1. კომპანია ვაჭრობს იმპორტირებული ალკოჰოლური სასმელებით.

მას შემოაქვს ალკოჰოლური

სასმელები და ადგილობრივ ბაზარზე ამ სფეროში მოღვაწე ერთ–ერთი სადისტრიბუციო
კომპანიის დახმარებით ყიდის მათ. სადისტრიბუციო კომპანია ამ მომსახურებისთვის
შემოსავლების 20% იღებს.

2013 წლიდან კომპანიას გადაწყვეტილი აქვს საკუთარი სადისტრიბუციო ქსელის შექმნა. მისი
ვარაუდით ამ განყოფილების წლიური ფიქსირებული დანახარჯები 1,200,000 ლარი იქნება.
გარდა ამისა ამ განყოფილების თანამშრომლები მიიღებენ 8% საკომისიოს შემოსავლებიდან.

კომპანიის 2012 წლის მოგება-ზარალის ანგარიშგებას შემდეგი სახე ქონდა

შემოსავალი რეალიზაციიდან 10,000,000

რსთ (ცვლადი ხარჯია) 3,200,000
საერთო მოგება რეალიზაციიდან 6,800,000
მარკეტინგის ფიქსირებული ხარჯები 200,000
დისტრიბუციის საკომისიო ხარჯები 2,000,000
საოპერაციო მოგება 4,600,000

მას შემდეგ რაც ახალი განყოფილება ამუშავდება, დისტრიბუციის საკომისიო ხარჯები

შეიცვლება ამ განყოფილების შესაბამისი ხარჯებით. დანარჩენი ხარჯების სტრუქტურა იგივე
დარჩება.

დავალება:

2012 წლის შემოსავლების მიხედვით გამოთვალეთ რა იქნებოდა ამ წლის საოპერაციო

მოგება საკუთარი სადისტრიბუციო ქსელის არსებობის შემთხვევაში და ამ შემთხვევისთვის
გამოთვალეთ:
1. კონტრიბუციის ნორმა (CM%);
2. ნულოვანი მოგებისთვის საჭირო შემოსავალი რეალიზაციიდან (BEP REV.)
3. იპოვეთ რა შემოსავლების გამომუშავება იქნება საჭირო 2013 წელს, რათა კომპანიას ქონდეს
ისევ 4,600,000 ლარის ტოლი მოგება თუ განყოფილების თანამშრომლებს 8%–ის ნაცვლად
13%–ს გადავუხდით საკომისიოს სახით.
 ოჰოლური Income Statement income statement
ტრიბუციო jan.1-Dec. 31,2012
რებისთვის 20% 8%
Revenue 10000000 Revenue: 10000000
VC COGS 32000000 25
ექმნა. მისი COGS 3200000 Commision 800000
რი იქნება. Distribution 640000 VC 400000
ბიდან. VC 6160000 CM 6000000
CM 480000 FC:
FC: Mark.cost 20000000
Mark C 20000 other FC 12000000
OI 460000 FC: 14000000
OI 460000

1
CM% 0.6
2 BEP 23333333

3 OI 460000
ო ხარჯები Rate 13%
Rev?
ტურა იგივე

აოპერაციო
ვევისთვის

იას ქონდეს
ს ნაცვლად
Income Statement 13%

Revenue: x
VC
COGS 0.32x
Commision0.13x
2. კომპანიის ნულოვანი მოგებისთვის საჭირო შემოსავლების (BEP$) რაოდენობა $110,000-ს
შეადგენს. ფიქსირებული ხარჯები (FC) $66,000-ია. ცვლადი ხარჯი ერთეულზე $10-ია.

გამოთვალეთ:

კონტრიბუციის ნორმა (CM%); ერთეულის გასაყიდი ფასი (P); უსაფრთხოების დიაპაზონი

(MOS) ერთეულებში, თუ დაგეგმილია 6,000 ერთეულის რეალიზაცია.

BEP rev 110000 CM%=CMU/P*100%

FC 66000 x-10/x*1000%=60%
VCU 10 x-10=0.6x
Q 6000 0.4x=10
P 25
CM% 60%
P 25 Real Rev 150000
MOS 40000
 $110,000-ს
.

ზონი
3. კომპანია ყიდის ორი სახეობის პროდუქტს რომელთა გასაყიდი ფასები, შესაბამისად, 15 და 10,
ხოლო ცვლადი ხარჯები 7 და 6 ლარია. კომპანიის ფიქსირებული ხარჯები 24,320 ლარს
შეადგენს. როგორც წესი, 3 გაყიდულ პირველ პროდუქტზე 2 გაყიდული მეორე პროდუქტი
მოდის. მოგების გადასახადი 15%–ია.
იპოვეთ:
1. BEP-ის მისაღწევად საჭირო გასაყიდი ერთეულების რაოდენობა;
2. თითოეული სახეობის რამდენი პროდუქცია უნდა გაიყიდოს რათა კომპანიის სუფთა მოგებამ
12,784 ლარი შეადგინოს.
3. BEP-ის მისაღწევად საჭირო გასაყიდ ერთეულთა რაოდენობა თუ მოგების გადასახადის
განაკვეთი 25% იქნება.
Price VC FC Tax%
A 15 7
24320 15%
B 10 6
11
3 გაყიდული A=2, B=1

Questions:
1) BEP unit ?
დ, 15 და 10,
,320 ლარს
პროდუქტი

თა მოგებამ

დასახადის
4. შპს „ალიონს“ ყოველ გაზაფხულსა და შემოდგომაზე ჩამოაქვს, შესაბამისად, ზაფხულისა და
ზამთრის სეზონის ქალის ტანსაცმელი ბელგიიდან. ვაჭრობის ორგანიზებისთვის ერთთვიანი
პერიოდით ქირაობს ადგილს, ყიდის კოლექციას და შემდეგ ემზადება მომავალი სეზონისთვის.

2016 წლის თებერვალში ადგილის დასაქირავებლად მან მიმართა „ქარვასლას“. „ქარვასლამ“

„ალიონს“ ორი განსხვავებული ხელშეკრულება შესთავაზა:

1. ფიქსირებული 5000 ლარის გადახდა და პლუს შემოსავლების 5%.

2. ფიქსირებული 2100 ლარის გადახდა და პლუს შემოსავლების 15%. მაგრამ თუ ჯამური
ქირის თანხა გადააჭარბებს 7200 ლარს, დამქირავებლისგან აღარ ითხოვენ პროცენტების
გადახდას ანუ დარჩება 7200 ლარი

ტანსაცმლის ერთეულს „ალიონი“ საშუალოდ 200 ლარად ყიდის. შესყიდვა და ჩამოტანა კი 120
ლარი უჯდება. გამყიდველთა ხელფასები ცვლადია და საშუალოდ შემოსავლების 5%–ს
შეადგენს.

დავალება:

იპოვეთ გაყიდულ ერთეულთა ის რაოდენობები რომლებისთვისაც თითოეული ვარიანტი

უკეთეს ფინანსურ შედეგს იძლევა „ალიონისათვის“.
I II III

SP 200 SP 200 SP 200

VCU 140 VCU 160 VCU 130
FC 5000 FC 2100 FC 7200

CMU 60 CMU 40 CMU 70

OI= 60*x-5000 OI=40*x-2100 OI=70*x-7200

60*x-5000>=40*x-2100
20*x>=2900
x>=145

60*x-5000>=70*x-7200
X<=220
როცა X მეტია 145 პირველ ჯობია მეორეს

I ვარიანტი (145;220)
II ვარიანტი (0;145)
III ვარიანტი (220;...)
HI )
I got lost
if someone find this mess, pls look for me
5. კომპანია “დურგალი მიშა“ აწარმოებს რბილი ავეჯის ერთ სახეობას. 2015 წლის თებერვალში
გაყიდული ავეჯის რაოდენობა 120 ერთეული იყო. შედეგად კომპანიის მოგებამ (OI) $18,300
შეადგინა. 2015 წლის მარტში ანალოგიური მაჩვენებლები 150 ერთეული და $23,700 იყო. აპრილის
თვეში დაგეგმილია ავეჯის 190 ერთეულის რეალიზაცია.

გამოთვალეთ კომპანიის სავარაუდო მოგება აპრილის თვეში და ყოველთვიური

ფიქსირებული ხარჯების რაოდენობა. (ჩათვალეთ რომ ავეჯის გასაყიდი ფასი, ცვლადი ხარჯი
ერთეულზე და ყოველთვიური ფიქსირებული ხარჯები არ იცვლება ამ თვეების განმავლობაში).
ებერვალში
OI) $18,300
ო. აპრილის თებ მარტი აპრილი FC-?
Q 120 150 190
OI 18300 23700 ?
ლთვიური
ადი ხარჯი 18300=CMU*120-FC
ვლობაში). 23700=CMU*150-FC
გამოვაკლოთ მეორეს პირველი
5400=30CMU
CMU 180
FC 3300

OI ap. 30900
6. წიგნების მაღაზიაში არსებული კაფე ყიდის ყავას და ნამცხვრებს (როგორც წესი 4 გაყიდულ
ყავაზე 1 გაყიდული ნამცხვარი მოდის). საშუალოდ ერთი ყავის გასაყიდი ფასი 4.5 ლარია.
ინგრედიენტები რომლითაც ყავა მზადდება 1.2 ლარისაა. ნამცხვრები საშუალოდ 3 ლარად
იყიდება. ნამცხვარის მოწოდება კაფისთვის 1.4 ლარად ხდება. გარდა ამისა გამყიდველს,
ფიქსირებულ ხელფას-400 ლართან ერთად, ყოველ გაყიდულ ყავაზე უხდიან 1 ლარს, ხოლო
ნამცხვარზე 0.5 ლარს. კაფეს მფლობელი მაღაზიას უხდის 600 ლარ ქირას. ამასთან კაფე თვეში 30
ლარს იხდის კომუნალური ხარჯებისათვის.

დავალება:

ა) დათვალეთ ყავის და ნამცხვირს რაოდენობები რაც საჭიროა ნულოვანი მოგების (BEP)

მისაღწევად.

ბ) გამოთვალეთ რამდენი ყავა და რამდენი ნამცხვარი უნდა გაიყიდოს იმისთვის რომ კაფემ
გამოიმუშაოს 3,400 ლარი სუფთა მოგება (NI) თუ მოგების გადასახადის განაკვეთი 15%-ია.
 გაყიდულ
4.5 ლარია.
3 ლარად
მყიდველს,
არს, ხოლო
ფე თვეში 30

ების (BEP)

რომ კაფემ
%-ია.
7. კინოთეატრ „სპარტაკში“ არსებული კაფე ყიდის ყავას, ჩაის და ნამცხვრებს. გაყიდვების
სავარაუდო პროპორცია, შესაბამისად, შემდეგია 2:3:4. საშუალოდ ერთი ყავის გასაყიდი ფასი 4.7
ლარია. ინგრედიენტები რომლითაც ყავა მზადდება 1.2 ლარისაა. ჩაის გასაყიდი ფასი 1.5 ლარია
და მისი მომზადებისთვის 0.4 ლარის მასალები იხარჯება. ნამცხვრები საშუალოდ 3.2 ლარად
იყიდება. ნამცხვარის მოწოდება კაფისთვის 1.4 ლარად ხდება. გარდა ამისა გამყიდველს,
ფიქსირებულ ხელფას 350 ლართან ერთად, ყოველ გაყიდულ ყავაზე 1 ლარს, ჩაიზე 0.3 ლარს,
ნამცხვარზე კი 0.6 ლარს უხდიან. კაფე კინოთეატრს უხდის 800 ლარ ქირას. ამასთან კაფე თვეში
80 ლარს იხდის კომუნალური ხარჯებისათვის.
დავალება:
ა) დათვალეთ რამდენი უნდა ივაჭროს (შემოსავალი) კაფემ ნულოვანი მოგების (BEP$)
მისაღწევად.
ბ) გამოთვალეთ რამდენი ყავა, რამდენი ჩაი და რამდენი ნამცხვარი უნდა გაიყიდოს იმისთვის
რომ კაფემ გამოიმუშაოს 4,800 ლარი სუფთა მოგება (NI) თუ მოგების გადასახადის განაკვეთი
20%-ია.
გაყიდვების
დი ფასი 4.7
ი 1.5 ლარია
3.2 ლარად
მყიდველს,
0.3 ლარს,
კაფე თვეში

ბის (BEP$)

ს იმისთვის
განაკვეთი
8. საწარმო “W&M” აწარმოებს ქარის გენერატორებს. გენერატორების გასაყიდი ფასია $850 000.
ქვემოთ მოცემულია გარკვეული ინფორმაცია საწარმოს შესახებ:

საწარმო ცვლადი დანახარჯები ერთეულზე $270 000

საწარმო ფიქსირებული დანახარჯები ერთეულზე $135 000
ცვლადი არასაწარმო ხარჯები (მარკეტინგი, მიწოდება...) ერთეულზე $75 000
ფიქსირებული არასაწარმო ხარჯები ერთეულზე $105 000
წლიური წარმოების მოცულობა ნორმალური დატვირთვის პირობებში 300 ცალი
წლიური წარმოების მოცულობა მაქსიმლური დატვირთვის პირობებში 350 ცალი

ყველა ფიქსირებული ხარჯი დათვლილია ნორმალური წლიური დატვირთვის პირობებში,

ანუ 300 ცალის წარმოება-რეალიზაციის შემთხვევაში. უფრო მეტის წარმოების შემთხვევაში
მთლიანი ფიქსირებული ხარჯები უცვლელი რჩება. თუმცა, დამატებითი ერთეულების წარმოება
(შესაბამისი მოთხოვნის შემთხვევაში) საწარმოს არასამუშაო დღეებში უწევს და, ამის გამო,
მათთვის საწარმო ცვლადი დანახარჯები ერთეულზე $28 000-ით იზრდება (მხოლოდ
დამატებითი ერთეულებისთვის!). 2012 წიდან 2017 წლამდე “W&M”-ის გაყიდვები 210
ერთეულიდან 330 ერთეულამდე მერყეობდა.

დავალება
 იპოვეთ რამდენი გენერატორის გაყიდვაა საჭირო წლის განმავლობაში ნულოვანი მოგების
(BEP) მისაღწევად;
 180 ერთეულის წარმოება-რეალიზაციის შემთხვევაში, შესაბამისი შედეგებით,
დათვალეთ degree of operating leverage-DOL;
 იპოვეთ საოპერაციო მოგება
a. 300 ერთეულის წარმოება-რეალიზაციის შემთხვევაში
b. 350 ერთეულის წარმოება-რეალიზაციის შემთხვევაში
მითითება: დათვალეთ მთლიანი ფიქსირებული ხარჯები (TFC) და კონტრიბუცია
ერთეულზე (CMU).
სია $850 000.

70 000
35 000
75 000
05 000
0 ცალი
0 ცალი

პირობებში,
ემთხვევაში
ის წარმოება
ამის გამო,
(მხოლოდ
იდვები 210

ანი მოგების

შედეგებით,

ია
9. მაღაზია „ნუგეშა“-ს 2014 წლის მოგება/ზარალის ანგარიშგებას აქვს შემდეგი სახე:

შემოსავალი რეალიზაციიდან $600,000

რეალიზ. საქ. თვითღირებულება (ცვლადი ხარჯია) 320,000

საერთო მოგება რეალიზაციიდან 280,000

საოპერაციო ხარჯები:

ფიქსირებული ხელფასები 40,000

საკომისიო დანამატი ხელფასზე (შემოსავლის 5%) 30,000

ცვეთის ხარჯი (ფიქს. ხარჯი) 20,000

იჯარის ხარჯი 25,000

სხვა საოპერაციო ხარჯი 35,000

სულ საოპერაციო ხარჯები 150,000

საოპერაციო მოგება 130,000

სხვა საოპერაციო ხარჯების ანალიზის საფუძველზე დადგინდა, რომ მასში $20,000-ის ტოლი
ხარჯები გაყიდვებზეა დამოკიდებული (ცვლადია), $15,000 კი ფიქსირებული (რეკლამა,
კომუნალური,...) ხარჯებია.

დავალება:

ა) გამოთვალეთ მაღაზიის მიერ 2014 წელში გამომუშავებული კონტრიბუცია (TCM);

კონტრიბუციის პროცენტული წილი გაყიდვებში (CM%); ნულოვანი მოგებისთვის საჭირო
შემოსავლის რაოდენობა (BEPrew).

ბ) თუ მაღაზია რეკლამაზე 2015 წლის განმავლობაში დახარჯავს დამატებით $12,000, შემოსავალი

რეალიზაციიდან 30%-ით გაიზრდება გაყიდული საქონლის რაოდენობის ხარჯზე. რამდენით
შეიცვლება მოგება ამ აქტივობის განხორციელების შემთხვევაში?
00

0-ის ტოლი
(რეკლამა,

ია (TCM);
ის საჭირო

ემოსავალი
რამდენით
10. პროდიუსერ იური ჩხეიძეს სურს დაპატიჟოს ჯგუფი “შინი” ბათუმში კონცერტის
ჩასატარებლად. მან გააკეთა მოსალოდნელი კონცერტის ხარჯებისა და შემოსავლების
წინასწარი შეფასება:

ბილეთის ფასი ................................................................................................... $ 20

დამატებითი საშუალო შემოსავალი მაყურებლისგან ............................... $5

დამატებით შემოსავლებთან დაკავშირებული ხარჯები $3

რეკლამა .............................................................................................................. $ 5,000

კონცერტის ორგანიზების ხარჯი – კონცერტის შემოსავლის .................. 30%

უსაფრთხოება ................................................................................................... $ 3,000

სტადიონის გასუფთავება ერთ მაყურებელზე ............................................. $ 0.5

სტადიონის დაქირავება .................................................................................... $ 11,000

პლუს: მაყურებელზე გაყიდული ბილეთების ფასის ...............................

5%

ჯგუფ “შინის” ჰონორარი ................................................................................ $ 7,000

დავალება:
1. რამდენი მაყურებელი უნდა დაესწროს კონცერტს იმისთვის, რომ იური ჩხეიძეს არ
ჰქონდეს წაგება?
2. რამდენი მაყურებელი უნდა დაესწროს კონცერტს, რომ ჩხეიძეს დარჩეს $17,000 სუფთა
მოგება, თუ მოგებაზე გადასახადი უდრის 15%-ს?
 კონცერტის
მოსავლების

ეიძეს არ

000 სუფთა
 11. კომპანია აწარმოებს სამი სახეობის პროდუქტს. მონაცემები მათ შესახებ შემდეგია:

პროდუქტი ა პროდუქტი ბ პროდუქტი გ

ერთი თვის შესაბამისი მოთხოვნა 700 ცალი 500 ცალი 700 ცალი

ერთეულის გასაყიდი ფასი $400 $500 $1,000

კონტრიბუციის ნორმა (%) 80% 40% 36%

პირდაპირი შრომის საათები ერთეულზე 32 10 30

კომპანიის მიერ ერთ თვეში დახარჯული პირდაპირი შრომის მაქსიმალური მოცულობა 27,600
სთ-ს შეადგენს.

დავალება:

თითოეული პროდუქტის რა რაოდენობა უნდა აწარმოოს კომპანიამ ერთი თვის მოგების

მაქსიმიზაციის მიზნით.
 გია:

ქტი გ

ლი

00

ლობა 27,600

ის მოგების
12. საწარმო “ელხელსაწყო” აწარმოებს ერთი და იგივე ტიპის წყლის მცირე გენერატორებს
თავის ორ ქარხანაში, რომლებიც განთავსებულია ბათუმში და ფოთში. გენერატორების
გასაყიდი ფასია $150. ქარხნების მიერ გაწეული დანახარჯებისა მათი ტექნიკური მონაცემების
შესახებ ვიცით:

საწარმო ბათუმი ფოთი

წარმ. ცვლადი დანახარჯები ერთეულზე $72 $88

წარმ. ფიქსირებული დანახარჯები ერთეულზე 30 15

დისტრიბუციისა და მარკეტინგის ცვლადი 14 14

ხარჯები ერთეულზე

დისტრიბუციისა და მარკეტინგის ფიქსირებული 19 14

ხარჯები ერთეულზე

სრული დანახარჯები ერთეულზე 135 131

დღიური წარმოების მოცულობა 400 ცალი 320 ცალი

წლიური ნორმალური დატვირთვა 240 დღე 240 დღე

წლიური მაქსიმლური დატვირთვა 300 დღე 300 დღე

ყველა ფიქსირებული ხარჯი დათვლილია ნორმალური წლიური დატვირთვის პირობებში;

ე.ი. 240 სამუშაო დღისათვის. თუ სამუშაო დღეების რაოდენობა აჭარბებს 240-ს დამატებით
დღეებში გამოშვებული ერთეულებისათვის ცვლადი საწარმოო დანახარჯები ბათუმის
ქარხანაში $8-თ იზრდება; ფოთში-$3-ით.

“ელხელსაწყო” 2018 წლის განმავლობაში აპირებს 192 000 გენერატორის წარმოებას. მათგან
ნახევრის წარმოება ბათუმშია გადაწყვეტილი, ნახევრის ფოთში. (რადგან ფოთის ქარხანაში
ერთეულზე დათვლილი მოგება მეტია ბათუმთან შედარებით, გადაწყდა მისი მაქსიმალური
დატვირთვა).

დავალება:

1. განსაზღვრეთ ნულოვანი მოგებისათვის საჭირო გაყიდულ ერთეულთა რაოდენობა

ბათუმისა და ფოთის ქარხნებში.
2. განსაზღვრეთ “ელხელსაწყოს” საოპერაციო მოგება თუ განხორციელდება მენეჯმენტის
გეგმა.
3. როგორ გადავანაწილოთ 192000 ერთეულის წარმოება ქარხნებს შორის საოპერაციო
მოგების მაქსიმიზაციის მიზნით?
ერატორებს
რატორების
ონაცემების

პირობებში;
დამატებით
ი ბათუმის

ბას. მათგან
ქარხანაში
ქსიმალური

რაოდენობა

ენეჯმენტის

აოპერაციო