GROUP 4

Members:
•Mendoza,Jewben •Manocay, Rho John
•Meñez, Nikki •Jusga, Mary Cris
•Llanto, Joshua •Legaspi, Joyce
•Lozada, Joemarie •Mary Joy Jalandoni
•Manocay, Rhey John
 IV.
Mga panahong isyung lokal at
international
Ipapakita ng bahaging ito ng pag aaral Ang paggamit ng
wilang Filipino sa konteksto ng mga napapanahong usapin sa
loob at labas ng bansa katulad ng korapsyon sa gobyerno,
kahirapan, kalusugan at iba pa. Sa ganitong paraan ay mag
sisilbing daluyan ng kaalaman at malayang kaisipan na
mahalaga sa pag buo ng isang magandang lipunan at bansa.
-Maraming mukha ang katiwalian na patuloy na
pumapatay sa tinuturing nating kakampi sa buhay –
ang (PAG-ASA).

Ang mga mukha na matatagpuan sa bawat sangay ng

gobyerno ay alinman sa mga sumusunod:

•pag abuso sa kapangyarihan

•Pakikipag sabwatan
•Pandaraya sa halalan
•Pagnanakaw sa kaban ng bayan
•Sistemang padrino
1.Pang aabuso sa kapangyarihan:
Mahalaga ang kapangyarihan upang ganap na magampanan ng isang lider ang
tungkulin na inaasahan sa kanya ng mga tao sa kanyang kapaligiran. Kung wala
ito, walang pwersa ang makapagbigay ng pangil para sa mabuting pagtanggap ng
lipunan sa maayos na implementasyon ng isang tungkulin.

Ang kapangyarihan ay maaring ipatupad sa dalawang kaparaanan.

Ministerial at dikresyunal:

•Ministerial- kung Isang namumuno ay walang ibang nararapat na gawin kundi

ipatupad ang isang polisiya.

•Dikresyunal - na paggamit ng kapangyarihan ay tumutukoy sa paggamit ng

opsyon o diskresyon ng Isang namumuno o kawani ng pamahalaan na ipatupad o
hindi ipatupad ang isang tungkulin subalit may pagsasaalang alang sa mga legal
na pamantayan .
2. Pakikipag sabwatan:
Ang sabwatan ay tumutukoy sa ugnayan ng dalawang o
higit pang individual o grupo na nag kaisa na isakatuparan
nang palihim ng isang gawain na siyang ugat ng
limitasyon ng iba upang tuparin ang kinakailangan o nais
nilang gawin. Ito ay isang krimen ng pandaraya , pan
loloko sa iba para sa kanilang karapatan upang makuha
ang isang adhika na labag sa batas na karaniwan ay sa
pamamagitan ng pandaraya o pagamit ng hindi patas na
kalamangan.
3.Pandaraya sa halalan
Ang pandaraya sa halalan ay isang seryosong isyu na
maaring makaapekto sa integridad ng demokratikong
proseso. Maaring ito ay nagaganap sa iba’t ibang
paraan tulad ng vote-buying, manipulation ng resulta, o
iba pang hindi malinis na gawain. Mahalaga na ang
pamahalaan at mamamayan ay magtulungan upang
mapanagot ang sinumang sangkot sa pandaraya at
mapanatili ang kredibilidad ng halalan.
Narito Ang ilang mahalagang konsepto ana may kaugnayan sa pandaraya sa
eleksyon:

1.Pandaraya sa eleksyon (electoral fraud). pandaraya sa eleksyon, o

electoral fraud, ay naglalarawan Lmga ilegal na gawain na layuning baguhin o
mabawasan ang tunay na resulta ng isang eleksyon. Maaaring ito ay
pagsusuplado ng mga boto, pagbibilang ng mga hindi wastong paraan, o
anumang iba’t ibang uri ng dayaan. Ang ganitong gawain ay nagiging sagabal
sa tamang pagpapahayag ng kagustuhan ng mamamayan at maaaring
magdulot ng malawakang implikasyon sa demokratikong proseso.
2.Manipulation ng eleksyon( election manipulation):
Ito ay Isang uri ng pandaraya na makita bago maganap Ang halalan kung Ang
komposisiyon ng mga manghahalal ay nabago .
3. Pagtanggal sa karapatan ng isang tao na bumuto
Disenfranchisement: isisnasagawa ang metodong ito kung ang kanditato ay
naniniwala na ang isang botante o gurpo ng mga botante ay sumusuporta sa
kalabang panig o partido.
4 Manipulasyon ng demograpiya( Maraming mga pagkakataon na kayang kontrolin ng
mga kinauukulan ang komposisiyon ng mga manghahalal upang makatiyak ng isang
resultang pumapabor sa sinusuportahang pulitiko.

•Intimidasyon- tumutukoy ang intimidasyon sa lakas o pwersa na ibinibigay sa mga botante

upang sila ay bumuto pabor sa isang particular na kandidato o kaya ay pigilan sila na
makibahagi o makiisa sa pagboto.
•Karahasan o pananakot sa paghahasik ng karahasan.
Ipinapakita nito na ang mga botante sa isang particular na demograpiko ay derektang tinatakot ng
mga tagasuporta ng kalabang partido upang ibasura into ang pagsuporta na hindi makakabuti sa
sinusuportahang kandidato..

•Mga pagatake sa lugar ng halalan . madalas na mgiging target ng pag take at mga karahasan
ang lugar na aktwal na pinag darausan ng lokal o nasyunal na halalan.

•Mag pagbabantang legal.

May mga pagkakataon na sinasamantala ng mga pulitiko ang kawalan nga mga kaalaman ng isang
individual sa kanyang karapatan na makiisa sa local at pambansang halalan sa pamamagitan ng
pagboto.
•Pamimilit -Ipinakita into na Ang demographic na may
kontrol sa balota ay sinusubulamg hikayatin Ang iba na
sumunod sa kanila.

•Pamimili ng boto- Ang Isang akto ay maiituturing na

pamimili ng boto kapag Ang Isang partido political o
kandidato ay nanghihingi ng boto sa mga botante kapalit ng
salapi mga kinakailangan kagamitan o kaya ay Ang
serbisyo..
4.pagnanakaw sa kaban ng bayan
Kadalasan na Ang tiwalang ibinibigay ng taong bayan saga pulitiko na kanilang
inuloklok sa pwesto upang mamahala sa bayan ay nawawalan ng sayasay dahil
sa pagkasilaw sa mga kayamanang dapat sana ay ilalaan upang mapagsilbhihan
nang wasto ng taong bayan. ang pag nanakaw ay matatagpuan sa marami nitong
anyo at maiituturing na krimen sa ilalim ng kodigo penal na pililipinas at ilang mga
umiiral na espesyal na batas (special law)

Panunuhol (bribery) at korapsyon ng opisyal ng gobyerno (corruption of

public officer)
Sa ilalim ng artikulo 210 ng kodigo penal ng oilipinas Ang derektang
panunuhol(direct bribery ) ay maaring isampa sa kahit na sinong opisyal ng
gobyerno na sang ayon sa pagawa ng Isang akto na mututuring na krimen
kaugnay ng kanyang opisyal na tungkulin ,bilang konsiderasyon sa kahit na anong
hain,pangako ,regalo o bigay na tinatanggap ng naturang opisyal personal man o
sa pamamagitan ng iba.
Isinasaad ng artikulo 211 na Ang isang opisyal ng gobyerno ay maaring
makasuhan ng indirektang panunuhol( inderoect bribery) sa simpleng akto ng
pagtanggap ng regalo dahil sa tanggapan na kanyang hinahawakan.
•Maling paggamit ng pondo o ariarian ng bayan
Sa ilalim ng artikulo 217 ng kodigo penal ng pilipinas ay binigyan ng
depinasyon Ang krimen ng maling paggamit ng pondo o ariarian ng bayan.
Sinabi sa artikulong ito na kahit sinong opisyal ng gobyerno sa
pamamagitan ng kanyang tungkulin sa tanggapan ay may pananagutan sa
pondo at mga ari-arian ng publiko kung ito ay kanilang gagamitin sa maling
pinaglalaanan o sa pamagitan ng pag Iwan o kapabayaan. Ang halaga na
sangkot sa maling paggamit ng pondo ay esensyal sa pag tukoy ng angkop
na parusa sa taong mapapatunayang gumawa ng krimeng ito.

• Pandarambong (plunder)
Paglustay,paglipat ,Hindi angkop na paggamit maling lag aasal sa mga
pondong pampubliko o mga pagsasalaky sa kabangyaman ng publiko.

•Ang graft at korapsyon

Ang graft at korapsyon at dalawang magkaibang konsepto ng pagkuha ng
personal na benepisyo mula sa transaksyong pamahalaan. Ang korapsyon
ay tumutukoy sa maling gamit ng mga pibagkukunan ng pamahalaan para
sa personal na benepisyo ang graft ay tumutukoy sa maling gamit ng
impluwensya para sa personal na benepisyo.
5. sistemang padrino
Ang mga nakaluklok sa kapangyarihan ay karaniwang naging saksing bulag
at bingI sa hustisya na dapat ibigay sa taong bayan mapagbigyan lamang
ang mga taong pinag kakautangan nila ng loob.
Korapsyon sa kapulisan at hukbong sandatahan:
Hindi ligtas Ang mga kapulisan ang hukbong sandatahan sa usapin ng
korapsyon.nababalot din ng kontrobersya Ang kanilang mga pagbili ng
mga kagamitang kinakailangan sa pagtupad ng kanilang tungkulin
May mga pagkakataon parin nilalabag ngga kapulisan Ang esipikong
probiyon into katulad ng mga sumusunod:
A.pagtanggap ng salapi bilang proteksyon sa illegal na gawain
B.pagtanggap ng suhol bilang kapalit ng pananahimik at hindi pag akto
sa isang kaso na kailangan niyang gawin Ang aksyon.
C.pagtanggap ng suhol bilang kapalit ng Hindi pag iisyo ng ticket
kaugnay ng paglabag ng motorista sa batas trapiko.
D. pagtatanim ng evedensya..
Korapsyon sa hudikutura
Ang hudikutura (judiciary) ay Isa sa tatlong mahalagang sangay ng
gobyerno Kasama ng ehukutibo (executive) at lehislatibo (legislative)
mataas Ang pagtingin ng lipunan sa sangay na ito na may kapantay na
kapangyarihan sa ehukutibo at lehislatibo. ang hudikutura ang sangay ng
gobyerno na siyang nag bibigay ng interpretasyon sa batas na ginawa ng
lehislatibo at ipinapatupad ng ehukutibo.

Ang hudikutura ay Hindi ligtas sa mga alegasyon ng korapsyon at

pagnanakaw sa kaban ng bayan..may mga kurakot din na hukom na
tumatanggap ng suhol upang mag baba ng desisyong pumapanig sa nag
bigayng suhol.may mga ilang hukom na pianatatagal Ang desisiyon sa
Isang kaso na nag bunga ng inhustisya sa mga taong walang kasalanan.
Korapsyon sa pamamahayag:
Pananahimik o pagpapasya na huwag ilantad ang kototohan. Kapalit ng
pagtanggap ng suhol. May mga pagkakataon din na Ang Isang mamahayag ay may
mga ilalantad na mga kwento na Hindi totoo kung kaya Malaki Ang posibilidad na
makasira sa Isang indibidlwal o samahan kapalit into ay pabor na manggagaling sa
manunuhol.

Korapsyon sa lehislatibo:
Ang korapsyon sa lehislatura ay isang malubhang isyu na maaaring makaapekto sa
integridad ng batas at proseso ng paggawa ng polisiya. Ito ay maaaring umanib sa
pagtanggap ng suhol, kickbacks, o iba pang anyo ng hindi malinis na gawain para
mapaboran ang mga tiyak na interes o layunin. Ang laban sa korapsyon ay
mahalaga upang mapanatili ang tiwala ng mamamayan sa kanilang lehislatura at
masiguro ang tapat na representasyon ng kanilang mga pangangailangan at
adhikain.
Iba pang korapsyon sa pilipinas
•Pagtakas sa pagbabayad ng buwis
•Ghost project at payroll
•Pagtakas o pag Iwas sa subasta sa publiko ng
•pagkakaloob ng mga kontrata.
•Pagpasa ng mga kontrata
•Pangingikil
•Panunuhol
Rebolusyong panglalikasan.
Isa sa mga napapanahong usapin sa loob at labas ng bansa ay Ang
pakikipagsapalaran ng tao sa hamon ng kalikasan na mahirap
labanan kahit pa ito ay gamitan man ng mga makabagong kaaalaman
at teknolohiya.ilang libong Buhay ng tao Ang nawawalan at bilyun
bilyong halaga ng ariarian Ang napinsala sa tao at pamahalaan dahil
sa pag hahagupit ng ginaganti sa tao ng kalikasan
Likas na mga kadahilanan ng kalamidad
Ang tatlong pangkat ng likas na yaman na mga kadahilanan ng
kalamidad. Kinabibilangan ito ng mga sumusunod:
1. Pagalaw ng Mundo
2. Kalamidad na may kauganayan sa Panahon
3. Mga pagbaha pagguho ng putik.pagguho ng lupa at
taggutom
Ang mga sumusunod ay ilan lamang sa mga halimbawa ng kalamidad na
may kauganayan sa panahon: bagyo IPO IPO El nino El Nina matinding
tag init at taglamig. Ang mga kalamidad na nabanggit ay mga natural na
mga pangyayayrai at Hindi kayang maiwasan ang tanging magagawa
lang ng mga tao ay paghandaan.

Si Renee Bernstein ay mag bahagi ng ilang tip bilang paghanada sa mga

natural na sakuna.
•Ihanda Ang emergency kit
•Siguraduhin na nasa maaayos na luagar ang mga mabibigat na
kagamitan
•Ilagay sa mas mababang lebel Ang mga kagamitan maaring makasakit.
•Bawasan Ang panganib sa mga babasagin
•Isarado Ang gas
•Ihanda Ang mga bata sa Panahon ng sakuna.
•Magkaroon ng plano para sa pagdating na sakuna.
Ang kapitalismo at ang kalikasan
Kasabay ng modernisasyon,kaunlarang pangsosyal at ang
eknomiya ay walang habas ma pananamantala ng tao sa
paggamit ng kalikasan sa kabila ng regulasyong may
kaugnayan dito upang pakapagtayo ng hotel resort casino at
iba pang kaugnay na establisyimento ay kailangang isa
alang lang ang pagputol ng mga nakatanim na puno at
pagpapatag ng mga bulubunduking lupa.

Ang pagpatuloy na pag unlad ng

kalikasan(environmental sustainability) ay
nangangailanagan ng maayos na desenyo ng mga gawain
upang matamo Ang pangangailanagan ng mga tao habang
pinangangalagaan ang suporta na nangagaling sa ating
kalikasan.
Tamang pag tatapon nga mga basura:
Kaakibat parin ng pagunlad ng mundo pagtaas ng population at
pag angat mg ekonomiya ay ang pag angat mg basura na
kailangan ng tao ang suliraning ay hindi lamang sa Pilipinas
kinakaharap sapagkat maging sa ibang bansa man ay suliranin
din nila ito

Pag babago ng klima o climate change

Ang pagbabago ng klima ay sinisisi sa pagtaas ng greenhouse
gases na siyang nagpapainit sa mundo
. Sinasabing ito ay nakapagbubunga ng mga sakuna katulad ng
baha at tagtuyot na dahilan ng kamatayan at sakit ng tao
May dalawang uri na itinuturimg dahilan ng pag babago ng
klima:
Likas na pagbabago- tinutukoy nito Ang sama samang epekto ng
enerhiya mula sa araw pag ukot ng mundo at sainit na nagmumula
sa ilalim ng lupa na magiging dahilan ng pagtaas ng temperatura sa
hangin na nakabalot sa mundo.

Green house gases- karaniwang sanh nito ang paggamit ng mga

kemikal sa mga produktong ginagamit ng tao pagbuga ng carbon
dioxide buhat sa mga sasakyan na ginagamitan ng gasolina,pa
lapastangan sa mga puno na siyang pananggalang sa carbon
dioxide at iba pa .
Pagkaubos ng likas na yaman
Ang pagkaubos ng likas na yaman ay isang alarmanteng isyu
dahil ito ay nagdudulot ng pangmatagalang epekto sa kalikasan at
sa ating ekonomiya. Mahalaga ang maingat na pamamahagi at
paggamit ng likas na yaman upang mapanatili ang ecological
balance at maprotektahan ang biodiversity. Kinakailangan ng mga
epektibong patakaran at hakbang upang mapanatili ang
kalusugan ng ating kalikasan at magkaruon ng sapat na yaman
para sa hinaharap. Halimbawa Ang walang pakundangamg
pamimina.
Bunga ng panamantalag ito ay sumusunod:
•Madalas at higit na mga mapamuksang ulan
•Pagbaha
•Paguho mg lupa
•Pagkasira ng ozone layer
Kahirapan
Isa sa mga sakit ng lipunan na hanggang sa kasalukuyan ay hindi
nalulunasan ay ang kahirapan.inilalarawan into ang kawalan ng pag aaring
materyal o salapi na maaring niyang gamitin upang magkaroon ng maayos
o kaiga igayang pamumuhay.
Ang kahirapan ay may dalawang kategorya
Ganap ma kahirapan -Ang mga sitwasyon na ang isang indibidlwal ay
napagkakitaan ng mga payak o basikong pangangailangan pantao katulad
ng maiinom na tubig, maayos na kasuotan ,maginhwang tirahan,
pangangalagang kalusugan.
Ralatibong kahirapan.
Inilalarawan ng sitwasyon o pag kataong ang tao ay may di sapat na salapi
kung ihahambing sa ibang tao sa kapaligiran. Ang mga mapagkukunan o
suplay at naaapektuhan ng mga balakid katulad ng luntarang pag nanakaw
o korapsyon sa gobyerno.
Malnutrition
Isa pa sa mga suliraning kahirapan ang bansa ay ang malnutrition na
bunga ng kawalan ng sapat na sustansya ng pagkain sa pang araw² na
pamumuhay at ang kahirapan na maipamahagi ang mga nararapat na
pagkain sa buong population. Dagdag dito ay ang kawalan ng sapat na
kaalaman ng tao sa kahalagagan ng nutrition sa kanila
Ano ang hiv

Ang HIV ay maaaring makuha sa pamamagitan ng pakikipagtalik,

blood transfusion mula sa kontaminadong dugo, o paggamit ng
kagamitan para sa pag-inject ng droga na may dugo mula sa isang
taong may HIV. Mahalaga ang edukasyon tungkol sa HIV at safe
practices para mapanatili ang kalusugan at maiwasan ang pagkalat ng
virus.
Nakukuha ang HIV sa alin mang sumusunod:
Pakikipagtalik na wlang proteksyon
Kontaminadong pagsasalim mg dugo
Hypodermic na karayom
Mula sa ima tungo sa anak sa Panahon ng pag bubuntis ng Ina
Pagpapasuso
Hindi makakatulong sa pag salin ng HIV tungo sa ibang
individual
Laway, luha
Maiiwasan ang HIV sa Sa pamamagitan ng mga sumusunod
na paraan:
Ligtas ma pakikipagtalik
Program para sa pagpapalitan ng karayom
Pagagamot
Sakit na dengue
Ang sakit ng dengue ay naggalimg sa virus na dengue na dala
ng kagat ng lamok sa isang tropikanong bansa katulad ng
Plipinas ang simptomas into sa karaniwang makikita simula
tatlo hanggang labing apat na araw matapos inpeksyon ay ang
mga sumusunod.

Mataas na lagnat
Pananakit ng ulo
Pagsusuka
Pananakit ng laman at mga kasukasuan.
Thankyou
!