Professional Documents
Culture Documents
Tuan 7 Tay Tien
Tuan 7 Tay Tien
TÂY TIẾN
2 0 1 7 2 0 1 8
Cấu trúc bài học
I. Tìm hiểu chung
- PC thơ: một hồn thơ phóng khoáng, hồn hậu, lãng mạn, tài
hoa khi viết về Tây Tiến và xứ Đoài mây trắng.
- Năm 2001, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học
nghệ thuật.
Từ độ thu về hoang bóng giặc
ĐÔI MẮT NGƯỜI SƠN TÂY Điêu tàn ơi lại nối điêu tàn
Đất đá ong khô nhiều suối lệ
Em ở thành Sơn chạy giặc về Em đã bao ngày lệ chứa chan?
Tôi từ chinh chiến cũng ra đi
Cách biệt bao ngày quê Bất Bạt Đôi mắt người Sơn Tây
Chiều xanh không thấy núi Ba Vì U uẩn chiều lưu lạc
Thương vườn ruộng khôn khuây
Vầng trán em mang trời quê hương
Mắt em như nước giếng thôn làng Bao giờ trở lại đồng Bương Cấn
Tôi nhớ xứ Đoài mây trắng lắm Về núi Sài Sơn ngó lúa vàng
Em đã bao ngày em nhớ thương?... Sông Đáy chậm nguồn qua Phủ Quốc
Sáo diều khuya khoắt thổi đêm trăng
Mẹ tôi em có gặp đâu không?
Những xác già nua ngập cánh đồng Bao giờ tôi gặp em lần nữa
Chắc đã thanh bình rộn tiếng ca
Tôi nhớ một thằng em bé nhỏ
Đã hết sắc mùa chinh chiến cũ
Bao nhiêu rồi xác trẻ trôi sông
Còn có bao giờ em nhớ ta?
1949
I. Tìm hiểu chung
2. Giới thiệu đoàn quân Tây Tiến
I. Tìm hiểu chung.
2. Giới thiệu đoàn quân Tây Tiến:
- Thành lập đầu năm 1947. Quang Dũng là Đại đội trưởng.
- Thành phần: đa số là thanh niên Hà Nội.
- Nhiệm vụ: phối hợp với bộ đội Lào, đánh tiêu hao lực lượng Pháp ở
Thượng Lào, bảo vệ biên giới Lào - Việt.
- Địa bàn hoạt động: miền tây Thanh Hóa, Sơn La, Hòa Bình, Sầm
Nứa (Lào).
- Điều kiện chiến đấu gian khổ.
*Sầm Nưa
- Sáng tác 1948, tại Phù Lưu Canh, khi Quang Dũng chuyển sang đơn
vị khác.
- In trong tập “Mây đầu ô” - là đứa con đầu lòng hào hoa và tráng
kiệt không chỉ của thơ ca Quang Dũng mà là của cả thơ ca kháng
chiến thời kỳ đầu.
I. Tìm hiểu chung
3. Tác phẩm
b. Nhan đề:
Chất chứa bao cảm xúc; nỗi nhớ dâng trào da diết mỗi lần
gọi tên.
c. Bố cục:
Bố cục: 4 phần
Đoạn
Đoạn 1:
1:
Tây Tiến
Nỗi
Nỗi nhớ
nhớ vềvề
khung
khung cảnh
cảnh
miền
miền Tây
Tây vàvà Đoạn
những Đoạn kết:
kết:
những cuộc
cuộc Lời
Lời hẹn
hẹn ước
ước
hành
hành quân
quân Đoạn
Đoạn 2: và
của
2: và sựsự gắn
gắn bó
bó
của người
người lính
lính Nỗi
Nỗi nhớ
nhớ kỉkỉ niệm
niệm sâu
sâu sắc
sắc
Tây
Tây Tiến
Tiến đêm
đêm liên
liên hoan với
hoan Đoạn
Đoạn 3:3: với Tây
Tây Tiến
Tiến
doanh
doanh trại
trại Chân
Chân dung
dung
và
và vẻ
vẻ đẹp
đẹp người
người lính
lính
của
của sông
sông nước
nước Tây
Tây Tiến
Tiến
miền
miền Tây
Tây Bắc
Bắc
- Nghệ thuật: Câu cảm, điệp từ, từ láy, hiệp vần “ơi”
-> Nhấn mạnh, khắc sâu nỗi nhớ trong tâm trí.
→ Nỗi nhớ khắc khoải, bật lên thành tiếng gọi xiết bao trìu
mến, khơi dậy và đánh thức quá khứ oai hùng.
b. 6 câu tiếp: Bức tranh TN Tây Bắc hùng vĩ, hoang sơ, dữ dội
Tạo sự cân bằng, hài hòa về âm điệu, cảm xúc và hình ảnh.
Cách cảm nhận về thiên nhiên mang dấu ấn riêng của lính TT
* Ấn tượng địa hình hiểm trở:
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi
Nghệ thuật sử dụng từ ngữ
Hình ảnh
Nhận xét về địa
Nhịp điệu
hình Tây Bắc
Thanh điệu
Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời
- Những từ ngữ
giàu giá trị tạo
hình:
“khúc khuỷu”,
“thăm thẳm”,
:“cồn
mây”, “súng ngửi
trời”
+ Sử dụng 5 thanh trắc: Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
+ Lên cao/ thước xuống: Đối gợi ra đường hành quân phải
vượt qua núi cao, vực sâu hun hút.
=> Bút pháp đặc tả như 1bức tranh sơn mài ấn tượng về
cảnh sắc miền Tây, với những nét vẽ gân guốc, rắn rỏi,
khỏe khoắn.
* Cảnh vật rừng hoang thú dữ:
Chiều chiều oai linh thác gầm thét
+ Thác gầm thét Nhân hóa
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
+ Cọp trêu người
TN hoang dã, man dại, đầy bí mật
+ Chiều chiều Láy kết hợp đối.
+ Đêm đêm Thường xuyên đối mặt với nguy hiểm, dữ dội, bí
ẩn của chốn rừng thiêng nước độc.
Đường hành quân gian khổ, bí hiểm, hãi hùng.
=> Bức tranh hùng vĩ, dữ dội của miền Tây là phông nền để làm nổi
bật cuộc hành quân gian khổ của binh đoàn Tây Tiến.
c. Cuộc hành quân gian khổ của binh đoàn Tây Tiến:
- Bỏ quên đời: Nói giảm nói tránh về cái chết của người lính
=> Sau cuộc hành quân gian khổ, người lính cho phép mình ngủ giấc
ngủ ngàn thu.
* Cảnh nghĩa tình quân dân:
Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
=> Nỗi nhớ da diết về những kỉ niệm ấm áp của tình quân dân.
* Tiểu kết:
Quang Dũng
2 Nhớ kỉ niệm đời lính
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viêng Chăn xây hồn thơ
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viêng Chăn xây hồn thơ
2 Nhớ kỉ niệm đời lính
a. Ngoại hình:
Ẩn dụ dữ oai hùm
c. Lí tưởng
Ẩn dụ đời xanh
Tuổi trẻ
c. Sự hi sinh
Sự hi sinh bi tráng
3 Nhớ đoàn binh Tây Tiến
TIỂU KẾT
Bút pháp lãng mạn mà vẫn hiện thực, các từ Hán Việt xuất
hiện bất ngờ.
Người lính Tây Tiến mang vẻ đẹp hào hùng, bi tráng, tiêu
biệu cho người lính thời chống Pháp.
Tây Tiến người đi không hẹn ước
Đường lên thăm thẳm một chia phôi
Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy
Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi
4 Nhớ tinh thần Tây Tiến
Sự hi sinh bi tráng
4 Nhớ tinh thần Tây Tiến
TIỂU KẾT
Khổ thơ kết tinh và nâng cao cảm xúc, tình cảm của bài
thơ.
Chất lãng mạn của người lính Tây Tiến được thể hiện chủ
yếu ở cảm hứng hướng tới cái cao cả, sẵn sàng hi sinh vì
Tổ quốc.
III TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật
Nghệ thuật: bút pháp lãng mạn, tài hoa, ngôn ngữ giàu hình ảnh,
biểu cảm, giọng điệu phong phú, đặc sắc, thanh điệu độc đáo…
2. Nội dung
Khắc họa thành công hình tượng người lính trên nền thiên nhiên
hùng vĩ, dữ dội và mĩ lệ.
LUYỆN TẬP
+ Âm thanh
“bừng”,
+ Ánh sáng
“hội đuốc hoa”
+ Sắc màu
+ Vũ điệu
→ Thế giới của thực và mộng đan cài, giàu nhạc và thơ
2. Kỉ niệm đêm liên hoan doanh trại và vẻ đẹp
của sông nước miền Tây một chiều sương phủ
a. Kỉ niệm đêm liên hoan doanh trại
+ Kìa em: reo vui, choàng tỉnh, ngỡ ngàng, say đắm
+ xây hồn thơ: chếnh choáng trong tâm trạng phấn khích,
hân hoan
+ Chữ “ấy” câu trên bắt vần chữ “thấy” câu dưới tạo nên
vần lưng giàu âm điệu, một tiếng khẽ hỏi cất lên trong lòng
+ Thiên nhiên :
. Chiều sương ấy, hồn lau: không gian giăng mắc một màu khói sương bảng
lảng, hoang dại và đậm màu cổ tích
. dòng nước lũ - hoa đong đưa: hình ảnh đối lập, vũ khúc duyên dáng của
thiên nhiên
→Vẻ đẹp cổ điển bức tranh suối rừng nơi cao nguyên Châu Mộc được thể
hiện một cách tuyệt đẹp với bút pháp tài hoa và hồn thơ lãng mạn của một
2. Kỉ niệm đêm liên hoan doanh trại và vẻ đẹp
của sông nước miền Tây một chiều sương phủ
b. Vẻ đẹp của sông nước miền Tây một chiều sương phủ
+ Con người:
. Dáng người trên độc mộc: dáng vẻ uyển chuyển, duyên dáng
. vũ khúc lao động hòa cùng vũ khúc thiên nhiên – cái đong đưa
rất tình tứ của hoa rừng
→ Bức tranh về cảnh và người hiện lên với vẻ khỏe khoắn, rắn rỏi
trên nền vẻ liêu trai huyền ảo, mơ màng của thiên nhiên suối rừng.
2. Kỉ niệm đêm liên hoan doanh trại và vẻ đẹp
của sông nước miền Tây một chiều sương phủ
b. Vẻ đẹp của sông nước miền Tây một chiều sương
phủ
+ Tối giản đường nét, màu sắc, chỉ vài phác họa đơn giản thâu tóm linh
hồn tạo vật
→ Bức tranh sơn thủy hữu tình với những đường nét mềm mại, uyển
3. Chân dung người lính Tây Tiến
Chân dung
người lính Tây
Tiến
Trong đời
Trong mất mát
sống chiến
hi sinh
đấu
Quang Dũng
3. Chân dung người lính Tây Tiến
a. Trong đời sống chiến đấu – sống hiên ngang
* Ngoại hình
→ Hiện thực đời sống kháng chiến gian khổ, sinh hoạt
thiếu thốn, bệnh tật hoành hành lấy đi vẻ thanh xuân
tươi tắn của người lính Tây Tiến.
3. Chân dung người lính Tây Tiến
a. Trong đời sống chiến đấu – sống hiên ngang
* Ngoại hình
+ dữ oai hùm – khí phách hiên ngang của chúa sơn lâm ngự trị
nơi rừng hoang biên giới
* Ngoại hình
* Tâm hồn
- Chí trượng phu: Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
+ Tiếng gọi Tổ quốc: Ánh mắt quyết tử, tư thế sẵn sàng
nổ súng
+ Tiếng gọi của khát vọng tuổi trẻ: mộng bình sinh,
chinh phục xứ lạ phương xa để thỏa chí nam nhi
* Tâm hồn
+ Trái tim tuổi trẻ rạo rực, khát khao yêu đương
* Tâm hồn
* Bi
- Rải rác biên cương mồ viễn xứ: mộ chí rải rác nơi biên
cương/ xứ người
→ Hiện thực đau thương, xót xa được ghi lại một cách
chân thực
3. Chân dung người lính Tây Tiến
b. Trong mất mát hi sinh – thác hào hùng
* Hùng
- Biên cương, viễn xứ, độc hành: từ Hán Việt trang trọng, cổ kính
- Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh: khẩu khí ngang tàng, lí tưởng quên mình
– dũng khí tinh thần và hành động của nhiều thế hệ những năm kháng chiến
- Áo bào: chân dung cổ kính, sang trọng của dũng tướng xuất chinh, dáng vóc
kiêu hùng ngạo nghễ của tráng sĩ, đại trượng phu
- Về: tình cảm gần gũi thân thương, hi sinh- trở về đất mẹ
Tầm vóc lẫm liệt, uy nghi, sang trọng đầy kiêu dũng của người lính Tây Tiến
3. Chân dung người lính Tây Tiến
b. Trong mất mát hi sinh – thác hào hùng
- Bi:
- Hùng:
Tây Tiến vừa cổ điển vừa hiện đại, vừa mang dáng
dấp những đại trượng phu, những khách chinh phu thuở
trước, vừa khoác lên vẻ đẹp hiện đại của anh bộ đội cụ
Hồ thời chống Pháp
3. Chân dung người lính Tây Tiến
c. Đánh giá chung
- Bức chân dung, một bức tượng đài người lính cách mạng vừa chân thực
vừa có sức khái quát, tiêu biểu cho vẻ đẹp sức mạnh dân tộc ta trong thời
đại mới, thời đại cả dân tộc đứng lên làm cuộc kháng chiến vệ quốc thần
kỳ chống thực dân Pháp. Đó là bức tượng đài được kết tinh từ âm hưởng
bi tráng của cuộc kháng chiến ấy.
- Một bức tượng đài tập thể - tượng đài bất tử về người lính vô danh,
một bức phù điêu bằng ngôn từ về một đơn vị có một không hai
trong lịch sử dân tộc và lịch sử thơ ca.
- Tây Tiến là một hình tượng thẩm mĩ sang trọng = Nhớ thương +
Trân trọng + Ngợi ca + Ngưỡng mộ của người đại đội trưởng
4. Lời thề gắn bó với Tây Tiến
a. Tinh thần của đoàn quân Tây Tiến
- Tây Tiến người đi không hẹn ước: chí lớn của những
tráng sĩ quyết chí vì lí tưởng
- Đường lên thăm thẳm một chia phôi: ý niệm của thời
đại – nhất khứ bất phục hoàn.
→ Lí tưởng chiến đấu cao cả của anh bộ đội cụ Hồ, làm nổi
bật phẩm chất yêu nước anh hùng
4. Lời thề gắn bó với Tây Tiến
b. Lời thề cùng Tây Tiến
- Tây Tiến mùa xuân ấy: mùa xuân lịch sử khi binh đoàn Tây Tiến
thành lập + mùa xuân tuổi trẻ sống chết cùng Tây Tiến
- Giọng điệu: ngang tàng, khinh bạc, thể hiện chất lãng tử kiêu hùng
mang vẻ đẹp lãng mạn.
4. Lời thề gắn bó với Tây Tiến
b. Lời thề cùng Tây Tiến
Khẳng định dứt khoát, chắc nịch, đinh ninh: chặng đường đã qua là kỉ
niệm, là đồng đội, là sự hiến dâng, là cuộc đời riêng có dịp phát sáng
trong cuộc đời chung của dân tộc, cách mạng
Đặc sắc
nghệ thuật
Đa sắc thái Kết hợp từ Tha thiết Hồn nhiên+ Trang trọng
Thiên nhiên Con người Từ địa danh
phong cách độc đáo Bồi hồi Man mác Bi tráng