RRL-Filipino Research

Sa kultura ng mga Pilipino, ang mga iskolar na tulad nina Enriquez (1994),
Covar (1998), at Obusan (1998) ay nagbigay-diin na kahit na bago nagdala
ng kanilang mga relihiyon ang iba't ibang mga kolonisador sa Pilipinas ay may
mga ritwal nang umiiral na na may kaugnayan sa relihiyon.
Ayon kay Cybel, ang tradisyon ay mga kagawian at mga
paniniwalang patuloy na isinasagawa at sinusunod ng bawat henerasyon. Ang
mga tradisyon ay nagkakaiba sa uri ng paniniwala, lahi at maaari ring sa
pagkakaiba ng relihiyon. Kadalasan ito'y kinikilala bilang isang positibong
ritwal o tradisyon, ngunit meron ding ibang naniniwala na ang ilan sa mga
tradisyong ito ay negatibo. May mga kailangang isinusunod na proseso sa
bawat tradisyon. Halimbawa na lamang ng tradisyon ng ilang mga muslim na
magkaroon at sumunod sa "arranged marriage" kung saan ay ang dalawang
taong muslim ay ipinakakasal ayon sa kagustuhan ng parehong pamilya. Ito
man ay hindi sinasang-ayonan ng ibang lahi o tao, sa kultura ng Muslim ito ay
isang tradisyon na sinusunod. Isang tradisyon ding maituturing ang
pagpapahalaga sa mahal na araw o Senakulo. May mga nagbubulontaryong
makiisa sa pamamagitan ng pagbibigay partisipasyon tulad ng pagpapapako
sa krus. Ito ay kanilang pagpapahayag ng kanilang pagsuporta at
pagmamahal sa panginoon. Bagama't itoy sinusuportahan ng mga katoliko,
kabaliktaran naman ito sa paniniwala ng ibang relihiyon at ibang taong iba rin
ang paniniwala. Hindi nila ito sinasang-ayunan sapagkat naniniwala silang
hindi ito kailangan gawin. Sa bawat tradisyon ay may sinusunod na
paniniwala, kaya't ang bawat paniniwala, kaugalian at tradisyong patuloy na

itinuturo at ipanapasa sa bawat henerasyon ay mahalaga at kapwa
nirerespeto.
Isa sa mga pinakasagrado
Aminin man o hindi, malaki ang nagagawang impluwensiya ng mga pamahiin

sa usaping kultura, buhay, kabiguan, tagumpay, kalungkutan at kaligayahan
ng mga Pilipino.
Maaaring ginagawa nila ito upang pagrespeto at pagbibigay-galang sa mga

nakatatandang nagpayo sa kanila na sumunod sa mga pamahiin. Halos lahat
ng mga okasyon sa ating buhay ay may mga pamahiin na pinaniniwalaan ng
mga nakatatanda.
(Layunin)Ang kasalukuyang pag-aaral na ito ay naglalayong

ilarawan ang iba't ibang paniniwala at kahulugan ng mga
Pilipino sa espirituwalidad at relihiyon. Ang pag-aaral
ay nagsasangkot ng mga pangunahing impormasyon mula sa
iba't ibang disiplina upang magkaroon ng mas malalim na
pag-unawa tungkol sa mga paniniwala at kahulugan ng mga
Pilipino tungkol sa espirituwalidad at relihiyon.
================ Ano ang kahulugan ng tradisyon?

==============
Lubos na nakabase sa pangkalahatang pagtanggap ang mga tradisyon at

karaniwang nagsisimulang mga maliliit na tuntunin papunta sa isang bagay
napagkakasuduan ng mga mamayan sa paglipas ng panahon.聽
聽 Isang magandang halimbawa ng tradisyong Pilipino ay ang pagmamano sa

mga magulang.
4.4
103 votes
THANKS
226
 Comments
 Report
 Cybelaton18
 Ambitious
FRIDAY, MAY 23, 2014

Ang Kasal sa Iglesia ni Cristo
DAPAT PAHALAGAHAN AT IGALANG ANG INSTITUSYON NG KASAL O

PAG-AASAWA
MARAMI TAYONG NAKIKITA ngayon sa sanlibutan na nag-aasawa sa isang

mamayan ng bansang nais niyang puntahan at kung naroon na ay
nakikipaghiwamay na (kung tawagin ay marriage of convenience). Ang iba ay
nagsassama ng hindi kasal kahit walang hadlang sa batas na makasal (kung
tawaging ay pakikipag-live-in). Ang iba ay may asawa o kasal nga subalit hindi
nagsasama (hiwalay o diborsiyo). Ang iba naman ay kasal sa iba ngunit may
kinakasamang iba. Ang iba ay hiwalay subalit iba ang kinakasama.
Ang mga ito ay hindi dapat masumupungan sa kaninumang lingkod ng Diyos

sapagkat ang mga gawang ito at anumang kauri nito ay lumalapastangan, hindi
gumagalang, humahamak, at hindi nagpapahalaga sa kasal at sa pag-aasawa.
Bakit dapat lamang na igalang at pahalagahan ang pag-aasawa o kasal?
ANG DIYOS ANG NAGTATAG NG PAG-AASAWA O KASAL
Ang paglapastangan sa pag-=aasawa o kasal ay paglapastangan sa Diyos, ang

paghamak dito ay paghamak sa Diyos, ang hindi pagpapahalaga rito ay hindi
pagpapahalaga sa Diyos sapagkat ang Diyos ang lumalang ng pag-aasawa o kasal.
Ito ang pinatutunayan sa Genesis 1:27-28:
“At nilalang ng Dios ang tao ayon sa kaniyang sariling larawan, ayon sa larawan ng
Dios siya nilalang; nilalang niya sila na lalake at babae. At sila'y binasbasan ng
Dios, at sa kanila'y sinabi ng Dios, Kayo'y magpalaanakin, at magpakarami, at
kalatan ninyo ang lupa, at inyong supilin; at magkaroon kayo ng kapangyarihan sa
mga isda sa dagat, at sa mga ibon sa himpapawid, at sa bawa't hayop na
gumagalaw sa ibabaw ng lupa.”
Ang Panginoong Diyos mismo ang nagtatag ng pag-aasawa o ang insitusyon ng

kasal. Papaano itinatag ng Diyos ang pag-aasawa? Binasbasan muna ng Diyos sina
Adan at Eba, ang mga unang taong nilalang ng Diyos, bago sila pinapagsama
bilang mag-asawa.
Kaya, banal at sagrado ang kasal sapagkat ang Diyos mismo ang nagtatag nito.
Dahil dito, hindio dapat magsama na tulad ng mag-asawa ang hindi pa kasal (ang
pakikipag-live-in) sapagkat ang gayun ay paglapastangan sa pag-aasawa na
itinatag ng Diyos.
ANG UTOS NG DIYOS NA DAPAT MAGING PAGTRATO SA KASAL
Sapagkat ang Diyos ang nagtatag ng pag-aasawa, kaya dapat na masunod ang
utos ng Diyos ukol sa pag-aasawa o sa kasal – dapat na igalang ng lahat ang pag-
aasawa:
“Dapat igalang ng lahat ang pag-aasawa, at maging tapat sa isa't isa ang

mag-asawa…” (Hebreo 13:4 MB)
Ang ipinag-uutos ng Biblia na dapat maging pagtrato sa pag-aasawa ay “Dapat

igalang ng lahat ang pag-aasawa.” Nagsisimula ang paggalang sa pag-aasawa o
kasal sa pagtataglay ng “malinis na layunin” sa pagpapakasal. Hindi sa layuning
makatakas lamang sa pamilya, huwag mapag-iwanan, makapag-abroad o
magkaroon ng citizenship sa ibang bansa, at iba pang tulad nito. Ang ganito pala
ay nagkakasala rin sa Panginoong Diyos.
Ang pag-ibig sa isa’t isa ang dapat na maging dahilan ng pagpapakasal o pagpasok
sa buhay may-asawa ng isang lalake at isang babae. Kaya ang pagliligawan at ang
pakikipagtipan, at lalo na ang pag-aasawa ay hindi dapat biruin o maging “laro”
lamang sa mga kabinataan at kadalagahan.
Ano pa ang katangian ng gumagalang sa pag-aasawa? Ang sabi sa talata, “Tapat

sa isa’t isa ang mag-asawa.” Kaya, hindi dapat makipagrelasyon sa iba ang may
asawa na. Ang gayun ay hindi lamang sumisira sa magandang ugnayan ng mag-
asawa kundi kawalang paggalang pa sa kabanaln ng pag-aasawa.
KUNG PAANO HIGIT SA LAHAT MAIPAPAKILALA ANG PAGGALANG AT

PAGPAPAHALAGA SA PAG-AASAWA
Lalong maipapakilala ang paggalang at pagpapahalaga sa pag-aasawa o kasal na
itinatag ng Diyos sa pamamagitan ng buong katapatan na sundin ang batas ng
Diyos sa mag-asawa o sa babae at lalaking ikinasal. Ito ang itinuro ng Panginoong
Jesucristo sa Mateo 19:4-6:
“At siya'y sumagot at sinabi, Hindi baga ninyo nabasa, na ang lumalang sa kanila
buhat sa pasimula, ay sila'y nilalang niya na lalake at babae, At sinabi, dahil dito'y
iiwan ng lalake ang kaniyang ama at ina, at makikisama sa kaniyang asawa; at ang
dalawa ay magiging isang laman? Kaya nga hindi na sila dalawa, kundi isang
laman. Ang pinapagsama nga ng Dios, ay huwag papaghiwalayin ng
tao.” (Mateo 19:4-6)
Maliwang ang batas ng Diyos na “ang pinapagsama ng Diyos ay huwag

papaghiwalayin ng tao.” Kaya kung may batas man sa isang bansa na
pinapahintulutan ang paghihiwalay ng mag-asawa o ang diborsiyo, nananatili itong
labag sa batas ng Diyos.
ANG PAYO NG BIBLIA UPANG MAGING MATATAG ANG PAGSASAMA NG

MAG-ASAWA
Hindi ang dapat na maging sulusyon sa problema ng mag-asawa ay ang

maghiwalay, kundi ang magkasundo. Ang pagkasira ng pagsasama ng mag-asawa
ay hindi nangangahulugan na may diperensiya ang itinatag ng Diyos na institusyon
ng pag-aasawa o kasal. Hindi ang batas ng Diyos na ipinagbabawal ang
paghihiwalay o diborsiyo ng mag-asawa ang may diperensiya. Ang pagkasira ng
pagsasama ng mag-asawa ay bunga ng katigasan ng ulo ng isang lalake o isang
babaing may-asawa, na hindi sinunod ang ipinapayo ng Diyos na nakasulat sa
Biblia na dapat na maging kaayusan ng pagsasama ng mag-asawa. Ito ang mga
sumusunod:
(1) Ang lalake ang dapat na maging pangulo at ang babae ay dapat na

pasakop:
“Pasakop kayo sa isa't isa tanda ng inyong paggalang kay Cristo. Mga babae,
pasakop kayo sa inyu-inyong asawatulad ng pagpapasakop ninyo sa
Panginoon. Sapagkat ang lalaki ang ulo ng kanyang asawa, tulad ni Cristo na
siyang ulo ng iglesya, na kanyang katawan, at siyang Tagapagligtas nito. Kung
paanong nasasakop ni Cristo ang iglesya, gayon din naman, ang mga babae'y
dapat pasakop nang lubusan sa kani-kanilang asawa.” (Efeso 5:21-24 MB)
(2) Ibigin naman ng lalake ang kaniyang asawa, na mahalin, alagaan at

huwag kamuhian:
“Mga lalaki, ibigin ninyo ang inyu-inyong asawa, gaya ng pag-ibig ni Cristo

sa iglesya. Inihandog niya ang kanyang buhay para rito. Upang ang iglesya'y
italaga sa Diyos matapos linisin sa pamamagitan ng tubig at ng salita. Ginawa niya
ito upang maiharap sa kanyang sarili ang iglesya, marilag, banal, walang batik at
walang anumang dungis o kulubot. Dapat mahalin ng lalaki ang kani-kanilang
asawa tulad ng sarili nilang katawan. Ang lalaking nagmamahal sa
kanyang asawa ay nagmamahal sa kanyang sarili. Walang taong namumuhi
sa sarili niyang katawan, bagkus ito'y pinakakain at inaalagaan, gaya ng ginagawa
ni Cristo sa iglesya.” (Efeso 5:25-29)
(3) Igalang naman ng babae ang kaniyang asawa:
“Subalit ito'y tumutukoy rin sa bawat isa sa inyo: mga lalaki, mahalin ninyo ang
inyu-inyong asawa gaya ng inyong sarili;mga babae, igalang ninyo ang inyu-
inyong asawa.” (Efeso 5:33 MB)
(4) Ang lalake ay namamahalang mabuti sa kaniyang sariling

sambahayan:
“Namamahalang mabuti ng kaniyang sariling sangbahayan, na sinusupil

ang kaniyang mga anak na may buong kahusayan.” (I Timoteo 3:4)
(5) Kinakandilii ng lalae (ibinibigay ang mga pangangaialangan) ng

kaniyang sariling samabahayan:
“Datapuwa't kung ang sinoman ay hindi nagkakandili sa mga sariling

kaniya, lalong lalo na sa kaniyang sariling sangbahayan, ay tumanggi siya
sa pananampalataya at lalong masama kay sa hindi sumasampalataya.” (I Timoteo
5:8)
(6) Ang babae ay maging masipag sa bahay, maasikaso sa pamilya,

mapagtitiwalaan, nakapag-iimpok, at sumusubaybay na mabuti sa
sambahayan:
“Mahirap makakita ng mabuting asawa, higit sa mamahaling alahas ang kanyang

halaga. Lubos ang tiwala ng kanyang asawa, at saganang pakinabang ang
makakamit niya. Pinaglilingkuran niya ang asawa habang sila'y nabubuhay, pawang
kabutihan ang ginagawa at di kasamaan. Wala siyang tigil sa paggawa, hindi na
halos nagpapahinga, humahabi ng kanyang lino at saka ng lana. Tulad ng isang
barkong tigib ng kalakal, siya ay nag-uuwi ng pagkain mula sa malayong lugar.
Bago pa sumikat ang araw ay inihahanda na ang pagkain ng buo niyang
sambahayan, pati na ng gawain ng mga katulong sa bahay. Mataman niyang
tinitingnan ang bukid bago siya magbayad, ang kanyang naiimpok ay
ipinagpapatanim ng ubas. Gayunma'y naiingatan ang kamay at katawan upang
matupad ang lahat ng tungkulin niya araw-araw. Sa kanya'y mahalaga ang bawat
ginagawa, hanggang hatinggabi'y makikitang nagtitiyaga. Siya'y gumagawa ng mga
sinulid, at humahabi ng sariling damit. Matulungin siya sa mahirap at sa
nangangailangan ay bukas ang palad. Hindi siya nag-aalala dumating man ang
tagginaw, pagkat ang sambahayan niya'y may makapal na kasuutan. Gumagawa
siya ng makakapal na kubrekama at damit na pinong lino ang dinaramit niya. Ang
kanyang asawa'y kilala sa lipunan at nahahanay sa mga pangunahing mamamayan.
Gumagawa pa rin siya ng iba pang kasuutan at ipinagbibili sa mga mangangalakal.
Marangal at kapita-pitagan ang kanyang kaanyuan at wala siyang pangamba sa
bukas na daratal. Ang mga salita niya ay puspos ng kaalaman at ang turo niya ay
pawang katapatan. Sinusubaybayan niyang mabuti ang kanyang sambahayan at
hindi tumitigil sa paggawa araw-araw. Iginagalang siya ng kanyang mga anak at
pinupuri ng kanyang kabiyak: Maraming babae na mabuting asawa, ngunit sa
kanila'y nakahihigit ka. (Kawikaan 31:10-29 MB)
(7) Pinakikitunguhang mabuti ng lalake ang kaniyang asawa:
“Kayo namang mga lalaki, pakitunguhan ninyong mabuti ang inyu-inyong

asawa, sapagkat sila'y mahina, at tulad ninyo'y may karapatan din sa buhay na
walang hanggang kaloob sa inyo ng Diyos. Sa gayon, walang magiging sagabal sa
inyong panalangin.” (I Pedro 3:7 MB)
(8) Maging tapat sa isa’t isa:
“Dapat igalang ng lahat ang pag-aasawa, at maging tapat sa isa't isa ang
mag-asawa…” (Hebreo 13:4 MB)
(9) Maging mabait at maawain sa isa’t isa, na mangagpatawaran at mag-

unawaan (alisin ang samaan ng loob, huwag mambubulyaw, manlalait o
mananakit ng damdamin ng isa’t isa):
“Alisin na ninyo ang lahat ng sama ng loob, galit at poot; huwag na

kayong mambubulyaw, manlalait, at mananakit ng damdamin ng kapwa.
Sa halip, maging mabait kayo at maawain sa isa't isa, at magpatawaran, tulad ng
pagpapatawad sa inyo ng Diyos sa pamamagitan ni Cristo.” (Efeso 4:31-32 MB)
Ang nakasusunod at nagtatapat sa mga utos ng payo ng Diyos ang pinagpapala at

magkakamit ng paglingap mula sa Panginoon:
“Sapagka't iyong pagpapalain ang matuwid; Oh Panginoon, lilibirin mo siya ng

paglingap na gaya ng isang kalasag.”(Awit 5:12)
Samakatuwid, upang maging matatag at mapayapa ang pagsasama ng mag-asawa

ay nakasalalay sa pagpapala ng Diyos. Dapat na iaglang at pahalagahan ang pag-
aasawa o kasal na itinatag ng Diyos at buong katapatang sundin ang utos ng Diyos
sa mga mag-asawa upang matamo ang pagpapala at basbas ng Diyos.
Posted by Tunay Na Lingkod at 2:08 AM
Email ThisBlogThis!Share to Twitter

 HOME
 COOL STUFF
 SUBMIT AN ARTICLE
 PRIVACY POLICY
 ABOUT US
Kasal, Ano Ka nga ba? Mahalaga Ka ba?
September 10,
2012 glesz Community, CULTURE, Education, Events, Family, Life in the
Philippines, Lifestyle, LIVING, Love &
Relationships, MISCELLANEOUS, Opinion, Personal Stories, Personal
Stories, Religion, Short Stories, Stories, Thought for the day 0
(Photo Credit : en.wikipedia.org)

FacebookTwitterSubscribe
(Photo Credit : en.wikipedia.org)

Kinasal ka na ba? Nagpaplanong magpakasal? Nangangarap maikasal sa
man of your dreams o isa ka sa mga taong nagsasabing ang kasal ay
papel lamang, na hindi mahalaga kung kasal ka o hindi, na ang mahalaga
ay masaya kayo at magkasama at nagmamahalan?
Marami sa aking mga kakilala ang mga hindi kasa, pero may kinakasama
o sabihin na nating nakikipaglive in. Yung iba, ayaw lang talagang
magpakasal. May iba naman na walang budget para magpakasal at mas
inuuna ang pangkabuhayan nila at ng kanilang mga anak kaysa
magpakasal. Yung iba naman kasal nga pero hiwalay at may iba nang
kinakasama.
Gaano nga ba katatag ang isang relasyon kung ito ay may basbas na ng
simbahan at kung nakapangako na kayo sa harap ng Diyos na
magsasama magpakailanman till death do you part at hindi hahayaang
paghiwalayin ng kahit na sinong poncio pilato o ng kahit na ano pa mang
delubyo?
Ang kasal ba ay assurance na hindi ka iiwan ng iyong better half?
Assurance na hindi ka ipagpapalit sa iba at mananatili sa iyong tabi
hanggang kamatayan? Assurance na magiging masaya kayo habang
nagsasama at bumubuo ng sarili ninyong pamilya?
Madaming tanong ang naglalaro sa aking isipan noon pa mang hindi pa
ako kasal. Wala pang isang buwan simula ng kami ay magpakasal ng
aking hubby.. ayiee ! pero hanggang ngayon hindi ko pa rin masagot ang
mga katanungan sa isip kong tinutubuan na yata ng amag at nilulumot
na. Basta ang alam ko lang sa sarili ko mahalaga sa akin ang kasal kahit
pa sinasabi ng iba na ito ay papel at gastos lamang lalo na sa modernong
panahon. Hindi ko malaman ang tunay kong kadahilanan kung bakit sa
sarili ko ay hindi ako papayag na hindi ako ikasal.
Hindiko naranasan ang magarbong engagement party o bridal showero
kung ano pa mang shower bago ikasal para sa akin yang mga bagay na
yan ang masasabing gastos lang (pero wag ka, pangarap kong mayroong
ganyan; hindi lang ako pinalad na magkabudget haha). Wala ring
romantic candle light dinner para sa proposal. Basta napag-usapan
namin na ikakasal kami; yun na yun. Bumili ng baboy, nag-ipon, naikasal
sa simbahan, tapos!
Hindi ako naghahangad ng engrandeng kasal. Ang sa akin, kahit simple
at basta sa simbahang katoliko, kaunting reception, okay na ako doon.
Para sa akin at ito’y sarili ko lamang opinyon at hindi ko kinokondena ang
mga taong mas piniling hindi magpakasal, mahalaga ang kasal sa ilang
mga bagay para sa akin:
Una, mahalaga ang kasal dahil nakapagbibigay ito ng bond sa isang
pagsasama, ng tatag lalo pa at Diyos ang sentro ng inyong relasyon.
Pangalawa, kasiguraduhan, kahit sa iba ay hindi isandaang porsiyentong
nakasigurado nang maikasal isa pa rin ito sa mga bagay na nakapagbigay
ng kasiguraduhan sa inyong relasyon kumbaga mayroon nang pundasyon
ang kung anumang mayroon kayo na dati ay hindi mo mabigyan ng
pangalan lalo na sa mga babae dahil mahalaga sa babae ang assurance.
Pangatlo, sense of responsibility. Hindi lang sa asawa mo kundi sa ‘yo na
rin, responsibilidad hindi lang sa sarili mo kundi sa asawa mo at sa
bubuuin ninyong pamilya. Matutong magtipid, magsinop, umintindi,
umunawa, rumespeto at higit sa lahat magmahal nang walang hinihintay
na kapalit.
Iyan ay ilan lamang sa aking mga napuna at obserbasyon, pero alam kong
marami pang dahilan at mas malalim na dahilan kung bakit napakahalaga
ng salitang kasal sa isang relasyon at sa dalawang taong nagmamahalan,
hindi sa dahil ito ay mandatory o inaasahan na ng tao sa isang magnobyo
o magnobya kundi dahil sa gusto ninyong magkaroon ng pundasyon ang
inyong relasyon at pagmamahalan.
Ayoko lang isipin na ito ay naipagkakamali ng ibang tao na yung iba ay
nasasadlak sa arranged marriage, nagpapakasal dahil lang sa buntis ang
babae o dahil sa padalus-dalos na desisyon, kaya ang sagradong
sakramento ng kasal ay napapawalang bisa o ang kasunduan kasama ang
Diyos ay tinatalikuran ng iba.
Mahirap manghusga dahil alam natin na sa mundong ating ginagalawan
ay walang perpekto, pero sana maisip natin na kailangan nating isaalang-
alang muna ang mga bagay bagay bago magdesisyon lalo na sa
pagpapakasal dahil maaari itong mawalan ng kuwenta kung iba ang
pakahulugan natin sa mga bagay na ito.
Ikaw, handa ka na bang magpakasal?
[Read 5,707 times, 1 views today.]

 About the Author
 Latest Posts
About glesz
I'm working in a call center somewhere in Ortigas. I love reading anything
pero mas maganda kung love stories saka yung mga inspirational. I love
to write and express my feelings in writing. Nung High School nagsusulat
ako sa campus news paper ng mga feature articles at nung college din
kaso di ko na napagpatuloy kase nagstop ako ngayon hobby ko magsulat
pag hindi pa makatulog o kaya pag wala masyadong calls sa trabaho. Yun
na muna sa ngayon edit ko na lang next time.. queuing eh !
 This One’s For You - September 16, 2012
 Chika Minute! - September 11, 2012
 Stranger, Can I Trust You With My Life?! - September 11,
2012
 De Sabog - September 10, 2012
 Kasal, Ano Ka nga ba? Mahalaga Ka ba? - September 10, 2012
 Tatak ng Isang Islander - September 9, 2012
 1-2-3 ! (Manong Driver, Sorry) - September 7, 2012
 My First Love - August 18, 2012
 Sugal - August 16, 2012
 Gising na, Matutulog na Tayo - August 15, 2012
 AKALA
 ARRANGED MARRIAGE
 ARTS AND ENTERTAINMENT
 ASIA
 BABAE
 DEFINITELY FILIPINO
 DF BLOGGER'S INT'L
 ENGAGEMENT
 FILIPINO PEOPLE
 INDIA
 KAMI
 KASAL
 KATOLIKO
 LALAKI
 LIVE-IN
 LOVE AND RELATIONSHIPS
 MUSIC
 SIMBAHAN
 STANDARD HINDI
PREVIOUS
Boredom in K.S.A.- Lalaban Kami
NEXT
Si Claude
Sanaysay ukol sa Kulturang Pilipino – Aubrey Manahan
Posted on Disyembre 3, 2012 by laducla
Ngayon, nakikita natin na lumiliit na ang mundo. Ang pagkakalantad sa ibang

kultura ay karaniwan na at hindi na imposible ang pakikipag-usap sa mga
taong nasa Pilipinas o nasa Hawaii. Pero sa kabila nito, mayroon pa ring
pagkakaiba sa mga kultura at mga hindi pagkaunawaan. Halimbawa,
mayroong pagkakaiba ang kulturang Pilipino sa kulturang Amerikano kahit
mayroong namagitang kasaysayan sa mga bansang ito.
Mahalaga ang konsepto ng kominuidad sa Pilipinas. Mas mabagal ang takbo
ng buhay sa Pilipinas kaya madaling kausapin ang mga tao. Laging may tao
na nakaistambay sa labas kaya binabati nila kung sino man ang naglalakad
para lang masimulan ang pakikipag-usap. Ang mga pakikipag-usap ay isang
paraan para magtatag ng pagtitiwala at relasyon sa ibang tao. Iniimbitahan
din ng mga tao ang mga kausap nila sa bahay nila. Sa kulturang Pilipino,
pumupunta ang mga tao sa kapit-bahay nila para makakilala sila. Ang mga
Pilipino ay isinasama ang kanilang sarili at nakikisama bilang isang paraan ng
pakikipagkaibigan. Halimbawa, natuto tayo sa mga dyalogo natin na tanungin
ang mga tao “Saan tayo pupunta?” kahit hindi sila talagang kasama. Ganito
kasi ang kasaysayan ng Pilipinas, mahalaga ang komunidad sa mga buhay ng
Pilipino dahil ang kondisyong pang-ekonomiya ay hindi maganda.
Malaking-malaki ang pagkakaiba ng ilang aspeto ng kulturang Amerikano

kaysa kulturang Pilipino. Hindi kasinlakas ang ideya ngkomunidad sa Pilipinas.
Mas sanay ang mga Amerikano na nag-iisa sila at hindi nakikipag-usap sa tao
na hindi nila kakilala. Kahit na makita mo ang kapit-bahay mo, hindisila babati
sa iba. O maikling pagbati lang na hindi talaga kailangan ng sagot. Ang mga
relasyon sa ibang tao ay mas mapili. Mas maganda ang ekonomiya ng
Estados Unidos kasya sa Pilipinas kaya mas may distansiya sa pagitan ng mga
tao. Mayroon ding konsepto ng personal space o privacy sa Estados Unidos
na walamasyado sa kulturang Pilipino. Ang indibiduwalismo ay mas
importante kaysa komunidad sa kulturang Amerikano. Ang ideya ng
paligsahan ay importante sa kulturang Amerikano dahil sa politika at
ekonomiya kaya malamang hindi masyadong malapit ang mga tao sa isa’t isa.
Dahil lumaki ako na isang Pilipino-Amerikano, nakikita ko na mayroong

maganda sa kapwa kultura. Gustung-gusto ko na nagtuturo ang kulturang
Pilipino, na hindi ka nag-iisa at laging mayroong sumusuporta sa iyo sa
pamilya mo at sa komunidad. Gustung-gusto ko rin ang paligsahan at
pagpapahalaga sa indibiduwal sa kulturang Amerikano. Ang pagkakagalit at
salungatan sa magkakaibang mga kulturang ay nangyayari pa rin pero iniisip
ko importanteng maintindihan ng mga tao na may pagkakaiba talaga ang
iba’t ibang mga kultura. Kung igagalang ng mga tao ang ibang kultura, mas
magkakasundo ang mga tao.
SALIN SA INGLES:
Today, we can already see the world becoming a smaller place. Exposure to
different cultures is so common now that we don’t think anything of being
able to chat with people from the Philippines or Hawaii. But despite this,
there are still cultural differences and misunderstandings. For example, there
are the differences between Philippine culture and American culture that still
exist despite them having history together.
The concept of community is important in the Philippines. The pace of life is

also slow in the Philippines so it’s easy to talk with people. There are always
people hanging outside so they’ll greet whoever is walking by saying
something obvious just to start a conversation. Conversations are a way of
establishing trust and relationships with other people. People also invite the
people they’re talking to into their houses. In Philippine culture, people often
go to their neighbors to get to know them. Filipinos also include themselves
in other activities in order to be friendly. For example we learned in our
dialogues that if people ask “Where we are going?” even if they aren’t really
together. It’s like this because in the history of the Philippines, community
was important in Filipinos’ lives because the economic conditions weren’t very
good.
American culture is vastly different from Philippine culture in several aspects.

The idea of community isn’t as strong as it is in the Philippines. Americans are
more used to being alone and not talking to strangers. Even if you see
yourneighbor, people don’t greet each other. Or else it’s a short greeting that
doesn’t need to really be addressed; it isn’t meant to start a conversation.
Relationships with people are more selective. The economy of the U.S has
been better off than the Philippines so there’s also been more space between
people. There is also the concept of personal space and privacy in the U.S
that isn’t really there in Philippine culture. Individualism is more important
than community in American culture. The idea of competition has been an
important part of American culture because of the politics and economy so
people are also likely not to be as close.
Because I am a Filipino-American, I see both cultures have different things

that are wonderful about them. I really like that Philippine culture teaches
you that you aren’t alone and that there are always people there to support
you in your family and community. I also really like the competitiveness and
value on individuality of American culture. Culture clash still occurs but I think
it’s important for people to understand that cultures are different from one
another. If people respect difference in cultures, then we can get along
better.
Advertisements
REPORT THIS AD
REPORT THIS AD
Share this:
 Twitter
 Facebook25
See all ›
3 Citations
See all ›
32 References
Download citation
Share
Download full-text PDF

ISANG PAGLILINAW SA MGA PANINIWALA AT
PAGPAPAKAHULUGAN SA ISPIRITWALIDAD AT RELIHIYON NG MGA
PILIPINO
Article (PDF Available) · January 2013 with 20,531 Reads
Homer Yabut

 De La Salle University
Abstract
Kilala ang mga Pilipino sa pagiging relihiyoso. Madalas na iugnay ang pagiging
relihiyoso sa pagiging ispiritwal ngunit sa panahon natin ngayon, tinitingnan
na rin ang kaibahan ng dalawa (Zinnbauer et al. 1997). Sa kalinangang
Pilipino, matagal nang binigyang-diin nina Enriquez (1994), Covar (1998), at
Obusan (1998) na bago pa man masakop ng iba't ibang relihiyon ang
Pilipinas, mayroon na tayong mga ritwal na maaaring iugnay sa relihiyon.
Nilayon ng pag-aaral na itong malaman ang mga paniniwala at
pagpapakahulugan ng mga Pilipino tungkol sa ispiritwalidad at relihiyon. Mga
key informant sa iba't ibang larangan ang ginawan ng panayam para
lubusang maintindihan ang mga paniniwala at pagpapakahulugan ng mga
Pilipino tungkol sa ispiritwalidad at relihiyon. Pinapakita ng mga resultang ang
ispiritwalidad ng mga Pilipino ay nakaugnay sa mga paniniwala sa relihiyon.
Makikita sa mga resultang isang penomenolohikal o personal na karanasan
ang ispiritwalidad at tumutukoy ito sa kaugnayan ng ating sarili sa isang mas
mataas sa atin at sa ibang tao. Sa kaugnayan ng ispiritwalidad at relihiyon,
hindi maaaring maihiwalay ang ispiritwalidad sa relihiyon. Sa gayon, upang
lubusang maunawaan ang ispiritwalidad ng mga Pilipino, nararapat na
pagtuunan ng pansin ang mga paniniwala at karanasan sa relihiyon. Tinalakay
ang mga resulta at implikasyon ng pag-aaral sa konteksto ng Sikolohiyang
Pilipino. Filipinos are known to be religious. Religiosity is commonly associated
with spirituality but nowadays, the difference between the two is also being
explored (Zinnbauer et al. 1997). In the Filipino culture, scholars like Enriquez
(1994), Covar (1998), and Obusan (1998) have already emphasized that even
before different colonizers brought their religions to the Philippines, rituals
have already existed which can be related to religion. This present study aims
to describe the different beliefs and meanings Filipinos give to spirituality and
religion. The study involved key informants from different disciplines in order
to have a deeper understanding about the beliefs and meanings of Filipinos
about spirituality and
Discover the world's research
 15+ million members
 118+ million publications
 700k+ research projects
Join for free

Content uploaded by Homer Yabut
Author content
Download full-text PDF
43
Tomo 1, Bilang 1, Nobyembre 2013
Yabut | Ispiritwalidad at Relihiyon ng mga Pilipino
Artikulo
ISANG PAGLILINAW SA MGA PANINIWALA AT PAGPAPAKAHULUGAN
SA ISPIRITWALIDAD AT RELIHIYON NG MGA PILIPINO
Homer J. Yabut, Ph.D.
Department of Psychology
De La Salle University (DLSU), Manila, Philippines

Kilala ang mga Pilipino sa pagiging relihiyoso. Madalas na iugnay ang pagiging
relihiyoso sa
pagiging ispiritwal ngunit sa panahon natin ngayon, tinitingnan na rin ang

kaibahan ng
dalawa (Zinnbauer et al. 1997). Sa kalinangang Pilipino, matagal nang

binigyang-diin nina
Enriquez (1994), Covar (1998), at Obusan (1998) na bago pa man masakop

ng iba’t ibang
relihiyon ang Pilipinas, mayroon na tayong mga ritwal na maaaring iugnay sa

relihiyon.
Nilayon ng pag-aaral na itong malaman ang mga paniniwala at

pagpapakahulugan ng mga
Pilipino tungkol sa ispiritwalidad at relihiyon. Mga key informant sa iba’t ibang

larangan ang
ginawan ng panayam para lubusang maintindihan ang mga paniniwala at

pagpapakahulugan
ng mga Pilipino tungkol sa ispiritwalidad at relihiyon. Pinapakita ng mga

resultang ang
ispiritwalidad ng mga Pilipino ay nakaugnay sa mga paniniwala sa relihiyon.

Makikita sa mga
resultang isang penomenolohikal o personal na karanasan ang ispiritwalidad

at tumutukoy ito
sa kaugnayan ng ating sarili sa isang mas mataas sa atin at sa ibang tao. Sa

kaugnayan ng
ispiritwalidad at relihiyon, hindi maaaring maihiwalay ang ispiritwalidad sa

relihiyon. Sa
gayon, upang lubusang maunawaan ang ispiritwalidad ng mga Pilipino,

nararapat na
pagtuunan ng pansin ang mga paniniwala at karanasan sa relihiyon. Tinalakay

ang mga
resulta at implikasyon ng pag-aaral sa konteksto ng Sikolohiyang Pilipino.

Filipinos are known to be religious. Religiosity is commonly associated with
spirituality but
nowadays, the difference between the two is also being explored (Zinnbauer
et al. 1997).
In the Filipino culture, scholars like Enriquez (1994), Covar (1998), and
Obusan (1998) have
already emphasized that even before different colonizers brought their

religions to the
Philippines, rituals have already existed which can be related to religion. This
present
study aims to describe the different beliefs and meanings Filipinos give to
spirituality and
religion. The study involved key informants from different disciplines in order
to have a
deeper understanding about the beliefs and meanings of Filipinos about

spirituality and
44
religion. Results show that the spirituality of Filipinos is related to religion. It

was shown
in the results that spirituality is a phenomenological or personal experience

and this refers
to the relationship of the self to a higher being or to other people. On the

relationship of
spirituality and religion, spirituality cannot be understood if we isolate it from

religion.
This means that to further understand spirituality of Filipinos, we should focus

on
understanding the beliefs and practices in their religion. Results and

implcations of the
study were related to Sikolohiyang Pilipino.
INTRODUKSYON
Sa gitna ng mga kaganapan sa ating pang-araw-araw na buhay sa pagdaloy

ng panahon, hindi natin
maitatanggi ang mahalagang gampanin ng ispiritwalidad at relihiyon sa ating

buhay bilang isang
bansa. Sa katunayan, ayon sa mga paham na sikolohista tulad nina Jung at

Maslow, kinakailangang
ikonsidera ang ispiritwalidad at relihiyon upang lubusang maunawaan ang

isang tao (Hill et al.
2000). Ilang pananaliksik na rin sa Kanluran ang nagpapakitang tuwing

nahaharap sa mga
problema, sinasabing may mahalagang papel ang mga ispiritwal na salik sa

pagresolba nito
(Rippentrop 2005; Gall et al. 2005; Corrigan et al. 2001), na karaniwang

nakikita ring ginagawa ng
mga Pilipino. Isang pangkaraniwang gawain na rin ngayon ang ipaloob ang
ispiritwalidad sa
counseling at therapy ng mga counselor at sikolohista (Cashwell et al. 2001;

Constantine et al.
2000; Hickinson et al. 2000; Helminiak 2001; Marquis et al. 2001; Young et al.
2000).
Sa makakanluraning literatura, madalas iniuugnay ang ispiritwalidad sa

relihiyon, ngunit sa
ngayon, tinitingnan na ang kaibahan ng dalawa (Zinnbauer et al. 1997). Ayon

kina Hill (2000),
galing ang ispiritwalidad sa salitang Latin na “spiritus” na ang ibig sabihin ay

hininga o buhay.
Madalas iniuugnay ang ispiritwalidad sa konteksto ng relihiyon at mga ritwal

sa ilalim nito na
nararanasan at ipinapahayag ng marami (Zinnbauer et al. 1997; Hill et al.
2000). Tumutukoy rin
ang ispiritwalidad sa “sagrado” bilang isang tao, bagay o isang prinsipyo o

konsepto na
nilalagpasan ang sarili (Hill et al. 2000). Pinapakahulugan din ang ispiritwalidad
bilang isang
personal at pansariling aspeto ng relihiyosong karanasan (Hill at Pargament

2003).
Iba naman ang pagpapakahulugan sa relihiyon kumpara sa ispiritwalidad.

Ayon kina Hill (2000),
“galing ang relihiyon sa ‘religio’ na ang ibig sabihin ay pag-iisa ng

sangkatauhan sa ibang
kapangyarihan na higit pa sa tao.” Karaniwan nang sinasabing ang relihiyon

ay may isang pormal
na istruktura na may sistema ng paniniwala, gawain, at makitid na

kahalintulad ng mga
relihiyosong institusyon (Zinnbauer et al. 1997; Corrigan et al. 2003; Hill at

Pargament 2003).
Hanggang sa kasalukuyan, wala pa ring napagkakasunduang kahulugan ng

ispiritwalidad at
pagkarelihiyoso (Zinnbauer et al. 1997; Hill et al. 2000). Mapapansing halos

hindi na mapag-
alaman ang kaugnayan ng dalawang konseptong ito sa isa’t isa. Dinagdag pa

nina Zinnbauer (1997)
na kahit na magkaiba ng dalawang ito, hindi masasabing wala silang

kinalaman sa isa’t isa. Bilang
45
buod, ayon kina Hill (2000), “ang ispiritwalidad ay isang sentral at

mahalagang gamit ng
relihiyon.”
Sa pag-aaral ng ispiritwalidad, hindi ito maiihiwalay sa pagkataong Pilipino

kung saan
magkakaugnay ang katawan at kaluluwa, at ang loob at labas (Salazar 1977;

Alejo 1990; Jose at
Navarro 2004). Sa sinaunang panahon, matibay ang pagkabuklod ng kaluluwa

at katawan na siyang
nagdudulot ng kaginhawaan bagama’t taliwas ito sa turo ng Kristiyanismo

kung saan makakamit
lamang ang kaginhawaan sa kabilang buhay (Salazar 1977; Jose at Navarro

2004). Nakikita sa
kalinangan nating maaaring matamo ng tao ang kaginhawaan sa buhay na

hindi naihihiwalay ang
kaluluwa at katawan. Sa pagpapakatao, napakahalaga ng ispiritwalidad dahil

sa ating
pagpapakatao nasasalamin ang ating pakikipag-ugnayan sa Diyos (De Mesa

2010). Para kay Covar,
ang ispiritwalidad ng mga Pilipino ang paglalakip ng mga pagkatao at

paniniwala at paghahanap ng
karunungan ng Diyos ang siyang itinuturing ng mga Pilipinong

pinakamahalaga kumpara sa
paghahanap ng karunungan ng tao at pilit na karunungan (Covar 1998;

Aquino 1999). Ang mga
pagpapahalagang Pilipino gaya ng hiya, utang na loob, at pakikisama ay

matagal ng natuklasan at
natalakay sa mga popular na debosyon sa iba’t ibang lugar sa Pilipinas

(Mercado 1977).
Samakatwid, hindi maihihiwalay ang ispiritwalidad sa kalinangan, kamalayan,

at sikolohiya ng mga
tao, pati na rin sa pagpapakatao.

Sa ating konteksto sa Pilipinas, tila magkaugnay ang konsepto ng
ispiritwalidad at relihiyon.
Matutunghayan ditong karaniwang makikita ang ispiritwalidad sa konteksto

ng relihiyon at sa mga
ritwal na nakagisnan na ng mga Pilipino. Binigyang-diin na nina Enriquez

(1994), Covar (1998) at
Obusan (1998) na bago pa man masakop ng iba’t ibang relihiyon ang

Pilipinas, mayroon nang mga
paraan ang ating mga ninuno sa pakikipag-ugnayan sa mga hindi nakikita na

kasalukuyang
tinatawag nating relihiyon, na tinawag naman ng mga mananakop bilang mga

pamahiin, pagiging
pagano, at iba pang natutuon sa isang Pinakamataas ng Nilalang. Ayon kay

Mercado (1992),
personal ang tradisyunal na imahen ng Diyos sa mga Pilipino tulad ng

makikita sa iba’t ibang
debosyon na mayroon ang mga Pilipino. Nakaugat ang mga kasalukuyang

relihiyosong ritwal sa
anitismong tradisyon ng kulturang Pilipino (Mercado 1977; Covar 1998). Isang

labis na personal na
karanasan ang ispiritwalidad ng Pilipinong na hindi lamang makikita sa mga

relihiyosong gawain
kundi sa pang-araw-araw na buhay gaya ng mga debosyon na makikita halos

sa buong taon. Ayon
kay Mercado (1992), personal ang tradisyunal na imahen ng Diyos sa mga

Pilipino tulad ng makikita
sa iba’t ibang debosyong mayroon ang mga Pilipino. Nakaugat ang mga
kasalukuyang relihiyosong
ritwal sa anitismong tradisyon ng kulturang Pilipino (Mercado 1977; Covar

1998). Nabanggit na ni
Salazar (1998, makikita sa Aquino 1999) ang halaga ng anito dahil itinuturing
niya itong sinaunang
relihiyon na kung saan itinuturing itong purong kaluluwa, espiritu, at diyos na
may magandang
ugnayan ang kaluluwa at ginhawa. Dagdag niya, isang uri ito ng

pananampalataya na nakita sa
mga pamayanan kung saan magkaakibat ang wika at kultura. Makikita natin
mula sa mga nasusulat
tungkol sa ispiritwalidad nating mga Pilipino na tila personal ang ating

karanasan ng ispiritwalidad
na hindi lamang makikita sa mga relihiyosong gawain kundi sa pang-araw-

araw na buhay gaya ng
mga debosyong makikita halos sa buong taon dahil nasa kultura at pagkatao
na natin ito mula pa
ng sinaunang panahon.
46
Sa pagbabago ng panahon at dahil sa pagpapanibagong dulot ng relihiyon,

inaangkop na rin dito
ang mga nakagisnang paniniwala at ritwal. Ayon kay Mercado (1977),

nagiging matingkad ang
pagiging mapamili ng kultura at kung paano binibigyan ng ibayong anyo at

mukha ang mga ritwal
na ibinigay ng Kristiyanismo. Bagama’t may mga naidulot na pagbabago sa

pag-iisip ng mga tao
ang Kristiyanismo gaya ng kaugnay sa sekswalidad (Jose at Navarro 2004),

naging matingkad pa rin
ang pagpapaibayo ng mga tao sa pagpapatuloy ng mga nakagisnang ritwal at

nakagawiang anitismo
na naayon sa sariling kalinangan. Binigyan nila ng panibagong mukha ang

Kristiyanismong nakaugat
sa sinaunang kalinangan. Ang pag-unawa sa Diyos ng mga Pilipino ay
nagkaugat sa kalinangan. Ika
nga ni De Mesa (2010), lagi tayo dapat nagsisimula sa karanasan ng Diyos

lalung lalo na sa Pilipino
dahil bahagi na ng kulturang Pilipino ang pananalig sa Diyos. Para sa kanya,

hindi nakabase ang
pagkakaunawa natin sa Diyos sa “ontos” na siyang basehan ng

makakanluraning paniniwala bagkus
mas angkop ang salitang “dabar” na kung saan binibigyan ng halaga ang
ugnayan sa kausap. Para
kay De Mesa (2010), “dahil nakabatay sa ating pag-unawa ng karanasan sa

Diyos ang pag-intindi
natin sa iba’t ibang larangan ng pananampalataya, anumang pagbabago ang

magaganap sa una ay
malamang na magbibigay-daan sa pagbabago sa ikalawa. Magkaakibat at

kawing-kawing ang mga
ito.” Samakatwid, kahit sa larangan ng Teolohiya, inaangkop na nila ang pag-

unawa kay Kristo
base sa paniniwala ng kalinangang bayan.
Sinabi ng dating Santo Papang si John Paul II noong ipinagdiriwang ang

World Youth Day, na ang
dakilang pangyayaring ito sa mundo at simbahan ay tinatawag na mga

Pilipino (De Quiros 1998).
Kilala ang mga Pilipino bilang isang bayang may kakaibang kasanayan at
tradisyon sa kultura gaya
ng karamihan sa mga pagdiriwang sa simbahan tulad ng Pasko at Mahal na

Araw kaya naman hindi
nakapagtataka kung bakit marami rin tayong paraan ng pagpapahayag ng

pagkarelihiyoso. Tuwing
Mahal na Araw, maraming tao ang nagpepenitensya sa pamamagitan ng

pagpalo sa sarili upang
ipakita ang pagsisisi sa kanilang kasalanan at walang pahintulot ng simbahan
ang gawaing ito. Sa
kabilang dako, mas pinipili ng ilang debotong Pilipinong magtungo sa mga

tinatawag nilang Banal
na lugar tulad ng Bundok ng Banahaw. Ayon kay Covar (1998), mga banal na
lugar sa paglipas ng
maraming henerasyon ang mga puwesto sa Banahaw. Kinikilala ng mga

Pilipino bilang banal ang
mga puwesto na noong unang panahon ay walang mga imahen ng mga

Santo bagkus, pawang mga
bahagi lamang ng kalikasan tulad ng mga kuweba at mga ilog. Sa buong

taon, naririyan din ang
mga popular na debosyon tulad ng sa Nazareno, Sto. Entierro, at Sto. Nino.
Sa likod ng pagkarelihiyoso ng mga Pilipino, mapapansing tila nakatatak na

rito ang ispiritwalidad.
Sa Kanluran, hindi gaanong malinaw ang kaugnayan ng ispiritwalidad at

pagkarelihiyoso kahit na
marami na ring pag-aaral ang nagawa ngunit tila pagdating sa kontekstong

Pilipino mukhang
malinaw ang pagkakaugnay ng dalawa. Mahalaga ang gampanin ng kultura sa

pag-aaral ng
ispiritwalidad dahil malaki ang kaugnayan nito sa ispiritwalidad at kalusugang

mental ng isang tao
(Hill at Pargament 2003). Nilayon ng pag-aaral na itong masuri at mailarawan

ng mas malaliman
ang mga paniniwala at pagpapakahulugan sa ispiritwalidad at relihiyon ng

mga Pilipino.
47

METODO
Gumamit ang pag-aaral na ito ng isang deskriptibong kwalitatibong disenyo

sa pananaliksik. Mga
key informant sa iba’t ibang larangan ang kinapanayam para malaman ang
mga paniniwala at
pagpapakahulugan ng mga Pilipino sa ispiritwalidad at relihiyon. Gumagamit

ito ng lapit na
konstruktibista na inuugnay sa Sikolohiyang Pilipino. Ninalayon ng lapit na

konstruktibistang
mapag-aralan ang mga dalumat base sa kung paano binibigyan ng mga tao
ng kahulugan ang mga
ito (Gergen 1985). Masasabing maiiugnay ito sa pagsasakatutubo mula sa

loob ni Enriquez (1993)
na kung saan itinuturing ang kultura bilang pangunahing pinanggagalingan ng

kaalaman at hindi
ang mga imposisyon ng Kanluran. Ginawan ng kwalidatibong pagsusuri ang

mga sagot ng iba’t
ibang key informant mula sa iba’t ibang larangan.
Kalahok
Alinsunod sa adhikaing interdisiplinayo ng Sikolohiyang Pilipino (Pe-Pua at

Protacio-Marcelino
2000; Church at Katigbak 2002), mula sa iba’t ibang larangan ang mga key
informant na kalahok sa
pag-aaral na ito. Gumamit ito ng purposive sampling at pangunahing salik na

kinakailangang ng
mga kalahok ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa ispiritwalidad.

Binubuo ang mga
respondent ng dalawang kalahok mula sa larangan ng Teolohiya, isa mula sa

Pilosopiya, isa mula sa
Antropolohiya at Kasaysayan, isang Katolikong Obispo, isang Kristiyanong

Pastor, isang Guidance
Counselor, at tatlong Sikolohista. Katoliko ang lahat ng kalahok maliban sa
Kristiyanong
Pastor.Lalaki ang siyam sa mga kalahok at isa lang ang babae. Nasa 30-75 na
taon gulang ang mga
kalahok.
Iba’t iba ang pinanggalingan ng mga kalahok. Mayroon tatlong Teologo ang
naisali sa pag-aaral.
Sa larangan ng Teolohiya, isang Katolikong Obispo sa Gitnang Luzon ang

naisali. Isa siya sa mga
batang Obispo dahil tinatayang wala pa siyang 60 taong gulang. Ang

pangalawang kalahok na mula
sa Teolohiya (Teologo A) ay kasalukuyang nagtuturo ng iba’t ibang kurso sa

Teolohiya sa isang
kolehiyo sa Maynila. Samantala, Tagapangulo naman ng Departamento ng

Teolohiya sa isang
pamantasan sa Maynila ang pangatlong Teologo (Teologo B). Dati niyang

inaral ang mga gawain ng
mga taga-Mountain Province na kung saan inililibing ang mga yumao malapit
sa kani-kanilang
bahay.
Isang retiradong Propesor ng Pilosopiya naman mula sa isang pamantasan sa

Maynila ang kalahok
na Pilosopo. Marami na siyang naisulat hinggil sa Pilosopiyang Pilipino.

Samantala, isang
retiradong Propesor naman ng Kasaysayan mula sa isang pamantasan sa

Lunsod Quezon ang
kalahok na paham sa Antropolohiya at Kasaysayan. Isa siya sa mga aktibong

nagsusulong ng maka-
Pilipinong pananaliksik at marami na ring naisulat sa larangan ng Kasaysayan

at Antropolohiya.
Nag-aral naman ng Counseling ang kalahok na batang Kristiyanong Pastor.
Rehistradong Guidance
Counselor naman ang isang kalahok mula sa isang pamantasan sa Gitnang

Luzon. Isa siyang
48
aktibong miyembro ng simbahang Katoliko bagama’t hindi niya ginagamit ang

ispiritwal na salik sa
paggabay-pagpapayo kung hindi naman relihiyoso ang estudyante.
Nanggaling naman sa isang pamantasan sa Maynila ang tatlong Sikolohista.

Maraming nang nasulat
tungkol sa pagsasakatutubo ng Sikolohiya at Sikolohiyang Pilipino ang unang

Sikolohista (Sikolohista
A). Isang guro at therapist ang pangalawang Sikolohista (Sikolohista B) na

gumagamit ng
Sikolohiyang Transpersonal. Hindi raw siya relihiyoso pero ispiritwal siyang

tao. Marami na rin
siyang naisulat sa Sikolohiyang Pilipino lalung lalo na tungkol sa pagkalalaki.

Ang huling
Sikolohista (Sikolohista C) ay isang guro at praktisyuner ng pagtataya at

terapiya para sa mga bata.
Instrumento
Gumamit ang pag-aaral ng pagtatanung-tanong (Gonzales 1976). Navalideyt

ang mga tanong sa
pagtatanung-tanong ng isang mananaliksik at propesor. Nakatuon ang mga

posibleng tanong sa
pagtatanung-tanong sa pagpapakahulugan ng mga key informant tungkol sa

ispiritwalidad, at kung
papaano nagkakapareho at nagkakaiba ang ispiritwalidad sa relihiyon. Ayon
kay Gonzales (1976),
sa isang pagtatanung-tanong, walang itinakdang istruktura sa mga tanong at

ang
pinakamahalagang gabay ng mananaliksik ay ang hangarin ng pananaliksik.

Nilalayon ng
pagtatanung-tanong ang mabigyang-linaw at mapagtibay ang mga

impormasyon mula sa iba’t ibang
tao. Isinagawa ang pakikipagpalagayang-loob bago ang aktwal na

pagtatanung-tanong dahil isang
mahalagang sangkap ito sa isang katutubong metodo.
Pagkalap ng Datos
Sa pananaliksik na ito, mga key informant mula sa iba’t ibang larangan na

nananaliksik sa
ispiritwalidad ng lipunang Pilipino at kultura ang mga kalahok. Nagsagawa ng

pagtatanung-tanong
ang mananaliksik sa mga key informant mula sa iba’t ibang larangan tulad
ng Teolohiya,
Antropolohiya at Kasaysayan, Pilosopiya, at Sikolohiya mula Enero 2007

hanggang Pebrero 2008.
Ibinigay ng mananaliksik ang mga follow-up o probe na katanungan kung

kinakailangan upang
mabigyang-linaw ang ibang bagay o dili kaya’y kung kinakailangan ng higit

pang eksplanasyon ang
kasagutan ng kinapanayam.
Pag-analisa ng Datos
Sa pananaliksik na ito, ginamit ang kwalidatibong pagsusuri. Nilalayon ng

pagsusuring ito na
makuha ang pagpapakahulugan ng mga kalahok tungkol sa ispiritwalidad at

relihiyon na naayon pa
rin sa konstruktibismo at Sikolohiyang Pilipino. Base sa mga pagtatanung-
tanong na naisagawa,
kinuha ang mga kategorya at tema upang masagutan ang mga problemang
nais tugunan ng pag-
aaral na ito. Pagkatapos basahin ang mga transkripsyon ng mga pagtatanung-

tanong, ginawan ng
49
mananaliksik ng open coding bilang unang bahagi ng pag-aanalisa. Nagpokus

ang mananaliksik sa
paulit-ulit na tema na lumabas sa pagtatanung-tanong para mas makakuha

ng malalim na
pagpapakahulugan sa ispiritwalidad sa kontekstong Pilipino.
RESULTA
Ipapakita sa resulta ng pananaliksik ang mga tema buhat sa mga sagot ng

mga kalahok mula sa
iba’t ibang larangan. Nahahati sa dalawang bahagi ang resulta ng

pananaliksik. Ipapakita sa
unang bahagi ang pagpapakahulugan ng mga kalahok sa ispiritwalidad

samantalang tatalakayin
naman ng pangalawang bahagi ang ispiritwalidad at relihiyon.
Ispiritwalidad
Dalawang temang ang lumabas sa tema ng ispiritwalidad—penomenolohikal

na karanasan at
pagkakaugnay-ugnay sa Diyos at kapwa.
Penomenolohikal na Karanasan
Nakatuon sa dalawang tema ang mga konseptwalisasyon tungkol sa

ispiritwalidad. Ang unang
temang lumilitaw ay ang penomenolohikal na karanasan nito. Tumutukoy
ang ispiritwalidad
bilang isang penomenolohikal na karanasan sa katotohanang lahat ng tao ay

may kakayahang
magkaroon ng ispiritwal na karanasan. Itinuturing ang ispiritwalidad dito

bilang isang bagay sa
loob ng isang tao at hindi isang panlabas na bagay. Karanasang

penomenolohikal ito kung saan
kadalasan mahirap maunawaan. Nasa kaibuturan ito ng isang tao. Iba’t ibang
pagtatangka sa
pagkuha ng mga ito sa isang perpektong paraan ay mahirap dahil tulad ng

sinabi ng mga kalahok,
maaari lamang tayong makipag-usap tungkol sa ispiritwalidad gamit ang mga

analohiya.
…hindi mo ma-explain bakit ganito pero alam mo may pinanggagalingan yang
kabutihan—pinanggagalingang kahulugan na kailanman hindi mo ma-grasp.

But it
comes to you at certain moments in your life, just reveals itself to you
(Sikolohista
A).
Dahil isa itong penomenolohikal na karanasan, nararanasan ito sa iba’t ibang

paraan depende sa
pagpapakahulugan ng tao. Maaaring magkaroon ang mga tao ng parehong

karanasan subalit kung
paano nila bibigyan ng mga kahulugan ang mga karanasan ang tumutukoy sa
ispiritwal na aspeto
nito. Ang pagkarelihiyoso ay maaaring maging nasa utak o gawain lamang

ngunit higit pa kaysa sa
dalawa ang ispiritwalidad—ito ang emosyonal na bahagi. Hindi mo ginagawa

ang isang bagay dahil
napipilitan ka ngunit dahil mula ito sa kaibuturan ng iyong pagkatao.

50
…anong kahalagahan ng mga activities mo… kung nabigyan mo siya ng

personal
meaning, yun yung spirituality (Sikolohista C).
Ang malaking tanong ngayon ay kung paano malalaman ng mga taong may
kaugnayan sa
ispiritwalidad ang mga kahulugang ibinibigay nila sa kanilang mga karanasan.

Nagbigay ang mga
key informant ng iba’t ibang sagot subalit ang papel na ginagampanan ng

relihiyon ang isang
pangunahing bagay na sinabi nila. Binanggit ng isang Sikolohista na likas na

katangian ng isang tao
ang ispiritwalidad samantalang natutunan naman ang relihiyon. Sinabi nilang

gumaganap ang
relihiyon ng isang malaking papel sa ispiritwalidad ng isang tao. Nagsisilbi ito

bilang isang daan
para maipahayag ang ispiritwalidad.
Kasi dun sa religion, dun nabubuhay ang spirituality. Kumbaga dun ang
kanyang
nilalagyan, dun naabot ng tao, binibigyan siya ng tool ng religion para maabot
niya
yung kaloob-looban niya (Sikolohista A).
Karaniwang tinutukoy ang ispiritwalidad ng isang tao sa pamamagitan ng

relihiyon. Karaniwang
basehan ng ispiritwalidad ng isang Kristiyano ay ang kanyang relihiyon.

Tungkol naman sa
ispiritwalidad ng mga Pilipino, lubusan itong maiintindihan sa pamamagitan

ng pagbibigay-halaga
sa mga paniniwala sa relihiyon.
Kadalasan, kapag pinag-uusapan ang Pilipino ispiritwalidad… ito ay tinutukoy

bilang
pagiging relihiyoso, mga paniniwala sa relihiyon, paniniwala at kasanayan,

saloobin
at pag-uugali na isang salamin ng kanilang mga paniniwala sa relihiyon. Kaya

ito ay
mga bagay na maaaring isaalang-alang sa Pilipinas bilang ispiritwalidad

(Teologo
A).
Upang ibuod ang unang tema, isang penomenolohikal na karanasan ang

kabanalan. Sa mga
Pilipino, isang bagay ito sa kaloob-looban ng isang tao. Dahil isa itong
penomenolohikal na
karanasan, mahirap talakayin ang isang bagay na masyadong abstrak sa mga

tao kaya naman
maaari lamang itong makuha sa pamamagitan ng mga analohiya. Mahalaga

ang pagbigay-pansin sa
kahulugan upang ilarawan ang ispiritwalidad dahil habang pinag-uusapan ng

mga tao ang kanilang
mga karanasan at bigyan ang mga ito ng kahulugan maaari nating malaman
ng higit pa ang
ispiritwalidad. Bagama’t isang unibersal na konsepto ang ispiritwalidad,

gumaganap ng malaking
papel ang kultura sa kung paano tukuyin ng mga tao ang kanilang
ispiritwalidad—kung paano nila
binibigyan ng kahulugan ang kanilang karanasan. Sinasabing hinuhulma ng

kultura ang mga
saloobin ng isang tao at ang kahulugan ng ispiritwalidad sa pamamagitan ng

relihiyon. Nagsisilbi
ito bilang isang paraan o daan ng pagpapahayag o paghahanap sa kabanalan.

51
Pagkakaugnay-ugnay sa Diyos at Kapwa
Ang pagkakaugnay-ugnay sa Diyos at kapwa ang ikalawang temang lumabas

sa ispiritwalidad.
Tumutukoy ito sa kaugnayan ng iyong sarili, sa Diyos, at sa iba. Sumangguni

ang unang dalawang
koneksyon sa ugnayan sa sarili at sa Diyos. Sa ugnayan natin sa Diyos sa

kalooban natin, tayo rin
ay konektado sa buhay. Maaari itong magkaroon ng iba’t ibang pangalan.

Maaari itong tawagin
bilang isang bagay na banal o sagrado. Ang ating pagkakaugnay sa Diyos at

kapwa ang nagbibigay
sa atin ng kaganapan ng buhay.
Kapag pinag-uusapan natin ang ispiritwalidad, tinutukoy natin ang buhay ng

Diyos,
ang buhay ng Diyos sa lahat sa atin. Sa ganon, kapag pinag-uusapan natin

ang
ispiritwalidad, ito ay higit na nakatutok sa mga karanasan kasama ang Diyos,

na
napakapangkaraniwan sa lahat, isang bagay na unibersal. Mas tumutuon tayo

sa
kung ano ang nakapag-iisa sa atin nang higit pa kaysa sa kung ano ang
nakapaghihiwalay sa atin (Katolikong Obispo).
Ang ating ugnayan sa ating kapwa ang isa pang mahalagang tema sa ilalim
ng ugnayan. Ang
ispiritwalidad ay likas na relasyonal higit sa anupaman. Paulit-ulit na

nagbanggit ang mga kalahok
ng terminong pakikipagkapwa tuwing kultura ng Pilipino ang pinag-uusapan.
Tumutukoy ito sa
isang nababahaging panloob na sarili. Ang isang taong ispiritwal ay hindi

lamang dapat konektado
sa isang mas mataas na Nilalang at ihiwalay ang kanyang sarili. Nagsabi ang
karamihan sa mga
kalahok na ang isang tunay na ispiritwal na tao ay inaabot ang kanyang

kapwa. Iniuugnay niya ang
kanyang sarili sa iba at tumutulong siya sa mga nangangailangan. Isang

kaibigan siya sa iba lalo na
sa mga oras ng krisis. Maaaring masukat ang ispiritwalidad sa paraan ng

pakikipag-ugnayan sa
ibang tao. Gamit ang sikat na kasabihan ng mga Pilipino, ang isang tao ay
hindi lamang dapat
maging makaDiyos kundi pati na rin makatao. Ngunit higit pa sa

pakikipagkapwa ang tinalakay ng
mga kalahok. Para sa kanila, higit pa sa pakikipagkapwa ang ispiritwalidad

dahil sa
pakikipagkapwa, maaaring sumusunod lamang ang isang tao sa mga

kaugaliang nakasanayan na sa
lipunan. May mga kapalit ito sa mga tao kung hindi mo gagawin ito. Ang
tunay na ispiritwal na
karanasan ay nakapagpapabago. Babalik lahat ito sa karanasan ng pagiging

sagrado o banal.
…pakikipagkapwaan, dalisayan, makatao. Yun na di ba? Ang kanyang
pakikipagkapwa ay dalisay, walang balatkayo, kumbaga yung mga taong

nakabatay
sa kabutihan ng isa’t isa, palagay ko masasabi nating isang uri ng

ispiritwalidad
yun. Kahit na hindi nakatuon sa isang Diyos (Pilosopo).

Ang koneksyong ito ay higit pa sa pisikal na bahagi ng mga relasyon. Kasama
rin dito ang
pakikipag-ugnayan ng mga tao maging sa mga espiritu. Maliwanag ito sa

palagiang komunikasyon
ng mga tao sa mga banal na karaniwang gumaganap bilang mga mediator o

tagapamagitan. Sa
mga tagong lugar tulad ng sa Mountain Province, ang mga tao ay

nagpapanatili ng malakas na
ugnayan sa mga patay nilang kamag-anak at nagagawa nila ito sa

pamamagitan ng iba’t ibang
ritwal. Itinuturing pa ring ispiritwalidad ang mga aktibidades na ito.
52
Alam mo, sinabi ko kanina na ang ispiritwalidad ay isang relasyon at sinabi ko

na
kahit ang mga paniniwalang ito, kahit superstitions, minsan ay maipapakita

nila
ang malapit na ugnayan sa mga prosesong pantao, alam mo sa konseho ng

mga tao
sa probinsya sa kabundukan, kung ikaw ay isang ninuno, ang ispiritwal talaga

ay
napakalakas (Teologo B).
Masasabi ko na mahilig kami sa mga nobena. Ang debosyon sa mga banal.

Mukhang
mas bukas kami sa kalusugan. Mukhang nakahiligan na ng mga Pilipino ang

mga
santo na talagang maaari namang maging mediator. Kaya na maaaring

kumilos
bilang mediators, na tunay namang maaaring maiugnay tayo sa pagkabanal

(Katolikong Obispo).
Ispiritwalidad at Relihiyon
Tatalakayin sa seksyong ito ang ugnayan ng ispiritwalidad at relihiyon. Ang

relihiyon ay isang
daan. Isang paraan o gamit ito sa pagpapahayag ng ispiritwalidad. Binubuo ito

ng mga ritwal
depende sa relihiyon ng isang tao. Ayon sa Antropologo/Historyador, nasa

labas ng isang tao ang
relihiyon. Ginamit niya ang mga terminong pag-uugnay, pakikipag-ugnay, at

pagtatali. Isa itong
bagay na nangangailangan ng pagiging kasali ka sa relihiyon. Binubuo ito ng

isang hanay ng mga
pilosopiya.
…relihiyon, labas ng tao, dahil muling pag-uugnay, pakikipag-ugnay o

“pagtatali”
[re=muli; “ligare”=iugnay, itali] (Antropologo/Historyador).
Marahil ay mabibigyang-tuon ng relihiyon ang maraming pagkakaiba sa

pagitan ng
iba’t ibang relihiyon. Sa tuwing nagsasalita tayo tungkol sa isang partikular na
relihiyon, tinitingnan natin ang partikular na relihiyon na ito kahambing sa iba

pang
mga relihiyon (Katolikong Obispo).
Matatagpuan ang Ispiritwalidad sa Relihiyon
Matatagpuan ang ispiritwalidad ng mga Pilipino sa paniniwala at kasanayang

relihiyoso. Hindi ito
nakakagulat dahil palaging nababanggit na nagsisilbing isang paraan o gamit

ang relihiyon sa
pagpapahayag ng ispiritwalidad. Mga Kanluraning konsepto ang mga salitang

ispiritwalidad at
relihiyon. Ginagawa lamang ng mga itong kumplikado ang bagay-bagay para
sa mga Pilipino. Sa
halip, mas akmang gamitin ang lokal na salitang “pananampalataya” ang

upang tukuyin ang
dalawang konsepto. Karamihan sa mga Pilipino ay hindi na iniisip ang

pagkakaiba sa pagitan ng
dalawang konsepto dahil hindi maunawaan ito. Sa katunayan, nasa buhay na

nating Pilipino ang
ispiritwalidad. Bilang Pilipino, mas pinahahalagahan natin ang kaligtasan ng

kaluluwa kaysa sa
mga materyal na bagay. Napakalapit ang mga relihiyosong gawain sa ating

buhay at sa buhay ng
53
iba pang Pilipino. Kahit walang mga relihiyosong tradisyon at gawain,

nagpapakita na ang mga
Pilipino ng tunay na ispiritwalidad. Isang Sikolohista ang nagpahayag na isang

bagay na ispiritwal
ang kasanayang bahala na ng mga Pilipino kung saan ginamit niya ang
pariralang malakas ang
pananalig—lubos itong nauugnay sa pananampalataya. Sa loob ng

kaibuturan ng bawat Pilipino,
maaari nating makitang ang malalakas na mga tao dahil mayroong malakas na
pananampalataya sa
Diyos at sa loob ng sarili. Maaari ring magpakita ng ispiritwalidad ang iba

pang pagpapahalagang
Pilipino tulad ng pakikipagkapwa at utang na loob.
Kapwa ang “ispiritwalidad” at “relihiyon” ay hiram na salita mulang Kanluran.
Kapwa ay pinakakumplika/naging kumplikado na bilang pang-unawa ng mga

Kanluranin. Kapwa ang panloob (ispiritwalidad) at panlabas (relihiyon) ay
tinatawag sa atin na sampalataya o pananampalataya

(Antropologo/Historyador).
Kultural na Manipestasyon ng Ispiritwalidad
Tuwing pag-uusapan ang kultura, tumutuon tayo sa ating pare-parehong

paniniwala at kasanayan
bilang isang pangkat. Sa kaso ng Pilipinong ispiritwalidad, tuwing pag-

uusapan ang ispiritwalidad,
palaging babanggitin ng mga key informant ang mga tradisyong Pilipino lalo
na ang mga tradisyon
sa relihiyon. Matatagpuan ito sa mga kasanayan tulad ng mga seremonyang

panrelihiyon sa iba’t
ibang santo. Sa katunayan, kumpara sa Pasko, higit na tumututok ang mga

Pilipino sa mga pista
para sa mga santo.
Pero yun nga eh para sa akin, it will be a wrong assumption na what are the
spiritual practices, but it’s more of what are the religious practices, what do
they
practice right now, and then out of this empirical study of these practices, you
develop o you conclude a particular spirituality… (Teologo A).
Sinasabi ng mga kalahok na kung susuriing mabuti ang mga kasanayan o

nakagawian ng mga
Pilipino, marami tayong matutuklasan pa tungkol sa ispiritwalidad ng mga

Pilipino. Pinahayag ng
isang Sikolohista na nagpapakita ang ating debosyon sa Sto. Nino kung gaano
kalapit ang
Kristiyanismo sa ating buhay. Isang pang-araw-araw na karanasan ito. Isang

pangkaraniwang
obserbasyon sa mga kabahayan ng maraming Pilipino ang pagkakaroon ng

imahe ng Sto. Nino.
Makakalarawan ang debosyon ng mga Pilipino sa Itim na Nasareno na
matatagpuan sa iba’t ibang
dako ng Pilipinas sa “psyche” ng mga Pilipino. Pinahahalagahan ng mga

Pilipino ang paghihirap
bago nakaranas ng tagumpay tulad ng Itim na Nazareno na dumanas ng

matinding paghihirap ng
damdamin bago muling mabuhay.
Ang daming elements ng Christianity and it is very close to their everyday

lives,
the need to be close that entity that is there, we see that in the practices di
ba,
yung Sto. Nino palagi nandun sa bahay, almost everyday encounter

(Sikolohista A).
54
Bilang buod, tila ang pag-unawa sa kabanalan ng mga Pilipino ay tulad ng

pag-unawa sa kulturang
Pilipino sa pangkalahatan. Naglalagay ang mga Pilipino ng karagdagang diin

sa kaligtasan ng
kaluluwa kaysa sa katawan. Maaari itong tumuon higit pa sa mga kultural na

pagpapahayag o
nababahaging kultural na pagpapahayag ng ispiritwalidad ng mga Pilipino.

Makikita ito sa sinabi ng
isang kalahok na “Sa aking palagay ang mga Pilipino halimbawa ay

naalintulad ang, ang
pagpapakahulugan nila ng Kristyanismo ay ispiritwalidad. Halimbawa

binibigyan nila ang
kahalagahan ng kaligtasan ng kaluluwa” (Pilosopo).
DISKUSYON
Tutukuyin sa bahaging ito ang pagkakaugnay ng mga paniniwala at
pagpapakahulugan sa
ispiritwalidad at relihiyon lalo na kaugnay ng kulturang Pilipino.
Ispiritwalidad
Ang depinisyon ng mga kalahok sa ispiritwalidad ay nakatuon sa dalawang

tema—ang personal o
penomenolohikal na karanasan at pagkakaugnay-ugnay o pagkakabuklod.

Sinusuportahan ang
unang temang personal na karanasan ng ilang nagdaang pag-aaral pagdating

sa konseptwalisasyon.
Isang internal at labis na penomenolohikal na karanasan ito. Pinakahulugan

nina Hill at Pargament
(2003) ang ispiritwalidad bilang personal at subhektibong bahagi ng

relihiyosong karanasan.
Tumutukoy ang ikalawang tema na pagkakaugnay-ugnay sa koneksyon sa

sarili, sa Diyos, at sa
kapwa. Bagama’t iba’t ibang termino ang ginamit ng mga kalahok upang
tukuyin ang uring ito ng
koneksyon, pare-pareho naman nilang sinabing mayroong koneksyon sa isang

mas nakatataas o sa
isang bagay na nasa loob natin. Ang mga terminong sagrado at divine spark
ay ginamit ng ilang
pag-aaral sa nakaraan at sinusuportahan nila ito habang binibigyang-

kahulugan ang pagkasagrado o
banal bilang bagay na tumutukoy sa mga konsepto ng Diyos (Zinnbauer et al.

1997; Hill et al.
2000).
Sa pagsasakatutubo ng ispiritwalidad, ayon kay De Mesa (2010), sa ating

pagpapakatao
nasasalamin ang ating pakikipag-ugnayan sa Diyos. Matingkad na lumabas ito

sa mga resulta ng
kasalukuyang pag-aaral. Kaugnay ng ispiritwalidad ang mga
pagpapahalagang Pilipino tulad ng
bahala na, pakikipagkapwa, at utang na loob. Ang mga kaibang

pagpapahalagang ito ng mga
Pilipino ay palaging binibigyang-pansin sa iba’t ibang konteksto sa paglipas ng

panahon. Nagsabi
ang pangunahing tagapagtaguyod ng Sikolohiyang Pilipino na si Enriquez

(1993) na ang kapwa ang
sentro ng Sikolohiyang Pilipino. Dahil sentro ang kapwa sa pagkataong

Pilipino, hindi rin ito
maihihiwalay sa ispiritwalidad. Para kay Covar (1998), sa paglalakip ng

paniniwala at pagkatao ng
Pilipino matatagpuan ang ispiritwalidad. Sa pagpapakatao ng Pilipino ay

naroon ang
pakikipagkapwa-tao.
55
Bukod sa kapwa, ang loob ay isang dalumat sa Sikolohiyang Pilipino na

mahalaga para mapag-
aralan ang pagkataong Pilipino at ispiritwalidad. Para kay Alejo (1990), ang
loob ay may labas,
lalim, at lawak. Upang maunawaan ang pagkatao at kaluluwa ng isang

Pilipino kaugnay ng
ispiritwalidad, mahalagang balikan ang konsepto ng loob. Binigyang-

kahulugan ni Ileto (1979,
binanggit ni Alejo 1990), ang loob bilang ang pinakaloob na bahagi ng sarili,
ito ang tunay na
kahulugan ng sarili at ang lugar na pinakamahalagang sentrong bahagi ng

tao. Isang konsepto ang
loob na may kinalaman sa relasyon at inilalarawan nito ang relasyon ng isang
tao sa kanyang
kapwa kaya naman karamihan sa mga salitang may kinalaman sa kapwa o

pakikipagkapwa ay may
salitang loob tulad ng “utang na loob,” “sama ng loob,” “kusang loob,” at

“kagandahang loob” (De
Mesa 1984, binanggit kay Alejo 1990). Sa tuwing ginagamit ang salitang loob
upang ipahayag ang
isang bagay na nasa loob, lumalalim ang relasyon ng dalawang tao. Sa

ispiritwalidad, ang pagiging
sagrado nito, kung iuugnay sa Sikolohiyang Pilipino, ay maaaring tukuyin

bilang ang kaloob-looban
ng isang tao. Ang isang ispiritwal na Pilipino kung gayon ay yaong taong
sadyang konektado sa
kanyang sentro o kaloob-looban. Sinabi ni De Mesa (1984, binanggit ni Alejo,

1990) na dalawa ang
bukasan ng relational na loob. Ang una ay ang patungo sa ibang tao o kapwa
at ang isa naman ay
yaong patungo sa Diyos. Pinunto niyang likas na may kaugnayan ang loob sa
Diyos at dahil dito,
likas din itong may kaugnayan sa ibang tao o kapwa. Hindi natin maaaring
paghiwalayin ang ating
mga paniniwala at ang pagtanggap sa Diyos at kapwa kung nanaisin nating

maipapaliwanag ang
ispiritwalidad ng mga Pilipino. Kilala sa pagiging relihiyoso ang mga Pilipino

subalit walang halaga
ang pagiging relihiyoso kung hindi naman natin alam ang pakikipagkapwa.
Maging sa mga
panalangin at pagpupuri, sama-sama pa rin bilang isang bayan ang mga

Pilipino. Sabi nga ng isang
kanta, “Bayan, umawit ng papuri sapagkat ngayon ika’y pinili, iisang Bayan,
iisang lipi, iisang
Diyos” (Borres et al. 2011). Kaya’t hindi nakapagtatakang hindi popular sa
Pilipinas ang mga
Kanluraning paraan ng ispiritwalidad gaya ng meditasyon maliban sa mga tao

sa itaas na bahagi ng
lipunan.
Ispiritwalidad at Relihiyon kaugnay ng Kulturang Pilipino
Mahalaga ang gampanin ng kultura sa pag-unawa sa Diyos (De Mesa 2010).

Kaiba ang mga resulta
ng pag-aaral na ito sa mga makakanluraning pag-aaral na kung saan

sinasabing magkahiwalay ang
ispiritwalidad at relihiyon. Sa kontekstong Pilipino, kung pag-uusapan ang

ispiritwalidad, mahirap
itong hiwalay sa relihiyon. Sa katunayan, binibigyang-pansin ang buong

kulturang humuhubog sa
ispiritwalidad ng tao at relihiyon sapagkat itinuturing ito bilang isang

pangunahing panlipunang
tagahubog na mahalaga sa sosyalisasyon ng isang tao. Binanggit ng mga

kalahok ang papel ng
relihiyon bilang isang paraan. Normal lang para sa mga Pilipino ang pagiging
katekisado mula pa
sa pagkabata. Laganap ang Katolisismo. Sinasabing kadalasang nakabase sa

Katolisismo ang mga
tradisyong Pilipino. Sadyang likas na Katoliko ang mga kasabihan at ritwal.

Gayunpaman, kung
susuriing mabuti, mayroong mga kasanayang hindi naman lubusang Katoliko.

Kung ating
ikukumpara ang mga kasanayang ito sa mga kasanayang Katoliko sa ibang

bansa, iba rin ang mga
ito. Maaaring totoong dayuhan ang konsepto ng ispiritwalidad at relihiyon

para sa mga Pilipino.
Subalit ang mas mahalaga ay ang pananampalataya. Ang pananampalataya
ay ang pananalig at
56
pagtitiwala ng tao bunga ng kanyang pakikipagharap at pagkilala sa Diyos

(Miranda 1987).
Napakahalaga sa pananampalataya ang pagkilala at nasasalamin ito sa isang

personal na relasyon
ng mga tao sa Diyos. Sa pag-analisa ni Miranda (1987) sa pananampalataya,

ang “pananam” sa
pananampalataya ay maaaring tumukoy sa “lasa.” Tumutukoy ang “taya” sa

isang sugal na kapag
dinagdagan mo ng “pala” ang ibig sabihin ay laging ginagawa. Kaugnay ng

pananampalataya ang
utang na loob na tinukoy ni Alejo (1990) bilang pagmamakaawa, paghingi ng

pakundangan o
pagsasaalang-alang bilang kapwa-tao; pagkataok sa puso ng kapwa sa

ngalan ng makataong
pagkakapatiran; paghingi ng malasakit, kalinga o paglingap o pakikiramay;

pagtataya ng sariling
pagkatao bilang garantiya ng katapatan sa paghingi ng pabuya. Tayo rin ba

ay may utang na loob
sa Diyos? Nakikita rin ang utang na loob sa ating pakikipag-ugnayan sa Diyos

sa pamamagitan ng
ating pananampalataya (Miranda 1987). Dagdag pa niya, ang utang na loob

na ito ang ating tugon
sa kagandahan ng loob ng Diyos sa ating lahat na siyang unang nagmahal sa

atin (Miranda 1987).
Hindi nagkakaiba ang persepsyon ng mga Pilipino sa ispiritwalidad at buhay.

Sadyang mahalaga
ang pahayag na ito sapagkat kung susuriing mabuti, sadyang likas na
ispiritwal ang mga Pilipino at
ang ating ugnayan sa kapwa ay nakikita rin sa ating ugnayan sa Diyos.
Bagama’t katulad sa ibang nagdaang pananaliksik, ang kasalukuyang pag-

aaral na ito ay
nagsisiwalat ng maraming bagay tungkol sa ispiritwalidad ng mga Pilipino

samantalang maaari din
itong maging ugat ng pag-usbong ng ilang katanungang maaaring pag-aralan

tulad ng ano nga ba
ang nagdudulot ng pagiging ispiritwal sa ating buhay? Kung tayo nga ay isang
bansang binubuo ng
mga ispiritwal na mamamayan, bakit laganap pa rin ang korupsyon? Ipinakita

kahit na ng Catholic
Bishops Conference of the Philippines (CPCP) sa kanilang pastoral na landas

ng pagpapakabanal,
na hindi nalalayo sa buhay ni Kristo ang buhay nating mga Pilipino. Sa

katunayan, sinabi ng mga
Obispo sa kanilang Pastoral Exhortation noong 1999 (makikita sa Miranda

2003):
Sa pamamagitan ng pag-angkop natin ng kalooban ng Diyos, maaari nating

mabago
ng lubusan ang ating mga sarili. Sa tulong ng kanyang Espiritu sa atin, maaari
nating mapalawak ang pagmamahal sa ating mga pamilya nang atin din
mayakap
ang pagmamahal ng mas malawak pang lipunan. Ang ating mga salu-salo ay
naging
mga okasyon na ng ating pagiimbita ng mga taong gutom at uhaw sa ating

mga
hapag-kainan. Ang sentimentalidad ng ating mga kundiman ay nakatulong

upang
mapagbuti ang ating awa at simpatya sa mga taong walang masuot at
matirahan.
Ang ating pagdadakila sa ating mga bayani ay patungo kay Kristo na

matapang na
hinarap ang mapait na paghihirap at kamatayan para sa ating kaligtasan. At

ang
ating oryentasyong sa espiritu ay tumutulong upang mahalin natin ang isang
mapagdasal at mapagbulay-bulay na buhay nang sa gayon ay makahanap ng

gabay
ng Banal na Espiritu sa lahat ng ating mga kinakaharap sa buhay.
Kung uunawain ang ispiritwalidad ng mga Pilipino, higit pa ito sa relihiyon.

Maraming ritwal na
ginagawa dati pa na hindi naman talaga alinsunod sa Katolisismo (Sevilla

1982). Mula sa pahayag
na ito, makikita ang inkulturasyon ng Teolohiya. Pinag-isa ng mga Obispo si

Kristo at ang Mabuting
Balita sa pang-araw-araw na karanasan ng mga Pilipino. Isang mahalagang

daan ang kultura upang
57
lubusang manintindihan ng mga Pilipino ang Diyos at para kay De Mesa

(2004), makaPilipino ang
teolohiya ni Kristo kung ituturo natin siya base sa kultura natin. Kanila ring
binigyang-pansin ang
konsepto ng kalooban. Mas mahalaga nga bang maunawaan si Kristo o ang

kalooban ng mga tao?
Ang relihiyon ba ang pinakasusi para maintindihan ang ispiritwalidad? Tunay

na hindi
makapagbibigay ng kasagutan ang mga dayuhang pananaliksik para sa mga
katanungang ito.
KONKLUSYON
Ang ispiritwalidad ay isang kumplikadong konsepto ayon sa ilang nagdaang

pananaliksik.
Binigyang-halaga ang pagiging unibersal nito, gayunpaman, nagbabago-bago

at paiba-iba sa bawat
kultura ang manipestasyon nito. Ipinakita sa kasalukuyang pananaliksik na

lubhang nakaugat at
nakadepende sa relihiyon at pati na rin sa kultura ang ispiritwalidad sa

kontekstong Pilipino. Sa
pagtalakay sa ispiritwalidad, nakaugnay rito ang loob at kapwa. Nakaugnay

ang ispiritwalidad sa
pagpapakatao at pagkikipagkapwa ng mga Pilipino. Kung uunawain ang

ispiritwalidad ng mga
Pilipino, bahagi ang relihiyon dito ngunit higit pa ito sa relihiyon. Para
lubusang maintindihan ang
ispiritwalidad ng mga Pilipino, mahalagang laging tingnan ang kulturang

kanyang pinanggalingan
dahil ito ang huhubog sa kanyang pag-unawa sa Diyos na itinuturo ng

kanyang relihiyon at sa
kanyang kapwa.
Upang mapag-aralan ng mabuti ang ispiritwalidad ng mga Pilipino,

mahalagang mapag-aralan din
kung paano binibigyang-kahulugan ang mga relihiyosong karanasang

kinakaharap. Subalit para
mapag-aralan ng husto ang ispiritwalidad ng mga Pilipino, mas mahalagang

suriin saan patutungo
ang ispiritwalidad ng mga Pilipino. Sapagkat masisiwalat lamang ang tunay na

ispiritwalidad at
mas mapapalalim ito kung ano ang idinudulot nito sa buhay lalung lalo na sa
iba’t ibang aspeto ng
buhay.
Unang bahagi pa lamang ang pananaliksik na ito ng isang malawakang pag-

aaral tungkol sa
ispiritwalidad. Dahil nagpopokus lamang ito sa isang paksang sadyang

malawak at kumplikado,
minumungkahi ng mananaliksik ang ilang rekomendasyon para sa mga

gagawing pag-aaral sa
hinaharap na may kinalaman sa ispiritwalidad ng mga Pilipino. Una,

kinakailangan pa ng
malakihang pag-aaral ukol sa mga ispiritwal na paniniwala ng mga Pilipino

lalung lalo na sa paraan
kung paano binibigyang-kahulugan ng mga Pilipino ang mga relihiyosong

kasanayang ginagawa ayon
sa iba’t ibang antas ng buhay. Maaaring malaki ang gampanin ng

dambuhalang pagkahating
pangkalinangan dahil naauso na ngayon ang modernong ispiritwalidad tulad

ng new age
spirituality. Sinabi ng mga key informant na malaki ang pangangailangan sa

pag-aaral kung paano
pinapakahulugan ng mga Pilipino ang mga kasanayang ito, maging relihiyoso

man ito o hindi at
mahalagang makita ito mula sa ispiritwalidad. Pangalawa, mahalaga ring

makabuo ng iskala ng
ispritwalidad na naayon sa kalinangang Pilipino upang magabayan ang mga

Sikolohista sa kanilang
pananaliksik at tungkulin.
58

Sanggunian
Alejo, A.E. (1990). Tao po! Tuloy! Isang landas ng pag-unawa sa loob ng tao.
Quezon City: Office
of Research and Publications, Ateneo de Manila University. Binagong edisyon,

1992.
Aquino, C.C. (1999). Mula sa kinaroroonan: Kapwa, kapatiran, at bayan sa

agham panlipunan.
Nasa A.M. Navarro at F. Lagbao-Bolante (mga pat.), Mga babasahin sa

agham panlipunang
Pilipino: Sikolohiyang Pilipino, Pilipinohiya, at pantayong pananaw. Quezon

City: C & E
Publishing, Inc., 2007, 201-240.
Borres, J, V. Baltazar, at M. Francisco (2011, Mayo 5). Bayan, umaawit.

Nakuha noong Agosto 30,
2013, mula sa Christian Lyrics 4 U Website: http://goo.gl/rJ8YpH.
Cashwell, C.S., J.S. Young, T.H. Cashwell, at C. Belaire (2001). The inclusion
of spiritual process
in counseling and perceived counselor effectiveness. Counseling and Values,

45 (2), 145-
153.
Catholic Bishops Conference of the Philippines (CPCP) (1999). Buod ng sulat-

pastoral ukol sa
landas ng pagpapakabanal. Nakuha noong Enero 28, 2013, mula sa Catholic

Bishops
Conference of the Philippines Website: http://goo.gl/NyGDha.
Church, A.T. at M.S. Katigbak (2002). Indigenization of psychology in the

Philippines. International
Journal of Psychology, 37, (3), 129-148.

Constantine, M.G., E.L. Lewis, C.C. Latoya, at D.S. Sanchez (2000).
Addressing spiritual and
religious issues in counseling African Americans: Implications for counselor

training and
practice. Counseling and Values, 45 (1), 28-38.
Corrigan, P., B. McCorkie, B. Schell, at K. Kider (2003). Religion and

spirituality in the lives of
people with serious mental illness. Community Mental Health Journal, 39 (6),
487-499.
Covar, P.R. (1998). Larangan: Seminal essays on Philippine culture. Manila:

National
Commission for Culture and the Arts.
De Mesa, J. (2010). Mabathalang pag-aaral. Manila: Academica Filipina Digital,

Vee Press.
De Mesa, J. (2004). Mga aral sa daan: Dulog at paraang kultural sa

Kristolohiya. Manila: De La
Salle University Press.
De Quiros, C. (1998). Phenomenon. Nasa T.B. Obusan (pat.), Roots of Filipino

Spirituality.
Quezon City: Mamamathala, 77-79.
Enriquez, V.G. (1993). Developing a Filipino psychology. Nasa U. Kim at J.W.

Berry (mga pat.),
Indigenous psychologies: Research and experience in cultural context. CA:

Sage
Publications, Inc., 152-169.
Enriquez, V.G. (1994). Pagbabagong dangal: Indigenous psychology and

cultural movement.
Quezon City: Akademya ng Kultura at Sikolohiyang Pilipino.
Gall, T.L., C. Charbonneau, N.H. Clarke, K. Grant, J. Anjali, at L. Shouldice

(2005).
Understanding the nature and role of spirituality in relation to coping and
health: A
conceptual framework. Canadian Psychology, 46 (2), 88-104.
Gergen, K.J. (1985). The social constructionist movement in modern

psychology. American
Psychologist, 40 (3), 266–275.
59
Gonzales, L. (1976). Ang pagtatanung-tanong: Dahilan at katangian. Nasa R.

Pe-Pua (pat.),
Sikolohiyang Pilipino: Teorya, metodo, at gamit. Quezon City: University of

the
Philippines Press, 306-314.
Helminiak, D. (2001). Treating spiritual issues in secular psychotherapy.

Counseling and Values,
45 (3), 163-180.
Hickinson, J., W. Housley, at D. Wages (2000). Counselor’s perception of

spirituality in the
therapeutic process. Counseling and Values, 45 (1), 58-65.
Hill, P.C. at K.I. Pargament (2003). Advances in the conceptualization and

measurement of
religion and spirituality: Implications for physical and mental health research.
American
Psychologist, 58 (1), 64-74.
Hill, P.C., K.I. Pargament, R.W. Hood, M.E. Mccullough, J.P. Swyers, D.B.
Larson, at B.J.
Zinnbauer (2000). Conceptualizing religion and spirituality: Points of

commonality, points
of departure. Journal for the Theory of Social Behaviour, 30 (1), 51-77.
Jose, M.D.dL. at A.M. Navarro (2004). Katawan at kaluluwa sa kronikang

Español: Pagtatalaban ng
sexualidad at ispiritwalidad noong dantaon 16-18. Nasa M.D.dL. Jose at A.M.

Navarro (mga
pat.), Kababaihan sa Kalinangan at Kasaysayang Pilipino. Quezon City: C&E

Publishing,
Inc., 39-65.
Marquis, A., J.M. Holder, at E.S. Warren (2001). An integral psychology

response to Helminiak’s
(2001) “Treating issues in secular psychotherapy.” Counseling and Values, 45

(3), 218-236.
Mercado, L. (1977). Retrospect: Some comments on Filipino religious

psychology. Nasa L.
Mercado (pat.), Filipino religious psychology. Tacloban City: Divine Word

University
Publications at Pambansang Samahan sa Sikolohiyang Pilipino, 180-188.
Mercado, L.N. (1992). Inculturation and Filipino theology. Manila: Divine

Word University
Publications.
Miranda, D.M. (1987). Pagkamakatao: Reflections on the theological virtues in

the Philippine
context. Manila: Divine Word University Publications.
Miranda, D.M. (2003). Kaloob ni Kristo: A Filipino Christian account of

conscience. Manila: Logos
Publications.
Obusan, T.B. (pat.) (1998). Roots of Filipino Spirituality. Quezon City:

Mamamathala.
Pe-Pua, R. at E. Protacio-Marcelino (2000). Sikolohiyang Pilipino (Filipino

psychology): A legacy of
Virgilio Enriquez. Asian Journal of Social Psychology, 3, 49-71.
Rippentrop, A.E. (2005). A review of the role of religion and spirituality in

chronic pain
populations. Rehabilitation Psychology, 50 (3), 278-284.
Salazar, Z.A. (1977). Ang kamalayan at kaluluwa: Isang paglilinaw ng ilang

konsepto sa kinagisnan
sikolohiya. Nasa R. Pe-Pua (pat.), Sikolohiyang Pilipino: Teorya, metodo, at

gamit.
Quezon City: University of the Philippines Press, 1982, 83-92.
Sevilla, J.C. (1982). Filipino religious psychology: A commentary. Nasa R. Pe-

Pua (pat.),
Sikolohiyang Pilipino: Teorya, metodo, at gamit. Quezon City: University of

the
Philippines Press, 306-314.
Young, J.S., C.S. Cashwell, at J. Shcherbakova (2000). The moderating

relationship of spirituality
on negative life events and psychological adjustment. Counseling and Values,

45 (1), 49-
57.
60
Zinnbauer, B.J., K.I. Pargament, B. Cole, M.S. Rye, E.M. Butter, T.G. Belavich,
K.M. Hipp, A.B.
Scott, at J.L. Kadar (1997). Religion and spirituality: Unfuzzying the fuzzy.
Journal for
the Scientific Study of Religion, 36 (4), 549-564.

Citations (3)
References (32)

The Development of the Filipino Spirituality Scale

Conference Paper

Full-text available

 Oct 2018
 Homer Yabut
View
Show abstract

Do Calidad Humana and happiness depend on development?

Chapter

Full-text available

 Dec 2015
 Felix Fuders
View
Apung Mamacalulu: Ang Sto. Entierro ng Pampanga
Article
Full-text available
 Jan 2013
 Homer Yabut
View
Show abstract
Ad
Recommendations
Discover more publications, questions and projects in Spirituality
Project
research

 Homer Yabut
View project
Article
Full-text available
Apung Mamacalulu: Ang Sto. Entierro ng Pampanga
January 2013

 Homer Yabut
Masasalamin ang ispiritualidad ng mga Pilipino sa iba't ibang nakagawian na nila

sa kanilang relihiyon. Sa mga relihiyosong aktibidades ng mga Pilipino,
pangkaraniwan na ang magkaroon sila ng isang debosyon depende sa kanilang
lugar. Isa sa mga prominenteng debosyon sa Pilipinas sa tradisyon ng Romano
Katolikong Kristiyano ay ang debosyon sa Sto. Entierro. Tatalakayin ng
kasalukuyang pananaliksik ... [Show full abstract]
View full-text
Article
Full-text available
Yabut at Fernando-Resurreccion (Departamento ng Sikolohiya
January 2017

 Homer Yabut
Abstrak Itinuturing ni Virgilio Enriquez (1992) bilang isang pagpapahalagang

tulay ng sarili at iba (pivotal interpersonal value) ang pakikiramdam (shared
inner perception). Sa pag-aaral ni Rita Mataragnon (1987), itinuturing na
napakahalaga ng pakikiramdam sa paggawa ng isang pananaliksik lalo na sa
mga eryang rural dahil isang importanteng katangian dito ang pagiging sensitibo
ng isang ... [Show full abstract]
View full-text
Article
Full-text available
Saliksik E-Journal Artikulo ISANG PANIMULANG PAG-AARAL SA

ISPIRITWALIDAD AT RELIHIYON NG MGA THAI
November 2015
 Leni Dlr Garcia
 Homer Yabut
Abstrak Masusi nang inaaral ngayon sa iba't ibang kalinanga't kultura ang
ispiritwalidad at relihiyon dahil sa mahalagang gampanin nito sa sikolohikal na
aspekto ng mga tao. Ninanais ng papel na itong magbigay ng panimulang pag-
aaral sa ispiritwalidad at relihiyon ng mga Thai. Gumamit ng mga panayam sa
mga key informant ang mga mananaliksik upang malaman at mapalalim ang
pagpapakahulugan ng mga ... [Show full abstract]
View full-text
Conference Paper
Full-text available
The Development of the Filipino Spirituality Scale

October 2018
 Homer Yabut
Spirituality is currently widely studied in the field of Psychology; and Filipinos are
known for having a deep sense of spirituality. In terms of measuring spirituality
however, researchers argue that measures or scales about it should reflect
greater sensitivity to cultural characteristics and issues (Hill & Pargament, 2003).
The study aimed to develop a measure of Filipino spirituality. ... [Show full
abstract]
View full-text
Article
Spiritually Sensitive Psychological Counseling: A History of the

Relationship between Psycholgy and...
 James B Benziger
The purpose of this study was to research the history of the relationship
between the scientific view of psychology and the spiritual one in the West from
Plato to the present; to determine how and why the two views separated; and to
explore ways to combine both in counseling.
Read more
Discover more
or
Discover by subject area
 Join for free

Login

About
News
Company
Careers
Support
Help center
FAQ
Business solutions
Recruiting
Advertising
© ResearchGate 2018. All rights reserved.
 Imprint
 Terms
 Privacy

Ang mga katutubong paniniwala ay bahagi na ng ang pagkakakilanlan at
kultura bilang Filipino. Ang mgapaniniwalang ito ay nagpapakita ng ang
gawain, tradisyon at kasanayan na maaaring maglarawan ngang pang
araw- araw na pamumuhay na an namang namana mula sa ang mga
ninuno. Isa lamang samaraming bagay na ipinasa sa an ng nagdaang lahi
ang pamahiin. Binigyang kahulugan ng isang blogang pamahiin bilang isang
paniniwalang walang siyentkipikong batayan hinggil sa mga bagay-bagay
nawala namang kinalaman sa isa’t isa ngunit mayroon itong malaking epekto
sa pang-araw-araw nangpamumuhay (Gintong Aral, !"#$. %oon pa man,
nakasanayan na ng mga Filipino ang gawing batayanang mga pamahiin upang
maging gabay sa kanilang pamumuhay sa araw-araw. &adalas ay nagigingbatayan rin ito
ng pagkamit ng swerte o di kaya naman ay upang makaiwas sa kamalasan o
hindimagandang takbo ng buhay. &aging ang paggawa ng tama at dapat o ng mali at
hindi dapat gawin aydito na rin ibinabatay. &ula sa isang blog ni 'ioo (!"#$,
sinabi niya na ang iba’t ibang paniniwala sa mgakasabihan at pamahiin ay
bahagi na ng ang kulturang Filipino at ito ay naiimpluwensyahan ng
mganagaganap sa ang paligid o kaya naman ng mga bagay na nagbibigay takot sa
mga tao. Ayon kay )o*ina(!"+$, isang Filipino blogger, ang mga sinaunang
Filipino ay tulad ng mga tao sa ibang bansa na maypinaniniwalaan ding mga
pamahiin na karaniwan namang gabay nila sa pang-araw-araw na pamumuhay.'inasabi
rin nina Gonda at &alaapo (!"$ na nakagisnan na ng mga Filipino ang
maniwala sa mgapamahiin kahit na hindi ito nabigyang paliwanag ng mga
nagdaan ng henerasyon at patuloy parin itongginagamit na batayan sa
pamumuhay ng marami. &ahalaga para sa mga Filipino ang pamahiin
sapagkatito ang nagbibigay linaw sa mga bagay na nangyayari sa ang paligid gaya ng
mga likas na trahedya.'inasabi ni r. Florenno ornedo, na isinipi nina Gonda
at &alaapo (!"$, na ang pamahiin ay isalamang paraan ng mga tao
noon upang bigyang paliwanag ang mga bagaybagay sa kanilang
paligid,sapagkat noon ay wala pang sapat na kaalaman ang mga tao sa
lipunan sa mga bagay na may kinalamansa agham. /alakip rin ng paniniwala
sa mga pamahiing ito ay ang pag-asang mapabu ang lahat ng bagaysa
kanilang paligid0 at dagdag pa ni Gore1 (!"+$ mula sa kaniyang blog, ang
mga sinaunang tao ayumaasa lamang sa kanilang kapaligiran. 'a dami ng
mga dayuhang sumakop sa an at sa layo ng narangng sibilisasyon ay
nagkaroon na tayo ng iba’t ibang paniniwala. %aimpluwensyahan ng maraming
bagayang isipan ng nakararami at la hindi na nabibigyang pansin ang
mga katutubong paniniwala tulad nalamang ng pamahiin. ahil dito,
minabu ng mga mananaliksik na bigyang pag-aaral ang usapin
upangalamin kung patuloy pa nga bang nabubuhay ang mga ito sa kabila ng
makabago at sibilisadongpamumuhay. Inalam din ng mga mananaliksik kung
patuloy pa rin bang naaapektuhan ng pamahiin angkaisipan at pamumuhay
ng mga Filipino ngayon. /aragdagan pa, matapos ang paghahanap ng
mga pag-aaral at literaturang may kaugnayan sa pamahiin, napag-alaman ng
mga mananaliksik na la maykakulangan sa pag-aaral tungkol sa pamahiin
sapagkat karaniwan na lamang itong nakikita sa mga blogs.ahil sa
paghahanap ng mga literaturang makapagbibigay alam sa kalagayan ng pamahiin
sakasalukuyang panahon, iilang sulan lamang ang nakita at nabasa ng mga
mananaliksik. %apagtanto rinng mga mananaliksik na maaaring may pagaaral
at kasulatan tungkol sa pamahiin noon ang naitalakay nangunit hindi
nailathala. &aaaring isa ito sa mga dahilan kaya may kakulangan sa mga
mapagkukunan ngliteraturang magbibigay kaalaman tungkol sa pamahiin. 'a
kabilang banda, nahaha ang tao sa iba’tibang henerasyon at ang mga
kategoryang tumutukoy sa mga ito ay ang mga sumusunod2 3heepression
4ra, 5orld 5ar II, 6ost-5ar 7ohort, Baby Boomers, Generaon )
ones, Generaon 8,Generaon 9 o kilala rin sa tawag na 3he &illennials, at
Generaon : ('hroer, !"$

RRL-Filipino Research

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

RRL-Filipino Research

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sa kultura ng mga Pilipino, ang mga iskolar na tulad nina Enriquez (1994),

Covar (1998), at Obusan (1998) ay nagbigay-diin na kahit na bago nagdala

mga ritwal nang umiiral na na may kaugnayan sa relihiyon.

Ayon kay Cybel, ang tradisyon ay mga kagawian at mga

paniniwalang patuloy na isinasagawa at sinusunod ng bawat henerasyon. Ang

mga tradisyon ay nagkakaiba sa uri ng paniniwala, lahi at maaari ring sa

pagkakaiba ng relihiyon. Kadalasan ito'y kinikilala bilang isang positibong

tradisyong ito ay negatibo. May mga kailangang isinusunod na proseso sa

bawat tradisyon. Halimbawa na lamang ng tradisyon ng ilang mga muslim na

magkaroon at sumunod sa "arranged marriage" kung saan ay ang dalawang

taong muslim ay ipinakakasal ayon sa kagustuhan ng parehong pamilya. Ito

man ay hindi sinasang-ayonan ng ibang lahi o tao, sa kultura ng Muslim ito ay

isang tradisyon na sinusunod. Isang tradisyon ding maituturing ang

pagpapahalaga sa mahal na araw o Senakulo. May mga nagbubulontaryong

makiisa sa pamamagitan ng pagbibigay partisipasyon tulad ng pagpapapako

sa krus. Ito ay kanilang pagpapahayag ng kanilang pagsuporta at

pagmamahal sa panginoon. Bagama't itoy sinusuportahan ng mga katoliko,

ang paniniwala. Hindi nila ito sinasang-ayunan sapagkat naniniwala silang

hindi ito kailangan gawin. Sa bawat tradisyon ay may sinusunod na

paniniwala, kaya't ang bawat paniniwala, kaugalian at tradisyong patuloy na

Isa sa mga pinakasagrado

Aminin man o hindi, malaki ang nagagawang impluwensiya ng mga pamahiin

Maaaring ginagawa nila ito upang pagrespeto at pagbibigay-galang sa mga

(Layunin)Ang kasalukuyang pag-aaral na ito ay naglalayong

================ Ano ang kahulugan ng tradisyon?

Lubos na nakabase sa pangkalahatang pagtanggap ang mga tradisyon at

聽 Isang magandang halimbawa ng tradisyong Pilipino ay ang pagmamano sa

FRIDAY, MAY 23, 2014

DAPAT PAHALAGAHAN AT IGALANG ANG INSTITUSYON NG KASAL O

MARAMI TAYONG NAKIKITA ngayon sa sanlibutan na nag-aasawa sa isang

Ang mga ito ay hindi dapat masumupungan sa kaninumang lingkod ng Diyos

Bakit dapat lamang na igalang at pahalagahan ang pag-aasawa o kasal?

ANG DIYOS ANG NAGTATAG NG PAG-AASAWA O KASAL

Ang paglapastangan sa pag-=aasawa o kasal ay paglapastangan sa Diyos, ang

Ang Panginoong Diyos mismo ang nagtatag ng pag-aasawa o ang insitusyon ng

ANG UTOS NG DIYOS NA DAPAT MAGING PAGTRATO SA KASAL

“Dapat igalang ng lahat ang pag-aasawa, at maging tapat sa isa't isa ang

Ang ipinag-uutos ng Biblia na dapat maging pagtrato sa pag-aasawa ay “Dapat

Ano pa ang katangian ng gumagalang sa pag-aasawa? Ang sabi sa talata, “Tapat

KUNG PAANO HIGIT SA LAHAT MAIPAPAKILALA ANG PAGGALANG AT

Maliwang ang batas ng Diyos na “ang pinapagsama ng Diyos ay huwag

ANG PAYO NG BIBLIA UPANG MAGING MATATAG ANG PAGSASAMA NG

Hindi ang dapat na maging sulusyon sa problema ng mag-asawa ay ang

(1) Ang lalake ang dapat na maging pangulo at ang babae ay dapat na

(2) Ibigin naman ng lalake ang kaniyang asawa, na mahalin, alagaan at

“Mga lalaki, ibigin ninyo ang inyu-inyong asawa, gaya ng pag-ibig ni Cristo

(3) Igalang naman ng babae ang kaniyang asawa:

(4) Ang lalake ay namamahalang mabuti sa kaniyang sariling

“Namamahalang mabuti ng kaniyang sariling sangbahayan, na sinusupil

(5) Kinakandilii ng lalae (ibinibigay ang mga pangangaialangan) ng

“Datapuwa't kung ang sinoman ay hindi nagkakandili sa mga sariling

(6) Ang babae ay maging masipag sa bahay, maasikaso sa pamilya,

“Mahirap makakita ng mabuting asawa, higit sa mamahaling alahas ang kanyang

(7) Pinakikitunguhang mabuti ng lalake ang kaniyang asawa:

“Kayo namang mga lalaki, pakitunguhan ninyong mabuti ang inyu-inyong

(8) Maging tapat sa isa’t isa:

(9) Maging mabait at maawain sa isa’t isa, na mangagpatawaran at mag-

“Alisin na ninyo ang lahat ng sama ng loob, galit at poot; huwag na

Ang nakasusunod at nagtatapat sa mga utos ng payo ng Diyos ang pinagpapala at

“Sapagka't iyong pagpapalain ang matuwid; Oh Panginoon, lilibirin mo siya ng

Samakatuwid, upang maging matatag at mapayapa ang pagsasama ng mag-asawa

Posted by Tunay Na Lingkod at 2:08 AM

Email ThisBlogThis!Share to Twitter

(Photo Credit : en.wikipedia.org)