თსუ იურიდიული ფაკულტეტი,

ადმინისტრაციული სამართლის მიმართულება.

Kkazusis amoxsnis sqema (განმარტებებით)

N1
Aadministraciuli samarTlis procesSi
გამოიყენება - 4 საფეხურის მიხედვით შემოწმების სქემასთან (სქემა N2)
ერთობლიობაში

სასკ-ის 22 მუხლით გათვალისწინებული სარჩელის დასაშვებობის,

დასაბუთებულობის, სასამართლოს გადაწყვეტილების
დასაბუთებულობის შემოწმება.

შენიშვნა(1): სავალდებულოა, ყველა საკვანძო საკითხი სტუდენტმა შეამოწმოს 4

საფეხურის მიხედვით: ჰიპოტეზა, ნორმა, სუბსუმცია,დასკვნა. აღნიშნულზე
წარმოდგენილია სქემა N2. ორივე სქემა გამოიყენება ერთობლიობაში.

შენიშვნა(2): ეს სქემა არ არის უნივერსალური ხასიათის. მასში შეგნებულადაა

გამოტოვებული ისეთი საკითხები, რომლებიც სამოქალაქო საპროცესო კოდექსიდან
გამომდინარეობს. შესაბამისად, ყურადღება გამახვილებულია ადმინისტრაციული
საპროცესო კოდექსიდან გამომდინარე საკითხებზე.

(შემოწმდება 6 ნიშნით)

სარჩელი დაკმაყოფილდება თუ იგი დასაშვები და დასაბუთებულია.

I. ადმინისტრაციული სასამართლოს განსჯადობა (სასკ-ის

მუხლი 2., მუხ. 2.1., მუხ. 2.3.). (შემოწმდება 4 safexuris
mixedviT)

შემოწმდება:
 ტერიტორიული, ინსტანციური, საგნობრივი განსჯადობის საკითხი.
 dava im samarTlebrivi urTierTobebTan dakavSirebiT, romelic
gamomdinareobs administraciuli samarTlis kanonmdeblobidan;
 აქვე სტუდენტი ყურადღებას აქცევს სასკ-ის 26-ე მუხლის დანაწესს.

1
1.1 . studenti konkretuli kazusis gaTvaliswinebiT,
imavdroulad msjelobs Semdeg sakiTxebze:

 kazusis Sinaarsis gaTvaliswinebiT studenti msjelobs sajaro-samarTlebrivi

urTierTobaa Tu ara saxeze da es sajaro-samarTlebrivi urTierToba aris Tu ara
administraciul-samarTlebrivi, radgan magaliTad, konstituciur-samarTlebrivi urTierToba aseve
sajaro-samarTlebrivia. saWiroebis SemTxvevaSi msjelobs administraciul-samarTlebriv
(sajaro-samarTlebriv) da kerZo-samarTlebriv urTierTobis gamijvnaze)
 ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი ურთიერთობის ცნების ლეგალური დეფინიცია
მოქმედი კანონმდებლობით დადგენილი არ არის. ადმინისტრაციულ-
სამართლებრივი ურთიერთობის განმარტებისათვის საკმარისი არ არის მხოლოდ
ადმინისტრაციული ორგანოს განსაზღვრა. ადმინისტრაციული ორგანო შესაძლოა
კერძო-სამართლებრივ ურთიერთობებშიც მონაწილეობდეს. ურთიერთობა
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივად რომ მივიჩნიოთ, ამისათვის, საჭიროა
სხვადასხვა კრიტერიუმების განხილვა. ეს შეიძლება იყოს ადმინისტრაციული
ორგანოს დადგენა, საჯარო საქმიანობის სფერო, საჯარო ამოცანები, საჯარო
უფლებამოსილების განხორციელება, სტრუქტურა, დაფინანსების წყარო,
თანამდებობის დაკავების წესი, საქმიანობის საჯარო-სამართლებრივი ფორმა,
საჯარო სამსახურის განხორციელება, ადმინისტრაციული კანონმდებლობა.

 საჯარო-სამართლებრივია თუ არა დავა (საჯარო-სამართლებრივად

ითვლება დავა, რომლის გადამწყვეტი და მომწესრიგებელი ნორმები არის
საჯარო-სამართლის შემადგენელი ნაწილი) და უკავშირდება თუ არა ეს
საჯარო-სამართლებრივი დავა იმ სამართლებრივ ურთიერთობებს,
რომლებიც გამომდინარეობს ადმინისტრაციული სამართლის
კანონმდებლობიდან (სასკ-ის მუხლი 2.3.)
 დავა მიმართულია (თუ არა) ადმინისტრაციული ორგანოს იმ
სამართლებრივი საქმიანობის ფორმის წინააღმდეგ, რომელიც
განხორციელდა ინდივიდუალური ადმინისტრაციული-სამართლებრივი
აქტით (ანუ ფორმალური გაგებით სახეზეა თუ არა ინდივიდუალური
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი)
 დავა არ არის კონსტიტუციურ-სამართლებრივი ბუნების (გამომდინარე
იქედან, რომ არც მოსარჩელე და არც მოპასუხე არ წარმოადგენს

2
 კონსტიტუციურ ორგანოს ან/და არც დავა ეხება კონსტიტუციურ-
სამართლებრივს).
 კანონმდებლობით არ არის დადგენილი რაიმე სპეციალური
დაქვემდებარებისა და იურისდიქციის არსებობა (სპეციალური
განსჯადობა, რაც გამორიცხავს ადმინისტრაციულ სამართალწარმოებას),
მაგ. არბიტრაჟში საქმის წარმოების მოთხოვნა.
 ადმინისტრაციული საჩივრის ერთჯერადად წარდგენის შესაძლებლობა
გამოყენებულია თუ არა (სასკ-ის მუხლი 2.5.)

II. შესაბამისი ადმინისტრაციული სარჩელის სათანადო სახე

(შემოწმდება 4 safexuris mixedviT)
სათანადო სარჩელის სახე დგინდება ადმინისტრაციული ორგანოს
საქმიანობის სამართლებრივი ფორმის და სარჩელის მოთხოვნის
(მიზნის) გათვალისწინებით. სტუდენტი ვალდებულია გამოარკვიოს
მოსარჩელის ნამდვილი ინტერესი და არ შემოიფარგლოს მხოლოდ
სიტყვა-სიტყვითი ფორმულირებით.

შემოწმდება (სასკ-ის მუხ.22.1):

 administraciuli organos saqmianobis samarTlebrivi forma
(შემოწმდება 4 საფეხურის მიხედვით). ანუ, ინდივიდუალური
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან ნორმატიული
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი, რომლის ბათილად
ცნობას ითხოვს მოსარჩელე, არის თუ არა სახეზე.
ა. უნდა მოხდეს საქმიანობის სამართლებრივი ფორმის დადგენა ზოგად
ადმინისტრაციულში კაზუსის ამოხსნის სქემის შესაბამისად. individualuri
administraciul-samarTlebrivi aqti aris Tu ara saxeze studenti arkvevs
cnebis oTxi elementis (სზაკ-ის მუხ.2.1.დ.) analizis/dasabuTebis mixedviT
(ამასთან, კაზუსის ამოხსნისას თუ ცნების რომელიმე ელემენტი უკვე დადგენილი
გაქვთ, აღარ არის საჭირო ხელმეორედ იგივეს დადგენა, მიუთითებთ, რომ ამაზე
უკვე იმსჯელეთ და დაადგინეთ/განსაზღვრეთ):

1.administraciuli organo
administraciuli organos ganmarteba(სზაკ-ის მუხ.2.1.ა.), cnebis elementebis analizi (4
safexuris mixedviT):

a)organizaciul-samarTlebrivi da
3
  yvela saxelmwifo da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organo/dawesebuleba, sajaro
samarTlis iuridiuli piri (garda politikuri da religiuri gaerTianebisa)
b)funqcionaluri gageba
 saqarTvelos kanonmdeblobis safuZvelze sajaro-samarTlebrivi uflebamosilebis
ganxorcieleba,
 “nebismieri sxva piri” da mis mier Sesrulebuli sajaro-samarTlebrivi uflebamosileba

 TiToeuli elementis farglebSi, Sesabamisad, studenti amowmebs romeli administraciuli organoa

saxeze-saxelmwifo Tu adgilobrivi TviTmmarTvelobis organo/dawesebuleba, sajaro samarTlis
iuridiuli piri Tu sajaro uflebamosilebis ganmaxorcielebeli nebismieri sxva piri, ratom aris es
nebismieri sxva piri administraciuli organo. asrulebs Tu ara kazusSi miTiTebuli
organo/dawesebuleba/nebismieri sxva piri sajaro-samarTlebriv uflebamosilebas, studenti Teoriuli
codnis gamoyenebiT msjelobs ratomaa kazusSi moyvanili uflebamosileba sajaro samarTlebrivi
uflebamosilebis ganxorcieleba;

2. administraciuli kanonmdeblobis safuZvelze:

 administraciuli kanonmdeblobidan unda gamomdinareobdes is mmarTvelobiTi
RonisZieba, romelsac administraciuli organo konkretuli samarTlebrivi
urTierTobis mosawesrigeblad axorcielebs.
 ადმინისტრაციული კანონმდებლობის ლეგალური დეფინიცია
მოქმედი კანონმდებლობით დადგენილი არ არის. ყურადღება უნდა
მიექცეს სამართლებრივი ურთიერთობათა მომწესრიგებელი ქცევის
წესის/ნორმის ბუნებას - არის თუ არა ის ადმინისტრაციული.
 კონკრეტული სამართლებრივი ურთიერთობის
მოწესრიგებისათვის ადმინისტრაციული ორგანო მოქმედებდა
თუ არა ადმინისტრაციული სამართლებრივი ნორმების
საფუძველზე. შესაბამისად, სამართლებრივი ნორმები, რომლებიც
აწესრიგებენ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ ურთიერთობებს,
ქმნიან ადმინისტრაციულ კანონმდებლობას.

3. individualuri samarTlebrivi aqti:

 adresatTa wris gansazRvra: piri an pirTa SezRuduli wre

 individualuri pirTa wre (konkretuli piri/pirebi an gansazRvradia Tu ara pirTa jgufi.

 konkretuli SemTxveva
 konkretuli samarTlebrivi urTierTobis dadgena
 piris uflebis dadgena
 sagnis samarTlebrivad mniSvnelovani Tvisebis dadgena

am or kriteriumze (adresatTa wre, konkretuli SemTxveva) msjelobiთ, studenti imavdroulad

arkvevs saxeze aris Tu ara qcevis zogadi wesi, anu axdens individualuri administraciul-
samarTlebrivi da normatiul administraciul-amarTlebrivi aqtebis erTmaneTisagan gamijvnas.

4. awesebs, cvlis, wyvets an adasturebs piris samarTlebriv mdgomareobas (mowesrigebis

elementi)

4
 ამ ელემენტზე მსჯელობით სტუდენტი არკვევს იწვევს თუ არა კაზუსში აღწერილი
საჯარო-სამართლებრივი ღონისძიება სამართლებრივ შედეგს, თუ სახეზეა
მმართველობითი ღონისძიება, რომელიც არ არის მიმართული კონკრეტული
სამართლებრივი ურთიერთობის მოწესრიგებისაკენ(რეალაქტი)

 administraciul-samarTlebrivi aqtis saxis gansazRvra adresatze zemoqmedebis

xasiaTis mixedviT:

 aRmWurveli
 SemzRudveli

studenti ganmartavs ra aris aRmWurveli an SemzRudveli aqti, imis mixedviT Tu romeli aqtia saxeze
da asabuTebs, ratom aris kazusSi miTiTebuli სამართლებრივი aqti aRmWurveli an SemzRudveli

ბ). sarCelis mizani (ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად

ცნობა (ან ძალადაკარგულად გამოცხადება). (სასკ-ის მუხ.22.1.)
 აქვე, სტუდენტი, კაზუსის გათვალისწინებით, მსჯელობს სასკ-ის
28¹ მუხლის გამოყენების საჭიროებაზე (მოთხოვნის
ტრანსფორმირება) ან/და კომპლექსური სასარჩელო მოთხოვნის
საჭიროებაზე.

III. საქმის არსებითი განხილვისა და გადაწყვეტის ზოგადი

წინაპირობები (შემოწმდება 4 საფეხურის მიხედვით)

შემოწმდება:

 მხარეები ადმინისტრციულ პროცესში, მესამე პირები, სასკ-ის თავი

IV, ასევე, შესაძლოა საჭირო გახდეს დაინტერესებული მხარის ცნების
გამოყენება/განმარტება ( სზაკ-ის მუხ.2.ბ.).

 მონაწილეობის უნარიანობა (უფლებამოსილია თუ არა მოსარჩელე

(სათანადო მოსარჩელე), მოპასუხე (სათანადო მოპასუხე)
მონაწილეობდეს საქმის განხილვაში, მესამე პირების მონაწილეობის
საკითხი, სასკ-ის მუხლები: 14, 16)
 საპროცესო უფლებაუნარიანობა (მხარეები მონაწილეობენ თუ არა
დამოუკიდებლად, აქვთ თუ არა ამის უფლება, მაგალითად
5
 არასრულწლოვნების შემთხვევაში, თუ წარმოდგენილნი არიან
წარმომადგენლების მეშვეობით, ასევე, არის თუ არა სასკ-ის მე-15
მუხლის გამოყენების აუცილებლობა, მათ შორის, მუხლი 15.4. ).

IV. საქმის არსებითი განხილვისა და გადაწყვეტის განსაკუთრებული

წინაპირობები (შემოწმდება 4 საფეხურის მიხედვით):

 დგება შუალედური შედეგი: ექვემდებარება თუ არა სარჩელი

განმწესრიგებელი სხდომის ეტაპის გადალახვას

4.1. sarCelis dasaSveboba1 (ლოგიკური დასაბუთება იმისა, რომ

ადმინისტრაციულ- სამართლებრივი აქტი შესაძლოა არღვევდეს
მოსარჩელის უფლებას, სასკ-ის მუხ.22.2; მუხ.26²).

შემოწმდება:
 sarCelis davis sagani- administraciul-samarTlebrivi aqti (ზევით უკვე
შემოწმდა, აქ აღარ არის საჭირო ხელმეორედ შემოწმება)
 pirdapiri da uSualo(individualuri) ziani ადგება მოსარჩელის კანონიერ
უფლებას ან ინტერსს, ან უკანონოდ იზღუდება მისი უფლება
(ინტერესის არსებობა გულისხმობს მხარის მხოლოდ რეალურ,
ფაქტობრივ ინტერესს და გამორიცხავს მორალურ, აბსტრაქტულ ან
თეორიულ ინტერესს. მხარის ინტერესი კანონიერი უნდა იყოს, ანუ
კანონით (რომელიც გულისხმობს როგორც კონსტიტუციას, კანონს,
ასევე კანონქვემდებარე აქტს) უნდა იყოს დაცული).
 gasaCivrebis vadebi/ხანდაზმულობა
 აქვე შეიძლება შემოწმდეს - გასაჩივრებული ინდივიდუალური
ადმინისტრაციული-სამართლებრივი აქტის მოქმედების შეჩერების
საკითხი (სასკ-ის მუხ.29)

V. სარჩელის საფუძვლიანობა (სარჩელი საფუძვლიანია

(დასაბუთებულია), თუ სადავო აქტი მართლსაწინააღმდეგოა, სასკ-ის
მუხლი 32.1).

1
სარჩელთა სხვა სახეების მიმართ შემოწმდება 23-25 მუხლით გათვალისწინებული სარჩელების
დასაშვებობის წინაპირობები.
6
 5.1.სადავო აქტის მართლწინააღმდეგობა (კანონთან შესაბამისობის საკითხის
დადგენა):

 administraciul-samarTlebrivi aqtis kanonierebis

Semowmeba - (studenti dasabuTebas axdens შემდეგი სამი
მიმართულებით: kazusis faqtobrivi garemoebebis (fabulis)
damuSavebis, kazusis sakvanZo kiTxvis gansazRvris,
kazusis samarTlebrivi gadawyvetis (მათ შორის szak-is
Sesabamisi normis, principebis, მატერიალური
კანონმდებლობის შესაბამისი ნორმის), werilobiTi daskvnis
Sedgenis gziT).

 formaluri kanoniereba (4 safexuris mixedviT):

a. uflebamosileba;
 სამართლებრივი აქტი უნდა გამოიცეს ა)საგნობრივად და ბ)ტერიტორიულად
უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ.
b. administraciuli warmoebis saTanado saxe (მუხ.72.1, ასევე მუხ. 72.2.)
g. aqtis forma (მუხ.51);
d. dasabuTeba (მუხ.53);
e. gasaCivrebis uflebaze და ვადაზე miTiTeba (მუხ.52.2).

 materialurikanoniereba (4 safexuris mixedviT):

a. uflebamosilebis samarTlebrivi safuZvlebi (საკანონმდებლო ნორმა, რომლის საფუძველზე და
შესასრულებლად გამოიცა+მუხ.5);
b. materialuri samarTlis normebTan Sesabamisoba;
g. administraciuli samarTlis ZiriTadi principebis dacva (kazusis Sinaarsis gaTvaliswinebiT, studentma
unda gansazRvros romelime principiს, რომლის შესრულებაც ევალებოდა ადმინისტრაციულ
ორგანოს და დაარღვია, aris Tu ara saxeze da Sesabamisi dasabuTebiT unda imsjelos am sakiTxze):
 Tanazomierebis/proporciulobis principi (sajaro da kerZo interesebis
Tanazomadoba);
 diskreciuli uflebamosilebis ganxorcieleba/marTlzomiereba;
 uflebamosilebis ganxorcieleba kanonis safuZvelze
 keTilsindisiereba da kanonieri ndoba;
 administraciuli organos dapireba;

VI. შემაჯამებელი daskvna:

studenti ajamebs daskvnebs სასკ-ის 32-ე მუხლის2 საფუძველზე (გათვალისწინებით):

 kanonieria Tu ara aqti

 ukanonoa (ბათილია თუ არა) Tu ara aqti

2
სარჩელთა სხვა სახეების მიმართ შეაჯამებს სასკ-ის 33-33¹ მუხლების საფუძველზე.
7
  ეწინააღმდეგება კანონს
 არსებითად დარღვეულია მისი მომზადების ან გამოცემის
კანონმდებლობით დადგენილი სხვა მოთხოვნები (რაში გამოიხატება
არსებითი დარღვევა უნდა განიმარტოს)
 Aarsebobs Tu ara zianis moTxovnis SesaZlebloba/საფუძველი
 arsebobs Tu ara kanonsawinaaRmdego aRmWurveli aqtis baTilad cnobis safuZveli
 arsebobs Tu ara moyenebuli qonebrivi zianis anazRaurebis safuZveli
 gansazRvravs (შესაბამისი მოთხოვნის შემთხვევაში) baTilad cnobili administraciul-
samarTlebrivi aqtis moqmedebis Sewyvetis SesaZlo samarTlebriv Sedegs (misi ZalaSi
Sesvlis dRidan, misi baTilad cnobis dRidan, momavalSi konkretuli TariRis miTiTebiT).