABETO AT
ORTOGRAPIY
ANG
PAMBANSA
- Masusi at maingat na pag-aaral na may
patungkol sa pagbabaybay ng mga salita - ito ay
ang representasyon ng mga tunog ng wika na
nakalimbag na mga simbolo tulad ng alpabeto -
Ang gabay sa ortograpiya ng wikang Filipino ay
binubuo ng mga tuntunin kung paano sumulat
gamit ang wikang Filipino. (Almario 2013)
ORTOGRAPIYA
Ang kasaysayan ng
ortograpiya ng wikang
MULANG Filipino ay maaaring
ugatin mula sa
BAYBAYIN sinaunang panahong
HANGGANG gumagamit ang mga
ABAKADA Filipino ng katutubong
paraan ng pagsulat na
tinatawag na baybayin.
Ang baybayin ay binubuo ng
labimpitong simbolo na
kumakatawan sa mga titik: 14
na katinig at 3 patinig. Ang
mga simbolong kumakatawan
sa mga letra ay gaya ng
sumusunod:
Ang mga titik na ito ang naging
batayan ng abakada na binuo ni Lope
K. Santos nang kaniyang sulatin ang
Balarila (1940).
P a·a
KP bi·be
PK ok·ok
KPK pat·pat
KKP pla·pla
PKK arm, urn
KPKK dorm, form
KKPK plan, tram
KKPKK tsart
KKPKKK shorts
2.2. Pagpapantig ng mga Salita. Ang pagpapantig ay paraan ng
paghati sa isang salita alinsunod sa mga pantig na ipinambuo dito.
Nakabatay ito sa grapema o nakasulat na mga simbolo.
Halimbawa, /u·be/ (ube), /ba·hay/ (bahay). Narito ang ilang tuntunin: