May tatlong uri ng panitikang patula: tulang pasalaysay, tulang liriko o tula ng
damdamin, tulang pandulaan o tulang pantanghalan.
Aralin 2
Ang Panitikang Patula
Inaasahang Pagkatuto
Sa katapusan ng aralin na ito, kayo ay inaasahang:
A. Nakilala ang iba’t ibang uri ng panitikang patula.
B. Natalakay ang iba’t ibang uri ng panitikang patula.
Introduksyon
Mayroong dalawang anyo ang panitikan ang panitikang tuluyan at ang
panitikang patula. Ang pokus sa araling ito ay talakayin ang iba’t ibang uri ng
panitikang patula na siyang makabuluhan sa pagtalakay natin sa panulaang Filipino.
Handa na ba ang lahat? Tara at isa-isahin natin!
Talakayin Natin!
Ang Panitikang Patula
Ang panitikang patula ay ginagamitan ng mga piling salita na nahahati sa mga
taludtod o saknong na maaaring may sukat, tugma at talinghaga o maaari namang wala. Kapag
wala itong sukat at tugma tinatawag itong malayang tula o tulang may malayang taludturan.
Ang mga bugtong, salawikain, kasabihan, kawikaan, kantahin o awiting bayan, epiko at mga
bulong.
Mga Uri ng Panitikang Patula
1. Tulang Pasalaysay – tulang nagsasalaysay ng mga pangyayari sa buhay, pag-ibig
pakikipagsapalaran ng bayani o mga bayaning tauhan. Ayon kay Sauco ang mga epiko,
ballad, awit at korido ay mga halimbawa ng tulang pasalaysay.
Ang epiko ayon kay Manuel ito ay tulang pasalaysay na may di pangkaraniwang
haba at kinakanta o binibigkas na may himig. Ang mga pangyayari ay di kapanipaniwala o
puno ng kababalaghan; ang mga tauhan ay may pambihirang lakas, tapang at talino; umiikot
sa mga paniniwala, pamahiin, uri at paraan ng pamumuhay o kultura ng isang tiyak na pangkat
etniko. Karamihan sa mga pangkat etniko ng bansa ay may kani-kanilang angking epiko.
Kung kaya ang mga Muslim ay may kanilang epiko tulad ng: Darangan, Indarapatra at
Sulayman, at Bantugan ng mga Maranao, Tuwaang ng mga Manobo o mga Bagobo, Parang
Sabir ng mga Tausog; Ibalon ng mga Bikolano, Biag ni Lam-ang ng mga Ilokano. Hudhud at
Alim ng mga Ifugao, Hinilawod, Humadapnon at Labaw Donggon ng mga Bisaya at iba pa.
Ang epiko ayon kay Manuel ay mauuri ayon sa haba nito:
microepic – ang tawag sa epikong maikli at kumpleto sa kanyang sarili tulad ng Biag
ni Lam-ang;
mesoepic – ang tawag sa epikong may katamtamang haba at may masalimuot na
pangyayari tulad ng Labw Donggon;
macroepic – napakahabang epiko na naglalahad ng iba’t ibang bahagi tulad ng
Darangan at Tuwaang.
Si Dr. Otley Beyer, isang iskolar ay nagsabi na ang ALIM ng mga Ifugao ang
pinakamatandang epiko ng Pilipinas.
Ang Ballad ay isang tulang pasalaysay na kinakanta habang may sumasayaw noong
unang panahon. May sukat na anim na pantig na nang lumaon ay naging walo o siyam at
nagsasalaysay tungkol sa karanasan sa buhay, pag-ibig, pag-aassawa at iba pa, na puno ng
damdamin ng kabiguan, lungkot, pasakit at kahirapan.
Ang Awit at Korido ay isang tulang pasalaysay na kinakanta na ang tema ay
pinagsasama-samang romansa, pakikipagsapalaran, kabayanihan at kataksilan. Ang awit at
korido o metrical romance ay may mga pangyayaring hango sa buhay ng mga reyna, hari,
prinsipe at iba pang mga dugong mahal. Ang tagpuan ay sa ibang bansa. Naging popular ang
mga awit at korido noong panahon ng mga Kastila na naging kasangkapan sa pagbibigay ng
aral pagpapalaganap ng relihiyong kristiyano.
Awit – may labindalawang pantig ang bawat taludtod. Ang tauhan sa awit ay may
katangiang higit na makatotohanan. Ang mga pangyayari sa awit ay kadalasang nababatay sa
kasaysayan. Ang awit ay binibigkas o inaawit nang mabagal. Ang mga halimbawa ng awit ay:
Florante at Laura, Siete Infantes de Lara, Doce Pres sa Kaharian ng mga Francia.
Korido – may walong pantig sa bawat taludtod. Ang mga tauhan ng korido ay
nasasaniban ng mga kapangyarihan at may katangiang puno ng kababalaghan. Ang mga
pangyayari ay hindi kapani-paniwala. Ang korido ay binibigkas o inaawit nang mabilis. Ang
mga halimbawa ng korido ay: Ibong Adarna, Historia Famosa de Bernardo Carpio, Buhay na
Pinagdaan ni Doña Maria sa Ahas.
2. Tulang Liriko o Tula na Damdamin – ang salitang liriko ay buhat sa salitang Griyego
na ang kahulugan at tulang inaawit sa saliw ng lira. Ang tulang liriko ay nagpapahayag ng
damdamin na maaaring damdamin ng sumulat o likha lamang ng mayamang guniguni ng
makata, na batay o hango sa isang karanasan.
 Kantahin o Awit – ito ay mga taludtod na may sukat at tugma na inilaan para
awitin.
 Soneto – tulang may mga saknong na binubuo ng labing-apat na taludtod.
 Elehiya – tulang nagpapahayag ng panimdim at kalungkutan o pagkalumbay
sanhi ng pagkamatay ng isang minamahal sa buhay.
 Oda – tulang nagpapahayag ng paghanga o pagpuri sa pambihirang nagawa ng
isang tao o mga tao at nasusulat sa masining na paraan.
 Dalit – isang awit ng papuri sa Panginoon o Mahal na Birhen na nagtataglay ng
pilosopiya sa buhay.
 Pastoral – tulang naglalarawan ng tunay na buhay sa bukid.
3. Tulang Pandulaan o Pantanghalan – ito ay tulang isinasadula o itintanghal. Ang usapan
ng mga gumaganap sa dula ay sa paraang patula.
 Karagatan – tulang pandulaang ito ay tungkol sa isang alamat ng singsing ng
isang dalaga na inihulog sa dagat sa hangaring mapangasawa ang kasintahang
mahirap. Hinahamon ng dalaga ang mga binatang lumiligaw sa kanya na sisirin
at hanapin ang singsing at kung sinuman ang makakuha ay pa pakakasalan niya.
Sa simula ay may tutula habang pinaiikot ang isang lumbo na may tandang puti
at kung kanino matapat ang tandang puti kapag huminto sa pag-ikot ang lumbo,
ay siyang makikipag-uusap at sasagot sa mga patalinghagang tanong ng dalaga.
 Duplo – isang uri ng laro na karaniwang ginaganap sa mga lamayan kung may
namamatay. Ito ay isang madulang pagtatalo sa paraang patula na ginagawa
mismo sa bakuran ng namatayan. Ang mga manlalaro ng duplo ay binubuo ng
isang pangkat ng kabinataan at isa ring pangkat ng kadalagahan na may
namumuno bilang hari. Ang mga dalaga ay tinatawag na bilyaka at ang mga
kabinataan ay mga bilyako. Bago simulant ang laro, ang mga manlalaro ay
nagdarasal ng Ama Namin.
Hawak ng hari ang isang tsinelas na siyang ginagamit sa pagpaparusa sa mga kalahok
na mapatutunayang nagkasala. Pagkatapos na magdasal ng Ama Namin, ang hari ay
magsasabing ang kumuha ay isang bilyaka. May magtatanggol sa bilyako sa bilyakang
pinagbintangan. Sa bahaging ito ay magsisimula ang pagtatalong patula. Kapag natalo ang
tagapagtanggol, siya ay papaluin sa palad ng tsinelas ng hari.
Ang parusang pagpapalo sa palad ay tinatawag na palmatoryo. Ang bahaging
nagkakaroon ng mainitang pagtatalong patula ay tinatawag na sakdal at parusa. Ang duplo ay
karaniwang nilalaro sa ikasiyam na gabi pagkatapos mailibing ang namatay. Ito ay
ginagawang pang-alis ng pagkabagot o pagkainip ng mga taong nagdarasal at naglalamay.
Ang mga manlalaro ng duplo ay tinatawag na mga duplero. Ang gumaganap na hari ay
duplerong iginagalang nang higit at siyang inaakalang pinakamatalino at pinakamahusay sa
lahat ng mga duplero.
 Tibag – isa itong pagtatanghal tungkol sa paghahanap ng krus na pinagpaakuan
kay Kristo. Ginagampanan ito nina Reyna Elena at Prinsepe Constantino.
Namalasak ang dulang ito noong panahon ng kastila sa layuning maipalahanap
ang Kristiyanismo. Ginagawa ito ng paprosisyon sa pook na pagdarausan.
Gumagawa ng mga bunduk-bundukan ang mga namamahala nd dula. Ang mga
bundok ay tinitibag ng mga nagpuprosisyon na nagmumula sa simbahan.
Tinitibag ang bawat bundok na dinadaanan sapagkat pinaghahanap nila ang krus
na pinagpakuan at kinamatayan ni Kristo. Ang salitaan ng mga gumaganap na
Reyna Elena at Constantino ay sa paraang patula. Sa huling bundok na titibagin
ang mga sundalo ay makukuha ang krus. Pagkakuha nito ay babalik sa simbahan
ang prusisyon upang ilagak doon ang krus na nahukay sa bundok.
 Panunuluyan o Pananapatan – ginaganap ito kung bisperas ng pasko.
Ipinakikita sa dula ang paghahanap ng bahay na matutuluyan ng Mahal na
 Birhen na magsisilang kay Hesus. Ang mga gumaganap ay ang Birhen Maria at
San Jose. Ang usapan sa pagtatanghal na paawit. Nagsisimula ang prusisyon sa
simbahan at dadaan sa mga kabahayan na napapalamutian. Sa mga bahay na ito
kakatok sina San Jose at Birhen Maria at makikiusap na sila ay patuluyin subalit
ang mga may-ari ng bahay ay magsitanggi at magbibigay ng mga dahilan.
Sapagkat wala silang matutuluyan, ang Birheeng Maria ay nagsilang sa
sabsaban.
Sanayin Natin!
 Panubong – isang mahabang tula ang binibigkas ng paawit sa dulang ito. Ito ay
ginagawa bilang pagpaparangal sa isang dalagang may kaarawan. Ang salitang
panubong ay kasingkahulugan ng salitang pamutong sa Tagalog na ang ibig A. Pagtatambal
sabihin ay lagyan ng putong o koronang bulaklak ang dalagang may kaarawan.
Panuto: Pagtambalin ang mga uri ng tula na nasa Hanay A sa kanilang
Karaniwang ginagawa ito ng mga binata na kung tawagin ay manunubong. Sa
kahulugan na nasa Hanay B. Isulat ang sagot sa patlang.
pagtatanghal na ito ay pinupuri ang dalagang may kaarawan. Siya ay nakaupo sa
isang silya sa gitna ng bahay na pinuputungan, ang mga manunubong ay Hanay A Hanay B
umaawit samantalang may mga sumasayaw sa harap ng dalaga. Kasabay nito ang
sabuyan ng mga bulaklak at mga barya.
____1. may saknong na binubuo ng labing-apat na taludtod a. Kantahin

 Senakulo – ang dulang ito ay itinatanghal kung panahon ng Semana Santa. Ito
ay nagpapakita ng buong kassaysayan ng buhay, paghihirap, pagkamatay at ____2. mga taludtod na may sukat at tugma na inilaan para awitin b. Pastoral
pagkabuhay muli ng ating Panginoong Hesukristo. May dalawang uri ang
senakulo: Hablada, kapag ang usapan ay tinutula: Cantala naman kung ang ____3. tulang nagpapahayag ng panimdim at kalungkutan c. Soneto
usapan ay inaawit. Higit na maahaba ang cantada. Tumatagal ito ng mga tatlong
gabi samantalang ang hablada ay isang gabi lamang.
____4. tulang nagpapahayag ng paghanga o pagpuri d. Elehiya

 Sarswela – isa itong patulang dulang musical o isang melodramang may tatlong
yugto na ang paksa ay tungkol sap ag-ibig panibugho, paghihiganti, pagkasuklam ____5. isang awit ng papuri sa Panginoon o Mahal na Birhen e. Oda
at iba pang uri ng damdamin. Ang inilarawan sa dula ay buhay-Filipino at ang
kasuutang ginagamit ng mga nagsisiganap ay kasuutang Filipino. ____6. may masalimuot na pangyayari tulad ng Labaw Donggon g.Dalit

____7. tulang naglalarawan ng tunay na buhay sa bukid h. Epiko

____8. ang mga tauhan ay may pambihirang lakas atapang at talino g. Microepic

____9. naglalahad ng iba’t ibang bahagi tulad ng Darangan i. Macroepic

____10. epikong maikli at kumpleto sa kanyang sarili j. Mesoepic 3. 8. 13.

4. 9. 14.
k. Ballad
5 10. 15.

B. Hanap Salita

Panuto: Subukang hanapin ang mga uri ng anyong patula sa Word Puzzle.
Bilugan ang mahahanap na salita (maaring pahilis, pahalang,
pababa o pataas) at itala.

P A N U B O N G P L K N P I
A A L J T Y U O A P E W A E
S C R Y S Z X K N B C Q N O
A V K E O P H O A S I O D E
L T T S P K X R N R O T U N
A Y G E V I C I A Q L L L A
Y I H Y D L K D P W K K A T
S K J T I K O O A E U M A A
A B K F O P L F T R J O N G
Y L I V B U N B A A O P L A
M P K L K F R A N Y K U P R
N K A A S D R L H L I I O A
A L N S W E T L M N R A B K
B E F G Y I U A I O I D D J
S O N E T O T D U P L O L O

1. 6. 11.

2. 7. 12.