БИОЛОГИЈА – ИНТЕРЕН 2020/21

1. Со што се прикачува хромозомот за делбеното вретено?

Одговор: Центромер
2. Наведи три абиотички еколошки фактори
Одговор: Сончева светлина, вода (влажност на воздух, водни талози),
температура, почва, атмосфера.
3. Како се нарекува темната фаза на фотосинтезата ?
Одговор: Калвинов циклус
4. Поврзи ги генските кодови со кодоните во кои тие се транскрибираат:

ГЕНСКИ КОДОВИ КОДОНИ БРОЈ / БУКВА

1 - GAC А - AUG 1/Б
2 - TGG Б - CUG 2/В
3 - TAC В - ACC 3/А

5. Постојаната размена на материја и енергија во организмот е познато како:

Одговор: Клеточно дишење
6. Како се нарекува транспортот на материи со протеински носач без
трошење на енергија?
Одговор: Олеснета дифузија (како дел од пасивниот транспорт)
7. Кои хормони се излачуваат од медулата на надбубрежните жлезди?
Одговор: Адреналин и норадреналин
8. Поврзи го животинското ткиво со соодветната функција:

ТКИВО ФУНКЦИЈА БРОЈ / БУКВА

1. сврзно А - овозможува движење на телото и целиот 1- Б
организам
2. мускулно Б - поврзува клетки и ткива 2- А
3. нервно В- регулира внатрешна хомеостаза 3- В

9.Поврзи ги типовите имунитет со начинот на кој е стекнат секој од нив:

ТИП НА СТЕКНАТ СТЕКНУВАЊЕ БРОЈ / БУКВА

ИМУНИТЕТ
1- природно стекнат А - со внесување на готови 1- Г
пасивен имунитет антитела преку крвни
препарати
2- природно стекнат Б - преку вакцина 2- В

1
активен имунитет
3- вештачки стекнат В - по прележана болест 3-Б
активен имунитет
4- вештачки стекнат Г - со внесување на готови 4-А
пасивен имунитет антитела преку плацента

10.Која азотна база е комплементарна на АДЕНИН (А) кога се врши

транскрипција на азотните бази од ДНА во РНА ?
Одговор: Урацил

11.Кариотипот претставува вкупниот збир на хромозомите во една

клетка, кај човекот кариотипот е составен од 23 пара хромозоми или 46
хромозоми

12. Во екосистемот се среќаваат три типа на односи меѓу неговите делови,

и тоа: Одговор: акција, реакција, коакција.
13. Кои азотни бази во молекулата на ДНА се поврзуваат со тројна
водородна врска? Одговор: цитозин и гванин
14. Кој хормон се излачува од лангерхансовите островца во панкреасот?
Одговор: глукагон, инсулин
15. Поврзи ја активноста на клетката со соодветниот транспорт низ
клеточната мембрана:

Активност на клетката Вид на транспорт Број и буква

1. Амеба и парамециум се А - активен транспорт 1- Б
исхрануваат по пат на...
2. Ресичките во тенкото црево Б - фагоцитоза 2- А
ги ресорбираат хранливите
материи по пат на..
3. Жлездестиот дел на носната Б- егзоцитоза 3- В
празнина секретира секрет за
навлажнување на воздухот со
помош на...

16. Какви се по боја миелинските нервни влакна?

Одговор: бели
17. Дали капсомерот е карактеристичен за вирусите?
Одговор: да
18. Како се нарекуваат алелите кои ги определиваат крвните групи?
Одговор: Мултипли алели ( I а, I b)

2
19. Напиши ги во правилен редослед систематските категории, почнувајќи
од највисока кон најниска категорија: класа, вид, фамилија, царство, ред,
род
Одговор: царство, класа, ред, фамилија, род, вид.
20. Синапсата е физиолошка врска која се воспоставува меѓу две
поларизирани мембрани
21. Од каде се излачува и која е функцијата на хормонот вазопресин?
Одговор: Се излачува од неврохипофизата и влијае врз ресорпцијата
на вода во бубрежните каналчиња и го зголемува крвниот притисок.
22. Местата каде што настанува кросинг-овер се познати како:
Одговор: Хијазми
23. Како се нарекува транспортот на материи низ клеточната мембрана ако
за истиот е потребна енергија?
Одговор: активен транспорт
24. Групата на редуценти во природата ја сочинуваат:
Одговор: бактерии и габи
25. Биосинтезата на протеините во клетката се врши во:
Одговор: рибозоми
26. За која органела станува збор? Одговор: хлоропласти Кои составни
делови се означени? Одговор: 1. тилакоид и 2. строма

27. Кој дигестивен ензим не делува во базна средина?

трипсин, амилаза, пепсин или птијалин
Одговор: пепсин
28. Како се означува предупредувачката обоеност кај животните која се
јавува како заштитен механизам: Одговор: апосемија
29. Која органела се појавува во гранулирана и агранулирана форма?
Одговор: Ендоплазматичен ретикулум
30. Како се нарекува процесот кога во клетката се внесуваат големи
молекули или поситни организми преку клеточната мембрана?
Фагоцитоза
31. Основна структурна единица на нуклеинските киселини претставува
нуклеотидот. Напиши ги неговите составни делови: Одговор: Азотна база,
пентозен шеќер, фосфат група

3
32. Внатрешноста на митохондриите е исполнета со матрикс чиј
континуитет го прекинува внатрешната мембрана создавајќи внатрешни
набори наречени кристи
33. Поврзи ја генетската мутација со симптомите на болеста:

Генетска мутација Симптоми на болест Број и буква

1. Далтонизам А - нема пигмент 1- Б
2. Хемофилија Б - слепило за бои 2- В
3. Албинизам В- нема коагулација на крвта 3- А

34. Кои пиримидински бази меѓу себе се заменуваат во DNA и RNA?

урацил и тимин или аденин и урацил
Одговор: аденин и урацил
35. Центарот за регулација на крвниот притисок е сместен во (кој мозок)?
Одговор: продолжен мозок
36. Поврзи ги оргaнските материи со соодветните продукти кои се добиваат
при дигестија на храната под дејство н ензими:

Органски материи Продукти Број и буква

1. протеини А - моносахариди 1- Б
2. липиди Б - аминокиселини 2- В
3.јагленохидрати В - глицерол и масни киселини 3- А

37. Хромозомските мутации претставуваат промени во:

Одговор: структурата или бројот на хромозомите
38. Именувај го авторот на коацерватната теорија Александар Иванович
Опарин според кој првите живи организми настанале во праокеанот од
органски материи наречени коацерватите
39. Вирусите кои ги инфицираат бактериите и во нив се размножуваат се
наречени:
Одговор: бактериофаги
40. Терморегулацијата кај хомеотермните оргнизми се остварува преку
механизмите на:
Одговор: одржување еутермија.
41. Во празните простори напиши ја точната концентрација на растворот во
кој се наоѓа растителната клетката, на процесот што се случува во клетка и
во која состојба се наоѓа истата:

4
1- Растителната клетката се наоѓа во хипертоничен раствор. Процесот
се нарекува плазмолиза, клетката ја губи наапнатоста, а
цитоплазмата се одделува однеа и во форма на топче се собира во
средината
2- Растителната клетката се наоѓа во изотоничен раствор???????
3- Растителната клетка се наоѓа во хипотоничен раствор. Водата
навлегува во клетката и таа набабрува. Вакуолата сто се наоѓа во
клетката врши притисок врз клеточниот ѕид кој го задржува
обликот и се јавува тургорен притисок кој го прекинува
натамошното навлегување на вода во клетката.
42. Поврзи го соодветниот тип на органела со соодветната функција:

Клеточна органела Функции Број и буква

1. ER А - синтеза на протеини 1. В
2. хлоропласти Б - фотосинтеза 2. Б
3. рибозоми В - синтеза и транспорт на 3. А
органски молекули

43. Kој е нај сложен и нај висок степен на еколошка интеграција?

Биосферата.
44. Што е по хемиски состав клеточната мембрана (од каква структура е)
?
Липопротеински комплекс.
45. Поврзи ги хормоните со нивната функција во организмот:

Хормони Улога во регулацијата Број / Буква

1. FSH А - спречување на стрес 1/Д
2. алдостерон Б - дополнителна реапсопција 2/В
на вода
3.тироидни хормони В - регулација на 3/Г
екстрацелуларен Na+
4. кортизол Г - интензитет на 4/А
катаболитички процеси
5. антидиуретичен Д - стимулираа оогенеза 5/Б

5
хормон

46. Во која фазата од делбата на клетката се врши репликација на ДНА?

Интерфаза.
47. Збир на гени во една соматска клетка со сите карактеристики на
наследниот материјал се вика:
генотип
48. Поврзи ги поимите со нивното значење:

ГРАНИЦА НА ДЕЈСТВО ЗНАЧЕЊЕ Број / Буква

1. еколошка валенца А - сите еколошки валенци на 1/Б
видот
2. кардинални точки Б - граница на дејство на еден 2/В
еколошки фактор
3. еколошки спектар на В - границата на минимални и 3/А
видот максималните вредности

49. белковинската материја наречена колаген на коскеното ткиво му

дава еластичност, а минералните соли му даваат цврстина
50. Кои органски материи ги добил Фокс во својот експеримент?
Одговор: сложени органски соединенија ( белковини)
51. Која клеточна органела е претставена на цртежот?
Одговор: митохондрија

52. Напиши го кариотипот на Клинефелтеровиот синдром:

Одговор: 47, XXY
53. Специјацијата која настанува под влијание на географските
изолациони фактори е наречена: Одговор: алопатричка
54. Единките кои го имаат само А антигенот на мембраната на
еритроцитите, а нивниот крвен серум содржи IgM антитела, која крвна
група ја имаат и против кој антиген дејствуваат (т.е. се борат)?
Одговор: Ја имаат А крвната група и дејствуваат против B
антигенот
55. Поврзи ја еколошката категорија со соодветната карактеристика:

6
Еколошка категорија Карактеристики Број и буква
1. популација А - животен простор каде 1-Б
живеат организмите
2. биоценоза Б - група единки од ист вид 2-Г
кои населуваат ист простор
3. биотоп В - заедница меѓу неживата 3-А
средина
и живите организми
4. екосистем Г - популации од разни 4-В
видови поврзани со разни
односи

56. Поврзи ги поимите со значењето.

Поим: Значење:

1. вазодилатација А. зголемен крвен притисок - 4

2. вазоконстрикција Б. контрола на протокот на крвта
3. авторегулација во локалните ткива и органи - 3
В. стегање на ѕидот на крвните садови2
4. хипертензија Г. ширење на ѕидот на крвните садови1

57. Поврзи го трофичкото ниво со еколошкиот тип исхрана и

организмите:
Трофички нивоа: Значење:
1. продуценти А. Сештојади
2. консументи Б. Автотрофи
3. хербивори В. Хетеротрофи
4. омнивори Г. Тревојади

58.Ефектот на стаклена градина предизвикува глобално затоплување,

и како последица на тоа можно е топење на ледените поларни капи со
што би се покачило нивото на вода во окените

59. Наброј кои мутации се сврзани со полот: хемофилија и далтонизам

и албинизам
60. Степенот на изразеност на генските алели во фенотипот на
индивидуите на една популација се нарекува: Одговор: експресивност
61. Поврзи го името на човековиот предок со неговото значење:

7
Име на човековиот предок Значење Број и буква
1. Australopitecus А - исправен човек 1. В
2. Homo errectus Б - свесен човек 2. А
3. Homo sapiens fossilis В - јужен мајмун 3. Г
4. Homo sapiens Г- фосилен човек 4. Б

62. Во човечките мускулни клетки млечна киселина се формира кога

нема доволно: Одговор: кислород
63. Кои хормони се излачуваат од панкреасот?
Одговор: инсулин и глукагон
64. Вакцините против разни видови заболувања всушност се:
Одговор: активно стекнат вештачки имунитет
65. Кои рефлексни реакции ако не се повторуваат во текот на животот
може да се изгубат?
Одговор: условени рефлексни индивидуални реакции
66. Кои се двете форми на природна селекција?
Одговор: диференцијален морталитет и диференцијална
репродукција
67. Во која подфаза на фотосинтезата се ослободува кислород?
Одговор: Во текот на светлата фаза, со процесот на фотолиза на
водата се ослободува кислород.
68. Кои мускулни протеини овозможуваат контракција и релаксација?
Одговор: актин и миозин
69. Определи го движењето на крвта во големиот крвоток, почнувајќи од
најниската кон највисоката вредност на CO2 присутна во крвните садови:
а) Аорта - артерии - капилари - вени - горна и долна шуплива вена
б) Горна и долна шуплива вена - вени - капилари - артерија – аорта
в) Капилари - аорта - артерии - белодробни вени – артерија
г) Аорта - вени - капилари - артерии - горна и долна шуплива вена

8
70. Редоследно напиши ги и опиши ги елементите и патот на една
рефлексна дразба -нервен импулс низ сите делови на рефлексниот лак:

1. Рецептор- крај на дендрит или некоја рецепторна клетка која ја прима

дразбата
2. Сензитивен нерв – (аферентен) низ кој се спроведува нервниот
импулс од дразбата до рбетниот мозок.
3. Синапса во рбетниот мозок меѓу сензитивниот и моторниот нерв.
4 Моторен еферентен нерв низ кој се спроведува нервниот импулс
до ефекторот
5. Контракција на ефекторот ( скелетниот мускул)

71. Како се наречени материите кои овозможуваат спроведување на

нервниот импулс, а се ослободуваат во синаптичката пукнатина?
Одговор: Невротрансмитери (ацетилхолин, норадреналин)
72. Работата на срцето или срцева револуција се одвива во три фази.
Наброј ги:
Одговор: систола, дијастола и срцева пауза.
73. Со која делба на клетката се добива хаплоиден број на хромозоми?
Одговор: Мејоза
74. Како се вика реакцијата во која се формираат големи агрегати, преку
слепување на антитела со антиген:
Аглутинација
75. Интерфазниот период од клеточниот циклус опфаќа неколку
потпериоди. Тие се:
Предсинтетски период или G1,
Синтески период (Ѕ - период),
Постсинтетски период или G2.
76. Во кој дел од нефронот се создава примарната урина?
Гломерулот.
77. Карактеристика на прокариотската клетка е:
немаат морфолошки диференцирано јадро

9
 78. Наборите што ги формира внатрешната мембрана во хлоропластите
се нарекуваат тилакоиди, а внатрешноста во која тие се наоѓаат
матрикс / строма.
79. Притисокот кој од внатре го врши цитоплазмата врз клеточната
мемебрана е познат како: тургорен притисок.
80. При вдишување меѓуребрените мускули се: контрахираат
81. Поврзи го соодветниот тип биотички фактори (односи) со неговите
карактеристики:

ТИП ОДНОСИ КАРАКТЕРИСТИКИ БРОЈ / БУКВА

1- предаторство А - два организми имаат корист 1/В
од заедницата
2- паразитизам Б - еден организам се 2/Б
исхранува на сметка на другиот
3- симбиоза В - еден организам ја добива 3/А
храната од друг кој е плен

82. Што е точно, а што е неточно?

1- Има три вида на пластиди: хромо, хлоро и леукопласти Т
2- Секој синџир на исхрана почнува со тревојади Н
3- Плодовите се вегатативни органи на растенијата Н
4- Тилакоидната грана е заштитена со тилакоидна мембрана Т
5 -При бесполово размножување, добиената единка е клон на родителот Т

83. Со пиноцитоза во клетките се внесуваат: растворени течни материи и капки

84. Кое ткиво има заштитна, трофичка, транспортна и респираторна улога?

Течното сврзно тквио т.е крвта и лимфата.

85. Поврзи ги карактеристиките што се соодветни на типот на хромозоми:

КАРАКТЕРИСТИКИ ТИП НА ХРОМОЗОМИ БРОЈ / БУКВА

1 - центромерот е во средина и двата А - телоцентричен 1/В
крака се исти по должина
2- центромерот е терминално и Б - акроцентричен 2/А
хромозомот има само еден крак
3 - центромерот е поблиску до В - метацентричен 3/Б
терминалниот крај и едниот крај е многу
подолг од другиот

86. Наброј два хормони кои се излачуваат од аденохипофизата?

10
Одговор: Фоликуло-стимулирачки хормон, Лутеинизирачки хормон,
Пролактин

87. Бројот на хромозомите во гаметите изнесува 23 и се нарекува хаплоиден

88. Која врска се прекинува со кинењето на лигамент? помеѓу коски и мускули

или помеѓу две коски во зглоб

Одговор: помеѓу две коски во зглоб

89. Дразбите од надворешната средина организмот ги прима преку приемници

познати како: рецептори

90. Поврзи ја генетската мутација со симптомите на болеста:

ГЕНЕТСКА МУТАЦИЈА БОЛЕСТ - СИМПТОМИ БРОЈ / БУКВА

1- хемофилија А - нема пигментација 1/В
2- албинизам Б - не разликува бои 2/А
3 - далтонизам В - нема коагулација на крвта 3/Б

91. Пополни ги празните полиња за составните делови на нервно мускулниот

спроводен систем на срцето. Кој го започнува нервниот импулс и како се
спроведува тој до крајните делови на срцето? Кратко објасни за секој нервен
јазол.

1. Преткоморите истовремено се полнат со крв, во деснта преткомора

редуцираната крв се внесува преку горната и долната шуплива вена, левата
преткомора се снабдува со оксидирана крв преку четирите белодробни вени;
2. Со систола на преткоморит, крвта се пумпа во коморите, минувајќи преку
предкоморно – коморните клапи;
3. Клапите меѓу преткоморно и коморите сезатвараат и се спречува крвта да се

11
врати назад. Потоа започнува систолата на коморите. Со тоа се зголемува
притисокот на крвта во коморите, со што започнува отварањето на клапите во
аортата и белодробната артерија.
4. Крвта од десната комора преминува во белодробната артерија, преку која се
носи во белите дробови, да се ослободи од CO2.
5. Срцева пауза.

92. Како се нарекуваат наследните промени на генотипот: Одговор: МУТАЦИИ

93. Ако нормалниот редослед на гените во хромозомот е ABCDEFG и тој се

измени во ABGFEDC, за кој тип на хромозомска аберација станува збор?

Инверзија

94. Регулацијата на виталните (неволеви) функции во организмот ја врши:

Вегетативниот ( автономен ) систем

95. Во коагулација на крвта се вклучуваат серотонинот и тромбокиназата, кои се

составен дел на: Тромбоцитите - крвни плочки.

96. Именувај го процесот карактеристичен за DNA, според дадената фотографија:

Одговор: Репликација на DNA (страна 80 за IV година)

97. Што разликуваме морфолошки на една долга коска?

Одговор: проширени краеви – епифизи, кои се поврзани со издолжен дел –

дијафиза/ Две епифизи и една дијафиза.

98. Нервниот систем врши регулација и координација на функциите преку пет

нивоа. Редоследно опиши ги елементите и патот на дразбата (нервен стимул) и
поврзи ги со следниве слики:

Информација (дразба)

12
 1 примање на дразба преку рецептор

2. сензитивни нервни патишта – спроведување на нервниот

импулс до нерниот центар

3. анализа на нервниот импулс во централниот

нервен систем

4 трансмисија на нервни импулси преку еферентните

моторни патишта

5- соодветен одговор преку ефектор

99. Стеснување на зеницата припаѓа на активноста на кој дел од

вегетативниот нервен систем?

Одговор: Парасимпатичкиот дел од вегетативниот нервен систем

100. Поврзи го видот на анеуплоидија со кариотипот:

Тип на анеуплоидија Кариотип Број и буква

1. трисомија А - 45,XO 1. Б
2. двојна трисомија Б - 47,XYY 2. В
3. моносомија В - 48,XX,YY 3. А

13
101. Што е означено на сликата:

Одговор: Човечки плунковни жлезди: 1. Паротидна жлезда, 2. Подвилична жлезда,

3. Подјазична жлезда.

102. За каков вид на раствор во однос на концентрацијата станува збор?

Одговор: 1. Изотоничен раствор. 2. Хипертоничен. 3. Хипотоничен раствор.

Што се случуваа со еритроцитите во соодветниот раствор?

1. Еритроцитите не ја менуваат својата форма

2. Тие стануваат збрчкани поради излегување на вода низ полупропусливата

еритроцитна мембрана во околниот раствор

3. тие набабруваат поради навлегување на вода што предизвикува прскање на

еритроцитната мембрана и излегување на еритроцитната содржина во околниот
раствор, појава позната како хемолиза.

103. Способноста на организмот да се прилагоди на условите во средината е

познато како адаптација

Напиши го значењето на следниве видови адаптации:

14
a) индустриски меланизам Потемнување на телесната покривка кај
организмите во индустриските области

б) Криптичка обоеност е усогласеност (имитирање) на бојата на телото на

организмите со бојата на средината во која тие најмногу престојуваат.

в) Апосемија е предупредувачка обоеност. Тоа е вид адаптација при која

животните кои поседуваат некој заштитен механизам воедно имаат тело
обоено мошне впечатливо.

г) Мимикрија Способност на некои животни и растенија да се менуваат по

изгледот и бојата според околината заради заштита од природните
непријатели.

104. Збирот на сите анатомски, морфолошки и физиолошки својства

на еден организам претставува: Одговор: Фенотип

105. Органите кои постоеле кај предците, но со исчезнување на нивната функција

делумно или целосно дегенерирале се наречени: рудиментирани органи.

106. Која е најприфатлива хипотеза за настанокот на Земјата? Првобитна

небула.

107. Внатрешноста на душникот и бронхиите е одложена со

Слузокожа чии клетки имаат трепки

108. На празните места во шемата за сателитски хромозоми означи ги неговите

делови:

15
1. Теломери
2. Хроматиди
3. Примарно стеснување
4. Секундарно стеснување
5. Сателит

109. Внеси да биде точно:

Животинска клетка Растителна клетка
Гликоген
Митохондрии
Клеточна
обвивка
Вакуола

Хетеротрофност
Целулоза
Гамети
Хромозоми

16
110. Напиши го значењето на следниве видови биотички фактори:

а) конкуренција натпревар за еден ресурс, најчесто храна или живеалиште,

помеѓу единки од ист вид, или единки од различен вид

б) предаторство однос во кој еден организам се исхранува со друг вид.

в) паразитизам еден организам ги користи ресурсите на другиот организам

г) мутуализам двата организма имаат корист од соработката

д) симбиоза однос во кој се остварува блиска соработка меѓу два различни

вида

111. Одржување на гените во една популација во подолг временски период е:

генетска рамнотежа

112. Која е улогата на Естахиевата туба? точно (Т), неточно (Н).

- Го регулира притисокот во средното уво Т 149 стр.

- Ги поврзува средното уво и голтката Т

- Го појачува звукот преку тапанчето Н

- Ги поврзува хранопроводот и средното уво Н

- Го регулира притисокот во внатрешното уво Н

113. Гломерулот заедно со Бовмановата капсула градат структура наречена:

Одговор: Малпигиево телце

17
114. Леукоцитите имаат способност да излегуваат од крвните садови.

Ова движење се нарекува:

Одговор: дијападеза

115. Условните рефлекси се: стекнати рефлекси во текот на животот, тие се

непостојани

116. Процесот на препишување на информации од DNA на RNA се нарекува:

ТРАНСКРИПЦИЈА

117. Наследната информција за синтеза (создавање) на протеини во клетката е

запишана во редоследот на нуклеотидите на DNA. Редоследно запиши ги и
именувај ги процесите (фазите) на пренесување на информацијата од ДНА РНА
па се до синтеза на протеините

1 Репликација – процес на добивање на идентични копии на DNA

2 Транскрипција – читање на генетските информации и нивно пренесување од
јадрото на клетката до рибозомите, каде се одвива синтезата на протеини.
3 Транслација – декодирање на генетската информација за синтеза на протеини.
4 Синтеза на протеини ????

118. Нумеричките аберации се резултат на промени во

Одговор: бројот на хромозомите

119. Во нуклеотидите на нуклеинските киселини DNA и RNA која компонента се

менува: Одговор: азотната база

120. Одговори со Т или Н. Најмал материјален носител на наследувањето е генот:

18
Одговор: Т

19