Professional Documents
Culture Documents
مونوگراف
مونوگراف
دیپارتمنت جغرافیه
با احترام
فرشته راسخ
فهرست مطالب
مقدمه ...............................................................................................................ج
پیرامون موضوع 1..................................................................................................
-1دلیل انتخاب موضوع1......................................................................................... :
-2هدف انتخاب موضوع1........................................................................................ :
-3مرتبط بودن موضوع با علم جغرافیه 2....................................................................... :
-4روش تهیه مونوگراف2........................................................................................ :
-5مرور بر منابع2................................................................................................ :
بخش اول
عمومیات
معرفی والیت هرات 3..............................................................................................
ب :وجه تسمیه والیت هرات 4.....................................................................................
ج :نفوس یا جمعیت شناسایی عمومی 4...........................................................................
نقش زراعت در اقتصاد افغانستان 5...............................................................................
نقش زراعت در اقتصاد والیت هرات 6...........................................................................
بخش دوم
عوامل تاثیرگذار روی زراعت هرات
بررسی نوعیت خاک های هرات 8................................................................................
زمین و آبیاری در والیت هرات 8.................................................................................
تحلیل منابع موجود با درنظر داشت شاخص ها 9................................................................
اهمیت فضای سبز در کاهش آلوده گی هوای شهر 10...........................................................
روش های مبارزه با امراض نباتی 11............................................................................
تاثیرات اقلیم باالی محصوالت زراعتی 12.......................................................................
انتخاب بذر های مناسب 12........................................................................................
بخش سوم
تولیدات زراعتی هرات
ارزش محصوالت زراعتی هرات 14.............................................................................
میزان محصوالت عمده زراعتی و روستایی 15.................................................................
ا
بخش چهارم
اهمیت اقتصادی محصوالت زراعتی
اهمیت اقتصادی زعفران در والیت هرات 18....................................................................
اهمیت اقتصادی جنگالت پسته در والیت هرات 19.............................................................
اهمیت اقتصادی انگور در والیت هرات 20......................................................................
اثرات ضایعات محصوالت زراعتی بر جوانب مختلف اقتصادی هرات 21...................................
ایجاد چندین سرد خانه در والیت هرات 22.......................................................................
اهمیت سرد خانه برای محصوالت زراعتی 23..................................................................
نتیجه گیری 25.................................................................................................... :
پیشنهادات26....................................................................................................... :
منابع27............................................................................................................. :
ب
مقدمه
طوریکه همه میدانیم جغرافیه عبارت از علم بررسی( رابطه متقابل انسان و محیط به منظور( بهب((ود
زندگی بشر است و زراعت عبارت از آماده ساختن زمین ب((رای ب((ذر و پاش((یدن تخم حبوب((ات ،س((بزیجات و
مواد اولیه نباتی بوده که با توافق( اقلیم ،آب و خاک مساعد توسط( وسایل عنعنوی و یا تکنالوژی معاص((ر ب((ه
طور آبی و یا للمی صورت می گیرد و در فصل ه((ای مختل((ف س((ال ،حاص((الت را از زمین می گیرن((د ک((ه
برای رفع احتیاجات اولیه یی بشر به کار برده می شود.
هرات والیتی است با پیشینه تاریخی( و تمدنی که اندیشمندان زیادی را به دامانش پروران((ده اس((ت و
یکی از کالن شهر های غربی افغانستان و دومین شهر مهم و پرنف((وس ،قطب ص(نعتی( و ک((انون فرهن((گ و
هنرافغانستان( می باشد.
زراعت و مالداری شغل اکثریت مردم این والیت را تشکیل داده است و زراعت یک بخش عمده و
اساسی در رشد اقتصاد والیت هرات می باشد که بعضی از محصوالت زراعتی آن مثل میوه ها ،زعف((ران
و غیره منبع بزرگ صادرات و عایدات را تشکیل می دهد.
این مونوگراف( تحت عنوان نقش محصوالت زراعتی در اقتصاد والیت هرات بوده که هدف عم((ده
و اساسی آن ارایه ارقام( احصائیوی( دقیق و موثق( برای استفاده کنندگان در بخش زراعت والیت ه((رات می
باشد .ارقام ساحات تحت کشت ،حاصل فی هکتار و تولیدات مجموعی نبات((ات ،ک((اهش ی((ا اف((زایش س((احه و
تولید ،بروز امراض و آفات ،وقوع( حوادث ن((اگوار( زراع((تی ،هواشناس((ی زراع((تی (درج((ه ح((رارت ،آب،
هوا ،مقدار بارندگی ،ضخامت برف ) و قیمت های محصوالت زراعتی شامل این پایان نامه می باشد.
بخش اول این مونوگراف( شامل عمومیات بوده که در رابطه به معرفی والیت هرات ،نقش زراعت
در اقتصاد افغانستان و در اقتصاد هرات مورد( تحقیق قرار( گرفته است.
بخش دوم تحت عنوان عوامل تاثیر گذار روی( زراعت هرات است که در رابطه به نوعیت خ((اک،
زمین و آبیاری ،اهمیت فضای سبز در کاهش آلودگی هوا ،روش های مب((ارزه ب((ا ام((راض نب((اتی ،ت((اثیرات
اقلیم باالی محصوالت این والیت و انتخاب بذر های مناسب بحث صورت گرفته است.
بخش س((وم تحت عن((وان تولی((دات زراع((تی ه((رات می باش((د ک((ه ش((امل موض((وعات چ((ون :ارزش
محصوالت ،م(یزان محص(والت ،ص((ادرات ،واردات ،عوای((د و س(رمایه گ(ذاری( در بخش زراعت و فیص((د
کاریابی می باشد.
بخش چهارم اهمیت اقتصادی محصوالت( زراعتی هرات است که در رابط((ه ب((ه محص((والت عم((ده
تولیدی و نقش آن در اقتصاد این والیت مورد بحث قرار( گرفته است.
ج
پیرامون موضوع
1
با در نظر داشت شرایط( آب و هوا و اقلیم مناسب والیت هرات ،منابع آبی فراوان ،زمین کافی و
خاک مناسب برای تربیه انواع مختلف محصوالت زراعتی که همه این ها مرتبط با جغرافیه می باشد؛
زراعت و محصوالت آن می تواند عامل مهم در افزایش عواید خانواده از طریق صادرات( و ارز آوری
در کشور( حساب شود.
در شرایط( کنونی زراعت و محصوالت آن شاید تنها گزینه برای ایجاد زیربناهای اقتصادی
والیت هرات باشد؛ به گفته جانسون و ملور( )۱۹۶۱زراعت نه تنها نقش فعال در توسعه ایفا نمی کند بلکه
می تواند در پایه ریزی ساختاری اقتصادی در کشور های رو به توسعه پنج کمک مهم را انجام دهد که
عبارتنداز :فراهم آوری( نیروی کار ،سرمایه ،ارز ،مواد خام برای بخش رو به انکشاف صنعتی و ایجاد
بازار مناسب برای کاالی صنعتی( تولید شده در داخل.
2
بخش اول
عمومیات
معرفی والیت هرات
حدود و موقیعت جغرافیایی والیت هرات :
والیت هرات در ضلع غربی افغانستان و در منطقه نسبتا ُ هموار جغرافیایی( کشور بین خطوط(
۶۷درجه و ۲۹دقیقه و ۴۱ثانیه طول البلد شرقی و ۳۴درجه و ۳۳دقیقه و ۲۲ثانیه عرض البلد شمالی
قرار دارد .ارتفاع این والیت از سطح بحر ۹۶۴متربوده که ۸.۵۶فیصد خاک کشور( را احتوا کرده است.
والیت هرات از شمال با ترکمنستان از غرب با کشور ایران مرز مشترک دارد؛ همچنان از جنوب با
والیت فراه از جنوب شرق با والیت غور و از شمال شرق با والیت بادغیس هم جوار است.
مساحت مجموعی این والیت ۶۳۰۹۷کیلو متر مربع است .مرکز شهر دارای ۱۵ناحیه میباشد( و
۱۹ولسوالی والیت هرات عبارتنداز( :
3
توپوگرافی( هرات حدود ۵۳.۳فیصد اراضی هموار۲۵.۵ ،فیصد( اراضی کوهستانی۱۳.۶ ،فیصد(
اراضی نیمه کوهستانی( و ۷.۶فیصد( اراضی نیمه هموار را تشکیل می دهد .شهر هرات از شمال ،شرق،
جنوب و غرب توسط کوه ها احاطه شده و به همین دلیل از اقلیم متعدلی برخوردار است .در فصل زمستان
هوا نسبتا سرد و با ریزش برف و باران همراه بوده و در فصل تابستان هوای گرم دارد؛ اما باد های
مشهور ۱۲۰روز( از اول جوزا( تا پایان ماه سنبله ،همواره گرمی را کاهش کاهش میدهد)
Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/2013/09/130828_role_ag_afghan_ec
onomy.amp
4
نقش زراعت در اقتصاد افغانستان
زراعت عبارت از یک سلسله فعالیت های انسانی می باشد که از طریق آن هسته بیولوژیکی(
محیط در ارتباط( با شرایط غیر بیولوژیکی( برای بقای انسان مورد( استفاده قرار گرفته و بهره برداری می
شود.
افغانستان به عنوان کشور زراعتی در منطقه و جهان شناخته می شود؛ بر اساس گزارش اداره
همکاری بین المللی امریکا ( )USAIDو زراعتی ۸۰فیصد( مردم افغانستان به زراعت و مالداری اشتغال
دارند و ۳۱فیصد( عواید ناخالص ملی از محصوالت زراعتی بدست می آید .بخش اعظم صادرات
افغانستان نیز محصوالت زراعتی است به همین لحاظ در اقتصاد( جامعه افغانی؛ زراعت از اهمیت خاصی
برخوردار است .کارشناسان زراعت را مهم ترین بخش در اقتصاد افغانستان می دانند که تنها با توسعه
بخش زراعت می توان به رشد و توسعه اقتصادی( مطلوب در افغانستان دست یافت .در شرایط( کنونی
زراعت در افغانستان بهترین و شاید تنها گزینه برای ایجاد زیر بنای های اقتصادی این کشور باشد.
ارقام منتشر شده از سوی اداره مرکزی( احصایه افغانستان( از سال ۱۳۸۴خورشیدی( تا کنون نشان
می دهد که سه بخش خدمات ،صنعت و زراعت مهمترین نقش را در اقتصاد( کنونی افغانستان بازی می
کنند .بر اساس اداره احصائیه مرکزی( در سال ۱۳۸۷سهم بخش زراعت ۷۸فیصد ،خدمات ۱۶فیصد و
صنعت ۶فیصد بوده است .اما براساس ارقام( این اداره در سال ۱۳۹۰-۱۳۸۹سهم زراعت در اشتغال به
۶۷فیصد کاهش یافته است.
با توجه به اینکه سهم بخش زراعت در میزان اشتغال زایی در کشور کاهش یافته اما هنوز هم بیش
از دو سوم در بخش زراعت شاغل هستند؛ دیگر اینکه گزارش های وجود( دارد که اغلب این افراد( از
طریق فعالیت های زراعتی امرار معاش می کنند .با توجه به این دو آمار می توان نتیجه گرفت که
زراعت تاکنون نقش بارزی را در اقتصاد( افغانستان بازی می کند.
زراعت یکی از مهم ترین بخش اقتصادی در افغانستان است؛ و اساس اقتصاد( افغانستان ضعیف و
وابسته به زراعت و مساعدت های جامعه بین المللی باقی مانده است .زراعت مهم ترین بخش اقتصاد
پایدار افغانستان می باشد و در اقتصاد این کشور( بخش زراعت نقش مهمی در رشد اقتصادی ،ایجاد شغل،
کاهش فقر و امنیت غذایی دارد .زراعت به استثنای (اقتصاد خشخاش) تقریبا یک چهارم( تولید ناخالص
داخلی را تشکیل می دهد .بیش از ۸۰فیصد( از کشور( و نزدیک به ۹۰فیصد( از افراد فقیر در مناطق
روستایی( زندگی می کنند و زراعت نقش مهمی در معیشت این افراد دارد .زراعت عامل اصلی و
تاثیرگذار( در اقتصاد( افغانستان ،در تضمین امنیت غذایی شان ،در امورات روزمره زندگی شان و امینت
ملی شان است زراعت تعیین کننده کامیابی( یا شکست افغانستان در آینده خواهدبود.
Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/2013/09/130828_role_ag_afghan_ec
onomy.amp
5
نقش زراعت در اقتصاد والیت هرات
زراعت تهداب اقتصاد هرات است .حدود( ۳۵فیصد از تولیدات این والیت و نیز ۷۰فیصد( از
مشاغل موجود( از سکتور زراعت تامین می شود (.هرات در ده سال آینده توانایی افزایش تولیدات زراعتی
ساالنه خود را از مقدار ۱۲۵میلیون دالر به ۲۷۰میلیون دالر دارد(این مقدار تقریبا ۱۰تا ۲۵فیصد تولیدات
فعلی در کل والیت است).
تولیدات زراعتی هرات شامل حبوبات مصرفی روزانه مانند گندم ،میوه های خشک قیمتی و سایر
محصوالت ارزشمند( مانند زعفران است .فرصت های رشد سکتور( زراعت هرات شامل اقداماتی( همچون
بهبود کیفیت محصوالت تولید( شده زراعتی و افزایش قیمت تولیدات از طریق( اصالح نباتی و ارتقای
تکنیک های نوین زراعتی ،بهسازی سرد خانه های که به نگهداری محصوالت( و پروسس( آنها منجر
خواهد شد و نیز تامین ارتباطات بهتر بین تولید کننده گان و مشتریان داخلی و بین المللی خواهد گردید(.
وضعیت زراعت هرات به تناسب سال های قبل در کل بهبود یافته است و رشد کمی و کیفی در
محصوالت زراعتی از لحاظ میزان تولیدات و کیفیت مواد بهبود قابل مالحظه نموده است .می توان یاد
کرد مزارع هرات در ادوار مختلف تاریخی یکی از منابع بزرگ تولید انواع میوه ها و ادویه های طب
یونانی شمرده می شود( و عواید زراعتی هرات از تولید محصوالت( آن می باشد که می تواند هرات را از
لحاظ اقتصادی خودکفا نماید.
زراعت تهداب اقتصادی افغانستان را تشکیل داده و باید به آن به عنوان یکی از ارکان اساسی
دیدگاه انکشافی( والیت هرات توجه خاص صورت گیرد .در حال حاضر( زراعت به عنوان تامین کننده
حدود ۳۵فیصد کل تولیدات خالص داخلی ،حدود ۷۰فیصد نیروی( کار داخلی و حدود ۹۰فیصد( از صادرات
ملی افغانستان( شناخته می شود.
گزارش ارزیابی و آسیب پذیری( و خطرات ملی افغانستان بیان می دارد که عواید ۳۶فیصدی از
جمعیت هرات عموما از راه زراعت و ۲۰فیصد( هم از مالداری( تامین می شود .ارزش تولیدات زراعتی
در والیت هرات ساالنه حدود ۳۲۵میلیون دالر است که بطور تقریبی 3/1عواید ساالنه این والیت (یک
میلیارد دالر) را تشکیل می دهد.
محصوالت زراعتی هرات از قبیل میوه جات ،زعفران و منسوجات پشمی توانایی( رقابت در
بازار های منطقوی( و بازار های جهانی را دارا است.تولیدات زراعتی مثل میوه وآنجیر که قابلیت صادر
شدن را دارد از منابع عمده عایداتی به شمار آمده که توجه به آنها می تواند رشد اقتصادی( هرات را تسریح
بخشد.
با این وجود نبود تسهیالت در ذخیره تولیدات زراعتی ،ماشین های پروسس و بسته بندی و
امکانات ترانسپورتی در حال حاضر توانمندی( های صادراتی این والیت را محدود ساخته است .برعالوه
نبود زیرساخت های کافی به این معناست که بیشتر زارعین به بازار های محلی متصل نیستند چه برسد به
بازار ملی ،منطقوی و جهانی.
6
سکتور زراعت می تواند با افزایش( میزان صادرات محصوالت زراعتی و خودکفایی اقتصادی از
نظر محصوالت زراعتی که جنبه مصرف داخلی دارند و از بیرون وارد می شوند( ماشین رشد اقتصادی
را به پیش براند.
توانمندی( هرات جهت رسیدن به خودکفایی( اقتصادی( و جایگزین کردن محصوالت( زراعتی تولید
شده در این والیت با مواد غذایی وارد شده بسیار باالست و در صورت تحقق این امر مردم به استفاده
دوامدار از محصوالت وطنی( روی خواهند آورند .برعالوه رسیدن به خودکفایی اقتصادی در استفاده از
تولیدات زراعتی وطنی ،کشور را از نوسانات و تغییرات در بازار( های خارجی در آمان نگه خواهد
1
داشت.
Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/
1
2013/09/130828_role_ag_afghan_economy.amp
7
بخش دوم
عوامل تاثیرگذار روی زراعت هرات
8
منبع) /Https://www.bbc.com/Persian( :
هرات از نگاه داشتن آبهای جاری و آبه((ای تحت االرض(ی( غ((نی اس((ت مس((احت قاب((ل مالحظ((ه ای از زمین
های زراعتی هرات توس(ط( آب رودخان((ه ه((ا و جویه((ای کش((یده ش((ده از آن ،آبی((اری میش((ود( .پس ازآبه((ای
جاری ،آبهای زیرزمینی( یعنی کاریزها( ،چشمه ساران ،چاههای دستی و نیمه عمیق قابل یادآوری است
رودها :رودباران( هرات از روزگاران بسیار قدیم در این خط(ه باس(تان جری(ان داش(ته و ب(ه س(ان ش(اهرگ
های حیات بخش جسم فیاض این والیت تر و تازه نگه داشته ان((د ،ک(ه هری(رود ب(ه عن((وان ش(اهرگ اص(لی
ش((ایان توص((یف( اف((زون اس((ت .هنگ((ام آب خ((یزی ،روده((ای خ((ورد و ب((زرگ ه((رات در هنگ((ام بارانه((ای(
زمستانی( و بیشتر در موسم به((ار اس((ت :زمانیک((ه برفه((ای( کوهس((اران آب ش((ده و ب((ارش ه((ای زمس((تانی( و
بهاری شدت میابد .هرگاه با استفاده از تخنیک پیشرفته و جدید سیالبهای( بهاری( این رودها( مهار شده و در
مسیر آب های جاری رودخانه ای بن((دهای آبی مناس((ب اح((داث ش((ود ،بی ش((ک ظ((رفیت( آبه((ای مت((ذکره در
فصل تابستان افزایش( چشمگیر پیدا میکند و میدانهای زراعتی والیت هرات توسعه افزون میابند .از آبهای
جاری هرات ،برای تولید انرژی برق و به کار انداختن توربین های برق نیز میتوان استفاده مطلوب کرد .
( ) https://herat.mfa.ir
9
از جمله به تعداد ۴۱کانال بازسازی گردیده و ۲۳کانال دیگر در حال بازسازی می باشد و از ۰.۵الی
۲۳متر مکعب ظرفیت آبی دارند.
تعداد ذخایر آب زراعتی وظرفیت( ان
ذخایر آبی والیت هرات در واقع شامل منابع آبی این والیت بوده که عبارتنداز (:هریرود ،رود
پاشدان و رود ادرسکن می باشد .این ذخایر در حالت نورمال آن بین ۲تا ۳میلیون متر مکعب بوده که
هرگاه به صورت صحیح مدیریت گردد می توان در حدود ۵۰تا ۶۰فیصد زمین های زراعتی هرات را
آبیاری نماید.
زمین های قابل کشت (آبی ،للمی) /ظرفیت( هکتار:
والیت هرات با داشتن ( )۱۸۵۹۲۰۰هکتار اراضی یکی از جمله والیات مهم در عرصه ارایه
محصوالت زراعتی و مالداری در کشور عزیز مان افغانستان محسوب می گردد( .دسمبر ،2016وزارت
مالیه)
جدول ذیل نشان دهند زمین ها قابل کشت میباشد(
10
به گزارش اسپوتنیک؛ در حالی که اداره محیط زیست به تازگی به ارزش ۹۰هزار دالر تجهیزات
نظارت برکیفیت هوا را به والیت هرات اهدا کرده اما ریاست حفاظت از محیط زیست والیت هرات می
گوید که تا کنون این دستگاه نصب نشده و ارقام دقیقی از آلوده گی هوا در والیت هرات وجود( ندارد.
نصیر احمد فضلی در گفتگو با اسپوتنیک افغانستان گفت که ارقام( ارایه شده در مورد آلوده گی
هوا در هرات دقیق( نیست زیرا تا کنون در این والیت دستگاهی برای ثبت این ارقام وجود( نداشته است.
آقای فضلی وجود( مشکالت فراوان در این زمینه را تایید می کند و در مورد( دالیل آن می گوید:
از ده سال بدینسو( تراکم نفوس ،کمبود فضای( سبز ،وسایط نقلیه بیش از حد و فعالیت های گوناگون
توانسته یک مقدار محیط زیست را متاثر ساخته اما اعداد و ارقام( در اختیار( ما نیست که ما بتوانیم( فیصد
آلوده گی هوا را بدانیم( یا آن را با سال گذشته مقایسه کنیم.
هوای هرات تا هنوز به اندازه هوای پایتخت آلوده نیست ،اما نگرانی شهروندان از آنجا برانگیخته شده که
میزان آلوده گی در این والیت سال به سال افزایش( می یابد .خوشبختانه در این روزها شهروندان هرات
شاهد تحقق پروژه گسترش فضای( سبز برای حفاظت دیدار محیط زیست و فراهم سازی( شهروندان هرات
توسط جنگل کاری ،کشت بته ها ،درخت ها و فرش با حمایت مقام والیت از طریق شاروالی با همکاری(
سکتور خصوصی در شمال شهرهرات در حال احداث می باشد.
2
( منبع انترنیتی )
Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/
2
2013/09/130828_role_ag_afghan_economy.amp
11
روش های مبارزه با امراض نباتی
روش های مبارزه با امراض نباتی عبارت از انجام روش های است تا از وقوع مرض جلوگیری
نموده ،در مقدار مواد طلقی که باعث ایجاد و انتشار( مرض در نبات می گردد( کاهش به عمل آمده و
سرانجام خساره ناشی از مرض را کاهش می دهد.
روش های مبارزه با امراض نباتی متنوع است و به عامل مرض ،نوع میزبان و عکس العمل های
این دو بستگی دارد .هدف از مبارزه با امراض نباتی نجات تک تک نباتات مریض نیست ،بلکه نجات
جامعه آن ها مورد نظر است .روش های که در مبارزه با امراض نباتات مورد استفاده قرار می گیرند(
عبارت اند از :روش های قانونی (،زراعتی ،بیولوژیکی ،فزیکی ،و روش های کیمیاوی( می باشند(.
در هرات ساختمان البراتوار تثبیت کیفیت مواد غذایی با مصرف( بیش از ۱۵میلیون افغانی( و
ساختمان البراتوار حفاظت از نباتات به ارزش ۱۴میلیون افغانی از بودجه وزارت زراعت و آبیاری
افغانستان ساخته شده است که برکیفیت مواد غذایی و سالمت جامعه شهر هرات کمک زیادی( می نماید.
مسؤلین ریاست زراعت هرات می گویند( که ۹۵فیصد( از دهقانان این والیت به تخم های اصالح
شده دسترسی( دارند .برعالوه این ۹۵فیصد زارعین هرات مهارت های جدید زراعتی را فرا گرفته و برای
حاصالت بیشتر در اراضی( شان از این روش ها استفاده می کنند.
اداره زراعت هرات همه ساله سیمینار( های زیادی( از روش های جدید زراعتی به هدف افزایش(
حاصالت زارعین ،برای دهاقین شهر و ولسوالی های هرات برگزار می کند که در حال حاضر ۹۰فیصد(
آنها از تکنالوژی( جدید در اراضی شان استفاده می کنند.
بشیر احمد احمدی معاون اداره زراعت بیان می کند :
دهقانان ما ۹۵فیصد( دسترسی( به تخم اصالح شده دارند و از چندین سال به این طرف اداره زراعت هرات
برنامه های آموزشی( از روشها( و تخنیک های زراعتی ،مبارزه با آفات و امراض در برنامه های عملی و
تیوری برای دهاقین آموزش می دهند تا ظرفیت دهقان از لحاظ اقتصادی( رشد نماید.
(سندچارچوبملیصلحوانکشافافغانستان(( ANPDFورازتاقتصادومالیه) 1400-1395
12
هرات دارای آب و هوای معتدل بوده ،بهاری دلپذیر ،تابستانی( با بادهای زیاد که به بادهای ۱۲۰روزه
معروف اند ،خزان معتدل و زمستان نه چندان سرد است .مساعد بودن شرایط اقلیمی ،استفاده از تخم های
بذری اصالح شده و ریزش باران ها از عوامل عمده اند که بر میزان افزایش محصوالت زراعتی در
والیت هرات تاثیرات چشم گیری( داشته است (.سندچارچوبملیصلحوانکشافافغانستان(ANPDF
(ورازتاقتصادومالیه) 1400-1395
13
3
) (منبع انترنیتی
Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/
3
2013/09/130828_role_ag_afghan_economy.amp
14
بخش سوم
15
میزان محصوالت عمده زراعتی و روستایی
محصوالت عمده زراعتی والیت هرات شامل غله جات ،حبوبات ،نباتات صنعتی ،زعفران ،میوه
جات ،سبزیجات ،علوفه جات ونباتات طبی بوده که ساحه تحت کشت و مقدار محصوالت آن قرار ذیل می
باشد:
میزان محصوالت عمده زراعتی و روستایی
محصوالت عمده زراعتی و روستایی ساحه تحت کشت به هکتار مقدار محصوالت
غله جات ۲۵۷۸۴۰ مقدار ۵۰۹۱۱۴تن
حبوبات ۶۲۲۵ مقدار ۴۷۱۸تن
نباتات صنعتی ۶۰۵۶ مقدار ۷۳۹۵تن
زعفران ۳۴۵۰۰ مقدار ۸.۷تن
میوه جات ۱۷۲۱۵ مقدار ۲۰۵۳۸۶تن
سبزیجات ۸۵۹۵ مقدار ۱۲۷۷۱۸تن
علوفه جات ۷۶۱۲ مقدار ۱۲۴۰۹۷تن
صفی جات ۱۵۱۷ مقدار ۸۶۲۸۵تن
نباتات طبی ۳۹۴۶ مقدار ۱۵۵۱تن
منبع :ریاست( زراعت آبیاری و مالداری ۱۳۹۷
7000کیلوگرام زعفران
1790متریکتن کنجد
10178متریکتن کشمش
24890متریکتن میوه جات خشک
780متریکتن کرابیه
170متریکتن زیره
2362متریکتن نباتات طبی
منبع( 1397وزارت اقتصاد)
800,973,372
765,116,870
663,098,832
630,227,388
سال1395 سال1396
18
بخش چهارم
اهمیت اقتصادی محصوالت زراعتی
19
تحلیل وضعیت
الف :نقاط قوت
موجودیت اراضی( وسیع ،موجودیت شرایط اقلیمی مناسب ،موجودیت شرکت های خصوصی( پروسس
زعفران ،موجودیت( تخم پیاز اصالح شده زعفران در کشور ،موجودیت فضای مناسب در کشور برای
تولید و پروسس( این نبات ،نیروی کار فراوان جهت کشت و برداشت نبات زعفران ،1397(.وزارت(
اقتصاد)
ب :نقاط ضعف
کمبود شرکت های معیاری( تولی((دات زعف((ران ،کمب((ود هزین((ه ب((رای تج((ارت نب((ات زعف((ران ،کمب((و ده((اقین
حرفوی( و آموزش دیده برای پرورش( درست نبات زعفران ،عدم امکانات و بودجه کافی دولت ب((رای رش((د
هر چی بیشتر نبات زعفران ،آبیاری مزارع زراعتی زعفران با آب های آلوده ،خشک کردن زعف((ران ب((ه
شکل غیر معیاری( ،ذخیره نمودن زعفران در مکان های غیر معیاری ،ت((اخیر در برداش((ت ،جداس((ازی( و
خشک کردن زعفران ،عدم سرعت و درجه بندی زعفران ،1397(.وزارت اقتصاد)
ج :فرصت ها
شرایط و اقلیم مناسب برای تولید زعفران ،تقاضای بلند مارکیت برای زعفران هرات ،موجودیت زمینه
صادرات زعفران به کشور( های همسایه ،مارکیت مناسب جهت فروش محصوالت(.
در سال 1395یک کیلوگرام زعفران در بازار های هرات تا ۶۰۰۰۰افغانی به فروش می رسد.
ارقام های ریاست زراعت هرات نشان می دهد که در سال 1394میالدی بیش از ۱۵تن زعفران از این
والیت بدست آمده است .پایین بودن قیمت ،نبود بازار فروش( مناسب و مشکالت در بخش پروسس و بسته
بندی از جدی ترین مشکالت در راستای( رشد زعفران در این والیت گفته می شود ، 1397(.وزارت
اقتصاد)
20
جنگالت پسته عمدتا در والیت بادغیس ،فاریاب ،جوزجان ،بلخ ،سمنگان ،بغالن ،کندز و تخار موقعیت(
دارد که بیشترین ساحات آن در هرات است.
والیت هرات مرکز پروسس پسته افغانستان شمرده می شود ،معموال حاصالت جمع آوری شده ی پسته از
هرات و بادغیس در هرات پروسس و برای صادرات آماده می شود هر کیلو پسته در هرات تا یک هزار
و پنجصد( افغانی به فروش می رسد.
در والیت هرات عالوه بر صادرات مغز پسته؛ از پوست آن نیز به عنوان سوخت استفاده می شود .پسته
هرات از لحاظ مغز ،جنس ،رنگ ،طعم و کیفیت جایگاه ویژه دارد.
گفتنی است که هدف از ترویج کشت پسته جلوگیری از فرسایش خاک ،آلوده گی هوا و بهبود وضعیت
محیط زیست است از همین جهت اداره زراعت هرات ۲۰۰تن از دهقانان ولسوالی( های انجیل ،گذره،
زنده جان ،کرخ ،کهسان ،کشک و رباط( سنگی را در بخش ترویج جنگالت پسته آموزش داده است.
مسؤالن ریاست زراعت می گویند :این دهقانان در بخش های نهال شانی ،پیوند ،تولید نهال ،سورت بندی،
پروسس و بازار یابی محصوالت باغداری آموزشی( دیده اند ،قرار است این برنامه در چندین ولسوالی
دیگر والیت هرات نیز برگزار( شود ( .اسد و سنبله ،1385محیط زیست)
4
منبع انترنیتی
Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/
4
2013/09/130828_role_ag_afghan_economy.amp
21
پرورش دهنده این محصول ولسوالی های اوبه ،گذره ،پشتون زرغون و انجیل بوده که بیشترین ساحات
تاکستان را به خود اختصاص داده اند.
با این حال یعقوب مشعوف کارشناس( اقتصادی ،انگور هرات را قلم عمده ی صادراتی این والیت
خوانده گفت ،برای جلوگیری از فاسد شدن انگور و رشد اقتصاد( باغداران ،ساخت کشمش خانه ها بسیار
مفید می باشد.
آقای مشعوف تاکید دارد که اگر حکومت بصورت( مداوم روی پروسس( انگور و کشمش تمرکز
داشته باشد بر افزایش صادرات این میوه تاثیر مثبت خواهد داشت.
مدیر ترویج ریاست زراعت والیت هرات همچنان گفت :که در سال جاری خورشیدی( به دلیل
موجودیت ویروس( کرونا و محدودیت در ترانزیت ،بیش از ۶۰فیصد( انگور این والیت به کشمش تبدیل
شده و به والیات و کشور( های مختلف صادر( خواهد شد .بشیر احمد احمدی تاکید کرد برای تهیه کشمش
قرار است اضافه تر از ۱۰۲۶کشمش خانه در هرات به مصرف بیش از ۵۰۰میلیون افغانی( در ولسوالی
های مختلف این والیت ساخته و تا سه ماه دیگر به بهره برداری( سپرده شود.
موسم انگور در هرات با در نظر داشت تنوع گونه ها متفاوت است ،چنانچه از اواسط( فصل بهار
میوه انگور بخصوص نوع روچه و خلیلی به بازار آمده و الی اواخر ماه میزان بخصوص انواع انگور
میر احمدی و فخری ادامه دارد.موجودیت( انواع فراوان این میوه شیرین در هرات باعث شده تا برنامه
های ویژه ای در قسمت تولید ،توزیع( و معرفی( آن به بازار های ملی و بین المللی روی دست گرفته شود.
در سال ۱۳۹۳خورشیدی بزرگترین جشن انگور در مرکز این شهر برگزار و دهها نوع انگور به نمایش
گذاشته شد که مورد( دلچسپی و عالقه مندی و تولید کننده گان و مصرف( کننده گان در سراسر کشور( و
حتی فراتر( از آن قرار گرفت .فصل انگور در هرات پیوسته با جشن و نشاط دهاقین و باغداران همراه
بوده و از این ایام انگوری به خوشی استقبال می کنند .مشهور ترین انگور هرات به نام لعل باقلی دانه یاد
شده که خصوصیات منحصر( به خود را ( شیرین ،نازک ،بدون دانه ،روشن ،زود( فصل ) دارا می باشد( .
اسد و سنبله ،1385محیط زیست)
انواع انگور های موجود( و مشهور( هرات شامل نام های محلی زیر است :
لعل باقلی دانه ،لعل کالن دانه ،لعل آبی ،لعل سرخ ،فخری سفید ،فخر پشت گل ،فخری( شصت عروس،
حسینی ،میر احمدی ،کشمشی میده دانه ،کشمشی دانه بلند ،صایبی( ،سرکه ای ،روچه سفید ،روچه
سرخ ،خلیلی ،فوشنجی ،سنگک ،عسکری ،لوغی سرخ ،لوغی سیاه ،کس نداره ،مسکه ای ،وشندل(
خانی ( .اسد و سنبله ،1385محیط زیست)
22
در پروسه دراز مدت مفیدیت خوبی خواهد داشت .راه حل دوم مربوط به تدوین سیاست ها از طرف دولت
ها می باشد اجرای این سیاست ها بعداز تدوین اثرگذاری سریعتری در کاهش ضایعات خواهد داشت.
23
سرد خانه در والیت هرات
مفاد سردخانه
سردخانه می تواند در تمام سال محصوالت( را عرضه نماید ،کیفیت نبات از بین نمی رود ،جلوگیری( از
حمله آفات حشرات و زنده جان ذره بینی می گردد ،اقتصاد دهقانان و کشور بلند می رود ،کشور( غنی از
ذخیره مواد غذائی می شود ،سردخانه به عنوان حلقه وسط میان تولید و بازار بوده در حفظ کیفیت
محصوالت نقش اساسی را ایفا می کند ،جلوگیری از عرضه تمامی محصوالت یکدم به بازار( می نماید.
( اسد و سنبله ،1385محیط زیست)
24
دوره تولید محصوالت زراعت در هرات
هرات در دوره ارزشی( تولید محصوالت زراعتی خویش با تعدادی( از مشکالت و چالش ها مواجه است.
این مشکالت در نتیجه عدم مزیت و تولیدی( عوامل مختلف دخیل در پروسه تولید به بار میاید که از قبیل:
میزان اندک تقاضا برای محصوالت تولید شده ،کیفیت پایین تولیدات و ضایعات قابل توجه محصوالت
تولید شده در وقت برداشت محصول( و نیز حین انتقال آنها به بازار مصرفی.
مشکالت یاد شده باعث شده تا سود حاصله از کشت و کار دهاقین تا حد قابل مالحظه ای کاهش
پیدا کند .برعالوه نبود ’’ ظرفیت( های محلی در رده های پایین اجتماع در پروسس و بسته بندی
محصوالت تولید شده باعث شده تا دهاقین تولیدات خویش را بالفاصله بعداز برداشت (که قیمت
محصوالت به دلیل فراوانی بسیار پایین است) به فروش برسانند که در نتیجه سود بسیار اندکی نصیب شان
می شود.
این روند باعث می شود تا دوره از افراد ناخلف و استفاده جو .این افراد محصوالت دهاقین را با
قیمت بسیار( پایین خریداری( می کنند ،آنها را پروسس کرده و یا در کشور های همسایه انبار می کنند ،با
تمام شده موعد برداشت محصول و کمیاب شدن محصوالت زراعتی آنها را دوباره به افغانستان وارد کرده
و به قیمت باال می فروشند(.
سرمایه گذاری در کارخانه های که در رده های پایین اجتماع به پروسس( و تولید مواد غذایی از
محصوالت زراعتی می پردازند ،این توانمندی را دارد تا ارزش قابل مالحظه ای را به چرخه تولید
محصوالت زراعتی هرات افزوده ،در نتیجه میزان سوددهی( زراعتی را برای زارعین هراتی باال ببرد.
مثال علیرغم اینکه هرات مشهور به داشتن باغ های فراوان انگور است ،نبود یا کمبود( وسایل و
تجهیزات پروسس انگور باعث شده تا توانایی( های بالقوه هرات به عنوان یکی از صادر( کننده گان کشمش
به بازار( های جهانی تا حدی زیادی( ناشگفته باقی بماند.
سرمایه گذاری در تاسیسات( تولید و پروسس( کشمش (از طریق( وارد کردن تجهیزات و ماشین
آالت ضروری( و شریک ساختن مهارت های تخنیکی و نحوه مدیریت مراکز تولیدی) یک مثال ساده و کم
خرج از سلسه اقدامات و سرمایه گداری های است که می تواند در رده های پایین اجتماع صورت( پذیرفته
و در نتیجه ارزش قابل توجهی را به کل چرخه تولیدی( محصوالت زراعتی والیت هرات بیافزاید،1393(.
تنیوال)
25
نتیجه گیری :
بعد از 30سال جنگ در افغانستان خالی معلوماتی بزرگی( در مورد( احصایه و ارقام اقتصادی در جامع((ه
افغانی به چشم می خورد .در خالل این سند تحقیقی تالش های زیادی صورت گرفته تا از معلومات موجود(
هر چند اندک استفاده بهینه و اعظمی به عمل آید.
تحقیق حاض(ر( در رابط(ه ب(ه نقش محص(والت( زراع(تی در اقتص(اد( والیت ه(رات می باش(د ه(رات یکی از
والیت بزرگ و پرنفوس افغانستان بوده ک((ه از نظ((ر مس((احت و نف((وس دومین والیت ش((مرده میش((ود .ش((هر
والیت هرات از چهار سمت توسط( کوه ها احاطه شده م به همین دلیل از اقلیم متعدل برخوردار است.
زراعت ته((داب اقتص((اد ه((رات اس((ت ح((دود 35فیص((د از تولی((دات این والیت و ن((یز 70فیص((د از مش((اغل
موجود از سکتور زراعت تامین میشود هرات در ده س((ال آین((ده توان((ایی اف((زایش تولی((دات زراع((تی س((االنه
خود را از مقدار 125میلیون دالر به 270میلیون دالر دارد.
گزارش ازریابی و آس(یب پزی(ری( و ح((وادث ملی افغانس((تان بی(ان می دارد ک(ه عوای(د 36فیص(د( از نف((وس
هرات عموما ً از راه زراعت و 20فیصدهم( از مالداری تامین می شود .
26
پیشنهادات:
-1نبود تسهیالت در ذخیره تولیدات زراعتی و امکانات ترانس((پورتی( در ح((ال حاض((ر توانمن((دی ه((ای
صادراتی( والیت هرات را محدود ساخته است و نبود زیر بنا های کافی( به این معناس((ت ک((ه بیش((تر
دهاقین به بازار های عمل متصل نیستند.
-2با توجه به اهمیت زعفران در والیت هرات تقاضا م((یرود درع((ایت حف((ظ الص((حه در تم((ام مراح((ل
کشت برداشت پروسس( و بسته بندی زعفران صورت بگیرد و برنام((ه ه((ای توس((عه وی در س((ایر
ولسوالی های والیت هرات برای بلند بردن کیفیت این محصول ایجاد گردد.
-3سرد خانه به عنوان حلقه وسط میان تولید و بازار بوده در حفظ کیفیت محص((والت( نقش اساس((ی را
ایفا می کند بنابرین باید در این عرصه توجه جدی صورت بگیرد.
-4سرمایه گذران در تاسیسات تولید و یسته بندی کشمش یک مثال ساده و کم خرچ از سلسله اق((دامات
و سرمایه گذاری های است که می تواند در رده های پایین اجتم((اعی ص((ورت( پزیرفت((ه و درنتیج((ه
ارزش قابل توجه را کل دوره تولیدی محصوالت( زراعتی والیت هرات بیفزاید.
-5برای بلند بردن سطح حاصل خیزی از عوامل عمده تولید زراعتی مانند کود کیمی((اوی( تخم اص((الح
شده ماشین آالت و تجهیزات زراعتی و تسهیالت کریدتی به پیمانه وسیع استفاده به عمل آید.
27
منابع:
ٰ
ظریف ،تابستان ،1393انتشارات( مطبعه کاروان. تنیوال ،محمد
حقیقت پال ،ربانی ،1390 ،تاثیرات تغیر اقلیم باالی زراعت کشور ،ناشر ریاست نشرات و تبلغات
زراعتی ،وزارعت زراعت ابیاری( و الداری.
محیط زیست ،ماهنامه اداره ملی حفاظت محیط زیست شماره مسلسل 27-26سال سوم اسدو سنبله 1389
کابل افغانستان.
مجله
پروفایلوالیتیمالیوبودجه–ریاستبودجهوالیتی -وزارتمالیهافغانستانسال 397
1
–)NPPsوزارتمالیهافغانستاندسمبر2016
خالصهبرنامههایملیدارایاولویت( (
خالصهطرحهایاقتصادیوظرفیتموجودبالقوهوالیات–وزارتاقتصادسال1397
سندچارچوبملیصلحوانکشافافغانستان(( ANPDFورازتاقتصادومالیه1400-1395
مجله علم وفن ،پوهنتون کابل ،شماره سوم و چهارم سال .1395
مجله کرنه ،دور دوم سال 1391هـ ش
منبع انترنیت:
Https://www.bbc.com/Persian/Afghanistan/
2013/09/130828_role_ag_afghan_economy.amp
28