1

Kolesteroli ne Trupin Tone

Shkaku kryesor I vdekjeve ne bote sipas Organizates Boterore te Shendetesise jane semundjet
kardiovaskulare te cilat vrasin mesatarisht 17 milion njerez ne vit dhe duket se kjoi shifer po vjen
duke u rritur.
Midis shume faktoreve te ndryshem nje nder shkaqet madhore te ketyre semundjeve eshte edhe
Hiperlipidemia.

Hiperlipidemia,ose e njohur ndryshe si kolesteroli I larte nenkupton nivele te larta te lipideve ne
gjakun tuaj.
Lipidequhen yndyrnat dhe substancat e ngjashme me to.Llojet e lipideve qe hasen me shpesh ne
hiperlipidemi jane Kolesteroli dhe Trigliceridet.
Trupi yne ka nevoje per Kolesterol ne menyre qe te funksionoje ne rregull.Ai e prodhon
shumicen e kolesterolit qe na nevojitet ne meli.
Qelizat e trupit tone kane nevoje per kolesterolin si pjese perberese e membranes se tyre
plazmatike.
Lekura perdor rrezet e diellit dhe kolesterolin per te prodhuar Vitaminen D.
Shume gjendra te trupit tone e perdorin kolesterolin per prodhimin e Hormoneve
Steroide,te cilat jane substanca me rendesi te madhe fiziologjike.
Melia gjithashtu e perdor kolesterolin per prodhimin e acideve biliare,te cilat ndihmojne
ne tretjen e yndyrnave ne traktin gastrointestinal.

Trupi yne I perdor trigliceridet per te perftuar energji prej tyre.Trigliceridet ne gjak vijne per
melise dhe prej ushqimit qe ne konsumojme.
Ushqimet e pasura ne trigliceride
jane ushqimet e pasura ne
yndyrna,karbohidratet e
rafinuara(ushqime te cilat ne saje te
perpunimit te tyre permbajne sasira
te larta glukoze dhe japing nje rritje
te shpejte te glicemise kur I
konsumojme,psh;makaronat,orizi I
bardhe,pijet freskuese,pijet
energjike,alkoli,etj.)


Lipidet nuk jane te afta te levizin

2
prej melise per ne gjak pa pesuar me pare nje lloj modifikimi.
Ato pajisen me proteina specifike prej melise dhe tashme quhen lipoproteina.
Lipoproteinat jane te afta te hyjne ne qarkullimin e pergjithshem te gjakut dhe te shkojne ne te
gjitha indet e trupit ku jane te nevojshme.

Ekzistojne disa lloje lipoproteinash te cilat emertohen sipas densitetit te tyre dhe ne varesi se ne
cilat lloje lipoproteinash kolesteroli ben pjese ne mund ta klasifikojme ate si kolesterol I mire
apo I keq.
Per shembull;melia jone prodhon lipoproteina me dendesi shume te ulet(Very Low
Lipoprotein,VLDL) te cilat jane burim I kolesterolit te keq.
Keto Lipoproteina jane te mbushura me kolesterol dhe triglyceride.

VLDL udhetojne permes gjakut dhe furnizojne qelizat tone me triglyceride te cilat I perdorin ato
per energji.
Nese melcia prodhon me shume VLDL sesa nevoja energjitike trupore atehere atehere
trigliceridet e teperta depozitohen ne indin dhjamor.

Pasi humbet trigliceridet nje VLDL kthehet ne LDL(Low Density Lipoprotein).LDL-ja
qarkullon permes gjakut dhe furnizon qelizat qe kane nevoje me kolesterol.
Sasite e teperta te LDL-ve mund te depozitohen ne muret e eneve te gjakut duke shkaktuar
ngushtimin e tyre dhe duke ulur sasine e gjakut qe shkon per furnizimin e indeve.






















Nje

3
vend I shpeshte I depozitimit te LDL-ve ne muret e eneve te gjakut jane arteriet koronare,dhe
karotide te cilat jane enet qe furnizojne me gjak perkatesisht zemren dhe trurin,duke rritur ne
kete menyre rrezikun per infarkt te zemres apo insult cerebral.


Melia jone prodhon gjithashtu lipoproteina me dendesi te larte (High Density Lipoprotein,HDL)
te cilat njihen si kolesteroli i mire.
HDL-te permbajne me shume proteina dhe me pak kolesterol dhe trigliceride ne krahasim me
LDL-te.
HDL-te na ndihmojne te largojme kolesterolin e tepert nga qelizat e trupit tone dhe yndyrnat e
depozituara ne muret e eneve te gjakut.
HDL-ja e kthen kolesterolin e tepert ne meli e cila me pas e eleminon ate jashte trupit tone.

Institutet Nderkombetare Te Shendetit rekomandojne qe do individ mbi moshen 20 vjeare
duhet te kryeje nje analize gjaku per te pare profilin e Lipoproteinave ne gjakun e tij te pakten
nje here ne 5 vjet.
Testi mat nivelet totale te Kolesterolit,LDL,HDL dhe Trigliceridet ne gjak dhe kryhet duke
marre nje moster gjaku pasi nuk kemi konsumuar ushqim prej 9-12 oresh.

Kolesteroli total duhet te jete me pak se 200 mg/dl
HDL duhet te jete mbi 60 mg/dl
LDL duhet te jete me pak se 100 mg/dl
Trigliceridet duhet te jene me pak se 150 mg/dl


4


Nese nivelet e kolesterolit ne trupin tuaj jane te
larta eshte shume e rendesishme te:


Konsumoni nje diete te shendetshme per
zemren tuaj
Diete te pasur me fruta dhe perime
Diete me permbajtje te ulet ne yndyrna
shtazore
Menaxhoni peshen trupore
Kryeni aktivitete fizike
Shmangni faktoret e riskut si duhani






Nese ndryshimi i stilit te jeteses nuk mund te reduktoje nivelet e kolesterolit ne trupin
tone,atehere doktoret mund te na rekomandojne trajtimin me ilae,si psh:
Medikamente te cilat kane efekt mbi LDL-te duke ulur sasine e kolesterolit te prodhuar
nga melia.
Medikamente te cilat reduktojne sasite e Triglicerideve dhe rrisin sasine e HDL
Medikamente te cilat lidhen me acidet biliare dhe pengojne rikthimin e tyre ne meli pasi
kane marre pjese ne tretjen e ushqimeve.Per rrjedhoje melia duhet te perdore me shume
kolesterol per te zevendesuar acide biliare te humbura,qe do te thote me pak kolesterol
ne gjakun qarkullues.
Medikamente te cilat pengojne thithjen e kolesterolit nga ushqimet qe konsumojme,etj.


Pergatiti:Hysni Bendo