ERREDURAK

Zer dira erredurak?

Ehunak suntsitzea agente termiko, elektriko, kimiko edo erradiaktibo baten

eraginpean.

Erredurak eragiten dituzten istripu ohikoenak etxekoak dira (ohikoenak

haurrengan eta 69 urtetik gorakoengan, eta erredura txikiak dira).

Laneko eta trafikoko istripuek eragiten dituzte erredura handienak

Erreduren sailkapena, agente eragilearen arabera

ERREDURA TERMIKOA: Bero-iturri batetik (sugarra edo su zuzena, likidoa edo solido beroa).

ERREDURA ELEKTRIKOA: deskarga elektrikoaren ondorioz sortua. Nerbioei, hodiei eta

muskuluei eragin diezaieke, azalaz gain.

ERREDURA KIMIKOA: substantzia likido, solido edo gaseosoengatik. Azala eta kaloa narritatzen
ditu. Lesioa produktuaren kontzentrazioan, aplikatzen den bolumenean eta produktuarekiko
kontaktuaren iraupenean oinarritzen da.
ERRADIAZIO BIDEZKO ERREDURA: eguzki-erradiazio ultramoreen edo bestelako erradiazio-
iturri artifizialen eraginpean egoteagatik.
Erreduren sailkapena sakoneraren arabera
LEHEN MAILAKO ERREDURA: Azaleko geruza suntsitzea (epidermisa). Eritema, mina edo
ondoeza eragiten du, ez dago anpulurik. Ohikoenak eguzkiaren edo ur beroaren erredurak dira. 5
egunera sendatzen dira.

BIGARREN MAILAKO ERREDURA: dermisari eragiten dio. Anpuluak eta min handia eragiten
ditu. Ile-folikuluak eta izerdi-guruinak eta sebo-guruinak gorde daitezke. 10 egunera sendatzen dira.
Denbora hori igaro ondoren behar bezala orbaintzen ez bada, baliteke kirurgia behar izatea.

HIRUGARREN ETA LAUGARREN MAILAKO ERREDURA: Larruazalari, muskuluari,

lotailuei... erasatea. Minik gabeak dira eta, eskuarki, kirurgiaz tratatzen dira.
WALLACEren 9en erregela
Erredura baten hedadura baloratzeko balio du.

Arau horren arabera, giza gorputza 11 eskualdetan banatzen da, eta eremu guztiak berdinak dira, hau da, %9, eta
genitalei dagokien eremuak %1 izango luke.

Hala ere, zenbatespen hori aldatu egin daiteke pazientearen adinaren arabera
Erredurak baloratzeko beste modu batzuk

Erredura isolatu eta hedapen txikiko baten hedadura baloratzeko beste modu
bat “gaixoaren esku-ahurra” erabiltzea da (hatz-marken gainazala barne).
Kasu horretan, esku-ahurrak gorputz-azaleraren %1 hartuko luke.

Erredura oso handiak dituzten kasuetan, erredurarik gabeko gorputz-

portzentajea zehatzagoa eta bizkorragoa izan daiteke erredurako gorputz-
azalera osoaren kalkulua baino.
Erredurak, larritasunaren arabera

Sakonera eta hedadura zehaztu ondoren, eta beste faktore batzuk kontuan hartuta (adina, adibidez), honela sailka
daitezke:
Biktimen grabitateari eta adinari lotutako erredurak.

Erredura bat kritikotzat har daiteke, Erretako gorputz-azaleraren ehunekoari eta

pazientearen adinari egokituta, kasu hauetan:

- 14 urtetik beherako haurrak, gorputzaren azaleko edo sakoneko azaleraren %25

baino gehiago erreak badute.
- 60 urtetik beherako helduak, gorputzaren azaleko edo sakoneko azaleraren% 35
baino gehiago erreak dituztenak.
- 60 urtetik gorako helduak, gorputzaren azaleko edo sakoneko azalera errearen%
25 baino gehiago dutenak.
Erredura batekin zerikusia duten alterazioak.

Iragazkortasun kapilarraren alterazioa: Zirkulazio kapilarra aldatzea eta, ondorioz, edemak.

Gorputzeko ura lurruntzea: larruazaleko lesioak eragindakoa.

Alterazio hematologikoa: hematiak hausten ditu eta, ondorioz, anemia sortzen da.

Alterazio kardiobaskularrak: hipobolemiak, gorputzeko uraren galerak eta hodi-uzkurdurak

gastu kardiako txikia eragiten dute, eta shock hipobolemikoa eragiten dute.

Immunoeskasiak: Hiperkatabolismoak infekzioak agertzea errazten du, horiek baitira

erreduren heriotza-eragile nagusiak.
Erreduren eboluzioan eta pronostikoan eragina izan dezaketen faktoreak

Lesioaren sakonera: sakonera handiagoan, pronostiko okerragoa.

Erreduraren hedadura: zenbat eta azalera handiagoa erre, orduan eta pronostiko okerragoa.

Pazientearen adina; 14 urtetik beherakoak eta 60 urtetik gorakoak, iragarpen okerragoa.

Erreduraren kokapena: aurpegian, pronostiko txarra. Gorputz-adarretan ondorio garrantzitsuak eragin

ditzake, baita ezintasun iraunkorrak ere. Perineoan mikzioari eragiten diote eta uzkitik hurbil oso infekziosoak
izan daitezke. Lepoan, gorputz-adarretan, toraxean eta abdomenean zirkulazioa arriskuan jar dezakete eta
nekrosia eragin gorputz-adarretan.

Erreduraren arrazoia: Eguzkitan egoteak epidermisean eta dermisean lesioa eragiten du. Likido beroak,
dermisean lesioak eragiten dituzte. Eztandek lesioak eragiten dituzte dermis sakonean. Elektrizitateak
larruazalpeko geruzan lesioak eragiten ditu.
Erreduren eboluzioan eta pronostikoan eragina izan dezaketen faktoreak

Lotutako lesioak: Erorketen ondorioak diren erredurak beste lesio batzuekin batera gerta daitezke,
hala nola, kontusioak eta hausturak, zauriak, kea arnastea.

Aldez aurreko gaixotasunak: biriketakoak, bihotzekoak, immunodeprimituak... bezalako patologiek

eritasun eta heriotza-tasa handitzen dute erreduraren ondorioz.

Arnasbideen alterazioak: kea arnastuz gero.

Istripua gertatu zenetik artatu arte igarotako denbora: lehenengo orduetan izaten du organismoak
likido-galerarik handiena, eta organismoak defentsa- eta konpentsazio-mekanismoak izan arren,
garrantzitsua da tratamendua ahalik eta azkarren egitea.