Nước mắm truyền thống sẽ có màu nâu vàng đến màu cánh gián (hoặc màu hổ phách rất đặc trưng). Màu sắc của nước mắm truyền thống phụ thuộc vào phương pháp muối mắm của từng vùng miền, loại cá dùng để muối mắm. Khi bật nước mắm truyền thống ra dùng lâu, nước mắm tiếp xúc với không khí sẽ bị oxy hóa chuyển sang màu đen sẫm. Đây là phản ứng hóa học tự nhiên của nước mắm truyền thống sạch khi không sử dụng chất bảo quản, hương liệu phụ gia. 3.1.2. Về mùi vị Các tầng mùi hương của nó gồm mùi ammoniac, pho mát, thịt, cá, cùng mùi cháy, mùi ôi, mùi thối. Nước mắm cốt truyền thống có mùi thơm, ngửi thấy nặng mùi. Vị nước mắm truyền thống khi thử sẽ thấy vị mặn đậm đà, ngọt tự nhiên của đạm amin. Khi nếm nước mắm truyền thống bạn sẽ thấy có vị mặn đầu lưỡi sau đó lan tỏa xuống cuống họng thường được gọi là hậu vị do tinh chất cá và muối. 3.1.3. Thành phần Thành phần nước mắm truyền được làm hoàn toàn từ cá và muối được lên men tự nhiên, không có thêm bất cứ thành phần khác. Độ pH: độ pH phải trong khoảng 5.0-6.5 là phổ biến đối với loại sản phẩm truyền thống; nhưng không được thấp hơn 4.5 nếu sử dụng các thành phần để hỗ trợ quá trình lên men. 3.1.4. Độ đạm Độ đạm trong nước mắm truyền thống chuẩn chỉ từ 25gN/l - 40gN/l. 3.1.5. Giá thành Giá nước mắm truyền thống dao động từ 100.000 đồng/lít. Với các loại nước mắm ngon, nước mắm nhĩ có giá từ 150,000 đồng - 250,000 đồng/lít tùy thuộc vào loại mắm, độ đạm trong nước mắm. 3.2. Cảm quan về nước mắm công nghiệp 3.2.1. Về màu sắc Có màu cánh gián đẹp mắt, sánh mịn do sử dụng chất tạo màu. Khi bật nắp sử dụng dù dùng rất lâu, tiếp xúc với không khí mắm vẫn không bị đổi màu. 3.2.2. Về mùi vị Nước mắm công nghiệp được là nước chấm đã pha chế vì thế để có mùi hương cần phải sử dụng hương cá tổng hợp, có mùi thơm dễ chịu. Về vị, nước mắm có vị ngọt lợ do sử dụng chất tạo ngọt, chất điều vị, đường... đặc biệt nước mắm công nghiệp không có đặc trưng về hậu vị. 3.2.3. Thành phần Được tạo ra từ sự pha loãng nước mắm truyền thống kết hợp với rất nhiều chất điều vị, chất tạo màu, hương liệu, chất tạo sánh... Với một sản phẩm cần sự can thiệp của các chất bảo quản, hương liệu, phụ gia, phẩm màu... thì về độ an toàn cần phải được tính tới. 3.2.4. Độ đạm Độ đạm dưới 10gN/l có thể xuất phát từ pha loãng nước mắm truyền thống hoặc sử dụng các loại chất pha chế. 3.2.5. Giá thành Giá nước mắm công nghiệp chỉ từ 30,000 đồng/lít độ đạm dưới 10gN/l. 3.3. Kết luận Nhờ muối và hàm lượng đạm cao, tạo áp suất thẩm thấu lớn ức chế hoạt động của vi sinh vật. Hàm lượng đạm cao thời gian bảo quản rất dài từ hàng năm đến hàng chục năm làm cho hương vị kém đi. Tuy nhiên công nghệ sản xuất nước mắm hiện nay xuất hiện nhiều độc tố như: chất phụ gia, ure, nguyên liệu đầu vào không sạch sẽ. Nên cần phải thận trọng khi lựa chọn nước mắm để đảm bảo tốt sức khỏe cho mọi người.